آموزش مفاهیم به کودکان اوتیسم

برای سنجش میزان پیشرفت کودک و نحوه آموزش مربی اوتیسم، مانند هر ارزشیابی دیگری، باید اطلاعاتی کسب کرد. سپس آن اطلاعات را تجزیه، تحلیل و تفسیر کرده و با استفاده از آن نتایج، تغییرات مطلوب را در اهداف کلی و رفتاری محتوا و رسانه ها ارائه داد. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر، در آموزش مفاهیم به کودکان اوتیسم، مانند آموزش رنگ به کودک اوتیسم، با توجه به نتیجه مشخص می شود کودک به چه سطحی از هدف رسیده است. یعنی با توجه به نتیجه آموزش مشخص می شود که کودک در کسب تمامی اهداف و یا بیش از نیمی از آنها موفق بوده اند با خیر. بررسی برنامه آموزشی برای کودکان اوتیسم می تواند به تعیین اهداف واقعگرایانه و یا تغییر نحوه آموزش مهارت به کودکان اوتیسم تاثیر گذار باشد. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر با استفاده از تکنیک های مختلف آموزش کودکان اوتیسم نظیر روش ای بی ای، پکس و…. و بهره گیری از مربیان و متخصصان مجرب در حیطه آموزش کودکان اوتیسم و با نظارت دکتر اوتیسم به بهترین نتیجه درمانی در زمینه آموزش کودکان دست یافته است. بخش های این مرکز شامل کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم ، رفتاردرمانی، بازی درمانی و بخش سنجش و آموزش کودکان اوتیسم می باشد.

بررسی برنامه آموزشی برای کودکان اوتیسم

بررسی های برنامه آموزشی اغلب ممکن است نشان دهد که عدم موفقیت ناشی از یکی از موارد زیر است:

اهداف انتخاب شده مناسب نیستند

محتوا مناسب با اهداف نیست

شیوه های آموزشی مورد استفاده مؤثر و خوب نبوده اند

رسانه مطلوب استفاده نشده است.

چنین شیوه ای از بررسی را “ارزشیابی نهایی” می نامند. همان طور کهمی دانید مطلوب است که کودک از ارزشیابی رفتارهای ورودی کمترین نمره (صفر) و از ارزشیابی نهایی بالاترین نمره (نمره بیست) را بگیرد. اما مانند هر امر ایده آل دیگر امکان دستیابی کامل به این هدف همیشه ممکن نیست؛ بنابر این باید محدوده ای از موفقیت در نظر گرفته شود که کسب آن برای اکثر کودکان قرار گرفته در یک مقطع رشدی خاص ممکن باشد.

آموزش مفاهیم به کودکان اوتیسم و حیطه های مختلف آن

آموزش مهارت به کودکان اوتیسم به منظور یاد گیری انجام می شود، یادگیری نیز در یک محدوده مشخص به دست نمی آید بلکه تمامی آنچه که در طول زندگی انجام می شود ناشی از تجارب یادگیری است. علوم و فنون مختلف یاد گرفته می شوند، مطالبی مانند ریاضیات، ادبیات و غیره همه یادگرفتنی هستند. اما نحوه برقراری ارتباط و لذت بردن از حضور دیگران، آداب معاشرت و رسوم جاری در یک جامعه نیز یاد گرفته می شوند. ورزش ها و حرفه های گوناگون نیز آموخته می شوند. شاید تهیه فهرست کاملی از تمامی آنچه در دوره زندگی یاد می گیریم غیر ممکن باشد. اگر یاد گیری های مختلفی وجود داشته باشند پس اهداف آموزشی نیز متنوع، گوناگون و متفاوت خواهند بود. همان طور که پیش از این توضیح داده شد، اهداف آموزشی را می توان در سه حیطه طبقه بندی کرد و هدف های جزئی طرح درس مهارت ها و توانایی هایی هستند که فرد در جریان آموزش به آنها می رسند، این سه حیطه عبارتند از حیطه شناختی، حيطه عاطفی و حیطه روانی حرکتی. در این بخش این سه حیطه با توضیحات بیشتر و دقیق تر توضیح داده می شوند.

