مرکز تست هوش دکتر صابر با در اختیار داشتن تست های هوش استاندارد و روز دنیا و گروه تستر متخصص در زمینه سنجش بهره هوشی کودکان فعالیت می نماید. اجرا دقیق تست هوش وکسلر و نمره دهی صحیح آن در تعیین بهره هوشی کودکان بسیار موثرند. مرکز تست هوش تهران علاوه بر انجام تست هوش وکسلر در انجام انواع تست هوش و تست توجه تبحر داشته و با تعیین نقاط ضعف و قدرت کودکان در درمان آنان کوشا می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
در سال ۱۹۹۱ مقیاس هوش وکسلر کودکان سه و در سال ۲۰۰۳ تست هوش وکسلر چهار منتشر شد. اگرچه در هر تجدید نظری سوال ها مطابق با روز تغییر می کرد و تغییرات اندک دیگری نیز ایجاد می‌شد ولی تست وکسلر کودکان چهار، فرم کاملا متفاوتی است. حتی در مفاهیم نظری نیز این تفاوت به چشم می آید. یعنی همه تست های وکسلر، سه نوع بهره هوشی به دست می دهند در حالی که از تست وکسلر کودکان چهار، پنج نوع هوشبهر استنتاج می گردد. تغییرات عمده این تست هوش باعث شده است تا بتوان از آن استفاده های زیادی در راهنمایی و مشاوره تحصیلی نمود.
اگر چه وکسلر در ۱۹۳۹ ،زمان انتشار اولین آزمون خود با بیان اینکه بیشتر آزمون های هوشی موجود برای دانش آموزان ساخته شده و استفاده از این آزمون ها برای بزرگسالان جالب نیست، سعی داشت بیشترین تلاش خود را در جهت ساخت آزمون های ویژه بزرگسالان نماید.
تغییراتی که در تست وکسلر کودکان سه نسبت به تست هوش وکسلر کودکان تجدید نظر شده انجام شده بود، عبارت بودند از:
- خرده آزمون نمادیابی به خرده آزمون های عملی اضافه شده و همراه با مازها، خرد آزمون انتخابی محسوب می شدند. یعنی در واقع تعداد خرد آزمون ها،از 12 به 13 خرده آزمون افزایش یافته بود.
- خرده آزمون واژگان،تغییر یافته بود یعنی واژگان منسوخ حذف شده و واژگان جدید اضافه شده بودند.
- ظاهر آزمون تا حدی جذاب تر شده بود. مثلاً تصاویر گرافیکی اضافه شده و کتابچه طراحی با مکعب ها و آزمون تکمیل تصاویر،جذاب تر شده بود.
تغییراتی که در تست هوس وکسلر کودکان چهار نسبت به وکسلر کودکان سه انجام شده است بسیار زیاد و کیفی است و عبارتند از:
- سه خرده آزمون تنظیم تصاویر،الحاق قطعات و مازها حذف شده‌اند.
- پنج خرده آزمون جدید اضافه شده که عبارتند از: مفاهیم تصویری، توالی حرف و عدد، استدلال تصویری، خط زنی و استدلال کلامی.
- برخی ماده های خرده آزمون های طراحی با مکعب ها، شباهت ها، واژگان درک مطلب، نمادیابی، تکمیل تصاویر، اطلاعات عمومی و حساب تغییر کرد.
- از اجرای تست هوش وکسلر کودکان چهار، پنج نوع هوشبهر حاصل می شود: هوشبهر درک مطلب کلامی، هوشبهر استدلال ادراکی، هوشبهر حافظه فعال، هوشبهر سرعت پردازش و هوشبهر کل
به منظور انطباق و هنجاریابی این تست هوش برای جامعه ی ایران، طی یک طرح پژوهشی به سفارش سازمان آموزش و پرورش استان چهارمحال و بختیاری و نظارت دانشگاه اصفهان،آزمون از شرکت روانشناسی خریداری و پس از ترجمه، سوال های آن با فرهنگ ایرانی و خصوصاً فرهنگ بومی استان چهارمحال و بختیاری انطباق داده شد. به این ترتیب فرم فارسی آزمون تهیه و طی یک مطالعه مقدماتی روی صد نفر از سنین مختلف،درجه دشواری سوال ها تعیین گردید. آزمون نهایی فراهم آمده، در ۱۶ منطقه استان چهارمحال و بختیاری روی بیش از ۹۰۰ نفر اجرا شد ولی به دلیل مخدوش بودن برخی پاسخنامه ها از پاسخنامه ۸۷۲ نفر جهت تهیه جدول هنجار استفاده شد،در طول انجام مطالعه اصلی،نمونه هایی نیز جهت تعیین پایایی و روایی آزمون انتخاب شد و به طور کلی در بررسی نهایی به جز ۲ خرداد آزمون طراحی با مکعب ها و رمز نویسی، سایر خرده آزمون ها در شکل،محتوا و ترتیب سوال ها دچار تغییراتی شدند.
