مرکز اوتیسم تهران زیر نظر جاب آقای صابر در زمینه کاردرمانی اوتیسم ،گفتاردرمانی اوتیسم فعالیت می نماید. استفاده از تکنیک های مختلف درمانی و تجهیزات پیشرفته مرکز در کنار تشخیص دقیق کودکان توسط دکتر اوتیسم موجب بهبود روند درمان این کودکان می گردد. داستان های اجتماعی و قصه گویی در درمان کودکان اوتیسم از جمله موارد درمان کودکان اوتیسم می باشد که در بخش بازی درمانی مرکز مورد استفاده قرار می گیرد. از دیگر خدمات این مرکز رفتاردرمانی، ماساژ درمانی، سنسوری روم، اتاق تاریک بینایی، اتاق شنیداری، کاردرمانی جسمی، کاردرمانی ذهنی، گفتاردرمانی و… می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
پنج فاکتور اصلی موفقیت درمان میلر را روی کودک اوتیسم تعیین میکند:
1. سن کودک (هر چه کودک کوچکتر بهتر).
2. شرایط عصب شناختی (کودکانی که از مشکلات صرع و عصب شناختی رنج نمیبرند بهتر رشد خواهند کرد).
3. رابطه کودک با والدیناش (کودکانی که پیوند نزدیکی با حداقل یکی از والدین دارند بهتر از بقیه بچهها پاسخ میدهند).
4. خصوصیات بچهها (برخی کودکان سریعتر از بقیه پیشرفت میکنند).
5. تعادل عرضه و تقاضا (والدینی که حمایت زیادی از تقاضای زیاد کودکان دارند سریعتر نسبت به والدین با حمایت کم و تقاضای کم پیشرفت میکنند).
کوک (1998) تنها کسی که ارزیابی این روش را با مشارکت سه کودک اوتیسم انجام داد که در خیلی بخشهای مربوط به عملکرد روزانه بهبود پیدا کردند. مهارتهایشان به محیطهای دیگر تعمیم داده میشد و مشارکت والدین به صورت مثبت در پیشرفتهای کودکانشان نقش داشت. فقدان مطالعات دیگر درباره این روش از نمونه بزرگتر و معیارهای دقیقتر ارزیابی بطور بهتر با محققان بیرونی استفاده شد و ارزیابی تاثیرپذیریاش را محدود کرد.
اوتیسم و رفتاردرمانی
رفتاردرمانی شیوهای موسوم به داستانهای اجتماعی را به منظور بررسی مشکلات اجتماعی و ارتباطی کودکان اوتیستیک بعلاوه مشکلاتشان با تئوری ذهن را گردآوری کرده است. یک داستان اجتماعی یک موقعیت اجتماعی را توصیف میکند که ممکن است برای کودک مبتلا به اوتیسم مشکلساز باشد، در حالیکه بطور همزمان نشانهها و دستورالعملهای واضحی برای ظهور پاسخهای اجتماعی درست ایجاد میکند. یک سناریو اجتماعی پیشنهاد میکند که کودک اوتیسم میتواند مطالعه کند تا یاد بگیرد چگونه در یک موقعیت که باعث استرس، نا امنی یا پرخاشگری میشود واکنش نشان بدهد. به طور ویژه: داستان اجتماعی نوشته شده است تا اطلاعاتی درباره آنچه مردم در یک موقعیت معین انجام میدهند، فکر یا احساس میکنند، ترتیب رویدادها، شناسایی نشانههای اجتماعی مهم و معنایشان و دستوراتی که چه بگویند یا انجام دهند؛ به عبارگ دیگر، چه چیز، چه وقت، چه کسی و چرایی ابعاد موقعیتهای اجتماعی را گردآوری کند.
چون مشکلاتی که هر کودک با آن مواجهه است منحصر هستند، منطقی است فرض کنیم که هر داستانی فردی است و با نیازهای کودکان و سطح شناختی مطالبقت دارد. هر چند، لیوانیس و همکاران استدلال کردند که داستانهای اجتماعی همچنین میتوانند به عنوان درمان گروهی برای نوجوانان اتیستیک با عملکرد بالا در مدارس بکار روند. معمولا داستان از دو تا پنج جمله تشکیل شده است که شامل:
جملات توصیفی که توضیح میدهند داستان کجا روی داده است و چه کسانی شخصیتهای اصلی هستند.
جملات امری که پاسخ رفتاری درست را ایجاد میکنند (این دستورالعملها باید خیلی واضح، درست و ثابت باشند).
