اختلال نقص توجه و بیش فعالی ( ADHD ) یک اختلال پیشرونده عصبی است که با علائم 3 گانه زیر مشخص میشود: 1.دامنه توجه به پایین و یا توجه گسسته 2.رفتار تکانشی 2.بیش فعالی . کودکان بیش فعال به علت نقص توجه و اختلالات کارکرد مغزی با مشکلاتی نظیر تاخیر کلامی و لکنت زبان رو به رو هستند. مرکز گفتاردرمانی کودکان بیش فعال و کاردرمانی دکتر صابر در زمینه درمان کودکان بیش فعالی و نقص توجه فعالیت می نماید. تجهیزات پیشرفته مرکز درمان بیش فعالی نظیر اتاق تاریک، سنسوری روم و اتاق شنیداری موجب پیشرفت کودکان در حیطه کنترل خود و بهبود مهارتهای کلامی در کودکان می گردد.
حدود ( 7-3 ) درصد کودکان مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه هستند و نسبت به شیوع مذکر به مونث ۲ به ۱ است.
انواع بیش فعالی
بیش فعالی از نوع مشکل توجهی
بیش فعالی از نوع تکانشی-بیش فعالی
بیش فعالی ترکیبی
والدین این کودکان به این نتیجه رسیدند که کودک همواره در زمینه های زیر مشکل دارد:
توجه کردن هنگام انجام دستورالعمل ها مخصوصاً هنگام انجام تکالیف عادی
بازگشت به تکلیف بعد از پرت شدن حواس
توجه کردن به جزئیات و تکمیل کردن تکلیف
توجه کردن به گزینههای مختلف و نتایج آن قبل از فعالیت
حرکات اضافی،بیقراری و جیغ کشیدن
حرف زدن بیش از حد بدون این که شنونده بخواهد
کنترل رفتار پرخاشگرانه یا مخالفانه
طبق معیار تشخیصی،علائم بیش فعالی توسط دکتر بیش فعالی باید قبل از سن ۷ سالگی مشاهده شوند که اغلب تا سه سالگی میتوان علائم را مشاهده کرد. همچنین علائم بیش فعالی کودک باید حداقل در دو محیط ( 1- خانه 2- مدرسه 3- محیط دیگر) مشاهده شود.
این علائم در طول زندگی به مشکلات تحصیلی، اجتماعی و فعالیت های روزمره تبدیل می شوند. کودک بیش فعالی مشکلات شدیدی در زمینه های مدرسه، تعاملات اجتماعی، کشمکش برای تکمیل کردن تکالیف مدرسه یا خانه و مخالفت و درگیری با والدین و بزرگترها می تواند داشته باشد.
توجه: بیش فعالی ناشی از اختلالات ذهنی مانند اختلالات یادگیری، اختلالات رشدی، حواس پرتی و افسردگی نیست بلکه ممکن است با این اختلالات همراه باشد.
درمان علائم بیش فعالی- گفتار درمانی کودکان بیش فعال
روش های درمانی بیش فعالی با پشتوانه علمی قوی از درمان با داروهای محرک ( ریتالین،آدرال،دکسدرین) حمایت می کنند. این داروها در (80-70 ) موارد تأثیرگذار بوده است.
تحقیقات اخیر نشان داده است که استفاده از داروهای محرک ممکن است لکنت را افزایش دهد. در نتیجه زمانی که بیش فعالی همراه با لکنت زبان است روش غیر محرک های دارویی ( Strattera ) استفاده می شود. نتایج نشان میدهد که این روش در کنار گفتار درمانی کودکان بیش فعال میتواند لکنت را کاهش دهد.
هر چند روش غیر محرک های دارویی در کنترل کردن علائم اولیه بیش فعالی به اندازه روش محرک های دارویی نمیتواند تاثیر گذار باشد. والدین و درمانگران توجه داشته باشند که این گزارش ها بر اساس مطالعه تعداد محدودی نمونه است و هنوز نتیجه گیری راجع به روش های درمانی دارویی و غیردارویی و بسامد لکنت زبان مشکل است و باید تحقیقات علمی دقیقی انجام گیرد. والدین همواره این یافته ها را به درمانگران اطلاع میدهند و برای انتخاب روش درمانی مناسب تر جستجو می کنند.
ویژگی های گفتار و زبان افراد بیش فعال
تخمین زده شده است که ۴۵ درصد کودکان بیش فعال مشکلات گفتار و زبان مشابهی دارند. معمولاً مشکلات زیر را دارند:
مشکل در مهارت های اجتماعی، کاهش توانایی حل مسئله، مشکلات پردازش شنیداری، مشکل در استخراج جزئیات اطلاعات و سرگرم شدن با موضوعات خاص. بسیاری از اختلالات دیگر همراه با بیش فعالی هستند در توانایی سازماندهی فکر و باورهای شخص می توانند تاثیر چشمگیری داشته باشند. این اختلالات عبارتند از اختلالات حواس پرتی، افسردگی کلی، اختلالات سلوک و اختلالات یادگیری. اختلالات یادگیری در ۶۰ درصد افراد بیش فعال بروز می کند، بنابراین رویکرد درمانی باید علائم بیش فعالی را در محیطهای اجتماعی و مدرسه هدف قرار دهد.
لکنت زبان و بیش فعالی
اگر شیوع بیش فعالی در کودکان مدرسهای (6-3 ) باشد، شیوع بیش فعالی در کودکان مبتلا به لکنت زبان چقدر است؟شیوع بیش فعالی در کودکان مدرسهای مبتلا به لکنت زبان (26-4) است. بر طبق یافتههای بالینی مشکلات توجه به رفتارهای تکانشی بر بازده درمانی لکنت زبان تاثیر گذار هستند.
رهنمودهایی برای گفتار درمانی کودکان بیش فعال
با کمک کودک فعالیت های ساختار دار با یک برنامه منظم و سازمان بندی شده طراحی کنید. در حالی که کودک از برنامه آگاه است این موارد را در جلسه درمانی استفاده کنید.
با اهمیت دادن به علاقه مندی های کودک بیش فعال درمان را جذاب کنید.
دستورالعمل های ساده، واضح و روشن را انتخاب کنید. دستورالعمل ها را چند دفعه ارائه دهید و کودک بیش فعال باید قبل از این که پاسخ دهد آنها را تکرار کند. این کار موجب تقویت حافظه و افزایش یادگیری میشود.
برای کمک به درک کردن کودک از سرنخهای بینایی، مثال های عینی و یا نقاشی کشیدن استفاده کنید. برای مثال با لمس ناحیه گردن و لب ها می توانید نحوه جریان هوا و گفتار در مسیر تنفسی را به کودک بیاموزید.
از جایزه استفاده کنید و یک سیستم جایزه تعیین کنید که به وسیله آن کودک با انگیزه و علاقه مند باشد. کودکان مبتلا به بیش فعالی محیطهای مثبت و حمایتگر را دوست دارند.
مهارت های خود تنظیمی کودک و آگاهی از تاثیر رفتار بر تعاملات با دیگران را افزایش دهید. به توانایی ارزیابی صحیح کودک از گفتار خود در محیط های مختلف دقت کنید. سپس برای تغییر رفتارهای اشتباه مهارتهای حل مسئله را به کودک آموزش دهید.
مهارت های کلی ارتباطی را آموزش دهید. و الگودهی مهارت هایی مانند ارتباط چشمی، میزان صدا، سرعت و گوش دادن صحیح اعتماد به نفس کودک را افزایش دهید.
نتیجهگیری:
گفتاردرمانی یکی از روشهای موثر و غیردارویی برای کمک به کودکان مبتلا به بیشفعالی و نقص توجه (ADHD) است. این روش نه تنها به بهبود مهارتهای زبانی و ارتباطی کودکان کمک میکند، بلکه میتواند در افزایش تمرکز، کاهش رفتارهای تکانشی و تقویت تعاملات اجتماعی نیز موثر باشد. دکتر صابر، با سالها تجربه در زمینه درمان اختلالات عصبی-رشدی، از گفتاردرمانی به عنوان بخشی از برنامه درمانی جامع خود استفاده میکند. او تاکید دارد که گفتاردرمانی باید متناسب با نیازهای هر کودک طراحی شود تا بهترین نتایج حاصل گردد.
در این مقاله، به بررسی فواید گفتاردرمانی برای کودکان بیشفعال پرداخته شد. از جمله این فواید میتوان به بهبود مهارتهای کلامی، افزایش توانایی در بیان احساسات، تقویت تعاملات اجتماعی و کاهش مشکلات رفتاری اشاره کرد. دکتر صابر معتقد است که ترکیب گفتاردرمانی با سایر روشهای درمانی مانند بازی درمانی، رفتاردرمانی و تغییرات رژیم غذایی میتواند به بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا به ADHD و خانوادههای آنها کمک کند.
سوالات متداول:
1آیا گفتار درمانی میتواند به بهبود عملکرد تحصیلی کودکان بیشفعال کمک کند؟
بله، بهبود مهارتهای گفتاری و ارتباطی میتواند به طور مستقیم بر عملکرد تحصیلی کودک تأثیر بگذارد. کودکان با مهارتهای گفتاری بهتر میتوانند در کلاس درس مشارکت فعالتری داشته باشند و درک بهتری از مطالب آموزشی پیدا کنند.
2- آیا کودکان بیشفعال با تاخیر کلامی نیاز به درمانهای دیگری نیز دارند؟
در برخی موارد، کودکان بیشفعال با تاخیر کلامی ممکن است نیاز به درمانهای دیگری مانند کاردرمانی، رفتار درمانی یا دارو درمانی داشته باشند. این درمانها باید توسط متخصصان مربوطه تجویز و نظارت شوند.
یکی از عوارض لکنت زبان کودکان/نوجوانان که در رابطه با همسالانشان مواجه میشوند قلدری است. در روانشناسی لکنت زبان احتمال اینکه کودکان دارای لکنت،قلدری و مسخره شدن را تجربه کنند،بیشتر از سایر کودکان می باشد.این مسئله که عوارض لکنت زبان چیست باید توسط روانشناسی لکنت زبان در کودکان مورد بررسی قرار بگیرد و درمان روانشناسی لکنت زبان مناسب با مشکلات کودک برنامه ریزی شود. مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر در حیطه روش های درمان عوارض لکنت زبان و گفتاردرمانی لکنت زبان در تهران فعالیت می نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
عوارض لکنت زبان کودکان
59 درصد از کودکان دارای لکنت، گزارش مورد قلدری قرار گرفتن در مورد گفتارشان را می دهند.
56 درصد از کودکان دارای لکنت زبان، مورد قلدری قرار گرفتن برای حداقل یک بار در هفته گزارش می دهند.
75 درصد از بزرگسالان دارای لکنت زبان گزارش می دهند که مورد قلدری قرار گرفتن در امور تحصیلشان مداخله کرده است.
همسالان ممکن است کودکان/نوجوانانی که لکنت زبان می کنند به دلایل زیادی آزار دهند،چراکه در روانشناسی لکنت زبان اشاره شده است که رفتارهای لکنت توجه آنها را جلب می کند و به صورت غیر قابل پیش بینی تغییر می کند. قلدری به خصوص برای کودکان دارای لکنت زبان بسیار آزار دهنده است، چرا که پاسخ دادن شفاهی برای آنها سخت میباشد (بخشی از این سختی به علت عواطف زیادی است که قلدری برای فرد بر می انگیزاند.
تفاوت قلدری و تمسخر در روانشناسی لکنت زبان در کودکان
باید در نظر داشت که قلدری و تمسخر متفاوت هستند. مسخره کردن شامل طعنه زدن و یا شوخی کردن بی ضرر از جانب افراد خانواده و یا دوستان است. روانشناسی لکنت زبان، قلدری کردن را شامل تلاش آگاهانه برای اذیت کردن و کنترل کردن فرد دیگری می نامند. قلدری باعث ایجاد آسیب در فرد شده و قابل قبول نیست.
افرادی که در فرایند قلدری درگیر هستند شامل فرد قلدر، فردی که مورد قلدری قرار میگیرد و تماشاگران هستند. که در یک طرح جامع درمان روانشناسی لکنت زبان در کودکان برای درمان باید همه این افراد و همه موقعیت هایی که فرد درچار عوارض لکنت زبان می شود، می تواند اتفاق بیفتد ،در نظر گرفته شوند.
روانشناسی لکنت
دلیل رفتار کودکان با کودک مبتلا به لکنت زبان
بسیاری از افراد قلدر،دارای عزت نفس پایینی هستند و با قلدری کردن احساس قوی تر بودن میکنند. بعضی از قلدر ها،کودکان محبوبی هستند که تحمل کمی نسبت به تفاوتهای دیگران دارند و افرادی که متفاوت هستند را برای قلدری کردن انتخاب می کنند. بسیاری از قلدر ها،فاقد مهارت های اجتماعی پایه و حس همدلی و درک متقابل دیگران هستند.
نقش تماشاچی ها
تماشاچی ها نیز ممکن است با قلدر همراهی کنند چرا که نمی خواهند خودشان مورد قلدری قرار گیرند. زمانی که روانشناس کودک از آنها در این مورد سوال می کند،بیان می کنند که قصد اذیت کردن فرد دیگر را نداشته اند. حتی ممکن است با فردی که مورد قلدری قرار گرفته دوست باشند، اما می ترسند و نمی دانند باید چه کاری انجام دهند. حتی زمانی که تماشاچی ها با رفتار غلط دیگر کودکان همراه نمی شوند،عدم حمایت آنها آزار دهنده است. در این حالت فردی که مورد قلدری قرار میگیرد،احساس جدایی و تنهایی از دیگران می کند. با این اوصاف،تماشاچی ها نقش مهمی در ادامه یافتن مشکل و یا حل آن دارند.
عوارض لکنت زبان در چه کودکانی دیده می شود ؟
قلدرها کودک لکنت زبان را در مورد چیزی که آنها را آزار میدهد،اذیت می کنند. قلدرها به دنبال تفاوت های افراد می گردند و سپس بر اساس آن تفاوتها افراد را مورد حمله قرار میدهند. آنها به دنبال هر تفاوتی نیستند،بلکه مجذوب چه تفاوت هایی می شوند که برای خود آن افراد آزار دهنده است. و این تفاوت را بر اساس واکنش های افراد نسبت به تفاوت شان انتخاب می کنند. اگر یک فرد قلدر،فردی را به واسطه تفاوتی که او را آزار نمی دهد،برای قلدری انتخاب کند،واکنش منفی که به دنبال آن است را دریافت نمی کند.
لکنت و عوارض آن در کودک
قلدری،باعث افزایش افکار منفی،اضطراب،اجتناب و تنش می شود.و همه این عوامل باعث افزایش لکنت زبان شده که خود مجدداً احتمال قلدری را افزایش میدهد و در نهایت منجر به کاهش پیشرفت در درمان میگردد.
علاوه بر این عوارض لکنت زبان در کودکان باعث انزوای اجتماعی در فرد دارای لکنت میشود. بنابراین پرداختن به این موضوع توسط دکتر لکنت در درمان از اهمیت و اولویت بالایی برخوردار می باشد.
۶ گام برای کاهش عوارض لکنت زبان
آموزش به کودکان/نوجوانان در مورد لکنت زبان
آموزش به کودکان/نوجوانان در مورد قلدری
کمک به کودکان/نوجوانان تا در مورد لکنت زبان متفاوت فکر کنند.
کمک به کودکان/نوجوانان تا نسبت به قلدری واکنش متفاوتی نشان دهند.
کمک به کودکان/نوجوانان در آموزش همسالان خود در مورد لکنت زبان و قلدری
آموزش والدین،معلمان و دیگران در مورد لکنت زبان
آموزش به کودکان/نوجوانان در مورد لکنت زبان
هرچقدر کودکان/نوجوانان اطلاعات بیشتری در مورد لکنت زبان داشته باشند،احساس عدم امنیت کمتری می کنند. این امر به آنها قدرت رویارویی با لکنت شان و نظرات افراد قلدر و یا تماشاچی ها را می دهد.
حقایق کلیدی در مورد عوارض لکنت
هیچکس در ایجاد لکنت زبان مقصر نیست؛لکنت زبان یک اختلال گفتاری است که منشا ژنتیکی و نورولوژیک دارد.لکنت زبان در اثر یادگیری به وجود نمی آید و یک مشکل روانشناختی نیست. در ایجاد لکنت زبان،والدین مقصر نیستند و به علت اشتباهات کودک/نوجوان به وجود نمیآید.
لکنت زبان متغیر است؛رفتار لوکن در زمان ها و موقعیت های مختلف متفاوت است.
درمان لکنت آسان نیست؛تغییر یک مشکل غیر ارادی کار آسانی نیست و نیاز به تلاش زیاد و مداوم دارد.
آموزش به کودکان/نوجوانان در مورد روانشناسی لکنت زبان
هرچقدر کودکان/نوجوانان اطلاعات بیشتری در مورد قلدری داشته باشند،کمتر فکر میکنند که قلدری دیگران تقصیر آنهاست. همچنین باعث میشود احساس شان در مورد لکنت زبان و قلدری را از هم جدا کنند و به آنها قدرت بیشتری برای موقعیتهایی که مورد قلدری قرار میگیرند میدهد.
حقایق کلیدی در مورد برخورد کودکان
قلدری تقصیر آنها نیست.
تمسخر و قلدری با هم فرق میکنند.
افراد قلدر به خاطر مشکلاتی که دارند قلدری میکنند.
افراد قلدر دوست دارند واکنش منفی را در فرد دیگر ایجاد کنند.
قلدری کردن به هیچ وجه کار درستی نیست.
کودکان/نوجوانان می توانند کارهایی انجام بدهند که قلدری کردن کاهش پیدا کند.
کمک به کودکان در مورد درمان روانشناسی لکنت زبان
لکنت زبان ایجاد شرم می کند،به همین علت است که افراد نسبت به لکنت زبان خود واکنش نشان میدهند.آنها در مورد خود احساس بدی دارند و فکر میکنند که قلدری کردن دیگران کار به حقی است. اگر کودک کمتر در مورد لکنت زبان خود خجالت زده شود،می تواند به نحو بهتری نسبت به لکنت واکنش نشان دهد،متعاقب آن فرد قلدر،واکنش منفی دلخواهش را دریافت نمی کند و از قلدری در مورد کودک/نوجوان دارای لکنت زبان دست می کشد. در روانشناسی لکنت زبان اغلب به کودکان که مورد قلدری قرار میگیرند،گفته می شود که «فقط آن را نادیده بگیر»یا «سخت نگیر» در حالی که برای کودکان/نوجوانان نادیده گرفتن نظرات آزاردهنده در مورد چیزی که شخصی است و به دیگران مربوط نیست،بسیار سخت است.
