شتابان گویی مانند لکنت یک اختلال روانی گفتار است؛ اما دو اختلال جداگانه هستند. شتابان گویی شامل وقفه های بیش از اندازه در جریان طبیعی گفتار است که به نظر میرسد از برنامهریزی گفتاری سازماندهی نشده، حرف زدن بسیار سریع و جهش های ناگهانی گفتار و شاید نامطمئن بودن از چیزی که یک شخص می خواهد بگوید ناشی می شود. در مقابل شخصی که لکنت می کند معمولاً چیزی که میخواهد بگوید را میداند اما به صورت موقت قادر به بیان صحیح آن نیست. از آنجایی که شتابان گویی به خوبی شناخته شده نیست و اکثر افرادی که به این مشکل دچار هستند و اغلب به عنوان یک فرد دچار لکنت قلمداد میشوند. گفتاردرمانی در شتابان گویی تلاش می کند درمان مناسبی برای تند حرف زدن کودکان پیدا کند. درمان سریع حرف زدن کودک در افزایش اعتماد به نفس او و نحوه ارتباط کودک موثر می باشید. مرکز گفتاردرمانی تهران دکترصابر در زمینه درمان تند حرف زدن کودکان به صورت تخصصی توسط تکنیک های گفتاردرمانی در شتابان گویی فعالیت می نماید.
چگونه می دانید که شما یا فردی دیگر مشکل شتابان گویی دارد؟
تعریف شتابان گویی بر طبق اتحادیه اختلالات گفتار انجمن گفتار- زبان و شنوایی آمریکا به این صورت است: شتابان گویی یک اختلال روانی گفتار است که با سرعت گفتار زیاد و یا غیر طبیعی، ناروانی های زیاد و اغلب همراه علائم دیگر زبان یا خطاهای واجشناسی و نقص توجه همراه هست.گفتاردرمانی کودکان در این زمینه فعالیت می کند
برای تشخیص شتابان گویی باید توسط گفتاردرمانی شتابان گویی به گفتار کودک گوش دهید.
زمانی که گوینده چیزی را که میخواهد بگوید واضح نباشد
داشتن تعداد بسیار زیاد «ناروانی های طبیعی» مانند وقفه و بازبینی
داشتن تلاش و تقلای جسمی کم یا نامحسوس در هنگام سریع صحبت کردن
نداشتن و یا داشتن رفتار های ثانویه ( فرعی) بسیار کم
سریع حرف زدن کودک ممکن است باعث بروز موارد زیر در فرد شود:
حرف زدن بسیار سریع بر اساس برداشت کلی و محاسبه نسبت تعداد هجا در دقیقه
صدا های نامنظم
مکث ها یا بسیار کوتاه هستند یا بسیار بلند و یا در جاهایی نامناسب
ناروانی گفتار و سریع حرف زدن علائم اصلی شتابان گویی هستند. تعدادی علامت دیگر که ممکن است در شخص ظاهر شوند برای تشخیص بهترین که کودک شتابان گویی دارد در ادامه همین موضوع ذکر شده اند.
وجود موارد زیر احتمال اختلال شتابان گویی و تند حرف زدن کودک را افزایش می دهد
مهارتهای ارتباطی یا زبان آشفته و بدون سازماندهی.
آگاهی محدود از روانی یا مشکلات سرعت گفتار خود
بهبود موقت هنگامی که از کودک خواسته می شود آهسته تر یا به گفتار توجه کن ( و یا زمانی که صدا ضبط می شود)
بد تلفظ کردن، از قلم انداختن صداها یا حذف هجاهای بدون استرس در کلمات طولانی
گفتار ناواضح است.
داشتن افرادی دارای لکنت با شتابان گویی در خانواده و اقوام
مشکلات اجتماعی ناشی از شتابان گویی
داشتن ناتوانی های یادگیری غیر مربوط به هوش زیر هنجار
دستخط درهم و برهم
حواس پرتی، بیش فعالی و یا دامنه توجهی محدود همراه با تند حرف زدن
مشکلات ادراک شنیداری
شتابان گویی توسط گفتاردرمانی شتابان گویی تشخیص داده میشود
فردی که مشکوک به داشتن شتابان گویی است باید قبل از دریافت خدمات درمانی به صورت صحیح توسط دکتر گفتاردرمانی تشخیص داده شود. برای اطمینان از تشخیص می توان با یک آسیب شناس گفتار و زبان مشورت کرد. فرایند ارزیابی طولانی نیست و امکان دارد یک یا دو جلسه طول بکشد. ارزیابی در گفتاردرمانی شتابان گویی ممکن است نیاز به گزارش هایی از طرف معلم کلاس، معلم خصوصی، روانشناس و یا احتمالاً عصب-روانشناس نیاز داشته باشد. ارزیابی بهتر شامل توجه به روانی گفتار و همچنین مشکلات دهانی-حرکتی، زبانی، تلفظ، یادگیری و یا مشکلات اجتماعی باشد. بررسی موفقیت تحصیلی و هوش فرد ممکن است ایده خوبی باشد. امکان دارد لکنت و سریع حرف زدن کودک همراه هم دیگر باشند. گاهی تا زمانی که لکنت کاهش پیدا نکند،شتابان گویی ظاهر نمی شود.
درمان تند حرف زدن کودک
معمولا درمان سریع حرف زدن کودک قبل از تمرکز مستقیم بر روانی گفتار ابتدا بر مشکلات همراه تمرکز می کند. معمولا یکی از اولین اهداف درمانی در شتابان گویی،کاهش سرعت گفتار است. بعضی از افراد دارای شتابان گویی به زمان بندی گفتاری به وسیله نرم افزار بازخورد شنیداری تاخیر یافته ( DAF ) به خوبی پاسخ می دهند. بعضی از روشهای دیگر مثل استفاده از سرعت سنج هنگام حرف زدن و هشدار دادن دستگاه هنگامی که سرعت گفتار از میزان هنجار بیشتر شود میتواند برای کودکان با مشکلات تند حرف زدن مفید باشد. اغلب به کودکان دارای شتابان گویی باید استفاده از مکثهای عمدی را آموزش داد.
درمان سریع حرف زدن کودکان
برای فردی که از قرارگیری محل دقیق مکث ها نا آگاه است ممکن است نوشتن جملات ناواضح (با استفاده از ضبط صدا) که کودک دارای شتابان گویی می گوید ابتدا بدون فاصله بین کلمات و سپس با مکث های طبیعی مفید باشد. مشاهده تفاوت ها می تواند در یادگیری محل دقیق مکث ها کمک کند. مشکلات تلفظ و زبانی اغلب در صورتی که فرد بتواند به سرعت کمتری دست پیدا کند کاهش پیدا می کنند.
یکی از اولین تمرین ها در درمان تند حرف زدن کودک استفاده از گفته های ساختار دار است ( مانند سلام. اسم من محمد است. من در شهرک نور زندگی می کنم. من در داروخانه اصلی مرکز شهر زندگی می کنم.) و سپس استفاده از گفته های عادی (مانند سلام. من محمدم. خونه ما شهرک نوره. توی داروخانه اصلی مشغول کارم.)
همچنین استفاده از تکیه مبالغه آمیز روی هنجارهای کلمات طولانی می تواند به افراد دارای شتابان گویی کمک کند (مانند تلویزیون= ت+ل+ویز+یون ،کتابخانه= ک+تاب+خا+نه).
در درمان شتابان گویی می توانند از دو روش بیان چه چیزی؟( محتوای کلام) و بیان چگونه؟( میزان کلام) استفاده کنند.
چه چیزی؟ مانند ماشین روشن نمی شود. بنزین ریختم .کاربراتور خراب است.
چگونه؟مانند: ماشین معمولاً بعد از چند دقیقه ایستادن روشن نمی شود. قبل از روشن کردن میزان بنزین داخل باک را بررسی کردم. اغلب کاربراتور خراب میشود.
بسیاری از افراد دارای شتابان گویی، لکنت هم دارند یعنی اغلب، شتابان گویی با لکنت همپوشانی دارد بعضی از افراد دارای شتابان گویی لکنت را کنترل می کنند و یا کمتر لکنت می کنند. در هر صورت هر نوع روش درمانی درمان اختلال روانی گفتار مانند شروع راحت، تماس نرم یا اصطلاح تنفس که استفاده میشود میتواند در کاهش علائم و درمان شتابان گویی افراد دارای شتابان گویی که لکنت هم میکنند موثر باشد.
توجه: پیش بینی اینکه آیا کودکان دارای شتابان گویی از گفتار درمانی شتابان گویی نتیجه خواهند گرفت یا نه دشوار است (زیرا از مشکل خود آگاهی ندارند). بسیاری از این کودکانی که از روشهای درمانی نتیجه میگیرند اغلب توسط والدین، دوستان، خانواده و یا همکاران قانع می شوند که دارای مشکلات گفتاری چشمگیری هستند. همچنین داشتن انگیزه عنصری کلیدی است. انگیزش منجر به تلاش برای تغییر می شود. کسانی که در مورد مشکل شان مطمئن نیستند و یا نسبتاً نامطمئن هستند که تمایلی به بهبود ندارند. گفتاردرمانی در منزل برای این افراد مناسب تر می باشد.
اختلال نقص توجه و بیش فعالی ( ADHD ) یک اختلال پیشرونده عصبی است که با علائم 3 گانه زیر مشخص میشود: 1.دامنه توجه به پایین و یا توجه گسسته 2.رفتار تکانشی 2.بیش فعالی . کودکان بیش فعال به علت نقص توجه و اختلالات کارکرد مغزی با مشکلاتی نظیر تاخیر کلامی و لکنت زبان رو به رو هستند. مرکز گفتاردرمانی کودکان بیش فعال و کاردرمانی دکتر صابر در زمینه درمان کودکان بیش فعالی و نقص توجه فعالیت می نماید. تجهیزات پیشرفته مرکز درمان بیش فعالی نظیر اتاق تاریک، سنسوری روم و اتاق شنیداری موجب پیشرفت کودکان در حیطه کنترل خود و بهبود مهارتهای کلامی در کودکان می گردد.
حدود ( 7-3 ) درصد کودکان مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه هستند و نسبت به شیوع مذکر به مونث ۲ به ۱ است.
انواع بیش فعالی
بیش فعالی از نوع مشکل توجهی
بیش فعالی از نوع تکانشی-بیش فعالی
بیش فعالی ترکیبی
والدین این کودکان به این نتیجه رسیدند که کودک همواره در زمینه های زیر مشکل دارد:
توجه کردن هنگام انجام دستورالعمل ها مخصوصاً هنگام انجام تکالیف عادی
بازگشت به تکلیف بعد از پرت شدن حواس
توجه کردن به جزئیات و تکمیل کردن تکلیف
توجه کردن به گزینههای مختلف و نتایج آن قبل از فعالیت
حرکات اضافی،بیقراری و جیغ کشیدن
حرف زدن بیش از حد بدون این که شنونده بخواهد
کنترل رفتار پرخاشگرانه یا مخالفانه
طبق معیار تشخیصی،علائم بیش فعالی توسط دکتر بیش فعالی باید قبل از سن ۷ سالگی مشاهده شوند که اغلب تا سه سالگی میتوان علائم را مشاهده کرد. همچنین علائم بیش فعالی کودک باید حداقل در دو محیط ( 1- خانه 2- مدرسه 3- محیط دیگر) مشاهده شود.
این علائم در طول زندگی به مشکلات تحصیلی، اجتماعی و فعالیت های روزمره تبدیل می شوند. کودک بیش فعالی مشکلات شدیدی در زمینه های مدرسه، تعاملات اجتماعی، کشمکش برای تکمیل کردن تکالیف مدرسه یا خانه و مخالفت و درگیری با والدین و بزرگترها می تواند داشته باشد.
توجه: بیش فعالی ناشی از اختلالات ذهنی مانند اختلالات یادگیری، اختلالات رشدی، حواس پرتی و افسردگی نیست بلکه ممکن است با این اختلالات همراه باشد.
درمان علائم بیش فعالی- گفتار درمانی کودکان بیش فعال
روش های درمانی بیش فعالی با پشتوانه علمی قوی از درمان با داروهای محرک ( ریتالین،آدرال،دکسدرین) حمایت می کنند. این داروها در (80-70 ) موارد تأثیرگذار بوده است.
تحقیقات اخیر نشان داده است که استفاده از داروهای محرک ممکن است لکنت را افزایش دهد. در نتیجه زمانی که بیش فعالی همراه با لکنت زبان است روش غیر محرک های دارویی ( Strattera ) استفاده می شود. نتایج نشان میدهد که این روش در کنار گفتار درمانی کودکان بیش فعال میتواند لکنت را کاهش دهد.
هر چند روش غیر محرک های دارویی در کنترل کردن علائم اولیه بیش فعالی به اندازه روش محرک های دارویی نمیتواند تاثیر گذار باشد. والدین و درمانگران توجه داشته باشند که این گزارش ها بر اساس مطالعه تعداد محدودی نمونه است و هنوز نتیجه گیری راجع به روش های درمانی دارویی و غیردارویی و بسامد لکنت زبان مشکل است و باید تحقیقات علمی دقیقی انجام گیرد. والدین همواره این یافته ها را به درمانگران اطلاع میدهند و برای انتخاب روش درمانی مناسب تر جستجو می کنند.
ویژگی های گفتار و زبان افراد بیش فعال
تخمین زده شده است که ۴۵ درصد کودکان بیش فعال مشکلات گفتار و زبان مشابهی دارند. معمولاً مشکلات زیر را دارند:
مشکل در مهارت های اجتماعی، کاهش توانایی حل مسئله، مشکلات پردازش شنیداری، مشکل در استخراج جزئیات اطلاعات و سرگرم شدن با موضوعات خاص. بسیاری از اختلالات دیگر همراه با بیش فعالی هستند در توانایی سازماندهی فکر و باورهای شخص می توانند تاثیر چشمگیری داشته باشند. این اختلالات عبارتند از اختلالات حواس پرتی، افسردگی کلی، اختلالات سلوک و اختلالات یادگیری. اختلالات یادگیری در ۶۰ درصد افراد بیش فعال بروز می کند، بنابراین رویکرد درمانی باید علائم بیش فعالی را در محیطهای اجتماعی و مدرسه هدف قرار دهد.
لکنت زبان و بیش فعالی
اگر شیوع بیش فعالی در کودکان مدرسهای (6-3 ) باشد، شیوع بیش فعالی در کودکان مبتلا به لکنت زبان چقدر است؟شیوع بیش فعالی در کودکان مدرسهای مبتلا به لکنت زبان (26-4) است. بر طبق یافتههای بالینی مشکلات توجه به رفتارهای تکانشی بر بازده درمانی لکنت زبان تاثیر گذار هستند.
رهنمودهایی برای گفتار درمانی کودکان بیش فعال
با کمک کودک فعالیت های ساختار دار با یک برنامه منظم و سازمان بندی شده طراحی کنید. در حالی که کودک از برنامه آگاه است این موارد را در جلسه درمانی استفاده کنید.
با اهمیت دادن به علاقه مندی های کودک بیش فعال درمان را جذاب کنید.
دستورالعمل های ساده، واضح و روشن را انتخاب کنید. دستورالعمل ها را چند دفعه ارائه دهید و کودک بیش فعال باید قبل از این که پاسخ دهد آنها را تکرار کند. این کار موجب تقویت حافظه و افزایش یادگیری میشود.
برای کمک به درک کردن کودک از سرنخهای بینایی، مثال های عینی و یا نقاشی کشیدن استفاده کنید. برای مثال با لمس ناحیه گردن و لب ها می توانید نحوه جریان هوا و گفتار در مسیر تنفسی را به کودک بیاموزید.
از جایزه استفاده کنید و یک سیستم جایزه تعیین کنید که به وسیله آن کودک با انگیزه و علاقه مند باشد. کودکان مبتلا به بیش فعالی محیطهای مثبت و حمایتگر را دوست دارند.
مهارت های خود تنظیمی کودک و آگاهی از تاثیر رفتار بر تعاملات با دیگران را افزایش دهید. به توانایی ارزیابی صحیح کودک از گفتار خود در محیط های مختلف دقت کنید. سپس برای تغییر رفتارهای اشتباه مهارتهای حل مسئله را به کودک آموزش دهید.
مهارت های کلی ارتباطی را آموزش دهید. و الگودهی مهارت هایی مانند ارتباط چشمی، میزان صدا، سرعت و گوش دادن صحیح اعتماد به نفس کودک را افزایش دهید.
نتیجهگیری:
گفتاردرمانی یکی از روشهای موثر و غیردارویی برای کمک به کودکان مبتلا به بیشفعالی و نقص توجه (ADHD) است. این روش نه تنها به بهبود مهارتهای زبانی و ارتباطی کودکان کمک میکند، بلکه میتواند در افزایش تمرکز، کاهش رفتارهای تکانشی و تقویت تعاملات اجتماعی نیز موثر باشد. دکتر صابر، با سالها تجربه در زمینه درمان اختلالات عصبی-رشدی، از گفتاردرمانی به عنوان بخشی از برنامه درمانی جامع خود استفاده میکند. او تاکید دارد که گفتاردرمانی باید متناسب با نیازهای هر کودک طراحی شود تا بهترین نتایج حاصل گردد.
در این مقاله، به بررسی فواید گفتاردرمانی برای کودکان بیشفعال پرداخته شد. از جمله این فواید میتوان به بهبود مهارتهای کلامی، افزایش توانایی در بیان احساسات، تقویت تعاملات اجتماعی و کاهش مشکلات رفتاری اشاره کرد. دکتر صابر معتقد است که ترکیب گفتاردرمانی با سایر روشهای درمانی مانند بازی درمانی، رفتاردرمانی و تغییرات رژیم غذایی میتواند به بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا به ADHD و خانوادههای آنها کمک کند.
سوالات متداول:
1آیا گفتار درمانی میتواند به بهبود عملکرد تحصیلی کودکان بیشفعال کمک کند؟
بله، بهبود مهارتهای گفتاری و ارتباطی میتواند به طور مستقیم بر عملکرد تحصیلی کودک تأثیر بگذارد. کودکان با مهارتهای گفتاری بهتر میتوانند در کلاس درس مشارکت فعالتری داشته باشند و درک بهتری از مطالب آموزشی پیدا کنند.
2- آیا کودکان بیشفعال با تاخیر کلامی نیاز به درمانهای دیگری نیز دارند؟
در برخی موارد، کودکان بیشفعال با تاخیر کلامی ممکن است نیاز به درمانهای دیگری مانند کاردرمانی، رفتار درمانی یا دارو درمانی داشته باشند. این درمانها باید توسط متخصصان مربوطه تجویز و نظارت شوند.
گفتاردرمانی در لکنت زبان کودکان در مرکز درمان لکنت زبان به صورت حرفه ای انجام می گیرد. اصطلاح لکنت زبان عصبی در شرایطی که کودک با تیک عصبی دچار تشدید در لکنت می شود به کار می رود. اما باید بیان کرد، که مسائل عصبی خود موجب ایجاد لکنت در کودک نمی باشد و تنها باعث تشدید علائم لکنت زبان در کودک می شود. روش های مختلفی برای درمان لکنت زبان در کودکان وجود دارد. روش تعمیم و انتقال یکی از روش های درمان در کودکان است که در مرکز لکنت زبان کودکان دکتر صابر انجام می گیرد. مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر مجهز به گفتاردرمانی تخصصی لکنت زبان و کاردمانی در حیطه های افزایش سرعت پردازش و کاهش سطح استرس کودک و افزایش توجه و تمرکز می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
روش تعمیم یا انتقال در درمان لکنت زبان عصبی در کودکان
به گفته دکتر لکنت زبان تعمیم و یا انتقال، به معنای توسعه مهارت های آموخته شده در گفتاردرمانی و محیط ارتباطی روزانه فرد می باشد. طراحی تعمیم درمان از همان شروع درمان، یکی از گام های بسیار مهم برای داشتن یک درمان موفقیت آمیز می باشد. برای تحقق بخشیدن به این هدف، این موضوع را باید در نظر داشت که هر فعالیت درمانی، از همان جلسه اول درمان لکنت زبان، به عنوان یک فعالیت برای انتقال درمان به محیط بیرون از کلینیک در نظر گرفته شود. یا به عبارتی هر فعالیت در یکی از بخش های سلسله مراتب انتقال قرار گیرد. از انجام فعالیت در گفتاردرمانی (پایین ترین مرحله در سلسله مراتب) تا استفاده از موقعیت واقعی بیرون از کلینیک. با این فرمول، ما صبر نمی کنیم که مثلاً گفتار مراجع به روانی ۸۰% در گفتاردرمانی برسد و بعد از شیوه ها در خارج از کلینیک استفاده کند. با این فرمول کودک/نوجوان یاد می گیرد که او می تواند قدم به قدم گفتارش را اصلاح کند، تنش را کاهش دهد و لکنت زبان را بپذیرد،« اینجا، آنجا و همه جا».
