کاردرمانی جسمی یکی از خدمات مهم در حیطه توانبخشی می باشد. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه کاردرمانی مشکلات حرکتی و ارائه تمرینات هماهنگی حرکتی در منزل به صورت تخصصی فعالیت می نماید. کاردرمانان با تجربه مرکز توانبخشی دکتر صابر با استفاده از تکنیک های روز دنیا در زمینه کاردرمانی جسمی در منزل در سراسر تهران بزرگ مشغول به فعالیت می باشند و به بیماران با مشکلات حرکتی نظیر سکته مغزی، فلج مغزی، بیماران پارکینسون و ام اس و… کمک می کنند از حداکثر توان خود جهت حفظ استقلال فردی خود بهرمند شوند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
- تعریف motor control: توانایی تنظیم کردن و جهت دادن به مکانیسیم‌های مورد نیاز برای حرکت.
- در رویکرد کنترل حرکتی، تمرکز اصلی بر رفتار حرکتی کودک می‌باشد.
- تعریف دقت حرکتی: هماهنگی چشم و دست و کنترل حرکات
بیمارانی که نیاز به کاردرمانی جسمی دارند
- بیماری‌هایی که نقص حرکتی ایجاد می‌کنند:
- فلج مغزی (CP)
- ناتوانی در کنترل پاسچرال به علت مشکلات حسی و عصبی عضلانی که باعث نقض حرکتی می‌شود.
- تون عضلانی غیرطبیعی و اسپاستی سیتی باعث جلوگیری از حرکت ارادی می‌شود.
- اختلالات حسی باعث برنامه‌ریزی حرکتی و آگاهی بدنی ضعیف می‌شود.
- سندرم داون
- زمانبندی ضعیف، کاهش قدرت عضلانی و کاهش کنترل پسچرال
- اوتیسم
- مشکل حرکتی در اوتیسم به دو علت می‌باشد 1) یکپارچگی ضعف اطلاعات برای برنامه‌ریزی حرکتی 2) افزایش تغییرپذیری دروندادهای حسی و بروندادهای حرکتی
- اختلال هماهنگی رشد
- کاهش سرعت واکنش، کاهش دقت فعالیت‌های دو دستی، مشکلات زمانبندی و توالی‌یابی
- مشکل در حرکات پیش‌بینی شده، هماهنگی ریتمیک، عملکرد اجرایی، gait، کنترل پاسچرال، مشکل در عملکردهای حسی – ادرکی
- عملکردهای حسی – ادرکی شامل پردازش حسی – دیداری، ادراک لامسه، کاینستزیا و سرعت پردازش می‌باشد.
- نقص در قدرت در فعالیت‌های نیازمند کنترل بین فلکشن و اکستنشن زانو
- اختلال یکپارچگی حسی
- اختلال سیستم وستیبولار
- مشکل در ادارک بدنی و برنامه‌ریزی بدنی
- مشکل در تنظیم و پردازش حسی
رویکردهای motor control که بر حسب bottom-up هستند:
- Activity – focused motor intervention
- بر تمرین و تکرار اعمال حرکتی معنادار متمرکز است
- از طریق روتین‌های روزمره خانواده باعث بهبود یادگیری حرکتی می‌شود
- Neurodevelopmental treatment
- کودکانی که دچار ضایعه مغزی هستند (مانند CP) از الگوهای حرکتی “feeling” و تکنیکهای “handling” این رویکرد بهره می‌برند
- نقش درمانگر تسهیل الگوهای حرکتی نرمال است
- هدف این رویکرد ارائه درونداد به کودک جهت نرمال سازی تون عضلانی است
- طبق تئوری NDT، نرمال سازی تون باعث بهبود حرکت می‌شود
- استراتژی‌های این رویکرد شامل:
- در ابتدا درمانگر تون عضلانی را مهار یا تسهیل می‌کند
- برای تسهیل حرکت درمانگر از نقاط کلیدی کنترل بدن و تکنیکهای handling استفاده می‌کند
- استراتژی‌های این رویکرد باعث یکپارچگی رفلکس‌ها می‌شود
- Reflex integration therapy
- بر اساس این رویکرد یکپارچه نشدن رفلکس‌ها باعث تداخل در حرکات نرمال کودک می‌شوند
- اصول این رویکرد بر اساس مدل‌های سلسله مراتبی رشد حرکتی می‌باشد
- استراتژی‌هایی ارائه می‌دهد که باعث یکپارچه شدن رفلکس‌ها می‌شود