هنجاریابی: با استفاده از نمرات ۸۷۲ نفر در ۹ گروه سنی، جدول تبدیل نمرات خام به نمرات معیار تهیه شد. برای تهیه این جدولها نمرات خام ۱۵ مقیاس با تبدیل غیر خطی به نمرات ( z ) تبدیل شد و نمرات ( z ) به نمره های معیار با میانگین ۱۰ و انحراف معیار سه تبدیل شد. سرانجام این نمرات به پنج هوشبهر با میانگین ۱۰۰ و انحراف معیار ۱۵ تبدیل گردید. این پنج هوشبهر عبارتند از: هوشبهر درک مطلب کلامی، استدلال ادراکی، حافظه فعال، سرعت پردازش و هوشبهر کل. گزارش کامل ۳ سال فعالیت پژوهشی در خصوص ترجمه،انطباق،تعیین روایی و پایایی و تهیه جدول هنجار برای تست هوشی وکسلر کودکان چهار در معاونت پژوهشی دانشگاه اصفهان موجود است. آنچه در این نوشتار ارائه می گردد، شیوه اجرا، نمره گذاری و تعیین هوشبهر کودکان 6-16) ) ساله می باشد. امید است آزمونگران با مطالعه دقیق این راهنما به توانند ارزیابی دقیقی از هوشبهر کودکان داشته باشند و از این نمرات علاوه بر سنجش هوش در راهنمایی تحصیلی نیز استفاده نمایند.
راهنمای اجرای تست وکسلر
شروع تست هوش وکسلر
خرده آزمون ها به ترتیب اجرا آمده است، قبل از شروع، از آماده بودن مواد مربوط به هر خرد آزمون به همین ترتیب، اطمینان حاصل کنید. به آزمودنی اطمینان دهید که در حین اجرا می تواند استراحت کند و هر وقت نیاز به استراحت داشت شما را مطلع سازد. وقتی احساس کردید که به سطح خوبی از رابطه با آزمودنی رسیده اید و اشتیاق آزمودنی در حد مناسبی است، اجرای تست وکسلر را آغاز کنید.
معرفی تست هوش وکسلر
قبل از شروع کل آزمون، این توضیح را بدهید.
من از تو می خواهم کارهای زیادی انجام دهی. مثلاً از تو سوال هایی می پرسم و یا می خواهم با مکعب ها کار کنی. برخی از این کارها واقعا آسان است ولی برخی نیز ممکن است سخت باشد. بیشتر افراد به همه سوال ها پاسخ درست نمی دهند و یا همه تکالیف را تمام نمیکنند ولی من از تو خواهش می کنم در همه موارد تمام سعی و تلاش خودت را بکنی،آیا سوالی داری؟
در مورد میزان توضیح مورد نیاز در ابتدای اجرای آزمون، بین آزمودنی ها تفاوت وجود دارد. اگر آزمودنی شما متوجه نشده است و یا نگران است،به روشی دقیق و غیر تهدید کننده برایش توضیحات بیشتری بدهید. از به کار بردن واژه هوش اجتناب کنید چرا که باعث ایجاد اضطراب می‌شود. در عوض می توانید در مورد هدف تست اشاراتی داشته باشید و تاکید کنید که این آزمون معین می کند کدام تکلیف برای شما آسان و کدام تکلیف برای شما سخت است ولی در مورد هدف اصلی آزمون دروغ نگویید، همواره حقیقت را بگویید. نمونه ای از نحوه اجرای خرده آزمون های تست هوش وکسلر در زیر آمده است:
طراحی با مکعب ها ( اصلی)
در این خرده آزمون، آزمودنی با دیدن الگو یا تصویر در کتابچه سوال ها، با استفاده از مکعب های قرمز و سفید در یک زمان مشخص به بازسازی آن الگو یا تصویر می‌پردازد.
مواد آزمون
- راهنمای اجرا و نمره گذاری( همین دفترچه)
- برگه ی ثبت پاسخ ها
- کتابچه ی سوال ها
- مکعب ها
- ساعت یا کرنومتر
شروع
برای آزمودنی های ۶ تا ۷ سال از سوال یک، برای آزمودنی های ۸ تا ۱۶ ساله از سوال سه و برای آزمودنی هایی که حدس زده می شود مشکل هوشی دارند از سوال یک.
اجرای معکوس
اگر آزمودنی های ۸ تا ۱۶ ساله نتوانند نمره کامل را در هر کدام از دو سوال اول و دوم کسب کنند، تست هوش را به طور معکوس اجرا کنید تا جایی که بتوانند در دو سوال متوالی نمره کامل کسب کنند.
توقف
متوقف کردن آزمون بعد از کسب سه نمره صفر متوالی.