استفاده از سلسله مراتب در درمان لکنت زبان عصبی
بسیاری از نویسندگان در مورد اهمیت ساختارمند کردن درمان با استفاده از سلسله مراتبی که از آسان به سخت حرکت می کند بحث کرده اند. تقریباً همه کارهایی که ما در گفتاردرمانی برای اختلالات مختلف انجام میدهیم به نوعی در یک سلسله مراتب سازماندهی شده است. درمان لکنت زبان نیز در این مورد استثنا نیست. ما در درمان لکنت زبان به صورت منظم از فعالیت های آسان به سمت فعالیت های چالشی تر حرکت می کنیم تا مطمئن شویم مراجع احساس کفایت و موفقیت می کند. این فعالیت ها می توانند تمرین یک شیوه برای افزایش روانی گفتار باشند و یا راهکاری مثل لکنت زبان کاذب برای کاهش حساسیت در مورد لکنت زبان و غیره.
استفاده از سلسله مراتب، شانس موفقیت کودک/نوجوان با لکنت زبان را افزایش میدهد. و پلی را برای طی کردن مسافت بین گفتاردرمانی و بافت ارتباطی روزانه فرد ایجاد میکند. برای کمک به مراجعان برای طراحی سلسله مراتب بهتر، می توانید از تصاویری مثل دایره هایی که به تدریج بزرگتر میشوند، پله، آسانسور، طناب بالا رفتن از کوه، نردبان، بالا رفتن از درخت و یا شکل های دیگری که توسط شما و مراجعتان طراحی میشوند، استفاده کنید.
کار بر روی هر موقعیت، یک هدف درمانی محسوب میشود که باید اصول تعیین اهداف را در مورد آن در نظر داشت.
اصول تعیین اهداف انتقال در درمان لکنت زبان
ویژه بودن: مربوط به نیازهای مراجع باشد. مشارکت کودک با لکنت زبان در هدف گذاری به این امر کمک می کند. علاوه بر اینکه باعث افزایش انگیزش، خود- کارایی و خود تنظیمی بهتر می شود.
قابل اندازه گیری بودن:هدف باید قابل اندازه گیری باشد و مقیاس دقیقی از موفقیت را برای کودک با لکنت تعریف کند.
قابل دستیابی بودن:هدف باید متناسب با توان کودک باشد و او بتواند با تلاش منطقی به آن دست پیدا کند.
واقعی بودن: هدف باید مرتبط با زندگی کودک با لکنت زبان باشد.
زمان بندی دقیق داشتن: مدت زمان انجام یک فعالیت مشخص باشد.
طراحی سلسله مراتب موقعیت ها برای هر کودک با لکنت زبان
سوالی که در این مرحله مطرح میشود این است که «چه موقعیت هایی را در سلسله مراتب مراجع قرار دهیم؟» پاسخ ساده این است که «همه موقعیت ها». ولی ترتیب «همه» برای مراجعان مختلف متفاوت است. بهترین راه این است که از خود کودک/نوجوان با لکنت زبان سوال کنیم و او را برای تهیه سلسله مراتب منحصر به فرد خود برای تمرین و تعمیم مهارت خاصی درگیر کنیم. به این دلیل که درگیر کردن مراجع در تعیین اهداف از اصول پایه ای در درمان موثر و پایدار می باشد. تنها خود فرد است که می تواند مشخص کند چه موقعیتی برای او سخت و چه موقعیتی برای او آسان است فرضیه سازی نکنند. با استفاده از این اطلاعات می توانیم درمان گفتاردرمانی را بر اساس نیازهای خاص کودک با لکنت زبان طراحی کنیم و به این ترتیب مراجع احساس کند در فرآیند درمان مشارکت فعال دارد. علاوه بر اینکه تعیین سلسله مراتب، به درمان ساختار بیشتری می دهد و باعث ایجاد احساس پیشرفت و کنترل بر گفتار در کودک/نوجوان با لکنت زبان میشود. شما میتوانید از فعالیتی به نام «بازی جستجوی موقعیت های انتقال» استفاده کنید. در این فعالیت گفتاردرمانگر با کودک/نوجوان با ایجاد لیستی از همه موقعیت هایی که او در یک روز معمول با آن مواجه میشود کار می کند. مثلاً صحبت کردن با والدین و خواهر و برادر ها در خانه در صبح قبل از رفتن به مدرسه، صحبت کردن با دوستان در هنگام منتظر بودن برای اتوبوس و سوار شدن به آن تا مدرسه،صحبت کردن با معلمان در کلاس های مختلف در طول روز، صحبت کردن با دوستان در کلاس و موقعیت های اجتماعی در مدرسه، صحبت کردن با مربیان یا سایر معلمان دیگر در فعالیت های فوق برنامه، صحبت کردن با دوستان در موقعیت های اجتماعی خارج از مدرسه و بیشتر. لیست هر کودک/نوجوان با لکنت زبان از موقعیتهای گفتاری متفاوت خواهد بود. بعداً کودک/نوجوان موقعیتها را از آسان به سخت برای ایجاد یک سلسله مراتب نمرهدهی میکند. سرانجام گفتاردرمانگر میتواند به کودک/نوجوان با لکنت زبان کمک کند تا این لیست موقعیتها را جدول بندی کند. موقعیت ها در سطر ها و شیوه های اصلی گفتاردرمانی که کودک/نوجوان در حال تمرین کردن است،در ستون ها قرار داده می شوند.
راهبردهای اجرای در گفتاردرمانی در لکنت زبان
سوالی که در این مرحله مطرح میشود این است که «چگونه به مراجع کمک کنیم تا هر موقعیت را با موفقیت فتح کند؟»
یک راه به کارگیری اجزایی که در دنیای واقعی کودک/نوجوان وجود دارد در فعالیتهایی این است که در اتاق درمان انجام می دهد. و بالعکس، راه دیگر این است که به مراجع اجازه دهید گفتاردرمانی را به دنیای خارج از کلینیک ببرد.
دنیای واقعی را به گفتاردرمانی بیاورید
برای اینکه دنیای واقعی کودک با لکنت زبان را به گفتاردرمانی بیاورید در ابتدا باید با او در مورد دنیای واقعی صحبت کنید. از مواردی شروع کنید که مورد علاقه او هستند (مثل اسباب بازی خاص،بازی های کامپیوتری،ورزش،برنامه های تلویزیونی،کتابهای مورد علاقه و…) و یا در کلاس درس از آنها استفاده می کند (مثل کتاب های درسی و…)
علاوه بر این میتوانید از افراد مهمی که در محیط قرار دارند دعوت کنید تا در اتاق درمان حضور پیدا کنند (مثل والدین،خواهر و برادر،دوستان و همسالان و…)
اتاق درمان را به دنیای واقعی ببرید
برای بردن اتاق درمان به دنیای واقعی، شما می توانید یک «سفر کوتاه درمانی» یا گشت و گذاری خارج از گفتاردرمانی با کودک/نوجوان برای تمرین مهارت هایش در موقعیت های مشابه ارتباطات طبیعیاش داشته باشید. در واقع یکی از جنبه های اصلی انتقال، همراهی مراجع در موقعیتهای خارج از گفتاردرمانی است.
برای کسب موفقیت در این موقعیت ها، برای هر تمرین خارج از کلینیک، باید هدف مشخصی تعیین شود. مثل مدیریت ترس و اضطراب، تمرین ابزارهای مدیریت گفتار با دیگران، بهکارگیری لکنت زبان کاذب، باز بودن در مورد لکنت زبان از طریق خود- افشاگری است. صحبت در مورد لکنت زبان. باز هم در انتخاب اهداف تمرین خارج از کلینیک کودک/نوجوان را مشارکت دهید. وقتی هدف تعیین شد، مراجع را با استفاده از نقش بازی کردن برای کودک با لکنت زبان با موقعیت جدید و واکنش های خوشایند و یا منفی که ممکن است دریافت کند، آماده کنید. صحبت در مورد احساساتی که ممکن است تجربه کند به وی در مدیریت این احساس ها و موفقیت در انتقال کمک می کند.
یکی از کارهای مهمی که گفتاردرمانگر میتواند انجام دهد، مشارکت او در انجام اهداف تعیین شده است. مثلاً شما می توانید خودتان هم لکنت کاذب کنید. یا شیوهها را اجرا کنید و… این کار هم برای درک بهتر شما از موقعیت های مختلف و احساسات ایجاد شده دارد و هم در ایجاد رابطه بهتر درمانی مبتنی بر اعتماد و صداقت بین شما و مراجع تان موثر است. البته به یاد داشته باشید که لزوماً نباید نقشه یک «رهبر بدون ترس» را در این تمرین داشته باشید. بهتر است در مورد احساساتی که تجربه می کنید با کودک/نوجوان صادق باشید و آنها را با او به اشتراک بگذارید.
کلاس درس و مدرسه در بین مهمترین مکان ها در زندگی کودک/نوجوان با لکنت زبان هستند. درمانگر می تواند موقعیت هایی را برنامه ریزی کند مثل ملاقاتهایی در یک فروشگاه یا سایر مکان ها، اما حتی با این حال، موقعیت هایی هستند که مخالف و متفاوت از تجربه روزانه کودک/نوجوان هستند. در نهایت کودک/نوجوان مجبور است که خودش در انتقال منافع درمانی لکنت با کمک والدین به دنیای واقعی کار کند. درمانگر میتواند کودک/نوجوان را در انجام این کار حمایت کند ولی در آخر، کودک/نوجوان باید این فاصله را به هم وصل کند.
گفتاردرمانگران می توانند توسط تکیه بر اصول سلسله مراتب و حساسیتزدایی که بیشتر توضیح داده شد، به تعمیم دهی کمک کنند. یکی از دلایلی که کودکان/نوجوانان در استفاده از شیوه های درمانی در خارج از درمان مشکل دارند این است که شیوه ها برای استفاده راحت نیستند. اگر چه شیوه هایی به کودک/نوجوان کمک می کنند که روان تر صحبت کند، اما به نظر متفاوت از گفتار طبیعی کودک/نوجوان و تفاوت از گفتار سایر کودکان/نوجوانان می رسد. از طریق فرآیند حساسیت زدایی تدریجی، کودکان/نوجوانان می توانند با متد های جدید صحبت کردنشان در موقعیت های بیرون از اتاق درمان راحت تر شوند.
برای انتقال به صورت مستقل،کودک/نوجوان با لکنت زبان در حالی که فرم موقعیت ها را به همراه دارد وارد موقعیتها میشود. وقتی کودک/نوجوان وارد موقعیتی میشود که در لیست وجود دارد، یکی از شیوه هایی که نیاز به تمرین دارد را انتخاب می کند. چون موقعیتها در لیست او به ترتیب سختی ذخیره شدهاند، او می تواند از موقعیت های آسانی که احتمال موفقیت بیشتری دارد شروع کند. سپس همین طور که به سمت موقعیت های سخت تر کار می کند در خواهد یافت که قادر به استفاده از شیوه ها در موقعیت هایی است که قبلاً فکر می کرد خیلی سخت بوده می باشد. توجه کنید که لازم نیست از کودک خواسته شود همیشه شیوه ها را در آن موقعیت ها به کار ببرد؛بلکه از او فقط درخواست می شود تا ثابت کند که قادر به چنین کاری است. این کار،حس خود- کارایی او را در مورد اجرای شیوه ها افزایش می دهد و به او کمک می کند که نسبت به استفاده از شیوه ها حساسیت زدایی شود. هر چه قدر کودک/نوجوان شیوه هایش را بیشتر به کار ببرد تاثیر منفی لکنت زبان را بر روی زندگی اش کاهش می دهد. و به موجب آن محدودیت فعالیت و مشارکت کاهش پیدا می کند.
مهارت های خود نظارتی- تشویقی در گفتاردرمانی لکنت زبان
یکی از راههایی که فرایند انتقال و تثبیت را تسهیل میکند، بهبود مهارت های خود- نظارتی است. وقتی کودک/نوجوان مهارت جدیدی را یاد میگیرد، در ابتدا برای تصمیم در مورد این که این مهارت را خوب اجرا کرده و یا نه، به نظر شما متکی است. این وابستگی اولیه باید به زودی پایان یابد تا مراجع بتواند مهارت خود را به موقعیتهای کمتر ساختار یافته انتقال دهد. و در این موقعیت ها در مورد نحوه اجرای مهارت خود،خود ارزیابی لازم را داشته باشد و اگر به خوبی مهارت را انجام داد و خودش را برای انجام هدف تعیین شده مورد تشویق قرار دهد.
برای افزایش مهارت خود- نظارتی به جای توصیف کار او، از او در مورد نحوه اجرای مهارت مورد نظر سوال بپرسید. مثلاً وقتی شیوه رهایی را با موفقیت انجام داد به جای اینکه بگویید «خیلی خوب بود»، ابتدا از او سوال بپرسید که «چطور بود؟»«چه احساسی داری؟» و…
به یاد داشته باشید که کودک با اختلال لکنت زبان باید به این مفهوم برسد که استفاده موثر از شیوه ها به این بستگی ندارد که چگونه به نظر می رسند، بلکه به این بستگی دارد که چگونه احساس میشوند. در مرحله بعد کودک/نوجوان باید یاد بگیرد زمانی که به موفقیت رسید خودش را مورد تشویق قرار دهد. برای این کار میتوانید توجه مراجع را به مزایایی که استفاده از شیوه برایش داشته منعطف کرد. مثلا«وقتی از شیوه کنسل کردن استفاده کردی، یعنی کاملا مسئولیت گفتارت را قبول کردی» یا «مقابله با ترس است از این موقعیت،به تو کمک کرد که هر چه می خواستی را بگویی».
راهکار دیگر برای خود تشویقی این است که مراجع را متوجه واکنش عاطفی اش موقع به کار گیری شیوه کنید. مثلا« وقتی کنسلکردن را در گفتارت به کار بردی چه احساسی داشتی؟ با ربط دادن احساس مثبت با انجام فعالیت، مراجع خود تشویقی را یاد میگیرد و این فرآیند باعث ایجاد انگیزش و تلاش برای تغییر در گفتار و احساسشان می شود. در مرکز گفتار درمانی دکتر صابر با انجام تکنیک های مختلف درمانی کودک را به سمت درمان لکنت توسط خودش سوق می دهند تا به درمان قطعی لکنت زبان در خود نزدیک گردد.
سوالات متداول:
1-چگونه میتوانم تشخیص دهم لکنت فرزندم ناشی از استرس است؟
اگر لکنت کودک در موقعیتهای پرتنش مانند مشاجرات خانوادگی، امتحانات یا تعاملات اجتماعی چالش برانگیز افزایش مییابد و در شرایط آرام کاهش پیدا میکند، احتمالاً استرس عامل محرک اصلی است.
2-آیا داروهای کاهنده استرس برای کودکان مبتلا به لکنت توصیه میشود؟
معمولاً دارودرمانی تنها در موارد شدید و تحت نظر روانپزشک کودکان انجام میشود. تمرکز اصلی باید بر روش های غیردارویی مانند گفتاردرمانی، بازی درمانی و مداخلات روانشناختی باشد.
یکی از عوارض لکنت زبان کودکان/نوجوانان که در رابطه با همسالانشان مواجه میشوند قلدری است. در روانشناسی لکنت زبان احتمال اینکه کودکان دارای لکنت،قلدری و مسخره شدن را تجربه کنند،بیشتر از سایر کودکان می باشد.این مسئله که عوارض لکنت زبان چیست باید توسط روانشناسی لکنت زبان در کودکان مورد بررسی قرار بگیرد و درمان روانشناسی لکنت زبان مناسب با مشکلات کودک برنامه ریزی شود. مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر در حیطه روش های درمان عوارض لکنت زبان و گفتاردرمانی لکنت زبان در تهران فعالیت می نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
عوارض لکنت زبان کودکان
59 درصد از کودکان دارای لکنت، گزارش مورد قلدری قرار گرفتن در مورد گفتارشان را می دهند.
56 درصد از کودکان دارای لکنت زبان، مورد قلدری قرار گرفتن برای حداقل یک بار در هفته گزارش می دهند.
75 درصد از بزرگسالان دارای لکنت زبان گزارش می دهند که مورد قلدری قرار گرفتن در امور تحصیلشان مداخله کرده است.
همسالان ممکن است کودکان/نوجوانانی که لکنت زبان می کنند به دلایل زیادی آزار دهند،چراکه در روانشناسی لکنت زبان اشاره شده است که رفتارهای لکنت توجه آنها را جلب می کند و به صورت غیر قابل پیش بینی تغییر می کند. قلدری به خصوص برای کودکان دارای لکنت زبان بسیار آزار دهنده است، چرا که پاسخ دادن شفاهی برای آنها سخت میباشد (بخشی از این سختی به علت عواطف زیادی است که قلدری برای فرد بر می انگیزاند.
تفاوت قلدری و تمسخر در روانشناسی لکنت زبان در کودکان
باید در نظر داشت که قلدری و تمسخر متفاوت هستند. مسخره کردن شامل طعنه زدن و یا شوخی کردن بی ضرر از جانب افراد خانواده و یا دوستان است. روانشناسی لکنت زبان، قلدری کردن را شامل تلاش آگاهانه برای اذیت کردن و کنترل کردن فرد دیگری می نامند. قلدری باعث ایجاد آسیب در فرد شده و قابل قبول نیست.
افرادی که در فرایند قلدری درگیر هستند شامل فرد قلدر، فردی که مورد قلدری قرار میگیرد و تماشاگران هستند. که در یک طرح جامع درمان روانشناسی لکنت زبان در کودکان برای درمان باید همه این افراد و همه موقعیت هایی که فرد درچار عوارض لکنت زبان می شود، می تواند اتفاق بیفتد ،در نظر گرفته شوند.
روانشناسی لکنت
دلیل رفتار کودکان با کودک مبتلا به لکنت زبان
بسیاری از افراد قلدر،دارای عزت نفس پایینی هستند و با قلدری کردن احساس قوی تر بودن میکنند. بعضی از قلدر ها،کودکان محبوبی هستند که تحمل کمی نسبت به تفاوتهای دیگران دارند و افرادی که متفاوت هستند را برای قلدری کردن انتخاب می کنند. بسیاری از قلدر ها،فاقد مهارت های اجتماعی پایه و حس همدلی و درک متقابل دیگران هستند.
نقش تماشاچی ها
تماشاچی ها نیز ممکن است با قلدر همراهی کنند چرا که نمی خواهند خودشان مورد قلدری قرار گیرند. زمانی که روانشناس کودک از آنها در این مورد سوال می کند،بیان می کنند که قصد اذیت کردن فرد دیگر را نداشته اند. حتی ممکن است با فردی که مورد قلدری قرار گرفته دوست باشند، اما می ترسند و نمی دانند باید چه کاری انجام دهند. حتی زمانی که تماشاچی ها با رفتار غلط دیگر کودکان همراه نمی شوند،عدم حمایت آنها آزار دهنده است. در این حالت فردی که مورد قلدری قرار میگیرد،احساس جدایی و تنهایی از دیگران می کند. با این اوصاف،تماشاچی ها نقش مهمی در ادامه یافتن مشکل و یا حل آن دارند.
عوارض لکنت زبان در چه کودکانی دیده می شود ؟
قلدرها کودک لکنت زبان را در مورد چیزی که آنها را آزار میدهد،اذیت می کنند. قلدرها به دنبال تفاوت های افراد می گردند و سپس بر اساس آن تفاوتها افراد را مورد حمله قرار میدهند. آنها به دنبال هر تفاوتی نیستند،بلکه مجذوب چه تفاوت هایی می شوند که برای خود آن افراد آزار دهنده است. و این تفاوت را بر اساس واکنش های افراد نسبت به تفاوت شان انتخاب می کنند. اگر یک فرد قلدر،فردی را به واسطه تفاوتی که او را آزار نمی دهد،برای قلدری انتخاب کند،واکنش منفی که به دنبال آن است را دریافت نمی کند.
لکنت و عوارض آن در کودک
قلدری،باعث افزایش افکار منفی،اضطراب،اجتناب و تنش می شود.و همه این عوامل باعث افزایش لکنت زبان شده که خود مجدداً احتمال قلدری را افزایش میدهد و در نهایت منجر به کاهش پیشرفت در درمان میگردد.
علاوه بر این عوارض لکنت زبان در کودکان باعث انزوای اجتماعی در فرد دارای لکنت میشود. بنابراین پرداختن به این موضوع توسط دکتر لکنت در درمان از اهمیت و اولویت بالایی برخوردار می باشد.
۶ گام برای کاهش عوارض لکنت زبان
آموزش به کودکان/نوجوانان در مورد لکنت زبان
آموزش به کودکان/نوجوانان در مورد قلدری
کمک به کودکان/نوجوانان تا در مورد لکنت زبان متفاوت فکر کنند.
کمک به کودکان/نوجوانان تا نسبت به قلدری واکنش متفاوتی نشان دهند.
