بهترین مرکز تشخیص و درمان آسپرگر در تهران تحت نظر دکتر صابر به بررسی اختلالات طیف اوتیسم و تشخیص آسپرگر در کودکان می پردازد. آسپرگری و درمان آن از مواردیست که در ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی امریکا حذف شده است. درمان آسپرگر خفیف در مرکز اوتیسم دکتر صابر توسط گفتار درمانی در اختلال آسپرگر و کار درمانی آسپرگر انجام می گیرد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
تشخیص آسپرگر-بهترین دکتر تشخیص آسپرگر
برای تشخیص علائم آسپرگر در کودکان باید به دکتر اوتیسم مراجعه نمود. برای درمان آسپرگر تشخیص نشانه های آن اهمیت دارد. در زیر علائم آسپرگر بیان شده است.
- نواقص مداوم و برجسته در تعاملات اجتماعی.
- مشکل در استفاده از تماس چشمی، بیان های چهرهای، حرکات بیانگر و دیگر شکل های ارتباط غیر کلامی.
- مشکل در فهم و کاربرد زبان غیر تحت تلفظی.
- فقدان ارتباطات مناسب با همسالان.
- شیفتگی جدی نسبت به علایق یا اشیا.
- تعصب خشک نسبت به عادات جاری یا علایق خاص که تاثیر سوء بر شرکت سندروم آسپرگر در فعالیت های ارتباطی دارد.
اهداف گفتاردرمانی در اختلال آسپرگر
از اهداف گفتار درمانی آسپرگر می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- شرکت در فعالیتهای ارتباطی کلامی و غیرکلامی.
- شروع معاملات اجتماعی و پاسخگویی به این معاملات با دیگران.
- درک و استفاده از زبان استعاری به منظور ارتباط موثر.
- پذیرش و کنترل تنوع در موارد روزمره بدون بروز واکنشهای عاطفی قوی.
- ایجاد و توسعه مهارتهای تعامل اجتماعی در بافتهای ارتباطی متنوع،متناسب با سن رشدی،لهجه و انتظارات فرهنگی.
- ایجاد انتظارات واقع بینانه در والدین نسبت به مهارتهای ارتباطی کودکشان و جلب همکاری ایشان با گفتار درمانگر و دیگر متخصصین به منظور توسعه راهبردهای درمانی موثر.
نکاتی مهم در درمان آسپرگر -گفتار درمانی برای آسپرگر
- مهارت های ارتباطی سندروم آسپرگر را با استفاده از ارزیابی های هنجار شده مستند سازید و طریقه ارتباط وی در خانه،مدرسه،زمین بازی،بوفه و دیگر موقعیت های اجتماعی و آموزشی مهم را مشاهده نمایید.
- از والدین در زمینه مراحل رشدی،تاریخچه پزشکی و نیز وضعیت پزشکی فعلی،درمان های تخصصی قبلی،تلاش های ارتباطی در موقعیت های مختلف،و علایق اجتماعی و خانوادگی نشانگان آسپرگر اطلاعاتی کسب نماید.
- به والدین توصیه نمایید در جستجوی یک ارزیابی بین رشته ای از متخصصین مربوطه نظیر روانشناس تربیتی،معلم،عصب شناس اطفال،کاردرمانگر،یا شنوایی شناس باشند تا وضعیت شناختی،آموزشی،سلامتی،شنوایی،زندگی روزانه،و مهارت های حرکتی مهم در رشد مداخلات ارتباطی را مستند سازید.
- ملاقاتهای منظم با والدین اختلال آسپرگر و دیگر متخصصین مربوطه داشته باشید تا در صورت نیاز راهبردهای درمانی مشترک را توسعه بخشید یا تغییر دهید.
- بهترین رویکردهای درمانی متناسب با نیاز های انفرادی سندروم آسپرگر را تعیین نمایید (نمونهای از این روش ها در زبان انگلیسی عبارتند از: مدل درمان و آموزش کودکان مبتلا به اوتیسم و سایر معلولیت های ارتباطی ( TEACCH ) ،داستان های اجتماعی و یا رویکردهای اجتماعی کاربرد شناسی).