- Sensory Integration
- رویکرد SI مولفه‌های زیربنایی حرکات کودک را با درگیر کردن وی در محیط غنی از محرک را مورد هدف قرار می‌دهد و موجب تطابق و پاسخ دادن کودک به محرک‌های حسی می‌شود
- کودک در این رویکرد در چالش‌های just – right درگیر می‌شود
- طبق رویکرد SI، زمانی که کودک پاسخ تطابقی می‌دهد نوروپلاستی سیته اتفاق می‌افتد
- این رویکرد فعالیت‌های لامسه، عمقی و وستیبولار کودک – محور را به منظور پاسخ تطابقی ارائه می‌دهد
- استفاده از ابزار معلق (مانند تاب) از ملزومات SI است
- Strength – based training
- از مقاومت‌های پیشرونده به منظور ایجاد قدرت و تحمل عضلانی استفاده می‌کند
- افزایش قدرت عضلانی موجب بهبود کیفیت حرکت میگردد
- بر ظرفیت‌ها، منابع کودک و خانواده جهت ساختن یک رابطه مثبت و مولد تأکید دارد
- استراتژی‌ها شامل افزایش وزن اشیا با افزایش تکرار حرکات به منظور افزایش قدرت
- Task – specific training
- از تئوری سیستم‌های داینامیک پیروی می‌کند
- شامل تمرین اعمال یا فعالیت‌های بخصوص حین در نظر گرفتن مفاهیم یادگیری حرکتی است
- مراجع فعالیت‌های حرکتی خاص را تمرین می‌کند و فیدبک دریافت می‌کند
- تمرکز این رویکرد بر فعالیت‌های عملکرد است تا اختلال
- این رویکرد با اصول کاردرمانی در هم تنیده است
- اصول استراتژی‌ها: تمرین‌ها تکرارپذیر هستند، هدف تکمیل کل فعالیت است و مراجع باید به طور مثبت تقویت شود
تئوری سیستم‌های داینامیک در کاردرمانی جسمی
- طبق این تئوری، motor control وابسته به سه فاکتور غیرخطی می‌باشد:
- فردی
- شناختی
- حسی
- نورولوژیکال
- اسکلتی عضلانی
- ادراکی
- عاطفی – اجتماعی
- محیطی
- فیزیکی
- اجتماعی
- فرهنگی
- مذهبی
- فعالیت
- ماهیت فعالیت
- اهداف
- نقش‌ها
- ویژگی‌های اشیا (نوع، سایز و شکل)
- اصول تئوری سیستم‌های داینامیک شامل:
- برای کنترل تطابقی حرکات، تعامل بین سیستم‌های بدن ضروری است
- عملکرد نتیجه تعامل بین سیستم‌های تطابقی و انعطاف‌پذیر است
- نقص عملکرد 1 زمانی رخ می‌دهد که تطابق‌پذیری فرد با demandهای فعالیت و محدودیت‌های محیطی مطابقت نداشته باشد
- طبق این رویکرد سیستم‌های چندگانه فردی، محیطی و فعالیت باید با هم تعامل کنند تا کنترل تطابقی حرکتی صورت گیرد
فرد
- در فرآیند ارزیابی، کاردرمانگر باید عوامل فردی که ب عملکرد حرکتی تأثیر می‌گذارند را مورد ارزیابی قرار دهد. این عوامل فردی شامل تیترهای زیر است:
شناخت
- فاکتورهای شناختی به سه بخش تقسیم می‌گردند:
- توجه: برای اکتشاف محیط و اشیا ضروری است
- انگیزه
- خود – کارآمدی
- تعریف: به معنای باور فرد نسبت به توانمندی‌هایش است
- کودکی که خود – کارآمدی بالایی دارد، یادگیری بیشتری در اعمال جدید دارد و نوروپلاستی سیته بیشتری در او اتفاق می‌افتد
اسکلتی – عظلانی
- هدف کاردرمانی در تئوری سیستم‌های داینامیک، تغییر تون عضلانی نیست بلکه بهبود توانایی فرد در انجام آکوپیشن است.
- Strength
- تعریف: بکارگیری ارادی فیبرهای عضلانی
- برای حرکت بر خلاف جاذبه و برداشتن اشیاء کاربرد دارد
- Posture
- تعریف: شامل ثبات درونی بدن است و عضلات تنه و گردن را دربر می‌گیرد.
- تون پاسچرال برای حرکات عملکردی لازم است و شامل تعامل بین سیستم‌های اسکلتی – عضلانی و حس و حرکت می‌شود