برچسب: مرکز درمان فلج مغزی

تشخیص فلج مغزی و روش های تصویربرداری از مغز

فلج مغزی یا CP از اختلالات عصبی می باشد که در مغز در حال رشد اتفاق می‌افتد. به صورت میانگین از هر ۱۰۰۰ کودکی که متولد می‌شود ۲ تا ۳ کودک در جهان دچار فلج مغزی هستند. تشخیص زودهنگام و دقیق نوع فلج مغزی در روند درمان این کودکان بسیار حائز اهمیت است. فناوری‌های تصویربرداری مغز می‌تواند قسمت‌های آسیب‌دیده مغز و یا قسمت‌هایی از مغز که به صورت طبیعی رشد نکرده‌اند را مشخص نماید و در تشخیص فلج مغزی مفید می باشد. تصویر برداری مغزی یا اسکن مغزی برای کودکان چند نوع مختلف دارد. با استفاده از روش های تصویر برداری مغز می توان برنامه درمانی مناسب جهت کاردرمانی و گفتاردرمانی کوکان فلج مغزی را تدوین نمود. مرکز کاردرمانی دکتر صابر در زمینه خدمات کاردرمانی فلج مغزی و گفتاردرمانی فلج مغزی به صورت تخصصی فعالیت می نماید و به کمک تیم مجرب توانبخشی خود کودکان فلج مغزی را در استفاده از حداکثر توان خود یاری می نماید.

تشخیص فلج مغزی با تصویر برداری مغزی

سازماندهی ساختاری و عملکردی مغز امروزه میتواند با تکنیک های کیفیت بالا که در ۲۰ سال اخیر گسترش یافته اند عکس برداری شود. این تکنیک ها قادرند اطلاعات دو بعدی و سه بعدی از مغز را بازسازی کنند تصویربرداری تاثیر زیادی بر تحقیقات در نوروسایکولوژی داشته است. توموگرافی کامپیوتری (CT Scan) از یک پرتو اشعه ایکس فن شکل که یک برش از مغز را میبیند استفاده می کند. لوله ی اشعه ایکس دور سر میچرخد، بنابراین مغز از تمام زوایا دیده می شود. یک کامپیوتر تمام زوایا را ترکیب کرده و تغییر در بافت نرم در بخش آسیب دیده یکجا در یک عکس نشان داده میشود.

انواع روش های تصویربرداری از مغز

انواعی از روش های تصویربرداری از مغز وجود دارد: توموگرافی کامپیوتری فعالیت عملکردی را در مغز نشان نمی دهد اما اطلاعات مفیدی را در مورد تغییرات ساختاری فراهم می کند امروزه به صورت عمده از آن در تشخیص بیماریهای نورولوژیک به کار برده می شوند. توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) بعد از ۱۹۸۰ میلادی بطور فراوان برای نشان دادن نواحی از مغز که فعالیت زیادی دارند با حساسیت به میزان گردش جریان خون، استفاده شده است. فرد بصورت تزریقی یک محلول حاوی اشعه رادیو اکتیو ایزوتوپ پوزیترون را دریافت می کند که تجمع در مغز با نسبت مستقیم جریان خون موضعی مشخص می شود. نتیجه، نشان دادن عکسی از مغز است که نقاط شفاف تر نشان دهنده سطح بالاتری از فعالیت مغزی است طول زمان در دسترس برای استفاده تحقیقاتی از PET محدود است زیرا عکس ها با گذر زمان به سرعت محو می شوند. روش تفریق برای شناسایی قسمت هایی از مغز که در یک فعالیت شناختی خاص نقش دارند بصورت تقلید حرکتی مطرح می شود.  عمل فعال:A از فرد خواسته میشود حرکات خاصی از دست که توسط آزمونگر انجام میشود را تقلید کند این کار یک اسکن از فعالیت حسی – حرکتی و شناختی مورد نظر را ایجاد می کند. عمل پایه :B از فرد خواسته می شود تا حرکات از پیش تعیین شده دست را در حال تماشای آزمونگر که حرکات مشابه دست در مرحله قبل را انجام می دهد باشد، اما این بار فرد آنها را تقلید نکند. اسکن تفریقی ، A منهای B ، منطقه ای از مغز را که مخصوص تقلید می باشد، شناسایی می کند.

تصویربرداری با تشدید مغناطیسی

تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI) در اصل برای شناسایی بافت نرم در بدن بسیار واضح تر از X-RAY استفاده می شود. که در اوایل ۱۹۹۰ به Functional MRI گسترش یافت که مانند PET scanning  گردش خون منطقه ای را در نواحی مختلف مغز بدون مداخله آسیب رسان از رادیوایزوتوپ ها در بدن ثبت می کند. در این تکنیک افزایش در جریان خون در یک منطقه فعال مغز توسط افزایش سطح گردش خون اکسیژنه نشان داده می شود. FMRI وضوح فضایی بهتری از PET دارد و می تواند در زمان طولانی تری ادامه داشته باشد. تحریک مغناطیسی مغز (TMS) با استفاده از یک سیم سیم پیچ محکم در روکشی از غلاف عایق پیچیده شده است یک جریان الکتریکی بزرگ از سیم می گذرد که یک میدان مغناطیسی که از پوست و جمجمه برای تحریک نورون ها در آن ناحیه عبور می کند. اثر TMS کوتاه است و فقط می تواند در کشف نواحی قشری در سطح مغز استفاده شود.

محدودیت های تکنیک تصویربرداری

محدودیت هایی در استفاده از تکنیک تصویربرداری وجود دارد. یک اسکن میتواند نواحی فعال در مغز را در حین انجام یک فعالیت شناسایی کند اما اعمال حیاتی میتواند همکاری هایی با سایر نقاط مغز داشته باشد. همچنین مورد باید در درون یک اسکنر دراز بکشد که انواع تحقیقات را که میتوان انجام داد را محدود میکند و زمان آزمایش نیز محدود است این تکنیک های جدید تصویربرداری دانش فعالیت مربوط به عملکردهای خاص شناختی را وسیع تر می کند. آنها برای ایجاد فرضیه های جدید مفید هستند و میتوانند با استفاده از سایر روش شناختی مورد سنجش قرار گیرند.

سوالات متداول:

1.برای تشخیص فلج مغزی از چه آزمایشی باید استفاده نمود؟

برای تشخیص فلج مغزی در ابتدا نیاز به معاینه کودک توسط متخصص مغز و اعصاب می باشد. پس از بررسی علائم جهت تشخیص میزان آسیب و نوع فلج مغزی از تصویر برداری مغزی استفاده می شود.

2. چه نوع تصویر برداری برای تشخیص فلج مغزی انجام می شود؟

انواعی از روش های تصویربرداری از مغز وجود دار .این تکنیک ها قادرند اطلاعات دو بعدی و سه بعدی از مغز را بازسازی کنند تصویربرداری تاثیر زیادی بر تحقیقات در نوروسایکولوژی داشته است، بسته به درخواست پزشک متخصص می توان از هر یک از این موارد استفاده نمود.

کاردرمانی و رویکرد NDT|کاردرمانی جسمی| کاردرمانی در منزل برای کودکان| بهترین کاردرمانی

رویکرد NDT یکی از رویکرد های بیومکانیک در کاردرمانی است که بر پایه الگوهای حرکتی نرمال در رشد کودکان طراحی شده است. این تکنیک ها برای کودکان فلج مغزی مورد استفاده قرار می گیرند. در  رویکرد NDT کاردرمانگر با handling نقاط کلیدی تون پاسچرال را در کودک تسهیل می‌کند. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر به صورت تخصصی و با استفاده از تکنیک های مختلف درمانی در حیطه توانبخشی کودکان فلج مغزی فعالیت می نماید.  امکانات این مرکز نظیر مکانو تراپی و کاردرمانی یکپارچگی حسی در حیطه کاردرمانی جسمی و اتاق تاریک بینایی، اتاق سنسوری و اتاق مهارت های شنیداری در زمینه ذهنی به بهبود کودکان cp کمک بسزایی می کند. کاردرمانی در منزل از دیگر خدمات این مرکز در زمینه درمان کودکان فلج مغزی می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

نکاتی در مورد رویکرد NDT در کاردرمانی

• از اصول رویکرد بیومکانیک + تکنیک­های handling و وضعیت دهی برای بهبود حرکت در کودک cp استفاده می­کند.
• بوبت معتقد بود که کودک با استفاده از فیدبک حسی می­تواند الگوهای حرکتی نرمال را بیاموزد.
• اصول و تکنیک­های NDT برای کودک با CP که تون عضلانی غیر طبیعی دارد مناسب است.
• هدف NDT‌: مهار اسپاستیسیتی و رفلکس‌های اولیه + تسهیل الگوهای حرکتی نرمال
• تکنیک‌های تسهیل تون پاسچرال : استفاده از دروندادهای حسی مانند فشار عمقی و WB در اندام فوقانی
• برای انجام حرکات ظریف، ثبات پروگزیمال (لگن، شانه، آرنج ، ساعد و مچ) ضروری است.
• در NDT درمانگر با handling نقاط کلیدی تون پاسچرال را در کودک تسهیل می‌کند : شانه و لگن
• کودک زمانی کنترل بازو برای فعالیت­های دو دستی و reach را به دست می‌آورد که کنترل shifing و واکنش­های تعادلی را بدست آورده باشد.
• الگوهای حرکتی چرخشی پایه الگوهای حرکتی نرمال هستند، بنابراین ابتدا باید الگوهای چرخشی تسهیل شوند
  (مانند چرخش شانه، پرونیشن و سوپینیشن)

تحمل وزن در روش بوبت در کاردرمانی فلج مغزی

– W.B روی دست‌ها:

۱- باعث بهبود کنترل پاسچرال و ثبات در ناحیه scapulohumeral

2- حفظ co-contraction و ext مچ

۳- بهبود ext مچ و انگشتان دست

– مناسب­ترین پزیشن W.B برای کودکی که tightness دارد:

۱-prone on elbow +  Sidelying

۲- اگر شست کودک در Add و  flex دچار  tightness باشد، اعمال فشار زیاد بر روی MP اول و ایجاد حرکات چرخشی اندک و آرام

– ساده‌ترین شیوه انجام  active supination انجام سوپینیشن در flex ۹۰ درجه یا بیشتر در آرنج است.

