کودکان به دلایل مختلفی ممکن است غذا نخورند. یکی از دلایل غذا نخوردن کودکان مشکلات حسی آنان می باشد. کودکان ممکن است به انواع ابزار غذا خوری از لحاظ اندازه، شکل، و جنس دسته یا سطح دهانی حساس باشند. برخی ممکن است در گرفتن چنگال، چاقو یا قاشق مشکل داشته باشند. مرکز یکپارچگی حسی دکتر صابر در زمینه برطرف کردن مشکلات حسی کودکان و بهبود اختلالات حسی و تغذیه آنان به صورت تخصصی فعالیت می نماید. کاردرمانی حسی و گفتاردرمانی حسی از خدمات ویژه مرکز توانبخشی دکتر صابر می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
خوشبختانه طیف وسیع و متنوعی از ابزار غذا خوری موجود است:
برای کودکانی که تحمل فلز داخل دهانش را ندارند، یا آن‌هایی که به صدای خوردن فلز به بشقاب واکنش بدی نشان میدهند، والدین میتواند از ظروف و ابزار پلاستکی استفاده کنند، به شرط اینکه حواسشان به لبه‌های تیز آنها باشد. حتی بهتر از آن، جهت خودداری از پلاستیک، والدین میتوانند چاقو‌ها، چنگال‌ها و قاشق‌های بامبوی دوست‌دار محیط زیست با نام بامبوی کودکان را نیز امتحان کنند (com). همچنین خانه بامبو، ارائه‌دهنده‌ی ترکیب قاشق و چنگالهای جالبی نیز هست که کودکان ممکن است خوششان آید.
برخی کودکان ممکن است ترجیح دهند با استفاده از قاشق‌های چوبی (چوب‌های چینی) یا لاکی غذا بخورند در بسیاری از اسباب بازی فروشی‌ها یا کاتولوگ‌های درمانی موجود‌اند.
به دنبال قاشق‌هایی بگردید که خیلی برای دهان کودک بزرگ نیستند. برداشتن غذا با قاشق‌هایی که گودترند، برای کودک راحت‌تر است و غذا از لبه‌های قاشق بیرون نمی‌ریزد. چنگالهای نوک تیز که در واقع مثل نیزه وارد غذا میشوند نسبت به چنگالهای نوک گرد، مؤثرتر و امن‌ترند. اگر مشکل در گرفتن است، به دنبال دستههای گرد و طرح‌دار بگردید که نگه داشتن را آسان‌تر میسازد. کارد‌ها و چنگالهای با طراحی ارگونومیکی و با سطح دهانی فلزی و دسته ی پددار راحت جهت گرفتن و استفاده‌ی آسان. شرکت ساسی نیز وسایل پلاستیکی طرح داربا نمکی تولید میکند. شرکت OT ابزار‌های غذا خوری با استفاده‌ی آسان برای نوجوانان و بزرگسالانی که به سبب آرتریت، فلج مغزی، همی‌پلژی، و سایر اختلالات فیزیکی، در گرفتن مشکل دارند طراحی کرده است.
وسایل غذاخوری سنگین در کاتالوگ‌های درمانی، ورود حس عمقی اضافه‌ای فراهم می‌آورند که میتوانند به برخی دست‌ها کمک کنند. وسایل غذاخوری سنگین شبیه وسایل غذاخوری معمولی هستند، که احتمالاً برای یک نوجوان یا بزرگسال بسیار ایده‌آل‌اند. این در حالی است که وسایل غذاخوری سنگین یا روکش‌دار کودکان و بزرگسالان، دستههای بزرگی دارند که به آنها اضافه شدهاند. (com) (Therapro) طیف خوبی از ابزار‌های غذاخوری متنوع را داراست.
ممکن است کودکان هنگامی که سعی میکنند غذا را از طرف بردارند اما از ظرف سر میخورد، ناامید شوند. برای این مسئله از یک زیر بشقابی ضد سر خوردن استفاده نمایید. به دنبال کاسه‌ای بگردید که پایه‌اش دارای مکنده است و بشقابی که دارای لبه‌های بلند است تا غذاها از لبه‌ها بیرون نریزد. مطمئن شوید کاسه یا بشقابتان دارای لبه‌ی بردیده نباشد که برداشتن غذا را دشوار خواهد کرد.
استفاده از نی‌های باحال میتواند نوشیدن هر مایعی را خوشایند ترکند. نوشیدن مایع‌های غلیظ با نی، مثل دوغ، ورودی حسی خوشایندی برای کودک فراهم میکنند.
فنجان‌های متفرقه‌ی زیادی وجود دارند که میتواند نوشیدن را خوشایندتر کند، مثل لیوان‌هایی که در یک سمت آن بردیگی دارد که موقع نوشیدن، لبه‌ی لیوان به بینی گیر نکند.
اگر کودک در استفاده‌ی از ابزار غذاخوری و فنجان مشکل دارد، با یک کاردرمانگر مشورت کنید. ابزار‌های غذاخوری، فنجان‌ها، و بشقاب‌های تطابق‌یافته فراوانی در کاتالوگ‌های درمانی وجود دارد.
اختلالات حسی و راه حل غذا نخوردن کودک
کودکانی که به عوامل محیطی حساسی‌اند مثلاً به نور، تهویه، بوها، و صدا است ممکن است فقط در محیط‌های خاصی به درستی غذا نخورند.
در خانه والدین میتوانند اقداماتی کنند که محیط را برای کودک دچار مشکلات حسی، آسان کنند. اگر امکان‌پذیر است نور مهتابی را تعویض کنید، اگر نه، از نور طبیعی استفاده کنید، مثل لامپ تمام- طیف یا لامپ رشته‌ای، یا لامپ سفید گرم. کودک را در جایی دور از منبع بو مثل محل پخت و پز، آشغال، و پوشک‌های کثیف بنشانید. تماشای تلویزیون یا ویدیو حین غذا توصیه نمی‌شود، البته برخی والدین این کار را تنها راه نشاندن کودک پای غذا میدانند. گوش دادن به موسیقی مورد علاقه ارجحیت دارد.
در مدرسه. ناهار خوردن در کافه تریای مدرسه برای دانش‌آموزان دارای مشکلات حسی میتوانند ناخوشایند باشد آن هم به علت ترجیحات خاص و خجالت‌آوری که کودک دارد، و همچنین بو، حساسیت شنیداری، و سایر مسائل. برای راهکارهای ناهار در مدرسه به فصل 7 مراجعه نمایید.
در رستوران. بیرون غذا خوردن برای کودک حساس، چالشهای جدیدی فراهم می‌آورد، از جمله آنها بوها و غذاهای ناآشنا، هیاهوی آشپزخانه، سر و صدای سایر مشتری‌ها و موسیقی محیط، صندلی‌ها، رمیزی، ابزار غذاهای متفاوت و مسائل بسیار دیگر. برای کودکان جستجوگر حس، بیرون غذا خوردن میتواند آن قدر وسوسه‌انگیز باشد که با وجود اینکه ترجیحات غذایی دارند دوست دارند این چیز جدید را امتحان کنند. کودک ممکن است از اینکه بالاخره به رستوران زنجیره‌ای که در تبلیغات تلویزیونی دیده میرود، آن قدر هیجان زده باشد که راضی است میگو- نارگیل مورد علاقه‌اش را حتی اگر هم جعفری داشته باشید یا تندتر از مزاجش باشد، بخورد.
رستورانها میتوانند برای کودکان بد رفتارتر، خیلی دشوار باشند. والدین ممکن است از رفتن به رستوران ناامید شوند. موقعی که در رستوران محلی، همبرگر و سیب‌زمنی سرخ کرده سفارش میدهند که کودک عاشق آن است و آخر سر متوجه میشوند که کودک آن را نمی‌خورد چون طعم همبرگر دقیقاً مثل همیشه نیست و سیب‌زمینی‌هایش مربعی برش نخورده‌اند. همچنین سطح نور و سر و صدای محیط، خوردن غذاهای آشنا را دشوار میسازد.
در ادامه برای والدی که می‌داند بیرون غذا خوردن، میتواند مشکلساز شود، پیشنهاداتی آورده شده است:
غذایی که کودک میتواند بخورد با خود ببرد حتی اگر یک ساندویچ یا یک شکلات پروتئینی است. گارسون این مسئله را بهتر می‌پذیرد تا اینکه کودک به حال بحرانی برسد.
کیف‌های اسباب بازی مناسب سن کودک با خود ببرید. برای کودک کوچک این کیف میتواند شامل مداد شمعی و دفتر نقاشی، کتاب تصاویر، خمیر بازی، و یک عروسک توپر باشد. برای سامان‌دهی به رفتار یک کودک بزرگتر میتوان او را به نقاشی کردن مشغول کرد، انجام یک بازی ویدیویی دستی، یا گوش دادن به موسیقی با هدفون. درست است که خیلی اجتماعی به نظر نمی‌رسد، اما بهتر از بحرانی شدن رفتار کودک در وسط یک رستوران است.
اگر لازم است، ابزار غذاخوری و تطابقات نشستن را با خود ببرید. کودکی که میتواند با یک قاشق که دسته‌ی تطابق یافته دارد، به راحتی غذا بخورد، باید قاشق را همراه خود داشته باشد. از آن جایی که صندلی اغلب رستوان‌ها در اندازه نامناسبی برای کودکان است، هرجور وسایل تطابق نشستنی که دارید با خود ببرید مثلاً بالشک زیر باسنی پف‌دار یا زیر پایی که کودک به استفاده از آن عادت دارد.
از نظر مشکلات حسی، تفاوت بزرگی بین رستوان‌های مختلف وجود دارد. اگر امکانش وجود داشته باشد، از قبل رستوران را بررسی کنید تا ببینید صندلی‌ها چقدر نزدیک به هم قرار داده شدهاند، میزان سر و صدای مردم و موسیقی، شدت نور و الی آخر. میزی درخواست کنید که در ساکت‌ترین نقطه‌ی ممکن قرار دارد، و بی‌درنگ از مدیر بخواهید تا صدای موسیقی را کم کند.
والدین معمولاً بلافاصله پس از اینکه متوجه میشوند نوزادشان به فلج مغزی مبتلا گردیده این سؤال را به دفعات می‌پرسند که آیا کودک من میتواند راه برود یا خیر؟ در وهله اول، پاسخ قطعی و با اطمینان به این سؤال در مورد عوارض فلج مغزی در نوزادان غالباً غیرممکن است چرا که کودک باید در یک دوره زمانی توسط پزشک متخصص و کاردرمانگر ویزیت شود تا با اطمینان بتواند در مورد شدت عارضه، مشکلات همراه و همینطور توانمندی سیستم عصبی و عضلانی- اسکلتی کودک برای کسب مهارتهای حرکتی و در صدر آنها راه رفتن اظهار نظر نمود. مرکز درمان کودکان فلج مغزیدکتر صابر در زمینه توانبخشی کودکان فلج مغزی کاردرمانی فلج مغزی و گفتاردرمانی فلج مغزیبه صورت تخصصی فعالیت می نماید. تیم تخصصی این مرکز تلاش دارند بهترین نتیجه درمانی را برای کودکان رقم بزنند.
سؤالات رایج والدین نوزادان مبتلا به فلج مغزی
آیا کودک من راه میافتد؟
شایان ذکر است که یک کودک سالم بین 12 تا 18 ماه طول می‌کشد تا به مرحله راه رفتن برسد. حال فرض کنید در کودکی سیستم عصبی‌اش آسیب دیده و متعاقباً سیستم حرکتی‌اش دچار اختلال گردیده، این زمان چقدر میتواند افزایش پیدا کند؟ در این بین، عوامل زیادی از قبیل تشخیص به موقع توسط پزشک، شدت آسیب وارده (فلج مغزی خفیف، متوسط و شدید) و عوارض آن، مراجعه زود هنگام به کلینیک کار درمانی و سایر خدمات توانبخشی و پیگیری مستمر درمان کودک در کلینیک و بویژه در منزل توسط خود والدین، بسیار زیاد میتواند در کسب مهارتهای حرکتی کودک از جمله راه رفتن تأثیر بگذارد
آیا کودک من خوب میشود؟
این سؤالی است که والدین کودک فلج مغزی همیشه از کار درمانگر کودک خود می‌پرسند. در پاسخ به این سؤال باید دوباره بر این نکته تأکید کرد که فلج مغزی به دنبال آسیب دائمی که به مغز کودک وارد میشود، ایجاد میگردد. میزان آسیب اولیه مغزی ثابت بوده و تغییر نمیکند. اما مشکلات ناشی از این آسیب (از قبیل ضعف یا سفتی عضلات و یا حرکات ناخواسته و اضافی) در سرتاسر زندگی فرد ممکن است باقی بماند. نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که درمانگران و والدین با آموزش به موقع و صحیح به کودک یاد میدهند تا بر شرایط و عوارض پیش آمده چیره شود. از طرفی درمان‌های موجود ممکن است در بعضی مراجعین به طور کامل شفابخش نباشند، اما میتوانند موجب اصلاح و بهبود بعضی از عوارض و مشکلات همراه فلج مغزی شده و موجب گردند شخص مبتلا، به حداکثر استقلال ممکن خود که هدف نهایی کار درمانی است، برسد.
