کارکردهای اجرایی مفهوم گسترده‌ای است که کارکردهای گوناگون از جمله حافظه کاری را در برمی‌گیرد حافظه کاری به شیوه های متعدد مفهوم سازی با استفاده از روش شناسی های مختلف اندازه گیری شده است.
این حافظه که به منزله توانایی کوتاه مدت نگهداری و دستکاری اطلاعات در ذهن است توانایی کارکرد متقابل بین ادراک، توجه، حافظه و عمل را فراهم می سازد و برای فرآیندهای عالی شناختی تعیین کننده و اساسی است.
مدل حافظه کاری را بدلی و هیچ تدوین و یک مدل سه بخشی از آن را عرضه کرده اند. از دیدگاه این مولفان، حافظه کاری از سه واحد حلقه آوایی، پیش نویس دیداری – فضایی و ماجری مرکزی تشکیل شده است.
سپس جز میانجی و رویدادی به عنوان مولفه دیگر به مدل اضافه شد به بیان دقیق تر این مدل سلسله مراتبی است که متشکل از سیستم مرکزی به عنوان عامل سطح بالایی که سایر عامل ها را کنترل می کند و اساس عملکرد حافظه کاری است.
عوارض بیش فعالی و نقص توجه بر حافظه کودکان
حافظه کاری اغلب به عنوان یک کارکرد اجرایی بنیادی قلمداد شده است که زیربنای سایر کارکردهای اجرایی است. پنینگتون و همکاران پیشنهاد کرده‌اند که نارسایی حافظه کاریممکن است زیرساخت نارسایی کارکرد های اجرایی باشد.
همچنین این مولفان بازداری را یک فرایند شناختی جداگانه می‌دانند که با حافظه کاری مرتبط است. همچنین راپورت، چانگ، شور و آیساکس نارسایی حافظه کاری را به منزله نقص محوری یا اولیه اختلال نقص توجه – بیش فعالی دانسته اند.
در این دیدگاه، حافظه کاری به عنوان فرآیندی تعریف میشود که اطلاعات را ایجاد، حفظ و دستکاری می کند و امکان رفتار سازمان یافته معطوف به آینده یا مهارتهای حل مسئله را فراهم می‌سازد.
در حقیقت پاسخ‌ها یا رفتارهای سازمان یافته، وابسته به فرایندهای حافظه کاری هستند و مشکلات مربوط به مهارت های حافظه کاری به آشفتگی و نابسامانی، خستگی، بی توجهی و ناکامی منجر میشود فروپاشی حافظه کاری به ایجاد رفتارهای تحریک جویانه بیش فعالی و برانگیختگی در کودکان منجر میشوند راپورت و همکاران نیز مانند پنینگتون نتیجه می گیرند که نارسایی بازداری یا ناتوانی در باز داری مناسب پاسخ ها، محصول فرآیندهای حافظه کاری است. همانند نظریه های بازداری که نارسایی بازداری را موضوع اولیه و اصلی فرض کرده‌اند، برخی از نظریه های حافظه کاری نیز نارسایی های حافظه کاری را تبیین کننده اختلال کارکرد اجرایی دانسته اند.
بیش فعالی در کودکان و مشکلات تمرکز و کنترل هیجانات
برخلاف برخی از نظریه پردازان و پژوهشگران مانند بارکلی که بر یکی از عناصر و مولفه های کارکرد های اجرایی تاکید کرده‌اند و بقیه این کارکردها را از لحاظ اهمیت در مرتبه دوم قرار داده‌اند، گروهی دیگر از کارکردهای اجرایی را به صورت یک مجموعه درنظر گرفته اند، در این رویکرد کارکرد اجرایی به عناصر و مولفه هایی تقسیم میشود که با یکدیگر تعامل و وابستگی متقابل دارند اگرچه در مورد تعداد و نام این مولفه‌ها در بین پژوهشگران و نظریه پردازان اتفاق نظر کامل وجود ندارد اما در مورد برخی از آنها اشتراک نظر نسبی دیده میشود.
بازداری، انتقال، حافظه کاری، طرح ریزی، سیالی و توجه در زمره این مولفه ها به شمار می آید مدل براون در مورد نارسایی های کارکردهای اجرایی در اختلال نقص توجه – بیش فعالی از جمله مدل هایی است که از این رویکرد پیروی می کند.
براون اختلال نقص توجه – بیش فعالی را به منزله اختلالی توصیف میکند که درگیر تاخیرها یا بد کارکردی در تحول کارکرد اجرایی فرد است. در این مدل اختلال نقص توجه – بیش فعالی اساساً یک اختلال تحولی ساز و کارهای خود تنظیمی مغز به حساب می آید مدل براون از مصاحبه های بالینی فشرده با افراد دارای تشخیص اختلال نقص توجه – بیش فعالی و خانواده هایشان حاصل شده است و خوشه هایی از کارکردهای شناختی و مرتبط به هم را شامل میشود که از این قرارند :
فعال سازی : سازماندهی، اولویت بندی و فعال سازی برای کار
تمرکز : تمرکز کردن، استمرار بخشیدن و انتقال توجه به کارها
تلاش : نظم بخشیدن به هشدار، استمرار بخشیدن به تلاش و سرعت پردازش
هیجان : مدیریت ناکامی ها و نظم بخشی به هیجان ها
حافظه : بهره گیری از حافظه کاری و دستیابی به یادآوری
کارکرد یا عمل : نظارت کردن و خود نظم بخشیدن به عمل
این کارکردها، که به طور کامل در همه زمان‌ها برای هرکس عمل نمی کنند در جنبه های متعدد زندگی روزانه همه افراد حائز اهمیت بنیادی هستند مدل براون برخلاف بارکلی تنها به ریخت مختلط اختلال نقص توجه – بیش فعالی محدود نیست و بازداری را به عنوان کارکرد اجرایی آغازین و اصلی که تحول و کارکرد سایر کارکردهای اجرایی بدان واسته است تلقی نمی کند از دیدگاه وی کارکردهای اجرایی از تعامل و وابستگی متقابل برخوردارند اختلال کارکردهای اجرایی در همه افراد دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی، قطع نظر از نوع زیر ریخت، اساس و جوهراختلال آنها را تشکیل می دهد.
تقویت حافظه کودکان بیش فعال
کلینیک تخصصی توانبخشی کودکان بیش فعال دکتر صابر در زمینه تقویت حافظه کودکان با مشکلات بیش فعالی و نقص توجه به ارائه خدمات درمانی و آموزشی مختلفی نظیر اتاق تقویت حافظه شنیداری، اتاق تقویت حافظه بینایی، کاردرمانی در یکپارچگی حسی و…. می پردازد.
بعضی از کودکان( به طور خاص کودکان طیف اتیسم یا با ناتوانی های شناختی) در رفتارهای خود تحریکی درگیر میشوند مثل جنباندن و چرخیدن و ضربه به دست در پاسخ به تقاضاهای پردازش حسی مقاومت ناپذیر. این مهم است که تشخیص دهیم که رفتارهای خود تحریکی به طور مستمر انجام می شود.
در حقیقت همه رفتارهای خود تحریکی ما از یک زمان تا زمان دیگر به عنوان مکانیسم آرام بخش است. شما ممکن است وقتی که نیاز دارید هوشیار باشید، آدامس بجوید یا قهوه بنوشید یا با تکان دادن پاهایتان یا کشیدن موهایتان و پاک کردن گوشتان و یا درگیر شدن در هر چیزی که به شما کمک بکند تا احساس و عملکرد بهتری را داشته باشید.
ما می دانیم که این تحریکات به اندازه کافی برای کمک به ما مفید هستند و از نظر اجتماعی نیز مورد پذیرش واقع شده اند میزان دقیق رفتار های خروجی بایستی مورد قبول جامعه واقع شود.
کودکی که مشکلات حسی قابل توجهی دارد ممکن است با خود تحریکی های ناهنجار در کشمکش باشد که موجب آشفته شدن دیگران می شود. این رفتارها منجر به این موارد می شود :
ناتوانی یک سیستم عصبی غیر فعال در فرد، در هنگام بی حوصلگی و حین پایین بودن میزان تحریک
خود تنظیمی در برابر یک سیستم عصبی مقاومت ناپذیر
انسداد داده های حسی
احساس بهتر به دلیل رفتارهای خود آزاری و خود تحریکی باهم و رها شدن دوپامین و مواد شیمیایی درون بدن
تحقیقات چه چیزی را نشان می دهند
مشکلات پردازش حسی می تواند سبب آشفتگی و به طور کلی برای افراد که تجربه ناخوشایند دارند دردناک باشد. آنها در تلاش هستند تا به کودکان خود کمک کنند.
همه و یا اغلب پدر و مادرها یا معلم ها اگر تلاششان را بیشتر کنند کنترل بیشتری روی رفتار کودکشان به دست خواهند آورد و بسیاری از مشکلات از قبیل تنبلی، افسردگی، عصبانیت و نقایص شناختی را به خوبی مدیریت می کنند.
تفاوت بیولوژیکال کودک سالم با کودک اختلال پردازش حسی
یک منبع بر اساس شواهد نشان داد که کودکان با اختلال پردازش حسی تفاوت‌های بیولوژیکال با بچه ای سالم دارند که منجر به پردازش چند حسی میشود و بنابراین هر روز واکنش های رفتاری و هیجانی بسیار فراتر از فهم دارد که شامل تفاوت‌هایی در ساختار ماده سفید و پاسخ های سیستم عصبی سمپاتیک و پاراسمپاتیک و عادت های ضعیف برای محرکات حسی است.
یک مطالعه کوچک اما پیشگام از تصویربرداری تنسور انتشار یافت و یک ام ار ای پیشرفته به منظور حرکت مولکول های آب در مغز آزمودنی های جنس مذکر بین سن ۸ تا ۱۱ سال به منظور معاینه میسر و یکپارچگی فیبرهای ماده سفید که به درک و یادگیری و فکرکردن کمک میکند انجام شد.
این مطالعه ۲۴ پسر در حال رشد را با ۱۶ پسر با تشخیص اختلال پردازش حسی را بدون هیچ تشخیص اتیسم یا نارس بودن با هم مقایسه کرد و آنها را از نظر سن ، جنس ، بهره هوشی و برتری دست با هم هماهنگ کردند.
در این مطالعه ساختارهای میکروسکوپ غیر نرمال در رشته های جسم سفید در پسرهای اختلال پردازش حسی در پشت مغز پیدا شد این رشته های مغزی خلفی به عنوان رابط های اطلاعات لامسه و بینایی و شنیداری عمل میکنند و پردازش حسی لازم و ضروری را انجام میدهند.
در این مطالعه کاهش یکپارچگی جسم سفید در سرعت انتشار و شرایط مسیرها که نشان دهنده تغییر در زمان بندی انتقالات عصبی می باشد مشاهده گردید و بنابراین نشان‌دهنده ی در هم گسیختگی در یکپارچه سازی اطلاعات حسی در سراسر حس های چندگانه می باشد این رشته هایی هستند که نشان دهنده فردی دارای مشکلات در پردازش حسی است.
این را دکتر پارا تیک نویسنده ارشد مطالعه گفته است. رشته های قدامی تر جسم سفید معمولاً در کودکانی که تنها تشخیص بیش فعالی یا اختلال طیف اتیسم دارند درگیر میشوند.
علائم غیر نرمالی که ما پیدا کردیم در یک ناحیه متفاوت مغز متمرکز شده بود و نشان می دهند این است که کودک دارای اختلال پردازش حسی ممکن است به طور نورو آناتومیکی متمایز باشد.
مشخصاً مطالعات آینده تضمین میکنند که یافته‌ها به دختران، گروه‌های سنی متفاوت و افراد با بهره هوشی متفاوت تعمیم یابد.
پروتکل چالش‌های حسی برای شماری از مطالعات استفاده شد که یک پروسه آزمایشگاهی می باشد و واکنش های فیزیولوژیکی به محروک حسی را اندازه گیری میکند. در طی این روش غیر تهاجمی، کودکان وانمود کردند که فضانورد هستند و به الکترود های اندازه گیری و پاسخ های الکترودرمال وصل شدند و یک شاخص پذیرفته شده موافق با فعالیت سیستم عصبی نیز وجود داشت.
سپس آنها در معرض یک مجموعه ای از ده محرک حسی قرار گرفتند که در هرکدام پنج مدالیته های حسی وجود داشت :
شنیداری (صدای صوت)
بینایی (نور های چشمک زن)
بویایی (نوعی گیاه)
لامسه (لمس خفیف به وسیله یک پر روی چانه)
وستیبولار (عقب کشیدن صندلی به آرامی)
هر بار که کودک دارای اختلال پردازش حسبی با محرک‌های حسی روبرو میشدند واکنش های قوی فیزیولوژیکی را نشان می دادند در حالی که کودکان نوروتیبیکال در آغاز واکنش های فیزیولوژیک قابل توجهی را نشان دادند اما خیلی زود با کمترین میزان واکنش نسبت به محرک های ثانویه عادی شدند.
یک مطالعه آزمایشی توسط اسکاف ، میلر ، سول و اکاف در رابطه با نقش سیستم عصبی پاراسمپاتیک با استفاده از تون عضلات قلبی که یک شاخص استرسی فیزیولوژی پذیرفته شده است انجام شد دوباره کودک دارای اختلال پردازش حسی تفاوت های فیزیولوژیکی را در شرایط وابسته به استرس نشان دادند همان طور که با نقطه مقابل مقایسه می شدند.
یک مطالعه دیگر ارتباط بین عملکرد مغزی و وجود اختلال پردازش حسی را با استفاده از نوار مغز بررسی کرد. این مطالعات نشان داده که کودکان دارای اختلال پردازش حسی ورودی کمتری را نشان میدهند که در آن مکانیسم مغز محرک نامربوط را مکررا سرکوب میکند.
این مطالعات بین فعالیت مغزی کودکان در حال رشد و کودکان دارای اختلال پردازش حسی با ٪۸۶ درستی تفاوت قائل شد در همه این مطالعات اگر سیستم عصبی کودک نوروتیبیکال بگوید که : آنجا باش ، آن را انجام بده ، بدون تکرار آن. در حالی که سیستم عصبی کودک با مشکلات حسی میگوید : وای آن چیست؟ (پشت سر هم) برای اکثر ما بسیار مشکل است که تشابه آن ها را دریابیم.
کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران و مرکز توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد از بهترین مراکز توانبخشی اوتیسم (اتیسم) در تهران می باشند. این دو مرکز درمان اتیسم در تهران تحت نظر جناب آقای دکتر صابر که یکی از بهترین متخصصان در زمینه تشخیص اوتیسم می باشند، اداره می شود. در بهترین مرکز درمان اوتیسم تحت نظر جناب آقای دکتر صابر بالغ بر 43 نیروی کاردرمانی اوتیسم، گفتاردرمانی اوتیسم و روانشناسی در زمینه اوتیسم در کلینیک توانبخشی اوتیسم (اوتیسم) پایا در پاسداران و 36 کادر درمانی در زمینه کاردرمانی اتیسم، گفتار درمانی اوتیسم و روانشناسی اوتیسم در کلینیک توانبخشی اوتیسم غرب تهران به آموزش کودکان اتیسم می پردازد. خدمات توانبخشی در منزل از دیگر امکانات متفاوت مرکز اوتیزم تهران می باشد که توسط درمانگران دوره دیده مرکز به صورت پیشرفته ارائه می گردد
بهترین مرکز تشخیص اوتیسم در تهران
مرکز تخصصی تشخیص و درمان کودکان اوتیسم در تهران زیر نظر دکتر صابر به تشخیص دقیق طیف اوتیسم در کودک توسط تست های تشخیصی معتبر و ارزیابی بالینی متخصص اوتیسم می پردازد. پس از تشخیص اختلال و تعیین شدت آن توسط تست های تخصصی یک برنامه درمانی جامع شامل خدمات گفتاردرمانی، کاردرمانی و روانشناسی بسته به نیاز کودک توسط دکتر صابر برنامه ریزی می گردد. افراد اوتیسم علائم و رفتارهای گوناگونی از خود نشان می دهند که بسته به هر یک از آنها درکان های ویژه ای نیاز دارند. مرکز تشخیص و درمان اوتیسم دکتر صابر با جمع آوری تمامی خدمات توانبخشی حیطه اوتیسم یک مرکز جامع را برای درمان این کودکان فراهم آورده است که والدین را از سرگردانی میان کلینیک های کاردرمانی و گفتاردرمانی سطح شهر بی نیاز می نماید. خدماتی نظیر کاردرمانی ذهنی اوتیسم، گفتاردرمانی اوتیسم، کاردرمانی مهارتهای دست نویسی، کاردرمانی درکی حرکتی و تعادل، SI ، سنسوری روم، اتاق مهارت های شنیداری، اتاق تاریک توجه بینایی، بازی درمانی، رفتاردرمانی، گروه درمانی، آموزش پیش دبستانی، ماساژ درمانی و حساسیت زدایی حسی و دیگر خدمات جانبی از جمله امکانات مرکز اوتیسم تهران زیر نظر دکتر صابر می باشد. استفاده از تیم تخصصی و با تجربه و نظارت مستقیم دکتر صابر بر روند درمان و ارزیابی دوره ای پیشرفت مراجعین موجب رضایت والدین از روند درمان و تسهیل بهبودی در کراجعین گردیده است. مرکز تشخیص و درمان اختلال اوتیسم در کنار خدمات ارائه شده در کلینیک تشخیص اوتیسم خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی و بازی درمانی در منزل نیز ارائه می دهد که برای مراجعینی که امکان حضور در مرکز را ندارند و همچنین به صورت درمان تکمیلی در کنار جلسات حضوری در مرکز انتخاب مناسبی است و موجب تسهیل روند درمان در کودکان طیف اوتیسم می گردد. کلینیک دکتر با دو شعبه فعال در غرب و شرق تهران آماده ارائه خدمات به شما عزیزان است.
