اوتیسم و کاردرمانی بد غذایی
کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با تعداد زیادی از چالش ها در زندگی روزمره مواجه هستند که یکی از آن ها بد غذایی می باشد. کودکان مبتلا به اوتیسم رفتار های محدود کننده ای دارند که بر تغذیه آن ها نیز تاثیر می گذارد. در برخی موارد بد غذایی کودکان اوتیسم منجر به سو تغذیه می شود. تقریبا بیشتر کودکان مبتلا به اوتیسم غذاهای جدید را اصلا امتحان نمی کنند و فقط تعداد محدودی غذا می خورند یا ممکن است به برخی غذا ها حساسیت داشته باشند یا فقط بافت خاصی از غذا را مصرف می کنند. در کودکان اوتیسم این رفتار های بد غذایی تا نوجوانی و گاهی تا بزرگسالی ادامه پیدا می کند و باید به کمک کاردرمانی بد غذایی درمان شود. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم در تهران، با در نظر گرفتن خدمات متنوع درمانی از جمله کاردرمانی اوتیسم، گفتاردرمانی اوتیسم، رفتاردرمانی اوتیسم، کاردرمانی بد غذایی و… به کاهش علائم و نشانه های اوتیسم در کودکان کمک می کند.
غدا خوردن کودکان اوتیسم و بد غذایی
غذا خوردن انواع مختلفی از تحریکات حسی را ارائه می دهد. زمانی که غذا می خوریم، حس های مختلفی مانند حرارت، چشایی و جنس غذا را تجربه می کنیم. این خصوصیات زمانی که می جویم، می مکیم و می بلعیم، تغییر می کند. تعدادی از کودکان با اختلالات طیف اتیسم ترجیحات غذایی خاصی دارند. این تجربیات غذایی فقط به علت حس چشایی نیست و ممکن است به دلیل تجربیات حسی دیگر باشد. با این حال می توانیم اجازه دهیم که کودک غذا های دیگر را تجربه کند و ممکن است بدون مقاومت از خوردن این غذا ها لذت ببرد. برای نمونه ممکن است کودک از غذا های خشک و نمکی لذت ببرد اما والدین نگران چاقی کودک باشند. بعضی از کودکان اگر غذای مورد علاقه شان تغییر کند (مثلاً خرید از یک برند دیگر)، تغییر را متوجه می شوند. باید از این مسئله پیشگیری شود یعنی به عادت غذایی کاری نداشته باشید. هر چند تطابق با تغییرات در بعضی از کودکان با اختلالات طیف اتیسم سخت است اما سعی کنید شرایطی را ایجاد کنید که اجازه تطابق به کودک بدهد. این مهارت در اغلب حیطه های زندگی مهم و ضروری است.
برخی روش های درمانی بد غذایی
-داشتن کودک با اختلالات طیف اتیسم که غذا های مختلف و متنوع را بخورد، خواسته و آرزوی والدین است. در ابتدا از خود بپرسید که چه غذا هایی را ترجیح می دهد و سایر اعضای خانواده چه غذا هایی را ترجیح می دهند. دوباره از خود بپرسید اگر کودک می خواهد از نظر تغذیه ای متعادل باشد، چه چیز هایی را باید بخورد.
-کودک را در معرض انواع مختلفی از غذا ها مواجه کنید تا کودک غذا هایی را که از آن لذت می برد را تجربه و درک کند.
-یک روش ساده برای این که متوجه بشوید کودک شما از نظر تغذیه ای متعادل شده است، توجه به رنگ غذا هایی که می خورد، است. رنگ های طبیعی نه رنگ های مصنوعی نشان از تعادل تغذیه ای است.
-اگر می بینید که کودک از غذا های نمکی و کرانچی لذت می برد، به دنبال جایگزین سالم باشید که همان عناصر را دارد.
