کاردرمانی آسیب­ دست

مرکز توانبخشی دکتر صابر، در زمینه کاردرمانی آسیب دست در کودکان و بزرگسالان به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. کاردرمانی در مهارتهای دست به صورت حرفه ای به ارزیابی و درمان آسیب های دست می پردازد. مرکز کاردرمانی دست دکتر صابر با تجهیزات پیشرفته و کادر توانبخشی حرفه ای در زمینه مشکلات دست کودکان، اختلالات دست نویسی و دستورزی، آسیب های استخوانی که موجب محدودیت حرکتی می شوند، افزایش قدرت عضلات و بهبود هماهنگی حرکتی به درمان می پردازد. همچنین خدمات کاردرمانی دست کودکان در منزل جهت پیشرفت روند درمان در مرکز توانبخشی دکتر صابر ارائه می گردد. تمرینات کاردرمانی دست کودک را برای ورود به مدرسه و مهارت های دست نویسی آماده می سازد. در این مطلب به توضیح نحوه ارزیابی عملکرد دست و مواردی که در کاردرمانی آسیب دست مورد توجه قرار می گیرد، پرداخته می شود تا بیشتر با فعالیت های این بخش آشنا شوید.

ارزیابی کاردرمانی آسیب دست

در کاردرمانی دست تعدادی ارزیابی وجود دارد که باید هنگام انجام ارزیابی دقیق از آسیب دیدگی دست انجام شود:

1- تاریخچه مشکل فعلی: چه کسی آن ها را ارجاع داده است،  این مشکل تا چه مدت بوده است، چه علائمی را تجربه کرده اند و سابقه پزشکی قبلی مربوط به بیماری.

2- ملاحظات محیطی: با آن­ها در مورد زندگی، وظایف و وظایف شغلی، نقش در خانواده و نقش اوقات فراغت صحبت می کنیم. مشکلات عملکرد شغلی مشخص شده را لیست می کنیم.

3- ظاهر دست را ارزیابی می کنیم: هرگونه ورم، جای زخم، بخیه، خونریزی

4- امتیاز درد: نمره درد 0 – 10 را بدست آورید (نمره ده بدترین درد را ایجاد می کند که تا به حال حس کرده اند) ، چه مدت درد را تجربه کرده اند و چند ساعت در روز درد وجود دارد و درد در کجا احساس می­شود.

5- ارزیابی دامنه حرکتی همه ی انگشتان و مفاصل با استفاده از گونیامتر، مشاهده کیفیت حرکت.

6- ارزیابی احساس درد در صورت لزوم (به عنوان مثال مونوفیلامنت Semmes Weinstein )

Semmes Weinstein آستانه احساس لمس را اندازه گیری می کند. فرد در حالی که دست آن ها از چشمانش قایم شده است، راحت نشسته است و شما با کوچکترین مونوفیلامنت (2.83) شروع می کنید، رشته را عمود بر روی پوست نگه دارید و آن را فشار دهید تا اینکه خم شود. هر محل آزمایش را سه بار تکرار کنید و در صورت عدم درک درد از رشته های ضخیم تر به تدریج استفاده کنید. یافته­های ارزشیابی اغلب به صورت غایب (از دست دادن کامل احساس) ، دست نخورده (احساس طبیعی) یا اختلال (قادر به تشخیص برخی از محرک ها اما نه همه محرک ها) یا هنگامی که درک محرک متفاوت از ناحیه ای از پوست است گزارش می­شود. استانداردهایی برای سمس وینشتاین از نظر جنسیت و سن در نظر گرفته شده است.

7- ارزیابی ورم در صورت لزوم (Volumeter): ادم یکی از دلایل محدود بودن دامنه حرکتی است و می تواند با اندازه گیری حجمی ارزیابی شود. اندازه گیری حجم جرم قسمت بدن توسط مقدار جابجایی آب جابجا شده است. به عنوان مثال، دست متورم شده درون ظرفی پر از آب قرار می گیرد. دست متورم شده داخل ظرف و مقدار آبی که از چاله خارج می شود داخل یک استوانه مدرج قرار می گیرد. دست متورم آب بیشتری را نسبت به یک دست غیرمتورم جا به جا می­کند. بنابراین مقدار آب ریخته شده دست متورم و دست غیرمتورم مقایسه می شوند.

8- تست کردن نیروی دست با دینامومتر برای گرفتن و مشت کردن.