خدمات بهترین مرکز درمان اوتیسم غرب تهران و مرکز اوتیسم شرق تهران شامل کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسم، کاردرمانی حسی – حرکتی( SI ) در اتیسم – ماساژ درمانی در کودکان اوتیسم – آب درمانی در اوتیسم – سنسوری روم در درمان اوتیسم – اتاق شنیداری برای درمان کودکان اوتیسم – اتاق تاریک برای بهبود ارتباط چشمی در کودکان اوتیسم – بازی درمانی در کودکان اوتیسم – کاردرمانی دست در کودکان اوتیسم – اتاق درمان اختلال یکپارچگی حسی در کودکان اوتیسم، روش ای بی ای در درمان اوتیسم می باشد. همچنین در زمینه گفتاری با بهترین گفتار درمانی اوتیسم و استفاده از تکنیک های تیچ ، پکس، ABA و PRT به درمان مشکلات گفتاری کودکان اوتیسم در بهترین مرکز درمان اوتیسم در تهران پرداخته می شود.
گفتاردرمانی در اوتیسم یکی از بهترین قسمت های درمان اتیسم در مرکز توانبخشی اوتیسم تهران،جهت ایجاد ارتباط مناسب کودکان اوتیسم و بهبود تغذیه کودک اتیسم توسط تکنیک های گفتار درمانی اوتیسم شامل تحریکات حسی و ماساژهای داخل دهانی می باشد.
جهت آشنایی با بخش های مختلف بهترین مرکز درمانی اتیسم تهران(اوتیسم) جناب آقای دکتر صابر به لینک زیر مراجعه فرمایید. (گفتار درمانی و کاردرمانی دکتر صابر شمال تهران)
مرکز توانبخشی اوتیسم غرب تهران
مرکز درمان اوتیسم غرب تهران یکی از شعب مرکز توانبخشی اوتیسم تهران زیر نظر دکتر صابر می باشد که در منطقه سعادت آباد مشغول به فعالیت است. این مرکز با بیش از 19 سال سابقه در حیطه تشخیص و درمان اختلالات طیف اوتیسم در کودکان به یک مرکز شناخته شده در سطح تهران و منطقه غرب تهران تبدیل شده است متخصصین با تجربه این مرکز در زمینه درمان کودکان اوتیسم با بهره گیری از دانش روز دنیا و تجهیزات پیشرفته مرکز به درمان کودکان اوتیسم مشغول می باشند مرکز اوتیسم غرب تهران در سه طبقه مجزا و بیش از 20 بخش درمانی در مساحتی بالغ بر 450 متر مربع درحال ارائه خدمات توانبخشی به کودکان اوتیسم می باشد. خدمات ارائه شده در این مرکز شامل کاردرمانی ذهنی، کاردرمانی جسمی، کاردرمانی حسی، اتاق تاریک جهت تقویت توجه بینایی، اتاق بهبود مهارت های شنیداری، سنسوری روم، بازی درمانی، رفتاردرمانی و گروه درمانی، ماساژ درمانی، اتاق آموزش پیش دبستانی، کاردرمانی در مهارتهای نوشتاری و…. می باشد که توسط درمانگران با تجربه مرکز در قالب طرح های درمانی متفاوت بسته به نیاز و توانایی مراجعین برنامه ریزی و ارائه می گردد. مشاوره والدین به صورت پیوسته جهت اطلاع از روند درمان و اهداف درمانی مشخص شده برای کودکشان همچنین کمک در جهت یافتن بهترین روش های مواجهه با چالش های رفتاری کودکان اوتیسم در مرکز انجام می گیرد.
کاردرمانی در اوتیسم
کاردرمانی در اوتیسم یکی از مؤثرترین روش‌ها برای بهبود توانایی‌های حرکتی، شناختی و اجتماعی کودکان مبتلا به این اختلال است. این روش با استفاده از تمرینات هدفمند و برنامه‌های فردی، به تقویت مهارتهای ارتباطی، هماهنگی حرکتی و مدیریت رفتارهای چالش‌برانگیز کمک میکند. کاردرمانگران با ارزیابی دقیق نیازهای هر کودک، برنامه‌ای متناسب با توانایی‌ها و اهداف او طراحی میکنند. استفاده از ابزارهای تخصصی و محیط‌های آموزشی مناسب، تأثیرگذاری این روش را افزایش میدهد. در ادامه به انواع کاردرمانی در اوتیسم و نقش آنها در بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا می‌پردازیم
-کاردرمانی ذهنی در مرکز توانبخشی اوتیسم تهران
کاردمانی ذهنی که به درمان در کودکان اوتیسم ، کم توانی مانی ذهنی در بهترین مرکز کاردرمانی در تهران می پردازد. در مرکز درمان اوتیسم سعادت آباد و پاسداران پس از تشخیص مشکلات کودک توسط جناب آقای دکتر صابر،سطح کودک اوتیسم (خفیف- شدید و متوسط) مشخص می شود و بر همین اساس برنامه درمانی در بهترین مرکز درمان اوتیسم در تهران مشخص می شود. در مورد عقب مانده ذهنی نیز مطالعه کنید.
اهداف کاردرمانی ذهنی شامل:
بهبود دستور پذیری کودک
بالا بردن مهارت های شناختی کودک شامل شناخت اشیا ،حیوانات، وسایل نقلیه و…. در کودک اوتیسم
بهبود درک کودکان اوتیسم در زمینه بادی ایمیج، درک از محیط، درک روابط اشیاء و…
بالا بردن تحمل کاری با انجام کاردرمانی ذهنی
تقویت مهارت های توجه و تمرکز کودکان اوتیسم
-کاردرمانی جسمی در بهترین مرکز درمان اوتیسم در تهران
تکنیک های درمانی در زمینه کاردرمانی حرکتی و جسمی در کودکان اوتیسم در مرکز درمان اوتیسم تهران به شرح زیر است
ارزیابی قدرت عضلانی و بررسی کوتاهی عضلات ناشی از نوک پنجه ای راه رفتن کودکان اوتیسم
تقویت مهارت های تعادلی در وضعیت نشسته، چهار دست و پا، دو زانو، ایستاده و… در بیماران زیر نظر دکتر صابر
استفاده از ابزار های مختلف مکانوتراپی در جهت افزایش قدرت عضلانی
ارتقاع سطح عملکردهای حرکتی کودکان اوتیسم
افزایش دامنه حرکتی در اندامهای کودک اوتیسم با انجام تمرینات کششی
کنترل رفلکس های پاتولوژیک
-کاردرمانی یکپارچگی حسی ( SI ) در مرکز توانبخشی اوتیسم در تهران
در حیطه مشکلات هماهنگی حرکتی و یکپارچگی حسی در ابتدا ارزیابی های لازم توسط آقای دکتر صابر در کلینیک کاردرمانی انجام می شود و اهداف درمانی در زمینه یکپارچگی حسی مشخص می گردد.
تقویت حس وستیبولار در کودکان اوتیسم
بهبود هماهنگی چشم و دست در کودکان اوتیسم
تقویت هماهنگی دو اندام فوقانی و تحتانی کودکان اوتیسم با انجام تمرینات همزمان
انجام تمرینات کلامی و حرکتی همزمان برای تقویت سرعت پردازش ذهنی در کودکان واتیسم
ایجاد یکپارچگی حسی
بهبود نا امنی جاذبه ای و ترس از ارتفاع کودکان اوتیسم با تمرینات یکپارچگی حسی
افزایش حس عمقی در اندام های کودک
بهبود مهارت عبور از خط وسط بدن و تقویت ارتباط دو نیمکره مغز کودک اوتیسم
تقویت ادراک بینایی جهت درمان اوتیسم
ادراک بینایی و توجه دیداری با استفاده از تجهیزات بهترین مرکز تشخیص و درمان اوتیسم به ارائه خدمات زیر می پردازد.
تقویت ارتباط چشمی در کودکان اوتیسم
تقویت حرکات چشمی و کاهش حرکات اضافه در کودک اوتیسم
بهبود توجه کودک اوتیسم در زمینه توجه انتخابی، توجه پایدار و توجه انتقالی در زمینه بینایی
انجام تمرینات ادراک بینایی در تشخیص شکل از زمینه، تکمیل دیداری، ثبات شکل و…
ارتقاع سرعت پردازش بینایی کودکان اوتیسم
افزایش حافظه دیداری متناسب با سن تقویمی کودک اوتیسم
بهبود مهارت های هماهنگی چشم و دست در کودک اوتیسم
بهبود حساسیت شنیداری اوتیسم در مرکز توانبخشی اوتیسم
بهبود درک شنیداری در کودکان اوتیسم
تقویت توجه و تمرکز شنیداری
بهبود تمییز شنیداری در کودک اوتیسم
بهبود حساسیت شنیداری
تقویت حافظه کوتاه مدت و تاخیری شنیداری در کودک
بهبود درک مطلب شنیداری در کودک اوتیسم
تقویت مهارت های هماهنگی بینایی و شنیداری
بالا بردن سرعت پردازش شنیداری با تمرینات اتاق شنیداری
سنسوری روم در کلینیک تخصصی تشخیص اوتیسم
از بخش های کاردرمانی در کودکان اوتیسم که موجب تمایز مرکز تشخیص و درمان اوتیسم در تهران از دیگر مراکز اوتیسم تهران می شود اتاق سنسوری روم می باشد. ابزار های مجهز و ابداعی در درمان کودکان مشکلات حسی نظیر اوتیسم، اختلال پردازش حسی، بیش فعالی و نقص توجه در سنسوری روم مرکز کاردرمانی دکتر صابر با اهداف زیر استفاده می شوند:
بالا بردن سرعت پردازش ذهنی و کلامی در کودکان اوتیسم
بهبود تحمل کاری و دستورپذیری
افزایش سطح مهارت های توجه حرکتی در کودکان اوتیسم
آموزش کنترل هیجانات به کودکان اوتیسم
افزایش یکپارچگی حسی در اوتیسم
-کاردرمانی حسی با بهترین مرکز درمان اوتیسم تهران
ارزیابی اولیه توسط جناب آقای دکتر صابر انجام و بیش حسی و کم حسی در کودک اوتیسم مشخص می گردد. اهداف کاردرمانی حسی مرکز اوتیسم شامل
افزایش سطح هوشیاری کودک اوتیسم
کنترل حرکات اضافه
تعدیل حساسیت لمسی و تدافع لمسی کودکان اوتیسم
تقویت حس عمقی اندام های کودکان اوتیسم
تعدیل حس بویایی کودکان اوتیسم
آب درمانی در مرکز درمان و توانبخشی اوتیسم تهران
مرکز آب درمانی کلینیک تخصصی درمان اوتیسم با تجهیزات تخصصی آب درمانی مانند تردمیل در آب و تخته تعادل داخل آب به بهبود مهارت های زیر می پردازد.
تمرینات حس عمقی
تقویت حس وستیبولار و تعادلی در آب
کاهش رفتار های کلیشه ای کودک اوتیسم به علت ایجاد ریلکسیشن در کودک اوتیسم
کنترل حرکات اضافه در کودک اوتیسم
ریلکسیشن و کاهش بیقراری کودک اوتیسم
بهبود آگاهی از بدن در کودک اوتیسم
ماساژ درمانی در بهترین مرکز درمان اوتیسم در تهران
ماساژ درمانی در کودکان اوتیسم با اهداف متفاوتی انجام می شود.
ریلکسیشن در کودکان اوتیسم
کاهش پرخاشگری و حرکات اضافه در کودک اوتیسم
افزایش شناخت از بدن و حس عمقی در کودکان اوتیسم
بهبود سطح هوشیاری و توجه و تمرکز کودک اوتیسم
تقویت حس لامسه و درمان مشکلات بیش حسی و کم حسی در حواس کودک اوتیسم
بازی درمانی در مرکز تخصصی درمان اوتیسم در تهران
یکی از مجهز ترین مراکز بازی درمانی در تهران، کلینیک درمان اوتیسم تهران می باشد که به بازی درمانی در اختلالات کودکان مخصوصا در حیطه اوتیسم مشغول می باشد
ایجاد مهارت های ارتباطی و دوست یابی در کودک اوتیسم
ایجاد مهارت های اجتماعی
کنترل اضطراب و ترس های کودک
افزایش تحمل کاری در اختلالات رفتاری کودکان اوتیسم
کاهش خشم و پرخاشگری کودک اوتیسم
انجام بازی های ساختار یافته برای کودکان اوتیسم
بازی های حسی جهت درمان رفتارهای وسواس گونه کودکان اوتیسم
کاردرمانی دست در بهترین مرکز درمان اوتیسم تهران
مرکز تخصصی درمان اوتیسم به صورت تخصصی به کاردرمانی دست می پردازد. درمان در مرکز کاردرمانی در زمینه های زیر انجام می شود
تقویت حس عمقی در دست ها در کودک اوتیسم
تقویت عضلات در اندام فوقانی اوتیسم
بهبود هماهنگی دو دست در کودکان اوتیسم
تقویت مهارت های ریز انگشتی و دست ورزی در اوتیسم
بهبود مهارت های پیش نوشتاری و مهارت های نوشتن
انجام تمرینات آموزش فعالیت های روزمره مانند پوشیدن لباس و بهداشت فرد
تست های تخصصی هوش در مرکز تخصصی درمان اوتیسم در تهران
جهت آمادگی برای ورود به مدرسه و آموزش تحصیلی تست های تشخیصی شامل موارد زیر است
انجام تست هوش بینه که برای کودکان 3 سال به بالا
انجام آزمون هوش وکسلر جهت ارزیابی بهره هوش کلامی و غیر کلامی کودکان از 6 سال به بالا . همچنین ارزیابی و غربالگری زود هنگام مشکلات یادگیری
تست ادراک بینایی فراستیگ و TVPS جهت تشخیص مشکلات ادراک بینایی
تست تشخیص شنیداری وبمن جهت سنجش تمییز شنیداری در کودکان اوتیسم
بخش آموزش در بهترین مرکز تشخیص و درمان اوتیسم در تهران
آموزش های خاص پیش دبستانی جهت پذیرش برای تست ورود دبستان
آموزش کمک درسی در حیطه کودکان اوتیسم
تشخیص اوتیسم به صورت آنلاین و درمان اوتیسم به صورت آنلاین
با پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات امکان دسترسی به امکانات درمانی به صورت آنلاین در سرار دنیا فراهم آمده است. جستجو در وبسایت ها و شبکه های مجازی برای یافتن پاسخ سوالات والدین در مورد مشکلات کودکان و تشخیص اختلالات شایع نظیر اوتیسم همواره یکی از راه های اولیه مورد استفاده بوده است. اما نکته قابل توجه این است که نباید به هر مطلب یا تست تشخیصی غیر تخصصی در سایت های مختلف اعتماد نمود. مقوله تشخیص اختلال اوتیسم یکی از مهم ترین مسائل در روند درمان و پیشرفت این کودکان است که تنها با انجام یک پرسشنامه تشخیصی آنلاین امکان پذیر نمی باشد.