بیشتر درمان روانشناسی لکنت زبان ،آموزش،حساسیت زدایی و تمرینات پذیرش به کاهش ترس،خجالت و شرمی که کودکان/نوجوانان به علت لکنت شان تجربه می کنند کمک می کنند. این تمرینات،به طور کامل ترس را حذف نمی کنند ولی آن را کاهش می دهند. همینطورکه کودکان/نوجوانان در مورد لکنت زبان کمتر نگران و بیشتر پذیرا می گردند. این کار پایه و مبنایی برای آنها ایجاد می کند تا زمانی که مورد قلدری قرار میگیرند کمتر به صورت احساسی به آن پاسخ دهند.علاوه بر این تمرینات بازسازی شناختی به مراجعان کمک می کند تا به صورت متفاوتی نسبت به لکنت زبان فکر کنند.
کمک به کودکان با لکنت زبان تا نسبت به واکنش دیگران به لکنت آنها
روانشناس کودک میتوانند به کودکان کمک کنند تا یاد بگیرند به نظرات آزاردهنده که توسط دیگران ایجاد میشود به شیوهای پاسخ دهند که احتمال قلدری بیشتر را در آینده کاهش دهند. اگر آنها با عواطف منفی کمتری پاسخ دهند،فرد قلدر رضایت کافی را از قلدریش پیدا نخواهد کرد و در نهایت،به سمت هدف بعدی حرکت خواهد کرد. روانشناسی لکنت زبان در کودکان بیان می کند که در واقع ما نمیتوانیم به راحتی خود قلدری را از بین ببریم،بلکه میتوانیم توجه قلدر را از لکنت زبان و فرد دارای لکنت منحرف کنیم.
برای کاهش نظرات توسط قلدرها،کودکان دارای لکنت زبان می توانند یاد بگیرند با نظرات ساده و حقیقی که برای قلدر ها مشخص میکند آنها به واکنش های منفی که دنبال آن هستند نمی رسند،پاسخ دهند.
مثال ها: شامل:
اقرار به لکنت زبان («بله،تو درست میگویی،من لکنت می کنم»)
علامتی که نشان دهد نظرات، واضح یا خسته کننده هستند («آره،من می دونم» یا «این را که قبلا گفتی» یا به سادگی،«که چی؟»).
درخواست ادامه نظرات «دیگه چی میخوای بگی؟»
توجه کنید که احتمالاً بسیاری از چنین پاسخ هایی در جهت تغییر توجه فرد قلدر است. چرا که فرد با اختلال رفتاری عادت به دریافت واکنشهای منفی از کودک/نوجوان دارای لکنت زبان دارد. همچنین،ممکن است برای کودک دارای لکنت زبان ،فراهم کردن چنین پاسخ هایی به علت لکنت کردن سخت باشد (لازم نیست که فرد قادر به پاسخ دادن با گفتار روان باشد. روانی گفتار تعیین کننده موفقیت در این فرایند نیست. بلکه ضروری است که کودک قادر به تولید پاسخ هایی در یک شیوه باز و روحی با فرد قلدر باشد و از طریق پذیرش لکنت زبان ارتباط برقرار کند). درمانگران میتوانند به کودکان و نوجوانان کمک کنند تا این پاسخ ها را در درمان روانشناسی لکنت زبان تمرین کنند. مثلا از طریق استفاده از استراتژی های بارش فکری و حل مسئله، نقش بازی کردن و تکرار تمرین، کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان می توانند چگونگی پاسخ به قلدرها را تعیین کنند و خود را در استفاده از چنین پاسخ هایی در موقعیت های واقعی آماده کنند.
لکنت زبان در کودکان علاوه بر چالشهای کلامی، میتواند منجر به عوارض روانشناختی مانند کاهش اعتمادبهنفس، اضطراب اجتماعی و انزوا شود. شناسایی به موقع و مراجعه به متخصصان مجرب مانند دکتر صابر، نقش کلیدی در پیشگیری از تثبیت این عوارض و بهبود کیفیت زندگی کودک دارد.
سوالات متداول:
1-تفاوت عوارض لکنت در کودکان و بزرگسالان چیست؟
در کودکان، عوارض روانی اغلب با ترس از قضاوت و رشد شخصیتی گره میخورد، درحالیکه در بزرگسالان، ممکن است به مشکلات شغلی، افسردگی یا اختلالات اضطرابی پایدار تبدیل شود.
2-نقش خانواده در کاهش عوارض روانی لکنت چگونه است؟
خانواده با ایجاد محیطی حمایتی، پرهیز از انتقاد، گوش دادن صبورانه و تشویق کودک به صحبت کردن، میتواند احساس امنیت عاطفی را در او تقویت کرده و از تشدید عوارض روانی جلوگیری کند.
در درمان لکنت زبان ناشی از ترس یا لکنت زبان ناگهانی در کودکان از تکنیک ها و روش های مختلفی استفاده می شود. بیشتر این روش ها علاوه بر تاکید بر گفتار درمانی لکنت زبان، بر روی روش های پذیرش و موجهه کودک با لکنت زبان کار می کنند. مرکز گفتاردرمانی در درمان لکنت زبان دکتر صابر در زمینه درمان لکنت زبان ناگهانی با استفاده از متد های جدید علمی فعالیت می نمایند. اتاق شنیداری، سنسوری روم، گفتاردرمانی و بازی درمانی از درمان های مفید در حیطه مشکلات لکنت زبان در کودکان می باشد که می توان در تسریع روند درمان در کودکان کمک نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
تمرینات مواجه شدن با استرس در لکنت زبان ناشی از ترس
بارش فکری مثل اینکه چه پاسخ هایی می توانیم در برابر قلدری بدهیم؟
نوشتن مواردی که ممکن است یک قلدر بگوید و پاسخهایی که کودک/نوجوان میتواند بدهد.
نقش بازی کردن با درمانگر و یا اعضای گروه درمانی
تمرین پاسخ های مناسب انتخابی برای کاهش قلدری
کمک به کودکان/نوجوانان در آموزش همسالان خود با لکنت زبان
درمانگران می توانند احتمال مشارکت سایر کودکان/نوجوانان در نظرات آزاردهنده که توسط فرد قلدر به کودک با لکنت زبان داده می شود را کاهش دهند. در حقیقت، سایر کودکان/نوجوانان (یا تماشاچی ها) میتوانند نقش کمک کنندهای در کاهش تاثیر منفی قلدری را بازی کنند. البته آنها نیز ممکن است در مورد لکنت زبان ناگهانی گیج شده باشند و ممکن است تاثیرات آزاردهنده نظرات را درک نکنند. درمانگران می توانند برای کاهش این حالت،به سایر کودکان/نوجوانان در کلاس در مورد اختلال لکنت زبان ناشی از ترس آموزش دهند. البته به طور ایده آل، بهترین فرد برای آموزش سایر کودکان/نوجوانان در مورد لکنت، خود کودک/نوجوان دارای لکنت زبان ناشی از ترس می باشد. فرایند آموزش دیگران میتواند وقتی که کودک با لکنت زبان یاد گرفت که نظرات ساده و واقعی را تهیه کند و به لکنت اقرار کند، شروع شود. این نظرات کمک میکند تا لکنت به صورت باز مطرح شود و به سایر کودکان/نوجوانان نشان داده شود که لکنت زبان چیزی برای ترس یا استهزا نیست. این فرایند میتواند تا زمانی که کودک/نوجوان بتواند راحت درمورد لکنتش صحبت کند و سایر کودکان/نوجوانان را در کلاس به روش رسمی تر آموزش دهد، پیش رود.
نمونه کارهایی که کودک دارای لکنت ناگهانی می تواند انجام دهد:
صحبت در مورد لکنت
تهیه اطلاعاتی در مورد برقراری ارتباط به طور کلی
انتشار نوشته هایی در مورد برقراری ارتباط و لکنت زبان توسط کودک دارای لکنت
کنفرانس کلاسی در مورد لکنت زبان ناشی از ترس
گزارش یک کتاب/فیلم (مثلاً من این کتاب/فیلم را انتخاب کردم برای اینکه شخصیتی دارد که لکنت می کند. دقیقا مثل من.)
یک کنفرانس رسمی در جلوی دیگران (مثلاً در روز گفتار درمانی،در هفته جهانی آگاهی از لکنت و…) کنفرانس های کلاسی،کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان این فرصت را می دهد تا «حقایقی» در مورد لکنت را به دیگران بگویند،شامل مواردی که در ادامه می آید.
محتوای اهداف در روش مواجهه با لکنت زبان ناشی از ترس
لکنت تقصیر کسی نیست
شیوه های گفتاری همیشه کار نمیکنند و سخت است که استفاده شوند،
منصفانه نیست که افراد را در مورد لکنت مسخره کرد
افراد بسیاری هستند که هنوز لکنت می کنند در حالی که چیزهای بزرگی را در زندگی شان بدست می آورند. برای آماده کردن مراجع برای کنفرانس دادن میتوان از او سوال کرد که «اگر می خواستی در مورد گفتار و لکنت زبان چیزی به دوستانت بگویی چه میگفتی؟»
پس از آماده شدن محتوا می توان در تهیه ساختار و ترتیب ارائه گفتار نیز به او کمک کرد.
ساختار و محتوای گفتاردرمانی در مورد درمان لکنت زبان ناشی از ترس
مقدمه (چرا ما اینجا هستیم؟)
مشارکت در کلاس (مردم در مورد لکنت چه می دانند؟)
تعریف لکنت زبان (لکنت تقصیر کسی نیست)
حقایق و اشتباهات در مورد لکنت زبان ناگهانی
افراد موفق و سرشناس دارای لکنت زبان را معرفی کنید
لکنت کردن چه حسی دارد؟(لکنت زبان کاذب)
ابزار های کنترل لکنت زبان چه هستند؟(شیوه های درمان لکنت زبان ناشی از ترس سخت هستند؟)
قلدری کردن چیست؟
چه کسی قلدری می کند و چرا؟
وقتی کسی در برابر کودک لکنت زبان ب رفتاری می کند ما چگونه باید پاسخ دهیم؟
واکنش مناسب به لکنت زبان چیست؟
پرسش و پاسخ
هرچقدر کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان ناگهانی بتوانند بیشتر سایر کودکان/نوجوانان را در مورد لکنت زبان، آموزش دهند،به احتمال کمتری است که سایرین در قلدری و مسخره کردن مشارکت کنند. و این کار به ساختن محیطی امن تر که کودکان دارای لکنت زبان بدون ترس از مسخره شدن به خاطر مشکلات گفتاری شان، بتواند آزادانه ارتباط برقرار کنند،کمک میکند.
توجه کنید که هدف این فعالیت ها را تغییر دادن افراد قلدر از طریق فعالیت های کودک/نوجوان دارای لکنت زبان نیست. تحقیقات نشان می دهد که بسیاری از قلدرها کارهایی که انجام می دهند به خاطر اعتماد به نفس پایین خودشان یا مشکل در پذیرش تفاوتها در دیگران است. به عبارت دیگر، قلدرها قلدری میکنند به خاطر مشکلاتی که خودشان با آن مواجه می شوند نه به خاطر هر ویژگی که کودک مبتلا به لکنت زبان، مورد قلدری نشان می دهد. در عوض،هدف کمک به کودک یا دادن پاسخ مناسب به قلدری به طور ساده و برگرداندن توجه قلدر از لکنت کودک و کاهش احتمال اینکه سایر کودکان/نوجوانان در کلاس قلدر را حمایت کنند می باشد. خوشبختانه، مقالات زیاد و رو به رشدی در مورد چگونگی کاهش اثرات قلدری بر روی کودکان که لکنت می کنند و کودکان/نوجوانانی که مشکلات دیگری را تجربه می کنند وجود دارد. یکی از راه های کلیدی که درمانگران می توانند تضمین کنند که چنین برنامه هایی موفق هستند، طلب مشارکت و حمایت معلمان کلاس می باشد.
آموزش والدین،معلمان و دیگران در مورد لکنت
والدین،معلمان و مدیران نقش مهمی در کاهش تاثیر قلدری کردن و یا پیش گیری از آن را دارند. اما بسیاری از آنها آگاهی کافی از لکنت ندارند و تجارت کودکان / نوجوانان را به درستی درک نمی کنند. آنها فکر می کنند که لکنت فقط مربوط به گفتار است.
8 راهکار که والدین به فرزندان با لکنت زبان کمک میکنند:
شناسایی قلدری: شناسایی نشانه هایی که ممکن است اتفاق بیفتد.
درک بازیگران قلدری: یادگیری اینکه قلدری شامل فردیست که مورد قلدری قرار میگیرد،فردی که قلدری میکند و تماشاگران قلدری.
درک موقعیت:یادگیری بیشتر در مورد اتفاقات از دید کودک و در نتیجه پاسخ و واکنشی که کمک کننده تر است.
گوش دادن و حمایت کردن: آنچه که اغلب، کودکان به آن نیاز دارند کسی است که با او صحبت کنند و نه کسی که مشکل را برای آنها حل کند.
تایید احساسات کودکان/نوجوانان: تایید هر آنچه کودکان مبتلا به لکنت زبان احساس میکنند و اینکه احساس درست و یا غلطی وجود ندارد.
ایجاد یک شبکه حمایتی: آموزش بزرگسالان، افراد خانواده و دوستانی که نقشی کلیدی در زندگی کودک مبتلا به لکنت زبان ناگهانی دارند و تشکیل تیمی از افراد که تمایل به حمایت و تایید کودک/نوجوان دارند.
کمک به کودکانی که مورد قلدری قرار گرفتهاند تا عزت نفس و توانایی های شخصی خود را قوی تر کنند و کمتر تحت تاثیر قلدری قرار گیرند.
برنامه ریزی برای به اتمام رساندن قلدری:کمک به کودک برای تهیه لیستی شامل کارهای مثبتی که او می تواند در موقع مورد تمسخر قرار گرفتن و یا قلدری انجام دهد.
جمع بندی
کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان در محیط زندگی می کنند که اختلال آنها درک نمی شود،در حالیکه آنچه کودک/نوجوان بیشترین نیاز را دارد پذیرش و درک مشکلات گفتاری اش است. بهترین راهی که دکتر گفتاردرمانگران میتوانند در این زمینه کمک کنند همراه و همسو کردن محیط با درمان لکنت زبان ناگهانی از طریق آموزش در مورد ماهیت لکنت زبان،اهداف و فرایند های درمانی، در مورد قلدری و مسخره کردن و در مورد تاثیر بالقوه لکنت زبان بر روی زندگی کودک به افراد کلیدی زندگی او می باشد.
سوالات متداول:
1-آیا ورزش یا فعالیت های بدنی به بهبود لکنت ناشی از ترس کمک میکند؟
فعالیتهایی مانند یوگا، شنا یا پیادهروی که تنشهای جسمی را کاهش میدهند، میتوانند در کاهش اضطراب کلی کودک و بهبود هماهنگی تنفسی-کلامی مؤثر باشند.
2-چگونه محیط خانه را برای کاهش ترس کودک آماده کنیم؟
محیط خانه باید آرام، بدون تنش و پر از تشویق باشد. از تحقیر یا اصلاح مداوم گفتار کودک خودداری کنید. به جای آن، با گوش دادن فعال و صبورانه، حس امنیت را به او انتقال دهید.
همه کودکان/نوجوانان دارای لکنت تنها کسانی نیستند که تحت تاثیر قرار می گیرند. والدین، معلمان، همسالان و دیگران میزان تأثیر از اختلال را تجربه میکنند. بعضی از این افراد ممکن است در مورد ماهیت لکنت احساس گیجی کنند. بعضی دیگر ممکن است در مورد لکنت و آینده کودک/نوجوان،تجربه اضطراب را داشته باشند. به خصوص در لکنت زبان والدین ممکن است دچار احساس گناه (مقصر بودن) در مورد نقشی که ممکن است آنها در شروع یا گسترش اختلال داشتهاند،شوند. هرچند،تحقیقات اخیر نشان میدهند که لکنت توسط والدین ایجاد نمیشود اما نقش والدین در درمان لکنت زبان در خانه و محیط مدرسه پررنگ می باشد. به خاطر تقلای واضح و ویژگی های غیر معمول آشکار لکنت، دیگران ممکن است احساس خجالت،شرم یا حتی ترحم برای کودک/نوجوان داشته باشند. اما نکته مهم اموزش نحوه برخورد والدین با کودک لکنت زبان است که می تواند رفتار دیگران با کودک را اصلاح نماید. مرکز لکنت زبان دکتر صابر در زمینه درمان های نوین لکنت و مشاوره والدین جهت کنترل اضطراب و کمک به روند درمان فعالیت می نماید. خدمات مرکز شامل، گفتار درمانی لکنت زبان، ماساژ های صورت، سنسوری روم، اتاق پردازش شنیداری، بازی درمانی و رفتار درمانی می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
لکنت زبان و رفتار با کودکان
محیط همچنین میتواند خود کودک/ نوجوان را تحت تاثیر قرار دهد. همسالان ممکن است قلدری کنند و کودک / نوجوان را در مورد مشکلات گفتاری اش مورد تمسخر قرار دهند. معلمان ممکن است در مورد چگونگی کمک به کودک/نوجوان نا مطمئن باشند،ندانند که کودک/نوجوان را اول صدا بزنند یا آخر،یا اصلا صدا نزنند.
والدین به طور قابل فهمی از کودک/ نوجوان می خواهند که به لکنت غلبه کند و آرزویشان این است که بهبود کودک/ نوجوان خود را ببینند،آنها ممکن است فشار اضافه ای را بر او برای باقی ماندن در گفتار روان وارد کنند. به علاوه،حتی بسیاری از گفتار درمانگران در مورد مهارت شان برای کمک به کودکان/نوجوانان دارای لکنت نامطمئن هستند و این نیز می تواند انگیزه و توانایی کودک/نوجوان را در برقراری ارتباط تحت تاثیر قرار دهد.