در رابطه با مشکل فرزندم چه چیزی باید به دوستان و آشنایان خود بگویم؟
گاهی اوقات یافتن کلمات و جملات مناسب برای توضیح مشکل کودک خود به دوستان و خویشاوندان کار بسیار مشلی است. غالبا یک توضیح ساده همان چیزی است که شما به آن نیاز دارید: «کودک من در کنترل عضلاتش مشکل دارد» یا اینکه «پیشرفت او نسبت به کودکان هم سنش در بعضی از زمینه‌ها کندتر است».
به بقیه اعضای خانواده چطور؟
گاهی اوقات قراردادن همه تکالیف و توصیه‌های درمانگر در برنامه روزانه و انجام دادن آنها برای کودک در یک روز غیرممکن به نظر میرسد. در اینگونه مواقع ممکن است احساس گناه به والدین دست داده و فکر کنند که چرا وقت کافی برای انجام برنامه درمانی کودکشان نگذاشتند. همه والدین با چنین مشکلی مواجه هستند. نکته مهم در این رابطه این است که والدین باید وقت کافی برای یکدیگر و برای دیگر فرزندان نیز در نظر بگیرند. آنها نباید اجازه دهند که نیازهای ویژه دیگر خواهران و برادران کودک فلج مغزی نادیده گرفته شود. این موضوع قابل درک است که آنها ممکن است گاهی اوقات دچار حس حسادت نسبت به خواهر یا برادر معلول خود شده و یا ممکن است احساس کنند از طرف والدینشان به کلی نادیده گرفته میشوند. دلیل این حالات توجه بیش از حد والدین به کودک معلول است.
حرف‌های نیشدار و کنایه‌آمیز مشکلی است که هم برای نوزاد فلج مغزی مطرح است و هم برای برادر و خواهر و هم برای دیگر اعضای خانواده خانواده او. از دیدگاه آنها واژه‌های فلج مغزی، اسپاستیک، … ناگوار بوده چرا که آنها را به شکل ناخوشایندی ادا میکنند. اما از دیدگاه پزشکان و درمانگران این واژه‌ها به سادگی به معنای «کودک دارای مشکل حرکتی با عضلات سفت و کوتاه» است. به هر حال روشهای متعددی برای غلبه بر سخنان نیشدار و کاهش اثرات آن است که شاید از مشاوران روان‌شناسی بتوان به عنوان بهترین آنها یاد کرد. گاهی اوقات مشکلاتی که خانواده با آنها دست و پنجه نرم میکند، بسیار سخت و طاقت‌فرسا است. در اینگونه مواقع به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید. افراد فهمیمی دور بر شما هستند که در دسترس بوده و میتوانید روی کمک آنها حساب کنید: والدین باتجربه، والدینی که گروه‌های حمایتی تشکیل داده و مدیریت میکنند، و درمانگرانی که با کودک شما سروکار دارند. روی کمک و همفکری تک تک این افرا د حساب کنید!
آیا وضعیت کودک من بدتر میشود؟
یکی از سؤالات شایع والدین نوزادان فلج مغزی همین سؤال بوده و پاسخ آن «خیر» است. بار دیگر بر این نکته تأکید کرد آسیبی که که در اوایل زندگی به مغز کودک وارد آمده و منجر به فلج مغزی شده، بدتر نشده و پیشرفت نخواهد کرد. با این وجود، بعضی اوقات اینطور به نظر میرسد که وضعیت فلج مغزی نوزاد رو به زوال بوده و به اصطلاح «درحال بدتر شدن» است. برای توجیه این وضعیت دلایل متعددی وجود دارد:
همانطور که کودکان بزرگ میشوند، انتظارات نابجا از آنها بیشتر میشود، به عنوان مثال، در کودک فلج مغزی، یادگیری و کسب مهارت‌هایی مانند لباس پوشیدن و مستقل غذا خوردن نسبت به کودکان عادی همسن خود زمان بیشتری می‌طلبد. همین تأخیر در رشد طبیعی، ممکن است از منظر بعضی از اطرافیان کودک، از جمله والدین، به بدتر شدن وضعیت او تعبیر گردد، در صورتیکه این موضوع صحت ندارد.
همانطور که کودک بزرگتر میشود و از عضلات خود برای انجام حرکات با الگوی غلط، بیشتر و بیشتر استفاده میکند، ممکن است سفتی عضلات در او تشدید شود. از طرفی، در بعضی از زمان‌ها که رشد کودک با سرعت بیشتری رخ میدهد، ممکن است رشد استخوان‌ها از رشد عضلات بیشتر باشد. این حالت نیز سفتی عضلات را افزایش داه و متعاقباً مشکلات عضلانی- اسکلتی (مانند راه رفتن روی پنجه پا) در کودک ظاهر میشوند. در چنین شرایطی، والدین غالباً فکر میکنند که وضعیت کودکشان بدتر شده است. از دلایل مهم سفتی عضلاتی میتوان به اسپاستیسیتی عضلات (افزایش قوام عضلات) کوتاهی آنها و یا ترکیبی از این دوحالت اشاره کرد. تشریح تفاوت بین این دو (اسپاستیسیتی و کوتاهی) اغلب مشکل است ولی باید درمانگر باید قادر باشد ما بین این دو حالت تفاوت قائل شود چرا که برای رفع هر کدام، تکنیکهای درمانی خاصی وجود دارد.
هرگونه ناخوشی و امراض کودکان، مانند عفونت گوش و گلو، میتواند برای دوره‌ای، باعث کاهش یا توقف پیشرفت رشد کودک در جلسات درمانی کلینیک یا در منزل شود.
استرس هیجانی. زمانی که کودک احساس کند برای کسب مهارت از طرف درمانگر یا والدین تحت فشار قرار گرفته است ممکن است وارد لجبازی شده و یا از ادامه همکاری سرباز زند. در کودک فلج مغزی، این شرایط قطعاً موجب عدم پیشرفت میشود اما این به آن معنی نیست که اوضاع او رو به وخامت گذاشته است.
اما در پایان نکتهای که والدین باید به آن توجه داشته باشند این است که هرگاه کودک مهارت‌هایی را که قبلاً آموخته از دست داد، حتماً با پزشک متخصص یا درمانگر خود در این خصوص مشورت کند!
سوالات متداول:
1.چگونه می توانیم به راه رفتن کودک فلج مغزی کمک کرد؟
برای بهبود توانایی های جسمی کودکان فلج مغزی باید از خدمات توانبخشی شامل کاردرمانی جسمی و کاردرمانی تعادلی و… استفاده نمود. استفاده از ارتز های کمکی برای حفظ تعادل کودک در راه رفتن می تواند کمک کننده باشد.
2.آیا کودک فلج مغزی خوب می شود؟
فلج مغزی به دنبال آسیب دائمی که به مغز کودک وارد میشود، ایجاد میگردد. میزان آسیب اولیه مغزی ثابت بوده، اما عوارض این آسیب با مراجعه زود هنگام به کلینیک کار درمانی و سایر خدمات توانبخشی و پیگیری مستمر درمان کودک در کلینیک و بویژه در منزل توسط خود والدین، بسیار زیاد میتواند در کسب مهارتهای حرکتی کودک از جمله راه رفتن تأثیر بگذارد.
ادراک توانایی درک محرک‌‌های حسی است که شامل آگاهی شناختی و حسی می‌باشد.در کاردرمانی حسی حرکتی از مدالیته های حسی برای مداخله درمانی استفاده می شود. حرکت از تعامل چندین سیستم (مانند حرکات ظریف، هماهنگی دیداری – حرکتی، لامسه، کاینستزیا و …) ناشی میشود و تئوری سیستمهای داینامیک با این امر موافق است. به عبارتی حرکت از تعامل بین سیستمهای تطابق پذیر و انعطاف پذیر ایجاد میشود. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه درمان یکپارچگی حسی و اختلالات پردازش حسی کودکان به صورت تخصصی فعالیت می نماید.کاردرمانی حسی با استفاده از تجهیزات پیشرفته مرکز مانند سنسوری روم در شکل گیری یکپارچگی حسی و درمان اختلال حسی کودکان پیشرو می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
حس ها شامل:
دیداری
شنیداری
وستیبولار: باعث میشود فرد تغییر در پازیشن‌‌ها و حرکات را احساس کند.
کاینستزیا: باعث میشود فرد حرکت عضو‌های بدنش را احساس کند.
حس عمقی: موقعیت عضله و مفاصل را به مغز مخابره میکند.
در صورت مختل شدن فرد نمیتواند تشخیص دهد اندامش در چه موقعیتی از فضا قرار دارد و بدن چه پازیشنی دارد.
لامسه: اولین حسی است که کودک از طریق آن اطلاعات محیط را دریافت میکند.
کاردرمانی حسی حرکتی
– در رویکرد کنترل حرکتی، از حس لامسه به عنوان مداخله فعال در نظر گرفته میشود.
ادراک
تعریف: توانایی درک محرک‌‌های حسی است که شامل آگاهی شناختی و حسی می‌باشد.
ادراک دیداری شامل درک شکل صحیح حروف (visual closure وfigure-ground)، شناسایی حروف (بازشناسی شکل) می‌باشد.
تمایز دیداری شامل:Closure ،Recognition و Categorization
اگر بخشی از یک نوشته پنهان شده باشد و کودک نتواند کل آن نوشته را شناسایی کند، مشکل در visual closure است.
تکامل درک فیزیکی فرد از خودش دست کم در گرو سه مولفه است: body awareness ،body scheme و body image.
:body scheme
در حین تولد وجود دارد و همچنان با رشد و تکامل کودک و تجربیات حسی حرکتی و فیدبک‌های دریافت شده از محیط باعث تعدیل هومونوکولوس در مناطق حسی و حرکتی مغز میشود.
پایهای نورونی برای body awareness محسوب میشود.
:body awareness
تعریف: توانایی تمایز و شناسایی ابعاد فیزیکی و حرکتی بدن به صورت دیداری است (به عبارتی درک موقعیت اندامها در فضا)
دارای جنبه‌‌های داخلی و خارجی است، که رشد جنبه‌‌های داخلی آن در گرو تکامل جنبه‌‌های خارجی هستند.
جنبه‌‌های خارجی با آگاهی از روابط (فضایی) بدن با محیط در ارتباط است.
ضعیف بودن body awareness باعث:
برخورد کردن با اشیا
عدم آگاهی از موقعیت اندامها در فضا
نزدیک افراد دیگر ایستادن
عدم تشخیص چپ و راست
:body image –
تعریف: تصویری است که فرد از مشخصه‌‌های فیزیکی بدن خود (مانند چاق و لاغری یا بلندی و کوتاهی) و مشخصه‌‌های عملکردی خود (مانند قدرت بلند کردن یک اشیا یا سرعت دویدن) دارد.
عوامل هیجانی- اجتماعی
هیجان یک حالت روانشناختی است که بر عملکرد حرکتی تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال در موقعیتهای ترس و استرسزا سیستم سمپاتیک کودک فعال شده و مهارت حرکتی جدید را به سختی میآموزد.
Task
مشخصه‌‌های یک task شامل ماهیت، ویژگیهای اشیا، اهداف و قوانین است.
ماهیت فعالیت:
فعالیت ساده: به حداقل توجه و پاسخ حرکتی ساده نیاز دارد
فعالیت پیچیده: به حداکثر توجه و دقت نیاز دارد
فعالیتهای حرکتی پیچیده، فعالیتهای نورونی بیشتری ایجاد میکنند.
بافتار‌های محیطی
تست environmental supportiveness: تأثیر محیط را بر بازی کودک می‌سنجد و حین آنالیز محیط بازی کودک به درمانگر ساختار می‌بخشد.