- بر مبنای نیازهای ارتباطی زبانی،اجتماعی و آموزشی نشانگان آسپرگر،موقعیتهای ارتباطی خاص را به عنوان اهداف درمانی انتخاب نمایید.
- به والدین و معلمین سندروم آسپرگر و دیگر متخصصان مرتبط،رابطه میان رفتار های مربوط به اوتیسم و نواقص رشدی ارتباط را توضیح دهید.
- منابع و مطالب مفیدی در زمینه نشان های آسپرگر برای والدین و معلمان سندروم آسپرگر فراهم نمایید.
- حمایت های محیطی مورد نیاز برای افزایش موقعیت های ارتباطی سندروم آسپرگر با والدین و معلمانش (نظیر نصب برنامه روزانه در خانه و مدرسه،تهیه قوانین نوشتاری برای شرکت در مراکز بازی یا یادگیری،حذف مطالب حسی توان کاه،یا کنترل سطح صدا) را کشف نمایید.
- به والدین و معلمان آموزش دهید در هنگام ایجاد تغییرات در برنامه درمان آسپرگر،از حمایت های بینایی نظیر نصب کلمه «تغییر» یا نمادهای حاکی از گسیختگی در برنامه روزمره سندروم آسپرگر استفاده نمایند،از سندروم آسپرگر بخواهید تغییر در برنامه روزمره را انجام دهند.
- یک داستان مصور و دارای طرح «اگر-آنگاه» را برای سندروم آسپرگر تهیه نمایید،در این طرح ابتدا تصویری با این مضمون قرار می گیرد که «اگر این حادثه اتفاق بیفتد که…» و سپس دو یا سه تصویر از رفتارهای ارتباطی جایگزین پیشنهاد میشود شامل «پس من می توانم از… استفاده کنم» (مثلاً اگر من ازدست دانشآموز دیگری عصبانی باشم،میتوانم از تو دور بشوم یا میتوانم با یک صدای نرم و آرام به او بگویم چرا عصبانی هستم.)
- هنگامی که با نشانه های آسپرگر در فعالیتی سهیم میشوید برای برجسته تر کردن آن،فعالیتهای او و خود را با استفاده از تن صدای آهنگین با سرعتی کند و بیان چهره ای اغراق شده توصیف نمایید.
- رفتارهای ارتباطی کلامی و غیرکلامی معنادار و مورد استفاده اختلال آسپرگر را در برنامههای خاص مشترک یا فعالیت های روزمره تعاملی جمعی (نظیر تهیه غذا،اجرای یک بازی یا ورزش،رفتن به فروشگاه یا سفارش غذا در رستوران) تعیین نمایید. سپس فهرستی از بیان چهرهای،زبان بدنی،ساختار عبارت ها و جملات مورد نیاز وی را تهیه نمایید،پس از آنکه الگوی مناسب در این ارتباط را به او نشان دادید از وی بخواهید این ارتباط را در زمان فعالیت های روزمره مشترک با همسالان عادیش تمرین نماید.
- در حین استفاده شما از حرکات بیانگر ساده یا بیان چهره ای،دستورات شفاهی به سندروم آسپرگر را به یک دستور محدود نمایید تا اطلاعات کلامی مفهوم تر شود،وقت کافی برای پاسخگویی و نشان دادن آن که درک صحیحی از دستور داشته است به وی بدهید.
- باز ساختن تخته های (آلبوم های) داستانی که شامل مراحل صریح و روشن یک تکلیف است،نشانه های بینایی (نظیر نوشته یا تصویر نمادین) را به دستورات شفاهی بیفزایید،از سندروم آسپرگر بخواهید قبل از شروع تکلیف دستورات را بخواند (مثلاً بردن خوراکی ها به اتاق پیش دبستانی،تکمیل یک تکلیف،قرار دادن لوازم شخصی در قفسه،یا چیدن میز.)