-نقطه­ی مهم و کلیدی در حرکات مجزای انگشتان : مفاصل MP و قوس پالمار دست است.

رویکردهای occupation – based

• این رویکردها بر تعامل بین فرد، محیط و فعالیت تاکید دارد.
• بر اساس این رویکردها، تعامل کودک، محیط و فعالیت تعیین کننده نحوه مشارکت کودک در relationship/ADL/Social play/ mobility است.
• ۴ مدلی که بر اساس رویکرد occupation – based موجب بهبود عملکرد دست می‌شوند:

۱.motor learning

۲. pediatric-CIMT

۳.CO – OP

۴.   OT-SI

فلج مغزی و تیم درمانی

افراد متخصص متعددی نظیر گفتاردرمانی فلج مغزی و کاردرمانی فلج مغزی در کنار متخصصین مغز و اعصاب و ارتوپد کودکان در حیطه کودکان فلج مغزی و خانواده آن‌ها مشغول فعالیت بوده و به اصطلاح صاحب نظر هستن. بسته به نیاز، بعضی از این کودکان فلج مغزی توسط همه این متخصصین می‌بایست ویزیت شوند و بعضی دیگر توسط یک یا دو نفر آن­ها. از طرفی، نکته بسیار مهمی‌ که درمان­گران باید با دقت و وسواس زیاد برای والدین توضیح بدهند آن است که افراد مختلفی در مراحل گوناگون رشد کودک تأثیرگذار هستند که هریک باید به نوبه خود نقش خویش را در فرآیند درمان این کودکان ایفا کنند. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه توانبخشی کودکان فلج مغزی فعالیت می نماید. متخصیین کاردرمانی مرکز با استفاده از تکنیک های درمانی مختلف در تسریع روند درمان کودکان فلج مغزی کوشا می باشند. امکانات پیشرفته مرکز دکتر صابر شامل کاردرمانی حسی، کاردرمانی جسمی، ماساژ درمانی، گفتاردرمانی، آب درمانی، سنسوری روم و…. به صورت تیمی در زمینه توانبخشی کودکان فعالیت می نمایند.

افرادی که در تیم درمان فلج مغزی  می توانند کمک کننده باشند، عبارتند از:

1. والدین. از میان افرادی که با کودک فلج مغزی سر و کار دارند، والدین از اهمیت بیشتری برخوردار هستند چراکه آن‌ها بیشتر از هرکسی از شرایط فرزند خود اطلاع داشته و نکات زیادی راجع به فرزند خود می‌دانند. همه کودکان نیازمند عشق و امنیتی هستند که والدین برایشان به ارمغان می‌آورند. از طرفی، والدین بهترین مجری‌ توصیه‌ها و دستورالعمل ­های درمانی درمان­گران بوده و آن‌ها را به خوبی در زندگی روزمره کودک اجرا می‌کنند. والدین بیشترین زمان را برای درمان کودکان در اختیار دارند که با آموزش مناسب می توانند از ایجاد بسیاری از مشکلات همراه نظیر بدفورمی های عضلانی یا مشکل گوارشی در کودکان جلوگیری نمایند و روند درمان را سریعتر کنند.
2.  متخصص اطفال. متخصص پزشکی اطفال بوده که در حیطه سلامت و رشد کودکان تخصص دارد. این متخصص در صورت تشخیص اولیه هرگونه اختلال حرکتی و رشدی در کودک، او را تحت نظر گرفته و در موقع لزوم به پزشکان فوق تخصص مغز و اعصاب اطفال یا اورتوپدی اطفال و یا متخصصین توان­بخشی (کاردرمانی فیزیوتراپی و گفتاردرمانی) ارجاع می‌دهد. برسی دوره ای کودکان توسط متخصص اطفال از مواردیست که نقش مهمی در تشخیص زودهنگام کودکان فلج مغزی دارد.
3.  دیگر پزشکان متخصص. اغلب کودکان فلج مغزی می‌بایست تحت نظر یک فوق تخصص مغز و اعصاب اطفال و یک فوق تخصص اورتوپدی اطفال باشند. فوق تخصص مغز و اعصاب اطفال درباره عوارض و بیماری­هایی که کودکان فلج مغزی را مبتلا ساخته (به عنوان مثال تشنج) اظهارنظر نموده و توصیه­ های لازم را ارائه می‌دهد. از طرف دیگر، پزشک فوق تخصص ارتوپدی اطفال به صورت دوره­ای کودکان را معاینه کرد‌ه و به درمان و مدیریت عوارض عضلانی اسکلتی فلج مغزی می‌پردازد. او همچنین قادر است تا در صورت نیاز به منظور مدیریت اسپاستیسیتی عضلانی، به تزریق داروی بوتاکس به داخل عضلات درگیر اقدام ورزد هر دوی این متخصصین با تمام افرادی­که در حوزه توان­بخشی کودکان فلج مغزی فعالیت می‌کنند، از نزدیک کار کرده و در مواقع لزوم آن‌ها را به این متخصصین ارجاع می‌دهند. بعضی اوقات لازم است کودک بوسیله دیگر متخصصین از جمله فوق تخصص گوارش، غدد و تنفس اطفال نیز ویزیت شود.
4. تیم توان­بخشی. درمان­گران تیم توان­بخشی در ارزیابی، مشاوره و درمان کودکان فلج مغزی از تخصص و تحصیلات دانشگاهی مرتبط و مهارت کافی برخوردار هستند. آن‌ها بسته به موقعیت و شرایط ممکن است با کودکان و والدین آن‌ها به صورت انفرادی یا در قالب گروه­های کوچک کار کنند. شایع­ترین درمان­گرانی که با کودکان فلج مغزی سر و کار دارند، کاردرمان­گران، فیزیوتراپیست‌ها و گفتار درمان­گران هستند. شاید نیاز نباشد که همه کودکان فلج مغزی به همه این درمان­گران مراجعه داشته باشند. به عنوان مثال، در کودکانی که مشکلات عدیده ­ای دارند، هر سه گروه درمان­گر برای برنامه­ ریزی و ارائه خدمات درمانی با یکدیگر مشارکت دارند. ولی در بعضی از این کودکان مراجعه به کاردرمان­گر، فیزیوتراپیست و یا گفتاردرمان­گر به تنهایی کفایت می‌کند. هدف درمان­گران آموزش به والدین است تا به بهترین شکل ممکن در یادگیری حرکت، کسب مهارت­های عملی مورد نیاز برای زندگی و رسیدن به عملکرد مطلوب به کودکان خویش کمک کنند. بازی در تمام کودکان کم سن و سال نقش مهمی ‌در یاددهی و یادگیری دارد. بنابراین زمانی که به والدین برای پیشبرد و تقویت هرچه بهتر مراحل رشدی کودک مشاوره داده می‌شود، این نکته نیز به آن‌ها گوش­زد می‌گردد. در ادامه راجع به هر یک از درمان­گران متخصص کار با کودک توضیح مختصری ارائه می‌شود.

تیم توانبخشی کودکان فلج مغزی که شامل کاردرمانگران و گفتاردرمانگران با همکاری روانشناسان کودک و فیزیوتراپیست و متخصصین تجهیزات کمکی می باشد کاردرمانان در زمینه تقویت مهارت های حرکتی کودکان و بهبود توانایی های حرکتی و تعادلی کودکان فلج مغزی و بهبود استقلال کودکان ، تقویت مهارت های درکی و شناختی در کودکان فلج مغزی، بهبود مهارت های شنوایی با کمک اتق شنیداری، ماساژ جهت کاهش سفتی عضلات و همچنین بهبود مهارت های هماهنگی بینایی حرکتی در این کودکان کمک می نماید. گفتاردرمانان در زمینه تقویت بلع،بهبود مهارت های تنفسی و کاهش اسپاستیسیتی، بهبود مهارت های تغذیه ای و گفتار قابل فهم در کودکان فعالیت می نماید.

جهت جلوگیری از ایجاد دفورمیتی های اسکلتی و آسیب به مفاصل استفاده از ابزارهای کمکی و ارتوزهای محافظتی می تواند موثر باشد. استفاده از کفش های طبی جهت بهبود مهارت های ایستادن و راه رفتن، استفاده از واکر جهت بهبود تعادل در حرکت و بهبود استقلال کودک، استفاده از آتل های شبانه جهت حفظ دامنه حرکتی دست هاو جلوگیری تز سفتی مفاصل می تواند مفید باشد.

سوالات متداول:

1. چه متخصصینی در تیم درمان کودکان فلج مغزی وجود دارد؟

متخصص مغز و اعصاب کودکان، متخصص ارتوپد کودکان، گفتاردرمانی، کاردرمانی، متخصص اطفال از جمله متخصصین تیم توانبخشی هستند.

2. تیم توانبخشی کودکان فلج مغزی چه کارهایی برای این کودکان انجام می دهند؟

تیم توانبخشی کودکان فلج مغزی در حیطه بهبود مهارت های حرکتی کودکان ، تقویت مهارت های ایستادن و راه رفتن، بهبود مهارت های گفتاری و آموزش گفتار قابل فهم، تقویت مهارت های بلع غذا فعالیت می نمایند. جلوگیری از ایجاد بدفورمی های اسکلتی عضلانی در کودکان اوتیسم و کاهش سفتی عضلات از جمله مواردیست که توسط تیم توانبخشی برای کودکان فلج مغزی انجام می شود.

فلج مغزی و مشکلات والدین

مراقبت و پرستاری از کودکان فلج مغزی به صبوری و درک بالایی نیاز دارد. شناخت علائم فلج مغزی و مطالعه در زمینه کودکان فلج مغزی به والدین کمک می کند تا بهترین درمان را برای کودک خود انتخاب نمایند. مرکز کاردرمانی فلج مغزی و  گفتاردرمانی فلج مغزی دکتر صابر به صورت تخصصی به درمان کودکان فلج مغزی می پردازد. مشاوره مناسب به والدین و ارائه خدمات توانبخشی در منزل از دیگر خدمات مرکز دکتر صابر می باشد. در این مطلب نکاتی مطرح می­گردد که دانستن آن­ها برای مراقبت و پرستاری موفقیت ­آمیز از این کودکان و کاهش مشکلات والدین کودکان فلج مغزی ضروری است.