9- انجام تست­های تحریک آمیز: الف) فالن (به سندرم تونل کارپال مراجعه کنید) ب) تینل (به سندرم تونل کارپال مراجعه کنید) ج) فینکلشتاین ( نگاه کنید به تاندونیت deQuerveins)

کاردرمانی آسیب های دستی

اگر یک دقیقه وقت بگذاریم و به کارهایی که از صبح امروز با دستان مان انجام داده ‌ایم فکر کنیم، نه تنها شگفت ‌انگیز، بلکه کاملاً حیرت‌ انگیز است. ما نه تنها از دستان مان به صورت فیزیکی برای اکثر کارهای عملکردی استفاده می‌ کنیم، بلکه از آن ها برای برقراری ارتباط، اشاره و لمس و تعامل انسانی نیز بهره می‌ بریم. با این حال، دستان ما آسیب‌ پذیر هستند و تا زمانی که اتفاقی نیفتد، ناگزیر آن ها را بدیهی می ‌پنداریم. آسیب های دست می ‌توانند به مرور زمان یا در یک لحظه رخ دهند و همچنین زندگی را تغییر دهند. آسیب ‌های دست فقط یک ناراحتی نیستند؛ آن ها فعالیت‌ های کلیدی را مختل می‌ کنند و می ‌توانند بر استقلال نیز تأثیر بگذارند. کارهای روزمره مانند نوشتن، آشپزی و نگه داشتن اشیاء در صورت وجود ناتوانی ‌های عملکردی دست، دشوارتر می‌ شوند. کاردرمانی دست، پلی از پزشکی به عملکردی است که فرآیند بهبودی را هم به جنبه‌ های فیزیکی و هم به جنبه‌ های عاطفی تجربه بیمار اعمال می ‌کند. کاردرمانی دست می‌ تواند زمانی که آسیب ‌های دست به شدت بر زندگی روزمره تأثیر می ‌گذارند، کمک کند. حتی ساده‌ ترین کار نیز می ‌تواند به یک چالش تبدیل شود. این کار به بیماران اجازه می‌ دهد تا قدرت، تحرک و استقلال خود را بازیابند. بیماران می ‌توانند با روش ‌های متمرکز و ابزار های منحصر به فرد، اعتماد به نفس از دست رفته خود را به سرعت بازیابی کرده و فعالیت‌ های عادی خود را از سر بگیرند. با کاردرمانی دست، حرکت ملایم مفاصل و بافت‌ های نرم به منظور کاهش سفتی، افزایش جریان خون و بازیابی حرکت انجام می‌ شود. کاردرمانگران از تکنیک ‌های دستی برای رهاسازی عضلات سفت، کشش رباط‌ ها و تحریک حرکت طبیعی استفاده می ‌کنند. شروع کاردرمانی دست بلافاصله پس از آسیب دست می ‌تواند مزایای مختلفی فراتر از بهبودی فیزیکی داشته باشد. مداخله به موقع حس کنترل را در بیماران القا می‌ کند و در نهایت آن ها را قادر می ‌سازد تا مسیر بهبودی خود را کمی سریع ‌تر طی کنند. کاردرمانگران باید امید واقع ‌بینانه ارائه دهند، رابطه خوبی برقرار کنند، شنونده خوبی باشند و مورد اعتماد مراجع قرار گیرند. ضروری است که کاردرمانگر تأثیر آسیب ‌ها را بر سلامت روان مراجع درک کند و اطمینان حاصل کند که این یک جنبه کلیدی از فرآیند توانبخشی است. کاردرمانگران دست هم بسیار ماهر و هم به همان اندازه مورد تقاضا هستند، این امر ما را به سمت یافتن راه‌ های نوآورانه برای اطمینان از این که می ‌توانیم نیازهای مراجعین را با منابع موجود درمان دست برآورده کنیم، سوق داده است. خوشبختانه، مراجعین با آسیب‌ های دست همیشه اختلال شناختی ندارند و بنابراین می ‌توانند در توانبخشی خود با آموزش مداوم فعال باشند. هدف اصلی درمان لزوماً بازگرداندن یک دست “عادی” نیست، بلکه به حداکثر رساندن عملکرد با حداقل درد است. جلسات کاردرمانی دست به نتیجه ارزیابی، خواسته‌ های مراجع، تأیید بودجه و اهداف تعیین شده توسط کاردرمانگر و مراجع بستگی دارد. اهداف اصلی کاردرمانی دست عبارت اند از:

– افزایش دامنه حرکتی

– افزایش قدرت و نیرو گرفتن

– افزایش استقلال عملکردی در فعالیت ‌های روزمره زندگی، کار و سرگرمی‌ ها

– حمایت روان شناختی

یک برنامه کاردرمانی دست خوب که توسط کاردرمانگران متخصص طراحی شده است، تمرکز ویژه‌ ای بر تحرک، بازیابی قدرت و نحوه انجام کارهای روزمره با این وضعیت جدید دارد. رویکرد آن ها که بر یک روش جامع متمرکز است، فراتر از جنبه فیزیکی می‌ رود، به جنبه عاطفی رسیدگی می‌ کند و مسیری را برای بازگشت به یک زندگی معنا دار فراهم می ‌کند تا هر بیمار احساس دیده شدن و ارزشمند بودن کند.