به زبان ساده،کودکان/نوجوانان دارای لکنت در محیطی زندگی می کنند که اختلال آنها درک نمی شود،در حالی که آنچه کودک / نوجوان بیشترین نیاز را دارد پذیرش و درک مشکلات گفتاری اش و نحوه برخورد صحیح با کودک لکنت زبان است. بهترین راهی که درمانگران میتواند در این زمینه کمک کنند از طریق آموزش در مورد ماهیت لکنت، اهداف و فرایندهای درمانی، نقش والدین در درمان لکنت، در مورد قلدری و مسخره کردن و در مورد تاثیر بالقوه لکنت بر روی زندگی کودک/نوجوان می باشد. البته،ارایه ی این آموزشها زیاد آسان نیست،چرا که برای درمانگران دسترسی به افرادی که در محیط کودک/نوجوان هستند، مشکل می باشد. در نهایت کودک/نوجوان باید به آموزش نحوه برخورد با کودک لکنت زبان به افراد در محیط خودش کمک کند. گفتاردرمانگر نقش حمایتی مهمی در این فرآیند بازی میکند اما این کودک/نوجوان است که باید در آموزش همسالان،معلمان و والدین تقویت شود.
کمک به والدین تا در درمان لکنت حمایت کننده باشند
بهطور ایده آل، والدین شرکتکنندگان فعالی در فرایند درمان خواهند بود و نقش مهمی در درمان لکنت دارند. اگر حمایت و درک درستی را به کودک/نوجوان عرضه کنند،به کودک/نوجوان کمک کنند تا روی مشکلات ناشی از لکنت که با آن مواجه می شود کار کند. و برای او فرصتهایی برای تمرین شیوه های گفتاری در یک محیط امن که میداند «مشکلی نیست لکنت کند»،فراهم می آورند.
چقدر والدین درک و پذیرش بیشتری نسبت به لکنت زبان و رفتار با کودکان خود داشته باشند، علاوه بر بهبود نگرش سالمتر در خود، بیشتر میتوانند از فرزندان خود حمایت کنند.
والدین کودکان لکنت زبان از ما چه میخواهند؟
والدین مختلف نیازهای متفاوتی دارند.برای درک نیازها و انتظارات آنها میتوان سوالاتی با این محتوا را از آنها پرسید:
چه مواردی قبلاً کارایی داشته و چه مواردی موثر نبوده است.
چه انتظاری از درمان دارند.
هم اکنون چیزی آنها را نگران میکند.
فکر میکنند در حال حاضر چه چیزی در درمان نیاز است.
در ابتدا بهتر است به والدین کمک کنیم تا بر آنچه واقعاً برای آن ها و فرزندانشان مهم است تمرکز کنند. برای کمک به والدین برای درک اهداف جامع درمان، می توانیم از آنها این سوال را بپرسیم:
«فرض کنید فرزند شما به لکنت ادامه دهد،دوست دارید ۵ سال دیگر در چه شرایطی زندگی کند؟.»
بیشتر والدین دوست دارند فرزندشان شاد و سلامت باشد، با مشکلش کنار آمده و عقبنشینی نکرده باشد، قادر به برقراری ارتباط مناسب بوده و دوستان خوبی داشته باشد. اینها دقیقاً اهدافی هستند که ما در درمان دنبال میکنیم. ما به والدین این حقیقت را که درمان لکنت فقط کار بر روی روانی گفتار نیست انتقال می دهیم.
آموزش والدین در مورد لکنت و درمان جامع
در جلسات خصوصی یا کلینیکی روش درمان لکنت، ممکن است والدین حاضر باشند. با این حال آنها ممکن است نقش والدین را در درمان کودک/نوجوان محدود ببینند. ممکن است از متخصص لکنت زبان انتظار داشته باشند که بیشتر کار را انجام بدهد. برای بهینه ساختن موفقیت در درمان، والدین باید نسبت به کودک/نوجوان حمایت کننده باشند. و برای انجام این کار، آنها بایستی درک درستی از ماهیت لکنت و اهداف درمانی در یک درمان جامع را داشته باشند و نحوه برخورد با کودک لکنت زبان را بیاموزند. یکی از تمرین های کلیدی که درمانگران باید در زمان کار با والدین دارای لکنت انجام دهند،آموزش آنها در مورد اختلال و درمان به طور کلی است.آغاز این تمرین توسط ارائه ساختار بنیادی مدل ( ICF ) به والدین میتواند کمککننده باشد. چارچوب چند وجهی ( ICF ) ،اختلال لکنت را در بر میگیرد و به والدین کمک میکند که درک کنند که« لکنت بیشتر از فقط لکنت کردن است» و « درمان لکنت فراتر از فقط لکنت را مورد توجه قرار میدهد» والدین نیاز است که درک کنند اهدافی که در عکس العمل های منفی کودک/ نوجوان به لکنت مورد توجه قرار میگیرند،عکس العملهای افراد در محیط کودک/نوجوان و مشارکت در فعالیتهای روزانه همه و همه بخشهایی از درمان موفق هستند.
البته این در مقابل آنچه والدین ممکن است انتظار داشته باشند قرار میگیرد. چرا که آنها ممکن است فکر کنند که کودک/نوجوان را برای درمان فرستادهاند تا لکنت متوقف شود. در این حالت به آنها فرصت میدهیم تا درباره ترس ها و نگرانی های خود صحبت کنند. به یاد داشته باشیم که نقش ما فقط ارائه حقایق نیست، بلکه تایید ترس ها و نگرانی های والدین و حمایت از آنها وظیفه اصلی ماست و بسیار اهمیت دارد.
بهترین فرد برای آموزش والدین در مورد ماهیت لکنت در واقع کودک/نوجوان دارای لکنت می باشد. کمک به کودک/نوجوان در آموزش نحوه برخورد والدین با لکنت درس های ارزشمندی در مورد اینکه چگونه در مورد لکنت به طور باز صحبت کند،توانمندسازی او در ایجاد تغییراتی در محیط شخصی خودش و کمک به والدین را یاد بگیرند لکنت،کودک/نوجوان را در زندگیاش عقب نگه نمی دارد،میدهد.
لکنت زبان و والدین
آغاز این گفت و گو بین والدین و کودک/نوجوان میتواند با کمک درمانگر باشد. همیشه این درمانگر خواهد بود که فرایند را شروع میکند،اما بعد از آن کودک/نوجوان با لکنت زبان با حمایت درمانگر در مورد آنچه میخواهد والدین بدانند صحبت میکند. نمونه هایی از انواع پیامهایی که کودک/نوجوان میتواند تهیه کند شامل پیشنهاداتی در مورد آنچه به او کمک میکند که راحت تر ارتباط برقرار کند و آنچه کمک نمی کند، توضیحاتی در مورد شیوههای درمانی و اینکه چرا به کارگیری آنها در همه زمانها سخت استو نحوه برخورد با لکنت زبان و مثل اینها می باشد. هدف این گفتوگو این نیست که والدین در مورد لکنت زبان به کودک/نوجوان بگویند. بلکه بیشتر بر عکس آن درست است که کودک/نوجوان در مورد گفتارش کارشناس است، برای همین این کودک/نوجوان است که باید به والدین در مورد لکنتش بگوید. متاسفانه، همه والدین با چنین گفتگویی راحت نیستند. بنابراین ممکن است لازم باشد که درمانگر به طور مستقیم تری در آموزش والدین در مورد لکنت درگیر شود.
بعضی از والدین ممکن است به این عقیده چسبیده باشند که «کودک/نوجوان قادر است به لکنت غلبه کند، اگر فقط به اندازه کافی سخت تلاش کند». اگرچه قابل درک است که والدین ممکن است اوقات سختی در پذیرش لکنت داشته باشند اما چنین فشارهای غیر واقعی می تواند به تلاش های کودک/نوجوان در تطابق کودک/نوجوان به مشکلات گفتاری اش، زیان آور باشد. یکی از دلایل این اعتقاد و رفتار والدین این است که با درمان زندگی نمیکند و اغلب نقش والدین در درمان لکنت مشاهده گر است. در واقع آنها درمان دریافت نمیکنند، مستقیماً در درمان فرزند خود مشارکت ندارند و در همان سطح آغازین خود باقی میمانند. بنابراین گاهی نیاز است خود والدین نیز نسبت به لکنت زبان حساسیت زدایی شوند. مشارکت در گروه های خود یاری و حمایتی می تواند کمک کند. نه تنها گروه های حمایتی/خود یاری می توانند به کودکان/نوجوانان در تطابق با لکنت زبانشان کمک کنند بلکه این گروه ها می توانند به والدین در یادگیری این نکته کمک کنند که لکنت،کودکان/نوجوانان را از انجام آن چه می خواهند در زندگی انجام دهند، باز نمیدارد. اغلب نگرانی مهم والدین این است که لکنت ممکن است زندگی کودک/نوجوان را نابود کند و بنابراین به آرزوی اینکه کودک/نوجوان هرجور هست لکنت را متوقف می کند چسبیده اند. فهمیدن اینکه کودک/نوجوان میتواند حتی اگر به لکنت زبان ادامه دهد خوب باشد، میتواند به والدین در کاهش اضطرابش کمک کند. در نهایت، باعث میشود که به آنها کمک کند تا در فرایند درمان شرکتکنندگان فعالتر و حمایت کننده تری باشند.
فاکتور دیگری که به والدین در کاهش نگرانی های شان کمک میکند، دیدن موفقیت فرزندانشان در چیزهایی است که آنها میخواهند انجام دهند. مثل صحبت کردن با دوستان و مشارکت در مدرسه. همزمان که کودکان/نوجوانان در استفاده از شیوه ها ماهرتر میشوند و بیشتر لکنت شان را میپذیرند،والدین خواهند دید که فرزندانشان به راستی خوب عمل خواهند کرد. درمانگران باید به کودک/نوجوانان کمک کنند تا شیوه های درمانی را به بیرون از کلینیک و به تجارب روزانه دنیای واقعی انتقال دهند تا والدین بتوانند تغییراتی که کودکان/نوجوانان در حال ایجاد هستند را ببینند.
یک تمرین برای آموزش نحوه برخورد با لکنت زبان
بعد از هر جلسه درمانی،از کودک/نوجوان بخواهیم تا کل جلسه را با والدین دوباره انجام دهد.
این کار باعث تقویت آنچه کودک/ نوجوان در جلسه یاد گرفته است می شود.
به والدین این فرصت داده می شود که درمان را زندگی کنند و در نتیجه تغییراتی در زندگی خویش ایجاد کنند.
با توجه به اینکه کودک/نوجوان نقش کارشناس را ایفا میکند،از رشد اعتماد به نفس و عزت نفس او حمایت می شود.
از تمرین کردن مراجع اطمینان حاصل میشود.
به والدین کمک میکند که فرایند درمان را درک کنند.
والدین را در جایگاه مناسب خود به عنوان «حمایت کننده» قرار می دهد و نه «هدایت کننده»
کودک/نوجوانان با والدین در مورد آنچه به او بیشتر کمک می کند صحبت کند. (نه به معنای شکایت کردن)
لکنت زبان و رفتار والدین
اگر والدین (و درمانگران) مرتب تلاش کنند که کودک/نوجوان همیشه گفتار روانی داشته باشد، در صورتی که او همیشه نتواند، این پیام آنها داده میشود که لکنت بد است و تو در موقع لکنت کردن هم بد هستی. و در نتیجه احساس شرم و مقصر بودن در کودک/نوجوان تقویت می شود. با این اوصاف والدین چه بگویند و چه چیز را تشویق کنند؟
والدین می توانند در همه جنبه های مدیریت لکنت را مورد تشویق قرار دهند. نه فقط مواردی که مربوط به روانی گفتار است.
این جنبه ها می توانند شامل این موارد باشند:
پذیرش لکنت زبان
صحبت کردن آزادانه حتی با وجود لکنت زبان
قرار گرفتن در موقعیت های سخت
مدیریت تنش های فیزیکی
برقراری ارتباط موفق
مسئولیت درمان لکنت زبان
به والدین کمک کنیم تا به یاد داشته باشند که این گفتار کودک است و نه گفتار آنها. برای والدین سخت است که به عقب بنشیند و نظاره گر تصمیمات فرزند خود باشند که احتمالاً با آنچه آنها فکر می کنند متفاوت نیز هست. آنها باید قادر به درک دیدگاه و تجارب کودک/نوجوان خود باشند تا بتوانند علت تصمیمات او را بفهمند. در نهایت این گفتار کودک/نوجوان،انتخاب او و مسئولیت اوست.و هر چه قدر والدین فرزند خود را برای به عهده گرفتن مسئولیت درمان توانمند کنند،به او در به کارگیری مهارت های یاد گرفته شده در طول زندگی کمک می کنند.
سوالات متداول:
1- آیا والدین باید مستقیماً تکنیکهای گفتاردرمانی را به کودک آموزش دهند؟
خیر، آموزش تکنیکها باید توسط متخصص انجام شود. والدین تنها میتوانند با تشویق کودک به انجام تمرینات تعیین شده و ایجاد فرصتهای طبیعی برای تمرین در زندگی روزمره، از روند درمان پشتیبانی کنند.
2-چگونه والدین باید با احساسات منفی کودک نسبت به لکنت برخورد کنند؟
پذیرش احساسات کودک بدون قضاوت، استفاده از جملات تأییدی مانند «مهم نیست چطور بگی، من گوش میدم» و تشویق کودک به بیان آزادانه افکارش، به کاهش احساس شرم یا ناامیدی کمک میکند.
مهم ترین مسئله در درمان لکنت زبان در بزرگسالی شناخت ابعاد این مشکل می باشد. با توجه به این نکته که لکنت زبان در دوران کودکی بین 2 تا 6 سالگی بروز می کند و به مرور با افزایش سن و بزرگسالی پیچیده تر می گردد. شناخت ماهیت روانی این اختلال حائز اهمیت است.درمان لکنت زبان در کودکان با درمان لکنت در بزرگسالان متفاوت است. با گذشت زمان لکنت زبان در جنبه های روانی فرد نفوز میکند و درمان لکنت زبان را در بزرگسالی دشوارتر می نماید. دکتر لکنت زبان برای درمان لکنت زبان در بزرگسالان باید حتما در کنار گفتاردرمانی به روان درمانی نیز بپردازد.
مرکز گفتار درمانی دکتر صابر با در اختیار داشتن تیم متخصص در زمینه گفتار درمانی، کاردرمانی و روانشناسی در جهت درمان لکنت زبان در بزرگسالان و کودکان فعالیت می نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
نکات درمان لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان
در گفتاردرمانی لکنت زبان، گفتار درمانان باید به نحوه صحبت کردن فرد دارای لکنت زبان دقت کنند. گفتاردرمان با بررسی گفتار طبیعی و غیر طبیعی فرد بزرگسال به اصلاح مشکلات گفتار در بزرگسالان می پردازد.
گفتار غیر طبیعی تر
گفتار رباتی
گفتار مونوتون
گفتار کشیده
گفتار پیوسته
آوا سازی پیوسته
گفتار لاک پشتی
گفتار طبیعی تر
گفتار آهسته
گفتار کمی نرم
گفتار با مکث های کوتاه بین عبارات
گفتار با مکث هایی در زمان نوبت گیری
به طور کلی،گفتار با تغییرات اندک
درمان لکنت زبان در بزرگسالان با روش تغییر زمان بندی گفتار
نکات اصلی برای استفاده از تغییرات زمان بندی برای افزایش روانی گفتار کودکان/بزرگسالان
تغییرات زمانبندی نباید زیاد واضح باشند.
لازم نیست تغییرات در همه زمانها به کار برده شوند.
استاندارد قراردادی زمانبندی نباید کسب شود.
تغییرات زمانبندی باید در طول یک سلسله مراتب از موقعیتهای آسان به سخت تمرین شوند تا جایی که فرد بتواند استفاده موفق از آنها را فرا گیرد.
مکث و عبارت بندی در درمان لکنت زبان بزرگسال
ابزار مفید دیگر به منظور افزایش روانی در کودکان/بزرگسالان مکث و عبارت بندی است. با این رویکرد،مراجعه یاد میگیرد تا مکث مختصری میان گروهی از کلمات جایگزین کند. بزرگسال با لکنت زبان می تواند آموزش ببیند تا گفتار را به صورت عبارت های طبیعی با مکث های کوتاه جایگزین شده در مکان مناسب بین عبارتها و در پایان جمله تولید کند. مکث نباید خیلی طولانی باشد-مکث تا یک ثانیه اغلب کافی است- برای کودکانی که به اندازه کافی برای خواندن بزرگ شدهاند،اغلب شیوه مکث و عبارت بندی را به صورت خواندن با صدای بلند قرار میدهیم. این پیشنهاد دو جزء دارد: ابتدا،زمانی که مراجع در حال خواندن است،میتواند توجه اش را بیشتر روی استفاده از شیوه،متمرکز کند تا محتوای گفته. او می تواند تا زمانی که با این شیوه به اندازه کافی احساس راحتی کند،درست خواندن برای تمرین بماند. و سپس به سطح محاوره پیش رود. دوم،اگر ما موارد خواندنی را از میان مطالب درسی انتخاب کنیم،میتوانیم فرآیند تعمیم را تسهیل کنیم. این کار همچنین به ما کمک میکند تا مطمئن شویم که موارد انتخاب شده برای خواندن،مناسب سن و سطح مهارت او است. برای تسهیل فراگیری،میتوان با علامت ویرگول ( ،) مکان مناسب مکث ها را در متن مشخص کرد. برای کودکان سن مدرسه،ممکن است مکانی که مکث ها باید قرار داده شود مشهود نباشد. بنابراین،قبل از خواندن با صدای بلند،ما از مراجع میخواهیم که متن را بخواند و جایی که مکث ها باید قرار داده شوند را مشخص کند،اینکار به استفاده از متن های از قبل آماده شده با مکث های از قبل مشخص شده ترجیح دارد. با این رویکرد مراجعه سریعتر به استقلال می رسد و فرصتی برای گفت و گو درباره اینکه چگونه میتواند عبارت ها را انتخاب کند فراهم می آورد.