جملات تجسمی که احساس و پاسخها به افراد دیگر در یک موقعیت ویژه را توصیف میکند (تا همدلی کودکان اتیسمی را گسترش دهد طوری که آنها درک کنند فعالیتهایشان و کلماتشان احساس افراد دیگر را تحت تاثیر قرار میدهد).
جملات تاییدی که عقایدی را بیان میکند که با سابقه فرهنگی کودک مشترک هستند گری (2000، 2004) دو نوع جمله دیگر را هم مطرح کرد:
جملات کنترلی که فعالیتهای مشابه و پاسخها را بدون استفاده از شخصیت انسانی توصیف میکند. برای مثال، لاک پشت به آهستگی از یک مکان به مکان دیگری حرکت میکند (داستانی که از حیوانات به عنوان بازیگر استفاده میکند ممکن است کمتر تهدیدکننده باشد و بیشتر برای کودکان آشنا باشد، اما همه آنها توانائی درک سمبلها را ندارند.)
جملات مشارکتی که اطلاعاتی درباره اینکه چه کسی در مواقع نیاز به او کمک خواهد کرد و راه کمک به او را، فراهم میکند؛ تا او احساسی امنتر و نقطه مرجع معتبری داشته باشد.
درمان اوتیسم و قصه گویی
داستان اجتماعی ممکن است شکل یک کتاب با جلد را داشته باشد. هر صفحه معمولا شامل یک یا دو جمله و تصویر یا عکس متناظر میشود، اما تصاویر برای کودکانی که زبان نوشتاری را درک میکنند لازم نیست. با این حال درمانگر تمایل دارد همه انواع جملات را استفاده کند، گری (1994) پیشنهاد کرد که بعضی وقتها شما ممکن است جملات دستوری را حذف کنید، چون کودک اتیستیک میتواند مطابق با موقعیت و راهنمایی سه نوع دیگر از جملات پاسخ دهد. هاگیوارا و مایلز (1999) تلاشی برای ارائه یک داستان اجتماعی با کمک کامپیوتر کردند. همچنین آنها این ارائه را با تصاویر و تاثیرات بصری یا شنیداری پربار میکنند. وجود کامپیوتر در مدارس، آموزش کودکان اتیستیک را تسهیل میکند تا از داستانهای اجتماعی کامپیوتری استفاده کنند، که میتواند مقدار ارتباطات اجتماعی را با دسترسی مناسب به تقویتهای اجتماعی بهبود دهد. در غیر این صورت، شما ارکان اجتماعی را از داستان اجتماعی بدست خواهید آورد. فرایند خواندن یک داستان که فرصتی برای تعامل بین کودک اتیستیک و یک بزرگسال است هم اهمیت دارد (برای مثال مادر)، که اگر فقط از کامپیوتر استفاده کنید این تعامل را از دست میدهید. بنابراین بهتر است از نسخه کامپیوتری تنها وقتی استفاده کنید که نمیتوانید زمان برای آموزش هر کودک به صورت فردی اختصاص دهید. نمونه مشابهی درباره داستانهایی گرفتم که هم از طریق تجهیزات رادیویی یا نوار ویدیوئی ارائه شده است.
ساخت داستان اجتماعی که میتواند تغییر قابل توجهی در رفتار اجتماعی کودک ایجاد کند کار فوقالعاده چالش برانگیزی است. بنابراین گری (1994) و گری و گراند (1993) راهنماییهایی برای طراحی و اجرای داستانهای اجتماعی موفق پیشنهاد کردند:
1. تشخیص رفتار یا موقعیت مشکلساز که میخواهید آن را تغییر دهید و همکاری با والدین یا بزرگسالان دیگر و صرف زمان بیشتر با کودکان اتیستیک تا بفهمند کجا کودک اوتیسمی با مشکلات ویژه مواجه میشود. بعد رفتار اجتماعی را تشخی دهید که به منظور افزایش تعاملات اجتماعی مثبت کودکان و ایجاد یک محیط اجتماعی امن و ایجاد فرصتهای اضافی برای یادگیری اجتماعی باید تغییر دهید. تضمین این مسئله مهم است که شما شخصیت کودک را درک کنید، طوری که بتوانید داستان اجتماعی برای شخصیت ویژهاش یا صفاتاش را تنظیم کنید.
2. اطلاعاتی درباره رفتاری که میخواهید تغییر دهید در طول یک دوره گسترده زمانی جمعآوری کنید، طوری که اگر این رفتار در موقعیت ویژهای روی داد آن را مشاهده کنید. شما باید بدانید چه کسی نقش دارد، چه مدت موقعیت اجتماعی طول خواهد کشید و چه حوادثی شروع و پایاناش را مشخص میکند. معمولا جمعآوری داده بین سه تا پنج روز یا بیشتر طول میکشد اگر لازم باشد (بسته به تکرار رفتار). از والدین یا افرادی که کودک را میشناسند، اطلاعاتشان را با شما به اشتراک بگذارند.