مرکز تشخیص و درمان اوتیسم دکتر صابر با دانش پیشرفته در زمینه تشخیص، درمان و اطلاع رسانی در زمینه کودکان اوتیسم، بخش ارزیابی تشخیصی اوتیسم به صورت آنلاین را زیر نظر جناب آقای دکتر صابر طراحی نموده اند. مراجعین محترم از سرار نقاط کشور و خارج از کشور با تماس با شماره تلفن 09029123536 می توانند جهت ویزیت تشخیصی توسط دکتر صابر به صورت ویدئو کال اقدام نمایند. شایان ذکر است حضور کودک و والدین در جلسه ارزیابی تصویری جهت برسی دقیق و تشخیصی کودک الزامی می باشد. همچنین خدمات درمانی آنلاین شامل کاردرمانی آنلاین اوتیسم و گفتار درمانی آنلاین اوتیسم در بهترین مرکز درمان اوتیسم تهران ارائه می گردد.
درمان کودکان اوتیسم
ملاک های تشخیص اختلال اوتیسم و علائم اوتیسم در کودکان
وجود دست کم 8 مورد از 16مورد زیر به نحوی که دست کم دو مورد از ملاک (الف) و یکی از ملاک (ب) و یک مورد از ملاک (ج) را دربر گیرد :
الف) از بارزترین علائم اوتیسم نقص کیفی در تعامل اجتماعی دوطرفه:
فقدان آگاهی از حضور یا احساسات دیگران (با دیگران به نحوی رفتار می کند که گویی آنها یک ابزار و یا وسیله اند متوجه استرس دیگران نیست مشخصا هیچ مفهومی از نیاز دیگران به حریم خصوصی ندارد.)
جستجوی غیرعادی یا فقدان جستجوی تسلی و راحتی (دلداری) در زمان استرس و تنیدگی( حتی وقتی بیمار زخمی یا خسته است به دنبال تسلی نیست، به دنبال راحتی از طریق کلیشه‌ها ست مثلا وقتی صدمه دیده است می گوید پنیر پنیر پنیر
فقدان تقلید یا تقلید معیوب( با تکان دادن دست بای بای نمی‌کند از کارهای روزمره مادر تقلید نمی‌کند.)
فقدان یا بازی های اجتماعی معیوب( به طور فعال در بازیهای ساده شرکت نمی‌کند ترجیح میدهد تنها بازی کند دیگران را فقط به عنوان یک ابزار مکانیکی در بازی‌ها تخیل می کند.)
نقص برجسته در برقراری ارتباط دوستانه( علی الرغم تمایل به داشتن دوست قادر به دوست یابی نیست درکی از آداب تعامل اجتماعی مثلاً علی الرغم تمایل نداشتن همسالان دفتر تلفن را برای آنها می خواند.)
ب)یکی از مهم ترین علایم کودکان اوتیسم نقص کیفی در ارتباط کلامی و غیرکلامی و فعالیتهای تخیلی می باشد:
هیچ شکلی از ارتباط را ندارد مثل تان و تون، حالات چهره، اشارات، میمیک یا گفتار
ارتباط غیر کلامی غیر عادی آشکار، مثل استفاده از نگاه چشم به چشم، حالات چهره، حالات بدنی یا اشارات برای شروع یا تنظیم تعاملات اجتماعی (برای مثال بغل شدن را نمی‌تواند پیش‌بینی کند، وقتی بغل می شود خود را سفت میکند، هنگام تعامل اجتماعی به مخاطب نگاه نمی کند یا لبخند نمیزند، با والدین یا مهمانان خوش و بش و احوالپرسی نمی‌کند در موقعیت‌های اجتماعی، نگاه خیره ای دارد.
فقدان فعالیت های تخیلی مثل ایفای نقش بزرگسالان، شخصیت های تخیلی یا حیوانات، فقدان علاقه داستان‌هایی که در مورد رخدادهای تخیلی است.
نقص آشکار در تولید گفتار، اعم از بلندی، زیر و بمی و نوای سرعت گفتار (؟؟؟یکنواخت، آهنگ پرشی یا صدای زیر.)
نقص آشکار در شکل و محتوا گفتار مثل استفاده تکراری و کلیشه‌ای از گفتار (مثل پژواک گویی آنی، تکرار پیزود های تلویزیونی! معکوس سازی ضمایر (استفاده از تو به جای من به جای اینکه بگوید آب می خوام می گوید آب میخوای استفاده بی معنی از کلمات و عبارات (مثل به جای اینکه بگوید می خوام تاب بازی می کنم می گوید حرص سوار شو یا اظهار نظرهای بی ربط فراوان (مثلاً در میانه صحبت درباره مسابقه فوتبال، در مورد جدول زمانی حرکت قطارها حرف می‌زند.)
نقص برجسته در شروع یا تداوم یک گفتگو با دیگران (مثل مونولوگ های طولانی در مورد یک موضوع غیر مرتبط(.
ج) علایق و فعالیتهای محدود و تکراری از دیگر علائم کودکان اوتیسم :
حرکات بدنی کلیشه‌ای (مثل تکان دادن دست، چرخاندن دست، چرخیدن، ضربه زدن با سر، حرکات کل بدن.)
اشتغال دائمی با اجزاء اشیا (چرخاندن چرخ های اسباب بازی ها، بوئیدن اشیاء و …) یا چسبیدن غیر عادی به اشیاء (مثلا اصرار بر همراه داشتن یک لوگو یا زنجیر.)
اضطراب آشکار هنگام بروز تغییرات جزئی در محیط (مثلاً جابجایی گلدان از جای همیشگی‌اش.)
اصرار غیرمنطقی بر پیروی از عادات با تکیه بر جزئیات امور (مثلاً اصرار بر اینکه هر روز از یک مسیر خاص به مغازه برود.)
محدود بودن گستره علائق و اشتغال با گستره باریکی از علائق (مثلاً علاقه به ردیف کردن اشیا، انبوهی از اطلاعات درباره یک موضوع خاص با یک شخصیت تخیلی.)
اختلال پردازش حسی چیست :
اختلال پردازش حسی یک اختلال عصب زاد است که باعث ایجاد اختلال در پنج حس بینایی ، لامسه ، شنیداری ، چشایی ، بویایی و به اضافه حس حرکت (جنبشی) و حس وضعیتی (عمیقی) می شود.
در مواردی مانند نابینایی کامل و ناشنوایی مطلق اطلاعات حسی بینایی و یا شنیداری توسط مغز دریافت نمی‌شوند ولی در اختلال پردازش حسی اطلاعات مختلف حسی توسط مغز دریافت میشوند اما بد پردازش میشوند که باعث ایجاد اضطراب ، نگرانی ، بی قراری ، مشکلات حسی حرکتی دهانی و… میشود
اختلال پردازش حسی و اتیسم
درصد زیادی از کودکان طیف اتیسم( بیشتر از ۹۰ درصد) ممکن است اختلال پردازش حسی داشته باشند. هر فردی که اختلال پردازش حسی دارد الزاماً طیف اتیسم نیست ممکن است افرادی خارج از طیف افراد دارای اتیسم باشد ولی در پردازش حس ها دچار مشکل باشند.
انسان‌ها با کمک حواسشان دنیا را می‌شناسند و با اطراف ارتباط برقرار میکنند از در افراد دارای اتیسم که در پردازش حواس خود دارای مشکل می باشند با مشکلاتی در زندگی خود مانند مشکل در ارتباط و تعامل آگاهی از خود محافظت از خود مواجه هستند.
علایم کودک اوتیسم و اختلال پردازش حسی
حساسیت بیش از حد
حساسیت کمتر از حد
ابتلا به حواس پرتی
مشکلات اجتماعی و هیجانی
سطح فعالیت خیلی کم یا زیاد
دست و پا چلفتی
تکانشگری
بی قراری
تاخیر گفتار
مشکلات پردازش حسی در نوزادان
آرام نمی شود.
نوزاد وقتی توسط مراقبین در آغوش گرفته میشود با کش و قوس دادن خود از آنها اجتناب میکند
هنگام تکان دادن کودک جیغ می زند.
تنهایی در گهواره را ترجیح می دهد
مشکلات مکیدن و تغذیه دارد
واکنش طبیعی به درد آمپول ندارند.
از لباس بیزار است.
از ماساژ بیزار است
علائم کودکان اوتیسم در مشکلات بویایی و چشایی
ترجیح دادن غذا های خاص
حساسیت زیاد به بوها
تمرکز زیاد روی بوها
یکپارچگی حسی در اوتیسم
یکارچگی حسی به عنوان یکی از روش های برگرفته از علوم اعصاب مطرح شده است. کاربرد علوم عصبی در چند دهه گذشته بسیار گسترده و وسیع بوده است. یکارچگی حسی عبارت است از سازمان دهی درون داد های حسی به منظور استفاده از آنها. این استفاده ممکن است شکل های مختلفی داشته باشد.
مواردی مانند ادراک از بدن و یا جهان پیرامون، فرایند یادگیری، رشد و ایجاد عملکردهای عصبی. از طریق انسجام حسی است که بسیاری از اعصاب بدن با یکدیگر همکاری می کنند تا شخص بتواند با محیط به شیوه ای کارا ارتباط برقرار نماید و تجربه کسب کند.
در یک توصیف کلی از روش یکپارچگی حسی می توان چنین استدلال کرد، فرد در دوره نوزادی برای انجام عملکردهای خود از درون دادهای بسیار اولیه و پایه ای استفاده می کند. فعالیت های حسی وی در این دوره عبارت است از بوییدن، مزه کردن، لمس کردن، ادراک وضعیت بدن، احساس تقابل با جاذبه زمین( نا امنی جاذبه ای) و این روشی برای ادراک محیط پیرامون و زیستن است. با افزایش سن، این نظام ها( نظام لمس کردن، نظام ماهیچه های بدن، حرکات بدن، تاثیر بر جاذبه، سیستم وستیبولار)، بایستی به نظام های خود مختاری تبدیل شوند که سیستم عصبی را آزاد و رها کند تا بتواند انسجام یافته و عملکردهای بالاتر و برتر قشر مغز را برای یادگیری و انجام امور و فعالیت های شناختی ضروری است، ممکن سازد.
کودکی که به تازگی راه افتاده و به اصطلاح تاتی تاتی میکند، تمام انرژی و توان خود را صرف کسب مهارت بر این توانایی می کند. اما به زودی مهارت راه رفتن باید به اندازه ای خودکار انجام شود که فرد نیازمند تمرکز بر روی آن نباشد. در اغلب افراد دارای و افرادی که دارای مشکلات ذهنی هستند، این مهارت های حسی هیچگاه به مرحله خودمختار واتوماتیک نمی رسد. در درمان کودکان اوتیسم یکی از نکات قابل توجه مشکلات یکپارچگی حسی می باشد. کلینیک کاردرمانی جناب آقای دکتر صابر در زمینه درمان کودکان با مشکلات یکپارچگی حسی فعالیت می کند.
بنابر این در هر بار انجام این مهارت ها ی پایه ای باید بر روی آنها تمرکز کرده و انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیت های دیگر را صرف آن نمایند. فرایند یکپارچگی حسی فرایندی است که به شکل اتوماتیک انجام می شود و در افراد دارای مشکلات رشدی این فرایند به طور خودکار انجام نمی شود و نیازمند مداخله و حمایت است. فرد دارای اتیسم به عنوان فردی که فاقد نظام منسجم و یکپارچه ای از حواس موجود است، نسبت به محرک های موجود در محیط واکنش های مختلف و متفاوتی از خود نشان می دهد. مثلا در برابر نام برده شدن و شنیدن اسم خود واکنشی از خود نشان نمی دهد اما نسبت به صدای خاصی مانند تهویه دستشویی و یا کولر و مخلوط کن واکنشی بسیار غیر معمول از خود بروز می دهد.
این امر می تواند دلیلی برای وجود نوعی ناهماهنگی حسی در حس شنوایی فرد باشد. در این اختلال نظام دریافت پیام ها و محرک های محیطی به روشی متفاوت از سایر افراد عمل می کند و محرک ها را متفاوت تر از آنچه که هستند دریافت میکند. یکپارچگی حسی نوعی توانمندی است که به فرد کمک می کند تا اطلاعات به دست آمده از حواس مختلف را به شیوه ای دریافت و پردازش کند تا در برابر آنها واکنش مناسب و معادل از خود نشان دهد. برای رسیدن به چنین یکپارچگی در حواس مختلف روش هایی وجود دارند که در قالب یک برنامه منسجم به فرد ارائه می شود.
روش یکپارچگی حسی را می توان به افراد دارای مشکلات حسی و رشدی مختلف از جمله افراد دارای اوتیسم ارائه کرد تا به بهبودی علایم اختلال آنها کمک کند. یکپارچگی حسی زیربخشی از علوم اعصاب است و برای تمامی درمانگران که قصد کمک به کودکان طیف اوتیسم را دارند لازم می باشد.
در دیدگاه علوم اعصاب، اختلالات ایجاد شده در مغز فرد را می توان از طریق تغییر شرایط جسمانی مغز و گیرنده های آن تغییر داد، این تغییر شرایط را می توان از طریق روش یکپارچگی حسی که شیوه ای برگرفته از علوم اعصاب می باشد و در کاردرمانی کاربرد ویژه ای دارد، انجام داد.تحقیقات نشان داده است انجام بازی های خاص و فعالیت های جسمی و حرکتی می تواند اثر درمانی بسیار قابل توجهی در اختلالات مختلف روانی و جسمی داشته باشد. این فعالیت ها بخش هایی از سیستم اعصاب مرکزی را به فعالیت وامی دارد که اطلاعات حسی را مورد پردازش و سازماندهی قرار می دهند.
در روش یکپارچگی حسی ابتدا سطح عملکرد فعلی کودک را به صورت دقیق ارزیابی می شود سپس به طراحی فعالیت هایی پرداخته می شود تا با تعدیل سازی محیط، کودک با استفاده از تعدیل ها تا آنجا که می تواند از خود فعالیت نشان دهد. کاردرمانگران متخصص در زمینه یکپارچگی حسی تحت نظر جناب آقای صابر، با تلاش در طراحی فعالیت های مختلف بر پایه روش یکپارچگی حسی به ایجاد تعدیلات حسی و انسجام حسی در کودکان طیف اوتیسم کمک می کنند.
بهترین مرکز آموزش کودکان اتیسم(اوتیسم)
در بخش آموزش کودکان اتیسم مرکز توانبخشی اوتیسم جناب آقای دکتر صابر به آموزش کودکان اتیسم در زمینه آموزش پیش دبستانی و تست ورود به مدرسه، همچنین آموزش کودکان اوتیسم در زمینه اختلال یادگیری در سنین مدرسه و افزایش توجه و تمرکز کودکان اوتیسم پرداخته می شود.
ذهن های تک رشته ای به چه معناست؟
معمولا افرادی که دچار اوتیسم خفیف یا سندروم اسپرگر هستند، در بعضی زمینه ها توانایی خارق العاده ای را از خود نشان میدهند و در حین داشتن عملکرد بالا در این زمینه ها در موارد دیگر بسیار ضعیف عمل میکنند. والدین و مربیان باید کودکان را تشویق کنند تا از استعدادهای خود در مهارت های کاربردی در مشاغل و علائق خود بهره جویند. هدف اصلی، آموزش مهارت هایی است که علایق بر این کودکان را در بر گیرد و در طول زندگی شان نیز موجبات رضایت آنها را فراهم نماید. شاد ترین افراد این طیف آنهایی هستند که دوستانی با علایق مشترک دارند. بیشتر معاشران من از علاقمندان به بحث حیوانات و رفتارشان هستند. زندگی من با حرف ام پیوند خورده است و در حال حاضر استاد یار رشته علوم حیوانات در دانشگاه کلرادو هستم، و نیمی از گله های گاو موجود در ایالات متحده آمریکا و کانادا از طریق وسایلی که من طراحی کردم ام جابه جا میشوند.