با این تمرین کودک/بزرگسال احساس بهتری برای زمان مکث ها،مقدار مکث ها،و مدت زمان مکث ها پیدا میکند.این کار به او کمک خواهد کرد تا میان تغییر گفتار و حفظ طبیعی بودن گفتار و تعادل ایجاد کند و احتمال اینکه از شیوه در زمان ارتباط در جهان واقعی استفاده کند را بیشتر می کند. هنگامی که مراجع مهارتش با این روش افزایش یافت،میتوانیم به وسیله ترکیب این شیوه که با شیوه شروع آسان که در ادامه توصیف می شود،روانی گفتار را افزایش دهیم. بنابراین،او میتواند روی زمان و تنش گفتارش به صورت همزمان آموزش ببیند،چرا که کار کردن این دو شیوه با هم – ترکیب استفاده از مکث و عبارت بندی با شروع آسان-به فرد بزرگسال کمک خواهد کرد که با همه شیوهها به موفقیت دست یابد. در نتیجه روانی،و تعمیم مهارت های گفتاری اش به محیط های دیگر افزایش می یابد. در نهایت،درک این نکته مهم است که مکث،شیوهای است که ما میتوانیم در همه تمرین هایمان وارد کنیم.
نکات اصلی برای استفاده از مکث برای درمان لکنت زبان کودکان و یزرگسالان
مکث بین جملات و عبارات و مکان های مناسب در گفتار باعث طبیعی تر شدن گفتار میشود.
مکث هانباید انقدر طولانی شوند که مراجع احساس ناراحتی در به کارگیری آنها داشته باشد (یک ثانیه مناسب به نظر میرسد).
برای راحت شدن با استفاده از مکث نیاز به تمرین وجود دارد.
تمرکز کردن بر روی مکث ها آسان تر و موثرتر از تمرکز بر روی سرعت گفتار می باشد.
تغییر تنش برای افزایش روانی گفتار(تماس نرم و ملایم) در بزرگسالان با لکنت زبان
وقتی عضلات کودک/بزرگسال بسیار فشرده می شوند صحبت کردن سخت تر می شود. تنش و تقلا در واقع،واکنش فرد به احساس «عدم کنترل» است. تنش و تقلا در واقع لکنت نیست،بلکه بخشی از کاری است که فرد برای مداخله در گفتارش انجام میدهد. تنش فیزیکی کمتری که یک کودک در زمان صحبت کردن استفاده می کند باعث احتمال کمتر شدن تجربه افزایش تنش در رابطه با لکنت زبان است. بنابراین،تغییر دیگری که میتواند روانی گفتار را افزایش دهد،کاهش تنش فیزیکی (تقلا) در تولید کننده هاست. همانطور که در «تماس ملایم» یا «شروع ملایم» دیده می شود. با این شیوه ها،کودک/بزرگسال یاد می گیرد که تولیدکننده ها را با تنش فیزیکی کمتری با هم تماس دهد. مشکلی که با تماس ملایم وجود دارد این است که انجام آن برای کودکان/بزرگسالان به ویژه در گفتار محاوره سخت است. به خصوص زمانی که در عجله یا هیجان هستند و ممکن است اجرای شیوه را در موقعیت های سخت رها کنند. در حالی که می دانند این روش به کاهش لکنت شان کمک می کند.
بهتر است آموزش این شیوه را به تنهایی در سطح صدا یا در سطح تک کلمه انجام دهیم،سپس به سمت عبارت یا گفتار محاورهای حرکت کنیم. برای بعضی از مراجعان تشخیص تماس نرم مشکل است،و برای بعضی تماس نرم ممکن است باعث غیر طبیعی شدن گفتارشان شود. بنابراین مهم است که مطمئن شویم قابلیت فهم گفتار،زمان استفاده از این شیوه کاهش پیدا نکند.
همانطور که در تغییرات سرعت گفتاری توضیح داده شد،کودکان/نوجوانان باید سعی کنند تا همیشه تماس ملایم را استفاده کنند.در عوض آنها میتوانند تماس ملایم را فقط در لحظاتی که افزایش تنش را احساس می کنند به کار گیرند. برای انجام این کار،آنها باید در مورد تنش در عضلات گفتار ایشان یاد بگیرند. بنابراین آموزش تماس ملایم مستلزم آموزش کودک/بزرگسال در مورد عضلات درگیر در گفتار (شامل عضلات تنفسی،آوا سازی و تولید) و کمک به کودک/بزرگسال در یادگیری این مطلب است که در طول تولید گفتار عضلات او به شیوه های مختلفی منقبض می شوند. هرچه بیشتر در مورد مکانیزم گفتاریش بداند،بیشتر قادر به ایجاد تغییراتی میشود که باعث تسهیل روانی گفتار میگردد. هرچه بیشتر کودک/بزرگسال در تشخیص احساس تنش در عضلاتش مهارت پیدا کند،بیشتر قادر خواهد بود تا تعیین کند چه زمانی تماس ملایم را استفاده کند. مثل تغییرات زمان بندی،این روش هم نیاز به میزان قابل توجهی تمرین دارد. در طول زمان کودک/بزرگسال در خواهد یافت که کاهش تنش در عضلات گفتاری برای افزایش روانی،آسان تر است.
تغییر زمانبندی و تنش در افزایش روانی (شروع آسان) در لکنت زبان
برای اینکه کودکان/بزرگسالان بتوانند راحتتر،از شیوه های زمانبندی و تغییر در تنش در گفتار استفاده کنند،میتوان به آنها یاد داد که لازم نیست همیشه این شیوه ها را به کار بگیرند. در عوض می توانند در هر زمان احساس نیاز کردند،تصویر اصلاحات را به کار ببرند. سرعت گفتار را فقط به اندازهای که باعث افزایش روانی گفتار شود کاهش دهند.نه آنقدر که باعث غیرطبیعی بودن گفتارشان شود و یا در ایجاد ارتباط راحت با دیگران تداخل کند. البته رسیدن به این تعادل و توانایی در مدیریت گفتار به شیوه ای انعطاف پذیر و قابل قبول،نیاز به تلاش و تمرین دارد. یکی از راههایی که گفتاردرمان میتوانند کودکان/بزرگسالان را در کسب این تعادل کمک کنند،قانون درک این حقیقت است که آنها روی هر کلمهای که تولید میکنند،لکنت نمیکنند و توزیع کلمات لکنت شده تصادفی نیست. بیشتر مواقع،لکنت در ابتدای گفته ها اتفاق میافتد. زمانی که گوینده اولین کلمه را بیان میکند (یا حتی فقط صدا های آغازین را) بقیه گفته اغلب به روانی تولید میشود.
بنابراین،اگر فرد بر روی اصلاحات زمانبندی و تنش خود نه بر روی همه گفته ها،بلکه تنها بر روی صداهای اول گفته تمرکز کنند،تمرین اصلاح گفتار برای افزایش روانی میتواند سادهتر شود. نتیجه این تلاش روشی است که «آغاز های آسان» یا «شروع های آسان» نامیده میشود.
در این روش،گوینده یک گفته را با سرعت کم (کاهش زمان بندی) و تماس ملایم (کاهش تنش فیزیکی) و انتقال آن به سرعت طبیعی برای بقیه عبارت به کار میبرد. استفاده از سرعت طبیعی و تنش طبیعی در بقیه عبارت،استفاده از شیوه را آسان تر و طبیعی تر می کند.
کودک/بزرگسال می تواند با به کار گیری مکث و عبارت بندی فرصتهای بسیاری را برای استفاده از شروع های آسان فراهم کند. اگرچه برای فرد استفاده از شروع آسان بر روی هر عبارتی هم ضرورتی ندارد.
برخی از مراجعان،مخصوصاً آنهایی که لکنت شدید دارند،ممکن است نیاز باشد تا از این شیوه به صورت متناوب در گفتار شان استفاده کنند. دیگران ممکن است با استفاده کمتر از این شیوه،بتوانند سطح روانی موردنظرشان را حفظ کنند. در هر حال،هر فردی به میزان متفاوتی از کاهش تنش به منظور افزایش روانی نیاز خواهد داشت و ما می توانیم مراجعمان را هدایت کنیم تا به اندازه کافی از این شیوه در گفتارش استفاده کند تا جایی که احساس طبیعی بودن در گفتارش را حفظ کند.
در هنگام آموزش یک کودک/بزرگسال برای استفاده از شیوه شروع آسان،بهتر است این شیوه را به تدریج و ابتدا روی صداهایی که برای شروع آسانتر است معرفی کنیم.صداهایی که برای انجام شروع آسان سخت تر هستند نگه می داریم تا زمانی که راحتی و آشنایی مراجعه با شیوه روی صداهای آسان تر توسعه یابد. مثال هایی از صداهای آسانتر برای انجام شروع آسان،شامل صداهای واکدار و با جریان پیوسته است،مانند خیشومی ها، لغزان ها،این صدا ها خودشان به استفاده از شروع آسان کمک می کنند چرا که قابل کشش هستند. صدا های سخت تر برای استفاده از شروع آسان شامل انسدادی ها و برای بعضی از کودکان/بزرگسالان، واکه هاست،چرا که ممکن است آنها به جای شروع ملایم حنجره ای با یک انسداد گلوتال آغاز شود. مشروع از صداهایی که برای شروع آسان،آسان تر است،به کودک/بزرگسال فرصت داده می شود تا موفقیت بیشتری را احساس کند و زمانی که تلاش می کند این شیوه را برای صداهای سخت تر استفاده کند،موفقیت بیشتری داشته باشد.
از طریق «مکانیسم گفتار» که قبلاً درباره آن بحث شده کودک/بزرگسال درباره شیوه هایی که صداهای مختلف تولید می شوند و بخش هایی از دهان که برای تولید آنها نیاز است،آموزش میبیند. این دانش پایه ای درباره فرآیند تولید گفتار،به او کمک میکند تا نقش فعالی در انتخاب صدا های گفتاری که روی آنها کار خواهد کرد،بازی کند. همچنین تضمین میکند که کودک/بزرگسالان اصول اساسی برای استراتژی های درمان و فعالیت های تمرینی را درک خواهد کرد.
تعمیم مهارتهای تغییر گفتار یکی از چالشهای عمدهای است که گفتاردرمانان با آن روبرو هستند،ترجیحا تا جایی که ممکن است،تمرین شروع آسان را از عبارت ها و جملات کوتاه آغاز کنیم تا یک صدای منفرد یا تک کلمه. فایده استفاده از شیوه شروع آسان در عبارت این است که پیشرفته شیوه ای مکث و عبارت بندی،را تسهیل میکند. استفاده از شروع آسان در ابتدای عبارت،نسبت به استفاده از آن قبل از کلمه تنها ترجیح دارد،چرا که صدا برای شنونده طبیعی تر و برای مراجع قابل تحمل تر است. در بعضی کودکان آنهایی که تاخیر زبانی یا شناختی دارند،ممکن است نیاز باشد تا برای یک دوره زمانی کمی (به مدت کمی) استفاده از شروع آسان را از سطح تک کلمه آغاز کنیم.همچنین ما میتوانیم برای تسهیل انتقال به عبارتها،عبارت های حامل ساده را مطرح کنیم. به عنوان گفتاردرمان ،باید همیشه به نیازهای فردی مراجعان حساس باشیم و سطح سختی درمان مان را متناسب با نیاز و توانایی آنها تنظیم کنیم.
بنابراین،زمان معرفی شیوه شروع آسان بهتر است عبارت های کوتاه و جملات طولانی که کلمات ابتدای آنها با صدا های آسان شروع می شود،چهارمین را معرفی می کنیم. در عبارت هایی که میتوان انتخاب کرد محدودیتی وجود ندارد پیچیدگی عبارتها خودشان میتوانند مقیاس برای سنجش سطح پیشرفت کودک یا مهارتش باشد. شما میتوانید هر مجموعهای از عبارت ها را به صورت سلسله مراتبی از آسان به سخت مرتبط کنید. برای این کار می توان عبارت را در جلسه درمان با کمک خود کودک بسازیم،بنابراین،ما لیست عبارت های تمرینی را در صورت نیاز تغییر و یا بسط می دهیم.در ابتدا برای اینکه بتوانیم یک مدل صحیح از استفاده درست از شروع آسان را فراهم کنیم ممکن است عبارت را به صورت تقلید تقسیم معرفی کنیم و سپس به سمت تقلید تاخیری یا بازیهای نوبتگیری،عبارتهای حامل،محاورات ساختارمند و نهایتاً گفتار خود انگیخته حرکت کنیم.
اهداف درمان لکنت زبان در بزرگسالی و کودکی
نهایتاً برای مراجعان هدف این است که یاد بگیرند تا در صورت لزوم از شروع آسان استفاده کنند.ما از آنها انتظار نداریم تا در همه زمان ها از این شیوه استفاده کنند.هر درمانگری که برای استفاده از شروع آسان در همه زمانها تلاش می کند متوجه خواهد شد که انجام آن با ۱۰۰ درصد موفقیت،بیش از حد سخت است. برای درک سختی این کار میتوانیم ببینیم آیا می توانیم به مدت یک روز کامل از شروع آسان استفاده کنیم! و به سرعت متوجه خواهیم شد که چرا مراجعانمان از این شیوه در همه زمان ها استفاده نمی کنند. زمانی که یک شیوه ای کم استفاده شود مراجعان هر زمان که بخواهند،میتوانند به روانی افزایش یافته دست یابند،بدونه اینکه روی طبیعی بودن گفتارشان تاثیر بگذارد. علاوه بر این مسئولیت سنگینی را برای او به منظور کاری که غیر ممکن است ایجاد نکرده و به جای آن،توانایی اش را برای داشتن یک ارتباط موثر افزایش می دهد.
مثل همه شیوه هایی که ارائه شد،یادگیری میزان و زمان استفاده از شروع های آسان نیاز به تمرین دارد. رسیدن به تعادل و انعطاف پذیری برای اجرای شیوه ها برای کودکان با سن پایین تر و یا کودکان با مشکلات زبانی و یا شناختی می تواند سخت باشد و به همین دلیل ممکن است این گروه،نیاز به استفاده از اصلاح گسترده تری برای افزایش روانی گفتار داشته باشند.
پس به طور خلاصه کودکان/بزرگسالان باید به اندازهای اصلاح در زمانبندی و تنش را در گفتارشان به کار ببرند که برای بهبود روانی شان نیاز است و نباید به کارگیری شیوه ها آنقدر نباشد که تمرین بسیار سخت شود یا ارتباط به خطر بیفتد. و باز هم نیاز است که گفتاردرمان این نکته را بپذیرند که هدف درمان،بهبود ارتباط است. و بهبود روانی گفتار،فقط بخشی از اهداف درمانی برای درمانی جامعه می باشد. بسیاری از کودکان/بزرگسالان نیاز دارند که واکنشهای احساسی،رفتاری و شناختی منفی همراه با لکنت شان مورد توجه قرار گیرند،در بخش بعدی به جنبه هایی که تجربه کلی کودک/بزرگسالان از اختلال است پرداخته میشود.
جمع بندی
تغییر زمانبندی و تنش در طراحی زبانی و تولید گفتار،باعث افزایش روانی گفتار می شود. برای رسیدن به این اهداف،از شیوههای کاهش سرعت و افزایش مکث برای تغییر در زمانبندی و از شیوه تماس نرم برای کاهش تنش و در نهایت از شروع آسان برای بهبود زمانبندی و تنش به طور همزمان استفاده می شود.
بسیاری از گفتاردرمانان با استعاره معروف مبنی بر اینکه لکنت زبان شبیه کوه یخ است،آشنا هستند. بخش نسبتاً کوچکی از کل اختلال «روی سطح» و بخش عظیمی از اختلال «زیر سطح» قرار دارد. در واقع این تشبیه نشان میدهد که ویژگیهای قابل مشاهده ی لکنت،گفتار ناروان، تنش فیزیکی و تقلاها، فقط بخش کوچکی از تجربه کل لکنت زبان است.مرکز گفتار درمانی در لکنت زبان جناب آقای دکتر صابر دکتر لکنت زبان با در اختیار داشتن تیم گفتار درمانی برای لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان به درمان لکنت زبان به صورت همه جانبه می پردازد. کلینیک گفتاردرمانی لکنت زبان با استفاده از تکنیک های روز دنیا در زمینه لکنت زبان کودکان و لکنت زبان بزرگسالان همچنین در اختیار داشتن روانشناسان و کاردرمانان با تجربه در زمینه لکنت زبان در حیطه درمان لکنت زبان بسیار موفق بوده است. فاکتورهایی که باعث اثر منفی بزرگتر اختلال لکنت زبان میشود- احساسات کودک/بزرگسالان و واکنش به لکنت-به صورت مستقیم قابل مشاهده نیستند.اما اگر بخواهیم احتمال موفقیت طولانی مدت را افزایش دهیم باید این جنبه اصلی لکنت را در برنامه مداخله مان اضافه کنیم.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
روان درمانی همراه گفتار درمانی برای لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان
لکنت می تواند منجر به احساس شرم و کاهش عزت نفس (خود ارزشی) در کودک/بزرگسال شود. و می تواند عواقب اجتماعی منفی بارزی در بر داشته باشد. می تواند باعث شود که کودک/بزرگسال کلمات را در تلاش برای کاهش لکنت ظاهری جایگزین کند. یا از کل موفقیتهای گفتاری برای اینکه مجبور به تجربه این واکنشهای منفی عاطفی و شناختی نشود اجتناب کند. کمک به کودکان/بزرگسالان در کاهش نقصشان (از طریق تغییراتی در زمانبندی و تنش) میتواند به آنها در کاهش این احساس شرم و خجالت و به طور کلی واکنشهای منفی کمک کند.با این حال ، متاسفانه برای بسیاری از کودکان/بزرگسالان این کار،کافی نیست.به همان مقدار که مقداری از لکنت زبان و گفتارشان هنوز باقی میماند،عامل واکنش های منفی نیز باقی می ماند. بسیاری از کودکان/بزرگسالان سن مدرسه مهارت هایی که برای سازش با این واکنش های عاطفی،رفتاری و شناختی نیاز است را ندارند. بنابراین لازم است تا در این زمینه، گفتار درمانگر آن کمک کنند.خوشبختانه کارهای زیادی است که میتواند انجام شود.
گفتاردرمانی برای لکنت زبان در مورد واکنش های منفی به چه معناست؟
واکنش های شناختی و احساسات گوینده ها به لکنت،در واقع جنبه های پنهان و نامحسوس اختلال لکنت زبان هستند.
واکنشهای احساسی که میتواند بخشی از کوه یخ لکنت زبان باشد شامل:
اضطراب
ترس
ناامیدی
افسردگی
خجالت
عصبانیت
واکنش های شناختی ممکن است شامل:
کاهش عزت نفس
عدم اعتماد به نفس
کاهش خود- کفایتی
احساس خوب نبودن در صحبت کردن
این واکنش های شناختی و عاطفی می تواند منجر به واکنش های رفتاری متنوعی شود. مثال:
تنش فیزیکی و تقلا،که صحبت کردن را سختتر میسازد.