ارزیابی عملکردی دست در کاردرمانی

ارزیابی عملکرد دست در کاردرمانی دست شامل هفت خرده آزمون است که نشان دهنده ی فعالیت های مختلف دستی است. هریک از اجزای آزمون ها طوری طراحی شده اند که دقیقاً به همان شیوه برای هر مبحث انجام شوند. روش ها و دستورالعمل های دقیق استانداردسازی برای ارزیابی ارائه شده است. زمان انجام کار برای هر آزمون ثبت می­شود. هر دو دست غالب و غیر غالب به طور مستقل مورد آزمایش قرار می­گیرند.

آیتم های آزمون عبارتند از:

1- نوشتن یک جمله کوتاه

2- ورق زدن کارت های 3 در 5 اینچ (شبیه سازی ورق زدن کتاب)

3- برداشتن اجسام کوچک و قرار دادن در یک طرف

4- چکرهای روی هم قرار داده شده

5- شبیه سازی کردن خوردن

6- جابجایی اشیاء بزرگ خالی (قوطی)

7- جابجایی اجسام بزرگ وزن (قوطی)

قدرت

تمایز قائل شدن آزمون بین افراد دارای و بدون انواع مختلف ناتوانی جسمی

ارائه دادن اندازه گیری های کمی از وظایف استاندارد شده با عملکردهای بیمار و مقایسه عملکرد بیمار

ارائه دستور العمل ها و رویه های استاندارد

ضعف

اجازه استفاده از تجهیزات تطبیقی را نمی­دهد

این سؤال که آیا زیرگروه ها وظایف متداول روزمره را ارائه می کنند و واظیف مورد نظر برای اندازه گیری را شبیه سازی می کند یا خیر.

این سؤال که آیا نوشتن و زمان نوشتن اصلاً آزمایش شده است یا خیر.

آزمون The purdue Pegboard در کاردرمانی دست

آزمون دو نوع فعالیت را اندازه گیری می کند: 1- حرکت قابل مشاهده دست، انگشت و بازو 2- مهارت نوک انگشت.

علاوه بر افراد دارای صدمات دست، از این ارزیابی در بسیاری از جمعیت­ های بالینی از جمله افراد دارای:

آسیب های مغزی، ناتوانی در یادگیری، اختلالات بینایی و همچنین در توانبخشی شغلی، غربالگری عصبی- روانی، نقص های عصبی- شناختی در اسکیزوفرنی استفاده می شود. در طول ارزیابی بیمار زمان بندی انجام می شود که چقدر سریع میخ ها را در سوراخ قرار می­دهد و قطعات جمع می­شوند. این تخته چوبی دارای دو ردیف سوراخ ریز به علاوه مخزن نگه داشتن پین، یقه ها و واشر است. چهار وسیله آزمایش بر روی دست غالب، غیرغالب و دو دست انجام می شود که تعداد پین های قرار داده شده در 30 ثانیه شمارش می شود. مهارت از طریق سرعت ارزیابی می شود و امتیاز با استانداردهای موجود مقایسه می شود. این ارزیابی از قابلیت اطمینان آزمون مجدد برخوردار است.

منابع:

theotpractice.co.uk

سوالات متداول:

1.آیا کاردرمانی دست برای بهبود نوشتن مفید است؟

بله، در کاردرمانی دست به بهبود مهارت های حرکتی ظریف، نحوه مداد گرفتن، بهبود سرعت نوشتن و دست خط کمک می شود.

2. کاردرمانی دست چطور انجام می شود؟

کاردرمانی دست با استفاده از ابزارهای مکانیکی نظیر کش های تقویتی و گجت های مختلف و انجام ماساژهای دست به تقویت حرکات ظریف انگشتی، بهبود دست ورزی و بهبود دامنه حرکتی فرد می پرازد.

3.امکان انجام کاردرمانی دست در منزل هست؟

بله، با توجه به مشکلات فرد در صورت عدم توانایی حضور در کلینیک می توان جلسات درمانی را در منزل بیمار ارائه نمود.