انسان ها را از نظر شیوه اندیشیدن میتوان در دو طبقه جای داد : تفکر بصری و تفکر تربیتی در سال‌های متمادی با افراد مختلف در مورد نحوه تفکرشان مصاحبه کردم و به این نتیجه رسیدم که انسان ها دارای است الگوی تفکرند : تفکر بصری، تفکر موسیقی و ریاضی و تفکر منطق کلامی و گاهی نیز ترکیبی از آن سه الگو متصور است. تفکر بصری در افراد اوتیستیک بسیار معمول است. تفکر منطق کلامی در افراد با اسپرگر خفیف (برخلاف نحوه تفکر من) که البته این موارد در خصوص کسانی صادق است که دچار تاخیر تکامل گفتار نیستند. آن هایی که دارای تفکر منطق کلامی هستند در ترسیم بسیار
ضعیف و در یادگیری زبانهای خارجی موفق اند. هر یک از الگوهای تفکر خواصی منحصر به خود دارد. بر این اساس، برخی از مهارت ها تقویت میشود، در حالی که برخی دیگر ضعیف اند یا حتی به مرحله ظهور نمی رسند. تغییر دادن این الگوها کاری بسیار دشوار است و وظیفه مربیان ایجاد انعطاف پذیری این الگوها از طریق آموزش‌های مستمر و پی گیر است. یکی از راههای استفاده از بازیهای خاصی است که مبنای آن ها دسته بندی و جلب توجه کودک به نحوه تغییر این دو دسته بندی ها است. به طور مثال اگر شش مورد را روی یک میز بگذاریم (خودکار، چسب ، کلاه ، یا نوار ویدیویی) یک کودک اوتیستیک به راحتی اشیای قرمز را جدا میکند، اما نانی مینشو در تحقیقات خود در دانشگاه ملون نشان داده است که برای همین کودک بسیار سخت است که الگوی دسته بندی خود را تغییر دهد و اشیاء پلاستیکی را از دیگر اشیا جدا کند. همچنین باید به این کودکان آموزش داد که بعضی از طبقه بندی ها بر مبنای مصرف تعریف میشوند و بستگی به این دارد که مصرف کننده از وسیله ای به منظور کار یا بازی استفاده کند. یک کلاه میتواند در محل کار استفاده خاصی داشته باشد، در حالی که از همین کلاه توسط فرد دیگری در حین بازی استفاده میشود.
سندروم اسپرگر
سندروم اسپرگر که گونه ای ضعیف تری از اوتیسم است، ناشناخته بود. پس از تشخیص این سندروم اکنون کودکان طبیعی‌تری که فاقد علائم بارز معلولیت اند در طیف اوتیسم دیده می شوند. این کودکان ضمن داشتن مشکلات ارتباطی طیف اوتیسم دارای هوش خارق العاده‌ای هستند. امروز این طیف از اوتیسم افراد فارغ گفتار تا دانشمندانی برجسته را شامل میشود، و این خود معضل بزرگی در تشخیص این سندروم به شمار می رود. آلبرت اینشتین ، کارل سیگن ، ولفگانگ آمادئوس موتسارت ، ونسان ون گوگ و بسیاری از دانشمندان، محققان و هنرمندان نامی جهان نشانه‌هایی از این سندروم داشته اند. از زمان شناسایی این سندروم در ایالات متحد، با افراد بسیاری در زندگی حرفه ای خود برخورد کرده ام که به نوعی دچار سندروم اسپرگر نهفته اند. این افراد شامل مهندسان برجسته، طراحان ابزارهای مختلف، نقشه کش ها و تعمیرکاران وسایل مختلف میشوند و در صنعت دام کشور جزء افراد موفق و فعال اند. افراد زیادی را نیز با چنین علائمی در صنایع کامپیوتری دیده ام. هیچ مرز قابل تشخیصی بین نخبگان کامپیوتر و مبتلایان به سندروم اسپرگر نمی توان ترسیم کرد. سایمن بارون – کوهن محقق انگلیسی، در مطالعات خود درباره طیف اوتیسم اظهار می‌دارد در خانواده هایی که تاریخچه ابتلا به این سندرم وجود دارد، شمار فارغ التحصیلان رشته های مهندسی دو و نیم برابر بیشتر از خانواده‌های معمولی است.
افراد موفق بسیاری را در صنعت دامی دیده‌ام که دارای سندرم اسپرگر بوده اند، اما این توفیق را داشته‌اند که استعدادهای خود را به مهارت هایی با ارزش و فراگیر تبدیل کنند. برای آنهایی که دارای تفکر بصری هستند، طراحی، هنرهای گرافیکی، عکاسی، مراقبت از حیوانات عیب زدایی، شبکه های کامپیوتری، تعمیرات کامپیوتر، تعمیرات وسائل نقلیه، طراحی ابزار آلات صنعتی و تحقیقات علمی، مشاغل مناسبی به شمار می روند. ذهن های ریاضی و موسیقی در موسیقی، ریاضی، مهندسی، فیزیک، شیمی و دیگر رشته های فنی فوق خواهند بود. کسانی که دارای تفکر منطق کلامی هستند. به عنوان روزنامه نگار، کتابدار، گفتاردرمان و مربیان آموزش‌های خاص فوق العاده خواهند بود.
سوالات متداول:
1- خدمات اصلی ارائه شده در یک مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم در تهران معمولاً شامل چه مواردی است؟
خدمات جامع در یک مرکز تخصصی برتر معمولاً شامل این موارد است: ارزیابی جامع تشخیصی و عملکردی (با استفاده از ابزارهای استاندارد مانند ADOS-2، ADI-R، PEP-3)، گفتاردرمانی تخصصی اوتیسم (تقویت ارتباط کلامی/غیرکلامی، مهارتهای مکالمه، درک زبان، استفاده از AAC)، کاردرمانی ذهنی (تقویت مهارتهای بازی، شناخت، پردازش حسی، مهارتهای حرکتی ظریف و درشت، خودیاری)، کاردرمانی جسمی (در صورت نیاز به تمرینات حرکتی خاص)، رفتاردرمانی (ABA و سایر رویکردها) (مدیریت رفتارهای چالش‌برانگیز، آموزش مهارتهای جایگزین، تقویت مهارتهای اجتماعی و خودیاری)، گروه‌های مهارتهای اجتماعی، مشاوره و حمایت روانشناختی برای کودک و خانواده، آموزش و توانمندسازی والدین، مداخلات یکپارچه‌سازی حسی، و همکاری با مدارس و سایر محیط‌های مرتبط با کودک.
2-پردازش حسی (Sensory Processing) در اوتیسم چیست و مراکز توانبخشی چگونه به آن می‌پردازند؟
بسیاری از افراد در طیف اتیسم تفاوت‌هایی در پردازش اطلاعات حسی (بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی، چشایی، حرکتی/دهلیزی، عمقی) دارند. این میتواند منجر به حساسیت بیش‌ازحد (مثل پوشاندن گوش‌ها در برابر صداهای معمول)، حساسیت کمتر‌ازحد (مثل نیاز به حرکات شدید یا فشار عمیق)، یا جستجوی حسی (مثل چرخیدن یا لمس مداوم اشیا) شود. مراکز تخصصی با کاردرمانگران متخصص در یکپارچگی حسی به این چالش‌ها می‌پردازند. این شامل ارزیابی دقیق پروفایل حسی کودک، طراحی برنامه‌های فردی یکپارچگی حسی (استفاده از تجهیزات خاص مانند تاب، ترامپولین، تونل‌ها، مواد لمسی متنوع)، آموزش راهبردهای تعدیل حسی به کودک و خانواده (مثل استفاده از وزنه، جلیقه فشار، هدفون کاهش صدا)، و اصلاح محیط برای کاهش عوامل استرس‌زای حسی است تا به کودک کمک کند حالت برانگیختگی بهینه را برای یادگیری و تعامل حفظ کند.
برای بسیاری از پدرها و مادرها، تولد یک کودک و طی کردن مراحل رشدی امری عادی و بدیهی است. به طور طبیعی یک کودک مراحل رشد جسمی حرکتی و ذهنی را به تدریج طی میکند، ولی همیشه این سیر رشدی به طور کامل و طبیعی شکل نمی‌گیرد. مغز انسان به عنوان عالی ترین و کامل ترین مخلوق خداوند، سر منشا تمام حرکات و رفتارهای آدمی است. مغز فرمانروای کل بدن است و اعضای بدن، ابزارها و فرماندار های او هستند. از همان بدو تولد و حتی پیش از آن، مغز توسط حواس مختلف و گیرنده های حسی شروع به شناخت و ارزیابی جهان پیرامون می کند. تا تولد نوزاد، مغز دست را که دارای قوی ترین گیرنده های حسی بخصوص در انگشتان است انتخاب می کند اشیا را با آن لمس می کند و به آن نگاه می کند و آن را به دهان می برد، پس ابتدای شناخت مغز از طریق دست و دهان است. به مرور و با تکامل رشدی شناخت دهانی کنار می رود و یادگیری کودک از طریق گرفتن اشیا و نگاه کردن به آن صورت می‌گیرد یعنی چشم و دست یا لامسه و بینایی، در مراحل نهایی رشدی، شناخت کمی متحول تر می شود و ابتدا با چشم شی را می‌بیند و سپس با دست آن را می‌گیرد و بررسی میکند پس از ابزارهای مهم ذهن و شناخت و یادگیری دست می باشد. در این مطلب به توضیح دقیق تری از روند رشد مراحل رشد مهارت های دستی و نوشتن کودکان پرداخته می شود.
مراحل رشد مهارت های دستی
در پروسه ی نوشتن مهمترین عامل تکامل ذهن است. چه بسا افرادی با ناتوانی ذهنی که علیرغم داشتن چشم و دست سالم قادر به مهارتهای دست و نوشتن و یاد گرفتن آن نیز نباشند و چه بسا افرادی سالم بدون داشتن دست یا چشم می نویسند بهترین مثال معلولینی هستند که با ذهن خارق العاده عزم راسخ با گذاشتن قلم بین دندانها و یا انگشتان پا، تابلوهای هنری می‌کشند که انسان را به حیرت وا می دارد یا نابینایان که تنها با استفاده از دست خود کتاب ها می نویسند و می خوانند.
رشد نوشتن مهارتی است که اجرای آن آسان است در صورتی که ذهن کودک سالم باشد. به کرات به کودکانی برخورد می کنیم که علیرغم سلامت ظاهری توانایی کاربرد صحیح درست را در مهارت های نوشتاری نداشتند یا کودکانی که به دلیل ضایعات مغزی یا کروموزومی های جسمی، ناتوانی یا کم توانی در این مهارت را نشان می دادند.
رشد نوشتن از جمله مهارتهای ظریف و تخصصی است که در اثر رسش مغز و رشد حواس و اندام های مربوطه صورت می گیرد حرکات دست از بدو تولد به صورت حرکات بزرگ و ناهماهنگ است. این حرکات از مفاصل شروع میشود و به مرور دقیق‌تر و ظریف تر میشود و تا مفاصل آرنج و انگشتان ادامه می‌یابد. وجود ثبات مفصلی مناسب، دامنه حرکتی نرمال، تون عضلانی خوب، حس عمقی و لامسه سالم، نوید بخش یک عضو سالم و کارآمد برای کودک است.
عدم وجود هر یک از این عوامل میتواند توانایی دست را کاهش دهد. ثبات شانه بستری مناسب برای کاربرد مفاصل دیگر یعنی آرنج فراهم میکند. ثبات آرنج زمینه ای برای کاربرد صحیح حرکات مچ دست و ثبات مچ دست لازمه عملکرد خوب انگشتان می گردد. همچنین ثبات و تحرک صحیح مفاصل انگشتان حرکات ریز و ظریف را امکان پذیر می سازد.
عامل مهم دیگر در روند رشد مهارت های حرکتی ظریف، هماهنگی است. بسیاری اوقات کودک میتواند یک حرکت را به طور کامل انجام دهد ولی حرکت از ظرافت، نظم، هماهنگی و زیبایی کافی برخوردار نیست. بسیاری از نوشتارهای مشاهده شده در کودکان فاقد این ظرافت و نظم است که میتواند به دلیل عدم هماهنگی در حرکات باشد.
مراکز زیر کورتکس و سیستم های مربوط به آن مسئول این هماهنگی و نظم دهی می باشد. به طور حتم این کودکان عدم هماهنگی را در مهارت های حرکتی بزرگ نیز نشان می دهند.
بسیاری از کودکان در ظاهر سالم هستند و والدین متوجه ضعف عملکرد آنها نمی شوند، این کودکان گاه خوب سخن می‌گویند و مهارت های حرکتی را تا حدی انجام می دهند و تا حدودی نیز از عهده مهارتهای ریز برمی آیند بعد از مراجعه به مدرسه با مشکلات نوشتاری ، کندی ، بد خطی و خستگی زودهنگام و عدم توانایی در نوشتن برخی حروف یا اشکال مواجه می شوند تمام این موارد میتواند به دلیل ضعف ، عدم یکپارچگی و هماهنگ باشد.
هرچه بهتر این مهارت و رشد صحیح آن کمک میکند و به یادگیری آن اساس و مبنای علمی میبخشد و سرعت آن را همراه با کیفیتی بهتر بالا می برد.
کاردرمانی در نوشتن
نوشتن از جمله مهارتهای ظریف و تخصصی است که در اثر رسش مغز و رشد حواس و اندام های مربوطه صورت می گیرد. برای بهبود مهارت نوشتن در کودکان نیازمند یک پروسه هماهنگ از مهارت های ذهنی و حرکتی می باشد تا کودک را در مسیر آموزش نوشتن توانمند سازد.
خدمات کاردرمانی دست، شامل تقویت مهارتهای درشت و ظریف کودکان ، هماهنگی حرکات ظریف، هماهنگی چشم و دست، تقویت حس لامسه و حس عمقی، بهبود مهارت های ذهنی و… است که باید به صورت تخصصی مورد بررسی و درمان قرار گیرد.
مشکلات نوشتن، دست خط، انجام کارهای شخصی و مراقبت از خود همگی از مسائلیست که با تقویت مهارتهای دستی قابل حل می باشند. کاردرمانی دست یکی از درمان های موثر در حیطه بهبود دست ورزی و تقویت مهارت های خود یاری مانند لباس پوشیدن و نظافت شخصی می باشد.
نمونه ای از تمریناتی که می توان در بهبود مهارت های نوشتن از آن ها استفاده نمود شامل تمرینات تقویتی با خمیر پاتی، تمرینات نخ و مهره، جا به جا کردن اشیاء ریز کف دست، تمرینات مجزا سازی انگشتان ، تمرینات هماهنگی چشم و دست مانند ماز های کاغذ و قلمی، صفحات سوزنی، تکمیل لگو های ریز و….
سوالات متداول:
1.کودک از چه سنی مهارت های دستی را می آموزد؟
کودکان تقزیبا از سن 3 سالگی توانایی جا به جا کردن و چرخاندن اشیاء در دست را بدست می آورند.
2. برای نوشتن به چه مهارت هایی نیاز است؟
تقویت مهارتهای درشت و ظریف کودکان ، هماهنگی حرکات ظریف، هماهنگی چشم و دست، تقویت حس لامسه و حس عمقی، بهبود مهارت های ذهنی.
برآورده های مربوط به میزان شیوع ناتوانی یادگیری فاصله زیادی با یکدیگر دارند – از ۱ درصد تا ۳۰ درصد دانش‌آموزان را شامل میشوند. تعداد کودکان و نوجوانانی که ناتوانی های یادگیری در آنان تشخیص داده میشود تا حد زیادی به معیارهای تعیین واجد شرایط بودن دانش آموز برای دریافت خدمات بستگی دارد.
هرچه معیارهای تشخیصی دقیق تر باشد رقم میزان شیوع پایین تر است. اگر تنها موارد حاد ناتوانی های یادگیری در برنامه پذیرفته شوند درصد کمی از دانش آموزان مدرسه دچار اختلال تشخیص داده خواهند شد.
بر عکس، هر چه معیارها نرمش بیشتری داشته باشند، رقم میزان شیوع بالاتر خواهد بود. چنانچه ناتوانی های یادگیری خفیف نیز مانند موارد شدید از خدمات بهره مند شوند، میزان شیوع بیشتر میشود.
قبل از تصویب قانون عمومی در سال ۱۹۷۵ برآورده های مربوط به تعداد کودکان دچار ناتوانی‌های یادگیری فقط شامل دانش آموزانی بود که در مدارس خدمات می گرفتند.
با تصویب این قانون و در قالب برنامه مکتوب آموزش و پرورش انفرادی IEP که برای تمام دانش آموزان مشمول آموزش و پرورش خاص نوشته شده بود کودکان دچار ناتوانی های یادگیری در سرتاسر کشور سرشماری شدند.
اطلاعات مربوط به این سرشماری حاکی از آن است که تعداد دانش آموزانی که دچار ناتوانی های یادگیری تشخیص داده شده‌اند پیوسته افزایش یافته است.
در نخستین سال اجرای قانون کمتر از۸۰۰,۰۰۰ کودک (یا ۸/۱ درصد کودکان ثبت نام شده در مدارس ) در طبقه ناتوانی های یادگیری قرار گرفتند و در سال ۱۹۷۷ خدمات دریافت کردند.
