افراد متخصص متعددی نظیر گفتاردرمانی فلج مغزی و کاردرمانی فلج مغزی در کنار متخصصین مغز و اعصاب و ارتوپد کودکان در حیطه کودکان فلج مغزی و خانواده آنها مشغول فعالیت بوده و به اصطلاح صاحب نظر هستن. بسته به نیاز، بعضی از این کودکان فلج مغزی توسط همه این متخصصین می‌بایست ویزیت شوند و بعضی دیگر توسط یک یا دو نفر آنها. از طرفی، نکته بسیار مهمی که درمانگران باید با دقت و وسواس زیاد برای والدین توضیح بدهند آن است که افراد مختلفی در مراحل گوناگون رشد کودک تأثیرگذار هستند که هریک باید به نوبه خود نقش خویش را در فرآیند درمان این کودکان ایفا کنند. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه توانبخشی کودکان فلج مغزی فعالیت می نماید. متخصیین کاردرمانی مرکز با استفاده از تکنیک های درمانی مختلف در تسریع روند درمان کودکان فلج مغزی کوشا می باشند. امکانات پیشرفته مرکز دکتر صابر شامل کاردرمانی حسی، کاردرمانی جسمی، ماساژ درمانی، گفتاردرمانی، آب درمانی، سنسوری روم و…. به صورت تیمی در زمینه توانبخشی کودکان فعالیت می نمایند.
افرادی که در تیم درمان فلج مغزی می توانند کمک کننده باشند، عبارتند از:
- والدین. از میان افرادی که با کودک فلج مغزی سر و کار دارند، والدین از اهمیت بیشتری برخوردار هستند چراکه آنها بیشتر از هرکسی از شرایط فرزند خود اطلاع داشته و نکات زیادی راجع به فرزند خود می‌دانند. همه کودکان نیازمند عشق و امنیتی هستند که والدین برایشان به ارمغان می‌آورند. از طرفی، والدین بهترین مجری توصیه‌ها و دستورالعمل های درمانی درمانگران بوده و آنها را به خوبی در زندگی روزمره کودک اجرا می‌کنند. والدین بیشترین زمان را برای درمان کودکان در اختیار دارند که با آموزش مناسب می توانند از ایجاد بسیاری از مشکلات همراه نظیر بدفورمی های عضلانی یا مشکل گوارشی در کودکان جلوگیری نمایند و روند درمان را سریعتر کنند.
- متخصص اطفال. متخصص پزشکی اطفال بوده که در حیطه سلامت و رشد کودکان تخصص دارد. این متخصص در صورت تشخیص اولیه هرگونه اختلال حرکتی و رشدی در کودک، او را تحت نظر گرفته و در موقع لزوم به پزشکان فوق تخصص مغز و اعصاب اطفال یا اورتوپدی اطفال و یا متخصصین توانبخشی (کاردرمانی فیزیوتراپی و گفتاردرمانی) ارجاع می‌دهد. برسی دوره ای کودکان توسط متخصص اطفال از مواردیست که نقش مهمی در تشخیص زودهنگام کودکان فلج مغزی دارد.
- دیگر پزشکان متخصص. اغلب کودکان فلج مغزی می‌بایست تحت نظر یک فوق تخصص مغز و اعصاب اطفال و یک فوق تخصص اورتوپدی اطفال باشند. فوق تخصص مغز و اعصاب اطفال درباره عوارض و بیماریهایی که کودکان فلج مغزی را مبتلا ساخته (به عنوان مثال تشنج) اظهارنظر نموده و توصیه های لازم را ارائه می‌دهد. از طرف دیگر، پزشک فوق تخصص ارتوپدی اطفال به صورت دورهای کودکان را معاینه کرده و به درمان و مدیریت عوارض عضلانی اسکلتی فلج مغزی می‌پردازد. او همچنین قادر است تا در صورت نیاز به منظور مدیریت اسپاستیسیتی عضلانی، به تزریق داروی بوتاکس به داخل عضلات درگیر اقدام ورزد هر دوی این متخصصین با تمام افرادیکه در حوزه توانبخشی کودکان فلج مغزی فعالیت می‌کنند، از نزدیک کار کرده و در مواقع لزوم آنها را به این متخصصین ارجاع می‌دهند. بعضی اوقات لازم است کودک بوسیله دیگر متخصصین از جمله فوق تخصص گوارش، غدد و تنفس اطفال نیز ویزیت شود.