کمک به کودکان/نوجوانان در آموزش همسالان خود در مورد لکنت زبان و قلدری
آموزش والدین،معلمان و دیگران در مورد لکنت زبان
آموزش به کودکان/نوجوانان در مورد لکنت زبان
هرچقدر کودکان/نوجوانان اطلاعات بیشتری در مورد لکنت زبان داشته باشند،احساس عدم امنیت کمتری می کنند. این امر به آنها قدرت رویارویی با لکنت شان و نظرات افراد قلدر و یا تماشاچی ها را می دهد.
حقایق کلیدی در مورد عوارض لکنت
هیچکس در ایجاد لکنت زبان مقصر نیست؛لکنت زبان یک اختلال گفتاری است که منشا ژنتیکی و نورولوژیک دارد.لکنت زبان در اثر یادگیری به وجود نمی آید و یک مشکل روانشناختی نیست. در ایجاد لکنت زبان،والدین مقصر نیستند و به علت اشتباهات کودک/نوجوان به وجود نمیآید.
لکنت زبان متغیر است؛رفتار لوکن در زمان ها و موقعیت های مختلف متفاوت است.
درمان لکنت آسان نیست؛تغییر یک مشکل غیر ارادی کار آسانی نیست و نیاز به تلاش زیاد و مداوم دارد.
آموزش به کودکان/نوجوانان در مورد روانشناسی لکنت زبان
هرچقدر کودکان/نوجوانان اطلاعات بیشتری در مورد قلدری داشته باشند،کمتر فکر میکنند که قلدری دیگران تقصیر آنهاست. همچنین باعث میشود احساس شان در مورد لکنت زبان و قلدری را از هم جدا کنند و به آنها قدرت بیشتری برای موقعیتهایی که مورد قلدری قرار میگیرند میدهد.
حقایق کلیدی در مورد برخورد کودکان
قلدری تقصیر آنها نیست.
تمسخر و قلدری با هم فرق میکنند.
افراد قلدر به خاطر مشکلاتی که دارند قلدری میکنند.
افراد قلدر دوست دارند واکنش منفی را در فرد دیگر ایجاد کنند.
قلدری کردن به هیچ وجه کار درستی نیست.
کودکان/نوجوانان می توانند کارهایی انجام بدهند که قلدری کردن کاهش پیدا کند.
کمک به کودکان در مورد درمان روانشناسی لکنت زبان
لکنت زبان ایجاد شرم می کند،به همین علت است که افراد نسبت به لکنت زبان خود واکنش نشان میدهند.آنها در مورد خود احساس بدی دارند و فکر میکنند که قلدری کردن دیگران کار به حقی است. اگر کودک کمتر در مورد لکنت زبان خود خجالت زده شود،می تواند به نحو بهتری نسبت به لکنت واکنش نشان دهد،متعاقب آن فرد قلدر،واکنش منفی دلخواهش را دریافت نمی کند و از قلدری در مورد کودک/نوجوان دارای لکنت زبان دست می کشد. در روانشناسی لکنت زبان اغلب به کودکان که مورد قلدری قرار میگیرند،گفته می شود که «فقط آن را نادیده بگیر»یا «سخت نگیر» در حالی که برای کودکان/نوجوانان نادیده گرفتن نظرات آزاردهنده در مورد چیزی که شخصی است و به دیگران مربوط نیست،بسیار سخت است.
بیشتر درمان روانشناسی لکنت زبان ،آموزش،حساسیت زدایی و تمرینات پذیرش به کاهش ترس،خجالت و شرمی که کودکان/نوجوانان به علت لکنت شان تجربه می کنند کمک می کنند. این تمرینات،به طور کامل ترس را حذف نمی کنند ولی آن را کاهش می دهند. همینطورکه کودکان/نوجوانان در مورد لکنت زبان کمتر نگران و بیشتر پذیرا می گردند. این کار پایه و مبنایی برای آنها ایجاد می کند تا زمانی که مورد قلدری قرار میگیرند کمتر به صورت احساسی به آن پاسخ دهند.علاوه بر این تمرینات بازسازی شناختی به مراجعان کمک می کند تا به صورت متفاوتی نسبت به لکنت زبان فکر کنند.
کمک به کودکان با لکنت زبان تا نسبت به واکنش دیگران به لکنت آنها
روانشناس کودک میتوانند به کودکان کمک کنند تا یاد بگیرند به نظرات آزاردهنده که توسط دیگران ایجاد میشود به شیوهای پاسخ دهند که احتمال قلدری بیشتر را در آینده کاهش دهند. اگر آنها با عواطف منفی کمتری پاسخ دهند،فرد قلدر رضایت کافی را از قلدریش پیدا نخواهد کرد و در نهایت،به سمت هدف بعدی حرکت خواهد کرد. روانشناسی لکنت زبان در کودکان بیان می کند که در واقع ما نمیتوانیم به راحتی خود قلدری را از بین ببریم،بلکه میتوانیم توجه قلدر را از لکنت زبان و فرد دارای لکنت منحرف کنیم.
برای کاهش نظرات توسط قلدرها،کودکان دارای لکنت زبان می توانند یاد بگیرند با نظرات ساده و حقیقی که برای قلدر ها مشخص میکند آنها به واکنش های منفی که دنبال آن هستند نمی رسند،پاسخ دهند.
مثال ها: شامل:
اقرار به لکنت زبان («بله،تو درست میگویی،من لکنت می کنم»)
علامتی که نشان دهد نظرات، واضح یا خسته کننده هستند («آره،من می دونم» یا «این را که قبلا گفتی» یا به سادگی،«که چی؟»).
درخواست ادامه نظرات «دیگه چی میخوای بگی؟»
توجه کنید که احتمالاً بسیاری از چنین پاسخ هایی در جهت تغییر توجه فرد قلدر است. چرا که فرد با اختلال رفتاری عادت به دریافت واکنشهای منفی از کودک/نوجوان دارای لکنت زبان دارد. همچنین،ممکن است برای کودک دارای لکنت زبان ،فراهم کردن چنین پاسخ هایی به علت لکنت کردن سخت باشد (لازم نیست که فرد قادر به پاسخ دادن با گفتار روان باشد. روانی گفتار تعیین کننده موفقیت در این فرایند نیست. بلکه ضروری است که کودک قادر به تولید پاسخ هایی در یک شیوه باز و روحی با فرد قلدر باشد و از طریق پذیرش لکنت زبان ارتباط برقرار کند). درمانگران میتوانند به کودکان و نوجوانان کمک کنند تا این پاسخ ها را در درمان روانشناسی لکنت زبان تمرین کنند. مثلا از طریق استفاده از استراتژی های بارش فکری و حل مسئله، نقش بازی کردن و تکرار تمرین، کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان می توانند چگونگی پاسخ به قلدرها را تعیین کنند و خود را در استفاده از چنین پاسخ هایی در موقعیت های واقعی آماده کنند.
لکنت زبان در کودکان علاوه بر چالشهای کلامی، میتواند منجر به عوارض روانشناختی مانند کاهش اعتمادبهنفس، اضطراب اجتماعی و انزوا شود. شناسایی به موقع و مراجعه به متخصصان مجرب مانند دکتر صابر، نقش کلیدی در پیشگیری از تثبیت این عوارض و بهبود کیفیت زندگی کودک دارد.
سوالات متداول:
1-تفاوت عوارض لکنت در کودکان و بزرگسالان چیست؟
در کودکان، عوارض روانی اغلب با ترس از قضاوت و رشد شخصیتی گره میخورد، درحالیکه در بزرگسالان، ممکن است به مشکلات شغلی، افسردگی یا اختلالات اضطرابی پایدار تبدیل شود.
2-نقش خانواده در کاهش عوارض روانی لکنت چگونه است؟
خانواده با ایجاد محیطی حمایتی، پرهیز از انتقاد، گوش دادن صبورانه و تشویق کودک به صحبت کردن، میتواند احساس امنیت عاطفی را در او تقویت کرده و از تشدید عوارض روانی جلوگیری کند.
در درمان لکنت زبان ناشی از ترس یا لکنت زبان ناگهانی در کودکان از تکنیک ها و روش های مختلفی استفاده می شود. بیشتر این روش ها علاوه بر تاکید بر گفتار درمانی لکنت زبان، بر روی روش های پذیرش و موجهه کودک با لکنت زبان کار نمی کنند. مرکز گفتاردرمانی در درمان لکنت زبان دکتر صابر در زمینه درمان لکنت زبان ناگهانی با استفاده از متد های جدید علمی فعالیت می نمایند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
تمرینات مواجه شدن با استرس در لکنت زبان ناشی از ترس
بارش فکری مثل اینکه چه پاسخ هایی می توانیم در برابر قلدری بدهیم؟
نوشتن مواردی که ممکن است یک قلدر بگوید و پاسخهایی که کودک/نوجوان میتواند بدهد.
نقش بازی کردن با درمانگر و یا اعضای گروه درمانی
تمرین پاسخ های مناسب انتخابی برای کاهش قلدری
کمک به کودکان/نوجوانان در آموزش همسالان خود با لکنت زبان
درمانگران می توانند احتمال مشارکت سایر کودکان/نوجوانان در نظرات آزاردهنده که توسط فرد قلدر به کودک با لکنت زبان داده می شود را کاهش دهند. در حقیقت، سایر کودکان/نوجوانان (یا تماشاچی ها) میتوانند نقش کمک کنندهای در کاهش تاثیر منفی قلدری را بازی کنند. البته آنها نیز ممکن است در مورد لکنت زبان ناگهانی گیج شده باشند و ممکن است تاثیرات آزاردهنده نظرات را درک نکنند. درمانگران می توانند برای کاهش این حالت،به سایر کودکان/نوجوانان در کلاس در مورد اختلال لکنت زبان ناشی از ترس آموزش دهند. البته به طور ایده آل، بهترین فرد برای آموزش سایر کودکان/نوجوانان در مورد لکنت، خود کودک/نوجوان دارای لکنت زبان ناشی از ترس می باشد. فرایند آموزش دیگران میتواند وقتی که کودک با لکنت زبان یاد گرفت که نظرات ساده و واقعی را تهیه کند و به لکنت اقرار کند، شروع شود. این نظرات کمک میکند تا لکنت به صورت باز مطرح شود و به سایر کودکان/نوجوانان نشان داده شود که لکنت زبان چیزی برای ترس یا استهزا نیست. این فرایند میتواند تا زمانی که کودک/نوجوان بتواند راحت درمورد لکنتش صحبت کند و سایر کودکان/نوجوانان را در کلاس به روش رسمی تر آموزش دهد، پیش رود.
نمونه کارهایی که کودک دارای لکنت ناگهانی می تواند انجام دهد:
صحبت در مورد لکنت
تهیه اطلاعاتی در مورد برقراری ارتباط به طور کلی
انتشار نوشته هایی در مورد برقراری ارتباط و لکنت زبان توسط کودک دارای لکنت
کنفرانس کلاسی در مورد لکنت زبان ناشی از ترس
گزارش یک کتاب/فیلم (مثلاً من این کتاب/فیلم را انتخاب کردم برای اینکه شخصیتی دارد که لکنت می کند. دقیقا مثل من.)
یک کنفرانس رسمی در جلوی دیگران (مثلاً در روز گفتار درمانی،در هفته جهانی آگاهی از لکنت و…) کنفرانس های کلاسی،کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان این فرصت را می دهد تا «حقایقی» در مورد لکنت را به دیگران بگویند،شامل مواردی که در ادامه می آید.
محتوای اهداف در روش مواجهه با لکنت زبان ناشی از ترس
لکنت تقصیر کسی نیست
شیوه های گفتاری همیشه کار نمیکنند و سخت است که استفاده شوند،
منصفانه نیست که افراد را در مورد لکنت مسخره کرد
افراد بسیاری هستند که هنوز لکنت می کنند در حالی که چیزهای بزرگی را در زندگی شان بدست می آورند. برای آماده کردن مراجع برای کنفرانس دادن میتوان از او سوال کرد که «اگر می خواستی در مورد گفتار و لکنت زبان چیزی به دوستانت بگویی چه میگفتی؟»
پس از آماده شدن محتوا می توان در تهیه ساختار و ترتیب ارائه گفتار نیز به او کمک کرد.
ساختار و محتوای گفتاردرمانی در مورد درمان لکنت زبان ناشی از ترس
مقدمه (چرا ما اینجا هستیم؟)
مشارکت در کلاس (مردم در مورد لکنت چه می دانند؟)
تعریف لکنت زبان (لکنت تقصیر کسی نیست)
حقایق و اشتباهات در مورد لکنت زبان ناگهانی
افراد موفق و سرشناس دارای لکنت زبان را معرفی کنید
لکنت کردن چه حسی دارد؟(لکنت زبان کاذب)
ابزار های کنترل لکنت زبان چه هستند؟(شیوه های درمان لکنت زبان ناشی از ترس سخت هستند؟)
قلدری کردن چیست؟
چه کسی قلدری می کند و چرا؟
وقتی کسی در برابر کودک لکنت زبان ب رفتاری می کند ما چگونه باید پاسخ دهیم؟
واکنش مناسب به لکنت زبان چیست؟
پرسش و پاسخ
هرچقدر کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان ناگهانی بتوانند بیشتر سایر کودکان/نوجوانان را در مورد لکنت زبان، آموزش دهند،به احتمال کمتری است که سایرین در قلدری و مسخره کردن مشارکت کنند. و این کار به ساختن محیطی امن تر که کودکان دارای لکنت زبان بدون ترس از مسخره شدن به خاطر مشکلات گفتاری شان، بتواند آزادانه ارتباط برقرار کنند،کمک میکند.
توجه کنید که هدف این فعالیت ها را تغییر دادن افراد قلدر از طریق فعالیت های کودک/نوجوان دارای لکنت زبان نیست. تحقیقات نشان می دهد که بسیاری از قلدرها کارهایی که انجام می دهند به خاطر اعتماد به نفس پایین خودشان یا مشکل در پذیرش تفاوتها در دیگران است. به عبارت دیگر، قلدرها قلدری میکنند به خاطر مشکلاتی که خودشان با آن مواجه می شوند نه به خاطر هر ویژگی که کودک مبتلا به لکنت زبان، مورد قلدری نشان می دهد. در عوض،هدف کمک به کودک یا دادن پاسخ مناسب به قلدری به طور ساده و برگرداندن توجه قلدر از لکنت کودک و کاهش احتمال اینکه سایر کودکان/نوجوانان در کلاس قلدر را حمایت کنند می باشد. خوشبختانه، مقالات زیاد و رو به رشدی در مورد چگونگی کاهش اثرات قلدری بر روی کودکان که لکنت می کنند و کودکان/نوجوانانی که مشکلات دیگری را تجربه می کنند وجود دارد. یکی از راه های کلیدی که درمانگران می توانند تضمین کنند که چنین برنامه هایی موفق هستند، طلب مشارکت و حمایت معلمان کلاس می باشد.
آموزش والدین،معلمان و دیگران در مورد لکنت
والدین،معلمان و مدیران نقش مهمی در کاهش تاثیر قلدری کردن و یا پیش گیری از آن را دارند. اما بسیاری از آنها آگاهی کافی از لکنت ندارند و تجارت کودکان / نوجوانان را به درستی درک نمی کنند. آنها فکر می کنند که لکنت فقط مربوط به گفتار است.
8 راهکار که والدین به فرزندان با لکنت زبان کمک میکنند:
شناسایی قلدری: شناسایی نشانه هایی که ممکن است اتفاق بیفتد.
درک بازیگران قلدری: یادگیری اینکه قلدری شامل فردیست که مورد قلدری قرار میگیرد،فردی که قلدری میکند و تماشاگران قلدری.
درک موقعیت:یادگیری بیشتر در مورد اتفاقات از دید کودک و در نتیجه پاسخ و واکنشی که کمک کننده تر است.
گوش دادن و حمایت کردن: آنچه که اغلب، کودکان به آن نیاز دارند کسی است که با او صحبت کنند و نه کسی که مشکل را برای آنها حل کند.
تایید احساسات کودکان/نوجوانان: تایید هر آنچه کودکان مبتلا به لکنت زبان احساس میکنند و اینکه احساس درست و یا غلطی وجود ندارد.
ایجاد یک شبکه حمایتی: آموزش بزرگسالان، افراد خانواده و دوستانی که نقشی کلیدی در زندگی کودک مبتلا به لکنت زبان ناگهانی دارند و تشکیل تیمی از افراد که تمایل به حمایت و تایید کودک/نوجوان دارند.
کمک به کودکانی که مورد قلدری قرار گرفتهاند تا عزت نفس و توانایی های شخصی خود را قوی تر کنند و کمتر تحت تاثیر قلدری قرار گیرند.
برنامه ریزی برای به اتمام رساندن قلدری:کمک به کودک برای تهیه لیستی شامل کارهای مثبتی که او می تواند در موقع مورد تمسخر قرار گرفتن و یا قلدری انجام دهد.
جمع بندی
کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان در محیط زندگی می کنند که اختلال آنها درک نمی شود،در حالیکه آنچه کودک/نوجوان بیشترین نیاز را دارد پذیرش و درک مشکلات گفتاری اش است. بهترین راهی که دکتر گفتاردرمانگران میتوانند در این زمینه کمک کنند همراه و همسو کردن محیط با درمان لکنت زبان ناگهانی از طریق آموزش در مورد ماهیت لکنت زبان،اهداف و فرایند های درمانی، در مورد قلدری و مسخره کردن و در مورد تاثیر بالقوه لکنت زبان بر روی زندگی کودک به افراد کلیدی زندگی او می باشد.
سوالات متداول:
1-آیا ورزش یا فعالیت های بدنی به بهبود لکنت ناشی از ترس کمک میکند؟
فعالیتهایی مانند یوگا، شنا یا پیادهروی که تنشهای جسمی را کاهش میدهند، میتوانند در کاهش اضطراب کلی کودک و بهبود هماهنگی تنفسی-کلامی مؤثر باشند.
2-چگونه محیط خانه را برای کاهش ترس کودک آماده کنیم؟
محیط خانه باید آرام، بدون تنش و پر از تشویق باشد. از تحقیر یا اصلاح مداوم گفتار کودک خودداری کنید. به جای آن، با گوش دادن فعال و صبورانه، حس امنیت را به او انتقال دهید.
همه کودکان/نوجوانان دارای لکنت تنها کسانی نیستند که تحت تاثیر قرار می گیرند. والدین، معلمان، همسالان و دیگران میزان تأثیر از اختلال را تجربه میکنند. بعضی از این افراد ممکن است در مورد ماهیت لکنت احساس گیجی کنند. بعضی دیگر ممکن است در مورد لکنت و آینده کودک/نوجوان،تجربه اضطراب را داشته باشند. به خصوص در لکنت زبان والدین ممکن است دچار احساس گناه (مقصر بودن) در مورد نقشی که ممکن است آنها در شروع یا گسترش اختلال داشتهاند،شوند. هرچند،تحقیقات اخیر نشان میدهند که لکنت توسط والدین ایجاد نمیشود اما نقش والدین در درمان لکنت زبان در خانه و محیط مدرسه پررنگ می باشد. به خاطر تقلای واضح و ویژگی های غیر معمول آشکار لکنت، دیگران ممکن است احساس خجالت،شرم یا حتی ترحم برای کودک/نوجوان داشته باشند. اما نکته مهم اموزش نحوه برخورد والدین با کودک لکنت زبان است که می تواند رفتار دیگران با کودک را اصلاح نماید. مرکز لکنت زبان دکتر صابر در زمینه درمان های نوین لکنت و مشاوره والدین جهت کنترل اضطراب و کمک به روند درمان فعالیت می نماید. خدمات مرکز شامل، گفتار درمانی لکنت زبان، ماساژ های صورت، سنسوری روم، اتاق پردازش شنیداری، بازی درمانی و رفتار درمانی می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
لکنت زبان و رفتار با کودکان
محیط همچنین میتواند خود کودک/ نوجوان را تحت تاثیر قرار دهد. همسالان ممکن است قلدری کنند و کودک / نوجوان را در مورد مشکلات گفتاری اش مورد تمسخر قرار دهند. معلمان ممکن است در مورد چگونگی کمک به کودک/نوجوان نا مطمئن باشند،ندانند که کودک/نوجوان را اول صدا بزنند یا آخر،یا اصلا صدا نزنند.
والدین به طور قابل فهمی از کودک/ نوجوان می خواهند که به لکنت غلبه کند و آرزویشان این است که بهبود کودک/ نوجوان خود را ببینند،آنها ممکن است فشار اضافه ای را بر او برای باقی ماندن در گفتار روان وارد کنند. به علاوه،حتی بسیاری از گفتار درمانگران در مورد مهارت شان برای کمک به کودکان/نوجوانان دارای لکنت نامطمئن هستند و این نیز می تواند انگیزه و توانایی کودک/نوجوان را در برقراری ارتباط تحت تاثیر قرار دهد.