بزرگ کردن فرزندی با اختلال طیف اوتیسم با مجموعه‌ ای از موانع و چشم‌ اندازها همراه است. به عنوان یک والد، مسئولیت ‌های شما فراتر از ابراز محبت و حضور در کنار آن‌ هاست؛ همچنین به معنای کمک به آن‌ ها برای کسب مهارت ‌های زندگی است که آن‌ ها را قادر می‌ سازد تا به تنهایی از پس دنیا برآیند. آموزش این مهارت ‌ها به کودکان مبتلا به اوتیسم حیاتی است زیرا در رشد و موفقیت ‌های آینده آن ‌ها نقش دارد. ارتباط مؤثر در دستیابی به موفقیت در تمام جنبه‌ های زندگی نقش دارد. این امر به ویژه برای کودکان اوتیسم صادق است، جایی که توسعه مهارت ‌های ارتباطی بسیار مهم است. ایجاد فضایی که فرزند شما را تشویق کند تا افکار، خواسته‌ ها و احساسات خود را با استفاده از وسایلی مانند گفتار، حرکات یا روش ‌های جایگزین مانند تصاویر و زبان اشاره بیان کند، ضروری است. تمرین منظم و تلاش ‌های ارتباطی هدفمند به عنوان کاتالیزوری عمل می ‌کند که آن‌ ها را قادر می ‌سازد تا با دیگران تعامل داشته باشند و روابط معنا داری را در محیط‌ های شخصی و اجتماعی ایجاد کنند. آموزش مهارت ‌های اولیه مراقبت از خود به فرزندتان برای کمک به آن‌ ها در مستقل ‌تر شدن در کارهایشان بسیار مهم است. روی مواردی مانند لباس پوشیدن، آراستن و رعایت بهداشت تمرکز کنید. هر کار را به مراحل تقسیم کنید تا آسان تر شود. کمک به کودکان اوتیسم برای مدیریت احساسات شان نیز واقعاً مهم است زیرا آن ‌ها می‌ توانند در کنترل احساسات خود مشکل داشته باشند. یکی از راه‌ های انجام این کار، کمک به آن‌ ها برای درک و ابراز احساسات شان به روش‌ های مناسب است. می‌ توانید از مواردی مانند تصاویر، داستان ‌هایی درباره موقعیت ‌ها و ایفای نقش سناریوها برای آموزش نحوه مقابله با آن ‌ها استفاده کنید. همچنین تشویق فعالیت ‌هایی مانند تنفس، استراحت یا استفاده از ابزارهایی که می‌ توانند آن ‌ها را آرام کنند، به فرزندتان مهارت ‌هایی برای مدیریت و کنترل احساسات شان در شرایط مختلف می ‌دهد. در نهایت، آموزش توانایی ‌های مفید مدیریت زمان از طریق برنامه‌ ها و روال ‌ها، کودک را برای موفقیت در کارهای مدرسه و موقعیت‌ های روزمره نیز آماده می ‌کند. آموزش مهارت‌ های زندگی به کودکان اوتیسم یک تلاش تیمی است. مهم است که صبور و ثابت ‌قدم باشید و رویکرد را برای هر کودک سفارشی کنید. با اختصاص زمان و انرژی برای پرورش این توانایی ‌ها، والدین می‌ توانند در افزایش استقلال، اعتماد به نفس و رفاه کلی فرزندشان نقش داشته باشند.

اهداف حیطه شناختی در برنامه آموزش مفاهیم به کودک اوتیسم

این حیطه با پاسخ های شناختی فرد سر و کار دارد و جنبه های ذهنی در بخش هایی که با اندیشه در ارتباط هستند را مدنظر قرار می دهد، در برنامه آموزش مفاهیم به کودک اوتیسم حفظ کردن، فهمیدن، استدلال کردن، مورد توجه است و شامل دو بخش اطلاعات و مهارت هایی ذهنی است. اغلب دروس در این حیطه قرار دارند. این اهداف به جریان هایی که با ذهن و اندیشه آدمی سروکار دارند مربوط می شوند مثلا حفظ کردن استدلال کردن و فهمیدن این حیطه خود به دو بخش فرعی تقسیم می شوند که عبارتند از؛

دانش و توانایی ها و مهارت های ذهنی ۔ دانش؛ شامل یاد آوری امور جزیی و کلی، روش ها و فرایندها، الگوها، ساخت ها و موقعیت ها است. یعنی حفظ و نگهداری مطالب از قبل آموخته شده است مانند آموزش رنگ به کودکان اوتیسم.

توانایی ها و مهارت های ذهنی؛ سازمان دهی و یا تجدید سازمان مطالب آموخته شده برای منظوری خاص مورد نظر است. یعنی فرد از آنچه که یاد گرفته است در موقعیت جدیدی استفاده کند.

این بخش از پنج طبقه فرعی تشکیل شده است که عبارتند از :

الف – فهمیدن: یعنی درک و فهم مطلب، این مرحله یک قدم بالاتر از دانش است. در دانش از فرد خواسته می شود که مطالبی را که آموخته است بدون دخل و تصرف به باد آورد اما در در این طبقه فرد چیزی از خود به موضوع اضافه می کند.