پرستاری از کودک فلج مغزی

در مورد چگونگی مراقبت از یک کودک فلج مغزی، قطعاً مجموعه ­ای از توصیه­ ها و سفارشات کلی که به درد همه والدین و مراقبین بخورد، وجود ندارد. منتها ذکر این نکته ضروری به نظر می­رسد که والدین و مراقبین این کودکان، باید از آمادگی­های لازم برخوردار باشند تا در سراسر عمر فرزندشان، مسئولیت­های متعدد و منحصر به فردی را در رابطه با آن­ها به عهده بگیرند. مراقبت از یک کودک ناتوان، نیاز به زمان، تلاش، همدردی و صبوری بسیار زیاد دارد.

منظم و سازمان­ یافته عمل کنید!

سازمان یافته بودن به کاهش استرس در حین مراقبت از این کودکان کمک می­کند. هدف والدین از سازمان­دهی، آماده بودن برای عبور از مسیر پر فراز و نشیب پیش رو است. این جمله فقط به آن معنی نیست که همه چیز مرتب و سر جای خودش باشد تا استرس کمتری در زندگی به والدین و مراقبین وارد شود، بلکه والدین باید دید واقعی نسبت به آن چیزی که در آینده به انتظارشان نشسته است، پیدا کنند. لیست کردن کارها و تهیه تقویم، از ابزارهای اساسی ایجاد سازمان­دهی در امور است. مواردی که هر پدر و مادر، و مراقبی باید از آن­ها لیست تهیه کنند، عبارتند از:

1. شماره تماس پزشکانی که کودک با آن­ها سرو کار داشته یا خواهد داشت.
2. مدارک پزشکی کودک
3. قرار ملاقات با پزشکان
4. اطلاعات تماس با مدرسه
5. شماره تلفن­های ضروری
6. شماره تماس مهد کودک و پرستار یا مربی کودک
7. نتایج عکس­برداری­های انجام شده یا آزمایشات صورت گرفته
8. داروهای کودک

درباره فلج مغزی تا می­توانید مطالعه کنید!

والدین باید هر چه می­توانند راجع به فلج مغزی مطالعه کرده و یاد بگیرند. آن­ها باید بدانند که چطور فلج مغزی ایجاد می­شود، چگونه بر حرکت و وضعیت بدن کودک تاثیر می­گذارد، چطور درمان می­شود، و اینکه چرا کودکان مبتلا به فلج مغزی متفاوت از کودکان سالم رشد و نمو پیدا می­کنند. علاوه بر یادگیری اصول پایه، آن­ها باید از جزئیات وضعیت فعلی کودکشان نیز مطلع شوند. همان طور که پیش­تر نیز گفته شده است دو کودک فلج مغزی با در نظر گرفتن مشکلات حرکتی و ناتوانایی­هایشان، دقیقا شبیه هم نیستند.

هوای والدین و مراقبین کودکان فلج مغزی را داشته باشید!

متاسفانه اغلب اوقات والدین آنچنان درگیر پرستاری و مراقبت از کودک خود هستند که یکدیگر را فراموش کرده و از رسیدگی به مسائل خود باز می­مانند. تحمل و رفع فشارهای مالی و هیجانی که همراه با بیماری فلج مغزی به خانواده وارد می­شود، اغلب طاقت­فرسا است. والدین باید به تک تک این مشکلات رسیدگی کرده و از پیش پا بردارند. در اینجا رهنمودهایی ارائه می­شود که در کار مراقبت از کودکان فلج مغزی برای والدینی که به تازگی تشخیص فلج مغزی برای کودکشان مطرح شده است می­تواند راهگشا باشد:

• تغذیه سالم داشته باشید. این نکته نسبتا صریح و شفاف است. مراقبی خوب است که سالم باشد. سالم ماندن یعنی داشتن انرژی بیشتر و استرس کمتر. کسانی که تغذیه سالم دارند، از توان جسمی و ذهنی بیشتری برای حل و فصل موانعی که بر سر راهشان قرار می­گیرند، برخوردار هستند.
• به اندازه کافی استراحت کنید. بسیاری از والدین به اندازه کافی نمی­خوابند. این وضعیت به طور جدی بر ارتباط فردی و سلامت هیجانی آن­ها تاثیر می­گذارد. خوب خوابیدن و خوب غذا خوردن دو عاملی هستند که سطح استرس افراد را به میزان حداقل نگه می­دارند.
• زمانی را برای آرامش به خود اختصاص دهید. هر کسی نیاز دارد که زمانی را به خودش اختصاص بدهد. در طی این دوره، فرد از استرس و افکار منفی تهی شده و چهارچوب ذهنی­اش مرتب می­گردد. هنگامی که والدین ساعاتی را به خود مرخصی بدهند، موثرتر عمل می­کنند. یک مراقب (مادر یا پدر) سرخورده هیچ وقت نمی­تواند با مهارت به هماهنگی امور روزمره خویش بپردازد.
• درخواست کمک کنید. اگر اوقات شما کاملا پر بوده و حتی فرصت کافی برای خواب کامل شبانگاهی نیز ندارید، بسیار ضروری است که از دیگران درخواست کمک کنید. البته در این گونه مواقع بهتر است بستگان و دوستان نزدیک داوطلبانه وارد گود شده و به والدین دارای کودک فلج مغزی کمک کنند تا آن­ها فرصت کنند قدری به امور شخصی خود، دیگر فرزندان و وظایف روزمره خویش برسند. این نکته بسیار اهمیت دارد که والدین کودک فلج مغزی اگر فرزند دیگری نیز دارند که مبتلا نبوده و اصطلاحاً سالم است، به هیچ عنوان نباید از پرداخت به او و وقت گذاشتن برای نیازهای عاطفی و هیجانی او غافل شوند چرا که علاوه بر حق برخورداری او از عاطفه والدین، در نظر گرفتن او به عنوان یکی از مراقبین کودک فلج مغزی در آینده­ای که والدین به سنین میانسالی و یا حتی کهنسالی می­رسند، ایجاب می­کند که به سلامت روحی و روانی او توجه نمایند.
• ناکامی­ها را از خود خارج کنید. به درون ریختن اضطراب، عصبانیت و افسردگی روش همیشگی والدین است. این کار آن­ها را دچار خستگی روحی و جسمی دائمی می­کند. در این گونه مواقع، مراقب به کسی نیاز دارد تا با او صحبت کند. این شخص می­تواند یک دوست صمیمی باشد یا یک مشاور. اگر آن­ها با یکی صحبت کنند، بیش از پیش احساس راحتی کرده و کمتر از قبل حین مراقبت از کودک خود دچار اضطراب می­شوند.

والدین کودکان فلج مغزی به چه چیزی نیاز دارند؟

اثر بیماری کودک بر والدینی که فرزندشان ممکن است هر نوع بیماری داشته باشد را هرگز نمی­توان دست کم گرفت. والدین ممکن است احساسات و هیجانات مختلفی از قبیل عصبانیت، غم و اندوه، پوچی و بی­اعتقادی، انزوا و تنهایی را تجربه کنند. این هیجانات در زمان تشخیص بیماری اغلب بسیار شدید بوده و با گذر زمان ممکن است دوباره عود کند. کودکان مبتلا به فلج مغزی شدید برای انجام کارها و مهارت­های روزمره زندگی خود از قبیل خوردن، حمام کردن و شستشو دادن، و لباس پوشیدن به کمک و یاری زیادی احتیاج دارند و همین موضوع استرس عظیمی بر خانواده وارد می­کند.

از طرف دیگر، به لحاظ مالی هزینه­ های زیادی به خانواده تحمیل می­شود که غالبا از نظرها پنهان مانده و به چشم نمی­آید. این هزینه ­ها عبارتند از ویزیت دوره­ای پزشکان مختلف و دیگر متخصصین گروه پزشکی مانند کادر درمانی، گفتاردرمانی، فیزیوتراپی و …، هزینه تجهیزات کمکی و ویژه، و حتی هزینه پوشک و پرستاری کودک. همه والدین نیاز خاص خودشان را دارند اما نیاز اکثری والدین عبارتند از:

1. سوالاتشان پاسخ داده بشود. گاهی اوقات بهتر است والدین سوالاتشان را بنویسند تا در زمان ملاقات با پزشک و درمانگر خود آن­ها را مطرح کرده و درباره نیازهای کودکشان بحث کنند.
2. درک ماهیت مشکل کودکشان از جانب دیگران. این درک به آن معنا است که به آن­ها فرصت بدهیم در رابطه با احساساتشان، و بیم و امیدی که نسبت به کودکشان دارند با دیگران سخن بگویند. این درک باید از سوی دیگر اعضای خانواده، دوستان، دیگر والدین با تجربه مشکل مشابه، و متخصصینی که کودک با آن­ها سر و کار دارد، شکل بگیرد.
3. اطلاعات راجع به خدمات و کمک ­هایی که می­توانند از آن­ها استفاده کنند.
4. اطلاعات و مهارت­هایی که موجب می­شوند والدین به بهترین شکل ممکن به کودکشان کمک کنند.
5. استراحت داشتن. فراغت از پرستاری کودکان برای ساعاتی برای اکثر والدین اهمیت دارد. این موضوع زمانی برای آن­ها اهمیت پیدا می­کند که رفع نیازهای روزانه کودک، وقت و انرژی مضاعفی از آن­ها می­گیرد. در این بحبوبه، یک وقفه هر چند کوتاه باعث می­شود که پدر و مادر استراحت داشته و وقت خود را صرف دیگر امور کنند.

سوالات متداول:

1.چه توصیه ای به والدین کودکان فلج مغزی می کنید؟

می دانیم که مشکلات زیادی در روند درمان کودکان فلج مغزی پیشرو دارید، اما در طول درمان تغذیه مناسب داشته باشید؛ از دیگران کمک بگیرید، به میزان کافی استراحت کنید و اطلاعات خود را در حیطه درمان های فلج مغزی گشترش دهید.