به زبان ساده،کودکان/نوجوانان دارای لکنت در محیطی زندگی می کنند که اختلال آنها درک نمی شود،در حالی که آنچه کودک / نوجوان بیشترین نیاز را دارد پذیرش و درک مشکلات گفتاری اش و نحوه برخورد صحیح با کودک لکنت زبان است. بهترین راهی که درمانگران میتواند در این زمینه کمک کنند از طریق آموزش در مورد ماهیت لکنت، اهداف و فرایندهای درمانی، نقش والدین در درمان لکنت، در مورد قلدری و مسخره کردن و در مورد تاثیر بالقوه لکنت بر روی زندگی کودک/نوجوان می باشد. البته،ارایه ی این آموزشها زیاد آسان نیست،چرا که برای درمانگران دسترسی به افرادی که در محیط کودک/نوجوان هستند، مشکل می باشد. در نهایت کودک/نوجوان باید به آموزش نحوه برخورد با کودک لکنت زبان به افراد در محیط خودش کمک کند. گفتاردرمانگر نقش حمایتی مهمی در این فرآیند بازی میکند اما این کودک/نوجوان است که باید در آموزش همسالان،معلمان و والدین تقویت شود.
کمک به والدین تا در درمان لکنت حمایت کننده باشند
بهطور ایده آل، والدین شرکتکنندگان فعالی در فرایند درمان خواهند بود و نقش مهمی در درمان لکنت دارند. اگر حمایت و درک درستی را به کودک/نوجوان عرضه کنند،به کودک/نوجوان کمک کنند تا روی مشکلات ناشی از لکنت که با آن مواجه می شود کار کند. و برای او فرصتهایی برای تمرین شیوه های گفتاری در یک محیط امن که میداند «مشکلی نیست لکنت کند»،فراهم می آورند.
چقدر والدین درک و پذیرش بیشتری نسبت به لکنت زبان و رفتار با کودکان خود داشته باشند، علاوه بر بهبود نگرش سالمتر در خود، بیشتر میتوانند از فرزندان خود حمایت کنند.
والدین کودکان لکنت زبان از ما چه میخواهند؟
والدین مختلف نیازهای متفاوتی دارند.برای درک نیازها و انتظارات آنها میتوان سوالاتی با این محتوا را از آنها پرسید:
چه مواردی قبلاً کارایی داشته و چه مواردی موثر نبوده است.
چه انتظاری از درمان دارند.
هم اکنون چیزی آنها را نگران میکند.
فکر میکنند در حال حاضر چه چیزی در درمان نیاز است.
در ابتدا بهتر است به والدین کمک کنیم تا بر آنچه واقعاً برای آن ها و فرزندانشان مهم است تمرکز کنند. برای کمک به والدین برای درک اهداف جامع درمان، می توانیم از آنها این سوال را بپرسیم:
«فرض کنید فرزند شما به لکنت ادامه دهد،دوست دارید ۵ سال دیگر در چه شرایطی زندگی کند؟.»
بیشتر والدین دوست دارند فرزندشان شاد و سلامت باشد، با مشکلش کنار آمده و عقبنشینی نکرده باشد، قادر به برقراری ارتباط مناسب بوده و دوستان خوبی داشته باشد. اینها دقیقاً اهدافی هستند که ما در درمان دنبال میکنیم. ما به والدین این حقیقت را که درمان لکنت فقط کار بر روی روانی گفتار نیست انتقال می دهیم.
آموزش والدین در مورد لکنت و درمان جامع
در جلسات خصوصی یا کلینیکی روش درمان لکنت، ممکن است والدین حاضر باشند. با این حال آنها ممکن است نقش والدین را در درمان کودک/نوجوان محدود ببینند. ممکن است از متخصص لکنت زبان انتظار داشته باشند که بیشتر کار را انجام بدهد. برای بهینه ساختن موفقیت در درمان، والدین باید نسبت به کودک/نوجوان حمایت کننده باشند. و برای انجام این کار، آنها بایستی درک درستی از ماهیت لکنت و اهداف درمانی در یک درمان جامع را داشته باشند و نحوه برخورد با کودک لکنت زبان را بیاموزند. یکی از تمرین های کلیدی که درمانگران باید در زمان کار با والدین دارای لکنت انجام دهند،آموزش آنها در مورد اختلال و درمان به طور کلی است.آغاز این تمرین توسط ارائه ساختار بنیادی مدل ( ICF ) به والدین میتواند کمککننده باشد. چارچوب چند وجهی ( ICF ) ،اختلال لکنت را در بر میگیرد و به والدین کمک میکند که درک کنند که« لکنت بیشتر از فقط لکنت کردن است» و « درمان لکنت فراتر از فقط لکنت را مورد توجه قرار میدهد» والدین نیاز است که درک کنند اهدافی که در عکس العمل های منفی کودک/ نوجوان به لکنت مورد توجه قرار میگیرند،عکس العملهای افراد در محیط کودک/نوجوان و مشارکت در فعالیتهای روزانه همه و همه بخشهایی از درمان موفق هستند.
البته این در مقابل آنچه والدین ممکن است انتظار داشته باشند قرار میگیرد. چرا که آنها ممکن است فکر کنند که کودک/نوجوان را برای درمان فرستادهاند تا لکنت متوقف شود. در این حالت به آنها فرصت میدهیم تا درباره ترس ها و نگرانی های خود صحبت کنند. به یاد داشته باشیم که نقش ما فقط ارائه حقایق نیست، بلکه تایید ترس ها و نگرانی های والدین و حمایت از آنها وظیفه اصلی ماست و بسیار اهمیت دارد.
بهترین فرد برای آموزش والدین در مورد ماهیت لکنت در واقع کودک/نوجوان دارای لکنت می باشد. کمک به کودک/نوجوان در آموزش نحوه برخورد والدین با لکنت درس های ارزشمندی در مورد اینکه چگونه در مورد لکنت به طور باز صحبت کند،توانمندسازی او در ایجاد تغییراتی در محیط شخصی خودش و کمک به والدین را یاد بگیرند لکنت،کودک/نوجوان را در زندگیاش عقب نگه نمی دارد،میدهد.
لکنت زبان و والدین
آغاز این گفت و گو بین والدین و کودک/نوجوان میتواند با کمک درمانگر باشد. همیشه این درمانگر خواهد بود که فرایند را شروع میکند،اما بعد از آن کودک/نوجوان با لکنت زبان با حمایت درمانگر در مورد آنچه میخواهد والدین بدانند صحبت میکند. نمونه هایی از انواع پیامهایی که کودک/نوجوان میتواند تهیه کند شامل پیشنهاداتی در مورد آنچه به او کمک میکند که راحت تر ارتباط برقرار کند و آنچه کمک نمی کند، توضیحاتی در مورد شیوههای درمانی و اینکه چرا به کارگیری آنها در همه زمانها سخت استو نحوه برخورد با لکنت زبان و مثل اینها می باشد. هدف این گفتوگو این نیست که والدین در مورد لکنت زبان به کودک/نوجوان بگویند. بلکه بیشتر بر عکس آن درست است که کودک/نوجوان در مورد گفتارش کارشناس است، برای همین این کودک/نوجوان است که باید به والدین در مورد لکنتش بگوید. متاسفانه، همه والدین با چنین گفتگویی راحت نیستند. بنابراین ممکن است لازم باشد که درمانگر به طور مستقیم تری در آموزش والدین در مورد لکنت درگیر شود.
بعضی از والدین ممکن است به این عقیده چسبیده باشند که «کودک/نوجوان قادر است به لکنت غلبه کند، اگر فقط به اندازه کافی سخت تلاش کند». اگرچه قابل درک است که والدین ممکن است اوقات سختی در پذیرش لکنت داشته باشند اما چنین فشارهای غیر واقعی می تواند به تلاش های کودک/نوجوان در تطابق کودک/نوجوان به مشکلات گفتاری اش، زیان آور باشد. یکی از دلایل این اعتقاد و رفتار والدین این است که با درمان زندگی نمیکند و اغلب نقش والدین در درمان لکنت مشاهده گر است. در واقع آنها درمان دریافت نمیکنند، مستقیماً در درمان فرزند خود مشارکت ندارند و در همان سطح آغازین خود باقی میمانند. بنابراین گاهی نیاز است خود والدین نیز نسبت به لکنت زبان حساسیت زدایی شوند. مشارکت در گروه های خود یاری و حمایتی می تواند کمک کند. نه تنها گروه های حمایتی/خود یاری می توانند به کودکان/نوجوانان در تطابق با لکنت زبانشان کمک کنند بلکه این گروه ها می توانند به والدین در یادگیری این نکته کمک کنند که لکنت،کودکان/نوجوانان را از انجام آن چه می خواهند در زندگی انجام دهند، باز نمیدارد. اغلب نگرانی مهم والدین این است که لکنت ممکن است زندگی کودک/نوجوان را نابود کند و بنابراین به آرزوی اینکه کودک/نوجوان هرجور هست لکنت را متوقف می کند چسبیده اند. فهمیدن اینکه کودک/نوجوان میتواند حتی اگر به لکنت زبان ادامه دهد خوب باشد، میتواند به والدین در کاهش اضطرابش کمک کند. در نهایت، باعث میشود که به آنها کمک کند تا در فرایند درمان شرکتکنندگان فعالتر و حمایت کننده تری باشند.
فاکتور دیگری که به والدین در کاهش نگرانی های شان کمک میکند، دیدن موفقیت فرزندانشان در چیزهایی است که آنها میخواهند انجام دهند. مثل صحبت کردن با دوستان و مشارکت در مدرسه. همزمان که کودکان/نوجوانان در استفاده از شیوه ها ماهرتر میشوند و بیشتر لکنت شان را میپذیرند،والدین خواهند دید که فرزندانشان به راستی خوب عمل خواهند کرد. درمانگران باید به کودک/نوجوانان کمک کنند تا شیوه های درمانی را به بیرون از کلینیک و به تجارب روزانه دنیای واقعی انتقال دهند تا والدین بتوانند تغییراتی که کودکان/نوجوانان در حال ایجاد هستند را ببینند.
یک تمرین برای آموزش نحوه برخورد با لکنت زبان
بعد از هر جلسه درمانی،از کودک/نوجوان بخواهیم تا کل جلسه را با والدین دوباره انجام دهد.
این کار باعث تقویت آنچه کودک/ نوجوان در جلسه یاد گرفته است می شود.
به والدین این فرصت داده می شود که درمان را زندگی کنند و در نتیجه تغییراتی در زندگی خویش ایجاد کنند.
با توجه به اینکه کودک/نوجوان نقش کارشناس را ایفا میکند،از رشد اعتماد به نفس و عزت نفس او حمایت می شود.
از تمرین کردن مراجع اطمینان حاصل میشود.
به والدین کمک میکند که فرایند درمان را درک کنند.
والدین را در جایگاه مناسب خود به عنوان «حمایت کننده» قرار می دهد و نه «هدایت کننده»
کودک/نوجوانان با والدین در مورد آنچه به او بیشتر کمک می کند صحبت کند. (نه به معنای شکایت کردن)
لکنت زبان و رفتار والدین
اگر والدین (و درمانگران) مرتب تلاش کنند که کودک/نوجوان همیشه گفتار روانی داشته باشد، در صورتی که او همیشه نتواند، این پیام آنها داده میشود که لکنت بد است و تو در موقع لکنت کردن هم بد هستی. و در نتیجه احساس شرم و مقصر بودن در کودک/نوجوان تقویت می شود. با این اوصاف والدین چه بگویند و چه چیز را تشویق کنند؟
والدین می توانند در همه جنبه های مدیریت لکنت را مورد تشویق قرار دهند. نه فقط مواردی که مربوط به روانی گفتار است.
این جنبه ها می توانند شامل این موارد باشند:
پذیرش لکنت زبان
صحبت کردن آزادانه حتی با وجود لکنت زبان
قرار گرفتن در موقعیت های سخت
مدیریت تنش های فیزیکی
برقراری ارتباط موفق
مسئولیت درمان لکنت زبان
به والدین کمک کنیم تا به یاد داشته باشند که این گفتار کودک است و نه گفتار آنها. برای والدین سخت است که به عقب بنشیند و نظاره گر تصمیمات فرزند خود باشند که احتمالاً با آنچه آنها فکر می کنند متفاوت نیز هست. آنها باید قادر به درک دیدگاه و تجارب کودک/نوجوان خود باشند تا بتوانند علت تصمیمات او را بفهمند. در نهایت این گفتار کودک/نوجوان،انتخاب او و مسئولیت اوست.و هر چه قدر والدین فرزند خود را برای به عهده گرفتن مسئولیت درمان توانمند کنند،به او در به کارگیری مهارت های یاد گرفته شده در طول زندگی کمک می کنند.
سوالات متداول:
1- آیا والدین باید مستقیماً تکنیکهای گفتاردرمانی را به کودک آموزش دهند؟
خیر، آموزش تکنیکها باید توسط متخصص انجام شود. والدین تنها میتوانند با تشویق کودک به انجام تمرینات تعیین شده و ایجاد فرصتهای طبیعی برای تمرین در زندگی روزمره، از روند درمان پشتیبانی کنند.
2-چگونه والدین باید با احساسات منفی کودک نسبت به لکنت برخورد کنند؟
پذیرش احساسات کودک بدون قضاوت، استفاده از جملات تأییدی مانند «مهم نیست چطور بگی، من گوش میدم» و تشویق کودک به بیان آزادانه افکارش، به کاهش احساس شرم یا ناامیدی کمک میکند.
لکنت زبان یکی از اختلالات شایع در کودکان 3تا 5 سال می باشد. مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر با در اختیار داشتن تجهیزات پیشرفته درمان لکنت همچنین متخصصان گفتار درمانی لکنت زبان در زمینه درمان لکنت زبان در کودکان پیشرو می باشد. دکتر صابر مدرس دانشگاه شهید بهشتی با سابقه بالا در زمینه لکنت زبان کودکان در حیطه تشخیص علت لکنت و درمان لکنت زبان بدون بازگشت فعالیت می نماید. از خدمات مهم مرکز لکنت زبان گفتار درمانی در منزل برای لکنت زبان می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
بازگشت لکنت زبان کودکان و نوجوانان
بازگشت لکنت،یعنی برگشت دوباره رفتار و یا واکنشی که قبلا کاهش پیدا کرده و یا حذف شده است. متاسفانه،بازگشت لکنت زبان یکی از معمول ترین مشکلاتی است که افراد دارای لکنت با آن مواجه می شوند. و این مشکل در برنامه های درمانی که بر روی روانی کامل گفتار،متمرکز هستند،شیوع بیشتری دارد.
در برنامه درمانی لکنت زبان که در مطالب قبل توضیح داده شد، هیچگاه به دنبال روانی کامل نیستیم. زمانی که بر روی حساسیت زدایی و پذیرش لکنت زبان کار می کنیم،کودک/نوجوان یاد میگیرد که امکان وجود نوسانات لکنت زبان در طی زمان و موقعیت های مختلف طبیعی است. و مهمتر از همه،مراجع یاد می گیرد که بعضی از دورههای زمانی که با مشکلات بیشتری مواجه میشود به دلیل این نیست که لزوماً کار اشتباهی انجام داده است. این دوره ها ممکن است فقط بخشی از طبیعت نوسانی لکنت زبان باشد.
مسلماً زمانهایی ممکن است نیاز باشد تا کودک/نوجوان با لکنت زبان مجدداً برای مدیریت گفتار و یا نگرش های خود برای حفظ ارتباط موثر تر تلاش کند. اگر مراجع ای انجام تمریناتش را متوقف کند و یا در موقعیت های جدید در مورد گفتارش نگرانی بیشتری داشته باشد، ممکن است کاهش توانمندی در حفظ و روانی گفتار و یا نگرش های سالم را تجربه کند. این دورههای زمانی بیشتر از آن که برچسب بازگشت بگیرند،به عنوان جزر و مد ها و یا نوسانات موقعیتی لکنت در نظر گرفته می شوند. در طول زندگی فرد چنین موقعیت هایی را مرتب تجربه می کند و به مرور تطابق بهتری پیدا می کند. نکته مهم در درمان لکنت زبان بدون بازگشت تکمیل پروسه درمان و درمان همه جانبه اختلال لکنت می باشد.
درمان لکنت بدون بازگشت
ما میتوانیم برای کودک/نوجوان با لکنت زبان و یا والدین این گونه توضیح دهیم هر زمان تجربه افت روانی گفتار و افزایش ترس از لکنت را داشتی، فرصتی است برای بازبینی مجدد و تقویت مهارتهای مدیریت لکنت و هر چه قدر این مسئله برای تو تکرار شود،مهارت تطابق تو با این مشکل بهتر میشود راحتتر میتوانی مشکل را کنترل کنی. و در آینده برای تو مفیدتر است. یکی از این روش ها روش مشارکت اجتماعی در درمان لکنت زبان است.
درمان قطعی لکنت زبان با کمک به کودک خود درمانگر
در نهایت، بهترین راه برای انتقال و حفظ طولانی مدت دستاوردهای درمان لکنت زبان ،کمک به کودک/نوجوان در مجهز شدن به ابزارهایی است که در آینده بتواند به صورت مستقل با مشکلات مواجه شود. بنابراین ما از مراجعمان می خواهیم که:
نیازهایش را برای بهبود توانایی های ارتباطی، در مورد ارزیابی قرار دهد
بروندادی که دوست دارد به آن برسد را شناسایی کند.
از بین شیوه های مختلف برای رسیدن به آن نیاز ها و رسیدن به برون داده های مورد نظرش انتخاب درستی را انجام دهد.
شیوه هایی را که انتخاب کرده با موفقیت اجرا نماید.
به عبارت دیگر،ما از کودک/نوجوان میخواهیم که گفتار درمانگر خود شود. ابزارهایی که کودک/نوجوان نیاز دارد تا به اهداف خود برسد در اینجا توضیح داده شده است.شامل:
مشاهده موقعیت فعلی (تاریخچه گیری و ارزیابی)
انتخاب شیوه هایی برای بهبود گفتار و کاهش لکنت زبان
توجه به باورها و احساسات مربوط به لکنت زبان
بهبود نگرش های ارتباطی
استفاده از سلسله مراتب و حساسیت زدایی برای دستیابی به اهداف سخت
آموزش افرادی که در محیط قرار گرفتهاند و هماهنگ کردن آنها با درمان لکنت زبان
تمرین مهارت ها و احترام به ارزش تمرین کردن
بهبود مهارتهای مشاهده خود و خود-تشویقی
حل مسئله خلاقانه در هنگام مواجه شدن با مشکلات در مسیر درمان
همه این مفاهیم،که به صورت مناسبی در درمان قرار داده شوند، به مراجع کمک میکند تا درمانگر خود شود و بازگشت لکنت زبان را کنترل کند. زمانی میتوان گفت انتقال و تثبیت به خوبی انجام شده است که کودک/نوجوان یاد بگیرد از خودش هم آن سوالاتی که ما از او می پرسیم را بپرسد و سپس از شیوه های حل مسئله در زمان مواجه شدن با موقعیت های جدید-که شاید در درمان به صورت مستقیم روی آنها کار نشده-استفاده کند.
تثبیت فقط یک دوره نیست،بلکه یک فرآیند مداوم است که از ابتدای درمان باید به آن پرداخته شود.
هدف از فرآیند تثبیت،حفظ دستاوردهای درمان در ابعاد مختلف و انتقال مهارتهای حل مسئله از درمانگر به مراجع است.
برای رسیدن به این هدف،درمانگر از همان ابتدای درمان،به این موارد توجه میکند. در مرکز گفتار درمانی دکتر صابر با انجام تکنیک های همراه جهت حفظ دستاورد های درمان لکنت به کودک کمک می شود به درمان قطعی لکنت زبان در خود نزدیک گردد.
نقش اختلالات اضطرابی پنهان در بازگشت لکنت زبان کودکان
یکی از عوامل کمتر شناختهشده در بازگشت لکنت زبان کودکان، وجود اختلالات اضطرابی پنهان است که اغلب توسط والدین نادیده گرفته میشود. تحقیقات نشان میدهد بیش از ۶۰ درصد کودکانی که پس از بهبودی نسبی لکنت، دچار عود این مشکل میشوند، از اضطرابهای نهفته رنج میبرند. این اضطرابها میتواند شامل ترس از جدایی والدین، فوبیای اجتماعی، یا حتی اضطراب عملکرد در موقعیتهایی مانند خواندن شعر در کلاس باشد. وقتی کودک در محیطی استرسزا قرار میگیرد، مغز او بهطور ناخودآگاه به حالت «جنگ یا گریز» رفته و هماهنگی بین سیستم تنفسی، تارهای صوتی و عضلات گفتاری مختل میشود. این اختلال، زمینهساز تکرار هجاها، قفل شدن روی کلمات و بازگشت لکنت است.
والدین باید به نشانههای غیرکلامی اضطراب در کودکان توجه کنند:
علائم فیزیکی: تعریق کف دست، تپش قلب، سردردهای بدون دلیل قبل از موقعیتهای اجتماعی.
