به طور کلی، کودکان دارای اوتیسمی که محرک دیداری یا یادگیری دیداری اولویت اول آنها می باشد، ممکن است به مدل سازی ویدیویی به عنوان یک تکنیک مداخله ای بهتر در آموزش اوتیسم پاسخ دهند. به طور معمول سه نوع فیلم آموزشی کودکان اوتیسم وجود دارد که برای آموزش انواعی از مهارت ها به کار می رود : فیلم آموزشی اوتیسم کلاسیک، نقطه نظر و خود مدل سازی ویدیویی. فیلم آموزشی درباره اوتیسم شامل فیلمبرداری از عمل مورد هدف است. ویدیو مدل و عمل مورد هدف که به درستی اجرا و کامل شده است را ضبط می کند. این ویدیو سپس برای کودک دارای اوتیسم نمایش داده می شود. کودک ویدیو را تماشا می‌کند و سپس این فرصت را دارد تا آن را اجرا کند. همانطور که قبلا گفته شد فیلم آموزشی اتیسم به طور مؤثر برای درمان اوتیسم و آموزش مهارت های بازی، مهارت های اجتماعی، مهارت های خود یاری، مهارت های زندگی روزمره، مهارت های زبانی و مهارت های آکادمیک استفاده شده است. مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم زیر نظر دکتر صابر با در اختیار داشتن فضای آموزشی اوتیسم و بهره گیری از تکنیک های آموزش کودکان اوتیسم و متخصصین مجرب و آگاه به نحوه آموزش اوتیسم در زمینه آموزش مفاهیم و آموزشهای رفتاری و آکادمیک به کودکان پیشرو می باشند.
مدل سازی ویدیویی نقطه نظر (POVM) شامل فیلمبرداری از نقطه نظر مدل است، اغلب فقط دستهای فرد را هنگام تکمیل هدف مدنظر از نزدیک نشان می دهند. این نوع مدل سازی ویدیویی بطور موثر برای آموزش بازی با اسباب بازی به کودکان پیش دبستانی ،مهارت های خود یاری، مانند لباس پوشیدن و مهارت های زندگی روزانه استفاده شده است. POVM تا حدی در حمایت از رفتارهای اجتماعی در کودکان پیش دبستانی و دبستانی دارای اوتیسم مفید بوده است
خود مدل سازی ویدیویی(VSM) شامل فیلمبرداری از کودک دارای اوتیسم در حال اجرای چندباره مهارت هدف و سپس ویرایش ضبط برای ایجاد محصول نهایی است که در آن کودک در حال اجرای صحیح مهارت نشان داده می شود. کودک تنها فیلم آموزشی از خودش را در حال اجرای صحیح عمل می بیند VSM وقت گیر تر است و به دلیل نیاز به ویرایش نیازمند مهارت های تکنیکی بیشتری است؛ اما، هنگام آموزش مهارت های متنوع مفید واقع شده است. بخصوص VSM می تواند مهارت های اجتماعی و زبانی ، رفتار حین انجام تکلیف و پایبندی به انظارات كلاس به عنوان مثال:
فیلم های آموزشی خوب برای اوتیسم
مدل سازی ویدیویی از تقلید، یک جزء ضروری برای ارتباط اجتماعی، حمایت می کند. تماشای یک مدل که یک مهارت را انجام می دهد، یادگیرندگان را تشویق می کند تا رفتارها را تکرار کنند و تعاملات اجتماعی و مهارت های ارتباطی را تقویت می کند. علاوه بر این، استفاده از ویدیوها امکان تعمیم مهارت ها را در محیط های مختلف مانند خانه، مدرسه و محیط های اجتماعی فراهم می کند. ویدیوهای ماهرانه به عنوان نشانه های ثابت عمل می کنند که به افراد کمک می کند رفتارهای آموخته شده را به زمینه های جدید منتقل کنند. یکی دیگر از مزایای آن، عملی بودن و سازگاری این رویکرد است. ویدیوها را می توان با نیازها، ترجیحات و سطوح رشدی فردی تنظیم کرد. این سفارشی سازی یادگیری را مرتبط تر و جذاب تر می کند. تحقیقات نشان می دهد که مدل سازی ویدیویی با تشویق یادگیرندگان به تکمیل وظایف با مداخله کمتر بزرگسالان، استقلال را تقویت می کند. همچنین با ارائه نمایش های واضح و ثابت از رفتارهای مورد انتظار، به کاهش رفتارهای مشکل ساز کمک می کند. به طور کلی، مدل سازی ویدیویی که مبتنی بر شواهد و مورد حمایت تحقیقات علمی است، راهی مؤثر، قابل دسترس و انگیزه بخش برای افراد