رفتارهای ثانویه به لکنت،مانند پلک زدن
رفتارهای اجتنابی،که از شرکت کردن کودک/نوجوان در تجربه های مهم زندگی جلوگیری می کند.
همه این واکنش ها می توانند توانایی کودک با لکنت زبان را به منظور یک ارتباط برقرار کننده موثر شدن تحت تاثیر قرار دهند. بنابراین اگر میخواهیم در زمینه کمک کردن به کودک به منظور پیشرفت توانایی ارتباطی اش موفق شویم،باید این جنبههای لکنت زبان را در برنامه جامع درمان لکنت زبان خود قرار دهیم. برای انجام این کار،به افراد کمک میکنیم تا به این درک برسند که لکنت کردن اشتباه نیست و آن هم مقصر نیستند و می توانند یاد بگیرند تا گفتارشان را تغییر دهند.
نکات مهم در درمان لکنت زبان کودکان و بزرگسالان
افراد دارای لکنت در زمان صحبت کردن «از دست دادن کنترل» را تجربه میکنند.
زمانی که فرد دارای لکنت مرتب از دست دادن کنترل را تجربه میکند،دچار ترس میشود و در واکنش به از دست دادن کنترل،عواطف منفی را تجربه می کنند و رفتارهایی را برای به دست آوردن مجدد کنترل انجام میدهند.
نتایج ترس میتواند موارد زیر باشد:
افزایش تنش و تقلا
افزایش رفتارهای اجتنابی
افکار منفی و خودگویی منفی
عزت نفس و اعتماد به نفس ضعیف
کیفیت زندگی پایین
آیا کار بر روی واکنش های فکری و احساسی،وظیفه گفتار درمانگر لکنت است؟
برخورد با لکنت زبان می تواند واقعاً سخت باشد و گاهی اوقات،یک کودک و یا نوجوان در نتیجه لکنت زبان ممکن است دچار هیجانات منفی شدیدی شود. متاسفانه،بسیاری از درمانگران مهارت کافی برای کمک به کودکان و خانواده هایشان به منظور برخورد با جنبههای هیجانی لکنت زبان را ندارند.گفتاردرمان ممکن است به این فکر کنند که آیا کار بر روی این بخش از اختلال لکنت واقعاً جز وظایف آنهاست یا مستلزم درگیر شدن متخصصان دیگر باشد. به نظر میرسد،به دلیل اینکه ما متخصصانی هستیم که چیزهای زیادی درباره لکنت زبان می دانیم بهترین افرادی هستیم که میتوانیم در زمینه احساسات و واکنشهای کودک و یا نوجوان نسبت به لکنت زبان کار کنیم.البته درست است که برخورد با نگرشها و احساسات کودک/بزرگسالان درباره لکنت زبان نیازمند درجاتی از مهارتهای مشاوره است. اما مهمتر از آن نیازمند شناخت و راحتی با خود لکنت زبان است،همه ما میدانیم که بسیاری از درمانگران حتی در گوش دادن به لکنت نیز راحت نیستند. بنابراین موفقیت در درمان بیشتر افراد دارای لکنت زبان به یک مشاور خاص شدن نیاز ندارد،اما اگر احیاناً احساس می کنیم برای پرداختن به این جنبه درمان کودک مهارت نداریم- یا اگر نمی توانیم رفتارهای لکنت را تحمل کنیم- شاید به موفقیت زیادی با کودکان دارای لکنت زبان دست یابیم و در صورت تمایل نیاز به آموزش های بیشتری در این زمینه داریم.
البته بسیاری از گفتار درمانگران مهارت های مورد نیاز برای کمک به کودکان به منظور پرداختن به واکنشهای منفی شان به لکنت را دارند.
توانایی خوبی در گوش دادن دارند.
می دانند چگونه به موقعیت های مختلف کودک که ممکن است با آن روبهرو شود،پاسخ دهند.
به موفقیت کلی کودک در ارتباط توجه میکند.
بنابراین بسیاری از استراتژی های درمانی که تقریباً توصیف شد به منظور کمک به کاهش واکنشهای منفی کودکان/بزرگسال لکنت طراحی شده است به گونهای که آنها یاد بگیرند تا آسان تر صحبت کنند و به صورت موثرتری ارتباط برقرار کنند. مشاور با دیگر اعضای کلیدی تیم،مانند کاردرمانان یا روانشناسان،حتماً میتواند کمک کند.اگر کودک نگرانیهایی که فراتر از مهارت ماست نشان داد، یک ارجاع رسمی به دیگر اعضای تیم میتواند انجام شود. همیشه تشخیص اینکه بدانیم کجا در محدوده کاری ما نیست و مربوط به دیگر متخصصان میشود،آسان نیست. با این حال لازم است به تدریج راحتی خود را با جنبههای مهم اختلال لکنت زبان،افزایش داده و مهارت های کلی بالینی را به منظور کمک به همه ی کودکان/بزرگسال که با آنها کار میکنیم،گسترش دهیم.
درمان لکنت زبان کودکان و بزرگسالان
برای بسیاری از گفتاردرمانان،برخورد با واکنشهای شناختی،احساسی و رفتاری به لکنت می تواند چالش برانگیز باشد. بعضی متخصصین گفتاردرمانی از این جنبه های درمان لکنت زبان به دلیل عدم راحتی خودشان با اختلال اجتناب می کنند شاید به این دلیل که از بدتر شدن کودک/بزرگسال می ترسند یا به دلیل اینکه اطمینان ندارند چه چیزی برای کمک به او بگویند تا «احساس بهتر» درباره لکنتش داشته باشد.
کودک/بزرگسال باید به این درک برسد که لکنت مال اوست.این کار می تواند با هدایت و حمایت ما به انجام برسد و نه صرفاً از طریق تشویق ما به این کار. بسیاری از مفاهیم درمان لکنت زبان توصیف شده در اینجا می تواند به مراجع کمک کند تا با موفقیت بیشتری از عهده لکنت برآید. هنگامی که کودک/بزرگسال ، یاد گرفت تا لکنت زبان را به شکل موثرتری کنترل کند، علت اصلی عدم راحتی او کاهش مییابد.
موارد بیشتری هست که ما میتوانیم به مراجعان برای کمک به پرداختن به نگرش منفی شان نسبت به لکنت زبان انجام دهیم ولی اولین و مهمترین آنها گوش دادن به کودکان/بزرگسالان و فراهم کردن فضایی است که آنها بتوانند درباره تجربیاتشان با لکنت زبان صحبت کنند. داشتن اختلال لکنت لذتبخش یا آسان نیست،اما کودکان/بزرگسال تا حد زیادی می توانند از داشتن اعتماد همدلانه با کسانی که میتوانند احساساتشان را با او تقسیم کنند،بهرهمند شوند. به عنوان گفتاردرمان،ما نقش منحصر به فردی در کمک به کودکان/بزرگسالان که با الگوی لکنت می آیند،بازی میکنیم. البته کودکان/نوجوانان باید با خانواده هایشان هم صحبت کنند،اما اگر خانوادهها نگرانیهای خود را نسبت به گفتار فرزندشان دارند،یا اگر آنها هنوز پذیرش کامل نسبت به لکنت زبان ندارند،ممکن است برای ایشان سخت باشد که قادر به کمک به کودکشان با نگرانی های احساسی باشند. این کار برای همسالان،معلمان و دیگر اعضای فامیل نیز همانگونه است. از طرف دیگر،ما میتوانیم برای کودکان/یزرگسالان یک محیط حمایت کننده،فراهم کنیم تا جایی که بتوانند یاد بگیرند که آنها می توانند هر چیزی که در زندگی شان می خواهند را انجام دهند،صرف نظر از اینکه آنها لکنت می کنند یا نه.ما میتوانیم به آنها کمک کنیم متوجه شوند که لکنت زبان نمی تواند مانعی برای آنها باشد.
پذیرش و تطابق با لکنت در درمان لکنت زبان
برای کودک/بزرگسال که واکنشهای احساسی به لکنتش را تجربه میکند،موفقیت طولانی مدت و نهایتاً به توانایی او برای یادگیری زندگی با این حقیقت که او لکنت می کند،بستگی دارد. این به این معنی نیست که او از پیشرفت روانی گفتارش منصرف نخواهد شد.همچنین به این معنا نیست که او نیاز دارد تا این حقیقت که او لکنت می کند را دوست داشته باشد،بلکه نیاز به رسیدن به «توقف در جنگیدن» با لکنتش را دارد تا جایی که وجود گاهگاه لکنت زبان را بپذیرد و با شدیدتر شدن لکنت،یاد بگیرد تا با موفقیت از عهده لکنتش برآید. بسیاری از شیوه ها برای تغییر تنش موجود در لکنت زبان به کودک/بزرگسال کمک می کند تا زندگی آسان تر با لکنت زبان را یاد بگیرد. هرچند ممکن است این شیوهها به اندازه کافی به کودک برای غلبه کامل بر نگرانی اش درباره لکنت زبان کمک نکند. و نیاز باشد که به جنبه های شناختی و عاطفی تجربه لکنت کودک،نوجوان مستقیم تر پرداخته شود. در این بخش،به استراتژی های خاص طراحی شده به منظور کمک به کودک/بزرگسال در جهت رسیدن به پذیرش می پردازیم.
راهکارهای درمان لکنت زبان در واکنش منفی به لکنت
حساسیت زدایی
یکی از راههایی که گفتاردرمان میتوانند به کودکان/بزرگسالان در غلبه بر ترس های شان در رابطه با لکنت زبان کمک کنند، استفاده از شیوههای حساسیت زدایی در درمان لکنت زبان است. حساسیت زدایی فرایند کمک به افراد برای این است که کمتر به لکنت زبان واکنش منفی نشان دهند و پذیرش بیشتری نسبت به رفتارها و یا اتفاق هایی که آنها را آزار میدهد داشته باشند. اصول حساسیتزدایی برای مواجه شدن با ترس های مختلف مشترک است. به کارگیری این اصول به زمان،حمایت و در نظر گرفتن نیازهای خاص هر فرد نیاز دارد. برای مثال،وقتی افراد ترسی از ارتفاعات یا عنکبوت دارند،می توان برای کمک به آنها بر غلبه از آن ترس فرایند حساسیت زدایی را برایشان اجرا نمود. حساسیت زدایی شامل مواجه کردن افراد با چیزهایی است که از آن می ترسند. (مثلاً ارتفاع،عنکبوت یا در این مورد،لکنت).حساسیت زدایی به یکباره انجام نمی شود قرار دادن فردی که از عنکبوت می ترسد در اتاقی پر از عنکبوت حقیقت نمی تواند ترس فرد را افزایش دهد. در عوض،حساسیت زدایی بایستی به تدریج صورت گیرد. با موفقیت های آسان تر شروع شود و به سمت موفقیت های سخت تر پیش رود (یعنی در طول یک سلسله مراتب) تا زمانی که ترس کم شود.بنابراین فردی با ترس از ارتفاع ممکن است از طبقه اول یک ساختمان شروع کند و سپس به تدریج از ترس های خودش در طبقه دوم و سوم و به همین ترتیب حساسیت زدایی کند.کلید حساسیت زدایی عمدی بودن آن است که با مواجه شدن فعالانه با اضطراب و انجام رفتار مورد هراس به صورت عمدی همراه می شود.
اصول حساسیت زدایی در گفتاردرمانی لکنت
این روش شامل مواجه سازی سلسله مراتبی و عمدی می باشد. به عنوان مثال در ابتدا، وقتی از کودک/بزرگسال خواسته میشود که از روی عمد لکنت کند،ممکن است آن را خیلی ناراحتکننده بداند. این حالت تعجب آور نیست،چرا که گفتاردرمان از کودک/بزرگسال میخواهد با چیزی که از آن می ترسد و دوست ندارد، مواجه گردد. به همین علت است که استفاده از سلسله مراتب بسیار مهم می باشد. با استفاده از سلسله مراتب،گفتاردرمان می تواند موقعیتی را که بسیار آسان است و کودک/بزرگسال میتواند به آن نزدیک شود را شناسایی کند. مثلاً لکنت کاذب به صورت همخوانی با درمانگر،در اتاقی با خودش با درهای بسته،یا به عنوان یک فعالیت شناسایی که قبلاً توضیح داده شد. زمانی که کودک/یزرگسال توانست حتی یک لکنت کوچک را در یک موقعیت کنترل شده به دقت تولید کند،آماده است که فرایند بالا رفتن از نردبان سلسله مراتب خودش را شروع کند. بنابراین نمیتواند در موقعیتهایی که به تدریج سختتر میشوند، باز تر و راحت تر لکنت کند. در نهایت هدف برای کودک/نوجوان این است که قادر به صحبت کردن (و لکنت کردن) به طور آزادانه در هر موقعیتی،بدون ترس شود،تا جایی که لکنت زبان،با احتمال کمتری بر روی توانایی کودک/بزرگسال در گفتن آنچه او می خواهد بگوید تاثیر داشته باشد. مسلما این کار زمان بر خواهد بود. اما با کمک گفتاردرمان،کودک/بزرگسال قادر خواهد بود ترس خود را کاهش دهد و در نتیجه به کودک/بزرگسال در کاهش تنش،تقلا و اجتنابی که ناشی از ترس او از لکنت زبان میشود کمک خواهد کرد.
نمونه ای از سلسله مراتب موقعیت ها برای درمان لکنت زبان
در اتاق درمان
در اتاق درمان با یک دوست
در رستوران با یک دوست
در سالن بیرون از اتاق درمان
در یک رستوران خالی
برای هدایت کودک/بزرگسال در بین این گام ها،می توانیم از یک چارچوب استفاده کنیم.
حساسیتزدایی نسبت به لکنت
این فعالیت ها می توانند شامل موارد زیر باشند
یادگیری در مورد گفتار
یادگیری در مورد لکنت
یادگیری در مورد لکنت افراد دیگر
نزدیک شدن به لکنت خود
ماندن در لحظه لکنت
تغییر و اصلاح لحظه لکنت
حساسیتزدایی نسبت به شیوههای درمان لکنت
حساسیتزدایی همچنین برای کمک به کودکان در جهت راحت تر شدن با شیوه های تغییر گفتار ضروری است، چرا که این شیوهها گفتار کودک را متفاوت از دیگر کودکان می کند و در نتیجه او نمیخواهد متفاوت باشد. البته،او نمیخواهد لکنت هم داشته باشد،اما از آنجایی که استفاده از شیوه ها مستلزم تلاش است،و چون شیوه هنوز برای او طبیعی نیست،پس کودک/بزرگسال دچار تعارض می شود. به منظور کمک به کودکان/نوجوانان برای راحت تر شدن با شیوه های شان ما باید به آنها کمک کنیم تا فعالیتهای حساسیتزدایی را برای شیوه های روان تر صحبت کردن هم به کار ببرند. همچنین این کار تعمیم شیوه ها به موقعیت های واقعی را نیز سریع تر می کند.
در مجموع حساسیتزدایی جزء اصلی فرآیند درمان لکنت زبان کودکان و بزرگسالان است،صرف نظر از اینکه ما در حال کار کردن روی اهدافی برای پیشرفت نگرشها و افزایش روانی،یا کاهش تنش فیزیکی و تقلا در طی لحظههای لکنت زبان باشیم.
برخورد با شرم از لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان
لکنت می تواند خجالت آور باشد. احساس شرم و خجالت یکی از احساس های عمدهای است که افراد دارای لکنت زبان آن را تجربه میکنند و به همین دلیل در اینجا به صورت اختصاصی به آن پرداخته میشود. شرم احساسی از نوع شکست در تعریف خود است. اینکه من یک فرد دارای مشکل هستم این احساس را میتوانیم با انجام لکنت کاذب در موقعیت های مختلف تجربه کنیم. شرم از لکنت زبان می تواند کاهش پیدا کند.کودکان دارای لکنت زبان نیاز به آموزش برای برخورد با شرم را دارند. در واقع هر چقدر لکنت زبان شدیدتر باشد، یادگیری چگونگی مدیریت شرم،اهمیت بیشتری پیدا میکند.
کودک/بزرگسالان با یادگیری مدیریت شرم،قادر خواهد بود فارغ از اینکه چقدر لکنت می کند،آزادانه صحبت کند،به این معنا که:
هرآنچه را می خواهد بیان کند
هرآنچه را میخواهد انجام دهد
و آن کسی باشد که دوست دارد
راهکارهای عملی کاهش شرم از لکنت
برای کاهش شرم،مهمترین راهکار مقابله با چیزهایی است که خجالت میکشیم
در مورد آن صحبت کنیم
عواطف خود را در مورد آن ابراز کنیم
در مورد آن به دیگران یاد بدهیم
با آن راحت تر باشیم
در مورد آن فکر کنیم
در مورد آن یاد بگیریم
آن را داشته باشیم
آن را بپذیریم
بنابراین همانطور که در بخش های مختلف توضیح داده شده،تمرینات زیر به کاهش شرم کمک می نماید.
تمرینات حساسیت زدایی
صحبت درباره لکنت
آموزش دیگران درباره لکنت
هنگامی که کودکان شروع به راحت تر شدن با لکنت کردند،میل آنها برای اجتناب از لکنت زبان،و در نتیجه تنش و تقلای آنها به منظور جلوگیری از لکنت زبان کاهش می یابد. در نتیجه،کودک با تنش فیزیکی کمتری لکنت می کند و علاقه بیشتر به ارتباط آزادانه و گفتن آنچه که او می خواهد بگوید صرف نظر از اینکه فکر کند که لکنت می کند بیشتر میشود. افزایش راحتی با لکنت زبان می تواند به این معنا باشد که ناروانی باقی مانده برای شنونده ها قابل توجه نخواهد بود. بنابراین هنگامی که کودکان/بزرگسال پیشرفت کردند آنها نیاز به آموزش برای راحت بودن درباره لکنت زبان دارند. به این معنا که کودکان باید به مردم اجازه دهند تا لکنت شان را ببینند و بشنوند. البته آنها نیاز به صحبت درباره لکنت زبان با هر فردی که ملاقات میکنند را ندارند بلکه آنها نیاز دارند به راحتی کافی با لکنت باقی مانده صحبت کنند و برای مخفی کردن آن تلاش نکنند.
