روش کپارت در درمان اختلال یادگیری| کلینیک اختلالات یادگیری | مرکز اختلال یادگیری دکتر صابر

اختلال یادگیری یکی از مشکلات کودکان در اوایل ورود به مدرسه می باشد که خانواده را به صورت جدی درگیر خود می کند. روش های درمانی فراوانی در زمینه درمان کودکان اختلال یادگیری وجود دارد . روش کپارت در درمان اختلال یادگیری از روش های شناخته شده و موثر می باشد. مرکز اختلال یادگیری دکتر صابر با در اختیار داشتن امکانات روز دنیا و تیم تخصصی خود شامل گفتاردرمانان، کاردرمانان و روانشناسان کودک به تشخیص اختلالات یادگیری و درمان اختلال یادگیری می پردازد. همچنین خدمات درمان اختلال یادگیری در منزل از دیگر خدمات مرکز دکتر صابر می باشد. در این مطلب به توضیح چند نمونه از تمرینات روش ادراکی حرکتی کپارت پرداخته می شود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

روش کپارت چیست؟

روش کپارت شامل تمریناتی در زمینه ادراکی حرکتی می باشد که در درمان اختلال یادگیری در کودکان موثر است.

تمرینات برای ناتوانی افتراق شکل- پس زمینه:

– از او بخواهید درون کمدی شلوغ، وسیله ای را که نام می برید در اختیار شما قرار دهد.

– شکلی مانند تصویر زیر تهیه کنید و از کودک بخواهید دور شکلی که ذکر میکنید خط بکشد.

تصویر اشکال در هم

در تصویر دور دایره خط بکشد یا درون آن را رنگ کند.

ضلع های مثلث را پررنگ کند.

در تصوی زیر از او بخواهید اشکال بالای صفحه را در شکل پایین صفحه بیابد.

کودک باید بتواند شکل بالای صفحه را از بین اشکال زیر آن پیدا کند.

– از استخر توپ استفاده کنید، از کودک بخواهید توپ هایی با رنگ هایی که نام می برید را از درون استخر توپ برداشته و در اختیار شما قرار دهد.

– در کارهای خانه از کودک کمک بگیرید، از او بخواهید از درون کشوی ظرف ها یا قاضی چنگال ها، یکی از وسایل نامبرده را به شما بدهد.

درمان اختلال یادگیری با روش کپارت (ناتوانی های بندش)

بندش، به بازشناسی یک کلیت، هنگامی که یک یا چند قسمت آن کلیت غایب هستند اطلاق می شود. کودکانی که دچار ناتوانی بندش بینایی هستند، در تشخیص حیوانی که قسمتی از تصویر بدن آن حذف شده، مشکل خواهند داشت. به این ترتیب کودکِ دچارِ ناتوانی بندش شنوایی، برای بازشناسایی یک کلمه گفته شده، اگر فقط قسمتی از لغت را شنیده باشد، دچار مشکل خواهد شد. برای مثال (تلف… = تلفن)

در تصویر زیر کودک باید بتواند با تکمیل تصویر حیوانات در ذهن خود دم هرکدام از آن ها را از بین اشکال پایین صفحه پیدا کند.

– از کودک بخواهید بگوید در تصویر چه چیزی نسبت به طرح اصلی گم شده است؟

– قطعه ای از اشکال را در اختیار کودک قرار دهید و از او بخواهید شکل اصلی را تشخیص دهد.

– اشکال هندسی را به طور ناقص رسم کنید و از کودک بخواهید آن ها را تکمیل کند.

– روی نیمی از اشکال را بپوشانید و از کودک بخواهید شکل اصلی را تشخیص دهد.

– قطعات مختلف ابزار و وسایل را در اختیار کودک قرار دهید و از او بخواهید وسیله اصلی را بسازد و سر هم کند.

– اجازه دهید کودک در محیط کاوش کرده، با اشیاء و وسایل مختلف بازی کرده و آن ها را دستکاری کند.