رفتارهای اجتنابی: امتناع از حضور در جمع همسالان، ترس از پاسخ دادن به تلفن یا صحبت با غریبهها.
اختلالات خواب: کابوسهای مکرر یا صحبت کردن در خواب درباره مدرسه یا موقعیتهای ترسآور.
برای پیشگیری از بازگشت لکنت ناشی از اضطراب، این راهکارها را جدی بگیرید:
۱. فضای امن عاطفی ایجاد کنید: هرگز کودک را به خاطر لکنت یا اضطرابش سرزنش نکنید. جملاتی مانند «آروم باش، عجله نکن!» میتواند استرس او را افزایش دهد.
۲. از روشهای بازیمحور استفاده کنید: بازیهای نقشآفرینی مانند «مصاحبه تلویزیونی» یا «صحبت با عروسکها» میتواند اضطراب عملکرد را کاهش دهد.
۳. حساسیتزدایی تدریجی: کودک را بهطور غیرمستقیم در موقعیتهای کماسترس قرار دهید. مثلاً ابتدا از او بخواهید برای اعضای خانواده شعر بخواند، سپس در جمع کوچک دوستان.
۴. درمان چندوجهی: ترکیب گفتاردرمانی با رواندرمانیِ شناختی-رفتاری (CBT) تحت نظر متخصص، تا ۴۰ درصد احتمال عود لکنت را کاهش میدهد.
اضطراب کودکان همیشه با گریه کردن یا جیغ زدن همراه نیست! بسیاری از آنها اضطراب را درونی کرده و تنها در قالب نشانههایی مانند لکنت یا مکثهای طولانی بروز میدهند. اگر فرزندتان پس از دوره بهبودی لکنت، ناگهان دچار مشکل گفتاری شده است، احتمالاً یک عامل استرسزای جدید (مانند تولد فرزند دوم، تغییر مدرسه یا مشاجرات خانوادگی) باعث فعالسازی چرخه معیوب اضطراب-لکنت شده است. در این شرایط، همکاری با یک روانشناس کودک و اصلاح محیط خانوادگی، اولین قدم برای شکستن این چرخه است.
سوالات متداول:
1-نقش آلرژیهای فصلی در عود لکنت چگونه است؟
التهاب سینوسها و گرفتگی بینی ناشی از آلرژی، الگوی تنفسی حین صحبت را مختل کرده و با ایجاد مکثهای غیرطبیعی، لکنت را تحریک میکند.
2-چگونه تفاوت بین لکنت موقت و بازگشت واقعی را تشخیص دهیم؟
لکنت موقت اغلب کمتر از ۶ ماه طول میکشد و با تنش عضلانی همراه نیست، اما در بازگشت واقعی، کودک علائمی مثل قفل شدن فک، پلک زدن سریع حین صحبت و اجتناب از کلمات خاص را نشان میدهد.
مهم ترین مسئله در درمان لکنت زبان در بزرگسالی شناخت ابعاد این مشکل می باشد. با توجه به این نکته که لکنت زبان در دوران کودکی بین 2 تا 6 سالگی بروز می کند و به مرور با افزایش سن و بزرگسالی پیچیده تر می گردد. شناخت ماهیت روانی این اختلال حائز اهمیت است.درمان لکنت زبان در کودکان با درمان لکنت در بزرگسالان متفاوت است. با گذشت زمان لکنت زبان در جنبه های روانی فرد نفوز میکند و درمان لکنت زبان را در بزرگسالی دشوارتر می نماید. دکتر لکنت زبان برای درمان لکنت زبان در بزرگسالان باید حتما در کنار گفتاردرمانی به روان درمانی نیز بپردازد.
مرکز گفتار درمانی دکتر صابر با در اختیار داشتن تیم متخصص در زمینه گفتار درمانی، کاردرمانی و روانشناسی در جهت درمان لکنت زبان در بزرگسالان و کودکان فعالیت می نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
نکات درمان لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان
در گفتاردرمانی لکنت زبان، گفتار درمانان باید به نحوه صحبت کردن فرد دارای لکنت زبان دقت کنند. گفتاردرمان با بررسی گفتار طبیعی و غیر طبیعی فرد بزرگسال به اصلاح مشکلات گفتار در بزرگسالان می پردازد.
گفتار غیر طبیعی تر
گفتار رباتی
گفتار مونوتون
گفتار کشیده
گفتار پیوسته
آوا سازی پیوسته
گفتار لاک پشتی
گفتار طبیعی تر
گفتار آهسته
گفتار کمی نرم
گفتار با مکث های کوتاه بین عبارات
گفتار با مکث هایی در زمان نوبت گیری
به طور کلی،گفتار با تغییرات اندک
درمان لکنت زبان در بزرگسالان با روش تغییر زمان بندی گفتار
نکات اصلی برای استفاده از تغییرات زمان بندی برای افزایش روانی گفتار کودکان/بزرگسالان
تغییرات زمانبندی نباید زیاد واضح باشند.
لازم نیست تغییرات در همه زمانها به کار برده شوند.
استاندارد قراردادی زمانبندی نباید کسب شود.
تغییرات زمانبندی باید در طول یک سلسله مراتب از موقعیتهای آسان به سخت تمرین شوند تا جایی که فرد بتواند استفاده موفق از آنها را فرا گیرد.
مکث و عبارت بندی در درمان لکنت زبان بزرگسال
ابزار مفید دیگر به منظور افزایش روانی در کودکان/بزرگسالان مکث و عبارت بندی است. با این رویکرد،مراجعه یاد میگیرد تا مکث مختصری میان گروهی از کلمات جایگزین کند. بزرگسال با لکنت زبان می تواند آموزش ببیند تا گفتار را به صورت عبارت های طبیعی با مکث های کوتاه جایگزین شده در مکان مناسب بین عبارتها و در پایان جمله تولید کند. مکث نباید خیلی طولانی باشد-مکث تا یک ثانیه اغلب کافی است- برای کودکانی که به اندازه کافی برای خواندن بزرگ شدهاند،اغلب شیوه مکث و عبارت بندی را به صورت خواندن با صدای بلند قرار میدهیم. این پیشنهاد دو جزء دارد: ابتدا،زمانی که مراجع در حال خواندن است،میتواند توجه اش را بیشتر روی استفاده از شیوه،متمرکز کند تا محتوای گفته. او می تواند تا زمانی که با این شیوه به اندازه کافی احساس راحتی کند،درست خواندن برای تمرین بماند. و سپس به سطح محاوره پیش رود. دوم،اگر ما موارد خواندنی را از میان مطالب درسی انتخاب کنیم،میتوانیم فرآیند تعمیم را تسهیل کنیم. این کار همچنین به ما کمک میکند تا مطمئن شویم که موارد انتخاب شده برای خواندن،مناسب سن و سطح مهارت او است. برای تسهیل فراگیری،میتوان با علامت ویرگول ( ،) مکان مناسب مکث ها را در متن مشخص کرد. برای کودکان سن مدرسه،ممکن است مکانی که مکث ها باید قرار داده شود مشهود نباشد. بنابراین،قبل از خواندن با صدای بلند،ما از مراجع میخواهیم که متن را بخواند و جایی که مکث ها باید قرار داده شوند را مشخص کند،اینکار به استفاده از متن های از قبل آماده شده با مکث های از قبل مشخص شده ترجیح دارد. با این رویکرد مراجعه سریعتر به استقلال می رسد و فرصتی برای گفت و گو درباره اینکه چگونه میتواند عبارت ها را انتخاب کند فراهم می آورد.
با این تمرین کودک/بزرگسال احساس بهتری برای زمان مکث ها،مقدار مکث ها،و مدت زمان مکث ها پیدا میکند.این کار به او کمک خواهد کرد تا میان تغییر گفتار و حفظ طبیعی بودن گفتار و تعادل ایجاد کند و احتمال اینکه از شیوه در زمان ارتباط در جهان واقعی استفاده کند را بیشتر می کند. هنگامی که مراجع مهارتش با این روش افزایش یافت،میتوانیم به وسیله ترکیب این شیوه که با شیوه شروع آسان که در ادامه توصیف می شود،روانی گفتار را افزایش دهیم. بنابراین،او میتواند روی زمان و تنش گفتارش به صورت همزمان آموزش ببیند،چرا که کار کردن این دو شیوه با هم – ترکیب استفاده از مکث و عبارت بندی با شروع آسان-به فرد بزرگسال کمک خواهد کرد که با همه شیوهها به موفقیت دست یابد. در نتیجه روانی،و تعمیم مهارت های گفتاری اش به محیط های دیگر افزایش می یابد. در نهایت،درک این نکته مهم است که مکث،شیوهای است که ما میتوانیم در همه تمرین هایمان وارد کنیم.
نکات اصلی برای استفاده از مکث برای درمان لکنت زبان کودکان و یزرگسالان
مکث بین جملات و عبارات و مکان های مناسب در گفتار باعث طبیعی تر شدن گفتار میشود.
مکث هانباید انقدر طولانی شوند که مراجع احساس ناراحتی در به کارگیری آنها داشته باشد (یک ثانیه مناسب به نظر میرسد).
برای راحت شدن با استفاده از مکث نیاز به تمرین وجود دارد.
تمرکز کردن بر روی مکث ها آسان تر و موثرتر از تمرکز بر روی سرعت گفتار می باشد.
تغییر تنش برای افزایش روانی گفتار(تماس نرم و ملایم) در بزرگسالان با لکنت زبان
وقتی عضلات کودک/بزرگسال بسیار فشرده می شوند صحبت کردن سخت تر می شود. تنش و تقلا در واقع،واکنش فرد به احساس «عدم کنترل» است. تنش و تقلا در واقع لکنت نیست،بلکه بخشی از کاری است که فرد برای مداخله در گفتارش انجام میدهد. تنش فیزیکی کمتری که یک کودک در زمان صحبت کردن استفاده می کند باعث احتمال کمتر شدن تجربه افزایش تنش در رابطه با لکنت زبان است. بنابراین،تغییر دیگری که میتواند روانی گفتار را افزایش دهد،کاهش تنش فیزیکی (تقلا) در تولید کننده هاست. همانطور که در «تماس ملایم» یا «شروع ملایم» دیده می شود. با این شیوه ها،کودک/بزرگسال یاد می گیرد که تولیدکننده ها را با تنش فیزیکی کمتری با هم تماس دهد. مشکلی که با تماس ملایم وجود دارد این است که انجام آن برای کودکان/بزرگسالان به ویژه در گفتار محاوره سخت است. به خصوص زمانی که در عجله یا هیجان هستند و ممکن است اجرای شیوه را در موقعیت های سخت رها کنند. در حالی که می دانند این روش به کاهش لکنت شان کمک می کند.
بهتر است آموزش این شیوه را به تنهایی در سطح صدا یا در سطح تک کلمه انجام دهیم،سپس به سمت عبارت یا گفتار محاورهای حرکت کنیم. برای بعضی از مراجعان تشخیص تماس نرم مشکل است،و برای بعضی تماس نرم ممکن است باعث غیر طبیعی شدن گفتارشان شود. بنابراین مهم است که مطمئن شویم قابلیت فهم گفتار،زمان استفاده از این شیوه کاهش پیدا نکند.
همانطور که در تغییرات سرعت گفتاری توضیح داده شد،کودکان/نوجوانان باید سعی کنند تا همیشه تماس ملایم را استفاده کنند.در عوض آنها میتوانند تماس ملایم را فقط در لحظاتی که افزایش تنش را احساس می کنند به کار گیرند. برای انجام این کار،آنها باید در مورد تنش در عضلات گفتار ایشان یاد بگیرند. بنابراین آموزش تماس ملایم مستلزم آموزش کودک/بزرگسال در مورد عضلات درگیر در گفتار (شامل عضلات تنفسی،آوا سازی و تولید) و کمک به کودک/بزرگسال در یادگیری این مطلب است که در طول تولید گفتار عضلات او به شیوه های مختلفی منقبض می شوند. هرچه بیشتر در مورد مکانیزم گفتاریش بداند،بیشتر قادر به ایجاد تغییراتی میشود که باعث تسهیل روانی گفتار میگردد. هرچه بیشتر کودک/بزرگسال در تشخیص احساس تنش در عضلاتش مهارت پیدا کند،بیشتر قادر خواهد بود تا تعیین کند چه زمانی تماس ملایم را استفاده کند. مثل تغییرات زمان بندی،این روش هم نیاز به میزان قابل توجهی تمرین دارد. در طول زمان کودک/بزرگسال در خواهد یافت که کاهش تنش در عضلات گفتاری برای افزایش روانی،آسان تر است.
تغییر زمانبندی و تنش در افزایش روانی (شروع آسان) در لکنت زبان
برای اینکه کودکان/بزرگسالان بتوانند راحتتر،از شیوه های زمانبندی و تغییر در تنش در گفتار استفاده کنند،میتوان به آنها یاد داد که لازم نیست همیشه این شیوه ها را به کار بگیرند. در عوض می توانند در هر زمان احساس نیاز کردند،تصویر اصلاحات را به کار ببرند. سرعت گفتار را فقط به اندازهای که باعث افزایش روانی گفتار شود کاهش دهند.نه آنقدر که باعث غیرطبیعی بودن گفتارشان شود و یا در ایجاد ارتباط راحت با دیگران تداخل کند. البته رسیدن به این تعادل و توانایی در مدیریت گفتار به شیوه ای انعطاف پذیر و قابل قبول،نیاز به تلاش و تمرین دارد. یکی از راههایی که گفتاردرمان میتوانند کودکان/بزرگسالان را در کسب این تعادل کمک کنند،قانون درک این حقیقت است که آنها روی هر کلمهای که تولید میکنند،لکنت نمیکنند و توزیع کلمات لکنت شده تصادفی نیست. بیشتر مواقع،لکنت در ابتدای گفته ها اتفاق میافتد. زمانی که گوینده اولین کلمه را بیان میکند (یا حتی فقط صدا های آغازین را) بقیه گفته اغلب به روانی تولید میشود.
بنابراین،اگر فرد بر روی اصلاحات زمانبندی و تنش خود نه بر روی همه گفته ها،بلکه تنها بر روی صداهای اول گفته تمرکز کنند،تمرین اصلاح گفتار برای افزایش روانی میتواند سادهتر شود. نتیجه این تلاش روشی است که «آغاز های آسان» یا «شروع های آسان» نامیده میشود.
در این روش،گوینده یک گفته را با سرعت کم (کاهش زمان بندی) و تماس ملایم (کاهش تنش فیزیکی) و انتقال آن به سرعت طبیعی برای بقیه عبارت به کار میبرد. استفاده از سرعت طبیعی و تنش طبیعی در بقیه عبارت،استفاده از شیوه را آسان تر و طبیعی تر می کند.
کودک/بزرگسال می تواند با به کار گیری مکث و عبارت بندی فرصتهای بسیاری را برای استفاده از شروع های آسان فراهم کند. اگرچه برای فرد استفاده از شروع آسان بر روی هر عبارتی هم ضرورتی ندارد.
برخی از مراجعان،مخصوصاً آنهایی که لکنت شدید دارند،ممکن است نیاز باشد تا از این شیوه به صورت متناوب در گفتار شان استفاده کنند. دیگران ممکن است با استفاده کمتر از این شیوه،بتوانند سطح روانی موردنظرشان را حفظ کنند. در هر حال،هر فردی به میزان متفاوتی از کاهش تنش به منظور افزایش روانی نیاز خواهد داشت و ما می توانیم مراجعمان را هدایت کنیم تا به اندازه کافی از این شیوه در گفتارش استفاده کند تا جایی که احساس طبیعی بودن در گفتارش را حفظ کند.
در هنگام آموزش یک کودک/بزرگسال برای استفاده از شیوه شروع آسان،بهتر است این شیوه را به تدریج و ابتدا روی صداهایی که برای شروع آسانتر است معرفی کنیم.صداهایی که برای انجام شروع آسان سخت تر هستند نگه می داریم تا زمانی که راحتی و آشنایی مراجعه با شیوه روی صداهای آسان تر توسعه یابد. مثال هایی از صداهای آسانتر برای انجام شروع آسان،شامل صداهای واکدار و با جریان پیوسته است،مانند خیشومی ها، لغزان ها،این صدا ها خودشان به استفاده از شروع آسان کمک می کنند چرا که قابل کشش هستند. صدا های سخت تر برای استفاده از شروع آسان شامل انسدادی ها و برای بعضی از کودکان/بزرگسالان، واکه هاست،چرا که ممکن است آنها به جای شروع ملایم حنجره ای با یک انسداد گلوتال آغاز شود. مشروع از صداهایی که برای شروع آسان،آسان تر است،به کودک/بزرگسال فرصت داده می شود تا موفقیت بیشتری را احساس کند و زمانی که تلاش می کند این شیوه را برای صداهای سخت تر استفاده کند،موفقیت بیشتری داشته باشد.
از طریق «مکانیسم گفتار» که قبلاً درباره آن بحث شده کودک/بزرگسال درباره شیوه هایی که صداهای مختلف تولید می شوند و بخش هایی از دهان که برای تولید آنها نیاز است،آموزش میبیند. این دانش پایه ای درباره فرآیند تولید گفتار،به او کمک میکند تا نقش فعالی در انتخاب صدا های گفتاری که روی آنها کار خواهد کرد،بازی کند. همچنین تضمین میکند که کودک/بزرگسالان اصول اساسی برای استراتژی های درمان و فعالیت های تمرینی را درک خواهد کرد.
تعمیم مهارتهای تغییر گفتار یکی از چالشهای عمدهای است که گفتاردرمانان با آن روبرو هستند،ترجیحا تا جایی که ممکن است،تمرین شروع آسان را از عبارت ها و جملات کوتاه آغاز کنیم تا یک صدای منفرد یا تک کلمه. فایده استفاده از شیوه شروع آسان در عبارت این است که پیشرفته شیوه ای مکث و عبارت بندی،را تسهیل میکند. استفاده از شروع آسان در ابتدای عبارت،نسبت به استفاده از آن قبل از کلمه تنها ترجیح دارد،چرا که صدا برای شنونده طبیعی تر و برای مراجع قابل تحمل تر است. در بعضی کودکان آنهایی که تاخیر زبانی یا شناختی دارند،ممکن است نیاز باشد تا برای یک دوره زمانی کمی (به مدت کمی) استفاده از شروع آسان را از سطح تک کلمه آغاز کنیم.همچنین ما میتوانیم برای تسهیل انتقال به عبارتها،عبارت های حامل ساده را مطرح کنیم. به عنوان گفتاردرمان ،باید همیشه به نیازهای فردی مراجعان حساس باشیم و سطح سختی درمان مان را متناسب با نیاز و توانایی آنها تنظیم کنیم.
بنابراین،زمان معرفی شیوه شروع آسان بهتر است عبارت های کوتاه و جملات طولانی که کلمات ابتدای آنها با صدا های آسان شروع می شود،چهارمین را معرفی می کنیم. در عبارت هایی که میتوان انتخاب کرد محدودیتی وجود ندارد پیچیدگی عبارتها خودشان میتوانند مقیاس برای سنجش سطح پیشرفت کودک یا مهارتش باشد. شما میتوانید هر مجموعهای از عبارت ها را به صورت سلسله مراتبی از آسان به سخت مرتبط کنید. برای این کار می توان عبارت را در جلسه درمان با کمک خود کودک بسازیم،بنابراین،ما لیست عبارت های تمرینی را در صورت نیاز تغییر و یا بسط می دهیم.در ابتدا برای اینکه بتوانیم یک مدل صحیح از استفاده درست از شروع آسان را فراهم کنیم ممکن است عبارت را به صورت تقلید تقسیم معرفی کنیم و سپس به سمت تقلید تاخیری یا بازیهای نوبتگیری،عبارتهای حامل،محاورات ساختارمند و نهایتاً گفتار خود انگیخته حرکت کنیم.
اهداف درمان لکنت زبان در بزرگسالی و کودکی
نهایتاً برای مراجعان هدف این است که یاد بگیرند تا در صورت لزوم از شروع آسان استفاده کنند.ما از آنها انتظار نداریم تا در همه زمان ها از این شیوه استفاده کنند.هر درمانگری که برای استفاده از شروع آسان در همه زمانها تلاش می کند متوجه خواهد شد که انجام آن با ۱۰۰ درصد موفقیت،بیش از حد سخت است. برای درک سختی این کار میتوانیم ببینیم آیا می توانیم به مدت یک روز کامل از شروع آسان استفاده کنیم! و به سرعت متوجه خواهیم شد که چرا مراجعانمان از این شیوه در همه زمان ها استفاده نمی کنند. زمانی که یک شیوه ای کم استفاده شود مراجعان هر زمان که بخواهند،میتوانند به روانی افزایش یافته دست یابند،بدونه اینکه روی طبیعی بودن گفتارشان تاثیر بگذارد. علاوه بر این مسئولیت سنگینی را برای او به منظور کاری که غیر ممکن است ایجاد نکرده و به جای آن،توانایی اش را برای داشتن یک ارتباط موثر افزایش می دهد.