دستیابی به این درجه از راحت بودن با لکنت زبان، میتواند در ابتدا برای بعضی از کودکان/بزرگسالان سخت باشد،اما هدفی است که میتوانند در طی درمان به آن برسند. برای رسیدن به این هدف نقشه گروه های حمایتی بسیار مهم است.
به علاوه،کودکی که می آموزد چگونه شرم مربوط به لکنت زبان را مدیریت کند،می تواند شرم مربوط به جنبه های دیگر زندگی مثل صحبت در جمع،شرکت در بحث یا بازی های کلاسی،و یا موضوعات ناشناخته در مدرسه را نیز مدیریت نماید. بنابراین،کودکان/بزرگسالان که در گفتار درمانی به موفقیت دست یابند ممکن است تاثیرات مثبت دیگری را در زندگی شان ایجاد کنند.
بازسازی شناختی در لکنت زبان
راه دیگری که درمانگران میتوانند به کودکان/بزرگسالان در کاهش واکنش های منفی به لکنت زبان کمک کنند،از طریق بازسازی شناختی می باشد. بازسازی شناختی به افراد کمک میکند که در مورد مشکلاتی که با آنها در زندگیشان مواجه میشوند به طور متفاوتی فکر کنند. هدف،تغییر افکار و باورهای غیرمنطقی،از طریق ارزیابی آن باورها و مقایسه کردن آنها با شواهد موجود به صورت منطقی تر می باشد.فرایند این کار شامل کمک به افراد در شناسایی افکار جاری در مورد یک مشکل و پس از آن اصلاح تدریجی آن افکار برای کاهش مشکل است. این مراحل ممکن است شامل یادگیری در مورد گفتار روان و با لکنت،شناسایی منبع ترس همراه با لکنت زبان (مثلا واکنشهای شنوندگان)،تعیین اینکه آیا آن ترسها منطقی هستند با استفاده از ارزیابی موقعیت هایی که ایجاد اضطراب می کنند و خلق یک سری افکار و باورهای متفاوت بر اساس شواهد جدید باشد.
بازسازی شناختی
چگونگی افکار ما در مورد اتفاقی،چگونگی احساس ما را تعیین میکند.
بعضی از افکار ما نگران کننده هستند و در نتیجه باعث ایجاد احساس ترس در ما میشوند.
بعضی از افکار ما آرامبخش تر هستند و در نتیجه باعث ایجاد احساس ترس کمتری در ما می شوند.
اگر ما بتوانیم افکار نگران کننده خود را به افکار آرامبخش تر تغییر دهیم، احساس ترس کمتری می کنیم.
مراحل بازسازی شناختی
شناسایی افکار منفی که در پشت احساسات منفی قرار گرفتهاند.
جمع آوری شواهد برای افکار
آزمون کردن عواقب احتمالی اتفاق مورد هراس
ارزشیابی افکار بر اساس شواهد
تغییر افکار نگرانکننده به افکار آرامبخش
هدف ما متقاعد کردن کودکان/نوجوان به فکر کردن به شیوهای متفاوت نیست،بلکه ایجاد فرصتی است برای ارزشیابی کردن افکار فعلی خودشان. و از این طریق خودشان افکارشان را تغییر خواهند داد.
شناسایی افکار منفی که در پشت احساسات منفی قرار گرفتهاند.
به عنوان مثال،بعد از اینکه یک کودک/بزرگسال در مورد آنچه در حین لحظه لکنت انجام میدهد (در تمرین شناسایی لکنت) یاد گرفت،می تواند لیستی از آنچه چه باعث اضطراب در موقعیت های گفتاری خاص می شود ایران را تهیه کند. مثلاً،اگر موقعیت مورد هراس خواندن بلند در کلاس است،درمانگر و کودک/بزرگسال میتوانند از فعالیت «بارش فکری» برای کمک به کودک/بزرگسال استفاده کند. به این صورت که همه عواملی که در آن موقعیت باعث ترس او میشود،فکر کند.
جمع آوری شواهد برای افکار
برای آسان تر کردن این کار،گفتاردرمان میتواند به کودک/بزرگسال کمک کند تا یک لیست از همه چیزهایی که ممکن است وقتی که او بلند می خواند به بدی اتفاق بیفتد را بنویسد و ترس هایش را به آنها ارتباط دهد. شاید لیست شامل تولید یک قفل شدید،خندیدن سایر بچهها به او،از دست دادن جایگاهش،به خطا تولید کردن یک کلمه و غیره باشد.
آزمون کردن عواقب احتمالی اتفاق مورد هراس
گفتاردرمان باید این ترس ها را تایید کرده و به کودک/بزرگسال کمک کند تا بفهمد که این قابل درک است که او به این شیوه فکر و احساس کند. اما در همین زمان،گفتاردرمان میتواند به کودک/بزرگسال کمک کند تا آنچه را که در حقیقت اتفاق خواهد افتاد اگر یکی از اتفاقات مورد هراسش اتفاق بیفتد را در نظر بگیرد. اگر کودک/بزرگسال به این احتمالات به صورت یک فاجعه نگاه کند،گفتاردرمان پس از آن،میتواند یک سلسله مراتب حساسیت زدایی را برای کمک به او در جهت تجربه اتفاقات مورد هراس در یک موقعیت نسبتا امن و حمایتی انجام دهد. گفتاردرمان و کودک/بزرگسال می توانند در فعالیت های نقش بازی کردن درگیر شوند تا بفهمند واقعا چه اتفاقی می افتد اگر چه کودک/بزرگسال یک سلول طولانی را در هنگام خواندن نشان دهد. (در اینجا باز هم،کودک/بزرگسال می تواند از لکنت کاذب به عنوان راهی برای شناسایی راه های مختلف لکنت زبان استفاده کند هم زمانی که به لحظه لکنت هم حساسیت زدایی می شود.) در ابتدا،این فعالیتها در اتاق درمان صورت میگیرد،اگرچه کودک/بزرگسال در نهایت باید روی روشش بر اساس یک سلسله مراتب از موقعیتها (مثل خواندن در اتاق درمان وقتی دوستی آنجاست،خواندن در کلاس درس وقتی فقط گفتار درمانگر در کلاس حضور دارد،خواندن در کلاس وقتی درمانگر و معلم آن جا هستند و…) کار کند تا این نقطه که او قادر است با موقعیت مورد هراس «جهان واقعی» روبرو شود و ترس هایش را دوباره ارزیابی کند.
ارزشیابی افکار براساس شواهد
به این علت که کودک/بزرگسال در حساسیت زدایی درگیر شده است، خواهد فهمید موقعیت مورد هراس به اندازه ای که او فکر می کرده ترسناک نیست و اینکه حالا می تواند در مورد آن موقعیت به صورت متفاوتی شروع به فکر کند.از طریق این نوع بازسازی شناختی و تمرینهای حساسیتزدایی،گفتاردرمان میتواند به کودک/بزرگسال کمک کند که تفکرات و احساسات خود را در مورد لکنت زبان تغییر دهد به نحوی که او قادر خواهد شد آزادانه تر ارتباط برقرار کند و کمتر به صورت منفی لکنت واکنش نشان دهد.
تغییر افکار نگرانکننده به افکار آرام بخش
خودگویی مثبت،شیوهای است که افراد میتوانند برای تقویت تغییراتی که در حال انجام هستند در مواجه شدن با چالش های فکری که با آنها مواجه می شوند به کار گیرند.
برای کمک به مراجعین برای کسب این مهارت،در ابتدا میتوانیم به کودکان/بزرگسال شناسایی خود گویی های منفی و آسیب رسان را یاد دهیم. (برای مثال: وقتی من لکنت می کنم مردم فکر میکنند من مشکل ذهنی دارم.)در مرحله بعد تغییر ساختار این جملات را به جملات مثبت تر آموزش می دهیم. (برای مثال: من می دانم مشکل ذهنی ندارم… لکنت فقط یک مشکل گفتاری است)
ما میتوانیم از مراجعمان بخواهیم افکار منفی و مثبت مقابل آن را بنویسد و تاثیر هر کدام از گفته ها را بر روی احساسش از لکنت زبان ارزیابی کند.این تمرین به مراجع این امکان را می دهد یاد بگیرد زمانی که در مورد لکنت احساس ناامیدی و خستگی کرد،چگونه در مقابل افکار مایوس کننده اش مقابله کند و به چیزهای دیگری فکر کند که از فکر کردن به آنها احساس افتخار داشته باشد. این که می تواند افکار منفی را به افکار مثبت تر تغییر دهد و برقراری ارتباط بهتری داشته باشد.
مثالهایی از افکار نگرانکننده و آرام بخش در لکنت زبان
افکار نگران کننده
اگر من با صدای بلند درکلاس بخوانم روی هر کلمه ای لکنت می کنم و همه به من خواهند خندید.
من همیشه وقتی با دخترها/پسرها حرف میزنم لکنت می کنم.
من نمی توانم در کلاس به سوالات پاسخ دهم،چون اگر روزی کلمهای قفل کنم همه به من خیره میشوند.
من نمیتوانم… به خاطر اینکه….
اگر من لکنت کنم… پس…(اتفاق بدی خواهد افتاد)
افکار آرامبخش
ممکن است روی کلماتی لکنت کنم،اما دارم یاد میگیرم که زیاد در موردش نگران نباشم.
ممکن است بعضی از افراد به لکنت من بخندند ولی همه این طور نیستند. من در کلاس دوستانی دارم که هیچگاه نمی خواهند عمداً من را دچار احساس بدی کنند.
اشکالی ندارد گاهی موقع صحبت کردن با دیگران دچار لکنت شوم.
. گروه های خود یاری و حمایتی
راه دیگر برای کودکان/بزرگسالان برای کمک به غلبه بر واکنش های منفی به لکنت زبان،گروه های خود یاری و حمایتی است. حضور در این گروه ها به کودکان/بزرگسالان کمک میکند که درک کنند آنها در مواجهه با لکنت زبان تنها نیستند. گروه های خود یاری نه تنها به کودکان/بزرگسالان کمک میکنند تا سایر کودکان/بزرگسالان که لکنت می کنند را ملاقات کنند بلکه محیط امنی را ایجاد میکند برای صحبت در مورد لکنت زبان،برای شناسایی راههای مختلف واکنش به لکنت زبان و برای یادگیری اینکه مشکلی در لکنت کردن نیست. گروه های حمایتی همچنین به کودکان/بزرگسالان کمک میکند تا با بزرگسالانی که بر لکنت غلبه کرده اند ملاقات داشته باشند. این به آنها کمک میکند یاد بگیرند میتوانند چیزهایی را که میخواهند در زندگی انجام دهند،حتی اگر به لکنت زبان ادامه دهند. علاوه بر این به کودکان/بزرگسال کمک میکند تا ترس و اضطراب را کاهش دهند.
گروه های حمایتی حتی میتوانند به والدین کودکان/بزرگسالان دارای لکنت کمک کنند.به این صورت که این گروهها به آنها فرصت می دهند تا ببینند چگونه سایر خانوادهها با مشکلات حاضر مربوط به لکنت تطابق پیدا میکنند. البته در کشور ما چنین گروههایی برای کودکان و نوجوانان کمتر وجود دارند.
آیا لکنت زبان کودکان/بزرگسالان درمان می شود؟
لکنت یک اختلال پیچیده است که میتواند روی جنبههای زیادی از زندگی کودک/نوجوان تاثیر بگذارد،از جمله عملکرد آموزشی و تعامل اجتماعی. این اختلال ریشه هایی در جنبههای نورولوژیکی رشد دارد (زبانی،حرکتی و خلقی)،و تجربه اختلال،اجزای شناختی،رفتاری و عاطفی را در بر دارد که میتواند مانع توانایی کودک/ بزرگسال به منظور یک ارتباط برقرار کننده موثر شود. اینکه ماهیت اصلی اختلال لکنت زبان تاثیر زیادی روی کیفیت زندگی افراد داشته باشد بیشتر در بزرگسالان مشخص شده است،اگرچه تحقیقات جدید تاثیر زیاد آن را در کودکان و نوجوانان دارای لکنت نیز نشان دادهاند.
در درمان جامع،هدف یک رویکرد درمانی اساسی است که به منظور پرداختن به همه پیچیدگی های اختلال تلاش کند. البته،همه کودکان به هر یک از این بخش ها نیاز خواهند داشت. اگر کودکی نگرانی در یک ناحیه خاص نداشت،پس نیازی نیست ما آن حوزه را به برنامه ی درمانش اضافه کنیم. اما،باید حداقل این حقیقت را که بسیاری از کودکان به بعضی یا همه این نواحی نیاز دارند در نظر گرفت. اگر با تمرکز بیش از حد روی ویژگیهای قابل مشاهده اختلال،یا روی واکنش کودک/نوجوان به یک قسمت اختلال پرداخته شود،این پوشش پس درمان ناکامل خواهد بود.
به یاد داشته باشیم،قبل از اینکه افراد قادر به ایجاد تغییرات باشند،آنها باید
باور داشته باشند که تغییرات برای آنها مناسب است.
درک کنند که برای تغییرات مناسب هستند.
آنها معتقد باشند که میتوانند تغییرات را ایجاد کنند و یک احساس قوی « خود- کارایی» داشته باشد بنابراین کمک به کودکان به منظور ایجاد تغییر در گفتارشان مستلزم این است که ما به آنها کمک کنیم تا در واکنش هایشان تغییر ایجاد کنند.
درمان لکنت زبان در خانه- گفتاردرمانی در منزل لکنت زبان کودکان
یکی از خدمات مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه لکنت زبان ارائه گفتاردرمانی در منزل لکنت زبان می باشد. برخی از کودکان و نوجوانان به علت اعتماد به نفس پایین و شکست های پیاپی در درمان لکنت از حضور در مراکز درمانی اجتناب می کنند. خدمات گفتاردرمانی در منزل کمک بسزایی در زمینه درمان این کودکان می باشد. استفاده از تکنیک های مختلف درمانی و تجربه گفتاردرمانان کلینیک غرب تهران بهترین نتایج درمانی را برای کودکان رقم می زند.
جمع بندی
برای رسیدن به یک درمان موفق،گفتاردرمانی باید واکنشهای فرد به لکنتش را نیز در نظر بگیرد. این واکنش ها به سه دسته کلی واکنش های عاطفی،شناختی و رفتاری تقسیم میشوند. کار بر روی این بخش به کودک/بزرگسال کمک می کند تا اضطراب کمتری داشته باشد،اعتماد به نفس کافی برای صحبت کردن راحت را داشته باشد و از رفتارهای ثانویه و اجتنابی در مقابل لکنت زبان،استفاده نکند.
برای رسیدن به این هدف،روشهای حساسیت زدایی تدریجی،مقابله با شرم لکنت زبان و باز بودن درباره لکنت،همچنین روش های بازسازی شناختی و شرکت در گروه های حمایتی کمک کننده هستند.
مطالعات زیادی نشان داده اند که کودکان دارای لکنت زبان احتمالاً بیشتر از کودکانی که لکنت زبان نمی کنند، دیگر اختلالات گفتار و زبان را نشان می دهند. متداول ترین این مشکلات همراه،اختلالات صداهای گفتاری یا تولیدی گفتار است،که ممکن است تقریباً در ۳۰ تا ۴۰ درصد کودکان دارای لکنت همراه با لکنت اتفاق بیفتد. متخصص لکنت زبان کودکان اشاره می کنند که کودکان مدرسه ی رو دارای لکنت زبان به احتمال بیشتر اختلالات صداهای گفتاری را نشان میدهند. مظالعات دکتر لکنت زبان نشان داده شده است که وجود اختلال صدای گفتار به عنوان ریسک فاکتوری برای ثبات لکنت در سنین قبل از مدرسه مطرح شده است نگرانی دیگر فوق تخصص لکنت زبان کودکان ،این است که بعضی اختلالات زبانی،اختلالات حرکتی-دهانی،اختلالات شناختی،و اختلالات روانی مانند تندگویی،ممکن است در میان کودکان دارای لکنت نسبت به کودکان بدون لکنت شیوع بیشتری داشته باشد اگرچه تحقیقات در این زمینه هنوز در حال رشد است بهترین متخصص لکنت زبان در تهران با با توجه به اهمیت درمان به موقع لکنت به بررسی دقیق علائم همراه لکنت زبان در کودکان می پردازد و بهترین درمان را انتخاب می کند. یک دکتر خوب برای لکنت زبان از تمام تیم توانبخشی شامل گفتاردرمانی، کاردرمانی ذهنی و رفتاردرمانی و… جهت رسیدن به بهترین نتیجه درمانی استفاده می نماید. دکتر صابر در مرکز تخصصی درمان لکنت به صورت کاملا حرفه ای با بهرگیری از تیم جامع درمانی خود به درمان لکنت زبان در کودکان می پردازد جهت مشاوره رایگان می توانید با مشاورین ما تماس حاصل فرمایید.
برای تشخیص علت لکنت زبان به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای درمان لکنت زبان یکی از نکات مهم مراجعه به بهترین دکتر برای لکنت زبان است. تشخیص صحیح شدت لکنت زبان و اختلالات همراه با آن باید توسط یک دکتر خوب برای لکنت زبان انجام شود. وجود اختلالات ارتباطی می تواند به صورت قابل توجهی درمان را تحت تاثیر قرار دهد. کودکانی که هم لکنت و هم اختلالات صداهای گفتاری یا زبانی را نشان می دهند ممکن است به دوره درمانی طولانی تری نیازمند باشند. آنها ممکن است با احتمال بیشتری واکنشهای منفی از شنونده هایی که به سختی گفتارشان را درک می کنند،را تجربه کنند و نگرانی شان درباره روانی گفتارشان بیشتر باشد. بنابراین، ما باید به منظور تعدیل اختلالات همراه در کودکان دارای لکنت آماده باشیم. مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر با تجربه بالا در زمینه درمان لکنت زبان و در اختیا داشتن تیم درمانی مجرب در درمان لکنت زبان پیشرو می باشد.
تشخیص اختلالات تولیدی و یا زبانی توسط متخصص لکنت زبان
شاید متداولترین سوالی که ما درباره اختلالات همراه می پرسیم این است که «چه زمانی من آن ها را درمان کنم؟» اغلب این سوال حاصل این مفهوم است که «من می خواهم تولید یا زبان را درمان کنم،چرا که با این کار می توانم پیشرفتی در این زمینه ایجاد کنم و مشکلات ارتباطی را کاهش دهم.»