در سال تحصیلی ۱۹۹۴ – ۱۹۹۳ درصد دانش‌آموزان به ۲۷/۵ درصد یا به بیش از۴/۲ میلیون دانش آموز، افزایش مداوم درصد دانش‌آموزان را که دچار ناتوانی‌های یادگیری تشخیص داده شده اند در سال‌های تحصیلی نشان میدهد.
چرا مقوله ناتوانی های یادگیری چنین گسترش سریعی داشته است؟ این موضوع را می توان به چند طریق تبیین کرد.
ارتقاء سطح آگاهی نسبت به ناتوانی‌های یادگیری : آگاهی عمومی نسبت به عارضه ناتوانی های یادگیری افزایش یافته است. در نتیجه والدین، مربیان و دانش آموزان بر مدارس فشار بیشتری وارد می‌آورند تا خدمات کافی به دانش‌آموزان دچار ناتوانی‌های یادگیری ارائه دهند.
پیشرفت روشهای تشخیص و ارزیابی یادگیری : با پیشرفت فنون سنجش و ارزیابی، بسیاری از کودکان شناسایی نشده دچار عارضه مشخص شده‌اند.
پذیرش اجتماعی و رجحان طبقه بندی ناتوانی های یادگیری : بسیاری از والدین و طبقه بندی مقوله ناتوانی های یادگیری را به سبب اینکه بدنامی سایر موارد ناتوانی را ندارند ترجیح می دهند. برخی از دانش آموزانی که قبلاً در زمره افراد عقب مانده ذهنی یا دچار اختلال های رفتاری طبقه بندی می شدند به طور فزاینده ای ذیل عنوان ناتوانی های یادگیری دسته بندی می شوند. برای مثال، همانگونه که در قسمت ۵ همین مبحث خاطرنشان می شود، تعداد کودکانی که جزو افراد عقب مانده ذهنی طبقه بندی می شوند به طور معنی داری کاهش یافته است.
کاهش سایر برنامه ها و فقدان راههای دیگر در آموزش و پرورش همگانی برای کودکانی که در کلاس های عادی مشکلاتی را تجربه می کنند : در سراسر این دوره کاهش بودجه بسیاری از برنامه ها که برنامه های ترمیمی در آموزش و پرورش عادی هستند و دولت فدرال بودجه آنها را تامین میکند و فقدان برنامه های ترمیمی کافی، نظیر خواندن ترمیمی، به چشم می‌خورد.
احکام دادگاه : در تعدادی از تصمیمات دادگاه‌ها طبقه بندی اقلیت کودکان را زیر عنوان عقب مانده ذهنی تبعیض‌آمیز تشخیص دادند. برخی از این کودکان ممکن است در طبقه ناتوانی های یادگیری قرار گیرند نه عقب ماندگی ذهنی برخلاف افزایش تعداد کودکان دچار ناتوانی‌های یادگیری، تعداد و نسبت کودکان و جوانانی که عقب مانده ذهنی تشخیص داده شده‌اند در دراز مدت کاهش یافته است.
همکاری : نقش جدید معلمان ناتوانی های یادگیری
با حرکت ادغام سازی و قرار دادن تعداد بیشتری از دانش آموزان دچار ناتوانی های یادگیری در کلاس های آموزش عمومی متخصص ناتوانی های یادگیری باید مهارت بیشتری برای همکاری کسب کند.
این نقش اکنون شامل وظایفی چون هماهنگ کردن کوشش‌های سایر متخصصان نظیر گفتاردرمانی و کاردرمانی و روانشناسی، ایجاد همکاری میان رشته‌ای در قالب گروهی که اعضای آن با یکدیگر کارمی کنند، کمک به معلم های کلاس ها و اشتغال فعال به تدریس در بسیاری زمینه ها، از جمله آموزش و پرورش عمومی است.
متخصص ناتوانی های یادگیری باید آمادگی لازم را برای همکاری و تشریک مساعی بسیار ماهرانه با دیگران داشته باشد. بدون تلاش هماهنگ هر یک از متخصصان ممکن است دانش آموز دچار ناتوانی های یادگیری را ازمنظر دید خود بنگرد نظیر افسانه دانشمند نابینا هندی که چطور فیل را دیدند.
در این داستان مشهور آمده است که یکی از دانشمندان خرطوم فیل را لمس کرد و نتیجه گرفت که مار است دیگری پای فیل را لمس کرد و گفت که مانند تنه درخت است سومین با لمس دم فیلم مطمئن شد که طناب است دانشمند چهارم به گوش فیل دست کشید و فکر کرد که با بادبزن است، نفر پنجم عاج فیل را لمس کرد و آن را به نیزه تشبیه کرد و آخری به تنه فیل دست کشید و گفت شبیه دیوار است.
بر همین مقیاس، چون هر متخصص فقط بخشی از مشکل دانش آموز دچار ناتوانی یادگیری را می‌بیند این خطر وجود دارد که هر یک به واسطه احاطه نیافتن بر سایر جنبه‌ها نتواند به شناخت واقعی از دانش آموز برسد و به تفسیر غلطی دست یابد. یکی از وظایف مهم متخصص ناتوانی های یادگیری وحدت بخشیدن به خدمات گوناگون تخصصی به منظور فهم کل جنبه‌های وجودی دانش آموز است.
در حال حاضر بیش از ۴ درصد کودکان پیش دبستانی ۳ تا ۵ ساله خدمات اولیه آموزش ویژه را از مدارس دریافت میکنند. درصد این کودکان در ایالات های گوناگون متفاوت است و از حداقل ۳/۱ درصد تا حداکثر۱۶/۸ درصد می رسد.
۴۶ درصد این کودکان ۵ ساله، ۳۴ درصد ۴ ساله و ۲۰ درصد ۳ ساله هستند. حدود ۳/۱ خدمات آموزش ویژه نیز مربوط به نوزادان و نوپایان از (بدو تولد تا ۲ سالگی) و خانواده‌های آنهاست.
درصد خردسالان دریافت کننده خدمات
اطلاع از اینکه چه تعداد از کودکان ۳ تا ۵ ساله ای که خدمات آموزش ویژه دریافت می کنند دچار ناتوانی های یادگیری هستند، دشوار است.
در قانون فعلی، کودکان پیش دبستانی دچار ناتوانی از این پس در طبقه بندی ناتوانی( نظیر ناتوانی های یادگیری) قرار نمی‌گیرند.
اداره آموزش و پرورش ایالات متحد کلیه کودکان پیش دبستانی دچار ناتوانی را گروهی عادی به حساب می‌آورد.
بر اساس اطلاعات مربوط به طبقه بندی دانش آموزان بزرگتر، می توان تخمین زد که حداقل ۵۰ درصد کودکان پیش دبستانی، که خدمات آموزش ویژه دریافت میکنند دچار ناتوانی‌های یادگیری هستند.
پیش درآمد های شکست تحصیلی
اگرچه کودکان پیش دبستانی دچار ناتوانی‌های یادگیری هنوز درگیر تکالیف یادگیری تحصیلی نشده‌اند، اما غالباً پیش درآمدهای شکست تحصیلی را میتوان در آنها مشاهده کرد.
خردسالان دچار ناتوانی‌های یادگیری غالباً از نظر آواشناسی، توانایی تحلیل و ترکیب صداها، مهارت های نامگذاری سریع، یادگیری نام و صدا های الفبا، انطباق دیداری – ادراکی و انسجام دیداری – حرکتی کمبودها و نواقصی دارند.
اگر این کودکان طی سال های اول زندگیشان، قبل از مواجه شدن با شکست تحصیلی، شناسایی شوند، می توان مداخله زودرس لازم را در اختیار آنها قرار داد. مداخله باید به موقع، قبل از اینکه کودک در زبان، خواندن یا ریاضیات دچار افت تحصیلی شود، در اختیار او قرار گیرد.
اینکه منتظر بمانیم و پس از مشاهده شکست تحصیلی کودک آموزش ویژه را به او ارائه دهیم روش پرهزینه ای است.
پژوهش ها نشان میدهد که ۷۴ درصد دانش آموزانی که در کلاس سوم در روخوانی ناموفق بوده اند، در کلاس نهم نیز نمی توانند خوب بخوانند.
برنامه‌های ثمربخش مداخله زودرس در کودکستان و کلاس اول دبستان برنامه‌هایی جامع و فشرده است.
اجزای برنامه آموزشی مداخله زودرس
کودکان پیش دبستانی دچار ناتوانی های یادگیری به برنامه درسی جامعی نیاز دارند که برانگیزاننده باشد و تمرین در زمینه‌های زیادی را برای آنها تدارک ببیند.
بسیاری از اجزای برنامه آموزشی در قلمرو های یادگیری رشدی یا پیش تحصیلی است.
برخی از مولفان معتقدند خردسالانی که به علت ناتوانی های رشدی نتوانسته باشند مهارتهای پیش تحصیلی یا آمادگی را کسب کنند، در سال‌های بعد که به مدرسه می‌روند دچار ناتوانی‌های یادگیری تحصیلی می شوند.
با مداخله زودرس مهارتهای پیش تحصیلی یا آمادگی به کودک آموزش داده می شود تا کودک برای یادگیری های تحصیلی بعدی نظیر خواندن ، نوشتن و ریاضیات آماده شود.
مداخله ها و راهبردهای تدریس برای بسیاری از این قلمرو های پیش تحصیلی، به ترتیب در زیر مشخص شده است:
مهارتهای خودیاری و خودپنداشت : کودکان باید یاد بگیرند از طریق فعالیت هایی نظیر لباس پوشیدن، غذا خوردن و رعایت بهداشت شخصی از خودشان مراقبت کنند. یادگیری مهارتهای خودیاری باعث تسریع رشد خودپنداشت مثبت و احساس استقلال می شود.
فعالیت های حرکتی درشت : در مهارتهای حرکتی درشت از عضلات بزرگ برای حرکت بازوها ، ساق و ران، تنه، دست ها و پاها استفاده میشود. فعالیت هایی که به رشد مهارت های حرکتی درشت در کودکان کمک میکند شامل راه رفتن، خزیدن ، بالا رفتن ، پریدن ، پرتاب کردن و غلتیدن است.
فعالیت های حرکتی ظریف : در فعالیت های حرکتی ظریف مثل حرکت انگشت ها و مچ ها و همچنین هماهنگی چشم و دست و هماهنگی دو دست، از عضلات کوچک استفاده میشود. فعالیت‌هایی که باعث پیشرفت در توانایی های حرکتی ظریف می شوند عبارت است از معماها ، بازی های دستی ، بریدن و چسباندن ، نقاشی کردن ، بستن دگمه و ملیله دوزی.
فعالیت های شنیداری و گاهی به آواشناسی : از مهارتهای مهم پیش از خواندن، آگاهی به صداهای موجود در واژه ها (آگاهی به آواشناسی) است. فعالیت هایی که به کودکان کمک میکند تا قدرت تشخیص شنیداری صداها و حافظه شنیداری خود را تقویت کنند بازی با واژه ها، بازی با اشعار قافیه دار و بازی هایی است که در آنها از بر کردن واژه مهم است.
فعالیت های دیداری : از جمله بازی هایی که به رشد تشخیص دیداری ، حافظه دیداری و انسجام دیداری – حرکتی (مثل هماهنگی چشم و دست) کودکان کمک میکند تشخیص تفاوت ها و شباهت ها در تصویر شکل ها و حروف است.
فعالیت های ارتباطی و زبانی : توانایی استفاده از زبان برای ایجاد ارتباط بین افکار خود محور یادگیری است. این توانایی هم شامل گوش دادن است و هم صحبت کردن زبان. زبان شامل توانایی فهم زبان دیگران ، پاسخ دادن به توصیه ها ، مبادرت به ارتباط گیری، توضیح دادن و درگیر شدن در گفت و گو هاست.
فعالیت های شناختی : بسیاری از بازی ها به تمرین مهارت های فکری ، یادگیری رابطه ها و تفاوت ها، طبقه بندی، مقایسه و سنجش عقاید و حل مسائل کودکان کمک میکند.
فعالیت های اجتماعی : فعالیت هایی است که به رشد مهارت های اجتماعی کودک کمک می کند. این فعالیت ها شامل تعامل و سازگاری با دیگران است که از طریق ایجاد رابطه های متناسب با سن خود با سایر کودکان و با بزرگسالان از طریق یادگیری بازی های گروهی صورت می پذیرد.
کودکان پیش دبستانی 3 تا 5 ساله
کودکان پیش دبستانی ۳ تا ۵ ساله دچار ناتوانی از تمامی حقوقی که قانون برای کودکان بزرگتر در نظر گرفته است به طور کامل برخوردارند. این شرایط در قسمت B قانون مشخص است کودکان پیش دبستانی ممکن است در یک یا چند زمینه رشدی تأخیر داشته باشند :
رشد جسمانی
رشد شناختی
رشد ارتباطی
رشد اجتماعی یا هیجانی
رشد انطباقی
کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی غرب تهران و کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی پایا دو شعبه فعال مراکز کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای صابر آماده ارائه خدمات تخصصی در زمینه کودکان اختلال یادگیری می باشد. خدمات مرکز در زمینه ناتوانی های یادگیری شامل تقویت مهارت های ادراک بینایی،بخش سنسوری روم، تقویت شنیداری، بخش آموزش، گفتاردرمانی و ….. است که به درمان کودکان اختلال یادگیری کمک بسزایی می کند.
کنسل کردن (ابطال) یکی از روشهای درمان لکنت زبان در کودکان است که بعد از وقوع لحظه لکنت زبان استفاده می شود. گفتاردرمانان در این روش سه هدف عمده دارند.
اهداف شیوه ابطال در گفتار درمانی در لکنت زبان
کاهش تنس / تقلای بدنی : ابطال به کودک / نوجوان لکنت زبان کمک میکند میزان تنسی که بعد از لحظه ی لکنت زبان و قبل از ورود به کلمه و عبارت بعدی احساس می کند را کاهش میدهد. این روش به کاهش تنس احتمالی که به وجود خواهد آمد و باعث لکنت زبان بیشتر در گفتار او خواهد شد کمک می کند.
بازیابی احساس کنترل : ابطال به کودک / نوجوان کمک میکند که حس کنترل را در گفتارش بعد از اینکه به کلمه ای که در آن لکنت زبان کرده بر می گردد و آن را دوباره با میزان تنس متفاوت تولید میکند، دوباره به دست آورد با برگشت به لحظه ی لکنت زبان و بازیابی کنترل بیشتر روی گفتارش، متوجه میشود که لکنت زبان قابل کنترل است. این کار میتواند به کودک/ نوجوان حس قدرت زیادی بدهد و می توان اعتماد به نفس را در مهارتهای ارتباطی افزایش دهد.
حساسیت زدایی : ابطال یک ابزار بسیار سودمند برای کمک به از بین رفتن حساسیت کودک / نوجوان نسبت به نگرانیش در مورد لکنت است. به دلیل اینکه فرد باید به کلمه لکنت زبان شده بعد از لحظه وقوع لکنت برگردد این روش او را مجبور می کند که به طور مستقیم با ترسش از کلمه لکنت زبان روبه رو شود. همچنین او را مجبور می کند که با نگرانیش در مورد اینکه دیگران چگونه ممکن است لکنتش را درک کنند روبه رو شود.
فرایند اجرای شیوه ابطال :
فرآیند استفاده از ابطال فرآیند نسبتاً مستقیمی است. سه جزء اصلی برای اجرای موفقیت آمیز ابطال وجود دارد :
کودک / نوجوان تشخیص دهد که در حال تجربه ی یک لحظه ی لکنت است.
بعد از اینکه کودک / نوجوان کلمه ی لکنت زبان شده را به پایان می رساند، ابتدا مکث می کند. او این مکث را برای تجزبه و تحلیل لکنت زبان و کشف محل تنس در مکانیزم گفتارش انجام می دهد.
سپس به ابتدای کلمه ی لکنت شده بر می گردد و آن را دوباره میگوید.
در ابتدا مراجع ممکن است در تجزیه و تحلیل کردن لکنت و رها کردن تنس مشکل داشته باشد.
در صورتی که او روش (ماندن در لحظه) که قبلاً توضیح داده شده را تمرین کند و در صورتی که در مورد مکانیزم گفتار و تفاوت بین عضلات دارای تنس و ریلکس بداند، خواهد فهمید که این جنبه از ابطال به مرور آسان تر و خودکار تر خواهد شد.بعد از مکث و کاهش تنس بدنی کودک کلمه ی لکنت زبان شده را دوباره به صورت متفاوتی تولید میکند. لازم به ذکر است که هدف تنها گفتن دوباره ی کلمه به صورت روان نیست.