عملکرد حرکتی از تعامل بین سیستمهای منعطف و تطابق پذیر ناشی میشود
حرکت از تعامل چندین سیستم (مانند حرکات ظریف، هماهنگی دیداری – حرکتی، لامسه، کاینستزیا و …) ناشی میشود و تئوری سیستمهای داینامیک با این امر موافق است. به عبارتی حرکت از تعامل بین سیستمهای تطابق پذیر و انعطاف پذیر ایجاد میشود.
نقص عملکرد زمانی رخ میدهد که حرکت تطابق کافی با فعالیت و موانع محیطی نداشته باشد
کودکی که دچار نقص حرکتی یا پردازشی است، دارای حرکات کلیشهای و محدود می‌باشد و تنوع اندکی در حركات دارد. به عنوان مثال کودک 3 سالهای که در برنامهریزی حرکتی مشکل دارد، تنها یک الگو برای سوار شدن بر روی سهچرخه خود میآموزد و نمیتواند از زاویه‌‌های دیگری سوار سهچرخه شود زیرا در حرکات خود از تنوع کمی بهره میبرد. تنوع اصل مهمی در حرکت بصورت موثر است.
کاردرمانگر فعالیت را به نحوی اصلاح میکند که کودک بتواند آن را انجام دهد
بر اساس تئوری سیستمهای داینامیک، مشکل در برنامه ریزی و اجرای حرکات را میتوان تغییر داد: با تغییر دادن درجه آزادی مورد نیاز
تعریف درجه آزادی: یعنی صفحه‌‌های حرکتیای که مفصل در آنها امکان حرکت را دارد
بر اساس تئوری سیستمهای داینامیک، با قرار دادن کودک در پازیشنی که درجه آزادیاش را محدود کند، میزان کنترل وی روی پاسچرش کاهش مییابد بنابراین موفقیت بیشتری در مهارتهای دست کسب میکند، زیرا نیاز کم‌تری دارد تا با اندام فوقانی پاسچرش را کنترل کند.
پازیشن‌‌هایی که کنترل پاسچر را محدود و موفقیت مهارتهای دستی را افزایش میدهند:
Supported sitting
Prone
– با محدود کردن برخی از درجات آزادی، یادگیری الگوهای حرکتی دقیق و پیچیده تسهیل می‌گردند.
:attractor state –
تعریف: تمایل بر حفظ الگویی است که نیاز به کم‌ترین درجه آزادی دارد – به عنوان مثال ممکن است کودک تمایل به نشستن در حالتی را داشته باشد که تیلت خلفی لگن ایجاد میکند. این الگو همان attractor state است که ممکن است پاسچر موثری نیز نباشد و مانع رسیدن کودک به سایر مایل استون‌‌های رشدی (مانند به سادگی reach کردن) شود.
وظیفه درمانگر این است که atractor state را بیابد و اگر عملکرد کودک را محدود میکند آن را به گونهای تغییر دهد که درگیر شدن در آکوپیشن را تسهیل سازد – این امر perturbation نام دارد.
انواع perturbation:
سایکولوژیک: انگیزهدادن به کودک جهت تغییر فعالیت یا محیط
فیزیکی: کودک حس میکند بدنش توازن درستی ندارد و باید آن را اصلاح کند.
کمی حس و بیش حسی در کودکان
کاردرمانی حسی در تشخیص کم حسی و بیش حسی در کودکان با اختلال پردازش حسی فعالیت می نماید .پس از تشخیص کم حسی و بیش حسی در کودکان توسط متخصص کاردرمانی حسی برنامه کاردرمانی حسی برای کودکان مشخص می گردد. با استفاده از امکانات پیشرفته مرکز دکتر صابر نظیر اتاق تاریک بینایی، اتاق تعدیل شنیداری، اتاق تعدیل حسی، سنسوری روم و ماساژ درمانی به درمان اختلال حسی در کودکان می پردازد. تمرینات تعدیل حسی مانند استفاده از گل رس، ماساژ با بافت های مختلف پارچه، ارائه محرک های شنوایی در فرکانس های کختلف و تنظیم شده، تحریکات بینایی در اتاق تاریک جهت بهبود حساسیت بینایی، توجه بینایی و … می تواند به کودک با بیش حسی و کم حسی کمک نماید تا یکپارچگی حسی را در داده های حسی به وجود آورده و بی قراری های آن را کاهش دهد.
اختلال حس عمقی
اختلال حس عمقی یکی از اختلالاتی است که در کاردرمانی حسی حرکتی درمان می گردد. مشکلات حس عمقی شامل اختلال در تعادل و عدم توانایی کودک در انجام مهارت هایی که نیاز به حرکت و حفظ تعادل دارد می گردد. کودک در بالا و پایین رفتن از پله ها، رد شدن از روی موانع و عبور از روی پل یا پریدن دچار مشکل می گردد. تمرینات کاردرمانی یکپارچگی حسی موجب بهبود مشکلات حس عمقی در کودک و تقویت مهارت های حرکتی او می گردد.
مدل‌‌های بالینی که از تئوری سیستمهای داینامیک پیروی میکنند
این مدل‌‌ها شامل: MOHO ، COPM ، Task- specific training، Occupation، environment، Person، performance capacity، Activity-focused motor intervention، Framework for occupational grading
Activity-focused motor intervention –:
بر تمرین و تکرار فعالیتهای حرکتی هدفمند تأکید دارد
طبق این رویکرد کنترل حرکتی و هماهنگی در بطن فعالیتهای عملکردی ظهور پیدا میکند
درمانگر با استفاده از این رویکرد حرکاتی را فراهم میکند که یادگیری حرکتی را طی روتین روزانه بهبود می‌بخشد.
Framework for occupational grading –:
کاربرد : در افرادی که اختلال CNS مطابق با تئوری سیستمهای داینامیک دارند بکار میرود
این چهارچوب نشان میدهد که چگونه درمانگر رویکرد‌های سیستمهای داینامیک و strength training را با هم ترکیب میکند
این رویکرد بر حسب strength training و تمرین فعالیتهای معنادار می‌باشد.
اصول تئوری سیستمهای داینامیک در کاردرمانی حسی حرکتی
Whole Learning
یادگیری کل فعالیت باعث میشود که کودک فعالیت را هماهنگتر، طولانی تر (از لحاظ زمانی) و با انگیزه بیشتری نسبت به یادگیری جزئی از حرکت انجام دهد.
حرکت فعال مناطق بیشتری از مغز را در مقایسه با حرکت غیرفعال و تحریکات لامسه ایجاد میکند.
نشانهی مهم یک حرکت عملکردی توانایی پاسخ دادن به طریق مختلف است. بنابراین یکی از اهداف مداخله کاردرمانی یکپارچگی حسی در کودکان با اختلال هماهنگی رشد (DCD) افزایش تنوع و انعطاف پذیری در حرکات است.
Variability
طبق تئوری سیستمهای داینامیک حرکت باید با تغییرات بین سیستمهای بدن قابلیت انعطاف داشته باشد
هدف مداخلات motor control : رسیدن به حرکات عملکردی است و برای داشتن حرکت عملکردی فرد باید مهارتهای حرکتی متنوعی در اختیار داشته باشد (یعنی variability داشته باشد). بنابراین در مداخلات motor control به جای اینکه کودک یک الگوی حرکتی را چندین بار تکرار کند، باید یک عمل را به طریق مختلف انجام دهد. به عنوان مثال: به جای اینکه در جلسه درمانی کودک روی صندلی بنشیند و مکعب‌‌ها را از یک نقطه بردارد و درون ظرف قرار دهد، بهتر است مهره‌‌هایی که در نقاط پراکنده قرار دارند را بردارد و درون ظرف قرار دهد.
برای اینکه کودک فعالیتی را بتواند به چندین طریق انجام دهد باید توانایی حل مسئله وself-correct داشته باشد.
Problem solving
زمانی که کودک حین انجام فعالیت به طور درونی از حل مسئله استفاده میکند، بهتر از حالتی که به طور خارجی به وی فیدبک داده میشود مهارتهای حرکتی را میآموزد.
کودک فعالیتهای حرکتی جدید را در فعالیتهایی که نیاز به درگیری اجتماعی دارند و هدفمند هستند بهتر میآموزند.
Self-Correcting: باعث میشود که کودک بر cueهای داخلی تکیه کند و حرکاتش را در محیط‌های مختلف تطابق دهد.
درمانگر برای بهبود اجرای حرکت موقعیتهای زیاد برای حل مسئله در کودک فراهم کند به جای اینکه بخشی از فعالیت را چندین بار تکرار کند.
Meaning
در صورتی که کودک فعالیتی را مهم و معنیدار بپردارد و باور داشته باشد که در آن موفق خواهد شد، در مهارتهای حرکتی دشوار به احتمال بیشتری درگیر میشود.
در صورتی که فعالیت برای کودک معنادار باشد، به مدت طولانیتر با کیفیتتر و با تکرار بیشتری آن را انجام میدهد.
meaning را میتوان با استفاده از مصاحبه‌‌های نیمه ساختار یافته در کودک مشخص کرد.
دو تست زیر ارزیابی مشاهدهای از علایق، انگیزه و میزان نزدیکی کودک به سمت بازی است:
Pediatric volitional questionnaire
Test of playfulness
تست COSA) Child Occupational Self-Assessment):
به کودک کمک میکند فعالیتهایی که علاقه دارد و در آنها درگیر شود را شناسایی میکند
در این ارزیابی باید شرایط زیر فراهم باشد:
محیط آرام و راحت
درگیر کردن کودک در مکالمه غیررسمی(informal)
مصاحبه با سوال‌‌های انتها باز شروع میشود و با سوالات توضیحی ادامه پیدا میکند
به cueهای غیرکلامی باید توجه کند
در چندین جلسه انجام میشود
هدف: بدست آوردن اطلاعات در خصوص کودک
درمانگر از مدلCO-OP برای درگیر کردن کودک در اهداف و حل مسئله استفاده میکند. این مدل با تئوری سیستمهای داینامیک تطابق دارد و برای بهبود حرکت در کودک با اختلال هماهنگی رشد (DCD) مؤثر است.
یکی از اختلالات حسی در کودکان بیش حسی و کم حسی می باشد. بیش حسی ممکن است در یک حس یا چندین حس کودک خود را نشان دهد. کودکی که در مکان های شلوغ و پر سرو صدا به سادگی پریشان می شود به بیش حسی شنیداری مبتلاست. کودک دیگری می تواند نسبت به در آغوش گرفته شدن و لمس شدن واکنش نشان دهد و اظهار ناراحتی نماید. زمانی که کودکی توسط تجارب حسی احساس پریشانی جسمی یا عاطفی میکند، نمیتواند بهترین عملکرد را داشته باشد.مرکز درمان اختلالات حسی دکتر صابر با تجهیزات و امکانات روز دنیا نظیر اتاق ماساژ درمانی، سنسوری روم، بازی درمانی، کاردرمانی حسی، اتاق تعدیل شنیداری، اتاق تاریک بینایی در زمینه درمان اختلالات حسی کودکان فعالیت می نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
کودک با مشکلات بیش حسی ممکن است در موقعیت های عادی احساس درد یا ناراحتی شدید کند. اگر کودکی واقعا احساس ناراحتی و درد میکند، بهترین حالت این است که سه نکته را در ذهن داشته باشید. شما از او میخواهید که نهایتاً بتواند همه انواع تجربه‌‌ها را تحمل کند، شما میخواهید از موقعیتهایی که هنوز نمیتواند به سادگی تحمل کند اجتناب کند و همچنین ایده خوبی است که حساسیتهای او را تطابق دهید به گونه ای که او همین اکنون بتواند بهترین عملکرد را داشته باشد.
دیر رسیدن همیشگی به کلاس
رفتاری: علی دانش‌آموز خوبی است اما همیشه ۱۰ دقیقه برای کلاس تأخیر دارد. او با دوست‌‌هایش پیاده به کلاسشان میرود و می‌فهمد که دفترچه اش را در کمدش جا گذاشته است، بنابراین مجبور است که دوباره به آنجا برود. ریاضی و علوم برایش کسل کننده است و به ندرت تکالیفش را انجام میدهد. اگر او دیر به کلاس برود، او را به اتاق مدیر می‌فرستند تا با او برخورد شود. او امروز تکالیفش را انجام نداده است و نمی‌خواهد که انجام بدهد به او گفته شد که با وجود نمرات خوبش اگر این روش و رفتار بد را ادامه دهد این ترم را نخواهد گذراند.