مبتلا به اوتیسم برای توسعه مهارت های اجتماعی، ارتباطی، زندگی روزمره و بازی ارائه می دهد. تطبیق پذیری این روش به این معنی است که می توان از آن در محیط های مختلف و برای گروه های سنی متفاوت، از جمله بزرگسالان، استفاده کرد. در نتیجه کیفیت زندگی و ادغام اجتماعی آن ها را افزایش می دهد. مدل سازی ویدیویی به یک مداخله برجسته در حمایت از کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم تبدیل شده است. یکی از مزایای اصلی آن، توانایی آن در بهره برداری از نقاط قوت بصری رایج در میان افراد اوتیستیک است. یادگیری بصری از طریق ویدیوها مفاهیم را قابل دسترس تر و جذاب تر می کند و منجر به توجه و انگیزه بهتر می شود. از آن جا که ویدیوها را می توان بارها تماشا کرد، یادگیرندگان می توانند مهارت ها را با سرعت خود تمرین کنند که منجر به اکتساب و حفظ سریع تر می شود. مطالعات به طور مداوم نشان داده اند که مدل سازی ویدیویی اکتساب مهارت را افزایش می دهد در حالی که وابستگی به دستور العمل ها و نظارت بزرگسالان را کاهش می دهد. با توانمند سازی یادگیرندگان برای مشاهده مکرر رفتارهای ایده آل، عملکرد مستقل طیف وسیعی از مهارت های ضروری برای زندگی روزمره و ادغام اجتماعی را تقویت می کند.
فیلم آموزشی کودکان اوتیسم چگونه باشد؟
برای تعیین اینکه آیا نوع فیلم آموزشی کودکان اوتیسم مورد استفاده (یعنی قياس مدل های کلاسیک، خود مدل سازی و نقطه نظر) هم تأثیرگذار است یا نه؛ بررسی های تحلیلی و فراتحلیلی انجام شده است. تا این تاریخ که تفاوتی گزارش نشده است و همه انواع مدل سازی ویدیویی شاخصهای شیوه مبتنی بر شواهد را برآورده کرده است. با در نظر گرفتن متغیر سن فردی که به عنوان مدل ویدیویی عمل می کند، پژوهش ها نشان میدهند خواهر، برادر، همسالان و بزرگسالان همگی مدلهای مؤثری میتوانند بسازند
اینطور گفته می شود، کار با مدلهای بالغ تر زمان کمتر و آموزش کمتری می طلبد، و مقرون به صرفه تر است. در حالیکه اکثر پژوهش های مدل سازی ویدیویی هنگام نشان دادن فیلم آموزشی به کودک دارای اوتیسم بر جلسات یک به یک تمرکز می‌کند، پژوهش نوظهوری وجود دارد که نشان می‌دهد از مدل سازی ویدیویی می توان به طور گروهی هم استفاده کرد. انعطاف پذیری در مدل سازی ویدیویی به عنوان یک مداخله به استفاده و بهره وری آن کمک می کند. در حالیکه مراحل ایجاد یک فیلم آموزشی سابقا نیاز به سطح خاصی از توانایی تکنیکی داشت، با معرفی گوشیهای هوشمند و تبلتها، مهارت های تکنیکی برای خلق مدل ویدیویی تقریبا هم اکنون جهانی شده است. باید در نظر داشت که، این مراحل سازگار با نوع دستگاه استفاده شده و مدل ویدیویی ایجاد شده باشد(یعنی کلاسیک در مقابل خود مدل سازی در مقابل نقطه نظر)،
مراحل ابتدایی فیلم آموزشی درباره اوتیسم به شرح زیر است:
1 – رفتار هدفی را که می خواهید بر آن تمرکز کنید، تعیین کنید.
۲- تعیین کنید از چه کسی می خواهید به عنوان مدل ویدیویی فیلم بگیرید.
٣- تعیین کنید چگونه می خواهید از مدل فیلم بگیرید (یعن کلاسیک در مقابل خود مدل سازی در مقابل نقطه نظر).
۴- از مدل بخواهید رفتار هدف را چندین بار تمرین کند. داشتن تحلیل رفتار یا لیستی از مراحل لازم، می تواند مفید باشد. سودمند است که از مدل بخواهید آنچه را که انجام می‌دهد به زبان بیاورد، یا توصیف کند. یا فکر کند یک کودک هنگام تکمیل عمل طبیعتا چه می‌گوید. سخن گفتن هنگام مدل ویدیویی مهم است چرا که کودکان اغلب شروع می‌کنند به تقلید آنچه که می شنوند یا می بینند.
۵- فیلمبرداری را از مدل هنگام اجرای رفتار هدف با اپلیکیشن موجود روی گوشی هوشمند یا تبلت تمرین کنید.