زمان گیری
برای هر آزمودنی زمان از موقع ادای آخرین کلمه سوال محسوب می گردد. پایان زمان وقتی است که آزمودنی کارش را تمام کرده است و یا از حال و هوایش پیداست که کار دیگری ندارد. اگر مطمئن نیست، از او بپرسید تمام شد یا نه. اگر نگران ایجاد اضطراب در آزمودنی هستید، چند ثانیه بیشتر به او فرصت دهید تا کارش را تمام کند ولی به آنچه در این ثانیه ها انجام می دهد امتیاز ندهید. زمان اجرای هر سوال در برگه ثبت پاسخ ها آمده است.
شیوه نشستن
آزمودنی و آزمونگر روبروی هم می نشینند، اگر آزمودنی راست دست است دفترچه ی سوال کمی به سمت چپ او متمایل می شود و اگر چپ دست است به سمت راست او و اگر نمی دانیم چپ دست یا راست دست است دفترچه سوال را در جلوی صورت او قرار دهید. فاصله دفترچه از لبه میز ۱۸ سانتی متر باشد.
شیوه اجرا
در ابتدا به آزمودنی دو مکعب نشان دهید و بگویید: « به این مکعب ها نگاه کن دو طرفشان قرمز، دو طرفشان سفید و دو طرفشان سفید و قرمز است. همه شبیه هم هستند، ما با اینها شکل می سازیم. آنگاه سوال یک و دو را به عنوان الگو برای آزمودنی جلوی چشمان وی بسازید و مطمئن شوید الگوی شما ۱۸ سانتی متر با لبه میز فاصله دارد و سپس با اشاره به الگو از آزمودنی بخواهید عین الگوی شما را بسازد. لازم به ذکر است برای سوال یک تنها دو مکعب لازم است بنابراین دو مکعب در اختیار کودک قرار دهید. اگر کودک توانست در زمان معین عین الگو را بسازد به سوال ۲ بروید در غیر این صورت یک بار دیگر از او بخواهید عین الگوی شما را بسازد. اگر در بار دوم هم نتوانست،به سراغ سوال ۲ بروید. در مورد سوال ۲ نیز عین سوال یک عمل کنید با این تفاوت که در این سوال چهار مکعب در اختیار آزمودنی قرار دهید.
در سوال ۳،در بار اول از روی تصویر عین شکل را بسازید،سپس آن را به هم بریزید و از آزمودنی بخواهید عین شکل را بسازد. در مورد این سوال نیز اگر در بار اول کودک نتوانست در زمان معین این تصویر را بسازد یکبار دیگر به او مهلت دهید. از سوال ۴ تا ۱۴ تصویر را ارائه کنید و از آزمودنی بخواهید این تصاویر را هرچه سریعتر بسازد. از سوال ۴ تا ۱۰،چهار مکعب و از سوال ۱۱ تا ۱۴ نه مکعب در اختیار آزمودنی قرار دهید. یکی از مشکل هایی که معمولاً پیش می آید،چرخش دفترچه سوال ها توسط آزمودنی است. اگر آزمودنی این کار را کرد دفترچه را به حالت اولیه خود برگردانید و از او بخواهید از چرخش دفترچه خودداری کند. در صورتی که آزمودنی مکعب ها را می چرخاند،تنها در بار اول کار او را تصحیح کنید و بگویید: «باید مکعب های شما به این صورت باشد (صورت اصلی بدون چرخش).» در سایر موارد در برگه ثبت پاسخ ها،میزان چرخش هر شکل را یادداشت کنید.
نکته مهم: در سوال های یک و دو ممکن است آزمودنی بخواهد شکلی کاملاً شبیه به الگوی آزمونگر ایجاد کند لبه ها و کناره های آن هم مشابه باشد، در این موارد تذکر دهید که تنها باید روی مکعب ها الگو قرار گیرد نه کناره های آن.
نمره گذاری
نمره صفر: اگر طرحی که آزمودنی ساخته است غلط باشد، 30 درجه یا بیشتر چرخش داشته باشد و یا خارج از زمان تعیین شده باشد، به او نمره صفربدهید.
نمره یک: در سوال های یک تا سه چنانچه آزمودنی در بار دوم و زمان مقرر موفق به ساخت الگو شد،نمره یک به او بدهید.
نمره دو: در سوالهای یک تا سه چنانچه آزمودنی در بار اول و زمان مقرر موفق به ساخت الگو شد،نمره دو به او بدهید.
نمره چهار: در سوالهای ۴ تا ۸ چنانچه آزمودنی در زمان مقرر موفق به ساخت الگو شد،نمره ۴ به او بدهید.
نمره پنج و شش و هفت: سوال های ۹ تا ۱۴ با توجه به زمان اجرا، نمره ی پنج و شش و یا هفت داده می‌شود که این امتیاز در سوال های مختلف متفاوت است.