3. داستان اجتماعی با استفاده از جملات توصیفی و امری بنویسید که دورنما و احساس امنیت را ارائه کند. یک راهنمای خوب برای نوشتن یک داستان اجتماعی موثر ایجاد دو تا پنج جمله توصیفی، فکری یا مثبت برای هر جکله امری یعنی نسبت اصلی داستان اجتماعی است. گری (1995، 2000) همچنین نسبت کامل داستان اجتماعی را توصیه کرده ایت که شبیه نسبت پایه است، اما همچنین شامل جملات مشارکتی و کنترلی هم میشود. مهم نیست کدام نسبت داستان اجتماعی پذیرفته شده باشد، هدف داستان توصیف یک موقعیت اجتماعی است نه اینکه فعالیتهای کودک اتیستیک را کنترل و هدایت کند. این داستانها طبق سطح شناختی کودک متغیر خواهند بود و سبک نوشتن، لغت و محتوی داستان را دیکته میکند. این داستانها باید اول شخص و در زمان حال (برای توصیف موقعیتی که روی میدهد) یا زمان آینده (به منظور پیشبینی چیزی که ممکن است اتفاق بیافتد) نوشته شود. شامل یک تا سه جمله در هر صفحه باشد. یک جمله برای هر صفحه ایدهآل است، طوری که کودک بتواند روی لغات و پردازش معناییشان تمرکز کند. اگر جملات بیشتری در هر صفحه باشد، کودک ممکن است با حجم زیادی از اطلاعات روبرو شود و بخشی را درک نکند. انتخابتان را طبق سطح درک کودک انجام دهید. گری (1994) پیشنهاد کرد که شما عکس و طراحی یا تصاویر چاپ شده را بکار ببرید، چون نشانهختی بصری ممکن است یک موقیع را به اندازه کافی یا به درستی توصیف نکند. برای مثال، ترسیم بصری ممکن است به درک کودک و رفتار کودک بهتر کمک کند. هر چند، نشانههای تصویری ممکن است یک موقعیت را به اندازه کافی یا به درستی توصیف نکند. برای مثال، ترسیم بصری ابراز احساس مشکل است که وضع بدنی یا ابراز با حالات صورت را منعکس نیکند.
4. بعد از نوشتن داستان، محتویاش را با والدین یا مربیان کودک اتیسمی مد نظر چک کنید. سپس داستان را برای کودک بخوانید و به او رفتار دلخواه را نشان دهید؛ متناوبا، اجازه دهید خودش داستان را بخواند. میتوانید او را تشویق کنید داستان را برای خانواده و همسالاناش تعریف کند، بنابراین آنها همه درک مشترکی از رفتار مناسب دارند و میتواند به او در تحمل جریان کمک کند. کودک نباید وقتی او داستان را میخواند مخصوصاً بار اول گیج بشود. ایده خوبی است که چند سوال توصیفی از او بپرسیم تا مطمئن شویم که او داستان را به درستی درک کرده است. گری و گراند (۱۹۹۳) پیشنهاد کردند که شما میتوانید از کودک بخواهید موقعیت اجتماعی را نقش بازی کند تا درک داستاناش را ارزیابی کنید.
5. به منظور بررسی اینکه آیا داستان اجتماعی تغییرات مورد انتظار را داشته است، رفتار کودک را مشاهده کنید و واکنشاش را ثبت کنید. برای اطمینان از تغییر دلخواه، داستان را برای کودک به صورت روزانه بخوانید و هر دفعه بطور مناسب به او که رفتار درست را بروز داد، پاداش بدهید. اگر تغییر دلخواه در رفتار بعد از دو هفته مشاهده نشد، پس باید داستان اجتماعی را بازبینی و اصلاح کنید و فقط یک بعد را هر دفعه تغییر دهید. همچنین تعیین کنید کدام قسمت داستان ناکارآمد است، آن را تغییر دهید و دوباره سعی کنید داستان اجتماعی اصلاح شده را به کار ببرید. وقتی شما رفتار دلخواه را تغییر دادید، نیاز به ایجاد یک برنامه به منظور حفظ و تعمیم آن دارید. در حالیکه به تدریج داستان اجتماعی را حذف میکنید. در نهایت، اگر فهمیدید کودک میتواند به صورت موثر ارتباط برقرار کند، پس از او را تشویق کنید تا هدف اجتماعی که میخواهد تغییر دهد را تشخیص دهد و به او کمک کنید خودش داستان اجتماعی را بسازد.