برای تعیین بهره هوشی کودکان از تست های مختلف هوش استفاده می شود. تست هوش کودکان 2ساله با تست هوش کودک سه ساله متفاوت است. با توجه به اینکه مسئولیت خطیری برای آزمونگران روانشناختی وجود دارد که علاوه بر کسب دانش در زمینه های روانسنجی، باید به ویژگی‌های فنی نسخه نوین تست هوش تهران- بینه نیز تاکید نمایند، مهارت کاربردی را از طریق برنامه های کاربردی به دست آورند و پیش‌نیازهای قانونی را برای اجرا، نمره گذاری و تفسیر تست های هوشی مزبور کسب کنند.دقت انجام تست هوش کودکان 4ساله و 3 ساله بسیار قابل اهمیت است. از این رو، ضروری است تا با مفهوم هوشبهر و نیمرخ هوشی آشنا شویم و به راحتی بتوانیم تفسیر دقیقی را پیرامون وضعیت نیمرخ هوشی آزمودنی ارائه دهیم. مرکز تست هوش دکتر صابر به انجام تمامی تست های استاندارد هوش، توجه و تست های ادراک بینایی و تست های تمییز شنوایی می پردازد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
هر چند که اصطلاح هوشبهر برای اولین بار توسط ویلیام اشترن مطرح گردید و پس از مدتی، لوئیس مدیسون ترمن توانست تا هوش بهر را از طریق اولین نسخه تست های هوشی استانفورد-بینه مشاهده کند، ولی هنوز هم هاله ای از ابهام در زمینه تفسیر هوشبهر و تدوین وضعیت هوشی وجود دارد. این گونه ابهامات باعث می شود تا صلاحیت حرفه ای آزمونگران روانشناختی به مخاطره افتاده و نتوانند دستاوردهای کاربردی روان سنجی را در عرصه‌های تحصیلی،شغلی، ورزشی، نظامی به نمایش بگذارند.
تاریخچه تست هوش کودکان
روسولیمو ،به عنوان یک روانپزشک حرفه ای که گرایش خاصی را به بهره‌گیری از دانش روان سنجی نشان می‌داد، توانست در نیروهای نظامی ارتش روسیه از دستاوردهای کاربردی اندازه گیری و سنجش بهره مند شود و نیم رخ توانایی‌های شناختی برای نیروهای نظامی را ترسیم کند. اقدام روسولیمو در راستای ترسیم نیمرخ توانایی، به عنوان نقطه عطفی در جنبش سنجش هوش ملاحظه می شود که پس از مدتی، ترمن از دستاوردهای روسولیمو استفاده کرد و او نیز توانست با همکاری رابرت یرکز و دیگر روانسنج های شاغل در بخش‌های نظامی ارتش آمریکا،نیمرخ هوشی را مورد استفاده قرار دهد.
روسولیمو در ارتش روسیه،برای هر فرد نظامی،نیمرخ توانایی شناختی را ترسیم می کرد و با تاکید بر نقاط قوت و ضعف وی در ایده های شناختی، به گزینش، گمارش و آموزش نیروهای نظامی تاکید می نمود. اقدامی که روسولیمو در زمینه تدوین نیمرخ شناختی انجام داد، پس از گذشت یک قرن، هنوز هم به قوت خود باقی است و توصیه می شود کارشناسان حرفه ای سنجش هوش، از دستاوردهای این روانپزشک برجسته استفاده نمایند و بتوانند با تاکید بر نیمرخ هوشی، نقاط قوت و ضعف آزمودنی را در راستای گزینش،گمارش و آموزش در زمینه های شغلی،مشخص سازند.
اقدامات روسولیمودر زمینه استفاده از نمودارهای هندسی برای نمایش زوایای متفاوت سازه های روانشناختی،باعث گردید تا وی برای اولین مرتبه اصطلاح نیمرخ روانشناختی را در ادبیات روانشناسی وارد نموده و در تاریخ علم روان سنجی،نقطه عطفی را به وجود آورد. بهره گیری از نمایش هندسی عوامل سازنده یک سازه با استفاده از نمودار واضح و گویا که تحت عنوان نیمرخ روانشناختی معرفی شده بود، از دستاوردهای یکی از بزرگترین روانپزشکان روسیه، روسولیمو است که گرایش خاصی را به روان سنجی نشان می‌داد.
