داروی بیش فعالی کودکان

اختلال بیش فعالی و نقص توجه یک اختلال رشدی بسیار شایع است که کودکان مبتلا به این اختلال احتمال دارد بیش از حد فعال باشند یا رفتار های تکانشی نیز داشته باشند. هم چنین در توجه و تمرکز، انجام کار های روزمره و… ممکن است با مشکل مواجه شوند. تمام خانواده هایی که با کودکان بیش فعال دست و پنجه نرم می کنند، به دنبال داروی بیش فعالی کودکان هستند اما نمی توان نوع خاصی از دارو را برای تمام کودکان مناسب دانست البته ملاک هایی همچون زمینه پزشکی، وراثت و ژنتیک و نوع بیش فعالی می تواند در انتخاب دارو تاثیر گذار باشد. همانند عینک که به فرد کمک می کند تا چشمانش دید بهتری داشته باشد، داروی بیش فعالی هم به کودکان کمک می کند تا حواس پرتی را از بین برده و بر رفتار خود مدیریت داشته باشند. داروی بیش فعالی کودکان، بیش فعالی را درمان نمی کند اما می تواند در کاهش علائم و نشانه های بیش فعالی و عملکرد بهتر فرد، نقش موثری داشته باشد. کلینیک بیش فعالی کودکان دکتر صابر (دکتر متخصص بیش فعالی) با انجام خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی بیش فعالی، رفتار درمانی، تجویز داروی بیش فعالی کودکان و هم چنین داروی بیش فعالی بزرگسالان، به کودکان و بزرگسالان مبتلا به این اختلال کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

بهترین داروی بیش فعالی کودکان

دارو های بیش فعالی کودکان با توجه به نوع شان، اثرات متفاوتی در کودک ایجاد می کنند اما تمام دارو ها با افزایش سطح انتقال دهنده های عصبی در مغز کار می کنند. انتقال دهنده های عصبی دوپامین و اپی نفرین را شامل می شوند که افزایش این انتقال دهنده ها منجر به بهبود نشانه های بیش فعالی کودکان می شوند. داروی بیش فعالی کودکان برای کودکان مختلف، متفاوت است. دو نوع دارو برای درمان بیش فعالی کودکان و بزرگ سالان استفاده می شود که عبارت اند از: دارو های محرک و دارو های غیر محرک.

انواع داروی بیش فعالی کودکان و بزرگسالان

دارو های محرک: بین دارو های بیش فعالی، دارو های محرک جز اولین انتخاب هر پزشک برای درمان بیش فعالی کودکان می باشند مگر این که شرایط خاصی وجود داشته باشد که کودک یا فرد بزرگ سال مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه نتواند از این دارو استفاده کند. دارو های محرم سبب افزایش فعالیت قسمت هایی از مغز شده که در مدیریت رفتار و توجه نقش دارند و این گونه رفتار فرد مبتلا را مدیریت کرده و توجه و تمرکز افزایش می یابد. از جمله دارو های محرک درمان بیش فعالی می توان به آمفتامین ها، متیل فنیدات و مشتقات شان اشاره کرد.

دارو های غیر محرک: دارو های غیر محرک برای آن دسته از افراد تجویز شده که نمی توانند دارو های محرک را استفاده کنند. هم چنین دارو های غیر محرک احتمال دارد که همراه دارو های محرک تجویز شوند تا بهبودی بهتری داشته باشند. هر کدام از دارو های غیر محرک به یک روش خاص اثر می گذارند تا بیش فعالی را مدیریت کنند؛ به عنوان مثال اتوموکستین که یکی از دارو های محرک است، سبب می شود تا باز جذب انتقال دهنده های عصبی کمتر شود و غلظت آن ها در قسمت مشخصی از مغز افزایش یابد و در نتیجه موجب مدیریت رفتار و کاهش نشانه های بیش فعالی شود.

عوارض داروی بیش فعالی کودکان و بزرگسالان

داروهای تجویزی برای اختلال بیش‌فعالی-کم‌توجهی، مانند هر داروی دیگری، ممکن است با عوارض جانبی همراه باشند. البته تجربه این عوارض در همه افراد یکسان نیست و شدت آن‌ها به عوامل متعددی بستگی دارد که شامل نوع دارو، دوز مصرفی، سوخت‌وساز بدن و شرایط سلامت فرد می‌شود. به‌طور کلی، عوارض معمولاً در روزهای اول پس از شروع مصرف دارو یا بعد از افزایش دوز ظاهر می‌شوند. خبر خوب این است که در بیشتر موارد، این عوارض پس از چند روز تا چند هفته به تدریج کاهش یافته یا کاملاً ناپدید می‌شوند، چرا که بدن با دارو سازگاری پیدا می‌کند. با این حال، اگر عوارض پایدار باشند یا زندگی روزمره را مختل کنند، مراجعه فوری به پزشک ضروری است. پزشک ممکن است با تنظیم دوز، تغییر زمان مصرف یا جایگزینی داروی دیگر، این چالش‌ها را مدیریت کند.