2. والدین باید چه اطلاعاتی درباره فلج مغزی کسب کنند؟

والدین باید هر چه می­توانند راجع به فلج مغزی مطالعه کرده و یاد بگیرند. آن­ها باید بدانند که چطور فلج مغزی ایجاد می­شود، چگونه بر حرکت و وضعیت بدن کودک تاثیر می­گذارد، چطور درمان می­شود، و اینکه چرا کودکان مبتلا به فلج مغزی متفاوت از کودکان سالم رشد و نمو پیدا می­کنند.

عوارض فلج مغزی

فلج مغزی اختلالی است که بر اثر آسیب به بافت مغز ایجاد می شود و بر حرکت و وضعیت بدنی فرد تاثیر می‌گذارد. کودکان فلج مغزی ممکن است علاوه بر اختلالات حرکتی که مشکل اصلی آنها است، مشکلات دیگری نیز داشته باشند. برای مثال می توانند مشکلاتی در زمینه گفتار، مهارت های ذهنی ، مشکلات بینایی، مشکلات اسکلتی و اختلالات تغذیه را نشان دهند. مرکز کاردرمانی فلج مغزی دکتر صابر در زمینه تشخیص فلج مغزی و درمان عوارض فلج مغزی در کودکان و گفتاردرمانی فلج مغزی به صورت حرفه ای فعالیت می نماید. بخش های تخصصی مرکز شامل کاردرمانی جسمی و ذهنی، گفتاردرمانی، کاردرمانی حسی، ماساژ درمانی آب درمانی در کنار مشاوران تغذیه و روانشناسانی که با مرکز همکاری می کنند به پیشرفت حرکتی و ذهنی کودکان فلج مغزی کمک بسزایی می کند.

مشکلاتی که در کودک مبتلا به فلج مغزی وجود دارد؟

1. مشکلات شنوایی. بهتر است همه این کودکان به‌منظور بررسی مشکلات شنیداری دراسرع‌وقت به‌وسیله متخصصین این امر یعنی همکاران شنوایی‌شناس مورد ارزیابی قرار بگیرند تا در صورت وجود هرگونه مشکل، تربیت شنیداری و دیگر اقدامات درمانی لازم روی آنها انجام گیرد.

 ۲. مشکلات بینایی. لوچی یا انحراف چشم که باعث دوبینی نیز می‌شود، به طور شایع در این کودکان مشاهده می‌گردد. مشکلات بینایی دیگری نیز ممکن است میان این کودکان شیوع داشته باشد؛ بنابراین بهتر است اکثر این کودکان در اولین سال‌های زندگی به‌وسیله متخصصین بینایی‌سنجی مورد ارزیابی قرار بگیرند تا در صورت وجود مشکلات بینایی اقدامات درمانی لازم صورت پذیرد.

٣. تشنج. تشنج انواع مختلفی داشته و تقریباً در یک‌سوم این کودکان دیده می‌شود. بعضی از کودکان فلج مغزی ممکن است خیلی به‌ندرت دچار حملات تشنجی شوند. درحالی‌که در بعضی دیگر، میزان و شدت تشنج بیشتر بوده و کودک باید به‌صورت دوره‌ای به‌وسیله فوق‌تخصص مغز و اعصاب کودکان ویزیت شود.

 ۴. ناتوانایی ذهنی و اختلال یادگیری. در ابتدا تأکید بر این نکته ضروری به نظر می‌رسد که طیف وسیعی از اختلالات ذهنی در کودکان فلج مغزی مشاهده می‌گردد. متأسفانه، غالباً ارزیابی اختلالات ذهنی و شناختی در سال‌های اولیه عمر کودک مشکل است. در این زمینه، نکته علمی ثابت و قابل‌پیش‌بینی وجود ندارد. به‌عنوان‌مثال، کودکی که از اختلالات جسمی شدید رنج می‌برد، ممکن است از هوش طبیعی برخوردار باشد. گاهی اوقات از اصطلاح «تأخیر رشدی» برای توصیف تأخیر زیادتر کودک فلج مغزی در سال‌های ابتدایی زندگی او استفاده می‌شود. این اصطلاح، زمانی بکار می کودک در مقایسه با دیگر کودکان همسال خود در یک یا چند حوزه رشدی دچار تأخیر باشد. البته در فصل ۹ راجع به تأخیر رشدی، انواع و مشخصات آن به طور مفصل توضیح داده شده است.

۵. مشکلات ادراکی. این مشکلات ممکن است تا سنین مدرسه نمایان نشوند. کودکان دارای این مشکل، معمولاً در تشخیص اندازه و شکل اشیای اطراف خود دچار اشتباه می‌شوند.

6.ریفلاکس معدی – مروی. به برگشت غذا از معده به داخل مری و به دهان کودک «ریفلاکس» گفته بود. این عارضه به طور شایع در کودکان فلج مغزی اتفاق می‌افتد. از علائم این وضعیت می‌توان به وجود تهوع و ناراحتی پس از صرف غذا اشاره کرد. یکی از عوارض ریفلاکس، التهاب قسمت پایینی مری (بخش متصل به معده آن) است که اصطلاحاً آن را «از وفاژیت» (التهاب مری) می‌نامند. کودکانی که از این مشکل رنج می‌برند، خیلی بی‌قرار و تحریک‌پذیر هستند.

7 .  مشکلات ارتوپدی. با رشد کودکان فلج مغزی، عضلات اسپاستیک یا سفت آنها، کوتاه گردیده و بدشکلی یا دفرمیتی مفاصل در آنها به وجود می‌آید. احتمال ایجاد بدشکلی در مفاصل مچ پا، زانو، لگن، آرنج و مچ دست بسیار بیشتر از سایر مفاصل بدن هست. علاوه بر ایجاد بدشکلی در مفاصل، خطر دیگری که این کودکان را تهدید می‌کند، دررفتگی یا نیمه دررفتگی مفاصل لگن است. در این دسته از کودکان بهتر است به‌منظور پیشگیری از مشکلات مفصل لگن، با انجام رادیوگرافی ساده پایش و مراقبت منظم از آنها به عمل آید.

آیا عکس‌برداری یا رادیوگرافی مفاصل لگن در فواصل زمانی منظم ضروری است؟ ازآنجاکه معاینات بالینی مفاصل لگن که توسط متخصص ارتوپدی اطفال انجام می‌شود، برای بررسی مشکلات احتمالی این مفاصل کافی نیستند، همه کودکان فلج مغزی که اندام‌های تحتانی‌شان مبتلا هستند (مانند موارد دایپلژی و کوادریپلژی)، باید مفاصل لگنشان در فواصل منظم زمانی که پزشک تعیین می‌کند، با رادیوگرافی ساده مورد ارزیابی قرار بگیرد.یکی دیگر از مشکلات ارتوپدی این کودکان، اسکولیوز (انحراف ستون فقرات به یک سمت) بوده که آن در مقایسه با دیگر مشکلات ارتوپدی مطرح شده کمتر است. به‌هرحال باتوجه‌به نکاتی که گفته شد، علاوه  بر مراجعه مستمر به بخش کاردرمانی، مراجعه دوره‌ای این کودکان به پزشک متخصص ارتوپدی به‌منظور معاینه پیشگیری و درمان عوارض اسکلتی – عضلانی ضروری بوده و اکیداً توصیه می‌شود.

۸. یبوست. این مشکل در کودکان فلج مغزی شایع است و همیشه نمی‌توان علت واضحی برای آن دریافت. گاهی اوقات فقدان تحرک معمول کودک و عدم مصرف رژیم غذایی حاوی فیبر را می‌توان از علل یبوست دانست.

۹ .  مشکلات تغذیه‌ای، بعضی از کودکان مبتلا به فلج مغزی شدید ممکن است مشکلاتی در جویدن غذا و هماهنگی عمل بلع داشته باشند. این وضعیت موجب می‌گردد که او در غذا خوردن مشکل داشته  و یا زمان زیادی را صرف بلعیدن آن کند. در نتیجه، این شرایط باعث جذب ناکافی مواد غذایی می‌گردد. از طرفی، بعضی دیگر از این کودکان به دلیل کاهش فعالیت فیزیکی دچار افزایش وزن می‌شود. در این مواقع، مراجعه به آسیب‌شناس گفتار و زبان (گفتار درمانگر) ضروری است.

۱۰. مشکل کنترل بزاق. اغلب کودکان در سال‌های ابتدایی زندگی در کنترل آب‌دهانشان مشکل دارند و به‌اصطلاح «آب‌دهان‌شان راه می‌افتد». این حالت در کودکان فلج مغزی ممکن است تا سال‌ها باقی بماند. در این مورد نیز مداخلات گفتاردرمانی لازم و ضروری به نظر می‌رسد.

۱۱. عفونت‌های عودکننده قفسه سینه. این مورد فقط در تعداد کمی از کودکان فلج مغزی وجود داشته و به‌احتمال زیاد در کودکانی رخ می‌دهد که مشکلاتی در عمل جویدن و بلع غذا دارند. در این کودکان، مقداری از غذا یا مایعات مصرفی، به طور نابجا به ریه‌ها وارد شده (آسپیره شده) و موجب سرفه با صدای خس‌خس در آنها می‌گردد. این حالت، علایمی شبیه به بیماری آسم یا تنگی نفس در کودک ایجاد می‌کند. درصورتی‌که علائم مذکور شدید یا ماندگار باشند، پنومونی یا ذات‌الریه (التهاب ریه‌ها) به شکل تکرارشونده در کودک ایجاد می‌شود. البته لازم به تأکید است که کودکان فلج مغزی مانند سایر کودکان (سالم) به‌ندرت به عفونت قفسه سینه، پنومونی یا آسم مبتلا می‌شوند.

۱۲. بیماری استخوان. تحرک بعضی از کودکان فلج مغزی در مقایسه با بقیه کودکان کم است. درنتیجه، درجاتی از استئوپروز یا پوکی‌استخوان در آنها مشاهده می‌شود. در این کودکان، به دنبال ضربات کوچک و یا گاها در طی فعالیت‌های روزمره زندگی، مثل عمل تعویض پوشک یا رد کردن دست در آستین لباس، شکستگی اتفاق می‌افتد. آگاهی از این وضعیت، احتیاط بیشتر والدین و درمانگران را می‌طلبد.