اگر چه بسیاری از درمانگران اعتقاد دارند که اگر روی اختلالات دیگر کار کنیم،لکنت بدتر شود. اما نتایج بعضی از تحقیقات این مطلب را تایید نکرده است. با این حال درمان اختلالات همراه باید محتاطانه توسط بهترین دکتر برای لکنت زبان و با در نظر گرفتن نیازهای کودک در هر دو مشکل انجام شود.
برای مثال هنگامی که در حال کار با کودکان دارای لکنت که اختلال صداهای گفتاری همراه دارند،هستیم،دکتر لکنت زبان با سه انتخاب اصلی روبهرو هستیم:
ابتدا درمان لکنت
ابتدا درمان صداهای گفتاری
درمان هر دو اختلال به صورت همزمان
با توجه به همه جنبه های لکنت،هیچ قانون محضی برای اجرای همه این موارد وجود ندارد،ما میتوانیم این حقیقت را به یاد آوریم که: اختلالات صدای گفتاری تقریباً از روزی به روز دیگر ثابت هستند،در حالی که لکنت زبان به علت ماهیت تغییر پذیرش،هم از لحاظ فراوانی و هم شدت متغیر است و امکان افزایش شدت لکنت زبان نیز وجود دارد.به این علت شاید بهتر باشد که تعدیل لکنت زبان حتی در یک شکل ابتدایی،قبل از درمان صدا های گفتاری آغاز شود.
متخصص لکنت زبان چگونه اهداف درمانی را انتخاب می کند؟
جالب است بدانید که یک کودک سن مدرسه با یک اختلال تاخیر تولیدی ممکن است همان واکنشهای منفی و نگرانیها درباره توانایی گفتارش را که یک کودک با یک اختلال لکنت زبان دارد،تجربه کند. بنابراین جنبه هایی از فرآیند درمان که باعث افزایش احساس راحتی کودک با ارتباط، پذیرش خطا های گفتاری و… را هدف قرار میدهد،برای کودکان با اختلالات همراه تولیدی نیز مفید خواهد بود.
برای کودکانی با اختلالات زبانی،انتخاب درباره زمان و چگونگی زمان مشابه است. اگرچه در مورد اختلالات زبانی،ممکن است دکتر لکنت زبان فرمول سازی زبانی،مشکلات بازیابی کلمه،آماده سازی جمله، دیدگاه گیری، داستان گویی ، و دیگر جنبه های زبانی،روانی گفتار کودک را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین،حمایت رشد زبانی کودک میتواند منجر به حمایت روانی کودک شود. صرف نظر از نوع و دیگر نگرانی های ارتباطی کودک با لکنت زبان،شاید بهترین توصیه این باشد که درمان برای اختلالات دیگر،دربافت درمان برای لکنت زبان مدنظر قرار داده شود نه به جای درمان لکنت زبان. به یاد داشته باشیم که حضور یک اختلال همراه نباید بهانه ای برای نادیده گرفتن لکنت زبان باشد.
درمان قطعی لکنت زبان کودکان
لکنت زبان در سنین 2 و3 سال می تواند کیفیت زندگی کودک را تحت تاثیر قرار دهد. کودک با لکنت زبان اعتماد به نفس پایینی دارد و در برقراری ارتباط و دوست یابی دچار مشکل می شود. رفتارهای وسواس گونه و اضطراب در کودکان با لکنت زبان بیشتر دیده می شود. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع لکنت زبان در کودکان موجب بهبود ارتباط کلامی کودک و اعتماد به نفس او می گردد. گفتاردرمانی لکنت زبان از درمان های مفید برای این کودکان می باشد که در کنار بازی درمانی و گروه درمانی با ایجاد موقعیت های واقعی کودک را در کنترل لکنت و درمان آن یاری می دهد. مرکز گفتاردرمانی لکنت زبان در تهران با در اختیار داشتن بهترین دکتر لکنت زبان و متخصصین لکنت زبان در کنار امکانات پیشرفته و روز دنیا نظیر سویچ صوتی و اتاق شنیداری در درمان اختلالات ربان به ویژه لکنت زبان و بهبود روانی گفتار در کودکان فعالیت می نمایند. متخصص لکنت زبان با تجربه بالا در حیطه درمان های مختلف لکنت با مشاوره به والدین روش ها و راهکارهای صحیح برخورد با لکنت در کودکان را آموزش می دهدن و والدین را در جهت برخورد مناسب با شرایط استرس زا آگاه می نمایند تا در کمترین زمان ممکن لکنت زبان را در کودکان درمان نموده و از بروز مجدد لکنت در کودک پیشگیری نمایند. برنامه های جامع درمانی نظیر گفتاردرمانی در منزل و گروه درمانی در آموزش صحیح ارتباط به کودک کمک می نماید تا با کنترل استرس از بروز مجدد لکنت جلوگیری نموده و یا لکنت خود را کنترل نماید.
توصیه های متخصص برای لکنت زبان و تنوع فرهنگی
ما گفتار درمانان در حال کار با کودکان/نوجوانان و خانواده هایی با سابقه های فرهنگی متنوع روبهرو هستیم و می دانیم که بافت فرهنگی مراجعان باید در برنامه ریزی برنامه درمانی فرد در نظر گرفته شود.
مواردی که در درمان لکنت در زمینه فرهنگ باید در نظر گرفته شود:
باورها درباره نقش خانواده و نقش گفتاردرمان در مداخله
استفاده از لغت شناسی درست برای توصیف اختلالات زبان
ادراک فرهنگی نسبت به جنسیت و سن کودک و گفتاردرمان
استفاده از عنوان های رسمی زمانی که اعضای خانواده مخاطب قرار میگیرند.
مشکلاتی که ممکن است به واسطه مشکلات زبانی تجربه شود.
موضوعات که بهطور مخصوص وابسته به کودکان دارای لکنت است:
ادراک خانواده یا فرهنگ از لکنت به عنوان یک اختلال ارتباطی
مناسب بودن تماس چشمی مستقیم در یک فرهنگ
چگونگی مواجه شدن فرد و خانوادهها با مسائلی مانند خجالت،اضطراب،یا شرمندگی
میزان تلاشی که از کودکان/نوجوانان در درمان انتظار می رود.
به دلیل اینکه برنامههای درمانی متناسب با نیازهای خاص هر مراجع طرح ریزی می شود،باید با هر یک از اعضای خانواده به منظور تعیین نگرشهای ایشان درباره این موضوع کار شود.
برچسب ها: دکتر لکنت زبان- دکتر لکنت- بهترین دکتر لکنت زبان در تهران- فوق تخصص لکنت زبان کودکان- دکتر خوب برای لکنت زبان- دکتر برای لکنت زبان- بهترین دکتر برای لکنت زبان-متخصص لکنت زبان کودکان-دکتر متخصص لکنت زبان- بهترین دکتر لکنت زبان-
تاثیرات مشکلات روانشناختی در لکنت زبان
اگر چه تعدادی از استراتژی های مفید برای کمک به کودکان/نوجوانان به منظور غلبه بر تاثیرات منفی و واکنش های شناختی به لکنت زبان مطرح شد،اما ما هنگام کمک به کودکان/نوجوانان برای برخورد با احساسات شان تنها نیستیم. برخی از کودکان/نوجوانان ممکن است واقعاً واکنشهای احساسی داشته باشند که تعدیل موثر آن برای گفتار درمانگر ممکن نباشد به کار تخصصی ویژهای از جمله روانشناسی در لکنت زبان نیاز باشد.
اگر احساس کردیم که یک کودک/نوجوان واکنشهای عاطفی و شناختی نسبت به لکنتش نشان می دهد که با پیشرفتش در درمان گفتار در تداخل است هرگز برای مشاوره با متخصصان سلامت ذهن، روانشناسان مدرسه یا مددکاران اجتماعی شک نکنیم. مسلماً به منظور دستیابی به موفقیت در مشارکت با دیگران متخصصان،باید به آنها درباره لکنت زبان آموزش دهیم.
موضوعات کلیدی آموزش به متخصصین لکنت زبان:
تغییر پذیری لکنت
این واقعیت که لکنت زبان یک مشکل روانشناختی یا احساسی نیست.
این واقعیت که مراحل آسان یا دارویی برای لکنت زبان وجود ندارد.
بیان اینکه تغییر گفتار لکنت شده میتواند برای کودک/نوجوان سخت باشد.
آموزش مهارت های پایه ارتباطی توسط دکتر متخصص لکنت
لکنت زبان میتواند تجربه ناخوشایندی برای گویندگان باشد. آنها نمیخواهند لکنت کنند و در نتیجه ممکن است راهکارهایی را به منظور تلاش برای کاهش یا حذف آن گسترش دهند. برخی از این راهکارها -مانند آنهایی که در درمان آموزش داده می شوند-می تواند مفید باشد. راهکارهایی نیز ممکن است کمی مفید باشد،اگرچه می توانند منجر به مشکلات بزرگ تری با ارتباط شوند.
یکی از راهکارهای مقابله با مشکلات که بسیاری از کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان آن را گسترش میدهند،اجتناب از موقعیت های گفتاری است. آن ها ممکن است وسوسه شوند تا از گفتار اجتناب کنند چرا که این اجتناب مانع لکنت کردن آنها می شود و در نتیجه مانع از احساس شرمندگی یا پریشانی همراه لکنت زبان در مقابل مردم دیگر میشود. اگر یک کودک اجتناب از صحبت داشته باشد،فرصت بکارگیری تجربه های کلیدی که به رشد مهارت های اجتماعی اش کمک می کند را از دست می دهد. در نتیجه،ما اغلب می بینیم کودکان دارای لکنت زبان در مهارت های کاربرد زبان (پرگماتیک) همانند همتایان شان پیشرفت نداشته اند. هنگامی که این کودکان مراحل درمان را طی میکنند و در نتیجه به صورت آزادانه تری شروع به برقراری ارتباط می کنند،ممکن است نیازمند کمک در زمینه جنبه های دیگر معاملات اجتماعی داشته باشند تا جایی که بتوانند ارتباط برقرار کننده های موثرتری شوند.
البته همه کودکان دارای لکنت زبان به درمان مهارتهای کاربرد زبان نیاز نخواهند داشت. هدف ما در این بخش حقیقتاً مشخص کردن برخی از جنبه های ارتباطی اجتماعی است که امکان دارد در یک رویکرد جامع درمانی نیاز به تعدیل آن باشد. آنچه در این مبحث دنبال میشود،مرور کلی جنبههایی از تعاملات اجتماعی است که بر طبق یافته ها بیشترین چالش را برای کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان دارد.
چالش های تعاملات اجتماعی در افراد دچار لکنت زبان
صحبت در زمانی که مطلبی دارند که میخواهند بگویند.
شروع و پایان یک مکالمه
تغییر یا حفظ یک موضوع
صحبت کردن با سبک مناسب اجتماعی و متناسب با سن
استفاده از مهارتهای اجتماعی خود در طی زمانی هایی که در حال لکنت هستند.
مشارکت و درک سرنخ های غیرکلامی از شنوندگان شان
سرنخهای غیر کلامی ممکن است مشکلات خاصی به دنبال داشته باشد چرا که کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان ممکن است واکنش های کم و طبیعی شنوندگان را به غلط به عنوان نشانه هایی از بی خبری،آشفتگی یا اذیت شدن با لکنت زبان تفسیر کنند. به عبارت دیگر،کودکان/نوجوانان ممکن است احساسات شان درباره لکنت زبان را به شنونده ها نسبت دهند و در نتیجه ممکن است باعث این باور در آنها شود که شنونده تحمل لکنت زبان را ندارد و ممکن است منجر به افزایش ترس از لکنت شود. البته،چون کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان اغلب با بیخبری و آشفتگی شنونده هایشان روبهرو میشوند،بنابراین ممکن است برای آنها سخت باشد تا به خوبی سرنخ های غیرکلامی آنها را تفسیر کنند.
گفتاردرمانی روی مهارت های ارتباطی کودکان لکنت زبان
خوشبختانه،بیشتر گفتاردرمانان لکنت زبان مهارت های لازم برای کمک به گسترش مهارت های تعامل اجتماعی کودکان را دارا هستند. به این صورت که می توان اجزای اصلی درمان پرگماتیک و زبانی را در درمان جامع برای کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان در صورت نیاز وارد کرد.به طور تجربی سه موضوع کلیدی که درمانگران ممکن است نیاز به تعدیل آن با کودکان/نوجوانان سن مدرسه دارای لکنت زبان باشند عبارتند از: تماس چشمی،نوبت گیری،مدیریت فشار زمان گفت و گو.
البته،این یک لیست کامل از مهارتهای پرگماتیک چه کودکان/نوجوانان نیاز به پیشرفت در آنها دارند نیست،و هر مراجع در حوزههای مختلف نیازهایی دارد.
-تماس چشمی در لکنت زبان
بسیاری از کودکان دارای لکنت زبان،مخصوصاً کودکان بزرگتر و نوجوانان،تماس چشمی ضعیفی زمان صحبت با دیگران دارند.تماس چشمی ضعیف می تواند به عنوان نشانهای مبنی بر اینکه گوینده نسبت به لکنتش دستپاچه یا شرمنده است دریافت شود. در نتیجه،بسیاری از درمانگران به منظور کمک به افزایش تماس چشمی کودکان در طی هم گفتار روان و هم گفتار دارای لکنت کار کردهاند. تماس چشمی خوب می تواند بیانگر آگاهی،اعتماد به نفس،و اطمینان باشد،تماس چشمی ضعیف می تواند بیانگر اضطراب،شرمندگی و ناراحتی باشد. با این وجود،یک کودک/نوجوان باید یاد بگیرد که حفظ همیشگی تماس چشمی مدنظر نیست. هدف کار روی تماس چشمی کمک به مراجع در جهت پیشرفت تماس چشمی مناسب از نظر اجتماعی است. به عبارتی دیگر،یک کودک/نوجوان دارای لکنت زبان باید به اندازه همسالان خود تماس چشمی داشته باشد،نه بیشتر و نه کمتر.به این صورت که نه چشم از مخاطبینش بردارد که نشان دهنده احساس شرم است و نه به شنوندگان آن چنان خیره شود آنها احساس راحتی نکنند. ما اغلب می بینیم که کودکان/نوجوانان پس از درمان تماس چشمی غیر طبیعی نشان می دهند و این می تواند مشکلاتی را با تعاملات اجتماعی اش به همراه داشته باشد.
به منظور کمک به حفظ تماس چشمی مناسب،باید مطمئن شویم که او به وسیله احساساتش درباره لکنت زبان تحت تاثیر قرار نمی گیرد. یکی از نتایج مثبت برخی از این درمانها این است که حفظ تماس چشمی مناسب را برای کودک آسانتر می کند. از طریق نقش بازی کردن و دیگر فعالیت هایی که ارزش استفاده از تماس چشمی مناسب را برجسته میکند،می توان این کار را تمرین کرد.هنگامی که مراجع اعتماد به نفس در توانایی صحبت کردن خود یافت،و هنگامی که کل مهارتهای ارتباطی اش پیشرفت کرد،در نتیجه تماس چشمی مناسبتری نیز خواهد شد.
-فشار زمان در لکنت زبان
همه گویندگان در موقعیتهای محاوره احساس فشار زمان دارند. واکنش های کلامی و غیرکلامی شنوندگان، میزان زمان موجود برای مکالمه،و رقابت های طبیعی در میان گویندگان برای زمان صحبت،همه در احساس گوینده مبنی بر اینکه باید عجله نکند شرکت دارند. زمانی که گویندگان فشار زمانی را احساس می کنند،ممکن است تغییراتی در گفتارشان ایجاد شود،مانند کاهش تعداد یا دیرش مکث ها،افزایش سرعت گفتاری،دقیق فکر نکردن درباره آنچه که می خواهند بگویند،یا صرفاً احساس عجله. بیشتر این موارد احتمال ناروان شدن فرد را افزایش میدهد،که این هم برای افراد دارای لکنت زبان و هم برای افرادی که لکنت ندارند صدق می کند،اما نتیجه افزایش فشار زمانی میتواند مخصوصاً برای کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان مشکل آفرین باشد.
به منظور غلبه بر استرس های مرتبط با افزایش فشار زمانی،مراجعان می توانند یاد بگیرند که اشکالی ندارد به اندازهای که نیاز دارند زمان مصرف کنند، حتی اگر باور داشته باشند که شنونده از آنها می خواهد که عجله کنند. به عبارت دیگر،آنها باید «در مقابل فشار زمانی مقاومت کنند». برای کودکان کوچکتر،سعی کنیم فشار زمانی را با دادن فرصت کافی برای صحبت کردن،از طریق کمک به خانواده ها و دیگران در محیط کودک کاهش دهیم. ما میتوانیم این کار را از طریق آموزش به آنها درباره اهمیت نوبت گیری مناسب و از طریق کمک به آنها جهت تمرین دادن فرصت مناسب به کودک برای برنامهریزی و تولید گفته ش انجام دهیم. البته،ما نمی توانیم به کاهش فشار زمانی در همه موقعیتهای زندگی کودک امید داشته باشیم-و هر چقدر بزرگتر می شود،او بیشتر با فشار زمانی در زندگی اش رو به رو خواهد شد.در نتیجه کودکان باید تحمل فشار زمانی را یاد بگیرند و منتظر بمانند تا زمانیکه آنها (و مکانیسم گفتاریشان) قبل از تلاش برای صحبت کردن آماده شود.
تمرین انتظار تا زمان آمادگی برای ثبت برای برخی کودکان مشکل است،برای همین نیاز دارند تا بازخوردهایی که معتقدند از شنونده ها دریافت می کنند را نادیده بگیرند. ممکن است لازم باشد زمان بیشتری را صرف کنیم تا اطمینان پیدا کنیم که کودکان منطق مقاومت در برابر فشار زمانی را درک کردهاند. استفاده از فلوچارت و دیگر تصاویر گرافیکی به منظور تقویت پیامی مبنی بر اینکه مقاومت در برابر فشار زمانی حقیقتاً به داشتن ارتباط موثرتر کودک کمک میکند،موثر است.در این تصاویر می توانیم نشان دهیم که چگونه آموزش در باره داشتن تفکر متفاوت درباره فشار زمانی می تواند به داشتن ارتباط موثر تر کمک کند.ما همچنین می توانیم به دانش آموزان از طریق الگوهای بازسازی شناختی به منظور مقایسه تفکرات کهنه و تفکرات جدید توضیح داده شده در مورد فشار زمانی استفاده کنیم.