هدف تمرین تغییر تنس به روش دیگری به صورت استفاده از یک شروع آسان با استفاده از یک لکنت زبان آسان و راحت میباشد. در این حالت فرصت یادگیری راحت تر لکنت زبان کردن و اینکه به صورت آگاهانه کنترل مجدد مکانیزم گفتارش را به دست آورد را دارد. مراجع باید متوجه شود که ابطال مراحل ویژه و ضروری دارد که نباید مورد غفلت واقع شود. به عبارت دیگر نباید اینگونه پنداشته شود. (آن را مرتب انجام بده و آرزوی بهترین ها را داشته باش.)موفقیت در ابطال با اینکه آیا کودک / نوجوان بعد از اجرای روش به صورت روان صحبت میکند یا نه سنجیده نمی شود.
موفقیت هنگامی به دست می‌آید که او به صورت آگاهانه، در حالی که روی گفتارش کنترل دارند، تنس را تغییر بدهد. بعد از این که کودک شروع به بررسی ابطال در یک موقعیت حمایتگر مثلا با استفاده از لکنت کاذب و تمرین کردن با درمانگر کرد به تدریج شروع میکند به تشخیص فواید روبه رو شدن با لکنتش و تغییر تنس به جای اینکه به تنس اجازه دهد که روی او کنترل پیدا کند.
بهتر است کودکان / نوجوانان را از طریق آموزش علمی این روش درمان لکنت زبان، کمک به استفاده کنیم تا صرفا صحبت کردن در مورد آن مانند اکثر ابزارها، یادگیری ابطال به تمرین و پشتکار نیاز دارد. فایده ی دیگرآن این است که هر بار که کودک ابطال را تمرین می کند نه تنها مهارت استفاده از این روش را به دست می آورد، بلکه حساسیتش نسبت به لکنت از بین می‌رود و احساس کنترل بیشتری روی گفتارش به دست می‌آورد.
رهایی / خروج آسان
رهایی یک روش اصلاح لکنت در گفتار درمانی است که توسط گفتار درمانان در لحظه لکنت استفاده میشود. رهایی را میتوان با نام سر دادن به کار برد به دلیل اینکه این واژه‌ای است که به نظر می رسد به بسیاری از مراجعان جوان ما به مرکز گفتار درمانی درفهم شیوه کمک کند. همچنین واژه ی خروج آسان را نیز برای مقایسه با ورود آسان و اصطلاح آماده‌سازی ون رایپر، که در بخش بعدی به آن پرداخته خواهد شد می توان به کار برد. می‌توانیم هر کدام از واژه ها را که خواستیم برای این روش به کار ببریم اما آموزش دادن چند نام به مراجع برای یک روش در گفتار درمانی گاهی باعث سردرگمی او میشود. هرچند می توان به آنها انعطاف پذیری در نحوه ی مواجهه با لکنتشان را بیاموزد.
اهداف شیوه خروج آسان رهایی
اهداف این روش عبارتند از:
کاهش تنس بدنی: رهایی شامل کمک به فرد برای راحت تر و با تقلای کمتر لکنت کردن میشود.
بازیابی حس کنترل : مانند روش ابطال رهایی به کودک / نوجوان کمک میکند که حس کنترل لکنت را مجدداً به دست آورد. در این روش کودک / نوجوان در لحظه ی لکنت برای بازیابی کنترل تلاش می کند تا این که صبر کند تا لحظه ی لکنت پایان یابد استفاده از رهایی به کودک اجازه ی ادامه دادن به گفتارش را بدون نیاز به توقف و مکث می دهد.
فرایند اجرای شیوه خروج آسان / رهایی :
مانند ابطال فرایند رهایی یک روند رو به جلو و مستقیم دارد و مانند ابطال روند آن روی کاهش تنس بدنی متمرکز دارد
در گفتار درمانانی سه مرحله در استفاده از رهایی وجود دارد :
کودک / نوجوان ابتدا تشخیص میدهد که در وسط یک لحظه ی لکنت است و مچ ناروانی را می گیرد همانگونه که در تمرین ماندن در لحظه ی لکنت توضیح داده شد.
کودک / نوجوان مکان و میزان تنس را تعیین میکند و سپس آن را کاهش می دهد. بعضی از مراجعان متوجه میشوند که کشیدن صدا به میزان کم هنگام کاهش دادن تنس مفید است. گاهی اوقات وقتی در حال تجربه ی یک قفل با تنس زیاد هستند می‌توانند تکنیک رهایی خود را با یک پرش یا لکنت آسان آغاز کنند.
در نهایت مراجع با استراحت دادن کلمه و سپس شروع مجدد کلمه با تنس بدنی کمتر ادامه می دهد.
لازم به ذکر است که فرد مبتلا به لکنت زبان میتواند تا هر موقع که نیاز است در وسط لحظه ی لکنت زبان بماند تا در طول لکنتش کنترل لازم را روی تنس به دست آورد. هنگام استفاده از این شیوه کودک / نوجوان باید یاد بگیرد هنگامی که احساس تنس در گفتارش دارد تا وقتی که تنس را تشخیص و تغییر نداده، نباید کلمه را به اتمام برساند.لازمه این کار از بین بردن فشار زمان لازم برای اتمام سریع کلمه است.به همین دلیل او نباید تا وقتی که کنترل مجدد روی گفتارش را به دست نیاورده به صحبت کردن ادامه دهد.
در شیوه ی رهایی تغییر در طول وقوع لکنت زبان رخ میدهد تا بعد از آن. این مزیت کلیدی شیوه ی رهایی است که منجر به گفتار روان تر و طبیعی تر می شود.اما این مزیت با سختی و نیاز به تمرین زیاد به دست می آید. مانند ابطال، ما اغلب رهایی را با لکنت زبان کاذب ارائه می‌دهیم تا کودک / نوجوان بتواند تمرین را با انواع مختلف لکنت زبان (مثل تکرار کشیده گویی و قفل) و درجات مختلفی از تنس انجام دهد.
او می تواند با ایجاد تنس، ماندن در لحظه و رها کردن تنس به طور همزمان و ادامه دادن به گفتار را تمرین کند همچنین می توانیم برای فهم رهایی به مراجعان از طریق استفاده از مقیاس های غیر گفتاری کمک کنیم.برای مثال کودک / نوجوانان می توانند با ایجاد تنس در بخشهای دیگری از بدنشان (مثل دستها، بازوها، پاها و پیشانیشان) و رها کردن تدریجی آن تنس، تمرین کنند. به علاوه جذاب بودن این فعالیت برای کودکان میتواند به تقویت این موضوع که آنها می‌توانند روی لحظه ی تنس در بدنشان کنترل داشته باشند و می توانند در آینده آن را تغییر دهند کمک کند. قیاس دیگری که در متون زیاد تکرار شده و به نظر می‌رسد مفید است نمایش دادن اسلاید (سر دادن) است.
نتیجه‌گیری:
روش ابطال در درمان لکنت زبان، رویکردی نوین است که با هدف کاهش تنش‌های روانی و بازسازی الگوهای گفتاری طراحی شده است. این روش با تمرکز بر اصلاح واکنشهای هیجانی و تقویت اعتمادبه‌نفس، به افراد کمک میکند تا لکنت خود را به عنوان یک مانع غیرقابل کنترل نپندارند. از طریق تمرینات تخصصی و همراهی درمانگر، بیماران یاد میگیرند گفتار خود را در موقعیت‌های استرس‌زا مدیریت کنند. تجربه‌های بالینی نشان میدهد این روش در بهبود روانی کلام و کاهش اضطراب مرتبط با لکنت مؤثر بوده و میتواند به‌عنوان مکملی کاربردی در کنار سایر روشهای درمانی استفاده شود.
سوالات مداول:
1-. آیا روش ابطال عوارض جانبی دارد؟
این روش غیرتهاجمی است و عوارض جانبی گزارش نشده، اما پیشرفت درمان نیازمند نظارت حرفه‌های برای جلوگیری از ایجاد فشار روانی ناخواسته است.
2-آیا این روش برای لکنت‌های شدید هم جواب میدهد؟
بله، اما در موارد شدید، ترکیب این روش با سایر مداخلات درمانی (مانند رواندرمانی) ضروری است تا نتایج بهینه حاصل شود.
تاکنون ممکن است به واسطه عدم اطمینان از ارزیابی علائم اوتیسم و امید به اینکه همه چیز به روال عادی باز خواهد گشت، از بررسی اینکه کودکتان ممکن است دارای تشخیص اوتیسمباشد سرباز زده باشید. تشخیص تاخیر گفتار به واسطه عفونت راجع گوش، شما را کمتر ناراحت خواهد کرد تا اینکه به شما بگویند کودکتان دارای تشخیص اتیسم است. رفتار کودکتان ممکن است دائمی نباشد. یک روز خوب باشد و یک روز بد. نظر شما و همسرتان درباره کودکتان ممکن است متفاوت باشد و به همین ترتیب سطح نگرانی تان در دنبال کردن روند تشخیص کودک اوتیسم ممکن است به تاخیر بیفتد. مرکز تشخیص اوتیسم در کودکان دکتر صابر در زمینه تشخیص اوتیسم و انجام تست های تشخیص اوتیسم در کودک به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. دکتر صابر استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با سابقه بالا در حیطه روش تشخیص کودک اوتیسم به شما عزیزان یاری می رساند. راه های تشخیص کودک اوتیسم و چگونگی ارزیابی کودکان اوتیسم از مواردیست که باید توسط یک دکتر متخصص اوتیسم انجام شود.
ممکن است پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها یا فامیل های دیگر مثل شما علائم را نبینند و بگویند : ( مثل خودته ! تو هم تو بچگی دیر به حرف افتادی همین طوری بودی! ) که به هر حال در یک نقطه نگرانی تان بر همه این توجیه ها غلبه خواهد کرد و احساس خواهید کرد باید کاری بکنید اما چه کاری ؟ چگونگی تشخیص اوتیسم در کودکان با انجام تست های تشخیص اوتیسم و ارزیابی اوتیسم توسط چک لیست والدین برای کودک اوتیسم آغاز می شود. مرحله بعد ارزیابی بالینی کودک اتیسم توسط متخصص اوتیسم می باشد.
گام های نخست در تشخیص اوتیسم در نوزادان
اگر به اوتیسم مشکوک هستید اول از پزشک کودکتان یک وقت بگیرید. به منشی مشکلتان را بگویید تا هنگام ملاقات دکتر وقت کافی داشته باشید. سعی کنید با همسرتان در مطب پزشک حاضر شوید. قبل از حضور در مطب به سایت www.Mehdisaber.com بروید و مطالب مرتبط با علائم کودکان اوتیسم را مطالعه کنید. و نتایج آن را هنگام ویزیت به اطلاع پزشک کودکتان برسانید. دقت داشته باشید که چک لیست های داخل سایت، فقط یک تست غربالگری است و تست غربالگری نمی‌تواند یک تشخیص را تایید یا رد کند. فقط احتمال این که کودکتان دارای اوتیسم باشد را مشخص میکند. برای تشخیص کودک اوتیسم باید یک ارزیابی رسمی انجام شود و این هم فقط از عهده یک متخصص برمی آید. حتی اگر خودتان پزشک یا روانشناس هستید باز هم بهتر است با یک متخصص تشخیص کودکان اوتیسم دیگر مشورت کنید. سعی نکنید خودتان برای کودکان تشخیص بگذارید. ارزیابی کودک شامل دو قسمت است که اگرچه مجزا به نظر می‌رسند اما کاملاً به هم مرتبط اند :
ارزیابی رشدی
ارزیابی پزشکی
ارزیابی رشدی به صورت توصیفی انجام میشود و متمرکز بر مهارت ها و تأخیرهای احتمالی رشد کودکتان است. آیا کودک دارای اوتیسم است؟ کودک در چه سطح هوشی قرار دارد؟ آیا کودک دارای مشکلات حسی تاخیر حرکتی و… می باشد؟ اما ارزیابی پزشکی کودک به دنبال تشخیص علت مشکلات است. چرا کودک دارای مشکلات رشدی است؟ آیا یک مشکل عمومی وجود دارد که سلامت عمومی کودک را با خطر مواجه کرده است؟ آیا یک مشکل ژنتیکی وجود دارد؟ شانس اینکه کودک دیگری با این مشکل داشته باشیم چقدر است؟ بچه های بچه ام چطور؟ ترکیبی از اطلاعات دو حوزه فوق به شما کمک می کند تا یک برنامه جامع برای کمک به کودک و خانواده تان بریزید.
دکتر تشخیص اوتیسم در کودک
متخصصین که صلاحیت تشخیص اختلال طیف اوتیسم را دارند عبارتند از :
پزشکان
روانپزشک اطفال ، نورولوژیست اطفال ، متخصص اطفال
پیراپزشکان
کاردرمان ، روانشناس کودک ، گفتار درمانان
پزشکان و پیراپزشکان اغلب از طریق ترکیبی از مصاحبه با والدین، مشاهدات بالینی و به کارگیری معیارهای دی اس ام به تشخیص اوتیسم در کودک می رسند.
درحالی که روانشناسان بیشتر مایلند بر اساس نتایج آزمون های استاندارد تشخیص بگذارند و در مقایسه با پزشکان کمتر بر تاریخچه ارائه شده از سوی والدین تکیه میکنند.
هر دو روش مکمل یکدیگر می باشند و معمولاً به یک نتیجه واحد می رسند. هرچند در موارد مرزی و خفیف ممکن است متخصصین توافق نظر نداشته باشند. البته نه به خاطر اینکه چیز متفاوتی در کودک دیده اند، بلکه به خاطر این که مقیاس و آزمون هایی که برای تشخیص اوتیسم استفاده کرده‌اند بر روی علائم رشدی واحد متمرکز یکسانی نداشته اند.
متخصصین پیراپزشکی می توانند مهارت های خاصی از کودک را ارزیابی کنند. این متخصصین در حوزه‌های تخصصی خودشان تجربه بیشتری از پزشکان و روانشناسان دارند.
آسیب شناسان گفتار و زبان به ارزیابی زبان و مهارت های ارتباطی کودک می‌پردازند. کاردرمان به ارزیابی حرکات درشت، حرکات ظریف و توانایی پردازش حسی می‌پردازد. روانشناسان کودکان استثنایی به ارزیابی مهارت های خود مراقبتی، اجتماعی و تحصیلی می‌پردازد. این ارزیابی ها موجب تشخیص دقیق تر در کودک اوتیسم می گردد.
فرایند ارزیابی کودک اوتیسم ،منتج به شکل گیری یک نیمرخ دقیق از نقاط ضعف و قوت در کودک در حوزه‌های رشدی مختلف و نیز میزان غیر عادی بودن وی میشود. وقتی متخصصین حوزه های مختلف به مشاهده بالینی کودک بپردازند، تصویر دقیق تر و صحیح تری از کودک تهیه می گردد تا اینکه فقط یک نفر در یک بازه زمانی کوتاه و ارزیابی بپردازد.
توصیه هایی که برای مداخلات رشدی کودک ارائه میشود بر اساس تشخیص رشدی کودک اوتیسم خواهد بود. لذا هر چه به وضعیت رشد کودک تان بهتر آگاه شوید بهتر خواهید توانست پاسخ سوالات را پیدا کنید.
بهترین روش آموزش کودک مان چیست؟ چه درمان هایی و به میزان چند جلسه در هفته برای کودک مان کافی است؟ آیا مشکلات همراه دیگری، وجود دارد که باید در مداخلات مدنظر قرار گیرد؟
از آنجایی که مطالعات موثق کمی در زمینه پاسخ به سوالات فوق انجام شده است لذا باید با کمک پزشک، کاردرمانگران و مشاهدات خودتان به قضاوت برسید. لذا هر چه درک بهتری از نیازهای کودکتان و نیز روشهای درمانی مختلف برای مودک اوتیسم داشته باشید انتخاب بهتری از میان گزینه های موجود خواهید داشت.
چرا باید برای کودک اوتیسم یک تشخیص پزشکی گرفت ؟
تشخیص پزشکی این واقعیت را که کودکتان دارای اوتیسم است تغییر نخواهد داد. برخلاف بسیاری از تبلیغات هنوز هیچ درمان پزشکی ثابت شده ای برای اوتیسم وجود ندارد.