۱۳. عدم نزول بیضه‌ها. آمار بالایی از عدم نزول بیضه‌ها در پسران مبتلا به فلج مغزی مشاهده می‌شود. لازم به توضیح است که بیضه‌ها پیش از تولد در داخل شکم جنین پسر رشد و تکامل می‌یابند و در هفته‌های پایانی پیش از تولد از شکم به داخل کیسه‌های بیضه پایین می‌آیند. عوامل مختلفی از جمله آسیب‌های مغزی از نزول بیضه‌ها ممانعت می‌کند.

سوالات متداول:

1. آیا کودکان فلج مغزی به جراحی نیاز دارند؟

درصورت بروز بدفورمی های اسکلتی یا در مواردی که انحراف چشم شدید است این کودکان مورد جراحی قرار می گیرند.

2. چه مشکلاتی در کودکان فلج مغزی وجود دارد؟

اختلالاتی مانند مشکلات گوارش، مشکلات ارتوپدی، اختلالات ذهنی، تشنج، مشکلات یادگیری می تواند همراه با مشکلات حرکتی این کودکان باشد.

انواع فلج مغزی در کودکان| درمان فلج مغزی (سی پی) | کاردرمانی فلج مغزی| توانبخشی دکتر صابر

طیف ابتلای به فلج مغزی وسیع بوده و ممکن است میزان درگیری افراد مبتلا به فلج مغزی و بروز علائم حرکتی از خفیف تا شدید باشد. مشکلات کودک فلج مغزی عبارتند از: ضعف عضلانی،خشکی مفاصل،حرکات بدون ظرافت و دقت،کندی حرکات،حرکات اضافه و اختلال تعادل. این مشکلات به صورت خفیف تا شدید در انواع فلج مغزی در کودکان مشاهده می شود. گفتار درمانی در فلج مغزی و کاردرمانی در فلج مغزی در زمینه درمان انواع فلج مغزی اسپاستیک،آتاکسی و دیس کینتیک کاربرد دارد. مرکز توانبخشی دکتر صابر به صورت تخصصی در زمینه درمان انواع فلج مغزی کودکان و مشکلات فلج مغزی فعالیت می نماید.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

فلج مغزی خفیف در کودکان

انواع فلج مغزی بر اساس شدت درمان های خاصی را نیازمند است. در نوع خفیف فلج مغزی،حرکات زمخت و ناشیانه،به صورت محدود در یکی از اندامها ( دست یا پا) مشاهده می‌شود،به طوری که این علائم حرکتی به ندرت موجب جلب توجه دیگران (به غیر از درمانگر و والدین) به کودک می‌شود. در نتیجه،این کودکان به کمک یا مداخله ویژه و طولانی مدت احتیاج نداشته و فقط لازم است والدین با مراجعه دوره‌ای به پزشک متخصص و  کاردرمانگر،از بهبود علائم و کنترل روند بیماری اطمینان حاصل کنند. اما در نوع شدید فلج مغزی،کودک دچار مشکلات عدیده‌ای در کارهای روزمره،حرکات بدن و اندام های خود می شود. برنامه والدین این دسته از کودکان باید در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کرده و پس از تشخیص، به منظور بهبود و کنترل مشکلات حرکتی به کاردرمانی،فیزیوتراپی،گفتار درمانی به دیگر درمان‌های لازم ارجاع داده شوند.

انواع فلج مغزی در کودکان

فلج مغزی غالباً به چهار گروه اصلی طبقه‌ بندی می‌شود: اسپاستیک ، دیس کینتیک ( آتتویید) ،آتاکسیک،و ترکیبی از این موارد. توجه به این نکته ضرورت داردکه در اغلب مواقع تشخیص نوع فلج مغزی در کودک مبتلا به بسیار مشکل بوده و ممکن است یک کودک ترکیبی از علائم هر سه نوع فلج مغزی را داشته باشد.

• فلج مغزی اسپاستیک (هرمی)

اسپاستیک به معنی (سفت و غیرقابل انعطاف) است. این نوع فلج مغزی شایع ترین نوع آن است. در این نوع فلج مغزی، عضلات سفت و ضعیف هستند. همین موضوع موجب می گردد تا میزان حرکات کودک مبتلا به فلج مغزی، به طرز مشهودی کاهش یابد.سفتی عضلات به این دلیل است که پیام هایی که از قسمت های آسیب دیده مغز به عضلات مخابره می شوند،پیام های نامناسبی هستند. در نتیجه باعث انقباض بیش از حد عضلات درگیر می‌شوند.

هنگامی که یک فرد سالم اراده می‌کند حرکتی را انجام دهد، عضلات مسئول آن حرکت به صورت گروهی منقبض می‌شوند. این در حالی است که عضلات مخالف،در حالت عدم انقباض قرار می‌گیرند تا با عضلات مسئولان حرکت مقابله نکنند. به عنوان مثال، زمانی که شما تصمیم می گیرید آرنج خود را خم کنید،عضلات خم کننده آرنج منقبض می شوند. در همان لحظه، عضلات مخالف این حرکت یعنی عضلات باز کننده آرنج شل می شوند تا مانع بسته شدن مفصل آرنج نشوند. در کودکان فلج مغزی اسپاستیک، این ساز و کار طبیعی سیستم عصبی بدن که به مهار متقابل معروف است، به هم میریزد،به شکلی که هر دو گروه از عضلات موافق و مخالف حرکت (در مثال بالا عضلات خم کننده و باز کننده آرنج) با هم منقبض می شوند. درنتیجه انجام دادن حرکت و تکان دادن اندام (به عنوان مثال دست، پا و یا تنه) در این دسته از کودکان فلج مغزی با مشکل مواجهه می‌شود. اگر دست یا پای هر دو طرف بدن سفت شود، فلج مغزی اسپاتیک از نوع دو طرفه بوده و اگر دست یا پای یک سمت بدن سفت گردد،فلج مغزی اسپاستیک از نوع یک طرفه تشخیص داده میشود.

• فلج مغزی دیس کینتیک ( خارج هرمی)

ویژگی اصلی این نوع از انواع فلج مغزی، وجود حرکات غیر طبیعی و غیر ارادی در کودکان مبتلا است. حرکات اضافی و غیر ارادی فلج مغزی نوع دیس کینتیک ، دیسنومیا و آتتوز نام دارند.

دیستونیا: انقباض ممتد عضلانی ای که منجر به چرخش تنه یا اندام،حرکات تکراری و حالات ( پوسچر) غیر طبیعی بدن می گردد، دیستونیا نامیده می شود.

آتتوز: حرکات اضافی غیر قابل کنترل که به ویژه در انگشتان  دست و پا عضلات اطراف دهان رخ می دهد،حرکات آتتوئید نامیده می شوند. زمانی که کودک اندام خود را حرکت می‌دهد،ماهیت غیر قابل کنترل بودن حرکات آتتوز بیشتر به چشم می آید،مانند هنگامی که کودک سعی می کند با دستان خود قاشق یا اسباب بازی اش را بگیرد. از طرفی،وقتی این کودکان را برای جابجایی بغل می کنید،غالباً شر به نظر می رسند.حرکات اضافی به این دلیل به وجود می‌آیند که عضلات درگیر به طور متناوب و با سرعتی متغیر منبسط و منقبض می شوند،به طوری که کنترل ارادی آنها مشکل است. این حالت بر گفتار و شنوایی کودک نیز تاثیر می گذارد.

فلج مغزی آتاکسی

نوع آتاکسی فلج مغزی در مقایسه با دیگر انواع فلج مغزی از شیوع پایین تری برخوردار است. مشکل تعادل ( تلو تلو خوردن و نامطمئن راه رفتن)غالباً به صورت واضح در این دسته از کودکان به چشم می خورد. حرکات افراد مبتلا معمولاً زمخت و ناهماهنگ بوده و به نظر می رسد در انجام حرکات خود بعضا دچار شک و تردید هستند. به این حالت آتاکسیا ( آتاکسی) میگویند. آتاکسی یا همان عدم توانایی در انجام حرکات نرم،دقیق و هماهنگ،تمام عضلات بدن و حرکات آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد. این کودکان معمولاً می توانند راه بروند اما برای حفظ تعادل خود همانند کودک سالمی که به تازگی راه رفتن خود را آغاز نموده،پاهای خود را بسیار از هم باز کرده،قدم بر می دارند و این شیوه غلط راه رفتن را تا سنین بالا حفظ می کنند.

از دیگر علائم فلج مغزی نوع آتاکسی می توان به لرزش دست و انگشتان آنها اشاره کرد که معمولاً در حین انجام فعالیت های روزمره و بازی به طور واضح بروز پیدا می کند. آتاکسی حتی عضلات دخیل در گفتار را نیز درگیر می‌کند.در نتیجه این افراد گفتار نامنظم داشته و به مداخلات گفتاردرمانی نیاز پیدا می کنند.آتاکسی حتی عضلات اطراف کره چشم ها را نیز مبتلا می سازد. در نتیجه، حرکات غیرطبیعی به صورت حرکات رفت و برگشتی کره چشم ها یا همان نیستاگموس در این افراد ظاهر می‌شوند.

فلج مغزی ترکیبی

گاهی اوقات آسیب وارده به مغز در حال رشد به یک ناحیه محدود نمی شود. در این گونه مواقع کودک فلج مغزی،ترکیبی از علائم انواع فلج مغزی ای که پیش‌تر توضیح داده شده را از خود بروز می دهد.

کدام قسمتهای بدن در فلج مغزی درگیر می‌شوند؟ انواع فلج مغزی اسپاستیک

میزان ابتلای اعضای بدن،از یک کودک به کودک دیگر متفاوت است. با این وجود،پزشکان و درمانگران برای نشان دادن اندام های درگیر در کودک مبتلا، اصطلاحات خاص و تعریف شده ای را به کار می برند. بنابراین بهتر است به منظور روشن ساختن ذهن والدین و رفع ابهام آن ها،این اصطلاحات به ساده ترین شکل ممکن برای آنها توضیح داده شود.