- تیم توانبخشی. درمانگران تیم توانبخشی در ارزیابی، مشاوره و درمان کودکان فلج مغزی از تخصص و تحصیلات دانشگاهی مرتبط و مهارت کافی برخوردار هستند. آنها بسته به موقعیت و شرایط ممکن است با کودکان و والدین آنها به صورت انفرادی یا در قالب گروههای کوچک کار کنند. شایعترین درمانگرانی که با کودکان فلج مغزی سر و کار دارند، کاردرمانگران، فیزیوتراپیست‌ها و گفتار درمانگران هستند. شاید نیاز نباشد که همه کودکان فلج مغزی به همه این درمانگران مراجعه داشته باشند. به عنوان مثال، در کودکانی که مشکلات عدیده ای دارند، هر سه گروه درمانگر برای برنامه ریزی و ارائه خدمات درمانی با یکدیگر مشارکت دارند. ولی در بعضی از این کودکان مراجعه به کاردرمانگر، فیزیوتراپیست و یا گفتاردرمانگر به تنهایی کفایت می‌کند. هدف درمانگران آموزش به والدین است تا به بهترین شکل ممکن در یادگیری حرکت، کسب مهارتهای عملی مورد نیاز برای زندگی و رسیدن به عملکرد مطلوب به کودکان خویش کمک کنند. بازی در تمام کودکان کم سن و سال نقش مهمی در یاددهی و یادگیری دارد. بنابراین زمانی که به والدین برای پیشبرد و تقویت هرچه بهتر مراحل رشدی کودک مشاوره داده می‌شود، این نکته نیز به آنها گوشزد می‌گردد. در ادامه راجع به هر یک از درمانگران متخصص کار با کودک توضیح مختصری ارائه می‌شود.
تیم توانبخشی کودکان فلج مغزی که شامل کاردرمانگران و گفتاردرمانگران با همکاری روانشناسان کودک و فیزیوتراپیست و متخصصین تجهیزات کمکی می باشد کاردرمانان در زمینه تقویت مهارت های حرکتی کودکان و بهبود توانایی های حرکتی و تعادلی کودکان فلج مغزی و بهبود استقلال کودکان ، تقویت مهارت های درکی و شناختی در کودکان فلج مغزی، بهبود مهارت های شنوایی با کمک اتق شنیداری، ماساژ جهت کاهش سفتی عضلات و همچنین بهبود مهارت های هماهنگی بینایی حرکتی در این کودکان کمک می نماید. گفتاردرمانان در زمینه تقویت بلع،بهبود مهارت های تنفسی و کاهش اسپاستیسیتی، بهبود مهارت های تغذیه ای و گفتار قابل فهم در کودکان فعالیت می نماید.
جهت جلوگیری از ایجاد دفورمیتی های اسکلتی و آسیب به مفاصل استفاده از ابزارهای کمکی و ارتوزهای محافظتی می تواند موثر باشد. استفاده از کفش های طبی جهت بهبود مهارت های ایستادن و راه رفتن، استفاده از واکر جهت بهبود تعادل در حرکت و بهبود استقلال کودک، استفاده از آتل های شبانه جهت حفظ دامنه حرکتی دست هاو جلوگیری تز سفتی مفاصل می تواند مفید باشد.
سوالات متداول:
1. چه متخصصینی در تیم درمان کودکان فلج مغزی وجود دارد؟
متخصص مغز و اعصاب کودکان، متخصص ارتوپد کودکان، گفتاردرمانی، کاردرمانی، متخصص اطفال از جمله متخصصین تیم توانبخشی هستند.
2. تیم توانبخشی کودکان فلج مغزی چه کارهایی برای این کودکان انجام می دهند؟
تیم توانبخشی کودکان فلج مغزی در حیطه بهبود مهارت های حرکتی کودکان ، تقویت مهارت های ایستادن و راه رفتن، بهبود مهارت های گفتاری و آموزش گفتار قابل فهم، تقویت مهارت های بلع غذا فعالیت می نمایند. جلوگیری از ایجاد بدفورمی های اسکلتی عضلانی در کودکان اوتیسم و کاهش سفتی عضلات از جمله مواردیست که توسط تیم توانبخشی برای کودکان فلج مغزی انجام می شود.