حسی: پیمان دانش‌آموز خوبی است، اما مدام حداقل ۱۰ دقیقه برای کلاس تأخیر دارد. او تنها نمیتواند با هرج و مرج‌های بین کلاس‌ها کنار بیاید. او خیلی آرامتر از همکلاسی‌‌هایش راه میرود و اگر دیگران او را هل بدهند ناراحت میشود. او قبل از اینکه به کلاس بعدی برود همیشه به محوطه دستشویی میرود و منتظر می‌ماند تا راهرو خالی شود و به کلاس بعدی برود. وقتی به او گفته شد باید نسبت به کلاس‌‌هایش وقتشناس باشد؛ او گفت که نمیتواند. به او گفته شد که با وجود نمرات خوبش، اگر این روش و رفتار بد را ادامه دهد این ترم را نخواهد گذراند.
داشتن مشکلات حسی این اجازه را به کودک نمی‌دهد تا بدرفتاری کند اما برای تعیین این مسئله ضروری است که والدین، معلم و یا دیگران کودک را به خاطر رفتاری تنبیه میکنند که نمیتواند آن را کنترل کند. والدین، معلمین و دیگران و کودک زمانی که بالغ شد، نیاز دارند تا نسبت به پیشبینی موقعیتهای دشوار، تشخيص علایم هشدار دهنده اولیه نسبت به بحران در حال وقوع هوشیار باشند و همچنین داشتن ترفند‌هایی برای رفع مشکل، و داشتن یک نقشه مثبت عملی برای زمانی که کودک دچار از هم گسستگی میشود.
کاردرمانی در بیش حسی کودکان
بسیاری از والدین و درمانگران بالینی مکرراً از خودشان می‌پرسند: باید چه زمانی این کودک را به سمت استفاده از تجارب حسی روزانه هدایت کنم؟ (بردن او به سوپرمارکت به این امید که در معرض قراردادن تکراری او را حساسیت زدایی خواهد کرد). باید چه زمانی کاملا از او محافظت کنم؟ ( مثلاهرگز به سوپرمارکت نرویم). باید تا چه حد حساسیتهای اورا تطبيق بدهم (رفتن به سوپر مارکت در فواصل زمانی مختلف برای یک گردش سریع، اجازه دادن به او جهت پوشیدن هدفون‌‌های که صدا را حذف میکنند). این یک معمای ساده نیست که کاملاً حل شود، و یکی از بزرگ‌ترین چالشهای بزرگ کردن یک کودک با مشکلات حسی است، و اشاره ای ندارد به کسی که ممکن است چالشهای تکاملی مختلف دیگری را نیز داشته باشد.
تشخیص علایم بیش حسی در کودکان
زمانی که کودک تحت فشار مرحله ی حساس قرار گرفت، تقریباً غیرممکن است که به عقب برگردد. به همین دلیل تشخیص علائمی‌که از مشکل خبر میدهند خیلی مهم است. علائمی که نیاز به توجه دارند. آیا کودک شروع به آرام شدن کرده است؟ خیلی سریعتر صحبت میکند؟ آیا کودک شروع به پس زدن‌‌های فیزیکی کرده است؟ آیا شروع به درگیر شدن در رفتارهای خود تحریکی شده است؟ آیا بی رنگ یا قرمز شده است؟ آیا تنفس او سریع و یا افزایش ضربان قلب دارد؟
کاردرمانی حسی
با فراهم کردن تحریکات حسی منظم در لحظات کلیدی در طول روز- قبل از مدرسه، قبل از صرف غذا، ایستادن در صف، منتظر ماندن در مطب دکتر، حین انجام تکالیف – شما این امکان را فراهم کردهاید که سیستم عصبی کودک در مقابل نیازهای ناگزیر زندگی روزمره بتواند مقاومت کند. ضرب المثل قدیمی را به یاد بیاورید علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد. فقط داشتن یک استراحت میتواند از موقعیتهای مشکلزا جلوگیری کند. داشتن استراحت‌‌های مختلف در طول ساعات مختلف انجام تکالیف، داشتن میان وعده قبل و بعد از فعالیتهای مدرسه، انجام کمی جست و خیز و دویدن دور بلوك‌ها قبل از دیدن مادربزرگ، یا جویدن آدامس قبل از نشستن برای صرف شام میتواند تفاوت بزرگی را ایجاد کند. اگر میدانید که حرکت کودک شما را سازماندهی میکند، به او حق انتخاب فعالیتهای حرکتی مختلفی را بدهید که میدانسد از آن لذت میبرد.
اگر میدانید که کودک شما در صورتی خوب عمل خواهد کرد که فعالیتی را با دستانش انجام بدهد کیسه ای پر از توپهای فشاری، مدادرنگی‌ها و دفترچه یادداشت را برای او فراهم کنید.
دختر 5/4 ساله من مشکلات حسی زیادی دارد. او اکنون به مدت بیشتر از یک سال است که آموزش‌‌های رفتن به توالت را دیده است، اما در مدرسه شروع به خیس کردن خودش کرده است جون از استفاده کردن از توالت امتناع میکند. ما فکر کردیم که به این دلیل است که شاید او اضطراب جدایی داشته باشد و حتی مدرسه در خصوص احتمال وجود اختلال نافرمانی مقابله ای صحبت کردند. سرانجام خودم در مورد موضوع با او صحبت کردم. مشکل این بود که او از دستمال‌‌های توالت تنفر داشت و می‌دانست که اگر از آن دستمال‌‌ها استفاده کند مجبور است که دستهایش را بشوید و دوباره با آن دستمال‌‌ها پاک کند. من دستمال‌‌های مرطوب را از خانه فرستادم و او در مدرسه شروع به استفاده از توالت کرد. ( مادر یک کودک پیش دبستانی)
آرام کردن یک موقعیت تنشزا
زمانی که کودکی بیش حسی دارد، نکته کلیدی حفظ وضعیت ظاهر و ایمنی است. معمولاً تلاش برای آرام کردن کودک از راه منطق زمانی که او در وسط بحران است نتیجه معکوس میدهد. در عوض نیاز دارند تا موقعیت را آرام کنند.
به والدین آموزش دهید که اگر امکان دارد کودک را به یک مکان با سطح تحریکات حسی قابل ترجیح ببرند؛ یک موقعیت کاملاً آرام با نور کم و نبود هیچگونه رفت و آمد. کودک میتواند با هدفون به موسیقی آرامی گوش بدهد، شیء نرمی را نگه دارد، کمی آب بنوشد، و یا فقط نفس بکشد. بعضی از فشار‌های محکم مثل مالیدن پشت و یا بغل کردن ممکن است در این راستا باشد ولی فقط زمانی که کودک از آن خوشش می‌آید. به یاد داشته باشید که یک کنارهگیری حسی مناسب کاملاً با تنبیه و طردکردن متفاوت است. این یک فرصت است که کودک احساسات بد را تخلیه کند به این ترتیب او میتواند بهتر احساس و عمل كند.
قطعاً والدین میتوانند در مورد آن‌چه که اتفاق افتاده صحبت کنند. بعضی مواقع به طور ساده مثلاً ” من دیدم که واقعاً زمان سختی داشتی. فکر میکنی چه چیزی باعث آن شده است؟ فکر میکنی که خیلی شلوغ، پر سر و صدا و یا بد بو بود و یا چیزی اینجا وجود دارد؟ آیا در مورد اینکه اگر دوباره در چنین موقعیتی قرار گرفتیم چه کاری میتوانیم انجام بدهیم ایدهای داری؟” اگر والدین پی ببرند که او میتواند خودش را به طریق متفاوتی کنترل کند میتوانند که معذرت خواهی بکنند” میدانم که رفتن به مرکز خرید برای تو دشوار است. تو کار بزرگی انجام دادی تا زمانی که من تو را مجبور کردم به مغازه‌‌های زیادی برویم. من معذرت میخواهم. من باید به خاطر داشته باشم که تو نیاز به استراحت داری و یا اینکه باید یک روز دیگری مراجعه می‌کردیم. ما دفعه بعدی بهتر میتوانیم از آن‌چه که اتفاق افتاد جلوگیری کنیم”.
زمانی که والدین تلاش میکنند تمام کارهای روزمرهشان را انجام دهند ولی باید مدام با یک کودک با مشکلات حسی سر و کله بزنند میتواند خیلی خستهکننده باشد، خصوصاً زمانی که کودکان دیگر نیز نیاز به توجه دارند. اگر والدین آرامش خود را از دست بدهند و شروع به فریاد زدن بکنند او باید صبر کند تا همه چیز آرام شود و بعد در مورد آن صحبت کند. کتک زدن هرگز وسیلهای قابل قبولی برای نظم و انضباط نمی‌باشد. اولاً، به کودک یاد میدهد که برای ارتباطات از دستهایش استفاده کند که مسئله خوبی نیست. دوماً، ممکن است حس را بزرگ جلوه دهد، یک کودک بیش حس ممکن است که یک ضربه خفیف را یک حمله ترسناک درک کند در حالی که کودکی که دچار کم حسی است آن را فوقالعاده تصور کند.
مانند هر چیز دیگری آگاهی و دانش یک قدرت است. چنان که والدین در پیشبینی اینکه کدام موقعیتها برای کودک مشکلساز خواهد بود بیشتر ماهر شدند، و همه افراد نسبت به استفاده از روشهای حسی که در وهلهی اول از مشکلات جلوگیری میکند عادت کردند، زندگی با کودک دارای مشکلات حسی کمتر چالش برانگیز خواهد بود.
فلج مغزی در کودکان خود را با علائمی نظیر تاخیر حرکتی کودک، عدم توانایی کودک در نگه داشتن سر، سفتی اندام ها و نتوانی در حرکت دادن یک سمت بدن یا هر دو سمت بدن نشان می دهد. کودکان با فلج مغزی خفیف ممکن است دیرتر از نوع شدید آن تشخیص داده شوند اما در هر زمان که والدین پی به مشکلات حرکتی نوزاد خود برند باید در اولین فرصت جهت ارزیابی دقیق حرکتی نوزاد اقدام نمایند. مرکز درمان فلج مغزی دکتر صابر به صورت تخصصی در زمینه کاردرمانی فلج مغزی و گفتاردرمانی فلج مغزی فعالیت می نماید.
هدف نهایی کاردرمانی رساندن کودک به حداکثر استقلال ممکن است. بعضی از کودکانی که فلج مغزی در آنها از نوع خفیف است، مشکل خاصی در مسیر کسب استقلال نخواهند داشت. برای بعضی دیگر، کسب این فرآیند کند و زمانبر است. تعدادی از کودکان مبتلا به فلج مغزی شدید، به علت مشکلات عدیدهای که دارند، همیشه نیازمند دریافت کمک از اطرافیان خود خواهند بود.
اما نکته مهمی‌که همیشه والدين و اطرافیان کودک فلج مغزی باید به آن توجه ویژه داشته باشند اینست که اجازه دهند کودک همه کارهای خویش را تا حد امکان خودش انجام بدهد. اگر کودک قادر نیست یک فعالیت را خودش بهطور کامل انجام بدهد، آن را به بخش‌‌های کوچک‌تر تقسیم کرده و هر قسمتی که کودک قادر به انجام آن است (حتی به میزان خیلی کم) را به خودش واگذار کنند. اینکار باعث ایجاد حس خود کارآمدی و اعتماد به نفس در کودک شده، به طوریکه سعی میکند بقیه قسمت‌های آن فعالیت را فراگرفته و در آن به طور فعال مشارکت داشته باشد. به عنوان مثال اگر کودک در تعویض پیراهن خود به والدین متکی است، لازم است در ابتدا این فعالیت را به اجزا کوچک‌تر مانند آوردن پیراهن تمیز از کشو، باز کردن دکمه لباس، در آوردن آستین‌‌ها، و پوشیدن یک آستین و بعد آستین دیگر، … تقسیم کرده (حتی میتوان به اجزا کوچک‌تر از این نیز تقسیم کرد) و یک بخش را (ترجیحاً بخشی که خود کودک دوست دارد) به خود کودک بسپارند. سپس با افزایش توانمندی کودک بقیه قسمت‌های فعالیت را نیز به عهده خود او بگذارند.