پیشگیری از بد غذایی کودکان اوتیسم
تعدادی دستور غذایی وجود دارد که والدین نگران می توانند از آن ها برای ساخت غذا استفاده کنند. این غذا ها در ظاهر ناسالم هستند ولی دارای مواد و عناصر سالم هستند. به عنوان مثال استفاده از گل کلم به جای سیب زمینی سفید. حس سبزیجاتی که آب پز یا له شده اند به طور شگفت انگیزی مشابه سیب زمینی است. همچنین اگر ادویه های شناخته شده به غذا ریخته شود، مزه آن مشابه تر هم خواهد شد. اگر کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم از حس غذا بیشتر از مزه آن لذت می برد، جایگزین کردن عناصر سالم به غذا راحت تر و مفید تر خواهد بود. بعضی از کودکان از غذا های سبک که صدادار باشد لذت می برند. مثلاً اسنک، هویج و یا خوردن کشمش که یک تجربه جویدنی است. اضافه کردن کیک های برنج و گندمی همراه با چپیس می تواند از نظر صدا برای کودک خوشایند باشد. کیک های برنجی معمولاً برشته هستند و مزه های متنوعی دارند. پیشگیری خیلی راحت تر از درمان است. به خصوص زمانی که فرد در غذا مشکل پسند است. فقط این مسئله را در ذهن خود نگه دارید که یک غذای طبیعی با رنگ متنوع منجر به تغذیه سالم در کودک خواهد شد.
کاردرمانی تغذیه برای کودکان اوتیسم بدغذا (راهکارهای مؤثر)
کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم اغلب با چالش‌های غذایی روبه‌رو هستند، از امتناع از خوردن غذاهای جدید تا حساسیت به بافت، رنگ و طعم غذاها. این مشکلات می‌توانند منجر به کمبودهای تغذیه‌ای و اختلال در رشد شوند. یکی از روش‌های مؤثر برای بهبود این شرایط، کاردرمانی تغذیه است که به کودک کمک می‌کند تا رابطه بهتری با غذا پیدا کند.
کاردرمانی تغذیه: راهکاری تخصصی برای بهبود مشکلات تغذیه‌ای کودکان
کاردرمانی تغذیه (Feeding Therapy) یک مداخله تخصصی و هدفمند است که توسط کاردرمانگران آموزش‌دیده و با تجربه در حوزه اختلالات تغذیه‌ای انجام می‌شود. این روش درمانی به‌صورت کاملاً فردمحور و بر اساس ارزیابی دقیق نیازهای حسی، حرکتی و روانی هر کودک طراحی و اجرا می‌شود.
اصول و مبانی کاردرمانی تغذیه
کاردرمانی تغذیه بر سه پایه اصلی استوار است:
پردازش حسی:
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم در پردازش اطلاعات حسی مربوط به غذا (مانند بافت، دما، بو و ظاهر غذا) مشکل دارند. کاردرمانگر با استفاده از تکنیک‌های خاص به کودک کمک می‌کند تا این محرک‌های حسی را بهتر پردازش و تحمل کند.
مهارت‌های حرکتی دهانی:
برخی کودکان در مهارت‌های پایه مانند جویدن، مکیدن، بلعیدن یا هماهنگی حرکات زبان و لب‌ها مشکل دارند. کاردرمانگر با تمرینات هدفمند این مهارت‌ها را تقویت می‌کند.
جنبه‌های روانی-اجتماعی:
ترس از غذاهای جدید، اضطراب هنگام غذا خوردن و مقاومت در برابر تغییر از جمله چالش‌هایی هستند که در این بخش مورد توجه قرار می‌گیرند.
فرآیند کاردرمانی تغذیه
ارزیابی اولیه: کاردرمانگر ابتدا یک ارزیابی جامع از وضعیت کودک انجام می‌دهد که شامل:
تاریخچه تغذیه‌ای
مهارت‌های حرکتی دهانی
واکنش‌های حسی
رفتارهای مرتبط با غذا خوردن
محیط و روال غذایی خانواده
تعیین اهداف درمانی:
بر اساس نتایج ارزیابی، اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت تعیین می‌شوند. این اهداف می‌توانند شامل افزایش تنوع غذایی، بهبود مهارت‌های جویدن یا کاهش رفتارهای نامناسب هنگام غذا خوردن باشند.
مداخلات درمانی: جلسات درمانی معمولاً به صورت هفتگی برگزار می‌شوند و شامل فعالیت‌های متنوعی هستند:
تمرینات حرکتی دهانی
مواجهه تدریجی با غذاهای جدید
بازی‌های حسی با مواد غذایی
تنظیم محیط و موقعیت غذا خوردن
مشارکت خانواده: آموزش والدین و مراقبان بخش حیاتی درمان است. کاردرمانگر راهکارهای عملی برای اجرا در منزل را آموزش می‌دهد.