- هنگامی که دستورات شفاهی خاص را به نشانگان آسپرگر می دهید و قبل از آنکه بخواهید وی آنها را اجرا نماید،مراحل تکلیف را برای سندروم آسپرگر الگوسازی نمایید،برای هر تکلیف از وی بخواهید دستورات شفاهی شما را تکرار نماید،با افزایش توانمندی در توجه طولانی تر به شما،برای تکالیف دارای توالی پیچیده تر بیفزایید.
- از تصاویر افرادی استفاده کنید که بیان چهرهای و موقعیت های بدنی مختلف دارند تا به نشانگان آسپرگر معنای رایج پیام های ارتباطی غیرکلامی را بیاموزید.
- به والدین و معلمان سندروم آسپرگر بیاموزید بیشتر اوقات در زمینه رفتارهای کلامی و غیرکلامی مهم که حاکی از عواطف و احساسات دیگران است،اظهار نظر نمایند (مثلاً «به صورت امیر نگاه کن،صورتش غمگین به نظر می رسد چون دوستش چیزی گفت که قلبش شکست،میبینی؟» یا «به علی نگاه کن،او لبخند میزند و بالا و پایین می پرد،او نمره خوبی از مقاله اش گرفته و به همین دلیل هیجان زده است.)
- پس از خواندن یک داستان یا تماشای فیلم به همراه سندروم آسپرگر احساسات و عواطف شخصیتها را به بحث بگذارید،از وی بخواهید با نوشتن یا کشیدن پاسخهایی جملات زیر را تکمیل نماید: هنگامی که این اتفاق افتاد… او احساس کرد که…،من این را از اینجا فهمیدم که او…
- به کودک آسپرگر بیاموزید که چگونه با گفتن نام،زدن ضربات ملایم به شانه شخص مقابل،یا گفتن عبارت های باز نظیر «میدونی چیه؟» توجه فرد دیگر را به صورتی مناسب جلب نماید،به نشانگان آسپرگر بیاموزید صبر کند تا شخص مقابل با نگاه کردن یا پاسخ دادن به وی با واژه «چی؟» به تلاش وی ارج نهد.
- کودک اختلال آسپرگر بیاموزید با شناسایی تغییر حالت نگاه گوینده و استفاده از مکث هایی که به وی اجازه می دهد در لحظه مناسب نوبت مکالمه را به عهده بگیرد،قطع گفتار گوینده در طی مکالمه را کاهش دهد.
- فهرستی از سوالات محتمل الوقوع رایج را تهیه کنید بیمار در مکالمه اش با همسالان و بزرگسالان برای ادامه یک عنوان میتواند از آن استفاده نماید (نظیر بعد چه اتفاقی افتاد؟ یا شما چه کار کردید؟)،به وی بیاموزید چگونه هنگام گوش کردن به فرد دیگری که داستانی شخصی را میگوید این سوالات را بپرسد،مطمئن شوید که وی قبل از پرسیدن این سوالات منتظر مکث گوینده می شود.
- به نشانگان آسپرگر بیاموزید در طی مکالمه با دیگران،در زمانهای مناسب از تصدیق کلامی (نظیر واقعاً یا ام ) و غیرکلامی (نظیر لبخند،اخم و حرکات سر) استفاده نماید.
- به سندروم آسپرگر بیاموزید برای آغاز تعاملات اجتماعی،به جای رفتارهای غیر کلامی نامناسب نظیر هول دادن دیگران یا برداشتن اسباب بازی ها بدون کسب اجازه،از سوالاتی نظیر «من میتونم بازی کنم؟» استفاده کند.
- فهرستی از سوالاتی تهیه نمایید که سندروم آسپرگر می تواند با استفاده از آنها از دیگران کسب اطلاع کند (مثلاً «دوست داری بازی کنی؟» ،«در تعطیلات چه کار می کنی؟» یا «نقشه برای تعطیلات آخر هفته چیه؟») و سپس به وی بیاموزید چگونه از این سوالات برای آغاز مکالمه با دیگران استفاده نماید.