مثل همه شیوه هایی که ارائه شد،یادگیری میزان و زمان استفاده از شروع های آسان نیاز به تمرین دارد. رسیدن به تعادل و انعطاف پذیری برای اجرای شیوه ها برای کودکان با سن پایین تر و یا کودکان با مشکلات زبانی و یا شناختی می تواند سخت باشد و به همین دلیل ممکن است این گروه،نیاز به استفاده از اصلاح گسترده تری برای افزایش روانی گفتار داشته باشند.
پس به طور خلاصه کودکان/بزرگسالان باید به اندازهای اصلاح در زمانبندی و تنش را در گفتارشان به کار ببرند که برای بهبود روانی شان نیاز است و نباید به کارگیری شیوه ها آنقدر نباشد که تمرین بسیار سخت شود یا ارتباط به خطر بیفتد. و باز هم نیاز است که گفتاردرمان این نکته را بپذیرند که هدف درمان،بهبود ارتباط است. و بهبود روانی گفتار،فقط بخشی از اهداف درمانی برای درمانی جامعه می باشد. بسیاری از کودکان/بزرگسالان نیاز دارند که واکنشهای احساسی،رفتاری و شناختی منفی همراه با لکنت شان مورد توجه قرار گیرند،در بخش بعدی به جنبه هایی که تجربه کلی کودک/بزرگسالان از اختلال است پرداخته میشود.
جمع بندی
تغییر زمانبندی و تنش در طراحی زبانی و تولید گفتار،باعث افزایش روانی گفتار می شود. برای رسیدن به این اهداف،از شیوههای کاهش سرعت و افزایش مکث برای تغییر در زمانبندی و از شیوه تماس نرم برای کاهش تنش و در نهایت از شروع آسان برای بهبود زمانبندی و تنش به طور همزمان استفاده می شود.
بسیاری از گفتاردرمانان با استعاره معروف مبنی بر اینکه لکنت زبان شبیه کوه یخ است،آشنا هستند. بخش نسبتاً کوچکی از کل اختلال «روی سطح» و بخش عظیمی از اختلال «زیر سطح» قرار دارد. در واقع این تشبیه نشان میدهد که ویژگیهای قابل مشاهده ی لکنت،گفتار ناروان، تنش فیزیکی و تقلاها، فقط بخش کوچکی از تجربه کل لکنت زبان است.مرکز گفتار درمانی در لکنت زبان جناب آقای دکتر صابر دکتر لکنت زبان با در اختیار داشتن تیم گفتار درمانی برای لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان به درمان لکنت زبان به صورت همه جانبه می پردازد. کلینیک گفتاردرمانی لکنت زبان با استفاده از تکنیک های روز دنیا در زمینه لکنت زبان کودکان و لکنت زبان بزرگسالان همچنین در اختیار داشتن روانشناسان و کاردرمانان با تجربه در زمینه لکنت زبان در حیطه درمان لکنت زبان بسیار موفق بوده است. فاکتورهایی که باعث اثر منفی بزرگتر اختلال لکنت زبان میشود- احساسات کودک/بزرگسالان و واکنش به لکنت-به صورت مستقیم قابل مشاهده نیستند.اما اگر بخواهیم احتمال موفقیت طولانی مدت را افزایش دهیم باید این جنبه اصلی لکنت را در برنامه مداخله مان اضافه کنیم.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
روان درمانی همراه گفتار درمانی برای لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان
لکنت می تواند منجر به احساس شرم و کاهش عزت نفس (خود ارزشی) در کودک/بزرگسال شود. و می تواند عواقب اجتماعی منفی بارزی در بر داشته باشد. می تواند باعث شود که کودک/بزرگسال کلمات را در تلاش برای کاهش لکنت ظاهری جایگزین کند. یا از کل موفقیتهای گفتاری برای اینکه مجبور به تجربه این واکنشهای منفی عاطفی و شناختی نشود اجتناب کند. کمک به کودکان/بزرگسالان در کاهش نقصشان (از طریق تغییراتی در زمانبندی و تنش) میتواند به آنها در کاهش این احساس شرم و خجالت و به طور کلی واکنشهای منفی کمک کند.با این حال ، متاسفانه برای بسیاری از کودکان/بزرگسالان این کار،کافی نیست.به همان مقدار که مقداری از لکنت زبان و گفتارشان هنوز باقی میماند،عامل واکنش های منفی نیز باقی می ماند. بسیاری از کودکان/بزرگسالان سن مدرسه مهارت هایی که برای سازش با این واکنش های عاطفی،رفتاری و شناختی نیاز است را ندارند. بنابراین لازم است تا در این زمینه، گفتار درمانگر آن کمک کنند.خوشبختانه کارهای زیادی است که میتواند انجام شود.
گفتاردرمانی برای لکنت زبان در مورد واکنش های منفی به چه معناست؟
واکنش های شناختی و احساسات گوینده ها به لکنت،در واقع جنبه های پنهان و نامحسوس اختلال لکنت زبان هستند.
واکنشهای احساسی که میتواند بخشی از کوه یخ لکنت زبان باشد شامل:
اضطراب
ترس
ناامیدی
افسردگی
خجالت
عصبانیت
واکنش های شناختی ممکن است شامل:
کاهش عزت نفس
عدم اعتماد به نفس
کاهش خود- کفایتی
احساس خوب نبودن در صحبت کردن
این واکنش های شناختی و عاطفی می تواند منجر به واکنش های رفتاری متنوعی شود. مثال:
تنش فیزیکی و تقلا،که صحبت کردن را سختتر میسازد.
رفتارهای ثانویه به لکنت،مانند پلک زدن
رفتارهای اجتنابی،که از شرکت کردن کودک/نوجوان در تجربه های مهم زندگی جلوگیری می کند.
همه این واکنش ها می توانند توانایی کودک با لکنت زبان را به منظور یک ارتباط برقرار کننده موثر شدن تحت تاثیر قرار دهند. بنابراین اگر میخواهیم در زمینه کمک کردن به کودک به منظور پیشرفت توانایی ارتباطی اش موفق شویم،باید این جنبههای لکنت زبان را در برنامه جامع درمان لکنت زبان خود قرار دهیم. برای انجام این کار،به افراد کمک میکنیم تا به این درک برسند که لکنت کردن اشتباه نیست و آن هم مقصر نیستند و می توانند یاد بگیرند تا گفتارشان را تغییر دهند.
نکات مهم در درمان لکنت زبان کودکان و بزرگسالان
افراد دارای لکنت در زمان صحبت کردن «از دست دادن کنترل» را تجربه میکنند.
زمانی که فرد دارای لکنت مرتب از دست دادن کنترل را تجربه میکند،دچار ترس میشود و در واکنش به از دست دادن کنترل،عواطف منفی را تجربه می کنند و رفتارهایی را برای به دست آوردن مجدد کنترل انجام میدهند.
نتایج ترس میتواند موارد زیر باشد:
افزایش تنش و تقلا
افزایش رفتارهای اجتنابی
افکار منفی و خودگویی منفی
عزت نفس و اعتماد به نفس ضعیف
کیفیت زندگی پایین
آیا کار بر روی واکنش های فکری و احساسی،وظیفه گفتار درمانگر لکنت است؟
برخورد با لکنت زبان می تواند واقعاً سخت باشد و گاهی اوقات،یک کودک و یا نوجوان در نتیجه لکنت زبان ممکن است دچار هیجانات منفی شدیدی شود. متاسفانه،بسیاری از درمانگران مهارت کافی برای کمک به کودکان و خانواده هایشان به منظور برخورد با جنبههای هیجانی لکنت زبان را ندارند.گفتاردرمان ممکن است به این فکر کنند که آیا کار بر روی این بخش از اختلال لکنت واقعاً جز وظایف آنهاست یا مستلزم درگیر شدن متخصصان دیگر باشد. به نظر میرسد،به دلیل اینکه ما متخصصانی هستیم که چیزهای زیادی درباره لکنت زبان می دانیم بهترین افرادی هستیم که میتوانیم در زمینه احساسات و واکنشهای کودک و یا نوجوان نسبت به لکنت زبان کار کنیم.البته درست است که برخورد با نگرشها و احساسات کودک/بزرگسالان درباره لکنت زبان نیازمند درجاتی از مهارتهای مشاوره است. اما مهمتر از آن نیازمند شناخت و راحتی با خود لکنت زبان است،همه ما میدانیم که بسیاری از درمانگران حتی در گوش دادن به لکنت نیز راحت نیستند. بنابراین موفقیت در درمان بیشتر افراد دارای لکنت زبان به یک مشاور خاص شدن نیاز ندارد،اما اگر احیاناً احساس می کنیم برای پرداختن به این جنبه درمان کودک مهارت نداریم- یا اگر نمی توانیم رفتارهای لکنت را تحمل کنیم- شاید به موفقیت زیادی با کودکان دارای لکنت زبان دست یابیم و در صورت تمایل نیاز به آموزش های بیشتری در این زمینه داریم.
البته بسیاری از گفتار درمانگران مهارت های مورد نیاز برای کمک به کودکان به منظور پرداختن به واکنشهای منفی شان به لکنت را دارند.
توانایی خوبی در گوش دادن دارند.
می دانند چگونه به موقعیت های مختلف کودک که ممکن است با آن روبهرو شود،پاسخ دهند.
به موفقیت کلی کودک در ارتباط توجه میکند.
بنابراین بسیاری از استراتژی های درمانی که تقریباً توصیف شد به منظور کمک به کاهش واکنشهای منفی کودکان/بزرگسال لکنت طراحی شده است به گونهای که آنها یاد بگیرند تا آسان تر صحبت کنند و به صورت موثرتری ارتباط برقرار کنند. مشاور با دیگر اعضای کلیدی تیم،مانند کاردرمانان یا روانشناسان،حتماً میتواند کمک کند.اگر کودک نگرانیهایی که فراتر از مهارت ماست نشان داد، یک ارجاع رسمی به دیگر اعضای تیم میتواند انجام شود. همیشه تشخیص اینکه بدانیم کجا در محدوده کاری ما نیست و مربوط به دیگر متخصصان میشود،آسان نیست. با این حال لازم است به تدریج راحتی خود را با جنبههای مهم اختلال لکنت زبان،افزایش داده و مهارت های کلی بالینی را به منظور کمک به همه ی کودکان/بزرگسال که با آنها کار میکنیم،گسترش دهیم.
درمان لکنت زبان کودکان و بزرگسالان
برای بسیاری از گفتاردرمانان،برخورد با واکنشهای شناختی،احساسی و رفتاری به لکنت می تواند چالش برانگیز باشد. بعضی متخصصین گفتاردرمانی از این جنبه های درمان لکنت زبان به دلیل عدم راحتی خودشان با اختلال اجتناب می کنند شاید به این دلیل که از بدتر شدن کودک/بزرگسال می ترسند یا به دلیل اینکه اطمینان ندارند چه چیزی برای کمک به او بگویند تا «احساس بهتر» درباره لکنتش داشته باشد.
کودک/بزرگسال باید به این درک برسد که لکنت مال اوست.این کار می تواند با هدایت و حمایت ما به انجام برسد و نه صرفاً از طریق تشویق ما به این کار. بسیاری از مفاهیم درمان لکنت زبان توصیف شده در اینجا می تواند به مراجع کمک کند تا با موفقیت بیشتری از عهده لکنت برآید. هنگامی که کودک/بزرگسال ، یاد گرفت تا لکنت زبان را به شکل موثرتری کنترل کند، علت اصلی عدم راحتی او کاهش مییابد.
موارد بیشتری هست که ما میتوانیم به مراجعان برای کمک به پرداختن به نگرش منفی شان نسبت به لکنت زبان انجام دهیم ولی اولین و مهمترین آنها گوش دادن به کودکان/بزرگسالان و فراهم کردن فضایی است که آنها بتوانند درباره تجربیاتشان با لکنت زبان صحبت کنند. داشتن اختلال لکنت لذتبخش یا آسان نیست،اما کودکان/بزرگسال تا حد زیادی می توانند از داشتن اعتماد همدلانه با کسانی که میتوانند احساساتشان را با او تقسیم کنند،بهرهمند شوند. به عنوان گفتاردرمان،ما نقش منحصر به فردی در کمک به کودکان/بزرگسالان که با الگوی لکنت می آیند،بازی میکنیم. البته کودکان/نوجوانان باید با خانواده هایشان هم صحبت کنند،اما اگر خانوادهها نگرانیهای خود را نسبت به گفتار فرزندشان دارند،یا اگر آنها هنوز پذیرش کامل نسبت به لکنت زبان ندارند،ممکن است برای ایشان سخت باشد که قادر به کمک به کودکشان با نگرانی های احساسی باشند. این کار برای همسالان،معلمان و دیگر اعضای فامیل نیز همانگونه است. از طرف دیگر،ما میتوانیم برای کودکان/یزرگسالان یک محیط حمایت کننده،فراهم کنیم تا جایی که بتوانند یاد بگیرند که آنها می توانند هر چیزی که در زندگی شان می خواهند را انجام دهند،صرف نظر از اینکه آنها لکنت می کنند یا نه.ما میتوانیم به آنها کمک کنیم متوجه شوند که لکنت زبان نمی تواند مانعی برای آنها باشد.
پذیرش و تطابق با لکنت در درمان لکنت زبان
برای کودک/بزرگسال که واکنشهای احساسی به لکنتش را تجربه میکند،موفقیت طولانی مدت و نهایتاً به توانایی او برای یادگیری زندگی با این حقیقت که او لکنت می کند،بستگی دارد. این به این معنی نیست که او از پیشرفت روانی گفتارش منصرف نخواهد شد.همچنین به این معنا نیست که او نیاز دارد تا این حقیقت که او لکنت می کند را دوست داشته باشد،بلکه نیاز به رسیدن به «توقف در جنگیدن» با لکنتش را دارد تا جایی که وجود گاهگاه لکنت زبان را بپذیرد و با شدیدتر شدن لکنت،یاد بگیرد تا با موفقیت از عهده لکنتش برآید. بسیاری از شیوه ها برای تغییر تنش موجود در لکنت زبان به کودک/بزرگسال کمک می کند تا زندگی آسان تر با لکنت زبان را یاد بگیرد. هرچند ممکن است این شیوهها به اندازه کافی به کودک برای غلبه کامل بر نگرانی اش درباره لکنت زبان کمک نکند. و نیاز باشد که به جنبه های شناختی و عاطفی تجربه لکنت کودک،نوجوان مستقیم تر پرداخته شود. در این بخش،به استراتژی های خاص طراحی شده به منظور کمک به کودک/بزرگسال در جهت رسیدن به پذیرش می پردازیم.
راهکارهای درمان لکنت زبان در واکنش منفی به لکنت
حساسیت زدایی
یکی از راههایی که گفتاردرمان میتوانند به کودکان/بزرگسالان در غلبه بر ترس های شان در رابطه با لکنت زبان کمک کنند، استفاده از شیوههای حساسیت زدایی در درمان لکنت زبان است. حساسیت زدایی فرایند کمک به افراد برای این است که کمتر به لکنت زبان واکنش منفی نشان دهند و پذیرش بیشتری نسبت به رفتارها و یا اتفاق هایی که آنها را آزار میدهد داشته باشند. اصول حساسیتزدایی برای مواجه شدن با ترس های مختلف مشترک است. به کارگیری این اصول به زمان،حمایت و در نظر گرفتن نیازهای خاص هر فرد نیاز دارد. برای مثال،وقتی افراد ترسی از ارتفاعات یا عنکبوت دارند،می توان برای کمک به آنها بر غلبه از آن ترس فرایند حساسیت زدایی را برایشان اجرا نمود. حساسیت زدایی شامل مواجه کردن افراد با چیزهایی است که از آن می ترسند. (مثلاً ارتفاع،عنکبوت یا در این مورد،لکنت).حساسیت زدایی به یکباره انجام نمی شود قرار دادن فردی که از عنکبوت می ترسد در اتاقی پر از عنکبوت حقیقت نمی تواند ترس فرد را افزایش دهد. در عوض،حساسیت زدایی بایستی به تدریج صورت گیرد. با موفقیت های آسان تر شروع شود و به سمت موفقیت های سخت تر پیش رود (یعنی در طول یک سلسله مراتب) تا زمانی که ترس کم شود.بنابراین فردی با ترس از ارتفاع ممکن است از طبقه اول یک ساختمان شروع کند و سپس به تدریج از ترس های خودش در طبقه دوم و سوم و به همین ترتیب حساسیت زدایی کند.کلید حساسیت زدایی عمدی بودن آن است که با مواجه شدن فعالانه با اضطراب و انجام رفتار مورد هراس به صورت عمدی همراه می شود.
اصول حساسیت زدایی در گفتاردرمانی لکنت
این روش شامل مواجه سازی سلسله مراتبی و عمدی می باشد. به عنوان مثال در ابتدا، وقتی از کودک/بزرگسال خواسته میشود که از روی عمد لکنت کند،ممکن است آن را خیلی ناراحتکننده بداند. این حالت تعجب آور نیست،چرا که گفتاردرمان از کودک/بزرگسال میخواهد با چیزی که از آن می ترسد و دوست ندارد، مواجه گردد. به همین علت است که استفاده از سلسله مراتب بسیار مهم می باشد. با استفاده از سلسله مراتب،گفتاردرمان می تواند موقعیتی را که بسیار آسان است و کودک/بزرگسال میتواند به آن نزدیک شود را شناسایی کند. مثلاً لکنت کاذب به صورت همخوانی با درمانگر،در اتاقی با خودش با درهای بسته،یا به عنوان یک فعالیت شناسایی که قبلاً توضیح داده شد. زمانی که کودک/یزرگسال توانست حتی یک لکنت کوچک را در یک موقعیت کنترل شده به دقت تولید کند،آماده است که فرایند بالا رفتن از نردبان سلسله مراتب خودش را شروع کند. بنابراین نمیتواند در موقعیتهایی که به تدریج سختتر میشوند، باز تر و راحت تر لکنت کند. در نهایت هدف برای کودک/نوجوان این است که قادر به صحبت کردن (و لکنت کردن) به طور آزادانه در هر موقعیتی،بدون ترس شود،تا جایی که لکنت زبان،با احتمال کمتری بر روی توانایی کودک/بزرگسال در گفتن آنچه او می خواهد بگوید تاثیر داشته باشد. مسلما این کار زمان بر خواهد بود. اما با کمک گفتاردرمان،کودک/بزرگسال قادر خواهد بود ترس خود را کاهش دهد و در نتیجه به کودک/بزرگسال در کاهش تنش،تقلا و اجتنابی که ناشی از ترس او از لکنت زبان میشود کمک خواهد کرد.
نمونه ای از سلسله مراتب موقعیت ها برای درمان لکنت زبان
در اتاق درمان
در اتاق درمان با یک دوست
در رستوران با یک دوست
در سالن بیرون از اتاق درمان
در یک رستوران خالی
برای هدایت کودک/بزرگسال در بین این گام ها،می توانیم از یک چارچوب استفاده کنیم.
حساسیتزدایی نسبت به لکنت
این فعالیت ها می توانند شامل موارد زیر باشند
یادگیری در مورد گفتار
یادگیری در مورد لکنت
یادگیری در مورد لکنت افراد دیگر
نزدیک شدن به لکنت خود
ماندن در لحظه لکنت
تغییر و اصلاح لحظه لکنت
حساسیتزدایی نسبت به شیوههای درمان لکنت
حساسیتزدایی همچنین برای کمک به کودکان در جهت راحت تر شدن با شیوه های تغییر گفتار ضروری است، چرا که این شیوهها گفتار کودک را متفاوت از دیگر کودکان می کند و در نتیجه او نمیخواهد متفاوت باشد. البته،او نمیخواهد لکنت هم داشته باشد،اما از آنجایی که استفاده از شیوه ها مستلزم تلاش است،و چون شیوه هنوز برای او طبیعی نیست،پس کودک/بزرگسال دچار تعارض می شود. به منظور کمک به کودکان/نوجوانان برای راحت تر شدن با شیوه های شان ما باید به آنها کمک کنیم تا فعالیتهای حساسیتزدایی را برای شیوه های روان تر صحبت کردن هم به کار ببرند. همچنین این کار تعمیم شیوه ها به موقعیت های واقعی را نیز سریع تر می کند.
در مجموع حساسیتزدایی جزء اصلی فرآیند درمان لکنت زبان کودکان و بزرگسالان است،صرف نظر از اینکه ما در حال کار کردن روی اهدافی برای پیشرفت نگرشها و افزایش روانی،یا کاهش تنش فیزیکی و تقلا در طی لحظههای لکنت زبان باشیم.