ناتوانی های بینایی- حرکتی در روش کپارت

کودکانی که برای ایجاد هماهنگی بین حرکاتشان و آنچه را که می بینند مشکل دارند، برای انجام مهارتی که کپارت آن را “تطابق ادراکی – حرکتی” می خواند ناتوان خواهند بود. کودک برای ساخت یک سری کامل از جور کردن ها، بین موقعیت چشم ها و دستهایش در تماس با اشیاء و یا دستکاری آن ها مشکل خاوهد داشت. ممکن است اختلالاتی در سه نقطه کلیدی در تحول هماهنگی “بینایی – حرکتی” رخ دهد:

1) برتری جانبی

2) نقص در شناسایی جهات

3) اختلال در تعیین فاصله و جهات فضایی (جهت یابی)

– لِی لِی کردن درون خانه ها یکی از تمرینات بینایی حرکتی می باشد. برای این کار از کودک بخواهید سنگ بازی را درون خانه خاصی پرتاب کند و سپس با عبور مرحله به مرحله از خانهها، به آن رسیده و آن را با پای خود حرکت دهد.

بازی های توپی را به اشکال مختلف انجام دهید. از کودک بخواهید توپ را بالا بیندازد و بگیرد و همزمان بشمارد.

از کودک بخواهید توپ را به گونه ای به زمین بزند که بعد از آن به دست شما برسد، شما نیز توپ را به زمین بزنید تا کودک آن را بگیرد.

از کودک بخواهید توپ را با یک دست به زمین بزند و در مسیر برگشت آن را با دست دیگر بگیرد. سپس با همان دستی که توپ را گرفته، آن را به زمین بزند و در مسیر برگشت با دست دیگر توپ را بگیرد. این کار را 10 بار تکرار کند.

توپی را به یک نخ آویزان کنید و مقابل کودک بگیرید و از او بخواهید با دو دست و بعد با یک دست (به طور یک در میان) به توپ ضربه بزند.

تعدادی مهره به کودک بدهید تا آنها را بر اساس ترتیب خاص یا به صورت تصادفی به نخ بکشد. مثلاً بگویید یک مهره آبی بگذار، یک مهره قرمز. یا یک آبی، یک سبز، یک زرد بگذار. این تمرین علاوه بر دقت بینایی عضلات ظریف و کوچک دستان کودک را تقویت کرده و هماهنگی چشم و دست او را نیز بیشتر میکند.

از کودک بخواهید بایستد. سپس یک توپ به او بدهید و از او بخواهید آن را دور کمرش بچرخاند. از کودک بخواهید ابتدا توپ را از دست راست به دست چپ بدهد، سپس با دست چپ توپ را به پشت بدن ببرد و در پشت با دست راست آن را بگیرد. سپس توپ را با دست راست به جلوی بدن بیاورد و چرخه را ده بار تکرار کند.

پنج شیء مقابل کودک قرار دهید، بعد جفت هرکدام از آن اشیاء را نیز یکی یکی به او بدهید تا کنار شیء مثل خودش قرار دهد. اگر وسیله ای در اختیار ندارید میتوانید از نخود، لوبیا و عدس هم استفاده کنید.

تمرین فوق را با تصاویر مشابه، کارت ها و مهره های رنگی یا اشکال هندسی مشابه انجام دهید. از هرکدام 4 مورد مقابل کودک بگذارید.

متناوب چیدن مهره های رنگی را به کودک آموزش دهید. ابتدا از دو رنگ مهره شروع کنید و از کودک بخواهید آن دو رنگ را یک در میان بچیند (این کار را تا 5 مهره در رنگ های مختلف ادامه دهید.) در مرحله اول با دو رنگ از مهرهها: مهره قرمز، مهره آبی، مهره قرمز، مهره آبی و …. بخواهید با مکعب های خودش مشابه آن طرح را بسازد (به تدریج تعداد مکعب ها را اضافه کنید.) می توانید به تدریج شکل ساخته شده را پیچیده تر کرده و از مکعب هایی با رنگ های مختلف استفاده کنید و از کودک بخواهید به همان ترتیب شکلی مشابه شما بسازد.

از کودک بخواهید توپ را به دیوار بزند و بگیرد.