تست هوش کودک 3ساله و 4ساله
در مواقعی که تنها یک هوشبهر کل محاسبه می شود، محاسبه یک نمره کل به عنوان هوشبهر ،در مقایسه با تدوین نیمرخ هوشی، اقدامی ساده انگارانه و غیرکاربردی است، زیرا هیچ گونه اطلاعاتی را پیرامون نقاط ضعف و قوت آزمودنی در حیطه های متفاوت ارائه نمی دهد. بنابراین،بهره گیری از نیمرخ هوشی برای کودکان سه ساله،به اصل کاربردی کارشناسان روان سنجی که به عنوان حداقل داده و حداکثر اطلاعات معطوف است،اشاره دارد،زیرا با استفاده از نیمرخ هوشی،اطلاعات فراوانی پیرامون عملکرد شناختی آزمودنی در عوامل سازنده هوش حیطه های هوش و از همه مهم تر هوشبهر کل، به دست می آید.
بهره گیری از نیمرخ هوشی در زمینه های شغلی، تحصیلی گمارشی شغلی، کاربرد های ویژه ای را فراهم ساخته است. به راحتی می‌توان از نیمرخ تست هوش در راستای شناسایی نقاط ضعف و قوت یک فرد استفاده به عمل آورد و رهنمودهای چند جانبه ای را برای شناسایی توانمندی های شناختی از یک سو و لنگرگاه های شناختی از سوی دیگر، ارائه نمود. کاربرد نیمرخ هوشی در تست های هوش کودکان 3ساله و 4ساله، متنوع بوده و اطلاعات مناسبی را برای برنامه ریزان آموزشی در نهضت سنجش روانی- آموزشی فراهم می نماید تا از این طریق بتوان به نیاز سنجی تاکید کرد و برنامه ریزی انفرادی را برای پرورش توانمندی های شناختی در روند افزایش استعداد های چشمگیر و کاهش لنگرگاه های شناختی،صورت داد.
عوامل سازنده هوش، بر مبنای نظریه هایی که پیرامون توصیف و تبیین هوش عنوان می‌گردند، متفاوت است. جان هاوارت گاردنر ،به ۷ عامل در زمینه تست هوش اشاره کرد و پس از مدتی، عوامل سازنده تست هوش کودک را در هشت عامل مطرح ساخت و سپس عوامل ۹ گانه هوش را عنوان کرد. نظریه پردازان هوش،در زمینه عوامل سازنده تست هوش، دیدگاه‌های متفاوتی را عنوان می‌کنند، ولی سازندگان مقیاس های نسخه پنجم تست هوش آزمای استانفورد- بینه ،بر این عقیده پافشاری می کنند که عوامل سازنده تست هوش کودک4ساله، در ۵ زمینه عنوان می‌گردند و استدلال سیال، دانش، استدلال کمی، پردازش دیداری- فضایی حافظه فعال را شامل می‌شوند. از این رو، با تاکید بر نسخه نوین تست هوش آزمای تهران- استانفورد-بینه،باید به پنج عامل تحت عنوان عوامل سازنده نیمرخ تست هوش کودکان 3 و4 ساله تاکید فزاینده ای نمود.
تدوین تست هوش کودکان 2ساله- 3ساله- 4ساله
در تدوین نیمرخ تست هوش کودکان، باید پنج عامل را به عنوان عوامل سازنده تست هوش در نظر گرفت که به گونه‌ای دقیق‌تر در حیطه مفهوم سازی هوش، نظریه های مرتبط با هوش و از همه مهمتر روایی سازه و محتوایی مقیاس های تست هوش نسخه نوین تهران- استانفورد-بینه عنوان می شوند. با این وجود،در تدوین نیمرخ تست هوش کودکان،باید به عملکرد آزمودنی در عوامل پنجگانه سازنده هوش توجه خاصی را مبذول کرد. علاوه بر آن، در تفسیر نیمرخ تست هوش کودک،باید به تفاوت های معنی دار بین عملکرد کودک 3 و4ساله در عوامل پنج گانه هوش توجه نمود. برای مثال،در مواقعی که هوشبهر به دست آمده در عامل حافظه فعال، از دیگر عوامل پایین‌تر باشد،می توان به شناسایی ناتوانی یادگیری حساس بود و تفسیر دقیق تری را پیرامون شناسایی ناتوانی یادگیری ارائه داد.