• مونوپلژی: حرکت یکی از اندامها (معمولاً یکی از دستها) دچار اشکال می شود. این نوع مشکل حرکتی خیلی نادر است.
• همی پلژی: علائم حرکتی در نیمی از بدن ظاهر شده و نیمه دیگر سالم است. اگر علائم حرکتی در نیمه درگیر خفیف باشند،از اصطلاح «همی پارزی» استفاده می‌شود.
• دایپلژی: هر چهار دست و پا درگیر می شوند ولی معمولاً مشکلات حرکتی در پاها شدیدتر است.
• کوداریپلژی: هر چهار دست و پا و نیز تنه درگیر می باشند اما درگیری دست ها بیشتر از پاها خواهد بود.
• همی پلژی دو طرفه: مانند کوادریپلژی هر چهار اندام درگیر می‌شوند ولی درگیری هر سمت بدن متفاوت بوده و در همان سمت یکسان است. به عنوان مثال در یک کودک ممکن است سمت راست به صورت متوسط و سمت چپ به صورت شدید درگیر باشد.
• تری پلژی: سه اندام (معمولاً دو دست و یک پا) دچار مشکل شده‌اند.

مشکلات فلج مغزی

• کودکان فلج مغزی قادر به شنیدن یا فهمیدن سخنان ما نیستند!

گاهی اوقات آسیب مغزی ای که باعث فلج مغزی می شود،می تواند بر شنوایی و گفتار نیز تاثیر بگذارد. با این حال،این طرز فکر کاملاً غلط است که چون دیده شده که یک کودک فلج مغزی برای تکلم بسیار تقلا می کند،بقیه این کودکان هم نمی‌توانند بشنوند یا حرف ما را بفهمند.

• کودکان فلج مغزی همگی ویلچر نشین می‌شوند!

با اینکه بعضی از کودکان فلج مغزی به ویلچر نیاز پیدا می کنند،اما تعدادی از آنها نیز می‌توانند به طور مستقل یا با کمک عصا راه می روند.

• وضعیت کودکان فلج مغزی بطور دائم رو به وخامت می‌رود!

با اینکه فلج مغزی بر رشد طبیعی مغز،قبل یا بلافاصله بعد از تولد تاثیر می گذارد،اما این آسیب مغزی هیچگاه بدتر نمی شود. به عبارت دیگر خود آسیبی که به مغز وارد شده پیشرونده نبوده ولی عوارض عضلانی-اسکلتی آن در صورت عدم پیگیری تمرینات و وضعیت های ارائه شده در جلسات کاردرمانی،پیشرونده بوده و بدتر خواهند شد. در واقع،مراقبت و درمان به موقع و مناسب این کودکان می توانند به تدریج تحرک شان را بهبود ببخشد.

• کودکان فلج مغزی بهره هوشی مناسبی ندارند!

بعضی از کودکان فلج مغزی در نتیجه آسیبی که به مغز شان رسیده است،دچار اختلالات ذهنی و شناختی می شوند.اما در تعدادی از آنها بهره هوشی متوسط یا بالاتر از حد متوسط است.

• آسیب مغزی این کودکان خوب شدنی است!

آسیب مغزی اولیه هیچگاه بهبود نمی‌یابد،اما درمان های زیادی وجود دارد که به این کودکان فرصت می‌دهد تا از نواحی سالم مغز برای جبران نسبی عملکرد ناحیه آسیب دیده استفاده کرده و از زندگی طولانی بهره‌مند شوند.

بهترین مرکز کاردرمانی کودکان فلج مغزی(سی پی) در تهران

یک متخصص کاردمانی به ارزیابی و درمان کودکان و نوجوانان دارای محدودیت های عملکردی یا ناتوانی های جسمی می پردازد. هدف کاردرمانی عبارت است از ایجاد استقلال و عملکرد حداکثری در حیطه های جسمی،ذهنی،اجتماعی،تحصیلی و حرفه ای کودکان و نوجوانان. کاردرمانی کودکان فلج مغزی در مهارت های دست و فعالیت‌های روزمره زندگی تخصص داشته و در مورد انواع بازی (درمانی) و انواع اسباب بازی مشاوره می‌دهد. کاردرمانی در فلج مغزی به تسهیل مراحل رشد حرکتی (گردن گرفتن،غلت زدن،نشستن،…) پرداخته و نیز در آموزش مهارت‌های حسی حرکتی (مانند طرحواره بدنی و برنامه‌ریزی حرکتی)،مهارتهای درکی حرکتی (مانند هماهنگی چشم و دست،و ادراک بینایی فضایی) و مهارت های روزمره زندگی تبحر دارد. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر با در اختیار داشتن 43 نیروی مجرب کاردرمان، گفتاردرمان و روانشناس کودک و امکانات پیشرفته روز دنیا نظیر کاردرمانی حسی، اتاق ماساژ درمانی، سنسوری روم، اتاق تاریک بینایی، اتاق تقویت مهارتهای شنیداری در زمینه درمان کودکان فلج مغزی به صورت تخصصی فعالیت می نماید. کاردرمانی در منزل از دیگر خدمات مرکز جهت تسهیل روند درمان کودکان می باشد.

کاردرمانی در فلج مغزی- درمان فلج مغزی

کاردرمانگران فلج مغزی همچنین در مورد روش‌های ساده تر حمام رفتن،غذا خوردن،لباس پوشیدن و توالت رفتن پیشنهاداتی را به والدین ارائه می‌دهند. با رشد یافتن کودک،کاردرمانی فلج مغزی به او کمک می‌کند تا در حد توان جسمی و ذهنی خویش در تکالیف خود مراقبتی مستقل گردد. آنها همچنین به کودکان کمک می‌کنند تا مهارت های مورد نیاز برای حضور در مهد کودک و مدرسه (به عنوان مثال مهارت مداد در دست گرفتن و نوشتن) را کسب کنند.کاردرمانی در کودکان فلج مغزی در مواقع لزوم در جهت استفاده از وسایل تطابقی و کمکی توصیه های لازم را به والدین ارائه کرده و یا تغییراتی را در محیط زندگی کودک یا نوجوان پیشنهاد می‌دهد.

امکانات مرکز کاردرمانی کودکان فلج مغزی دکتر صابر

بهترین مرکز کاردرمانی فلج مغزی در تهران دارای بخش های متنوع درمانی در زمینه کودکان فلج مغزی می باشد. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر با دو شعبه فعال در کلینیک کاردرمانی غرب تهران و مرکز کاردرمانی پایا در تهران به ارائه خدمات توانبخشی کودکان فلج مغزی شامل کاردرمانی جسمی در کودکان سی پی، کاردرمانی دست کودکان فلج مغزی، کاردرمانی ذهنی، ماساژ درمانی کودکان فلج مغزی، آب درمانی در فلج مغزی ، گفتار درمانی کودکان فلج مغزی، اتاق تاریک و اتاق توجه شنیداری در کودکان سی پی، بازی درمانی در کودکان فلج مغزی و بخش تست های هوش و آموزش پیش دبستانی می باشد. مرکز کاردرمانی کودکان فلج مغزی با در اختیار داشتن تیم تخصصی توانمند و با تجربه در زمینه کودکان فلج مغزی در زمینه درمان این کودکان پیشرو می باشد.

مداخلات زودهنگام در کاردرمانی فلج مغزی

مداخله زودهنگام توسط یک کاردرمانگر متخصص فلج مغزی ارائه می شود. این متخصص از رویکردهای کودک محور و خانواده محور استفاده می‌کند. در این رویکردها به منظور افزایش توانایی خانواده و ایجاد مهارت های جدید در کودک، سهم مساوی برای خانواده و متخصص مداخله زودهنگام یا همان درمانگر اصلی در نظر گرفته می‌شود. در سیستم مداخله زودهنگام، والدین با یک درمانگر کلیدی یا اصلی کار می کنند که به حمایت از خانواده پرداخته و به دلیل گزارشاتی که برای دیگر متخصصین می‌نویسد نیاز شما را برای گفتن دوباره و دوباره داستان بیماری کودک تان را مرتفع می‌سازد. درمانگر اصلی به والدین برای یافتن خدمات درمانی مفید کمک کرده و به کودک نیز برای یادگیری و ایجاد مهارت های جدید یاری می‌رساند. آنها در مواقع لزوم، به منظور حل مشکلات خاص کودک با دیگر متخصصینی که می‌توانند به ارائه توصیه پرداخته و یا به طور مستقیم با کودک کار کنند، مکاتبه می‌کنند.

متخصص کاردرمانی کودکان سی پی کسی است که والدین به وی اعتماد داشته،از مهارت لازم برخوردار بوده و چیزی را به کودک و خانواده آموزش می‌دهد که مفید است. کاردرمان کودکان فلج مغزی به خانواده می‌گوید که چه کار می تواند برای آنها انجام بدهد و اینکه اعضای خانواده برای کمک به کودک چه کاری از دستشان ساخته است.این نکته بسیار اهمیت دارد که با درمانگری به عنوان متخصص مداخله زودهنگام کار کنیم که با وی احساس راحتی می کنیم. بعضی از کاردرمانگران متخصص کودکان سی پی با انجام فعالیت های متنوعی از قبیل معرفی خدمات دیگر به خانواده، تعیین اهداف بلند مدت و کوتاه مدت برای کودک و خانواده و ایجاد و اصلاح فعالیت‌های روزمره برای کودک به یاری او می شتابند. برگزاری جلسات درمانی در منزل، واحد نگهداری کودکان و مهدهای کودک، به منظور ایجاد پیوند بین برنامه های درمانی و رفع نیازهای روزانه کودک، بسیار ارزشمند است. به همین دلیل،انجام جلسات درمانی در محیط های مختلف می تواند سودمند باشد.بعضی از متخصصین مداخله زودهنگام ممکن است در زمینه‌های خاصی از تکامل کودکان تجربه داشته باشند. بنابراین می‌توان از آنها سوال کرد که آیا تا به حال با کودکانی که نیازها و مشکلاتشان نظیر کودک شماست،سر و کار داشته اند. هنگامی که برای مداخله زودهنگام به دنبال یک دکتر کاردرمان اصلی می گردید:

• به غریزه خود اعتماد کنید.
• اگر لازم می‌دانید سوالات متعدد بپرسید.
• خیلی شفاف نیازها و ابهامات خود را مطرح کنید.