اما درمان کاردرمانی و گفتار درمانی توانایی خارج شدن از طیف را دارا میباشد. اختلال طیف اوتیسم صرفاً برچسبی برای مجموعه‌ای از علائم است که همیشه یک علت فیزیولوژیک برای آنها مطرح است.
در صورتی که این عامل خاص توسط پزشک تشخیص داده شود خواهید توانست با انجمن‌ها و خانواده‌هایی که فرزندانشان دارای همان مشکلات پزشکی است ارتباط برقرار کنید و از تجارب و اطلاعات آنها بهره مند شوید.
برخی از مشکلات پزشکی مثل سندروم ایکس شکننده یا سندروم آنجلمن با نیمرخ شناختی و رفتاری خاص همراه هستند که برای هر یک، مداخلات رفتاری خاصی وجود دارد. هرچند هیچ درمان دارویی خاصی برای خود اوتیسم وجود ندارد، اما برای برخی از علائم اوتیسم همچون رفتارهای تکراری، رفتارهای تکانشی، تحریک پذیری و… مداخلات دارویی وجود دارد.
استفاده محتاطانه از داروها به کودک کمک میکند تا به حداکثر توانمندی‌های ممکن دست یابند. تشخیص پزشکی اوتیسم به شما کمک میکند از مشکلات فیزیولوژیکی احتمالی که همراه اختلال اوتیسم کودکتان وجود دارد آگاه شوید و اقدامات لازم برای پیامد های حاصل از آن را به عمل آورید.
متخصص اوتیسم می تواند به شما کمک کند که نکاتی مجزایی را که از سوی درمانگران مختلف می شنوید و نیز گزارش پزشکان مختلف مثل نوار مغز، گزارش ژنتیک و غیره را به خوبی همچون مهره های تسبیح به هم وصل کنید.
یک متخصص اوتیسم با تجربه می تواند در مورد کودک به عنوان یک کل توضیح دهد. یک متخصص خوب می تواند با تلفیق اصلاعات پزشکی و رشدی و نیز اطلاعاتی که طی ارزیابی های مختلف از فرزندتان به دست می آورد وضعیت فرزندتان را مشخص و به سوالات شما در مورد پیش آگاهی و نحوه رشد فرزندتان در آینده پاسخ دهد.
و بالاخره با داشتن یک تشخیص پزشکی خواهید توانست پاسخی برای سوالات مربوط به احتمال تکرار اختلال در فرزند بعدی و نیز فرزندان فرزندانتان پیدا کنید.
به دنبال متخصص توانبخشی باشید که در فرآیند درمان کودکتان پا به پای شما حرکت کند. یک پزشک ممکن است در طول دوران کاری اش هزاران کودک را دیده باشد هرچند فقط برای مدت کوتاهی، از این رو با الگوهای رشد طبیعی و غیرطبیعی فراوانی مواجه است.
از سویی والدین کودک شان را بهتر از هر کسی می شناسند. لذا در فرایند درمان کودکان اوتیسم به همان میزان که والدین نیازمند پزشک هستند پزشک نیز به والدین نیازمند است. هر یک از آنها قطعه از پازل درمان کودک اوتیسم را تشکیل می دهند و بدون هر یک این پازل را تکمیل نخواهد شد.
روند یک ارزیابی تشخیص کودک اوتیسم چگونه است
ارزیابی باید آرام و بدور از عجله باشد. باید احساس کنید که پزشک با صبر و حوصله و دقت به صحبت‌های شما گوش می کند. باید پدر و مادر هر دو در جلسه معاینه حضور داشته باشند. دکتر باید در جلسه معاینه به موارد زیر بپردازد :
تاریخچه پزشکی : مشکلات حامله شدن ، باروری درمانی ، مصرف دارو و الکل در دوران بارداری ، تولد نارس ، عوارض زایمان ، تاریخچه پزشکی کودک پس از تولد (بیماری ، جراحی ، صدمات)
تاریخچه خانوادگی : تاریخچه سلامتی و رشد ، سلامتی روانی و ذهنی اعضای خانواده و اطرافیان نزدیک (مشکلات تخفیف زبان ، یادگیری یا مهارتهای اجتماعی ، اضطراب و افسردگی در خانواده های کودکان دارای اوتیسم شایع است)
تاریخچه اجتماعی : سطح تحصیلات و شغل والدین ، سیستم های حمایتی خانواده
معاینه فیزیکی : پارامتر های رشد جسمی(قد، وزن، دورسر) کج ریختگی های ژنتیکی( وجود نقایص قلبی ، شکل چشم ها یا انگشتان مبین وجود مشکلاتی در رشد جنین در سه ماهه اول بارداری که اندام های بدن شکل میگیرند می باشد) یک معاینه نورولوژیک کامل (تون و قدرت عضلات، تعادل)
تست های رشد عصبی : ارزیابی وضعیت ذهنی شامل: گسترده توجه، همکاری ، میزان فعالیت ، حالت هیجانی ، تعامل ، توانایی های شناختی (زبان، حل مسئله، مهارت های تحصیلی)
مرور نتایج ارزیابی‌های سایر متخصصین : گزارش های مدرسه ، برنامه آموزشی انفرادی ، تست هوش رسمی ، ارزیابی‌های گفتاردرمانی و روانشناسی
تست های آزمایشگاهی : آزمایش های ژنتیک ،متابولیک وقتی ارزیابی کودک اوتیسم تکمیل گردید و نیم رخ کاملی از کودک به دست آمد پزشک به کمک سایر اعضای تیم، اطلاعاتی در مورد خدمات درمانی ، مدیریت رفتار حمایت های عاطفی از شما و سایر اعضای خانواده، طراحی برنامه بلند مدت و ابزارهای درمانی به شما ارائه می دهد. دکتر باید به صورت دوره‌ای فرزندتان را ویزیت نماید تا پیشرفت وی را نسبت به آغاز کار بررسی نماید و ببیند آیا پیشرفت مورد انتظار را داشته است ؟ آیا پیشرفت کودک متناسب با خدماتی که دریافت میکند میباشد ؟ آیا مشکلات رفتاری بروز کرده است ؟ وضعیت سایر اعضا خانواده ویژه خواهران و برادران کودک چگونه است ؟
ویزیت در مطب-پرسشنامه تشخیص اوتیسم
اجازه بدهید با هم یک جلسه معاینه را مرور کنیم. والدین اولین منبع اطلاعاتی برای ارزیابی هستند. هیچکس بیشتر از والدین با کودک در تماس نیست. قبل از ملاقات حضوری از والدین خواسته میشود که پرسشنامه ای در مورد وضعیت کودکشان و نگرانی‌های خودشان را پر کنند.
دومین منبع اطلاعاتی برای ارزیابی در صورتی که کودک به مدرسه می رود و از خدماتی استفاده میکنند، کادر آموزشی میباشد. مربیان و درمانگران روزها و ماه های پی در پی با کودک کار میکنند، لذا علاوه بر والدین از مربیان و درمانگران کودک نیز خواسته می شود که گزارش مختصری در مورد مشاهدات شان از کودک ارائه دهند. همچنین از نتایج آزمایش‌های پزشکی و رشدی قبلی کودک یک کپی تهیه میشود.
به محض ورود خانواده به کلینیک ارزیابی شروع می شود (بهتر است شخص سومی هم مثل مادر بزرگ همراه والدین باشد تا وقتی با والدین گفت وگو می کنید از کودک مراقبت نمایند.) اینکه کودک به محیط جدید چگونه واکنش نشان می دهد؟ بر افروخته است یا ترسیده است؟ در این صورت آیا با درخواست مستقیم از والدین مثل نگاه به چشمان شان می خواهد که از محیط خارج شود؟
چقدر برای والدین راحت است او را آرام کنند؟ در اتاق انتظار باید انبوهی از اسباب بازی ها و وسایل سرگرمی از قبل مکعب حروف الفبا، کتاب، پازل، پاپت و عروسک، ماشین و… وجود داشته باشد. معمولاً کودک پس از دقایقی آرام می گیرد و در این هنگام از والدین خواسته میشود که بدون کودک، وارد اتاق پزشک شده و کودک همراه نفر سوم (مادربزرگ) در اتاق انتظار بماند.
پس از اینکه تاریخچه رشدی کودک از والدین گرفته شد . متخصص نیم ساعت با کودک در اتاق سپری میکند و ضمن مشاهده کودک سعی میکند در کارهایی که کودک انجام می دهد وارد شود. آیا کودک با اسباب بازی ها بازی می کند؟
در این صورت سطح رشدی بازی هایش چگونه است (برای مثال آیا با عروسک ها و پارک ها بازی های تخیلی انجام می دهد)؟ یا اینکه صرفاً به صورت مکانیکی با وسایل تعامل میکنند (مثلاً مکعب های حروف را کنار هم می چیند یا ماشین را جلو عقب برده و محو چرخ چرخش چرخ های آن می شود؟)
آیا کودک به من توجه می کند؟
آیا من می توانم وارد بازیهای کودک شوم؟
کودک حین بازی چگونه به من و مادربزرگش (مراقب همراه) نزدیک میشود؟
آیا اسباب‌بازی‌ها را برای من و مادربزرگش می آورد؟
آیا درخواست کمک می کند؟
توضیحات پزشک:پس از اینکه دستیار مصاحبه روانی -اجتماعی را به پایان رساند به همراه والدین در اتاق انتظار به من می پیوندند. این امر خود شانس دیگری برای مشاهده رفتارهای اجتماعی کودک مهیا میکند.
آیا کودک از بازگشت والدین خوشحال میشود و واکنش نشان می دهد یا مشغول فعالیتش باقی می‌ماند؟ در این هنگام از اتاق بازی به اتاق ارزیابی می رویم. واکنش کودک به این جابجایی را مورد توجه قرار می دهم.
بعضی از بچه ها وقتی مزاحم بازی شان می شوم بسیار به هم ریخته میشوند. در اتاق بازی نقش من تقلید از کودک است اما در اتاق معاینه این کودک است که باید از کارهایی که من انجام می‌دهم تقلید کند.
اغلب وا داشتن کودک به اینکه به من توجه کند کار دشواری است. من برای این کار از تقویت کننده های خوراکی، محرک های بینایی چشمک زن یا چرخان یا محرک های لمسی مثل قلقلک با دست استفاده می کنم.
اگر کودک دراز می کشد من هم کنارش دراز میکشم. بسیاری از کودکان دارای اوتیسم عاشق اشعار کودکانه هستند، حتی اگر من بخوانم! من خواندن این اشعار را با حرکات دست و اشارات مناسب همراهی کنم.
گاهی هیچ یک از این اقدامات باعث جلب توجه کودک نمی شود. با این همه من سر وقت وسایل ارزیابی می روم. گاهی خود این وسایل برای کودک جذاب است. صفحات جورچین که کودک باید قطعات را در جای خود بگذارد بسیاری از کودکان را جذب می کند.
چرا که این گونه اشیاء مستقیماً با کودک حرف می‌زنند، اما من ممکن است نتوانم به کودک بگویم باید از کارهای من تقلید کنی ! برای تقلید کردن ابتدا کودک باید بفهمد که از او انتظار می رود که نگاه کند و تقلید کند. فهم اینکه مخاطب از او چه می خواهد خود یک تکلیف تئوری ذهن است. کودک نمی‌تواند انتظاراتی را که نفهمیده است برآورده کند.
لذا در مواقع در اینجا اصلا مسئله مخالفت و توانایی در آن تکلیف نیست. مشکل آنجاست که کودک تشخیص نداده است از او انتظار می‌رود کار را انجام دهد ! اما عناصری مثل جورچین و کره ی هوش خود بیان هستند.
کودک به این دلیل جذب آن می شود که خود اسباب بازی نشان میدهد کودک چه کار باید کند. مجموعه‌ای از تکالیف کلامی و غیرکلامی را انجام می‌دهم و معمولاً با تکالیف غیرکلامی شروع می کنم.
چرا که کودک دارای اوتیسم با این تکالیف راحت ترند. سپس تکالیف کلامی را جایگزین تکالیف غیرکلامی می‌کنم. تکالیف غیر کلامی شامل طرح های ساخته شده با مکعب ها، کار با مداد رنگی، جور کردن اشکال در کره هوش یا صفحات جورچین می باشد.
برای بچه های بزرگتر یا با مهارت های بیشتر از تکالیف پیچیده تری مثل ترسیم اشکال پیچیده استفاده می کنم.
برای تکالیف کلامی از مجموعه ای از سنجش های رسمی و غیررسمی در راستای بررسی ذخیره واژگان، مهارت های ادراکی و بیانی و کاربرد زبان استفاده می کنم.
در صورتی که کودک قادر باشد، همراه کودک کتابی را ورق می زنم و در مورد محتویات هر صفحه سوالاتی از کودک می پرسم، تا ببینم کودک فقط بر اجزای تصویر متمرکز شده است یا روابط بین اجزا را نیز درک میکند.
طی این تعاملات نحوه تماس چشمی، گسترده توجه، تحریک‌پذیری. حرکات کلیشه‌ای و مواردی از این دست را نیز بررسی می‌کنم. در پایان نتیجه ارزیابی هایم را با گزارش‌های والدین و سایر درمانگران مقایسه می‌کنم.
اگر نتایج ارزیابی‌های من ، والدین و درمانگران تطابق داشت تشخیص را ارائه می‌دهم و برنامه درمانی مورد نظر را پیشنهاد می کنم.
در مواردی هم که عدم انطباق مشاهده کنم یا موارد مبهمی باقی بماند از ارائه تشخیص خودداری می‌کنم . در چنین موارد ترجیح می‌دهم از آزمون‌های رسمی استفاده نمایم چرا که بیش تخمینی و کم تخمینی در تشخیص، هر دو مشکلاتی به بار می آورد.
والدین خواستار صداقت هستند لذا گفتن اینکه من هنوز مطمئن نیستم چیزی از ارزشهای پزشک کم خواهد کرد. در مجموع سلامت آینده فرزندتان متکی بر مداخلات درمانی صحیح است که برای وی انجام گیرد.
این امر خود مستلزم تشخیص رشد درست نیمرخ نقاط قوت و ضعف کودک و تعیین حوزه‌های رشدی است که نیازمند بیشترین مداخله میباشد.
همچنین تعیین وجود هر گونه مشکل پزشکی زیرساختی که بر رشد کودک اثر منفی بگذارد، نیز ضروری می باشد لذا یک معاینه جامع شامل هر دو بخش رشدی و پزشکی می باشد.
سوالات متداول:
1-اولین نشانه‌های هشداردهنده اوتیسم در کودکان معمولاً در چه سنی و چگونه ظاهر میشوند؟
برخی نشانه‌های اولیه ممکن است حتی قبل از ۱۲ ماهگی دیده شوند، اما اغلب بین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی بارزتر میشوند.
2-تفاوت تشخیص اوتیسم در دختران و پسران چیست؟
دختران اغلب علائم پنهان‌تر دارند (مثل تقلید اجتماعی بهتر)، که ممکن است تشخیص را به تأخیر اندازد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
کاهش آسیب لکنت زبان در کودکان
کاهش آسیب لکنت شامل کمک به کودک نوجوان در یادگیری اين است که روانتر صحبت کند. همان طور که قبلاً ذکر شد بیشتر روشهایی که برای رسیدن به این هدف طراحی شده اند، شامل تغییراتی در زمان بندی و تنش تولید گفتار میباشند.
علاوه بر اين، کاهش آسیب، شامل کمک به کودک در تغییر رفتارهای لکنتش است تا جایی که در برقراری ارتباط کمتر مخرب باشند.
به یاد داشته باشیم، قبل از اینکه ما راهکارهای بهبود روانی را ارائه دهیم ، باید از اینکه کودک به ابزارهایی برای تغییر لحظات لکنت زبان مجهز است ، مطمئن شویم. چرا که بدون چنین ابزارهایی ، اگر کودک با ناروانی های موقعیتی که به واسطه ی پیش بینی و ترس از لکنت به وجود می آید راحت نباشد. در معرض خطر بازگشت قرار خواهد گرفت.
تغییر لکنت
زمانی که کودکان / نوجوانان لکنت می کنند می توانند به شیوه های متفاوتی این کار را انجام دهند. آنها می‌توانند میزان زیادی تنش فیزیکی را نشان دهند، یا می توانند با تنش کمتری لکنت کنند.
هر چه تنش بیشتری در حین لکنت نشان می دهند وقفه های بیشتری را در ارتباط با تجربه میکنند. لکنت (آسان‌تر) ارتباط را کمتر تحت تاثیر قرار می دهد بنابراین علاوه بر این که درمانگران به کودکان / نوجوانان کمک میکنند که یاد بگیرند راحت تر صحبت کنند، می توانند به آنها کمک می کنند تا با راحت تر لکنت کردن، ارتباطشان را بهبود بخشند.