ب – به کار بستن: استفاده از قوانین و قواعد روش ها در موقعیت های عینی

ج – تحليل؛ شکستن یک مطلب به اجزاء تشکیل دهنده آن به نحوی که روابط درونی آن مشخص شود

د- ترکیب: کنار هم گذاشتن عناصر و اجزا، برای ایجاد یک کل و تولید یک طرح جدید

ه – ارزشیابی: داوری در مورد ارزش یک مطلب و موضوع برای مقاصد معین.

 اهداف حيطه عاطفی و آموزش مهارت به کودکان اوتیسم

آموزش مهارت های ارتباطی به کودکان اوتیسم با نگرش ها، علائق، عواطف و ارزش ها سر و کار دارد، و فعالیت هایی مانند درک لذت تعامل با دیگران، ارتباط و جنبه های مختلف آن، درک عواطف و احساست دیگران در این حیطه قرار دارند. بنابراین طبقه بندی حوزه عاطفی و آموزش مهارت به کودکان اوتیسم نیز به طور مستقیم در ارتباط با نگرش ها، ارزش های احساسات و عواطف است. این حیطه ۵ بخش دارد

الف – دریافت کردن حساسیت نسبت به وجود بعضی پدیده ها و محرک های محیطی و میل و توجه به پذیرش آنها

ب – پاسخ دادن: فرد علاوه بر توجه داشتن نسبت به آنچه که می بیند پا می شنود از خود فعالیت نشان می دهد و به آن فعالانه پاسخ می دهد

ج – ارزش گذاری: رفتار در این طبقه دارای ویژگی های باور و با نگرش است و ارزش ها، درونی می شوند.

د – سازمان: پس از درونی شدن ارزش ها، مجموعه ای از آنها ایجاد می شود، در نتیجه نیاز به سازمان دهی آنها به وجود می آید.

ه – شخصیت پذیرفتن به وسیله مجموعه ای از ارزش ها: نظام ارزشی فرد به صورت یک سبک و شیوه در می آید.

 اهداف حیطه روانی – حرکتی در آموزش اوتیسم

در این حیطه با پاسخ های حرکتی فرد در زمینه هایی مانند ورزش، حرفه آموزی و امور هنری سرو کار داریم

طبقه بندی آموزش مهارت به کودکان اوتیسم در این بخش شامل ۴ طبقه اصلی است:

الف – حرکات کلی بدن: شامل حرکاتی که با بالا تنه و پایین تنه انجام می شوند و حرکاتی که چند عضو را درگیر می کنند.

ب – حرکات هماهنگ ظریف

ج – رفتار ارتباطی غیر کلامی: شامل بیان چهره ای، اشاره سر و دست و حرکات بدنی

د – ارتباطات کلامی : شامل تولید صدا، هماهنگی اشارات صدا و کلمه مطالب ذکر شده در این بخش به عنوان چارچوب مشخص و قابل قبولی برای ادامه محتوایی این مطلب استفاده قرار می گیرد، در ادامه از شش روش آموزشی برای افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم سخن گفته می شود. این روش ها در نهایت با استفاده از دیدگاه عینی سعی دارند تا مداخلات مورد نیاز افراد دارای اوتیسم را به آنان ارائه کنند. پیش از آنکه توضیحاتی در مورد کاربرد روش های مختلف آموزش برای افراد دارای اوتیسم ارائه شود، این بخش با توصیه های کلی برای آموزش کودکان دارای اوتیسم و ارائه توضیحاتی در مورد برنامه های آموزش انفرادی به پایان می رسد. توجه به این نکات علیرغم روش هایی که مورد استفاده قرار می دهد می تواند تضمین کننده موفقیت شما باشد.

نتیجه‌گیری:

آموزش مفاهیم به کودکان اوتیسم نیازمند صبر، خلاقیت و استفاده از روش‌های متنوع است. موفقیت در این مسیر به طراحی برنامه‌ای منظم، استفاده از ابزارهای مناسب و هماهنگی بین والدین، مربیان و درمانگران بستگی دارد. به یاد داشته باشید که هر کودک اوتیسم منحصر به فرد است و ممکن است به روش‌های مختلفی پاسخ دهد. با ترکیب تکنیک‌های بصری، عملی و بازی‌های آموزشی، می‌توانید به کودک کمک کنید تا مفاهیم مختلف را بهتر درک کند و در مسیر رشد و یادگیری پیشرفت چشمگیری داشته باشد.

منابع:

moveupaba.com

سوالات متداول:

1-چطور می‌توان مفهوم علت و معلول را به کودک اوتیسم فهماند؟
از طریق آزمایش‌های ساده عملی و بازی‌هایی که رابطه علت و معلولی را به صورت ملموس نشان می‌دهند.

2-آیا استفاده از کارت‌های آموزشی برای کودکان اوتیسم مفید است؟
بله، فلش کارت‌های تصویری با طراحی مناسب یکی از مؤثرترین ابزارها برای آموزش مفاهیم به این کودکان است.