اگر شما حمایتی را که از کاردرمان خود انتظار داشتید، نگرفتید و یا احساس کردید رویکرد درمانی اتخاذ شده برای کودک رویکرد صحیحی نیست، می توانید نسبت به تغییر کلینیک یا درمانگری که به او مراجعه می کنید، اقدام کنید. با این حال توجه به این نکته بسیار ضرورت دارد که در این تغییر کلینیک‌ها یا جابجایی درمانگرها، وقت خانواده تلف شده و فرصت طلایی درمان کودک از دست می‌رود. بنابراین مجدداً بر این نکته تاکید می گردد که در انتخاب متخصص کاردرمان خوب یا همان درمانگر اصلی کودک خود بسیار دقت کنید.

رویکردهای مختلف درمان فلج مغزی چگونه است؟

هر کودک منحصر به فرد بوده و نیاز های خود را دارد. اگر کودکی با یک تشخیص خاص نوعی از درمان را دریافت کرد، به آن معنا نیست که کودک دیگر با همان تشخیص نیز به همین نوع درمان نیاز داشته باشد. کاردرمانان کودکان فلج مغزی معمولاً در مورد آخرین شیوه‌های درمانی به روز بوده و خوشحال خواهند شد که با والدین درباره روش‌های مختلف درمانی به گفت‌وگو بنشینند. روش های درمانی متنوعی وجود دارد و این حق والدین است تا از درمانگر کودکشان راجع به آنها سوال بپرسند. بعضی اوقات درمان های جدید و دهان پرکن،ادعاهای بزرگی دارند که می بایست با موشکافی راجع به آنها تحقیق کرده و به والدین کودکان سی پی در مورد آنها با بیان علمی ساده توضیح داد. این ادعاها و افراد مدعی آن‌ها همیشه مورد تایید نیستند. هر پدر و مادر و کاردرمانگری خواهان بهترین نتیجه در کودک فلج مغزی است.بنابراین کاردرمان سی پی باید به خانواده ها اطمینان خاطر بدهد که هر درمان جدیدی که برای این کودکان مطرح می شود،حتما قبلا مورد ارزیابی قرار گرفته، سپس به سیر درمان اصلی کودک اضافه می شود.

در حال حاضر، هیچ مدرک و دلیل علمی مبنا بر بهتر بودند درمان های جدید به جای روش های رایج توانبخشی که توسط کاردرمانی سی پی ارائه می شود، وجود نداشته و البته بیشتر درمان‌های جایگزین، روش های درمانی بسیار گرانی هستند. بنابراین این نکته بسیار اهمیت دارد که هم والدین و هم کاردرمانگران در برخورد با روشهای نوین درمانی ذهن باز داشته ولی پیش از تجویز آنها، به‌طور جدی ادعایشان را به صورت علمی بررسی کنند.

درمانهای توانبخشی (Rehabilitation )-کاردرمانی و گفتار درمانی سی پی

شاید بتوان از درمان های توانبخشی به عنوان اصل،اساس و شالوده درمان کودکان فلج مغزی یاد کرد.فرایند درمان کودکان فلج مغزی طولانی و زمان‌بر بوده و بیشترین زمان این فرایند متعلق به درمان‌های توانبخشی شامل کاردرمانی و گفتار درمانی است. پزشک متخصص (غالباً فوق تخصص مغز و اعصاب و یا ارتوپدی اطفال) پس از تشخیص فلج مغزی در کودک، او را جهت ادامه درمان به توانبخشی ارجاع می‌دهد. درمان های توانبخشی شامل کاردرمانی، فیزیوتراپی، گفتاردرمانی، ارتوپدی فنی (اورتوز و پروتوز) ،بینایی سنجی و شنوایی شناسی است.

درمان های مکمل در کاردرمانی برای سی پی

در کنار درمان های اصلی توانبخشی و پزشکی، درمانهای دیگری با اعتبار و شواهد علمی قوی و ضعیف وجود دارند. والدین کودکان فلج مغزی در طول دوره درمانی فرزندشان با آنها مواجه شده و غالباً از طریق رسانه ها یا سایر والدین و یا حتی متخصصین پزشکی و توانبخشی برای تجربه کردن آن ها ترغیب می شوند. از جمله این درمان ها به موارد زیر می توان اشاره کرد:

آب درمانی ( Aquatic therapy ) در مرکز کاردرمانی دکتر صابر

آب درمانی یکی از درمان های تکمیلی و مفید در توانبخشی کودکان فلج مغزی می باشد. به علت خاصیت ترمودینامیک آب وزن کودک در داخل آب کاهش یافته و حرکت برای کودک آسانتر می شود. به همین منظور می توان دامنه حرکتی بیشتری را در تمرینات داخل آب داشت. از دیگر فواید آب درمانی در توانبخشی بیماران سی پی ایجاد حس عمقی مناسب در عضلات و مفاصل در داخل آب می باشد. آب ولرم با ایجاد ریلکسیشن و آرامسازی موجب کاهش اسپاسم عضلات و تهسیل حرکت بیمار می شود. استفاده از ابزار های تخصصی مخالف در آب مانند تردمیل داخل آب، تخته تعادل در آب به بیمار کمک می کند تا مهارت های حرکتی و تعادلی را در داخل آب تمرین کرده و بیاموزد. از دیگر فواید آب درمانی دکتر صابر ایجاد محیطی انفرادی برای بیماران در استخر می باشد به صورتی که هر بیمار با درمانگر به صورت انفرادی تمرین می کند و این امر موجب افزایش بازدهی تمرینات و روند درمان می گردد.

اسب درمانی ( Hippo therapy )

نوروفیدبک ( Neuro- feedback )

نکته حائز اهمیت درباره روش های فوق (جدای از اعتبار و شواهد علمی آنها) این است که این رویکردها مکمل بوده و به هیچ عنوان به تنهایی نمی‌توانند به نتیجه مطلوب درمان کودکان سی پی منجر شوند و والدین کودک فلج مغزی در رابطه با اصل استفاده از این رویکردها و زمان استفاده از آنها باید با پزشک و کاردرمانگر مورد اعتماد خود مشورت کنند.

در کنار روش های ذکر شده، روش های دیگری هم هستند که مدعی تاثیر بخشی در درمان کودکان فلج مغزی می باشند. تشخیص خرافه بودن یا بازاری بودن آنها با وجود تبلیغات پر سر و صدای شان،کاری بس دشوار و مشکل بوده و در این باره هوشیاری و دقت نظر و عمل والدین کودکان تعیین کننده است. آنچه مسلم است این است که تنها درمان مستند و علمی که تاکنون برای بهتر شدن شرایط کودکان فلج مغزی وجود دارد،کاردرمانی در فلج مغزی بوده و تا پیدا شدن درمان کامل این عارضه، هرگونه تضمین و وعده‌های امیدوارکننده در این رابطه از سوی هرکس کذب و کلاهبرداری خواهد بود. در اینجا پیرامون مداخلات و درمان هایی که در گذشته و حال بر روی کودکان فلج مغزی(سی پی) انجام میشود، مطالبی به حضورتان ارائه می گردد.

چه درمان هایی برای کمک به کاردرمانی فلج مغزی وجود دارد؟

کاردرمانی در فلج مغزی که در حیطه کودکان کار می کنند،در مدیریت و درمان مشکلات حرکتی این دسته از کودکان نقش کلیدی برعهده دارند. کاردرمانگران،فیزیوتراپیست ها و گفتار درمانگران (رفع مشکلات حرکتی عضلات دخیل در گفتار) همگی می توانند در تهیه یک برنامه هماهنگ درمانی به منظور حل مشکلات حرکتی کودکان فلج مغزی سهیم باشند. البته شرط لازم برای انجام یک درمان همه جانبه در ارتباط با کاهش مشکل حرکتی این کودکان،بهره جستن از تمام راهکارهای درمانی هست که در ادامه راجع به تک تک آنها بحث خواهد شد:

1. اورتوزها (گاهی اوقات تحت عنوان بریس شناخته می شوند) در بعضی از مراحل رشد کودک فلج مغزی برای درمان ضایعات و مشکلات اندام تحتانی مورد استفاده قرار می گیرند. این وسایل، پس از سفارش، متناسب با هر فرد طراحی شده و با استفاده از مواد خاص (مثلاً پلاستیک هایی با درجه ذوب بالا) و چسب‌های ولکرو ساخته می‌شوند.
2. اسپیلنت های اندام فوقانی: به منظور حفظ دامنه حرکتی،بهتر گرفتن اشیا به وسیله انگشتان دست و بهبود عملکرد کلی اندام فوقانی در تمرینات کاردرمانی فلج مغزی، بوسیله همکاران ارتوپدی فنی طراحی می‌شوند. این اسپیلنت ها معمولاً از مواد پلاستیکی ساخته شده و برای هر کودک به صورت اختصاصی تهیه می شود. در سال‌های اخیر از «لاکرا» (نوعی پارچه با خاصیت کشسانی) برای ساخت اسپیلنت های دینامیک استفاده می گردد. به این نوع اسپیلنت ها،عنوان «پوست ثانویه» نیز اطلاق می‌شود.
3. قالب های گچی: (گچ گیری اندام تحتانی) گاهی اوقات به منظور کشش عضلات خلف ساق،و بهبود وضعیت پا در حین راه رفتن،برای اندام های تحتانی کاربرد دارد. این قالب ها با تغییر زوایای مفاصلی که مورد نظر کاردرمانگر است، هر یکی یا دو هفته با قالب گچی جدید تعویض می گردند. در طی این دوره،کودک در حالی که پایش درون گچ است، فعالیت های مربوط به اندام تحتانی را انجام داده و راه نیز می رود. طول دوره گچ گیری معمولاً ۶ هفته است. گاهی اوقات به قالبهای گچی «قالب های مهاری» گفته می‌شود.
4. تزریق بوتاکس: یا همان سم باکتری کلوستریدیوم بوتولینوم، برای درمان کوتاهی و اسپاستیسیتی عضلات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده غالباً هنگامی که از عضلات پشت ساق و پشت ران کوتاه شده و در مسیر یادگیری حرکتی کودک فلج مغزی خلل ایجاد میکنند،به درون آنها تزریق می شود. البته تزریق آن در بقیه قسمت های بدن از جمله اندام فوقانی نیز رو به گسترش است. گاهی برای تزریق بوتاکس،بیهوشی خفیفی لازم بوده و پس از تزریق،درد مختصری در موزه تزریق ایجاد می گردد. دیگر اثرات جانبی این ماده شایع نیستند. بوتاکس با تاثیر بر محل پیوند (سیناپس) عصب- عضله،باعث کاهش اسپاستیسیتی عضله مورد نظر شده و باعث می شود تون عضله برای یک دوره زمانی تقریباً سه ماهه طبیعی گردد. به دنبال این کاهش تون،با مراجعه منظم به توانبخشی در این دوره،پیشرفت حرکتی در کودک به وجود می آید. از عدم مزیت بوتاکس میتوان به ضرورت تزریق موضعی،اثرات غیر قابل پیش بینی،تاثیر کوتاه مدت و گران‌قیمت بودن آن اشاره کرد.