آیا کودک فلج مغزی من میتواند صحبت کند؟
انواع گوناگونی از توانمندی‌های ارتباطی (کلامی و غیرکلامی) در میان کودکان فلج مغزی رواج دارد. بعضی از این کودکان برای یادگیری تکلم مشکل خاصی ندارند. اما بعضی دیگر در کنترل عضلات گفتاری مانند عضلات صورت و اطراف دهان، زبان، حلق و حنجره مشکل داشته و یا دچار تاخیر در رشد مهارتهای شناختی هستند. مهارتهای شناختی به آن دسته از مهارتهای ذهنی اطلاق میشود که کودک برای یادگیری هر چیزی نیازمند آنها است. این مهارت‌ها عبارتند از توجه، تمرکز، توانایی حل مسئله، حافظه، تفکر و استدلال. این دسته از کودکان به منظور رشد و توسعه گفتار و یا یادگیری دیگر روشهای ارتباطی، نیازمند استفاده از خدمات گفتار درمانی و یا آسیبشناس گفتار و زبان (گفتاردرمانگر) هستند. البته شایان ذکر است که در صورت وجود مشکلات شناختی در کودک، کاردرمانگر ذهنی میتواند به صورت فعال در این حیطه وارد شده و مشارکت کند.
آیا ممکن است مشکلات رفتاری در کودک من ایجاد شود؟
در مسیر رشد کودکان فلج مغزی، ممکن است در بعضی از آنها رفتارهای نابهنجار، ضداجتماعی و غیرقابل کنترل شکل بگیرد. از طرفی، عدم تحرک یا تحرک نامناسب و نیز عدم توانایی در برقراری ارتباط با دیگران، از عوامل زمینهساز بروز ناکامی یا ناامیدی در این دسته از کودکان هستند. به عنوان مثال، کودکی که گفتار مناسبی ندارد، ممکن است از جیغ زدن برای شروع ارتباط و تعامل با دیگران استفاده کند. خوشبختانه با دو روش میتوان نابهنجاری‌های رفتاری را در این کودکان درمان کرد: ۱. تکنیکهای اصلاح رفتار که کمک و یاری روانشناسان را می‌طلبد چرا که آنها میتوانند در آموزش به والدین کودکان فلج مغزی، برای طرز برخورد صحیح با کودک، در موقعیتهای مختلف نقش مهمی داشته باشند. ۲. رشد و توسعه مهارت‌هایی که در کودک موجب استقلال بیشتر او میشود. کاردرمانگران به طور مسلم قادر هستند در این حیطه (رشد و ایجاد مهارتهای استقلال بخش) نقش برجستهای ایفا کنند. در پایان، تأکید روی این نکته برای همکاران کاردرمانگر و والدین گرامی بسیار اهمیت دارد که به یاد داشته باشند هر کودک دارای شخصیت منحصر به فرد و بینظیری است. بنابراین برای ایجاد حس كفایت و کارآمدی در کودک و نیز شاد کردن و موفق کردن او در مسیر ناهموار و صعود توانبخشی،باید از روشهای منحصر به فرد (مختص به هر کودک) برای ایجاد انگیزه و اشتیاق در او بهره گرفت. در همین جا است که خلاقیت کاردرمانگر معنی پیدا کرده و همراه با دیگر ابزاری که در اختیار دارد، برای هر کودک نسخه شفابخشی میپیچد.
آیا کودک من از امید به زندگی طبیعی برخوردار خواهد بود؟
مشکل اصلی کودکان فلج مغزی، آسیب اولیه مغزی بوده که به دنبال آن آسیب ثانویه در سیستم اسکلتی- عضلانی و به میزان کمتر در دیگر دستگاههای بدن رخ میدهد. نکته مهم اینجاست که در اکثر کودکان فلج مغزی، بقیه دستگاههای بدن سالم بوده و آنها میتوانند از یک زندگی طبیعی برخوردار باشند. البته این به شرطی محقق میشود که در اسرع وقت، درمان‌های توانبخشی خود را شروع نمایند. فقط بخش کوچکی از کودکان فلج مغزی با میزان ابتلای خیلی شدید و با مشکلات همراه جدی مانند تشنج، در معرض خطر کاهش امید به زندگی هستند. به عنوان مثال ممکن است در این دسته از کودکان عفونتهای مکرر قفسه سینه رخ داده و یا دارای تشنج‌‌های طولانی مدت باشند.
آیا کودک بعدی من به فلج مغزی مبتلا خواهد شد؟
این موضوع بسیار بعید بنظر میرسد اما بهتر است شما در این زمینه با پزشک خود مشورت کنید. والدین باید احساس راحتی کرده و تمام موارد را با پزشک خود یک به یک بررسی کرده تا در صورت لزوم به متخصصین ژنتیک ارجاع داده شوند. از طرفی بهتر است در طی حاملگی‌‌های بعدی، به طور مرتب تحت نظر پزشک متخصص زنان و زایمان بوده و مراقبت‌های مامایی دریافت کنند.
آیا همه آن چیزی که پزشکان و درمانگران راجع به کودک فلج مغزی من میدانند به من میگویند؟
پاسخ این سوال «بله» است. اما نکته مهم اینجاست که زمانی که درمانگران در پاسخ دادن به پرسش والدين به سختی می‌افتند، والدین بنا را بر این می‌گذارند که آنها اطلاعاتی دارند یا متوجه نکتهای شدهاند که از ما مخفی میکنند. به هر حال والدین باید مطمئن باشند که درمانگران حتماً تمام نکاتی که تا آن لحظه راجع به کودکشان متوجه شدهاند را به اطلاع آنها می‌رسانند. اما سوال مهم دیگر این است که چه موقع درمانگران در توضیح مسائل مربوط به کودک دچار مشکل میشوند؟ شاید بتوان به عواملی از قبیل بیتجربگی درمانگر، اطلاعات ناکافی او، بیان ضعیف او در توضیح مسائل، اطلاعات ناکافی والدین، عدم ارتباط مناسب بین والدین و درمانگر، … اشاره کرد.
سوالات متداول:
1.آیا کودک فلج مغزی صحبت می کند؟
بعضی از این کودکان برای یادگیری تکلم مشکل خاصی ندارند. اما بعضی دیگر در کنترل عضلات گفتاری مانند عضلات صورت و اطراف دهان، زبان، حلق و حنجره مشکل داشته و یا دچار تاخیر در رشد مهارتهای شناختی هستند.
2. آیا کودک فلج مغزی من در حرکت مستقل می شود؟
هدف نهایی کاردرمانی رساندن کودک به حداکثر استقلال ممکن است. بعضی از کودکانی که فلج مغزی در آنها از نوع خفیف است، مشکل خاصی در مسیر کسب استقلال نخواهند داشت. برای بعضی دیگر، کسب این فرآیند کند و زمانبر است. تعدادی از کودکان مبتلا به فلج مغزی شدید، به علت مشکلات عدیده ای که دارند، همیشه نیازمند دریافت کمک از اطرافیان خود خواهند بود.
سیستم تعادلی در گوش داخلی قرار دارد و تغییرات در نیروهای گرانشی و وضعیت سر را نمایان میسازد . هنگامیکه سیستم تعادلی به طور مؤثری کارکند به عنوان پردازنده ی اولیه ی ورودی حسی به تعادل و جهت گیری بصری شما هنگام حرکت در فضا کمک میکند. همچنین سیستم وستیبولار یک نقش کلیدی در دقت و چابکی ایفا میکند. سیستم عصبی مرکزی تعادل و سایر ورودی های اختلال حسی را به وسیله ی ارزیابی برای درمان بالقوه و سپس پاسخ ، پردازش میکند. برطبق موارد گفته شده ، شاهد این واکنشها خواهیم بود : تسهیل پاسخهای محافظت کننده به تناسب موقعیت (مثلا هنگام مواجهه با خطرمراقب باش) یا ممانعت از پیامهای محافظت کننده (مثلا نگران اینجا نباش) یا تبدیل پاسخهای محافظتی (مثلا مطمئن نیست پس بااحتیاط پیش برو.) این ارزیابی برای کودکی که مشکل حسی تعادل و عملکرد ضعیفی دارد، درست کار نمیکند. مرکز کاردرمانی حسی دکتر صابر در زمینه درمان اختلال پردازش حسی وستیبولار به صورت حرفه ای فعالیت دارند. کاردرمانی تعادلی و سنسوری روم و ماساژهای عمقی موجب درمان اختلال حسی تعادلی در کودکان می گردد. در این مطلب به صورت دقیق تر به مشکلات کودکان با اختلال حس وستیبولار و درمان های آن می پردازیم.
مشکل حسی تعادل
کودکی با مشکلات سیستم تعادلی و کنترل حرکتی ممکن است نوع عضلانی ضعیفی داشته باشد چون پیامهایی که به ماهیچه ها دستور میزان انقباض میدهند از عهده ی این کار برنمی آیند. هنگامیکه کودک قصد جابه جایی دارد ، ممکن است قادر به فعالسازی ماهیچه هایش به طور مناسبی نباشد و از ایجاد هماهنگی میان تعادل و ماهیچه ها جلوگیری میکند. درنتیجه ممکن است بعضی فعالیت ها چالش برانگیز یا ترسناک به نظرش برسند و از آنها اجتناب کنند.
چنین کودکی ممکن است قادر به تفسیر وضعیت سر و بدنش که در جهت حفظ توازن و تعادل قرارگرفته اند نباشد. او ممکن است هنگام جا به جایی احساس عدم امنیت و خطر بکند زیرا او نمیتواند بگوید کدام راه به سمت بالاست یا اینکه به کجا میرود. تغییرات در وضعیت سر ممکن است او را گیج کند و امکان دارد از بالا آوردن پاهایش از زمین خودداری کند. او ممکن است به راحتی گیچ شود یا شاید اصلا نتواند کاری را انجام دهد. زمینه ی بصری ممکن است به علت حرکتهای ناپایدار باشد. به عنوان مثال هنگامیکه او سوار چرخ و فلک است ، طوری به نظر میرسد که تمام دنیا اطراف او میچرخد . هنگامیکه کودک با مشکلات تعادلی سوار ماشین و هواپیما میشود سیستم وستیبولار حرکات را حتی زمانیکه سیستم بصری نمیبیند ، حس میکند و این سیگنالهای آمیخته میتوانند منجر به بیماری سفر شوند. (وقتی فرد دچار هواپیما زدگی ، دریا زدگی و… میشود حالتی به وجود می آید که به آن بیماری سفر میگویند.) برخی از افراد هستند که ممکن است با راه افتادن وسیله نقلیه به خواب بروند. برای بعضی کودکان دریافت ورودی های تعادلی هنگام جنبش ، نگه داشته شدن در صندلی کودک ، یا نشستن در ماشین ممکن است از راههایی باشد که آنها بتوانند بهتر به خواب بروند. سایر کودکان ممکن است چابک و فرز باشند به طور پایداری جابه جا شوند ، بیقراری و ناآرامی میکنند، زیاد لول میخورند و گهگاهی کارهای خطرناکی را انجام میدهند، مانند بالارفتن از مکانهای خیلی مرتفع یا دوچرخه سواری کردن با سرعت زیاد و بدون توجه به ترافیک. به علت دشواری های محدودکننده این کودکان و نیاز آنان به حرکت ، این کودکان ممکن است دیگران را آزار دهند و شانسی برای فرصتهای یادگیری حیاتی نداشته و مستعد آسیب باشند.
کودکی با ناامنی ثقلی به تغییرات در وضعیت سر یا جابه جایی به طور نامتناسبی پاسخ میدهد که یک خطر ریسک واقعی است. کودک احساس میکند که نمیتواند تعادل خود را در برابر نیروهای ثقلی حفظ کند. این ممکن است به علت یکپارچگی ضعیف وستیبولار و عملکردهای مخچه ای باشد. اصولا مشکل پردازش اطلاعات از اوتریکول و ساکول است.