یکی از شایع‌ترین عوارض، کاهش اشتها و وزن است که تقریباً در ۲۵ تا ۳۰ درصد بیماران دیده می‌شود. این عارضه عمدتاً ناشی از تأثیر داروهای محرک مانند متیل‌فنیدیت بر مراکز کنترل گرسنگی در مغز است. برای مدیریت این مشکل، توصیه می‌شود دارو پس از صرف صبحانه‌ای کامل مصرف شود، وعده‌های غذایی کوچک اما مغذی در طول روز افزایش یابد و زیر نظر متخصص تغذیه از مکمل‌های کالری‌دار استفاده گردد. پایش منظم شاخص توده بدنی (BMI) در کودکان نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. اختلالات خواب، اعم از بی‌خوابی یا خواب‌آلودگی غیرمعمول، از دیگر عوارض رایج هستند که به دلیل تأثیر داروها بر ریتم شبانه‌روزی بدن ایجاد می‌شوند. برای بهبود کیفیت خواب، بهتر است دوز آخر دارو حداکثر تا ساعت ۴ بعدازظهر مصرف شود، یک روتین آرام‌بخش قبل از خواب مانند حمام گرم یا مطالعه ایجاد گردد و از مصرف کافئین در ساعات بعدازظهر پرهیز شود.

سردرد و معده‌درد نیز حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد بیماران را تحت تأثیر قرار می‌دهند که معمولاً به دلیل انقباض عروق خونی یا تحریک گیرنده‌های گوارشی رخ می‌دهد. مصرف دارو همراه با غذا، استفاده از مسکن‌های ساده مانند استامینوفن و نوشیدن حداقل ۸ لیوان آب در روز می‌تواند به کاهش این علائم کمک کند. تأثیرات قلبی-عروقی از جمله افزایش جزئی فشارخون و ضربان قلب، هرچند کمتر شایع هستند اما نیازمند توجه ویژه‌اند. پیش از شروع داروهای ADHD، ارزیابی قلبی برای بیماران دارای سابقه مشکلات قلبی الزامی است و اندازه‌گیری فشارخون و نبض هر سه ماه یکبار توصیه می‌شود. تغییرات خلق‌وخو مانند تحریک‌پذیری یا بی‌حالی پس از کاهش اثر دارو نیز ممکن است رخ دهد که در این موارد استفاده از فرمول‌های آهسته‌رَهِش (Extended-release) برای جلوگیری از نوسانات خُلقی و ترکیب دارو با روان‌درمانی می‌تواند راهگشا باشد.

در کنار عوارض شایع، برخی علائم نادر اما جدی نیازمند مداخله فوری پزشکی هستند که شامل توهمات یا افکار پارانوئید، تنگی نفس یا درد قفسه سینه، حرکات غیرارادی عضلات (تیک) و زردی پوست یا چشم (نشانه‌ای از مشکلات کبدی) می‌شوند. سه استراتژی کلیدی برای کاهش عوارض عبارتند از: شروع تدریجی دارو با دوز بسیار پایین و افزایش گام‌به‌گام زیر نظر پزشک، استفاده از درمان ترکیبی شامل دارو و رفتاردرمانی برای کاهش وابستگی به دوزهای بالا، و پایش فعال عوارض توسط بیمار یا والدین با ثبت روزانه علائم در دفترچه، توجه به زمان شروع و مدت عارضه و مستندسازی تغییرات رفتاری.

بر اساس مطالعات بلندمدت، تقریباً ۸۰ درصد بیماران با تنظیم دقیق پروتکل درمانی به رژیم دارویی قابل تحملی دست پیدا می‌کنند. مزایای کنترل ADHD شامل افزایش تمرکز، کاهش رفتارهای تکانشی و بهبود عملکرد تحصیلی یا شغلی معمولاً بر عوارض گذرا غلبه می‌کند. با این حال، هرگز بدون مشورت پزشک دارو را قطع نکنید، زیرا این عمل ممکن است باعث تشدید علائم یا بروز سندرم ترک شود. شیوع عوارض در گروه‌های سنی متفاوت است؛ به‌عنوان مثال کاهش اشتها در کودکان (۳۰ درصد) شایع‌تر از بزرگسالان (۱۵ درصد) است، درحالی که افزایش فشارخون در بزرگسالان (۸ تا ۱۰ درصد) بیشتر از کودکان (۳ تا ۵ درصد) دیده می‌شود. این تفاوت‌ها اهمیت رویکرد شخصی‌سازی‌شده درمان را برجسته می‌سازد.

سوالات متداول:

1-چه زمانی کودک نیاز به داروی بیش‌فعالی دارد؟
اگر رفتارهای بیش‌فعالانه باعث اختلال در زندگی روزمره، تحصیل و روابط کودک شود، ممکن است دارو به‌عنوان بخشی از درمان توصیه شود.

2-داروها چه عوارض جانبی‌ای ممکن است داشته باشد؟
کاهش اشتها، اختلال در خواب، تحریک‌پذیری و اضطراب از جمله عوارض شایع هستند که باید توسط پزشک مدیریت شوند.