برخورد با شرم از لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان
لکنت می تواند خجالت آور باشد. احساس شرم و خجالت یکی از احساس های عمدهای است که افراد دارای لکنت زبان آن را تجربه میکنند و به همین دلیل در اینجا به صورت اختصاصی به آن پرداخته میشود. شرم احساسی از نوع شکست در تعریف خود است. اینکه من یک فرد دارای مشکل هستم این احساس را میتوانیم با انجام لکنت کاذب در موقعیت های مختلف تجربه کنیم. شرم از لکنت زبان می تواند کاهش پیدا کند.کودکان دارای لکنت زبان نیاز به آموزش برای برخورد با شرم را دارند. در واقع هر چقدر لکنت زبان شدیدتر باشد، یادگیری چگونگی مدیریت شرم،اهمیت بیشتری پیدا میکند.
کودک/بزرگسالان با یادگیری مدیریت شرم،قادر خواهد بود فارغ از اینکه چقدر لکنت می کند،آزادانه صحبت کند،به این معنا که:
هرآنچه را می خواهد بیان کند
هرآنچه را میخواهد انجام دهد
و آن کسی باشد که دوست دارد
راهکارهای عملی کاهش شرم از لکنت
برای کاهش شرم،مهمترین راهکار مقابله با چیزهایی است که خجالت میکشیم
در مورد آن صحبت کنیم
عواطف خود را در مورد آن ابراز کنیم
در مورد آن به دیگران یاد بدهیم
با آن راحت تر باشیم
در مورد آن فکر کنیم
در مورد آن یاد بگیریم
آن را داشته باشیم
آن را بپذیریم
بنابراین همانطور که در بخش های مختلف توضیح داده شده،تمرینات زیر به کاهش شرم کمک می نماید.
تمرینات حساسیت زدایی
صحبت درباره لکنت
آموزش دیگران درباره لکنت
هنگامی که کودکان شروع به راحت تر شدن با لکنت کردند،میل آنها برای اجتناب از لکنت زبان،و در نتیجه تنش و تقلای آنها به منظور جلوگیری از لکنت زبان کاهش می یابد. در نتیجه،کودک با تنش فیزیکی کمتری لکنت می کند و علاقه بیشتر به ارتباط آزادانه و گفتن آنچه که او می خواهد بگوید صرف نظر از اینکه فکر کند که لکنت می کند بیشتر میشود. افزایش راحتی با لکنت زبان می تواند به این معنا باشد که ناروانی باقی مانده برای شنونده ها قابل توجه نخواهد بود. بنابراین هنگامی که کودکان/بزرگسال پیشرفت کردند آنها نیاز به آموزش برای راحت بودن درباره لکنت زبان دارند. به این معنا که کودکان باید به مردم اجازه دهند تا لکنت شان را ببینند و بشنوند. البته آنها نیاز به صحبت درباره لکنت زبان با هر فردی که ملاقات میکنند را ندارند بلکه آنها نیاز دارند به راحتی کافی با لکنت باقی مانده صحبت کنند و برای مخفی کردن آن تلاش نکنند.
دستیابی به این درجه از راحت بودن با لکنت زبان، میتواند در ابتدا برای بعضی از کودکان/بزرگسالان سخت باشد،اما هدفی است که میتوانند در طی درمان به آن برسند. برای رسیدن به این هدف نقشه گروه های حمایتی بسیار مهم است.
به علاوه،کودکی که می آموزد چگونه شرم مربوط به لکنت زبان را مدیریت کند،می تواند شرم مربوط به جنبه های دیگر زندگی مثل صحبت در جمع،شرکت در بحث یا بازی های کلاسی،و یا موضوعات ناشناخته در مدرسه را نیز مدیریت نماید. بنابراین،کودکان/بزرگسالان که در گفتار درمانی به موفقیت دست یابند ممکن است تاثیرات مثبت دیگری را در زندگی شان ایجاد کنند.
بازسازی شناختی در لکنت زبان
راه دیگری که درمانگران میتوانند به کودکان/بزرگسالان در کاهش واکنش های منفی به لکنت زبان کمک کنند،از طریق بازسازی شناختی می باشد. بازسازی شناختی به افراد کمک میکند که در مورد مشکلاتی که با آنها در زندگیشان مواجه میشوند به طور متفاوتی فکر کنند. هدف،تغییر افکار و باورهای غیرمنطقی،از طریق ارزیابی آن باورها و مقایسه کردن آنها با شواهد موجود به صورت منطقی تر می باشد.فرایند این کار شامل کمک به افراد در شناسایی افکار جاری در مورد یک مشکل و پس از آن اصلاح تدریجی آن افکار برای کاهش مشکل است. این مراحل ممکن است شامل یادگیری در مورد گفتار روان و با لکنت،شناسایی منبع ترس همراه با لکنت زبان (مثلا واکنشهای شنوندگان)،تعیین اینکه آیا آن ترسها منطقی هستند با استفاده از ارزیابی موقعیت هایی که ایجاد اضطراب می کنند و خلق یک سری افکار و باورهای متفاوت بر اساس شواهد جدید باشد.
بازسازی شناختی
چگونگی افکار ما در مورد اتفاقی،چگونگی احساس ما را تعیین میکند.
بعضی از افکار ما نگران کننده هستند و در نتیجه باعث ایجاد احساس ترس در ما میشوند.
بعضی از افکار ما آرامبخش تر هستند و در نتیجه باعث ایجاد احساس ترس کمتری در ما می شوند.
اگر ما بتوانیم افکار نگران کننده خود را به افکار آرامبخش تر تغییر دهیم، احساس ترس کمتری می کنیم.
مراحل بازسازی شناختی
شناسایی افکار منفی که در پشت احساسات منفی قرار گرفتهاند.
جمع آوری شواهد برای افکار
آزمون کردن عواقب احتمالی اتفاق مورد هراس
ارزشیابی افکار بر اساس شواهد
تغییر افکار نگرانکننده به افکار آرامبخش
هدف ما متقاعد کردن کودکان/نوجوان به فکر کردن به شیوهای متفاوت نیست،بلکه ایجاد فرصتی است برای ارزشیابی کردن افکار فعلی خودشان. و از این طریق خودشان افکارشان را تغییر خواهند داد.
شناسایی افکار منفی که در پشت احساسات منفی قرار گرفتهاند.
به عنوان مثال،بعد از اینکه یک کودک/بزرگسال در مورد آنچه در حین لحظه لکنت انجام میدهد (در تمرین شناسایی لکنت) یاد گرفت،می تواند لیستی از آنچه چه باعث اضطراب در موقعیت های گفتاری خاص می شود ایران را تهیه کند. مثلاً،اگر موقعیت مورد هراس خواندن بلند در کلاس است،درمانگر و کودک/بزرگسال میتوانند از فعالیت «بارش فکری» برای کمک به کودک/بزرگسال استفاده کند. به این صورت که همه عواملی که در آن موقعیت باعث ترس او میشود،فکر کند.
جمع آوری شواهد برای افکار
برای آسان تر کردن این کار،گفتاردرمان میتواند به کودک/بزرگسال کمک کند تا یک لیست از همه چیزهایی که ممکن است وقتی که او بلند می خواند به بدی اتفاق بیفتد را بنویسد و ترس هایش را به آنها ارتباط دهد. شاید لیست شامل تولید یک قفل شدید،خندیدن سایر بچهها به او،از دست دادن جایگاهش،به خطا تولید کردن یک کلمه و غیره باشد.
آزمون کردن عواقب احتمالی اتفاق مورد هراس
گفتاردرمان باید این ترس ها را تایید کرده و به کودک/بزرگسال کمک کند تا بفهمد که این قابل درک است که او به این شیوه فکر و احساس کند. اما در همین زمان،گفتاردرمان میتواند به کودک/بزرگسال کمک کند تا آنچه را که در حقیقت اتفاق خواهد افتاد اگر یکی از اتفاقات مورد هراسش اتفاق بیفتد را در نظر بگیرد. اگر کودک/بزرگسال به این احتمالات به صورت یک فاجعه نگاه کند،گفتاردرمان پس از آن،میتواند یک سلسله مراتب حساسیت زدایی را برای کمک به او در جهت تجربه اتفاقات مورد هراس در یک موقعیت نسبتا امن و حمایتی انجام دهد. گفتاردرمان و کودک/بزرگسال می توانند در فعالیت های نقش بازی کردن درگیر شوند تا بفهمند واقعا چه اتفاقی می افتد اگر چه کودک/بزرگسال یک سلول طولانی را در هنگام خواندن نشان دهد. (در اینجا باز هم،کودک/بزرگسال می تواند از لکنت کاذب به عنوان راهی برای شناسایی راه های مختلف لکنت زبان استفاده کند هم زمانی که به لحظه لکنت هم حساسیت زدایی می شود.) در ابتدا،این فعالیتها در اتاق درمان صورت میگیرد،اگرچه کودک/بزرگسال در نهایت باید روی روشش بر اساس یک سلسله مراتب از موقعیتها (مثل خواندن در اتاق درمان وقتی دوستی آنجاست،خواندن در کلاس درس وقتی فقط گفتار درمانگر در کلاس حضور دارد،خواندن در کلاس وقتی درمانگر و معلم آن جا هستند و…) کار کند تا این نقطه که او قادر است با موقعیت مورد هراس «جهان واقعی» روبرو شود و ترس هایش را دوباره ارزیابی کند.
ارزشیابی افکار براساس شواهد
به این علت که کودک/بزرگسال در حساسیت زدایی درگیر شده است، خواهد فهمید موقعیت مورد هراس به اندازه ای که او فکر می کرده ترسناک نیست و اینکه حالا می تواند در مورد آن موقعیت به صورت متفاوتی شروع به فکر کند.از طریق این نوع بازسازی شناختی و تمرینهای حساسیتزدایی،گفتاردرمان میتواند به کودک/بزرگسال کمک کند که تفکرات و احساسات خود را در مورد لکنت زبان تغییر دهد به نحوی که او قادر خواهد شد آزادانه تر ارتباط برقرار کند و کمتر به صورت منفی لکنت واکنش نشان دهد.
تغییر افکار نگرانکننده به افکار آرام بخش
خودگویی مثبت،شیوهای است که افراد میتوانند برای تقویت تغییراتی که در حال انجام هستند در مواجه شدن با چالش های فکری که با آنها مواجه می شوند به کار گیرند.
برای کمک به مراجعین برای کسب این مهارت،در ابتدا میتوانیم به کودکان/بزرگسال شناسایی خود گویی های منفی و آسیب رسان را یاد دهیم. (برای مثال: وقتی من لکنت می کنم مردم فکر میکنند من مشکل ذهنی دارم.)در مرحله بعد تغییر ساختار این جملات را به جملات مثبت تر آموزش می دهیم. (برای مثال: من می دانم مشکل ذهنی ندارم… لکنت فقط یک مشکل گفتاری است)
ما میتوانیم از مراجعمان بخواهیم افکار منفی و مثبت مقابل آن را بنویسد و تاثیر هر کدام از گفته ها را بر روی احساسش از لکنت زبان ارزیابی کند.این تمرین به مراجع این امکان را می دهد یاد بگیرد زمانی که در مورد لکنت احساس ناامیدی و خستگی کرد،چگونه در مقابل افکار مایوس کننده اش مقابله کند و به چیزهای دیگری فکر کند که از فکر کردن به آنها احساس افتخار داشته باشد. این که می تواند افکار منفی را به افکار مثبت تر تغییر دهد و برقراری ارتباط بهتری داشته باشد.
مثالهایی از افکار نگرانکننده و آرام بخش در لکنت زبان
افکار نگران کننده
اگر من با صدای بلند درکلاس بخوانم روی هر کلمه ای لکنت می کنم و همه به من خواهند خندید.
من همیشه وقتی با دخترها/پسرها حرف میزنم لکنت می کنم.
من نمی توانم در کلاس به سوالات پاسخ دهم،چون اگر روزی کلمهای قفل کنم همه به من خیره میشوند.
من نمیتوانم… به خاطر اینکه….
اگر من لکنت کنم… پس…(اتفاق بدی خواهد افتاد)
افکار آرامبخش
ممکن است روی کلماتی لکنت کنم،اما دارم یاد میگیرم که زیاد در موردش نگران نباشم.
ممکن است بعضی از افراد به لکنت من بخندند ولی همه این طور نیستند. من در کلاس دوستانی دارم که هیچگاه نمی خواهند عمداً من را دچار احساس بدی کنند.
اشکالی ندارد گاهی موقع صحبت کردن با دیگران دچار لکنت شوم.
. گروه های خود یاری و حمایتی
راه دیگر برای کودکان/بزرگسالان برای کمک به غلبه بر واکنش های منفی به لکنت زبان،گروه های خود یاری و حمایتی است. حضور در این گروه ها به کودکان/بزرگسالان کمک میکند که درک کنند آنها در مواجهه با لکنت زبان تنها نیستند. گروه های خود یاری نه تنها به کودکان/بزرگسالان کمک میکنند تا سایر کودکان/بزرگسالان که لکنت می کنند را ملاقات کنند بلکه محیط امنی را ایجاد میکند برای صحبت در مورد لکنت زبان،برای شناسایی راههای مختلف واکنش به لکنت زبان و برای یادگیری اینکه مشکلی در لکنت کردن نیست. گروه های حمایتی همچنین به کودکان/بزرگسالان کمک میکند تا با بزرگسالانی که بر لکنت غلبه کرده اند ملاقات داشته باشند. این به آنها کمک میکند یاد بگیرند میتوانند چیزهایی را که میخواهند در زندگی انجام دهند،حتی اگر به لکنت زبان ادامه دهند. علاوه بر این به کودکان/بزرگسال کمک میکند تا ترس و اضطراب را کاهش دهند.
گروه های حمایتی حتی میتوانند به والدین کودکان/بزرگسالان دارای لکنت کمک کنند.به این صورت که این گروهها به آنها فرصت می دهند تا ببینند چگونه سایر خانوادهها با مشکلات حاضر مربوط به لکنت تطابق پیدا میکنند. البته در کشور ما چنین گروههایی برای کودکان و نوجوانان کمتر وجود دارند.
آیا لکنت زبان کودکان/بزرگسالان درمان می شود؟
لکنت یک اختلال پیچیده است که میتواند روی جنبههای زیادی از زندگی کودک/نوجوان تاثیر بگذارد،از جمله عملکرد آموزشی و تعامل اجتماعی. این اختلال ریشه هایی در جنبههای نورولوژیکی رشد دارد (زبانی،حرکتی و خلقی)،و تجربه اختلال،اجزای شناختی،رفتاری و عاطفی را در بر دارد که میتواند مانع توانایی کودک/ بزرگسال به منظور یک ارتباط برقرار کننده موثر شود. اینکه ماهیت اصلی اختلال لکنت زبان تاثیر زیادی روی کیفیت زندگی افراد داشته باشد بیشتر در بزرگسالان مشخص شده است،اگرچه تحقیقات جدید تاثیر زیاد آن را در کودکان و نوجوانان دارای لکنت نیز نشان دادهاند.
در درمان جامع،هدف یک رویکرد درمانی اساسی است که به منظور پرداختن به همه پیچیدگی های اختلال تلاش کند. البته،همه کودکان به هر یک از این بخش ها نیاز خواهند داشت. اگر کودکی نگرانی در یک ناحیه خاص نداشت،پس نیازی نیست ما آن حوزه را به برنامه ی درمانش اضافه کنیم. اما،باید حداقل این حقیقت را که بسیاری از کودکان به بعضی یا همه این نواحی نیاز دارند در نظر گرفت. اگر با تمرکز بیش از حد روی ویژگیهای قابل مشاهده اختلال،یا روی واکنش کودک/نوجوان به یک قسمت اختلال پرداخته شود،این پوشش پس درمان ناکامل خواهد بود.
به یاد داشته باشیم،قبل از اینکه افراد قادر به ایجاد تغییرات باشند،آنها باید
باور داشته باشند که تغییرات برای آنها مناسب است.
درک کنند که برای تغییرات مناسب هستند.
آنها معتقد باشند که میتوانند تغییرات را ایجاد کنند و یک احساس قوی « خود- کارایی» داشته باشد بنابراین کمک به کودکان به منظور ایجاد تغییر در گفتارشان مستلزم این است که ما به آنها کمک کنیم تا در واکنش هایشان تغییر ایجاد کنند.
درمان لکنت زبان در خانه- گفتاردرمانی در منزل لکنت زبان کودکان
یکی از خدمات مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه لکنت زبان ارائه گفتاردرمانی در منزل لکنت زبان می باشد. برخی از کودکان و نوجوانان به علت اعتماد به نفس پایین و شکست های پیاپی در درمان لکنت از حضور در مراکز درمانی اجتناب می کنند. خدمات گفتاردرمانی در منزل کمک بسزایی در زمینه درمان این کودکان می باشد. استفاده از تکنیک های مختلف درمانی و تجربه گفتاردرمانان کلینیک غرب تهران بهترین نتایج درمانی را برای کودکان رقم می زند.
جمع بندی
برای رسیدن به یک درمان موفق،گفتاردرمانی باید واکنشهای فرد به لکنتش را نیز در نظر بگیرد. این واکنش ها به سه دسته کلی واکنش های عاطفی،شناختی و رفتاری تقسیم میشوند. کار بر روی این بخش به کودک/بزرگسال کمک می کند تا اضطراب کمتری داشته باشد،اعتماد به نفس کافی برای صحبت کردن راحت را داشته باشد و از رفتارهای ثانویه و اجتنابی در مقابل لکنت زبان،استفاده نکند.
برای رسیدن به این هدف،روشهای حساسیت زدایی تدریجی،مقابله با شرم لکنت زبان و باز بودن درباره لکنت،همچنین روش های بازسازی شناختی و شرکت در گروه های حمایتی کمک کننده هستند.
مطالعات زیادی نشان داده اند که کودکان دارای لکنت زبان احتمالاً بیشتر از کودکانی که لکنت زبان نمی کنند، دیگر اختلالات گفتار و زبان را نشان می دهند. متداول ترین این مشکلات همراه،اختلالات صداهای گفتاری یا تولیدی گفتار است،که ممکن است تقریباً در ۳۰ تا ۴۰ درصد کودکان دارای لکنت همراه با لکنت اتفاق بیفتد. متخصص لکنت زبان کودکان اشاره می کنند که کودکان مدرسه ی رو دارای لکنت زبان به احتمال بیشتر اختلالات صداهای گفتاری را نشان میدهند. مظالعات دکتر لکنت زبان نشان داده شده است که وجود اختلال صدای گفتار به عنوان ریسک فاکتوری برای ثبات لکنت در سنین قبل از مدرسه مطرح شده است نگرانی دیگر فوق تخصص لکنت زبان کودکان ،این است که بعضی اختلالات زبانی،اختلالات حرکتی-دهانی،اختلالات شناختی،و اختلالات روانی مانند تندگویی،ممکن است در میان کودکان دارای لکنت نسبت به کودکان بدون لکنت شیوع بیشتری داشته باشد اگرچه تحقیقات در این زمینه هنوز در حال رشد است بهترین متخصص لکنت زبان در تهران با با توجه به اهمیت درمان به موقع لکنت به بررسی دقیق علائم همراه لکنت زبان در کودکان می پردازد و بهترین درمان را انتخاب می کند. یک دکتر خوب برای لکنت زبان از تمام تیم توانبخشی شامل گفتاردرمانی، کاردرمانی ذهنی و رفتاردرمانی و… جهت رسیدن به بهترین نتیجه درمانی استفاده می نماید.
برای تشخیص علت لکنت زبان به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای درمان لکنت زبان یکی از نکات مهم مراجعه به بهترین دکتر برای لکنت زبان است. تشخیص صحیح شدت لکنت زبان و اختلالات همراه با آن باید توسط یک دکتر خوب برای لکنت زبان انجام شود. وجود اختلالات ارتباطی می تواند به صورت قابل توجهی درمان را تحت تاثیر قرار دهد. کودکانی که هم لکنت و هم اختلالات صداهای گفتاری یا زبانی را نشان می دهند ممکن است به دوره درمانی طولانی تری نیازمند باشند. آنها ممکن است با احتمال بیشتری واکنشهای منفی از شنونده هایی که به سختی گفتارشان را درک می کنند،را تجربه کنند و نگرانی شان درباره روانی گفتارشان بیشتر باشد. بنابراین، ما باید به منظور تعدیل اختلالات همراه در کودکان دارای لکنت آماده باشیم. مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر با تجربه بالا در زمینه درمان لکنت زبان و در اختیا داشتن تیم درمانی مجرب در درمان لکنت زبان پیشرو می باشد.
تشخیص اختلالات تولیدی و یا زبانی توسط متخصص لکنت زبان
شاید متداولترین سوالی که ما درباره اختلالات همراه می پرسیم این است که «چه زمانی من آن ها را درمان کنم؟» اغلب این سوال حاصل این مفهوم است که «من می خواهم تولید یا زبان را درمان کنم،چرا که با این کار می توانم پیشرفتی در این زمینه ایجاد کنم و مشکلات ارتباطی را کاهش دهم.»