علائمی مثل ترس از ارتفاع ، احساس واژگون بودن مثل زمانیکه از میله های بازی آویزان است یا حالت معلق بودن در زمان پشتک زدن می باشد. راه رفتن روی زمین ناهموار یا سطح نرم مانند گذرگاه پرصخره یا در برف یا شن ممکن است اضطراب آور باشد ، همانطور که گام برداشتن از یک سطح به سطحی دیگر این حالت را ایجاد کند؛ مثل رفتن از یک پیاده روی بتنی به محلی پوشیده از چمن . نشستن در ماشین ، راندن دوچرخه ، اسکیت یا سایر چالش های حرکتی ممکن است موجب ناراحتی فرد شود ، حتی فعالیتهای بی ضرری مانند خم شدن و برداشتن شی افتاده روی زمین یا بستن بندکفش (کودک یاد خواهد گرفت که اشیا را با خم کردن لگن و زانوها و مستقیم نگهداشتن سر از زمین بردارد یا پاهایش را از صندلی بالا بیاورد که بندهایش را گره بزند.) کودکی که از نظر ثقلی ناامن است ، معمولا فعالیتهای ثانویه را برمیگزیند مانند خواندن ، هنر و صنایع دستی و ساخت وسایل و از فعالیتها و بازی های فیزیکی پرهیز می کند.
کودک میترسد که پاهایش را از زمین بردارد ، از چرخش و یا حرکت برای پشتک نیز اجتناب میکند. او ممکن است تمایل داشته باشد خودش را از نظر فیزیکی به چالش بکشد البته درصورتیکه قادر به کنترل وضعیت باشد.
همچنین اگر جابه جایی برروی او نیرویی اعمال کند امکان ترس و نگرانی وجود دارد. هنگامی که او را برروی تشک تعویض پوشک قرار می دهند بیتابی می کند و نق میزند ، هنگامی که کودک را میچرخانند گریه میکند و وقتی بزرگتر شد ، از بازیهای دشوار و ورزشهای تیمی اجتناب میکند.
حساسیت بیش ازحد به حرکت در اختلال حس تعادل
کودکی با فعالیت بیش ازحد وستیبولار یا تعادلی ممکن است به صورت نامطمئن و مضطرب حرکات سریع یا چرخشی را انجام دهد. ممکن است گیج باشد و به راحتی حالت تهوع بگیرد به خصوص زمانیکه سوار بر ماشین است و یا از تجهیزات زمین بازی استفاده میکند و یا هنگامیکه برروی وسایل تجهیزاتی پارکها سوار میشود ، فقط با نگاه کردن فردی که سوار چرخ و فلک است ممکن است کودک به دلیل واکنش دهلیزی چشمی حالت گیجی بگیرد و یا حالت تهوع به او دست بدهد.
حساسیت کم به حرکت و جستوجوگری حسی وستیبولار
در اختلالات پردازش حسی، هنگامیکه کودک به تحریکات وستیبولار کمتر پاسخ دهد ، ممکن است تنبل به نظر برسد و چست و چابک به نظر نرسد ، مانند عروسک کهنه فلاپی (یک کارتون انگلیسی است) ، که او در کارهایش با نیروی ثقل زمین در کشمکش بود. تغییر وضعیت از یک وضعیت به وضعیت دیگر ، مثل بلندشدن از روی نیکمت و قدمزدن ، ممکن است برای وی پرزحمت باشد ، و از بازیهایی مثل دویدن و ورزش کردن پرهیز کند. او درحقیقت کلی حرکت دارد اما سازمان یافته نیست.
در آن طرف داستان کودکی ممکن است به صورت فعال مشغول جست وجو دروندادهای حرکتی باشد که کاملا داستانش با چیزی که ذکر شد متفاوت است. این کودک ممکن است درحرکتی ثابت بماند و مجدد آن را انجام دهد چراکه سیستم وستیبولار او بسیار ضعیف عمل میکند. ممکن است درهنگام راه رفتن ، دویدن زیاد در زمین بازی ، با ضربه زدن درسرجای خود ، دور زدن دور یک دایره یا قدم زدن دور یک اتاق ، یا هنگامیکه روی یک توپ ایستاده است ، فقط احساس ایستادن ساده را داشته باشد یا با اشیائی که بدن وی نیاز به مواجه با آنها برای برطرفشدن ولع درونداد حسی دارد ، ناسازگار باشد . هنگامیکه بزرگتر شد از فعالیتهایی مانند فوتبال ، یا دومیدانی استفاده کند یا ممکن است در فعالیتهای ناهنجار جستوجوگر حسی مثل رانندگی با سرعت زیاد ، همراه با حرکات نمایشی را ادامه دهد ، بنابراین متقاعد کردن آنها به روشهای امن تر میتواند موجب سازش آنها گردد.
درمان اختلال حس وستیبولار
در زمینه درمان اختلال سیستم تعادلی و وستیبولار در کودکان استفاده از تمرینات حسی حرکتی در کاردرمانی یکپارچگی حسی یکی از درمان های مهم و اساسی به حساب می آید. کودکان با یکپارچگی حسی می توانند پاسخ های حرکتی مناسب تری را به محرک های وستیبولار داده و مهارت های هماهنگی حرکتی خودرا بهبود بخشند. همچنین ماساژ های عمقی در تحریک حس ععمقب مفاصل کمک کننده می باشد. استفاده از سنسوری روم با اعمال محرک های حسی کنترل شده و قابل کنترل این امکان را برای درمانگران فراهم می نماید که با توجه به نوع اختلال کودک، محیط را اماده کرده و محرک های بینایی، شنیداری و تعادلی صحیحی را در جهت بهبهود مهارت های هماهنگی حرکتی و تعدیل حس وستیبولار فراهم مس نماید. مرکز کاردرمانی دکتر صابر با استفاده از تمامی امکانات درمانی روز دنیا به درمان اختلالات حسی کودکان از جمله حس وستیبولار می پردازد.
سوالات متداول:
1.کاردرمانی می تواند به درمان مشکلات حس تعادل کمک کند؟
بله، کاردرمانی حسی و سنسوری روم دو درمان مفید در زمینه بهبهود مهارت های تعادلی و تعدیل حس وستیبولار در کودکان می باشد که باید توسط متخصصین با تجربه ارائه گردد.
2.اختلال وستیبولار چیست؟
به هرگونه مشکل در مهارت های تعادلی مانند عدم دقت در حرکات و چابکی، مشکل در حفظ کنترل بدن در حرکت، اجتناب از فعالیت هایی که نیاز به پریدن دارد و یا انجام فعالیت های پر خطر مانند پریدن از ارتفاع می تواند از نشانه های اختلال وستیبولار باشد.
باتوجه به تحقیقات اخیر ، سیستم بویایی ابتدایی ترین حسی است که خطر را در اطراف محیط برای ما تشخیص میدهد مثل غذاهای فاسد ، دود ، و بسیاری از مواد سمی دیگر . در طول روز ، مولکولهای بویایی که در فضا در جریان هستند ، به دماغ ما وارد میشوند . هنگامیکه میخواهیم چیزی را بیشتر بو کنیم، حجم بیشتری از آن مولکولها را وارد حفره بینی خود میکنیم که گیرنده های شیمیایی تکانه هایی به قسمت بویایی ارسال میکنند. متفاوت با سایر اطلاعات حسی ، فقط حس بویایی پیامها را مستقیم به سیستم لیمبیک مغز ارسال میکند و بلافاصله احساسات و خاطرات راه اندازی میشوند. اختلال در یکپارچگی حس بویایی موجب مشکلات تغذیه ای و بی قراری در کودکان می گردد. مرکز درمان اختلال پردازش حسی در زمینه حساسیت حس بویایی با تمرینات کاردرمانی حسی و حساسیت زدایی برطرف می گردد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
هنگامیکه درمورد بو فکر میکنید ، احتمالا به بوی گل رز ، پای سیب یا سگ بدبوی خود فکر میکنید. قطعا هرچیزی و هرکسی یک بوی مخصوص به خود را دارد ، که بیشتر ما می آموزیم که چگونه از به خاطر آوردن بوها جلوگیری کنیم مگر اینکه بوی عطر خوشبو یا زننده خاصی را داشته باشند.
حساسیت بیش ازحد حسی بویایی
کودکی با فعالیت بیش ازحد سیستم پردازش حس بویایی ممکن است به صورت رگباری بوها و پاسخهای قوی از بوهایی که دیگران از آن لذت میبرند را تجربه کند ، همچنین او متوجه است اما آن را تحمل میکند ، یا ممکن است به صورت آگاهانه از آن اطلاع نداشته باشد. بوی بدن و نفس سایر افراد یا بوی ادکلنها و لوسیون هایی که به کار میبرند ممکن است برای کودکی با حساسیت بالای حسی منزجرکننده باشد. بوی یکسری از غذاهای ویژه ممکن است سبب ایجاد حالت تهوع درچنین کودکی گردد. این کودک ممکن است به بوی تجهیزات پاک کننده ، محافظتکننده های بدن و گازهای تولیدشده از فرش و مبلمان تازه بسیار حساس باشد. سوپرمارکتها ، رستورانها ، و تجمعهای روزهای تعطیل که بوی غذاها و بوهای مختلف افراد مختلفی درآن وجود دارد بسیار برای کودک آسیب زننده است. در بین تنوع مواد شوینده لباس همکلاسیها ، بوی اتاق رختکن و بوی جوراب در باشگاه ، غذاهای متنوع و درب باز سطل آشغالی که در کافه تریا قرار دارند و سینی ها را درآن خالی میکنند علاوه بر بوی مواد پاک کننده ، بوی فضاهای مدرسه میتواند بسیار ناخوش آیند باشد. داخل استخر ، باغ وحش و پمپ بنزین میتواند به جهنمی برای بینی های حساس تبدیل شود. بویایی حساس درهنگامیکه فرد دچار سردردهای میگرنی است ، فزونی مییابد.
حس بویایی پایین و جست وجو گری حسی
برخی افراد دارای حس پایین بویایی هستند . آنها نمیتوانند به راحتی بوی عطرها را حس کنند و ممکن است اشتهای آنها کاهش یابد . چراکه آنها بوهایی مثل بوی دود را حس نمیکنند ، ممکن است امنیتشان دچار مشکل شود. در موارد نادر از کاهش حس بویایی و عدم داشتن بویایی به طورکامل درک بو از بین میرود یا کاهش می یابد ، که ممکن است در آسیبهای عصب کرانیکال ، عفونتهای تنفسی، ضربه مغزی ، داروهای ویژه و دیگر شرایط به وقوع بپیوندد.
چون حس بویایی آنها بسیار ضعیف شده است ، کودکان دارای حس پایین بویایی اشیا را برای کشف بویایی و تحریک بیشتر بو میکنند. یک کودک ممکن است مداد را قبل از اینکه از آن استفاده کند ، کتابی را قبل از خواندن ، یا حیوانی را که از آن نگهداری میکند را بو بکشد. علاوه براین ، عده ایی ممکن است سایر افراد را برای بهدست آوردن حس قویتر بو بکشد . این اتفاق بیشتر در کودکانی با مشکلات شناختی یا طیف اختلالات اوتیسم دیده میشود که آنها شیوع بیشتری از حس پایین بویایی دارند.
برخی از کودکان به صورت فعال به دنبال عطرهای بسیارقوی از طریق روشهای نادرستی میپردازند. برای مثال ، یک نوجوان با ناتوانی هوشی که در خانه های حمایتی زندگی میکند ، میدود تا قوطی های آشغال را درهر زمانیکه بتواند و بشود ، بو بکشد ، اگر ازاین حرکات آنها جلوگیری نکنیم ، دور چمن میچرخد تا خود را اشباع کند. این پسر آموخته است که گاهی ویکسواپوراب را قبل از ورود به گروه پیاده روی بو بکشد. مواد روغنی ضروری باشدت بویایی کمتر ممکن است باعث شود که از طریقی درآن پیشقدم شود و خود را تحریک کند تا نیازهای بویایی غیرقابل خود را ارضا کند
بسیاری از فعالیت های روزمره که در یک کودک عادی به سادگی انجام می شود برای والدین کودکان با اختلال حسی دشوار و اضطراب آور است. اگرچه بعضی از کودکان حساس در فعالیتهایی مثل مسواک زدن دندانها و لباس پوشیدن مستقل میشوند، خیلی دیگر از کودکان با اختلال حسی این فعالیتهای زندگی را کاملا بیزار کننده میدانند. شانه ی خارش آور، شامپوی بد بو، خمیر دندانهای فشاری و غیره ممکن است در صبح زود برای والدینی که تلاش میکنند تا کودک را تمیز کنند و لباسش را بپوشانند و او را راهی مدرسه کنند دردسرساز می باشد. مرکز درمان اختلال پردازش حسی کودکان دکتر صابر در زمینه کاردرمانی حسی و گفتاردرمانی حسی کودکان به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. امکانات مرکز نظیر اتاق ماساژ، سنسنوری روم، اتاق تعدیل مهارت های شنیداری، اتاق تاریک بینایی به یکپارچگی حسی در کودکان و بهبود مشکات حسی آنان کمک می کند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
والدین ممکن است بدانند که بردن کودکشان به سوپر مارکت در ساعت 5 بعداز ظهر بعد از یک روز پر مشغله در مدرسه و فعالیتهای بعد از مدرسه مانند صادر کردن دستوری برای شروع مصیبت است و ممکن است برای جلوگیری از این اتفاق برنامه خود را تغییر دهند.