مزایای کاردرمانی تغذیه
بهبود پذیرش غذاهای متنوع و جدید
افزایش تحمل بافت‌های مختلف غذایی
تقویت مهارت‌های جویدن و بلع
کاهش استرس و اضطراب مرتبط با غذا خوردن
ایجاد روال منظم و مثبت برای وعده‌های غذایی
پیشگیری از کمبودهای تغذیه‌ای
بهبود کیفیت زندگی کودک و خانواده
کاردرمانی تغذیه یک فرآیند تدریجی است که نیاز به صبر و پیگیری دارد. نتایج این روش درمانی در کودکان مختلف متفاوت است، اما در بسیاری از موارد می‌تواند تغییرات چشمگیری در عادات غذایی کودک ایجاد کند. برای کسب بهترین نتایج، همکاری نزدیک خانواده با تیم درمانی و تداوم جلسات ضروری است.
چرا کودکان اوتیسم بدغذا هستند؟
حساسیت‌های حسی: برخی کودکان به بافت، دما یا بوهای خاص واکنش منفی نشان می‌دهند.
مشکلات گوارشی: درد معده، یبوست یا رفلاکس می‌تواند باعث امتناع از غذا خوردن شود.
ترس از غذاهای جدید (نئوفوبیا): تمایل به خوردن فقط چند غذای محدود و آشنا.
اختلال در مهارت‌های جویدن و بلع: برخی کودکان در کنترل حرکات دهان مشکل دارند.
کاردرمانی تغذیه چگونه به کودکان اوتیسم کمک می‌کند؟
۱. کاهش حساسیت‌های حسی
کاردرمانگر از تکنیک‌هایی مانند لمس، بو کردن و بازی با غذا (بدون اجبار به خوردن) استفاده می‌کند تا کودک به تدریج با غذاهای جدید آشنا شود.
۲. تقویت مهارت‌های دهانی
تمرین‌هایی برای بهبود جویدن، بلع و هماهنگی زبان و لب‌ها انجام می‌شود تا کودک بتواند غذاهای متنوع‌تری بخورد.
۳. ایجاد محیط غذایی مثبت
کودک در جلسات کاردرمانی، در یک فضای بدون استرس با غذا تعامل می‌کند و تشویق می‌شود تا بدون فشار، غذاهای جدید را امتحان کند.
۴. استفاده از سیستم پاداش
سیستم‌های انگیزشی مانند ستاره، جایزه یا تحسین کلامی به کودک کمک می‌کند تا برای امتحان کردن غذاهای جدید ترغیب شود.
۵. همکاری با خانواده
کاردرمانگر به والدین آموزش می‌دهد که چگونه در خانه غذاهای جدید را به روش درست معرفی کنند و از جنگ غذایی جلوگیری نمایند.
چند نکته مهم برای والدین کودکان اوتیسم بدغذا
صبور باشید: تغییر عادات غذایی زمان‌بر است.
غذاها را به تدریج معرفی کنید: از مقادیر بسیار کم شروع کنید.
از فشار دادن کودک خودداری کنید: اجبار نتیجه معکوس دارد.
با متخصص تغذیه و کاردرمانگر همکاری کنید: یک برنامه شخصی‌سازی شده بهترین نتیجه را دارد.
سوالات متداول:
1-آیا کاردرمانی تغذیه فقط برای کودکان اوتیسم است؟
خیر، این روش برای هر کودکی که مشکلات تغذیه‌ای دارد (مثل امتناع از غذا خوردن یا مشکلات بلع) مفید است.
2-اگر کودکم فقط شیر و بیسکویت می‌خورد، کاردرمانی تغذیه کمک می‌کند؟
بله، یکی از اهداف اصلی کاردرمانی، معرفی تدریجی غذاهای جدید و کاهش وابستگی به غذاهای تکرارشونده است.
برچسب‌ها:تشخیص اتیسم, تغذیه اوتیسم, رژیم غذایی اوتیسم