در تمرین قبل از کودک بخواهید وقتی توپ را به دیوار زد، قبل از آن که توپ به دستان او برسد، یک دور، دور خودش بچرخد سپس توپ را در مسیر برگشت از دیوار بگیرد.

توپ کوچکی را به دست کودک بدهید و از او بخواهید آن را با یک دست به بالا پرتاب کند و با دست دیگر آن را بگیرد. این کار را ده بار تکرار کند.

ناتوانی های سرعت ادراکی

سرعت ادراکی به مدت زمانی اطلاق می شود که برای پاسخ دادن به یک محرک لازم است. کودکانی که دچار ناتوانی های سرعت ادراکی هستند برای پاسخ دادند سریع به محرکات شنوایی و بینایی مشکل دارند. کودکانی که سرعت ادراکی آن ها کم است به زمان زیادی برای تجزیه و تحلیل درون داده های بینایی یا شنوایی و تدوین و بیان یک پاسخ مناسب نیاز دارند. این نوع ناتوانی میزان و سرعت یادگیری خواندن، نوشتن یا محاسبه کردن را کم می کند.

تمرینات:

از کودک بخواهید توپ را به دیوار بزند و سریعاً آن را بگیرد.

– از کودک بخواهید توپ را به زمین بزند و سپس آن را بگیرد.

– روبروی کودک بایستید، توپ را به مزین بزنید تا به او برسد و از او بخواهید سریعاً توپ را بگیرد.

– طناب بازی از کودک بخواهید هربار که طناب در حال عبور از زیر پای او می باشد سریعاً بپرد و اجازه ندهد که طناب به او برخورد کند.

ناتوانی های زنجیره سازی

زنجیره سازی به حافظه ی وجود توالی بین وقایع و چیزها ارتباط دارد. بعضی کودکان به توالی چیزهایی که شنیده یا دیده یا انجام داده اند توجهی ندارند ؛ برای مثال کودکانی که به زنجیره لغات یک دستور کلامی توجه میکنند، خواهند توانست معنی آنچه که گفته شده را بفهمند و بازگو کنند. همچنین کودکانی که در توجه کردن به زنجیره ی ” بینایی – فضایی ” مشکل داشته باشند، در یادگیری عملیات ریاضی، نوشتن، مهارت های انجام حرکات و استفاده از ابزار و وسایل دچار مشکل می شوند.

– تصاویر زنجیره سازی مختلفی را مانند تصویر 3- 37 را در اختیار کودک قرار دهید و از او بخواهید که ترتیب تصاویر را پیدا کند و برای آن ها داستان بگوید.

وجوه ادراکی

رجحان وجه ادراکی به سبک یادگیری بینایی، شنوایی یا لامسه ای گفته میشود که کودک از آن بیشترین استفاده را میکند. تعدادی از کودکان نقایصی در یکی از حواسشان دارند و از طریق یکی از حواسشان به طور قطعی بهتر و سریعتر یاد می گیرند. برای مثال : کودکی که نمی تواند لغاتی را که می بیند یاد بگیرد ولی وقتی آن کلمات را حرف به حرف هجی میکند، آن ها را یاد می گیرد در حالی که بینایی او طبیعی است، او یک گیرنده ی شنوایی است.

درجا ماندگی

درجاماندگی مشابه یک رد تصویری است. کودکی که در یک شیار قرار دارد و برای تغییر دادن یک نوع چاسخ یادگیری شده به نوع جدید پاسخ، دچار مشکل است. برای مثال: کودکی که هجی کردن لغت ((چهار)) را یاد گرفته است و بعد آن را ادامه می دهد تا به لغت (( چهل )) برسد ولی آن را (( چهال )) هجی میکند.

درمان ناتوانی های ادراکی – حرکتی به روش کپارت

درمان، به سن کودک و به نوع درجه اختلال ادراکی او که پس از اجرای آزمونها و مشاهده رفتار مشخصی می شود، بستگی دارد. روش های آموزشی برای حذف کردن نقایص موجود در هماهنگی چشم و دست، مهارت های حرکتی ظریف و فعالیت های لازم برای تکامل مهارت های ادراکی – حرکتی عبارتند از :

1) آموزش برنامه های کپارت

2) رویکرد تکلیف – فرآیند.