تغییر تنش فیزیکی می تواند دشوار باشد. حتی اگر کودکان / نوجوانان از این که در حین لکنت زبان به صورت فیزیکی تنش دارند آگاه باشند (به خصوص در حین کشیده گویی یا قفل ها) ، ممکن است متوجه نشوند که چگونه تنش به وجود می‌آید (مثلاً کدام یک از عضلات درگیر هستند). و چگونه آنها می‌توانند تنش را در حین صحبت کردن کاهش دهند.
والدین و درمانگران ممکن است به آنها گفته باشند که عضلات شان را (آرام) سازند. اما ممکن است کودکان / نوجوانان علیرغم فهم این موضوع در عمل نتوانند این کار را انجام دهند بنابراین اولین گام مهم در کمک به کودکان / نوجوانان در یادگیری تغییر تنش در حین لکنت، کمک به آنهاست که درست یاد بگیرند در لحظه چه کاری باید انجام دهند.
بعضی از کودکان / نوجوانان عضلات فک را منقبض می کنند در حالی که سایرین عضلات حنجره را منقبض میکنند و عده‌ای از عضلات تنفسی شان را منقبض می کنند. آنها ممکن است سایر رفتارهایی نظیره حرکات چشم، جمع کردن لب ها و سایر حرکات تنش فیزیکی را بروز دهند. مسلماً هرچه بیشتر بفهمند که چگونه این عضلات را منقبض می کنند بیشتر قادر به تغییر آن تنش خواهد بود.
یک راه برای یادگیری اینکه کودک چگونه لکنت می کنند (شناسایی) لحظه ی لکنت و توضیح آنچه با دهان، گلو و مکانیزم تنفسی وقتی لکنت می کنند انجام میدهند است.
برای کمک به آنها برای انجام این کار، کودکان / نوجوانان می توانند خودشان را در حین لکنت کردن با استفاده از آینه یا ضبط ویدیویی ببینند.
یا می‌توانند لکنت زبانشان را با استفاده از (لکنت کاذب) تقلید کنند. بعد از یادگیری در مورد (ماشین گفتار) بخش هایی از بدنشان که در صحبت کردن درگیر می شوند.
کودکان / نوجوانان می توانند بحث کنند که چگونه بخشهای ماشین گفتار در حین گفتار روان با یکدیگر کار می کنند چگونه در حین گفتار دارای لکنت در تقابل با یکدیگر منقبض میشوند.
از دیرباز ابزارهای کاهش تنس بدنی در طول لکنت راهکارهای «اصلاح لکنت» نامیده میشدند. در مقابل راهکارهای اصلاح لکنت راهکارهایی هستند که «اصلاح گفتار» نامیده میشوند که به صورت مستقیم برای بهبود روانی گفتار مورد استفاده قرار میگیرند.
در درمان جامع از ترکیب روشهای اصلاح گفتار و اصلاح لکنت برای کمک به بهبودی لکنت کودکان / نوجوانان در برقراری ارتباط استفاده میشود.
آموزش دادن راهکارهایی برای تغییر لکنت به کودکان/ نوجوانان مانند ایجاد یک تور ایمنی برای کمک به آنها در مواردی است که راهکارهای روانی آنها شکست می خورده یا آنها خود را در موقعیتی می یابند که استفاده از راهکارهای روانی سخت تر است، یا اینکه با لکنتشان راحت هستند و از راهکارهای روان تر صحبت کردن استفاده نمی کنند.
ایجاد جعبه ابزار
سال‌های متمادی درمانگران و افراد دارای لکنت به روش های اصلاح لکنت ون رایپر متکی بودند.
ابزار های اصلاح لکنت
ابطال (حذف ، کنسل کردن ، اصلاح بعد از وقفه )
رهایی (خروج آسان ، اصلاح حین وقفه )
آماده سازی (ورود آسان ، اصلاح قبل از وقفه )
این راهکارهای اصلاح لکنت برای کمک به کاهش تنش یا تقلای افراد دارای لکنت هنگام صحبت کردن طراحی شده اند. در واقع این روش ها نه تنها به افراد کمک می کنند که راحت تر صحبت کنند بلکه به آنها کمک می کنند تا مهارت های مانیتورینگ / نظارت بر خود را بهبود ببخشند و به توانایی خود در مدیریت لکنت پی ببرند و از همه مهمتر راهکارهایی هستند که به افراد دارای لکنت در زندگی کمک می کنند تا بعد از اتمام درمان به صورت دراز مدت بتوانند با واقعیت های جدید روبرو شوند.
منطق جعبه ابزار
برای اطمینان از موفقیت ابزارهای ارائه شده درمانگران و کودکان / نوجوانان باید از منطق پشت آن آگاه شوند برای کمک به کودکان / نوجوانان برای فهم این منطق، توضیحاتی در مورد هر شیوه داده می شود که به این پرسش ها پیرامون هر روش پاسخ میدهند :
این روش چیست ؟
چه زمان میتوانم از آن استفاده کنم؟
چگونه باید آن را انجام دهم ؟
چه مزایایی در این روش برای من وجود دارد ؟
چه چیزهایی دیگری باید بدانم ؟
فهمیدن منطق درمان به کودکان کمک میکند تا مهارت های فرا گرفته شده را در موقعیت های دیگر تعمیم دهند. این توضیحات همچنین به ما گفتاردرمانان برای آموزش دادن والدین ، معلمان و دیگران در مورد روش های درمان کمک میکند .
نتیجه‌گیری:
دکتر مهدی صابر در این مقاله تأکید میکند که اصلاح لکنت زبان نه یک مسیر خطی، بلکه فرایندی چندبُعدی است که نیازمند ترکیب روشهای گفتاردرمانی، حمایت روانی و فناوری‌های نوین است. وی با اشاره به تجربه‌های بالینی خود، توضیح میدهد که شناخت علل زمین‌های لکنت (مانند اضطراب یا عوامل ژنتیکی) اولین گام برای انتخاب روش درمانی مناسب است. دکتر صابر خاطرنشان میکند که همراهی خانواده و جامعه در این مسیر، کلید دستیابی به گفتاری روان و اعتمادبه نفس پایدار است. در نهایت، یادآوری میشود که لکنت یک محدودیت نیست، بلکه چالشی است که با صبر و دانش میتوان بر آن غلبه کرد.
سوالات متداول:
1-آیا استفاده از آواز خوانی به زبان خارجی میتواند لکنت را کاهش دهد؟
آواز خواندن به هر زبانی (حتی ناآشنا) ریتم گفتار را بهبود میبخشد. این روش با فعال کردن نیمکره راست مغز، فشار بر نواحی سنتی گفتار را کم کرده و روانی کلام را افزایش میدهد.
2-جدیدترین فناوری‌های مورد استفاده در اصلاح لکنت زبان چیست؟
نرم‌افزارهای تشخیص لحظه‌های لکنت، اپلیکیشنهای تمرین گفتار با بازخورد صوتی و دستگاه‌های بیوفیدبک که تنش عضلانی را اندازهگیری میکنند، از فناوری‌های نوین در این حوزهاند.
عموما یادگیری کودکان خردسال از طریق بازی با اشیایی نظیر ظرف و ظروف، جعبه هایی که در داخل یکدیگر قرار می گیرند و لوازمی که می توان در داخل ظرف هایشان قرارداد، صورت می گیرد. این بازی‌ها به رشد حسی فضا، توالی و ترتیب کمک میکند.
به هر حال والدین کودکان دچار ناتوانی‌های ریاضی اغلب گزارش میکنند که کودکان آنها مانند سایر کودکان پیش دبستانی با مکعب ها، جورچین ها، الگوها یا اسباب بازی های ساختمانی بازی نمی‌کنند یا از بازی با آنها لذت نمی‌برند.
دانش‌آموزان دچار اختلالات یادگیری ریاضی ممکن است تجربیات اولیه یادگیری عددها را کسب نکرده باشند. طبیعتا بسیاری از مفاهیم روابط فضایی در سنین پیش دبستانی کسب می شود.
اما اغلب کودکانی که دچار ناتوانی‌های ریاضی اند در برخورد با مفاهیمی نظیر بالا/پایین ، رو/زیر، سر/ته ، بلند/کوتاه ، نزدیک/دور، جلو/عقب ، شروع/پایان و تقاطع دچار اشکال می شوند.
از درک فاصله بین اعداد ردیف شده روی خط یا خط کش ها ناتوان باشد و نداند که عدد ۳ به ۴ نزدیک است یا به ۶.
درک ناچیز از تصویر بدنی در کودک اختلال یادگیری
برخی از کودکانی اختلال ریاضی که در فهم عدد ضعیف اند تصویر نادرست و مبهمی از بدن خود دارند.
آنها ممکن است قادر به فهم ارتباط اساسی اعضای بدن نباشند. هنگامی که از آنها خواسته می شود تصویر فردی را بکشند ممکن است اعضای بدن را کاملاً جدا از هم و در جای نامناسب مثلاً با پاهای چسبیده به سر یا بدون تنه ترسیم کنند.
اختلال در توانایی دیداری – حرکتی و دیداری – ادراکی
دانش آموزان دچار اختلال یادگیری ناتوانی های ریاضی ممکن است در فعالیت های مرتبط با توانایی های دیداری – حرکتی و دیداری – ادراکی دچار مشکل شوند.
برخی ممکن است نتوانند اشیا را با اشاره به آنها به ترتیب بشمارند و بگویند ( یک ، دو ، سه ، چهار ، پنج) کودکانی که در دچار چنین مشکلی هستند قبل از یادگیری شمارش اشیا باید آنها را با گرفتن دردست و بازی کردن با آن ها حس کنند.
در دست گرفتن و لمس فیزیکی اشیا مهارتی است که از نظر تحول عصبی حرکتی و ادراکی قبل از اشاره کردن و شمارش اشیا صورت می گیرد.
برخی از دانش آموزان اختلال یادگیری قادر به درک تعداد اشیا دسته ها یا مجموعه ها نیستند این توانایی نیاز به تعیین سریع تعداد اشیا مجموعه دارد.
حتی هنگامی که مجموعه سه تایی را به مجموعه ای چهارتایی اضافه کنیم برخی از دانش آموزان دچار اختلال یادگیری ناتوانی های ریاضی برای تعیین حاصل جمع دو گروه به جای جمع کردن اعضای دو مجموعه ناچارند تمام اشیا را یکی بشمارند کاری که در سنین بسیار پیش از این طبیعی در نظر گرفته می شود.
ناتوانی در ادراک دیداری شکل هندسی به صورت یک کل و واحد مشکل ادراک دیداری به شمار می رود. در این اختلال یک مربع ممکن است مربع به نظر نرسد بلکه به شکل چهار خط نامربوط به هم یا شش ضلعی یا حتی دایره به نظر برسند.
بعضی دیگر از خردسالان دچار اختلال در درک دیداری نمادهای عددی ممکن است ۱ و ۴ را به دلیل داشتن شباهت بخشهای عمودی و ۲ و ۳ را به دلیل داشتن شباهت در نیمه فوقانی با هم اشتباه بگیرند.
برخی دیگر از دانش آموزانی که در ریاضی ضعیف اند در انجام تکالیف دیداری – حرکتی ضعیف عمل می کنند. چنین کودکانی به دلیل داشتن اختلال در درک شکل ها، تشخیص روابط فضایی و داوری فضایی قادر به الگوبرداری از شکل های هندسی، تصاویر، اعداد و حروف نیستند. دانش‌آموزان اختلال یادگیری احتمالاً علاوه بر دستخط در حساب نیز ضعیف اند.
اگر دانش‌آموزان نتوانند به راحتی اعداد را بنویسند مسلمان قادر به خواندن و مرتب کردن آنها نیز نخواهند بود. نتیجه اینکه این دانش آموزان در محاسبه دچار اشتباه می شوند.
آنها باید برای جمع و تفریق و ضرب و تقسیم در مسئله ها بتوانند اعداد را به طور صحیح در جایگاه ارزشی خود بنویسند.
مشکلات زبان و خواندن در ناتوانی یادگیری
مفاهیم اولیه کمیت با استفاده از زبان برای کودک مشهود می شود مثل همه رفتند همه‌اش همینه، بیشتر، بزرگ، کوچک برخی از دانش‌آموزان دچار ناتوانی های یادگیری ریاضی ممکن است در مهارت های زبانی کلامی بسیار ممتاز باشند و بتوانند خوب و عالی بخوانند. در عده‌ای دیگر از این کودکان اختلال ریاضی با نقایص و ضعف های زبان شفاهی و خواندن درهم آمیخته است.
اختلالات زبانی در کودکان اختلال یادگیری ممکن است هنگام برخورد با واژه‌های ریاضیات مثل جمع کردن، کنار هم گذاشتن، تفریق کردن، انتقال دادن، قرض دادن و ارزش مکانی باعث سردرگمی شان شود.
درک واژه‌های موجودی در صورت مسئله های ریاضی برای این دانش‌آموزان مشکل است.
وقتی کسی قادر به خواندن و فهم ساختارهای اساسی زبان مسائل ریاضی نیست قاعدتاً نمی‌تواند مراحلی را که برای حل مسئله مورد نیاز است طراحی و به انجام برساند.
درک ضعیف از جهت و زمان در ناتوانی ریاضی
مفاهیم اولیه زمان معمولاً طی دوره پیش دبستانی یاد گرفته می شود. اظهاراتی مانند ۱۰ دقیقه پیش، ظرف نیم ساعت، بعداً، معمولاً بخشی از مفاهیمی پیش دبستانی و لغات محاوره‌ای است.
تا پایان کلاس اول از دانش آموزان انتظار می‌رود که زمان را به صورت ساعت و نیم ساعت بتوانند بگویند و تا پایان کلاس سوم ساعت را باید به صورت دقیقه بتوانند بیان کنند.
بسیاری از دانش‌آموزان دچار ناتوانی‌های ریاضی در که ضعیفی از جهت و زمان دارند. چنین کودکان سریع گم میشوند و نمی‌توانند راهشان را از مدرسه به سمت خانه دوستشان یا خانه خودشان پیدا کنند.
گاهی نیز فراموش میکنند که الان صبح است یا بعد از ظهر حتی ممکن است در زنگ تفریح فکر کنند که وقت مدرسه تمام شده است و باید به خانه برگردند.
آنها فاصله زمان زمانی یک ساعت، یک دقیقه، چند ساعت یا یک هفته را نیز نمی توانند درست برآورده کنند یا نمی توانند تخمین بزنند که کاری چقدر ممکن است طول بکشد.
آنها ممکن است قادر نباشند زمان مورد نیاز برای انجام تکالیفشان را درست حدس بزنند.
مشکلات به خاطر سپاری
در ریاضیات یادگیری عملیات محاسبه ای به اندازه فهم نظام زیر مبنای اعداد اهمیت دارد.
اگر یادگیری کافی صورت گرفته باشد مفاهیم محاسبه ای جمع ، تفریق ، ضرب و تقسیم به طور خودکار انجام می گیرد.
دانش‌آموزان دچار نقایص شدید حافظه‌ای اغلب نظام زیربنایی عدد را می‌فهمند اما نمی‌توانند عددها را به سرعت به خاطر بیاورند.
دانش آموز ناتوانی یادگیری که در کسب مفاهیم پایه ای محاسبه سطح خودکار نرسیده است، باید انرژی و وقت زیادی را صرف شمارش برای رسیدن جواب کند در دانش آموزان اختلال یادگیری بزرگتر افزون بر این حافظه دیداری نیز در یادگیری هندسه اهمیت دارد، زیرا مستلزم به خاطر سپردن شکل های هندسی مختلف و تعداد زوایای یک شکل است.
دانش آموزان برای مجسم کردن و فهمیدن صوررت مسئله و نیز برای تصمیم‌گیری درباره چگونگی استفاده از روش های حل مسئله باید راهبردهایی را یاد بگیرند.
پژوهش ها نشان میدهد که دانش‌آموزان دچار ناتوانی‌های یادگیری غالبا یا از هیچ راهبردی استفاده نمی‌کنند و راهبردهای نامناسب را انتخاب می‌نمایند.
دانش آموزان ممکن است در یافتن و به کارگیری راهبرد های به خاطر سپاری و یادآوری اطلاعات کند باشند، اما اگر آموزش ببینند می‌توانند راهبردهای یادگیری ریاضیات را با موفقیت بیاموزند و از آنها استفاده کنند.