- با تهیه فهرستی از سوالات یا نظرات کلیدی (نظیر «میدونی منظورم چیه؟»،«تو تا کنون…؟»،یا رشته های متوالی از سوالات (از قبیل «آیا توهم آن فیلم را دیدی؟» ،«آیا از آن خوشت آمد وقتی…؟» که برای دعوت از دیگران برای نوبت گیری در مکالمه کاربرد دارد،به سندروم آسپرگر بیاموزید از تک گویی به سمت گفتوگوی دو نفره در زمینه عنوان مورد علاقه حرکت کند.
- برای نشانگان آسپرگر،مکالمات تصویری ( کمیک استریپ) تهیه کنید که قوانین حفظ مکالمه با دیگران را نشان می دهد.( مثلا درخواست وضوح بیشتر گفتار یا پاسخ دهی به چنین درخواستی،ارسال علایمی برای تغییر عنوان،ارائه اطلاعات بسیار کم یا بسیار زیاد،یا پایان دادن به موضوع مورد مکالمه با ملایمت.) مکالمات تصویری را در یک دفترچه یادداشت برای سندروم آسپرگر نگهدارید تا در صورت لزوم مرور نماید.
- در زمینه علایق خاص اختلال آسپرگر (نظیر بازی با نرمافزارهای رایانهای،بازی شطرنج،یا اجرای آزمایشات علمی)،نشست های اجتماعی میان وی و همسالان عادیش برقرار کنید،از این فرصت برای تهیه فیلمی از نشانگان آسپرگر استفاده نمایید و تعاملات اجتماعی صحیح و ناصحیح وی را مورد بحث قرار دهید.
- به همراه سندروم آسپرگر فهرست هایی از وقایع اجتماعی بنویسید که مستقیما مربوط به فعالیت های منظم وی است و طرحی کلی از قسمت های انفرادی یک فعالیت و انواع مورد انتظار ارتباط اجتماعی ضروری در مدرسه، خانه و موقعیت های اجتماعی را ارائه می دهد،از وی بخواهید هر روز قبل از شروع این فعالیت ها،متن های فوق را بخواند یا به نوار صوتی آن گوش دهد.
- عده ای از دانش آموزان شامل نشانگان آسپرگر و همسالان عادی اش را به دو گروه تقسیم نمایید و بازی «بعد از آن چه اتفاقی می افتد» را اجرا نمایید،ابتدا یک موقعیت اجتماعی دشوار را ارائه کنید،سپس از هر گروه بخواهید حداقل به سه راه حل مختلف این موقعیت را به بیان آن که افراد چه باید بگویند و چه انجام دهند فکر کنند. (مثلاً «علی میخواهد امشب به مهمانی برود،اما پدرش هنوز از این که او دو هفته پیش،بیشتر از وقت مقرر شب بیرون مانده بود ناراحت است.در چنین موقعیتی علی چه میتواند انجام دهد و چه بگوید؟») پس از آن از دانشآموزان بخواهید این موقعیت بر روش حل آن را به صورت نمایش بازی کنند (روش ایفای نقش)،و سپس به دانش آموزان بگویید تصمیم بگیرند بهترین راه حل چیست و چرا؟.
- به سندروم آسپرگر آموزش دهید معنای مجازی اصطلاحات،استعارات یا تشبیهات(نظیر به بلندی سرو) را توضیح دهد،از وی بخواهید جملاتی را بگوید یا بنویسید که شامل تعریف یا کاربرد این اصطلاحات است.
- از مکالمات تصویری ( کمیک استریپ) ، کارتون ها ( انیمیشین ) ،تیترهای روزنامه و جوک ها استفاده نمایید،به نشانگان آسپرگر کمک کنید که زبان انتزاعی که شامل معانی چندگانه (نظیر شیر خوردنی،شیر آب)،کنایه (نظیر تو زیادی تمیز نیستی؟)،عناوین دو معنایی میشود را درک نماید،سپس به بی بیاموزید که به یک شیوه مطلوب اجتماعی بذل گویی های دلخواهش را با دیگران داشته باشد،از کنایه در گفتارش استفاده نماید،یا عنوان به وجود آورد.