چه روشهایی برای درمان کودک فلج مغزی وجود دارد؟

درمان و مداخله زودهنگام نه‌تنها بر مشکلات حرکتی کودک فلج مغزی تمرکز می‌کند،بلکه هدف آن بهینه‌سازی پیشرفت کودک در تمام حوزه‌های رشد و نمو است. در ادامه جهت اطلاع والدین، بعضی از رویکردهای درمانی مورد استفاده به وسیله کاردرمانی سی پی توضیح داده می شود:

درمان عصبی- رشدی ( NDT ) در کاردرمانی کودکان فلج مغزی: این روش درمانی برای ارزیابی و مدیریت اختلالات حرکتی کودکان مبتلا به بیماری های عصب شناختی از جمله فلج مغزی کاربرد دارد. هدف نهایی درمان با استفاده از این روش،افزایش عملکرد کودک سی پی است. این روش درمانی ابتدا در دهه ۱۹۴۰ توسط خانم و آقای بوبت ابداع شد و از این رو،از آن زمان به بعد گاهی اوقات در کتب مرجع تحت عنوان «بوبت درمانی» از آن یاد می شود. پس از ارزیابی کامل،درمان با این روش روی تسهیل (ایجاد) حرکات مطلوب و مهار (جلوگیری) حرکات و الگوهای نادرست تمرکز دارد. کاردرمانگر اصول این رویکرد را به اعضای خانواده و دیگر مراقبین کودک فلج مغزی آموزش می دهد تا کیفیت حرکات و اجرای برنامه آموزشی در خانه،پیش دبستان،مدرسه و دیگر محیط‌هایی که کودک سی پی در آن حضور دارد،به حداکثر میزان ممکن برسد.

برنامه های مبتنی بر اصول آموزش هدایت کننده: آموزش هدایت کننده، یک رویکرد مجارستانی برای آموزش کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلالات حرکتی است. در ۱۹۴۰ پروفسور آندراس پتو این رویکرد را بنیاد نهاد. این رویکرد بر این اصل استوار است که به جای برخورد با اختلالات حرکتی به عنوان یک بیماری و پیدا کردن راه درمان برای آن ها،این اختلالات را به عنوان مشکلات یادگیری در نظر گرفته که باید بر آنها غلبه نمود. آموزش هدایت کننده یک برنامه گروهی یکپارچه است که در آن به کودکان فلج مغزی،والدین و مراقبین آنها آموزش داده می شود تا در تمام عرصه های زندگی، مهارتهای لازم از قبیل مهارتهای زندگی روزانه، جسمی، اجتماعی، هیجانی، شناختی و ارتباطی را فرا بگیرند.

حرکت درمانی با القاء محدودیت ( CIMT ) : این روش درمانی برای کودکان فلج مغزی همی پلژی کاربرد داشته و هدف آن افزایش استفاده از اندام فوقانی و دست مبتلا است. این رویکرد از مطالعات انجام گرفته بر روی افراد بزرگسال مبتلا به سکته مغزی به وجود آمده است. در این افراد،دست سالم با روش های خاصی از حرکت باز داشته شده تا فرد مجبور شود از اندام مبتلا برای انجام کارهای خود استفاده کند. مشابه بزرگسالان مبتلا به سکته مغزی، کاردرمانگر از حرکات اندام فوقانی و دست سالم کودکان همی پلژی برای یک دوره زمانی با استفاده از دستکش های ویژه، دستکش های آشپزخانه و یا دستکش های ورزشی جلوگیری می‌کند. این عمل در کودک فلج مغزی ایجاد انگیزه کرده تا از اندام مبتلا برای انجام فعالیت‌ها روزمره یا بازی‌های خود استفاده کند.

رویکرد pediatric – CIMT در کاردرمانی فلج مغزی

• در کودکان با فلج مغزی همی ‌پلژی (فلج مغزی یک سمت بدن) بکار می‌رود.
• مولفه‌های اصلی P- CIMT:
• محدود کردن اندام فوقانی سالم یا کمتر آسیب دیده
• انتخاب فعالیت‌ها و تکنیک‌هایی که حرکات بخصوصی را در دست آسیب دیده‌ ایجاد می‌کند.
• استفاده از حرکات تکراری در مداخلات فشرده
• انجام جلسات در محیط خانگی کودک
• ارائه تثوت کننده‌های سیستماتیک که باعث تقویت و ایجاد مهارت‌های سطح بالاتر می‌شود
• انتقال برنامه مداخلات به روتین‌های روزمره کودک

کودکانی که از رویکرد P- CIMT سود می‌برند

• سن مناسب کودکان فلج مغزی: از 5 سالگی الی 20 سالگی
• در کودکان زیر 12 ماه علی رغم وجود نور پلاستیسیتی با سرعت بالا باید از P- CIMT با احتیاط استفاده شود (زیرا محدود کردن طولانی مدت باعث ضعف فعالیت‌های دو دستی در سنین می‌شود).
• یکی از علت‌های استفاده از این روش در نوزدان: جلوگیری از نادیده گرفتن رشدی[1] است- به علت شکست‌های متعدد در استفاده از دست آسیب دیده ‌ایجاد می‌شود.
• کودکان دیس تونیک به علت کنترل ضعیف اندام و تون متغیرشان از CIMT بهره نمی‌برند و باید از تکنیک‌های تطابقی و تکنولوژی کمکی بهره ببرند.
• کودکان CP همی‌ پلژی و همی پارزی مغزی و آسیب شبکه براکیال از این روش بهره می‌برند.

اصول P- CIMT در درمان کودکان فلج مغزی

– برای  محدود کردن دست سالم روش‌های متفاوتی وجود دارد:

• استفاده از اسپیلنت‌ها و Matt‌ها (دستکش‌های بلند): تنها در جلسات درمانی پوشیده می‌شود
• استفاده از full-arm cast: به طور تمام وقت باید دست کودک باشد.

• معایب استفاده از full-arm cast: باید تمام وقت در دست کودک باشد و کودک فرصت کمتری برای انجام مهارت‌های دو دستی خواهد داشت و درونداد حس کمتری برای دست سالم فراهم می‌شود.
• مداخلات شدید دو دستی: اگر ساختار زیاد داشته باشند می‌توانند به اندازه P- CIMT مؤثر باشند.
• زمان استاندارد در رویکرد P- CIMT:
• استفاده 3-6 ساعت در روز به مدت 2 الی 4 هفته
• استفاده کوتاه مدت از P- CIMT بهبود قابل توجه‌تری در عملکرد دست و مهارت دو دستی ایجاد می‌کند
• نکته: محدودسازی 3 ساعت در روز بهتر از 6 ساعت در روز موجب بهبودی می‌شود.
• تکنیک shaping در P- CIMT: تشویق کودک به مشارکت در مهارت‌های چالش‌انگیز، ارائه تقویت‌کننده، تقویت کردن تکرار و اصلاح الگو‌های حرکت
• درمانگر باید کودک را تشویق به سطوح بالاتر کند: سطوح بالاتر یعنی reach در ارتفاع بالاتر، سوپیشنشن بیشتر و grasp چندین اشیا
• Bear crawling (چهار دست و پا به مدل خرسی) B بیشتری نسبت به وضعیت چهار دست و پا ایجاد می‌کند و باعث ext مچ و انگشتان و ext.rot شانه می‌شود.

آموزش هدفمند: در این تکنیک از کودک سی پی و خانواده او خواسته می شود تا تکالیف،امور و اشتغالاتی را به کاردرمانگر سی پی معرفی کنند که کودک ممکن است در خانه،مدرسه و اوقات فراغت نیاز داشته،یا بخواهد انجام بدهد و یا مجبور به انجام آنها باشد. درک ما از این موضوع که کودک فلج مغزی چطور مهارت های حرکتی را یاد می گیرد،در شکل گیری این رویکرد موثر است. کاردرمانگر با کودک سی پی و خانواده او کار می کند تا از یک طرف در شناسایی کار ها و یا تکالیفی به اختصاصی به آنها کمک کند و از طرف دیگر عملکرد کودک فلج مغزی را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. کاردرمانگر ممکن است به منظور بهینه سازی عملکرد کودک سی پی،جنبه های مختلف تکلیف مورد نظر یا محیط کودک را سازماندهی کند. سپس کودک فلج مغزی یاد می گیرد که چطور از یک مهارت خاص برای انجام آن تکلیف استفاده کرده و آن را در خود پرورش دهد. تکرار آن تکلیف به صورت تمرین در کلینیک و از همه مهمتر در منزل،بخش بسیار مهم این رویکرد بوده که نیازمند حضور فعال کودک فلج مغزی و والدین در فرایند درمان است.

سوالات متداول:

1.چه روش های توانبخشی برای کودکان فلج مغزی وجود دارد؟

رویکردهای مختلفی در کاردرمانی فلج مغزی وجود دارد که شامل، درمان عصب رشدی، حرکت درمانی با محدودیت، آموزش هدفمند و…. می باشد که بسته به وضعیت کودکان فلج مغزی استفاده می شود.

2. آیا کاردرمانی کودکان فلج مغزی می تواند در منزل انجام شود؟

بله در صورتی که کودکان فلج مغزی به هر علتی نتوانند به مراکز کاردرمانی مراجعه کنند می توان از خدمات کاردرمانی در منزل برای درمان این کودکان استفاده نمود.