بسیاری از کودکان اوتیسم در روند یادگیری دچار مشکل هستند و این امر موجب پسرفت تحصیلی یا به اجبار توقف در تحصیل آنان می گردد. یکی از دقدقه های مهم والدین بهبود روند یادگیی در کودکان اوتیسم می باشد. بسیاری از این مشکلات یادگیری به علت اختلالات توجه در این کودکان رخ می دهد. مشکلات توجه و تمرکز در کودکان اوتیسم با استفاده از تکنیک های مختلف کاردرمانی قابل درمان می باشد. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه درمان کودکان اوتیسم به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. تمرینات توجه و تمرکز برای کودکان اوتیسم در بخش های مختلف مرکز اوتیسم تهران نظیر اتاق تاریک دیداری، اتاق توجه شنیداری، سنسوری روم، کاردرمانی یکپارچگی حسی، گفتاردرمانی و… موجب بهبود توانایی های کودکان اوتیسم می گردد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
تمرینات توجه و تمرکز در کودکان اوتیسم
جشن غذای مورد علاقه
مهم نیست ناگت مرغ داشته باشید یا انگور را برای جشن انتخاب کرده باشید، اغلب کودکان از غذاهای انگشتی استقبال میکنند. از کودک بخواهید سر میز مقابل شما بنشیند. یک بشقاب را جلوی او بگذارید و غذای مورد علاقهی او را در یک ردیف یا به صورت دایره در بشقاب بچینید. کودک خودبخود دستش را به سمت غذا دراز کرده و از آن خواهد خورد. در حالیکه به آرامی با کودک صحبت میکنید، دست غیرغالب او را نگه دارید و او را ترغیب به لذت بردن از غذا نمایید. همچنین میتوانید ساکت باشید و فقط از بودن در کنار هم لذت ببرید. اگر از این که دست کودک را گرفتهاید احساس خوبی ندارید، میتوانید اسباب بازی (ماشین یا کامیون) مورد علاقهاش را به دست غیرغالب او بدهید تا نگه دارد. مشاهده خواهید کرد که کودک برای برداشتن غذاها در سمت دیگر بشقاب دست خود را دراز خواهد کرد. توجه کنید که کودک بدنش را در زمان برداشتن غذا میچرخاند یا خیر. اگر بدن کودک چرخید یعنی او در برابر عبور از خط وسط بدن مقاومت میکند. او را دوباره به وضعیت اولیه برگردانید و در جهت مستقیم بنشانید. درست کردن وضعیت نشستن کودک و نگه داشتن دست غیرغالب را در روز اول، بیش از پنج دقیقه انجام ندهید. در زمانهای صرف غذا در روز، چند بار این کار را انجام دهید. این مهارت در طول زمان و با تشویق و کمک اندکی رشد خواهد کرد.
درست کردن پازل و بهبود توجه
پازلهای جورچین مورد علاقه ی خانواده ها هستند و به رشد مهارتهای زیادی کمک میکنند. این فعالیت بسیار کمک کننده است و تفاوتی ندارد تکه های پازل پنج یا حتی پانصد عدد باشد. پازلها راه بسیار مناسبی برای رشد قابلیتهای بینایی و وضعیتی هستند و کودک را به استفاده از دست غالب تشویق میکنند. این پازلها راهی برای پرورش اجتماعی شدن کودک میباشند و در واقع الگویی برای یک کار دشوار عینی و مداوم هستند. برای تشویق کودک جهت عبور دستش از خط وسط بدن در زمان درست کردن پازل، بالا، پایین و چپ و راست تصویر را مشخص نمایید. زمانیکه کودک روی پازل کار میکند از او بخواهید یک جا ثابت بماند. کودک انتخاب میکند که روی کدام سمت پازل کار کند. او ممکن است حتی از کار کردن روی پازل در حالیکه قسمت بالای آن به سمت پایین قرار دارد لذت ببرد.
آنچه مهم است این است که زمانیکه کودک تصمیم گرفت هر وضعیتی برای جلسهی تکمیل پازل داشته باشد، در تمام جلسه در همان نقطه باقی خواهد ماند. او نباید دور میز حرکت کند تا تکهی موردنظرش را پیدا کند. دراز کردن دست به سمت دیگر، عبور از خط وسط را در کودک تشویق میکند. همانند تمام تمرینها این تمرین را نیز آهسته و گام به گام پیش بروید. کودک را تشویق نمایید که به مدت یک یا دو دقیقهی اول در سرجای اولش بماند. بعد از گذشت این زمان اگر کودک تمایل داشت میتواند دور میز حرکت کند و تکههای پازل را سرجای خودشان بگذارد. آخرین چیزی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که کودک از چنین فعالیتهای سرگرم کنندهای حوصلهاش سر برود. دلزدگی و کسلکننده بودن میتواند، کاری را که کودک از آن لذت میبرد به یک فعالیت کسلکننده تبدیل نماید. نشانههای سر رفتن حوصله کودک را بشناسید و قبل از آنکه کودک در برابر ساخت پازل مقاومت نشان دهد، چالش را متوقف نمایید. اگر کودک از ایستادن در یک نقطه دلزده و کلافه شد، به او اجازه دهید تا چند جلسه را بدون تمرکز بر عبور از خط وسط بدن بگذراند و سپس دوباره تلاش کنید.