اگر چه بسیاری از درمانگران اعتقاد دارند که اگر روی اختلالات دیگر کار کنیم،لکنت بدتر شود. اما نتایج بعضی از تحقیقات این مطلب را تایید نکرده است. با این حال درمان اختلالات همراه باید محتاطانه توسط بهترین دکتر برای لکنت زبان و با در نظر گرفتن نیازهای کودک در هر دو مشکل انجام شود.
برای مثال هنگامی که در حال کار با کودکان دارای لکنت که اختلال صداهای گفتاری همراه دارند،هستیم،دکتر لکنت زبان با سه انتخاب اصلی روبهرو هستیم:
ابتدا درمان لکنت
ابتدا درمان صداهای گفتاری
درمان هر دو اختلال به صورت همزمان
با توجه به همه جنبه های لکنت،هیچ قانون محضی برای اجرای همه این موارد وجود ندارد،ما میتوانیم این حقیقت را به یاد آوریم که: اختلالات صدای گفتاری تقریباً از روزی به روز دیگر ثابت هستند،در حالی که لکنت زبان به علت ماهیت تغییر پذیرش،هم از لحاظ فراوانی و هم شدت متغیر است و امکان افزایش شدت لکنت زبان نیز وجود دارد.به این علت شاید بهتر باشد که تعدیل لکنت زبان حتی در یک شکل ابتدایی،قبل از درمان صدا های گفتاری آغاز شود.
متخصص لکنت زبان چگونه اهداف درمانی را انتخاب می کند؟
جالب است بدانید که یک کودک سن مدرسه با یک اختلال تاخیر تولیدی ممکن است همان واکنشهای منفی و نگرانیها درباره توانایی گفتارش را که یک کودک با یک اختلال لکنت زبان دارد،تجربه کند. بنابراین جنبه هایی از فرآیند درمان که باعث افزایش احساس راحتی کودک با ارتباط، پذیرش خطا های گفتاری و… را هدف قرار میدهد،برای کودکان با اختلالات همراه تولیدی نیز مفید خواهد بود.
برای کودکانی با اختلالات زبانی،انتخاب درباره زمان و چگونگی زمان مشابه است. اگرچه در مورد اختلالات زبانی،ممکن است دکتر لکنت زبان فرمول سازی زبانی،مشکلات بازیابی کلمه،آماده سازی جمله، دیدگاه گیری، داستان گویی ، و دیگر جنبه های زبانی،روانی گفتار کودک را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین،حمایت رشد زبانی کودک میتواند منجر به حمایت روانی کودک شود. صرف نظر از نوع و دیگر نگرانی های ارتباطی کودک با لکنت زبان،شاید بهترین توصیه این باشد که درمان برای اختلالات دیگر،دربافت درمان برای لکنت زبان مدنظر قرار داده شود نه به جای درمان لکنت زبان. به یاد داشته باشیم که حضور یک اختلال همراه نباید بهانه ای برای نادیده گرفتن لکنت زبان باشد.
درمان قطعی لکنت زبان کودکان
لکنت زبان در سنین 2 و3 سال می تواند کیفیت زندگی کودک را تحت تاثیر قرار دهد. کودک با لکنت زبان اعتماد به نفس پایینی دارد و در برقراری ارتباط و دوست یابی دچار مشکل می شود. رفتارهای وسواس گونه و اضطراب در کودکان با لکنت زبان بیشتر دیده می شود. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع لکنت زبان در کودکان موجب بهبود ارتباط کلامی کودک و اعتماد به نفس او می گردد. گفتاردرمانی لکنت زبان از درمان های مفید برای این کودکان می باشد که در کنار بازی درمانی و گروه درمانی با ایجاد موقعیت های واقعی کودک را در کنترل لکنت و درمان آن یاری می دهد. مرکز گفتاردرمانی لکنت زبان در تهران با در اختیار داشتن بهترین دکتر لکنت زبان و متخصصین لکنت زبان در کنار امکانات پیشرفته و روز دنیا نظیر سویچ صوتی و اتاق شنیداری در درمان اختلالات ربان به ویژه لکنت زبان و بهبود روانی گفتار در کودکان فعالیت می نمایند. متخصص لکنت زبان با تجربه بالا در حیطه درمان های مختلف لکنت با مشاوره به والدین روش ها و راهکارهای صحیح برخورد با لکنت در کودکان را آموزش می دهدن و والدین را در جهت برخورد مناسب با شرایط استرس زا آگاه می نمایند تا در کمترین زمان ممکن لکنت زبان را در کودکان درمان نموده و از بروز مجدد لکنت در کودک پیشگیری نمایند. برنامه های جامع درمانی نظیر گفتاردرمانی در منزل و گروه درمانی در آموزش صحیح ارتباط به کودک کمک می نماید تا با کنترل استرس از بروز مجدد لکنت جلوگیری نموده و یا لکنت خود را کنترل نماید.
توصیه های متخصص برای لکنت زبان و تنوع فرهنگی
ما گفتار درمانان در حال کار با کودکان/نوجوانان و خانواده هایی با سابقه های فرهنگی متنوع روبهرو هستیم و می دانیم که بافت فرهنگی مراجعان باید در برنامه ریزی برنامه درمانی فرد در نظر گرفته شود.
مواردی که در درمان لکنت در زمینه فرهنگ باید در نظر گرفته شود:
باورها درباره نقش خانواده و نقش گفتاردرمان در مداخله
استفاده از لغت شناسی درست برای توصیف اختلالات زبان
ادراک فرهنگی نسبت به جنسیت و سن کودک و گفتاردرمان
استفاده از عنوان های رسمی زمانی که اعضای خانواده مخاطب قرار میگیرند.
مشکلاتی که ممکن است به واسطه مشکلات زبانی تجربه شود.
موضوعات که بهطور مخصوص وابسته به کودکان دارای لکنت است:
ادراک خانواده یا فرهنگ از لکنت به عنوان یک اختلال ارتباطی
مناسب بودن تماس چشمی مستقیم در یک فرهنگ
چگونگی مواجه شدن فرد و خانوادهها با مسائلی مانند خجالت،اضطراب،یا شرمندگی
میزان تلاشی که از کودکان/نوجوانان در درمان انتظار می رود.
به دلیل اینکه برنامههای درمانی متناسب با نیازهای خاص هر مراجع طرح ریزی می شود،باید با هر یک از اعضای خانواده به منظور تعیین نگرشهای ایشان درباره این موضوع کار شود.
برچسب ها: دکتر لکنت زبان- دکتر لکنت- بهترین دکتر لکنت زبان در تهران- فوق تخصص لکنت زبان کودکان- دکتر خوب برای لکنت زبان- دکتر برای لکنت زبان- بهترین دکتر برای لکنت زبان-متخصص لکنت زبان کودکان-دکتر متخصص لکنت زبان- بهترین دکتر لکنت زبان-
تاثیرات مشکلات روانشناختی در لکنت زبان
اگر چه تعدادی از استراتژی های مفید برای کمک به کودکان/نوجوانان به منظور غلبه بر تاثیرات منفی و واکنش های شناختی به لکنت زبان مطرح شد،اما ما هنگام کمک به کودکان/نوجوانان برای برخورد با احساسات شان تنها نیستیم. برخی از کودکان/نوجوانان ممکن است واقعاً واکنشهای احساسی داشته باشند که تعدیل موثر آن برای گفتار درمانگر ممکن نباشد به کار تخصصی ویژهای از جمله روانشناسی در لکنت زبان نیاز باشد.
اگر احساس کردیم که یک کودک/نوجوان واکنشهای عاطفی و شناختی نسبت به لکنتش نشان می دهد که با پیشرفتش در درمان گفتار در تداخل است هرگز برای مشاوره با متخصصان سلامت ذهن، روانشناسان مدرسه یا مددکاران اجتماعی شک نکنیم. مسلماً به منظور دستیابی به موفقیت در مشارکت با دیگران متخصصان،باید به آنها درباره لکنت زبان آموزش دهیم.
موضوعات کلیدی آموزش به متخصصین لکنت زبان:
تغییر پذیری لکنت
این واقعیت که لکنت زبان یک مشکل روانشناختی یا احساسی نیست.
این واقعیت که مراحل آسان یا دارویی برای لکنت زبان وجود ندارد.
بیان اینکه تغییر گفتار لکنت شده میتواند برای کودک/نوجوان سخت باشد.
آموزش مهارت های پایه ارتباطی توسط دکتر متخصص لکنت
لکنت زبان میتواند تجربه ناخوشایندی برای گویندگان باشد. آنها نمیخواهند لکنت کنند و در نتیجه ممکن است راهکارهایی را به منظور تلاش برای کاهش یا حذف آن گسترش دهند. برخی از این راهکارها -مانند آنهایی که در درمان آموزش داده می شوند-می تواند مفید باشد. راهکارهایی نیز ممکن است کمی مفید باشد،اگرچه می توانند منجر به مشکلات بزرگ تری با ارتباط شوند.
یکی از راهکارهای مقابله با مشکلات که بسیاری از کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان آن را گسترش میدهند،اجتناب از موقعیت های گفتاری است. آن ها ممکن است وسوسه شوند تا از گفتار اجتناب کنند چرا که این اجتناب مانع لکنت کردن آنها می شود و در نتیجه مانع از احساس شرمندگی یا پریشانی همراه لکنت زبان در مقابل مردم دیگر میشود. اگر یک کودک اجتناب از صحبت داشته باشد،فرصت بکارگیری تجربه های کلیدی که به رشد مهارت های اجتماعی اش کمک می کند را از دست می دهد. در نتیجه،ما اغلب می بینیم کودکان دارای لکنت زبان در مهارت های کاربرد زبان (پرگماتیک) همانند همتایان شان پیشرفت نداشته اند. هنگامی که این کودکان مراحل درمان را طی میکنند و در نتیجه به صورت آزادانه تری شروع به برقراری ارتباط می کنند،ممکن است نیازمند کمک در زمینه جنبه های دیگر معاملات اجتماعی داشته باشند تا جایی که بتوانند ارتباط برقرار کننده های موثرتری شوند.
البته همه کودکان دارای لکنت زبان به درمان مهارتهای کاربرد زبان نیاز نخواهند داشت. هدف ما در این بخش حقیقتاً مشخص کردن برخی از جنبه های ارتباطی اجتماعی است که امکان دارد در یک رویکرد جامع درمانی نیاز به تعدیل آن باشد. آنچه در این مبحث دنبال میشود،مرور کلی جنبههایی از تعاملات اجتماعی است که بر طبق یافته ها بیشترین چالش را برای کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان دارد.
چالش های تعاملات اجتماعی در افراد دچار لکنت زبان
صحبت در زمانی که مطلبی دارند که میخواهند بگویند.
شروع و پایان یک مکالمه
تغییر یا حفظ یک موضوع
صحبت کردن با سبک مناسب اجتماعی و متناسب با سن
استفاده از مهارتهای اجتماعی خود در طی زمانی هایی که در حال لکنت هستند.
مشارکت و درک سرنخ های غیرکلامی از شنوندگان شان
سرنخهای غیر کلامی ممکن است مشکلات خاصی به دنبال داشته باشد چرا که کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان ممکن است واکنش های کم و طبیعی شنوندگان را به غلط به عنوان نشانه هایی از بی خبری،آشفتگی یا اذیت شدن با لکنت زبان تفسیر کنند. به عبارت دیگر،کودکان/نوجوانان ممکن است احساسات شان درباره لکنت زبان را به شنونده ها نسبت دهند و در نتیجه ممکن است باعث این باور در آنها شود که شنونده تحمل لکنت زبان را ندارد و ممکن است منجر به افزایش ترس از لکنت شود. البته،چون کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان اغلب با بیخبری و آشفتگی شنونده هایشان روبهرو میشوند،بنابراین ممکن است برای آنها سخت باشد تا به خوبی سرنخ های غیرکلامی آنها را تفسیر کنند.
گفتاردرمانی روی مهارت های ارتباطی کودکان لکنت زبان
خوشبختانه،بیشتر گفتاردرمانان لکنت زبان مهارت های لازم برای کمک به گسترش مهارت های تعامل اجتماعی کودکان را دارا هستند. به این صورت که می توان اجزای اصلی درمان پرگماتیک و زبانی را در درمان جامع برای کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان در صورت نیاز وارد کرد.به طور تجربی سه موضوع کلیدی که درمانگران ممکن است نیاز به تعدیل آن با کودکان/نوجوانان سن مدرسه دارای لکنت زبان باشند عبارتند از: تماس چشمی،نوبت گیری،مدیریت فشار زمان گفت و گو.
البته،این یک لیست کامل از مهارتهای پرگماتیک چه کودکان/نوجوانان نیاز به پیشرفت در آنها دارند نیست،و هر مراجع در حوزههای مختلف نیازهایی دارد.
-تماس چشمی در لکنت زبان
بسیاری از کودکان دارای لکنت زبان،مخصوصاً کودکان بزرگتر و نوجوانان،تماس چشمی ضعیفی زمان صحبت با دیگران دارند.تماس چشمی ضعیف می تواند به عنوان نشانهای مبنی بر اینکه گوینده نسبت به لکنتش دستپاچه یا شرمنده است دریافت شود. در نتیجه،بسیاری از درمانگران به منظور کمک به افزایش تماس چشمی کودکان در طی هم گفتار روان و هم گفتار دارای لکنت کار کردهاند. تماس چشمی خوب می تواند بیانگر آگاهی،اعتماد به نفس،و اطمینان باشد،تماس چشمی ضعیف می تواند بیانگر اضطراب،شرمندگی و ناراحتی باشد. با این وجود،یک کودک/نوجوان باید یاد بگیرد که حفظ همیشگی تماس چشمی مدنظر نیست. هدف کار روی تماس چشمی کمک به مراجع در جهت پیشرفت تماس چشمی مناسب از نظر اجتماعی است. به عبارتی دیگر،یک کودک/نوجوان دارای لکنت زبان باید به اندازه همسالان خود تماس چشمی داشته باشد،نه بیشتر و نه کمتر.به این صورت که نه چشم از مخاطبینش بردارد که نشان دهنده احساس شرم است و نه به شنوندگان آن چنان خیره شود آنها احساس راحتی نکنند. ما اغلب می بینیم که کودکان/نوجوانان پس از درمان تماس چشمی غیر طبیعی نشان می دهند و این می تواند مشکلاتی را با تعاملات اجتماعی اش به همراه داشته باشد.
به منظور کمک به حفظ تماس چشمی مناسب،باید مطمئن شویم که او به وسیله احساساتش درباره لکنت زبان تحت تاثیر قرار نمی گیرد. یکی از نتایج مثبت برخی از این درمانها این است که حفظ تماس چشمی مناسب را برای کودک آسانتر می کند. از طریق نقش بازی کردن و دیگر فعالیت هایی که ارزش استفاده از تماس چشمی مناسب را برجسته میکند،می توان این کار را تمرین کرد.هنگامی که مراجع اعتماد به نفس در توانایی صحبت کردن خود یافت،و هنگامی که کل مهارتهای ارتباطی اش پیشرفت کرد،در نتیجه تماس چشمی مناسبتری نیز خواهد شد.
-فشار زمان در لکنت زبان
همه گویندگان در موقعیتهای محاوره احساس فشار زمان دارند. واکنش های کلامی و غیرکلامی شنوندگان، میزان زمان موجود برای مکالمه،و رقابت های طبیعی در میان گویندگان برای زمان صحبت،همه در احساس گوینده مبنی بر اینکه باید عجله نکند شرکت دارند. زمانی که گویندگان فشار زمانی را احساس می کنند،ممکن است تغییراتی در گفتارشان ایجاد شود،مانند کاهش تعداد یا دیرش مکث ها،افزایش سرعت گفتاری،دقیق فکر نکردن درباره آنچه که می خواهند بگویند،یا صرفاً احساس عجله. بیشتر این موارد احتمال ناروان شدن فرد را افزایش میدهد،که این هم برای افراد دارای لکنت زبان و هم برای افرادی که لکنت ندارند صدق می کند،اما نتیجه افزایش فشار زمانی میتواند مخصوصاً برای کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان مشکل آفرین باشد.
به منظور غلبه بر استرس های مرتبط با افزایش فشار زمانی،مراجعان می توانند یاد بگیرند که اشکالی ندارد به اندازهای که نیاز دارند زمان مصرف کنند، حتی اگر باور داشته باشند که شنونده از آنها می خواهد که عجله کنند. به عبارت دیگر،آنها باید «در مقابل فشار زمانی مقاومت کنند». برای کودکان کوچکتر،سعی کنیم فشار زمانی را با دادن فرصت کافی برای صحبت کردن،از طریق کمک به خانواده ها و دیگران در محیط کودک کاهش دهیم. ما میتوانیم این کار را از طریق آموزش به آنها درباره اهمیت نوبت گیری مناسب و از طریق کمک به آنها جهت تمرین دادن فرصت مناسب به کودک برای برنامهریزی و تولید گفته ش انجام دهیم. البته،ما نمی توانیم به کاهش فشار زمانی در همه موقعیتهای زندگی کودک امید داشته باشیم-و هر چقدر بزرگتر می شود،او بیشتر با فشار زمانی در زندگی اش رو به رو خواهد شد.در نتیجه کودکان باید تحمل فشار زمانی را یاد بگیرند و منتظر بمانند تا زمانیکه آنها (و مکانیسم گفتاریشان) قبل از تلاش برای صحبت کردن آماده شود.
تمرین انتظار تا زمان آمادگی برای ثبت برای برخی کودکان مشکل است،برای همین نیاز دارند تا بازخوردهایی که معتقدند از شنونده ها دریافت می کنند را نادیده بگیرند. ممکن است لازم باشد زمان بیشتری را صرف کنیم تا اطمینان پیدا کنیم که کودکان منطق مقاومت در برابر فشار زمانی را درک کردهاند. استفاده از فلوچارت و دیگر تصاویر گرافیکی به منظور تقویت پیامی مبنی بر اینکه مقاومت در برابر فشار زمانی حقیقتاً به داشتن ارتباط موثرتر کودک کمک میکند،موثر است.در این تصاویر می توانیم نشان دهیم که چگونه آموزش در باره داشتن تفکر متفاوت درباره فشار زمانی می تواند به داشتن ارتباط موثر تر کمک کند.ما همچنین می توانیم به دانش آموزان از طریق الگوهای بازسازی شناختی به منظور مقایسه تفکرات کهنه و تفکرات جدید توضیح داده شده در مورد فشار زمانی استفاده کنیم.
-نوبت گیری در لکنت زبان
نوبت گیری مناسب از جانب شنوندگان میتواند دفعاتی که گفتار کودک/نوجوانان متوقف میشود را کاهش دهد،و در نتیجه میتواند فشار زمانی را در زمان تلاش برای صحبت کردن کاهش دهد. برای یک کودک /نوجوان دارای لکنت زبان سخت است که نوبت صحبت کردنش را حفظ کند،بنابراین شنونده ها باید منتظر نوبت خودشان ماندن را،یاد بگیرند. همزمان،یک کودک/نوجوان دارای لکنت زبان نیز باید تحملش را برای زمان هایی که دیگران گفتار او را قطع میکنند بالا ببرد تا گفتارش بیش از حد مختل شود.
گاهی اوقات،ممکن است برای یک کودک دارای لکنت زبان منتظر نوبت ماندن برای صحبت کردن سخت باشد.و زمانی که احساس می کند راحت تر می تواند صحبت کند بدون توجه به این که نوبت صحبت کردن او نیست تصمیم بگیرد صحبت کند. بنابراین،ما میتوانیم قوانین مناسبی برای نوبت گیری را در حین صحبت با فرد دارای لکنت زبان مرور کنیم و هنگامی که اعتماد به نفس کودک/نوجوان در زمینه توانایی گفتارش افزایش یافت،بهتر قادر خواهد بود تا منتظر نوبتش باشد بدون اینکه درباره اینکه آیا قادر به خروج کلمات در زمان نوبتش خواهد بود یا نه،نگران باشد.
جمع بندی
مهارت های ارتباطی خوب،موفقیت ارتباطی را افزایش میدهد. بهطور کلی،گفتاردرمانی که با کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان کار می کنند،بر روی لکنت زبان به عنوان اولین اختلال تمرکز میکنند. اگرچه در بسیاری از مراجعان فقط تمرکز کردن بر روی لکنت زبان کافی است ولی در بعضی از مراجعان نیاز به در نظر گرفتن سایر اختلالات ارتباطی دیگر نیز می باشد.
سوالات متداول:
1- آیا متخصص لکنت زبان برای کودکان و بزرگسالان متفاوت است؟
برخی متخصصان صرفاً روی گروه سنی خاصی (مثلاً کودکان) تمرکز میکنند. بهتر است پیش از انتخاب، حوزه تخصصی فرد را بررسی کنید تا با نیازهای شما هماهنگ باشد.
2-آیا متخصص لکنت زبان باید با خانواده بیمار همکاری کند؟
بهترین متخصصان جلسات مشاوره منظم با خانواده برگزار میکنند و آموزشهایی برای تقویت نقش حمایتی خانواده در محیط خانه ارائه میدهند.