۶- ویدیو را ببینید تا مطمئن شوید تمام مراحل رفتار هدف را گرفته اید و مطمئن شوید کیفیت صدا و تصویر واضح است.
۷- مدل ویدیویی را به کودک در محیط مناسب و هدایت کننده یاد گیری شان نشان دهید. از حضور اشیاء و مواد مورد نیاز کودک برای تکمیل کار در نزدیکی وی اطمینان حاصل کنید .
۸- مدل ویدیویی را یکبار برای کودک اجرا کنید. چنانچه شیئی برای رفتار هدف مورد نیاز است آن را نزدیک جاییکه در دسترس کودک است قرار دهید یا مطمئن شوید بلافاصله آیتم مورد نظر را هنگام اتمام ویدیو در دسترس آن ها می‌گذارید. ۹- چنانچه کودک تقلید کرد او را تشویق کنید. اگر کودک تقلید نمی‌کند ویدیو را دو مرتبه اجرا کنید.
۱۰- اگر کودک سه تلاش ناموفق دارد، به راحتی به کودک به طور فیزیکی انگیزه دهید تا رفتار هدف را اجرا کند. تحریک فیزیکی به آن ها کمک می‌کند بفهمند چه انتظاری از آن ها می رود و سطح موفقیت شان را افزایش می دهد.
کودکان دارای اوتیسم اغلب دوست دارند فیلم آموزشی اوتیسم را بارها و بارها تماشا کنند. مادامی که آن ها رفتار هدف را اجرا می کنند، تماشای ویدیوها مهارت را تقویت می کند. آن ها میتوانند ویدیو را چندین بار در روز یا هفته تماشا کنند. همانطور که قبلا ذکر شد، محققان در یافته اند که کودکان میتوانند چند عمل را از طریق مدل سازی ویدیویی همزمان یاد بگیرند، بنابراین برای انتخاب چندین رفتار هدف همزمان راحت باشید. همه کودکان به فیلم آموزشی اوتیسم پاسخ نمی دهند، اما کسانی هم هستند که سریع واکنش میدهند. چنانچه کودکی در حال تلاش است می توانید همیشه به عقب برگردید یا ویدیو را بررسی کنید ببینید آیا لازم است چیزی دوباره ضبط شود. مدل سازی ویدیویی مداخله ای است که بخوبی در مورد آن پژوهش شده و مراقبان کودک، پرستاران و پزشکان نیز میتوانند آن را استفاده کنند و ابزاری بسیار کارآمد و مؤثر است که طیف وسیعی از رفتارهای هدف را در مجموعه ای از محيطها پوشش می دهد. طی سی سال گذشته، مدل سازی ویدیویی شیوع بیشتری یافته است و ابزاری قوی است که زندگی کودکان دارای اوتیسم را بطور مستمر غنی می سازد.
منابع:
سوالات متداول:
1-آیا زیرنویس فیلمها برای کودکان اوتیسم مفید است؟
برای کودکان خواندن، زیرنویس میتواند به درک بهتر دیالوگها کمک کند. اما برای کودکان غیرخواندن، زیرنویس ممکن است حواسپرتی ایجاد کند. بهتر است نسخههای بدون زیرنویس یا با زیرنویس بسیار ساده را انتخاب کنید. در برخی موارد، زیرنویسهای تصویری (پیکتوگرام) میتوانند مفید باشند.
2-چگونه میتوان از فیلم برای آموزش مهارتهای خودیاری استفاده کرد؟
فیلمهای آموزشی که مراحل کارهایی مانند مسواک زدن، لباس پوشیدن یا غذا خوردن را به صورت مرحله به مرحله نشان میدهند بسیار مؤثرند. بهتر است این فیلمها را قبل از انجام فعالیت با کودک تماشا کنید و سپس همان مراحل را عملاً انجام دهید. تکرار فیلم و تمرین عملی با هم بهترین نتیجه را دارد.
2 دیدگاه
در کلینیک دکتر صابر از فیلم های اموزشی برای اموزش مهارت های اجتماعی استفاده می کنن و وقتی بچها تعامل رو تو فیلم می بینن بهتر درک میکنن که چه رفتاری مناسبه. ممنون از روش های متنوع و خوب تون
ما همیشه دنبال سرگرمی هایی بئدیم که پسر اوتیسم مون بتونه باهاش سرگرم بشه. وقتی برای کاردرمانی و گفتاردرمانی به کلینیک دکتر صابر اومدم بهمون چند تا فیلم اموزشی معرفی کرد اما تاکید کردن که نباید زیاد ببینه چون موبال یا تلویزیون برای اوتیسم خوب نیس