زمانی برای خواندن
خواندن کتاب از فعالیتهای مورد علاقه ی والدین و کودکان در هر سنی است. این کار هر روز فرصت مناسبی برای تشویق کودک جهت انجام عبور از خط وسط بدن با انگشتها و چشمها را فراهم میآورد. فعالیتی که در ادامه ذکر میشود را میتوانید هر روز با کودک انجام دهید. انگشت اشاره ی دست غالب کودک را بگیرید و تا زمانی که با شما همکاری میکند این کار را انجام دهید. انگشت او را از راست به چپ و همزمان با خواندن خود حرکت دهید. همچنین زمانی که به بخشهایی از تصاویر در تمام نقاط صفحه اشاره میکنید، انگشت کودک را همچنان نگه دارید. سعی کنید که محلهایی را که نشان میدهید در تمام جهات و در بالا و پایین صفحه باشد. اگر کودک اوتیسم جهات را میداند از او بخواهید به تمام جهات اشاره کند. هر زمان که کودک فعالانه در فعالیت شرکت نماید یادگیری بهتری در او رخ خواهد داد. پس از آنکه انگشت کودک را حرکت دادید کلمات یا بخشهای مختلف تصویر را نگاه کنید و نوبت را به او بدهید. ببینید که کودک به تنهایی، انگشتش را در عرض صفحه حرکت خواهد داد یا خیر. یادگیری و رشدی که پایدار باشد و همراه با کودک بماند زمانی رخ میدهد که او در انجام دادن کار فعال باشد و به صورت منفعلانه عمل نکند.
زمان حمام کردن
زمان حمام کردن یک فرصت مناسب دیگر برای یادگیری و رشد مهارتها است. از کرمهای اصلاح بر روی دیوار بمالید طوریکه در محدودهی دسترسی کودک باشد. یک شکل مستطیلی با کرم بسازید تا زمانی که کودک انگشتش را داخل آن حرکت میدهد، شکل کاملاً مشخص باشد. به کودک اجازه دهید بازی کند تا بتواند ببیند و حس کند چگونه میتواند علائمی را با انگشتش با استفاده از کرم ایجاد کند. بعد از اینکه کودک کرم را لمس کرد و فهمید چگونه علائم را بسازد، یادگیری میتواند آغاز شود. یک شکل x بزرگ بکشید و از کودک بخواهید آن را کپی کند. پس از آنکه کودک قادر به کپی این شکل شد، شکل هشت انگلیسی را تمرین کنید.
شکل هشت انگلیسی: مسیری برای سازماندهی
مسیر کلاسیک مسابقات اتومبیلرانی یک شکل هشت انگلیسی است. ماشین مسابقه در میانهی مسیر از شکل X میگذرد و در طول مسیرهای هر سمت بالا و پایین میرود. کودک معمولاً از یک بر روی زمین مسیر مسابقه
بر روی زمین استفاده میکند. ماشین را دنبال میکند و اگر ترغیب شود که از یک دستش استفاده نماید مثلاً در دست دیگرش یک ماشین دیگر نگه دارد، در واقع در حال تمرین کردن و عبور از خط وسط بدن خواهد بود. هر چه چشمها و دستهای کودک برای عبور از خط وسط میدان بینایی و خط وسط بدن بیشتر با هم کار کنند، به همان اندازه مغز او بیشتر سازماندهی خواهد شد. این به این معنی است که اطلاعات از محیط به صورت کارآمدتر درک خواهد شد. اگر مسیر مسابقه در دسترس نباشد، هر مسیر که به شکل هشت باشد کافی خواهد بود.
راه رفتن در مسیری به شکل هشت انگلیسی
شکل هشت در فضای بسیار کوچک خواه با انگشت، خواه با کل بدن، یک تمرین ایدهآل است. این تمرین میتواند داخل منزل باشد یا در بیرون. وقتی در داخل خانه انجام شود تنها نیاز به دو شی مثل دو بالشت یا دو اسباب بازی دارید. اشیا را بر روی زمین با فاصلهی سه متر از هم قرار دهید. از وسط دو شی شروع کنید و به سمت بالا و چپ بروید و سپس از بالای بالشت دور بزنید. راه رفتن دور بالشت را تا جایی که دوباره به مرکز برسید، ادامه دهید. زمانی که به مرکز رسیدید از آن بگذرید و از بالای بالشت دیگر در سمت راست گام برداشتن را ادامه دهید. نباید تمرین به گونهای انجام شود که دو دایره در کنار هم شکل گیرد. بلکه باید از مرکز بگذرید. اگر کودک در طول مسیر شما را همراهی نمیکند میتوانید به آرامی او را از ناحیهی لگن با دستهایتان به پیش برانید که اگر این کار نیز مقدور نباشد، میتوان کودک را در طول مسیر در آغوش گرفت. در این حالت کودک احساس عبور از خط وسط را خواهد داشت و چشمهای او فرصت تمرین تعقیب بینایی در طول مسیر را به دست خواهد آورد. وقتی کودکی میتواند بزرگتری را که در یک مسیر هشت شکل راه میرود، دنبال کند راههای زیادی برای جذابتر کردن تمرین وجود دارد. از کودک بخواهید شبیه رژه رفتن راه برود و با راه رفتن او کلمات راست و چپ را با صدای بلند اعلام کنید. این کار به شناسایی دو سمت بدن نیز کمک خواهد کرد. برای ارائهی اطلاعات بیشتر از کودک بخواهید بر روی هر کدام از زانوهای خود که در طول رژه بالا میآید، با دست ضربه بزند. حرکات آهسته و ریتمیک به مغز کودک فرصت توجه به اطلاعات جدید را میدهد. این حرکات پیش از حرکات تند و سریع که در زمان اجرا نیازی به فکر کردن ندارند، برای کودک چالش به وجود میآورند. به عبارت دیگر انجام صحیح حرکات هرچند برای زمان کوتاه بهتر از حرکات بیشتر ولی نادرست است. اگر تمرین راه رفتن در الکوی هشت را در بیرون از خانه انجام دادید میتوانید گرد دو درخت یا صخرهی بزرگ تمرین کنید.