جلوی موقعیتهای محرک دیگر را سختتر می توان گرفت. جمع کردن وسایل تعطیلات، آماده شدن برای مدرسه، و رفتن به دکتر همگی موقعیتهایی هستند که میتواند برای والدین و همچنین کودکان شدیدا چالش زا باشند.
پیشنهاداتی در روند درمان اختلال حسی کودکان
پرورش کودکان دارای چالشهای حسی، معمولا نیازمند قواعد متفاوتی نسبت به قواعدی است که والدین با آن بزرگ شده اند و یا نسبت به قواعدی که در مجلات پرورش کودکان توصیه شده است. اهداف ممکن است یکی باشد، اما سفر بزرگ کردن کودکان خوشحال، سالم، و خوش رفتار ممکن است والدین را به راههایی بکشاند که از وجود آنها هم آگاهی نداشتهاند. سر کردن با کودکان دارای مشکلات حسی نیازمند مهربانی بیشتر و نیازمند مقدار زیادی خلاقیت در حل مسائل است. در کتاب ما، بزرگ کردن کودک هوشمند از لحاظ حسی، نانسی پسکه و من، تقریبا 50 صفحه راهکار علمی برای مشکلات روزمرهی والدین و معلمان فراهم نموده ایم که ممکن است بخواهید آنها را به اشتراک بگذارید. در ادامهی این فصل شما برای سناریوهایی که والدین به احتمال زیاد نیازمند کمک در آنها هستند، روشهایی خواهید یافت.
مشابه همه ی چیزهای حسی، اصول کلی شامل ارزیابی مشکل زیربنایی، مشخص کردن این که چه تغییراتی باید و میتواند انجام شود، و افزایش ظرفیت کودک برای مواجهه با تجارب گسترده تر. بیایید کودکی را در نظر بگیریم که زمان مسواک زدن خیلی آشفته میشود. بپرسید:
تقاضاهای حسی که کودک توان تحمل آنها را ندارد کداماند؟ ضروری است که تکالیف یا تجارب مشکل ساز را تجزیه و تحلیل کنید و آنها را به اجزای حسی شان بشکنید. آیا مسواک لثههای کودک را آزار میدهد؟ آیا مشکل، بود یا طعم خمیر دندان است؟ آیا کودک از حس تهوع به علت کف، میترسد؟
اگر توانستید مشخص کنید که کدام جنبهی حسی، مشکل ساز است، آیا آن، چیزی است که می توانید تغییرش دهید؟ یا اینکه کودک باید یاد بگیرد که با آن کنار بیاید؟
در مورد زمینهی محیط چطور؟ آیا حمام، مساعد مسواک زدن این کودک هست؟ آیا نور فلوروسنت، بیش از اندازه پر نور یا بیش از اندازه چشمک زن است؟ آیا حمام کاشی شده، صدا را بیش از اندازه تکرار میکند؟ آیا اضافه کردن مواد جذب کنندهی صدا مفید است؟ مثل پردهی دوش که از جنس پارچهای تری هستند، حوله های پشمی، و یک قالیچه روی کف حمام. آیا کودک در یک اتاق دیگر بهتر مسواک میزند؟ در مورد محیط، چه مواردی را میتوان تغییر داد؟ و یا اینکه این موقعیتی است که کودک باید یاد بگیرد با آن کنار بیاید؟
آیا کودک احساس امنیت میکند؟ آیا ایستادن روی یک چهارپایه حین مسواک زدن کنار سینک، باعث می شود کودک احساس معلق بودن یا نا امنی میکند؟ آیا کودک در وضعیت نشسته بهتر مسواک میزند؟
چه میتوان کرد تا کودک از لحاظ فیزیکی و عاطفی، احساس امنیت کند؟
چطور میتوان کودک را برای انجام فعالیت، بهتر آماده کرد؟ آیا فعالیت حسی آماده کنندهای وجود دارد که به کودک کمک کند؟ مثل یک ماساژ سریع و محکم، قبل از مسواک زدن. آیا این به کودک کمک میکند که مراحل مسواک زدن به صورت کلامی یا نوشتاری یا تصویری جز به جز شرح داده شود؟ آیا او از آن دسته بچه هاست که اگر یک ویدیو یا کتاب در مورد مسواک زدن ببیند یا بخواند، بهتر مسواک میزند؟
مهارت حل مساله در این موقعیتها، در روند اینکه والدین با مشکلات زیربنایی سازگار میشود، آسان تر میگردد و والدین روشهایی که بهترین نتیجه را میدهند تشخیص میدهد.
شست و شوی صورت
برای کودکانی که حساسیت لمسی دارند، شستن صورت میتواند وحشتناک باشد. میتوانید تکنیکهای زیر را امتحان کنید:
انواع مختلف شست و شو دهندههای صورت را امتحان کنید تا یکی که بو و حس خوبی دارد را پیدا کنید. مثلا کودکی ممکن است به حس حباب صابون روی پوست اعتراض کند و یک شست و شو دهندهی بدون کف ترجیح دهد. بگذارید کودک شست و شو دهندههای مختلف را بو کند و مورد علاقهی خود را انتخاب کند. به خاطر داشته باشید که صابونهای قالبی، فومها، مایع های شست و شو، و شیرهای شست و شو همگی تجربهی لمسی و بوی متفاوتی دارند و ممکن است کمی آزمون و خطا نیاز باشد تا نوع مورد نظر انتخاب شود.
بیش تر انسانهای حساس، با لمس عمقی راحت ترند تا لمس سطحی، به علاوه میخواهند روی اتفاقی که دارد روی بدنشان میافتد احساس کنترل داشته باشند. به کودک بیاموزید که دستهایش را خیس و صابونی کند و سپس از حرکات چرخشی محکم استفاده کند- بیشتر شبیه ماساژ باشد تا چیزی که ما به عنوان شستن صورت میشناسیم. کودک میتواند ترتیب مورد علاقهی خود را انتخاب کند، مثلا شروع از چانه، سپس گونهی راست، و آن گاه پیشانی. اگر کودک خیلی کوچک است یا نمیتواند خودش صورتش را بشوید، والدین میتوانند در حالی که مراحل کارشان را شرح میدهند، صورت کودک را بشویند.
برخی آدمها شست و شو با لیف یا اسکاج را به شست و شو با انگشتانشان ترجیح میدهند. برای یافتن بافت مطلوب بافتهای مختلف را امتحان کنید.
اغلب کودکان شستن صورت با پرتاب کردن آب به صورت در حالی که چشمها محکم بسته نگه داشته شده اند، را به سختی تحمل میکنند. اولا، دماهای مختلف را امتحان کنید؛ کودک ممکن است آبی که کمی خنک تر یا گرم تر از دمایی که والدین فکر میکنند دمای مناسب است را ترجیح دهند. ممکن است شمردن دفعات پاشیدن آب به صورت، قبل از کشیدن دست روی صورت مفید باشد. معمولا 6 تا 10 بار. کودک ممکن ترجیح دهد که در حالی که به آینه نگاه میکند با یک لیف خیس به دقت باقی ماندههای مادهی شست و شو دهنده را پاک کند.
برخی از مردم بیش ازحد نسبت به نور ، وضوح ، رنگ و الگو حساس اند. چیزی که از همه جدیتر است معمولا برای افرادی که مبتلا به طیفی از اتیسم هستند پرحسی دیداری می باشد که منجربه عدم تشخیص موقعیت به وسیله ی بینایی می شود.اختلال پردازش حسی بینایی یا مشکل حسی دیداری در اوتیسم موجب بی قراری و اضطراب فرد شده و در کودکان اوتیسم موجب رفتارهای پرخاشگرانه و تکانشگری می گردد. مرکز کاردمانی حسی دکتر صابر به صورت تخصصی در زمینه درمان اختلالات حسی فعالیت می نماید. تجهیزاتی نظیر سنسوری روم، اتاق ماساژ ، اتاق تاریک بینایی موجب تسریع در روند درمان اختلال یکپارچگی حسی کودک می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
مشکلات حسی دیداری:
حسایست نوری : لامپهای روشن ، نورخورشید و درخشندگی ممکن است سیستم عصبی را آزاردهند و منجربه ناراحتیهای فیزیکی ، خستگی مفرط ، سرگیجه ، تشویش و اضطراب ، سردرد و سایر مشکلات شود. نورمهتابی نیز بیشتر مشکلساز خواهد بود زیرا افراد حساس میتوانند تکانشها را که مکررا خاموش و روشن میشوند ببینند و صدای آن را بشنوند. نورشدید همچنین میتواند ناراحت کننده باشد و به عنوان مثال نگاه طولانی مدت به مانیتور کامپیوتر باعث خستگی چشم یا سردرد میشود. در کودکان اوتیسم اختلال پردازش حس بینایی به وضوح دیده می شود.
حساسیت به وضوح : برخی از افراد با تفکیک میان تاریکی و روشنایی مشکل دارند . مشکلات حساسیت وضوح ، خواندن را سخت میکند و علاوه برخواندن ، در هدایت کردن ایمن دوچرخه یا رانندگی مشکل ایجاد میکند. بیشتر این افراد با خواندن نوشته های سیاه در پسزمینه ی سفید مشکل ندارند. درموارد حساسیت کنتراست کم ، حروف محوشده و به سختی دیده میشوند.
فقدان حساسیت کنتراست ، یکی از نشانه های بیماری چشم است. برخی از افراد مبتلا به پرحسی ، کنتراست را به راحتی تشخیص میدهند و مشتاقانه برای مدت طولانی به آن نگاه میکنند. هنگامیکه حروف به صورت خیلی تیره ظاهر شوند ، به عنوان مثال نوشته های سیاه در صفحه سفید ، نگاه کردن به آن بسیار سخت خواهد بود. امکان از بین رفتن وضوح چاپ نیز وجود دراد به آن معنا که حروف درحال جابه جایی یا به حالت کمرنگ و پررنگشدن (سوسوزدن) یا جدا از هم به نظر میرسند. دشواریهای مربوط به کنتراست و وضوح چاپ زمانی که کودک بالغ میشود و بهطور افزایشی چاپهای ریزتر با حروف بیشتر را میخواند و از او انتظار میرود که به مدت طولانیتری بخواند ، مشکل حادتر میشود.
اغلب افراد با مشکلات حساسیت کنتراست ، ارتباط خوبی با کاغذهای شبرنگ که در تاریکی ، روشن هستند ، دارند.
حساسیت رنگ و الگو : بیشتر کودکان از رنگهای گیرا خوششان می آید ، دختران صورتی و بنفش و پسران سبز و آبی را دوست دارند ؛ تلاشها براین است که از یکنواختی در انواع رنگها اجتناب شود . برخی کودکان با اختلال پردازش حسی نمیتوانند رنگهای معین را تحمل کنند. برای مثال کودک ممکن است دریک اتاق زرد روشن مضطرب شود چون این رنگ برای سیستم بصری او غیرقابل پذیرش است. یک کودک با حس پایین ممکن است برای اینکه توجهش به یک اسباب بازی جلب شود ، نیاز به رنگهای روشن یا حتی چراغ چشمک زن داشته باشد.
به یادداشته باشید که بینایی و مهارتهای حرکتی به هم پیوسته هستند. ما از چشمهایمان برای هدایت شدن به سمت الگوهای جدید حرکتی استفاده میکنیم.
هنگام یادگیری نوشتن ، کودک از چشمانش برای هدایت دستان درجهات مختلف استفاده میکند. برخی از ما به استفاده از بیناییمان در حین تایپ بر صفحه کلید استفاده میکنیم. چراکه تایپ بدون استفاده از حس بینایی را یاد نگرفته ایم که این توانایی به عملکرد گیرنده های حس عمقی انگشتان برای قرارگیری در جایگاه درست روی صفحه کلید وابسته است.