بررسی دقیق عوامل پنجگانه سازنده هوش، از نقاط مثبت نسخه نوین تست هوش آزمای تهران-استانفورد-بینه است که اطلاعات کاربردی را برای آزمونگران روانشناختی ارائه کرده و بسترهای مناسبی را برای شناسایی افراد استثنایی و گمارش در برنامه‌های آموزش و پرورش استثنایی فراهم می سازد. با توجه به عوامل سازنده تست هوش،می‌توان استدلال سیال،دانش،استدلال کمی،پردازش دیداری- فضایی و حافظه فعال را به عنوان عوامل سازنده ی هوشبهر در نسخه نوین تست هوش آزمای تهران- استانفورد- بینه،تعریف کرد.
بنابراین،با بررسی عملکرد آزمودنی در عوامل پنجگانه سازنده تست هوش کودک، اطلاعات مناسب و مکفی پیرامون نقاط ضعف و قوت کودک 3ساله و 4ساله در زمینه های شناختی به دست می‌آید. با توجه به اینکه در راستای موفقیت شغلی و تحصیلی،باید به عوامل سازنده هوش توجه کرد،شناسایی نیمرخ تست هوش کودکان از مهمترین اقدامات کاربردی است که راهکارهای مشخصی را در زمینه های گزینش و گمارش شغلی- تحصیلی فراهم ساخته و نیازهای آموزشی کودکان در مقاطع پیش دبستانی را با تاکید بر سازه هوش،نشان می دهد.
مرکز تست هوش کودکان
بر مبنای نظریه هایی که در حیطه تست هوش کودک وجود دارد،عوامل سازنده هوش،متفاوت است. در برخی از رویکردهای نظری،از هوش به عنوان یک سازه عمومی یاد می‌شود که تمامی عوامل،تحت پوشش یک عامل عمومی به وجود می آیند. در مقابل رویکرد تکاملی به هوش،که توسط اسپیرمن ارائه شده، ترستون رویکرد چند عاملی را به هوش مطرح نموده است. امروزه،گاردنر از رویکرد نظری و روند مفهوم سازی هوش استفاده کرده و در راستای شناسایی عوامل سازنده هوش،از تحلیل های آماری بهره‌مند نشده است. او اعتقاد دارد که برای شناسایی عوامل سازنده تست هوش کودکان،نیازی به تحلیل عامل و فنون پیشرفته روانسنجی نبوده و به راحتی می‌توان با بررسی دقیق و مشاهده نقادانه فعالیت های هوشمندانه کودکان خردسال،نه حیطه را به عنوان حیطه های سازنده هوش،در نظر گرفت.
هر چند که گاردنر به استفاده از فنون پیشرفته روانسنجی تمایل ندارد،ولی نظریه پردازان نوین در حیطه هوش، از رویکرد روان سنجی به عنوان اقدامی موثر در راستای شناسایی عوامل سازنده هوش،بهره‌مند می‌شوند. این افراد اعتقاد دارند،بر مبنای برنامه ریزی دقیق از روش های تحلیل عامل، شناسایی عوامل سازنده هوش،با فناوری نوین صورت گرفته و به گونه ای دقیق می‌توان عوامل سازنده هوش را با استفاده از مفاهیم آماری و فنون روانسنجی بیان کرد.
بر مبنای رویکرد نظری کارول، هورن و کتل که کامل ترین مدل توانایی‌های شناختی را در بر دارد،شاخص سازی دقیقی از نسخه نوین تست هوش آزمایی تهران- استانفورد-بینه،انجام گرفت و پس از اینکه روایی محتوایی بر مبنای ملاک نظری تعریف و تعیین گردید،روایی سازه از طریق تحلیل عامل مورد بررسی قرار گرفت و پنج عامل به عنوان عوامل سازنده ی هوشبهر تحت عنوان استدلال سیال،دانش،استدلال کمی،پردازش دیداری- فضایی و حافظه فعال،معرفی شد.
تست توجه دیداری ، تست هوش وکسلر ، تست توجه و تمرکز و دیگر تست های هوش از جمله تست های تخصصی کودکان است که در مرکز تست هوش کودکان انجام می گیرد.