هنگام یادگیری اسکیت اوایل کودک عادت دارد به پاهای خود نگاه کند. به مرور که این حرکات بیشتر مأنوس میشوند ، نقشه های ذهنی مانند یک سیم کشی آماده میشود و کودک کمتر بربینایی تکیه میکند و درعوض اتکای بیشتری بر نقشه های حرکتی درونی دارد زیرا سیستم وستیبولار(دهلیزی) و گیرنده های حسی عمقی درگیر می شوند.
یکی از مشکلاتی که والدین با آن دست و پنجه نرم می کنند مشکلات بد غذایی کودکان است. اختلال حسی یکی از علل مهم در اختلال غذایی کودک است. مشکل در حس چشایی از اختلال پردازش حسیمی باشد که توسط گفتاردرمانی حسی قابل درمان است. بیش حسی و کم حسی در حس چشایی و اختلال یکپارچگی حسی در دهان کودک به صورت تخصصی با تکنیک های حساسیت زدایی حسی بهبود می یابد. مرکز گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر به صورت تخصصی در این زمینه فعالیت می نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
شمار بسیار زیادی از خانواده های امروزی بیش از اندازه دارای مشغله هستند. ما بین ساعات طولانی کاری والدین، فعالیتهای پرشمار بعد- از – مدرسه، و تکالیف بیش از پیش، به نظر میرسد هرگز زمان کافی وجود نخواهد داشت. این مساله خصوصا موقعی سخت تر میشود که تمرین فوتبال یک کودک بیش تر به طول میانجامد، یا وقتی کودکی جلسه ی تدریس خصوصی بعد از ظهر دارد، و وقتی یکی از والدین مجبور است اضافه تر از وقت مقرر کار کند. نهایتا کودکان و والدین نوبتی غذا می خورند و همه آسیب می بینند.
برنامه های سرعتی و اتفاقی غذا خوردن مخصوصا در مورد کودکانی که دچار بیش حسی هستند، سخت است چرا که موجودات ذاتا پیرو عادات هستند. سعی کنید غذاها را هر روز سر ساعت مقرری میل کنید تا یک برنامه ی روزمره ایجاد گردد و این نیز سبب ایجاد چرخهی سیری- گرسنگی منظم شود. تا جایی که امکانش وجود دارد همهی افراد خانواده با هم سر غذا بنشینید- حداقل برای چند شب در طول هفته. ممکن است به نظر برخی خانوادههای پر مشغله، قدیمی و از مد افتاده به نظر برسد اما به طور سنتی میز شام جایی است که خانوادهها با هم روابط اجتماعی برقرار کردهاند و کودکان آداب و عادات غذا خوردن را یاد گرفته اند.
در ادامه تعدادی راهکار آورده شده است که نشستن سر میز غذا را ساده تر میکند:
ملاحضاتی دربهبود مشکل بد غذایی کودکان
برخی والدین شکایت میکنند که کودک با مشکل بد غذایی، حین غذا در وضعیت نشسته باقی نمی ماند یا اینکه کودک لم می دهد، از روی صندلی میفتند، یا بقیه را با پاهایش فشار میدهد، یا از زیر میز به دیگران لگد میزند. این رفتارها میتوانند هنگامی که خانواده سعی دارند یک شام راحت کنار یکدیگر داشته باشند کاملا آزار دهنده و واقعا مشکل ساز باشند.
نشستن پشت میز برای یک کودک دچار مشکلات حس چشایی، میتواند واقعا دشوار باشد. اگر او توان عضلانی نامناسبی در قسمت لگن و کمر داشته باشد، عضلاتش نمیتوانند برای مدت طولانی با جاذبه مقابله کنند. حتی اگر او ابتدا، صاف بنشیند، معمولا نمیتواند این وضع را ادامه دهد و به زودی مثل یک ماکارونی خیس سر میخورد و در حالی که در لگن به جلو منحرف شده و ستون فقرات به وضعیت C شکل رفته و اغلب با پاهای صاف پایین میرود. او ممکن است کاملا از روی صندلی به بیرون سر بخورد یا اینکه در همین « وضع نامطلوب» باقی بماند که مانع نفس کشیدن، بلعیدن، و توجه دیداری میگردد. برای جبران، او ممکن است بدنش را روی میز ولو کند، آرنج هایش را روی میز حایل کند تا سر و بالا تنه اش را حمایت کنند، و یا دائما حرکت کند تا عضلات تنه اش را فعال نگه دارد. کودکی که درک بدنی مناسبی ندارد و درست نمیفهمد که اعضای بدنش کجا هستند نیز ممکن است در صاف و ثابت نشستن مشکل داشته باشد. برای افزایش ورودی حس عمقی به پاها و تنهاش، ممکن است با پاهایش به پایه های صندلی، پای خواهرش (برادرش)، یا پای والدش فشار وارد کند. کودکی که بیش – برانگیخته است ممکن است در رسیدن به یک حالت آرام و درست و در حفظ وضعیت نشسته و ثابت مشکل داشته باشد، در عوض برای دریافت ورودی حرکتی، وول بخورد، بی قراری کند، و از جایش بلند شود.
راهکارهای نشستن در وقت غذا و سایر فعالیت های پشت میزی
قبل از نشستن، کودک را در فعالیتهای حسی درگیر کنید که سبب آرامش و سامان دهی میشوند. این فعالیتها میتوانند شامل پریدن روی یک تخته پرش کوچک، پروانه زدن، بالا رفتن از تعدادی پله، استفاده از لرزانندهی دهانی، بپر بپر روی یک توپ درمانی، یا کمی سکوت قبل از شروع غذا.
مطمئن شوید که میز و صندلی اندازهی مناسبی دارند. وقتی کودک تون عضلانی پایین، آگاهی بدنی اندک و قدرت عضلانی پایین دارد، بسیار مهم است که میز و صندلی‌ای داشته باشید که با ویژگیهای بدنی او سازگار باشند. در وضعیت نشسته سطح میز باید به سمت کودک به پایین شیب داشته باشد (کودک نیاز به بالا آوردن دست‌ها برای رساندن به سطح میز نداشته باشد)، و ساعدها باید بتوانند به راحتی روی سطح میز در حالت استراحت قرار بگیرند؛ مفاصل لگن باید کم و بیش در زاویه‌ی ۹۰ درجه (زاویه‌ی راست) قرار بگیرند؛ و پاها باید در حالت استراحت و به صورت صاف روی زمین قرار بگیرند.
صندلی مناسب میتواند تفاوت بارزی ایجاد کند. به جای استفاده از صندلی کمکی برای نشاندن کودکی کوچک روی صندلی بزرگسالان، والدین باید جدا به فکر استفاده از صندلی‌های مناسب باشند، مثل صندلی متحرک (تهیه به صورت آنلاین و یا در فروشگاه‌های لوازم کودک). این صندلی همراه با رشد کودک قابل تنظیم است اذا او همیشه در ارتفاعی مناسب و به همراه یک جاپایی مناسب می‌نشیند. صندلی‌های مخصوص پدال دار دارای تکیه گاه دست هستند؛ آنها همچنین دارای وسیله حمایت کننده و وضعیت دهندههای پا هستند که حسب نیاز قابل نصب و جداسازی‌اند. این صندلی‌ها این قابلیت را به کودکانی که دارای تون عضلانی پایین یا بالا هستند میدهند که به راحتی و برای زمان‌های طولانیتری در وضعیت نشسته بمانند. صندلی‌های پشت میزی ارکونومیک برای کودکان مثل DuoRest Student Desk Cair صندلی دانش آموزی حمایت پشت مناسبی فراهم می‌آورند، دارای تکیه گاه دست و جاپایی قابل جداسازی هستند که میتوانند به یک کودک بزرگتر کمک کنند که برای مدتی طولانی بنشیند و راحت‌تر تکالیفش را انجام دهد. سایر تطابقات نشستن را میتوان به سادگی در سایت‌هایی مثل com به صورت آنلاین پیدا کرد.
پاها همواره اساس حمایت سایر قسمت‌های بدن را فراهم می‌آورند. اگر پاهای کودک نتوانند به زمین برسند، که اغلب به سبب نشستن روی وسایل با سایز بزرگسال همین طور است، نیاز به اضافه کردن یک جاپایی هست، مثلا:
یک جعبه با اندازهی مناسب به همراه زیرانداز ضد لغزش زیر آن.
جاپایی با پایه‌ی لاستیکی مشابه جاپایی‌های صندلی گهواره‌ای.
یک زیر پایی عاج‌دار یک بالشتک زیرپایی پف‌دار که در کاتالوگ‌های ورزشی و درمانی موجود است. یک انتخاب واقعا مناسب برای کودکی که همیشه به چیزی یا کسی فشار میدهد، چرا که میتواند کوسن را فشار دهد تا دریافت حسی که می‌خواهد را فراهم کند، بدون اینکه کسی را اذیت کند.
آن‌هایی که لگد می‌زنند ممکن است با بستن یک باند کشی که به پایه‌های جلویی صندلی بسته شده است، راضی شوند به شرطی که در خطر گیر کردن به آن و زمین خوردن نباشند.
آجرهای فومی آماده (از کاتالوگ‌های درمانی تهیه کنید و یا خودتان با فوم متراکم بسازید).
آجرهای یوگا
لگن و باسن باید در وضعیتی طبیعی قرار بگیرند تا سبب صاف ماندن ستون فقرات شوند تا قفسه سینه نه به داخل قوس داشته باشد نه به بیرون زده باشد. اضافه کردن یک بالشتک زیر باسنی و شاید یک حمایت کنندهی پشت، بتوانند راستای وضعیتی فرد را ارتقا داده و راحتی را در وضعیت نشسته افزایش دهند. از جمله موارد زیر:
بالشتک‌های زیر باسنی Movin’ Sit که بالشتکی متورم و شیبدار است. هنگامی که قسمت عریض‌تر این بالشتک به سمت پشتی صندلی باشد، لگنی که به عقب منحرف شده است (ولو شدن) را به وضعیت طبیعی نزدیک میکند، حالتی صاف برای بدن فراهم می‌آورد و سطح نشستنی ایجاد میکند که عضلات را فعال نگه می‌دارد.
سایر بالشتک‌های شکل‌دار.
بالشتک‌های آرام سازی و بالش‌های نیمه سفت.
از آنجایی که جاهای نشستن بزرگسالان معمولا برای یک کودک آن قدر عمیق‌اند که تا در آنها فرو نرود نمیتواند حمایتی برای پشتش فراهم آورد، والدین میتوانند با بالا آوردن پشتی صندلی، اندکی حمایت به آن اضافه کنند. یک بالش نیمه سفت. بالشتک‌های افزودنی مثل بالشتک‌های پشتی بنددار یا نگهدارنده کمر هم خوب جواب میدهند.
با ثبات کردن ساعدها روی سطح میز سبب فراهم آوردن ثبات بهتر بالا تنه و اسفاده‌ی بهتر از دست‌ها میگردد. کودک هرگز نباید شانه‌هایش یا بازوهایش را برای رسیدن به چیزی روی میز، زیاد بالا بیاورد. میتوان برای بالا آوردن کودک از یک بالشتک زیر باسنی استفاده کرد. اگر لازم باشد باید زیر پایی نیز اضافه گردد.
اگر کودک نا امنی ثقلی دارد، نشستن روی صندلی بلند بزرگسالان سبب میشود احساس کند در فضا رها شده است. این کودک احتمالا باید از موارد زیر سود ببرد:
نشستن کنار دیوار
نشستن روی صندلی دارای تکیه گاه دست، در صورت امکان همراه با بالش یا حوله‌ی لوله شده در طرفین بدنتا احساس امنیت کند.
نشستن روی صندلی دارای کمربند ایمنی مثل صندلی متحرک
حمایت شدن پاها
از وسایل حسی استفاده کنید تا کودک را در حالت نشسته نگه دارید. برای برخی کودکان، یک چیز پوشیدنی سنگین مثل پد وزنه دار، جلیقه سنگین، یا بند شانه‌ای، به اندازهی کافی ورودی حس عمقی آرامش بخش وارد می‌آورند تا کودک را نشسته نگه دارند. یک ابزار مشغول کننده دهانی مثل اسباب بازیهای دهانی یا بازیچه‌های دستی مثل توپهای فشردنی کوچک، مکعب روبیک نیز میتوانند کمک کننده که یک کودک بی قرار، حتی در مواردی که در حال خوردن غذا نیست، همراه خانواده‌اش آرام بنشیند یک محرک دیداری مثل زمان سنج میتواند به کودکان بی قرار کمک کند تا بفهمند قرار است چقدر بنشینند.