-نوبت گیری در لکنت زبان
نوبت گیری مناسب از جانب شنوندگان میتواند دفعاتی که گفتار کودک/نوجوانان متوقف میشود را کاهش دهد،و در نتیجه میتواند فشار زمانی را در زمان تلاش برای صحبت کردن کاهش دهد. برای یک کودک /نوجوان دارای لکنت زبان سخت است که نوبت صحبت کردنش را حفظ کند،بنابراین شنونده ها باید منتظر نوبت خودشان ماندن را،یاد بگیرند. همزمان،یک کودک/نوجوان دارای لکنت زبان نیز باید تحملش را برای زمان هایی که دیگران گفتار او را قطع میکنند بالا ببرد تا گفتارش بیش از حد مختل شود.
گاهی اوقات،ممکن است برای یک کودک دارای لکنت زبان منتظر نوبت ماندن برای صحبت کردن سخت باشد.و زمانی که احساس می کند راحت تر می تواند صحبت کند بدون توجه به این که نوبت صحبت کردن او نیست تصمیم بگیرد صحبت کند. بنابراین،ما میتوانیم قوانین مناسبی برای نوبت گیری را در حین صحبت با فرد دارای لکنت زبان مرور کنیم و هنگامی که اعتماد به نفس کودک/نوجوان در زمینه توانایی گفتارش افزایش یافت،بهتر قادر خواهد بود تا منتظر نوبتش باشد بدون اینکه درباره اینکه آیا قادر به خروج کلمات در زمان نوبتش خواهد بود یا نه،نگران باشد.
جمع بندی
مهارت های ارتباطی خوب،موفقیت ارتباطی را افزایش میدهد. بهطور کلی،گفتاردرمانی که با کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان کار می کنند،بر روی لکنت زبان به عنوان اولین اختلال تمرکز میکنند. اگرچه در بسیاری از مراجعان فقط تمرکز کردن بر روی لکنت زبان کافی است ولی در بعضی از مراجعان نیاز به در نظر گرفتن سایر اختلالات ارتباطی دیگر نیز می باشد.
سوالات متداول:
1- آیا متخصص لکنت زبان برای کودکان و بزرگسالان متفاوت است؟
برخی متخصصان صرفاً روی گروه سنی خاصی (مثلاً کودکان) تمرکز میکنند. بهتر است پیش از انتخاب، حوزه تخصصی فرد را بررسی کنید تا با نیازهای شما هماهنگ باشد.
2-آیا متخصص لکنت زبان باید با خانواده بیمار همکاری کند؟
بهترین متخصصان جلسات مشاوره منظم با خانواده برگزار میکنند و آموزشهایی برای تقویت نقش حمایتی خانواده در محیط خانه ارائه میدهند.
درمان لکنت زبان و نوک زبانی حرف زدن کودک در مرکز گفتار درمانی لکنت زبان
مرکز گفتاردرمانی کودکاندکتر صابر به تشخیص علایم لکنت زبان در کودکان و درمان نوک زبانیحرف زدن و لکنت زبان در کودکان به صورت تخصصی توسط گفتاردرمانی پیشرفته مرکز می پردازد. مشکلات نوک زبانی حرف زدن و علائم لکنت زبان در کودکان جزو اختلالات ناروانی طبیعی گفتار کودکان به حساب می آید. این ناروانی گفتار موجب اعتماد به نفس پایین و مشکلات رفتاری در کودک مبتلا به لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن می شود. با درمان لکنت زبان به کودک کمک می شود زندگی نرمالی را تجربه کند. گفتار درمانی در منزلاز دیگر خدمات درمان لکنت زبان و درمان نوک زبانی حرف زدن در کودک می باشد.
علائم لکنت زبان در کودکان- تشخیص لکنت زبان
تکرار صدا های منفرد،هجاها،کلمات یا عبارات هنگام تلاش برای برقراری ارتباط از علائم لکنت زبان است.
شروع دیر هنگام گفتار و زبان از دیگر موارد تشخیص لکنت زبان است.
انتظارات و توقعات غیر منطقی اعضای خانواده در زمینه رشد و تکامل گفتار و زبان.
برچسب زدن فرد به خودش به عنوان لکنتی.
مراجع با لکنت زبان شیوه گفتار خود را نوعی نقص در زبان اجتماعی یا حرفه ای تلقی می کند.
به کارگیری گفتههای نامشخص،بریده بریده و سریع با عبارات و کلمات غالباً در یکدیگر اقدام شده بدون وجود ترس،پیش بینی،یادر که مشکل (پریده گویی) از علایم لکنت زبان است.
اهداف گفتار درمانی در لکنت زبان و نوک زبانی حرف زدن کودک
ایجاد و گسترش گفتار مکالمه ای در کودک با لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن که حداقل در ۹۵ درصد موارد ناروانی گفتار نداشته باشد.
در گفتار درمانی لکنت زبان حفظ روانی از طریق کاربرد دائمی راهکارهای خود-کنترلی در درمان لکنت زبان موثر است.
تقویت و ترغیب گفتار روان در موقعیت های روزمره توسط خانواده و سایر بستگان نزدیک فرد مبتلا به لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن
نکات قابل توجه گفتاردرمانی لکنت زبان و گفتار درمانی در درمان نوک زبانی حرف زدن کودک
یک ارزیابی کامل گفتار-زبان با تمرکز خاص روی روانی گفتار ترتیب دهید،انواع ناروانی گفتار و نیز بسامد وقوع و شدت این ناروانی گفتار را در خواندن و مکالمه ارزیابی کنید،رفتارهای تقلایی در لکنت زبان را یادداشت نمایید (برای مثال پلک زدن, تنش سر و گردن).
اگر کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار دانش آموز است،یک جلسه تفسیر اطلاعات با افراد مرتبط ترتیب دهید تا یافتههای ارزیابی به بحث گذاشته شده و برنامه مداخله ای جهت درمان نوک زبانی حرف زدن ارائه شود.
با کودک مبتلا به لکنت زبان انواع ناروانی های گفتار او را به بحث بگذارید( مانند کشیده گویی کلمات،تکرار آواها،کلمات یا عبارات،به میان اندازی،استفاده از کلمات شکسته). نوع ناروانی گفتارش را تقلید کنید و رفتارهای مختلفی که با ناروانی طبیعی گفتار ایجاد می شوند را برایش شرح دهید.
از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید تا موقعیت هایی را که در آنها لکنت زبان او زیاد میشود (مثل صحبت کردن با غریبه ها یا صحبت کردن با تلفن) و یا کم میشود یا اصلا وجود ندارد (مثل گفت و گو با دوستان نزدیک) توصیف میکند،از او بپرسید که آیا در موقعیت های گفتاری حساس اضطراب یا شرم و خجالت دارد.
سلسله مراتبی از موقعیتهای گفتاری مربوط به کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار تهیه کنید،آنها را به ترتیب از کمترین شدت لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن تا بیشترین شدت تنظیم نمایید.
به کودک با اختلال ناروانی گفتار شیوه های آرمیدگی پیشرونده عمیق عضلانی و تنفسی را آموزش دهید تا او تمایز بین حالت تنش عضلانی و آرامش را متوجه شود.
کودک با اختلال نوک زبانی حرف زدن را به سمت تمرینات تجسم کنترل شده،هدایت نمایید. هنگام تجسم موقعیت های گفتاری،سلسله مراتب ساده ترین تا سخت ترین موقعیت را رعایت نمایید،از او بخواهید که گفتار روان را در هر یک از سطوح مجسم کند.
موقعیت هایی را که از فهرست سلسله مراتب اضطراب کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار انتخاب کردهاید به نمایش بگذارید،به تدریج مشکل را اضافه کنید،از او بخواهید تا میزان آرامش خود را در آن موقعیت بررسی نماید،حداقل به ۹۵ درصد روانی در هر سطح دست پیدا کنید.
کودک مبتلا به لکنت زبان را در موقعیت های واقعی زندگی خارج از کلینیک گفتار درمانی همراهی نمایید،با موقعیت هایی که در آن روانی به سهولت ایجاد میشود،شروع کنید (برای مثال صحبت کردن با دوستان) و سپس به سمت موقعیتهای مشکل پیش بروید (مثلاً صحبت کردن کودک مبتلا به نوک زبانی حرف زدن با فروشنده یا تماس تلفنی) از اطمینان آفرینی،رهنمودهای آرامبخش و تقویت موفقیتها استفاده نمایید.
به کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار بیاموزید که دم عمیق و بازدم آهسته انجام بدهد،و مسیر هوا را باز و بدون تنش نگه دارد و این کار را چندین بار تکرار کند.
جریان هوای کنترل شده را به کار بگیرید،از کودک مبتلا به لکنت زبان بخواهید که چند بار به آرامی صدای را آوا سازی نماید
آوا سازی با شروع راحت را به کار بگیرید،از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید که هجا ها و کلماتی را که با واکه ها شروع می شوند ادا کند،سپس این کار را تا بیان عبارات کوتاه توسعه دهید.
انواع مختلف ناروانی طبیعی گفتار را الگو دهید و از کودک با اختلال گفتار نوک زبانی حرف زدن بخواهید که آنها را تقلید کند،از کودک با مشکل نوک زبانی حرف زدن بخواهید که متن های کوتاه را بخواند و تعمدا روی کلمات مشخصی ،مکث نماید و سپس کلمه هدف را به صورت روان ادا کند. (من سا-سا-سا- سالاد می خواهم).
در گفتار درمانی لکنت زبان به کودک آموزش دهید تا جایگاه تولیدی مربوط به لب ها و زبان را به آرامی ایجاد کند تا شدت فشار در تولید همخوان های انفجاری در موقعیت آغازین کلمات کمتر شود،تمرینات تولیدی گفتار درمانی در لکنت زبان را که منجر به تماس خفیف اندام های گویایی در جایگاه های تولید می شود،به کار بگیرید.
لکنت زبان ارادی و تماس خفیف اندامهای تولیدی را به کار ببرید،به کودک با اختلال ناروانی گفتار بیاموزید که به سهولت و با سرعت کم رویی هجاهای لکنت شده روش واگویی را به کار بگیرد (تو-تو- تو- توپ) زمانی که کودک مبتلا به لکنت زبان روی روش واگویی تسلط پیدا کرد،تمرین را به سطح عبارت و جمله توسعه دهید،به کودک با اختلال گفتار نوک زبانی حرف زدن بیاموزید که روش واگویی را در حالت محاوره وقتی که مشکل را پیش بینی می کند،به کار بگیرید.
به کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار روش های خود – بازبینی را بیاموزید تا از این طریق تعیین نماید کدام علائم جسمانی (نظیر تنش عضلانی یا علائم غیر ارادی) لحظه شروع احتمالی لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن را نشان می دهند.
نشانه هایی که منجر به پیشبینی میشوند را به کار بگیرید،به کودک مبتلا به لکنت زبان بیاموزید هنگامی که لکنتش را پیش بینی می کند (قبل از کلمه پیش بینی شده) سرعت گفتارش را کاهش دهد،شروع راحت را به کار بگیرد یا روی کلمه هدف واگویی کند،و سپس ناروانی گفتار کنترل شده را در کلمات بعدی به کار گیرد تا سرعت گفتار به حالت طبیعی برگردد.
به کودک با اختلال گفتار نوک زبانی حرف زدن روش رهایی اصلاحی را بیاموزید به این طریق که کلمه لکنت شده را در همان ابتدا متوقف کرده و سپس بقیه آن را با کاهش سرعت ناروانی گفتار ادا کند و بدون مکث کلمه را کامل کند ( غَ- غذا) .
به کودک با اختلال ناروانی گفتار بیاموزید که بعد از کلمه لکنت شده مکث کند و رفتارهای ناروانی اش را تحلیل کند،تصمیم بگیرد که چه تغییراتی ایجاد کند،سپس کلمه را با تغییرات مناسب تکرار کند (ناروانی: غَ – غَ – غَ غذا مکث : آرامش، اجرای روش حذف: غذا ) .
در درمان نوک زبانی حرف زدن بیاموزید که سرعت گفتارش را به سطحی که در آن مشکل اتفاق نمی افتد برساند و این کار را با خواندن متون با سرعت 60 کلمه در دقیقه انجام دهد،به تدریج تعداد کلمات در دقیقه را افزایش دهد،روانی را در هر سطحی حفظ کند تا به ۱۲۰ تا ۱۵۰ کلمه در دقیقه برسد.
در درمان لکنت زبان از کودک بخواهید که متن را برعکس (به سمت عقب) بخواند تا برون ده کلامی با سرعت کم را حس نماید،از او بخواهید که متن را به جلو بخواند و سرعت کند گفتارش را حفظ نماید.
بعد از تنظیم مترونوم در سرعت پایین،گفتاری با سرعت یک هجا در هر ضربه را الگو بدهید،از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید که تقلید کند. در حین انجام تمرین گفتار درمانی لکنت زبان به تدریج سرعت مترونوم را افزایش دهید،وقتی که به سرعت قابل قبول بدون لکنت زبان رسید،مترونوم را به این ترتیب حذف کنید که در ابتدا گفتار با یک ضربه (تیک) مترونوم آغاز شود و سپس آن را خاموش کنید،کودک مبتلا به لکنت زبان را ترغیب نمایید که گفتار را با همان سرعت ادامه بدهد. در مراحل آخر،قبل از شروع گفتار،سرعت را با مترونوم تثبیت نمایید،آن را خاموش کنید،و از او بخواهید که با همان سرعت صحبت کند.
از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید که فهرستی از تک کلمات را بخواند،اگر روی کلمه لکنت کرد،او را متوقف کنید،تولید صحیح کلمه را الگو بدهید،از کودک با لکنت زبان بخواهید که آن را روان بگوید و سپس ادامه بدهد،این روش را ادامه دهید،به تدریج طول گفته ها را افزایش دهید تا 90 الی 95 درصد روانی را به دست آورد.
در گفتار درمانی در ناروانی گفتار بعد از ایجاد الگوی گفتار آهسته با تولید اغراقآمیز،از کودک مبتلا به بخواهید که از این الگو در زمانی که متون کوتاه خوانده می شود و در زمان کاربرد گفتار خود انگیخته تقلید کند،روی یک نظام علامتی به توافق برسید برای مثال،بالا بردن دست که در زمان غیر قابل قبول شدن سرعت و وضوح گفتار به او نشان دهد که باید سرعت را کم کند و با دقت بیشتری صحبت کند.
به منظور آموزش کودک مبتلا به لکنت زبان جهت ایجاد مکث های اغراق آمیز بین عبارات و جملات در خواندن و گفتار خود انگیخته،از الگو دادن و تمرین گفتاردرمانی لکنت زبان استفاده نمایید،یک نظام علامتی را برای نشان دادن زمانی که مکث او کافی نیست به کار بگیرید.
در گفتار درمانی ناروانی گفتار الگو دادن و تمرین رفتاری را برای آموزش کودک با اختلال نوک زبانی حرف زدن به کار بگیرید تا با تاکید بیشتری روی هجا هایی که به طور طبیعی غیر موکد هستند، صحبت کند،جهت تفهیم آن که هنگام خواندن یا گفت و گو باید تاکید بیشتری بر هجاها داشته باشد از یک نظام علامتی استفاده کنید.
در جلسات گفتاردرمانی ناروانی گفتار از طریق ثبت موقعیت های گفتاری و ترسیم نمودار ناروانی گفتار که اتفاق میافتد،کودک مبتلا به لکنت زبان را تشویق نمایید تا مهارت های خود کنترلی را بسط و توسعه دهد،آنچه را که در دفتر روزانه قید میشود،تحلیل نمایید تا شیوه های انطباقی که در آینده باید به کار گرفته شود،تشخیص داده شوند.
به خانواده کودک با اختلال ناروانی گفتار و سایر بستگان نزدیک آموزش دهید که انقطاع روانی را تشخیص بدهند و گفتار روان را از طریق همراهی کردن،الگو دادن و تقویت گفتار مناسب ترغب نمایند.
کودک مبتلا به لکنت زبان را در گردش های خارج از کلینیک گفتاردرمانی همراهی کنید تا اطمینان حاصل نمایید او گفتار روان را به موقعیت های روزمره انتقال داده و راهکارهای خود کنترلی را دائماً استفاده می کند.
در تشخیص لکنت زبان و درمان لکنت زبان همچنین درمان نوک زبانی حرف زدن، گفتاردرمانی در ناروانی گفتار موثر است.
لکنت زبان در کودکان یک اختلال شایع در سنین 2 تا 5 سالگی می باشد. کودکان مبتلا به لکنت با مشکلات فراوانی در زمینه ایجاد ارتباط صحیح، دوست یابی، اختلالات ـموزشی و… مواجه هستند. مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر در حیطه درمان اختلال لکنت در کودکان با استفاده از تکنیک های روز دنیا نظیر سنسوری روم، اتاق شنیداری و گفتار درمانی برای لکنت فعالیت می نماید. با توجه به این نکته که تعیین علت لکنت زبان در روند درمان بسیار موثر می باشد. تیم تخصصی مرکز گفتار درمانی در لکنت زبان ما به بررسی دقیق مشکلات کودک می پردازد. آقای دکتر صابر مدرس دانشگاه شهید بهشتی با تجربه بالا در زمینه کودکان مبتلا به لکنت به تشخیص و درمان علل لکنت در کودکان می پردازد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
فعالیت ها و مشارکت های اجتماعی کودکان با لکنت زبان
کودکان / نوجوان راه هایی را برای کاهش آسیب لکنت از طریق افزایش روانی و تغییر لکنت بوسیله ی تغییر در زمان بندی و تنش یاد گرفته است. کودک / نوجوان اضطراب و ترس، تنش، تقلا و اجتناب، افکار منفی و سایر واکنشهای عاطفی، رفتاری و شناختی را از طریق حساسیت زدایی و بازسازی شناختی کاهش داده است کودک و نوجوان یاد گرفته است که تاثیرات منفی محیط را توسط آموزش والدین، معلمان و همسالان در مورد لکنت زبان کاهش داده است. و دست آخر کودک / نوجوان یاد گرفته است مجبور نیست به لکنت زبان اجازه دهد او را در زندگی عقب نگه دار.د با همه ی این تغییرات احتمال بیشتری به وجود میآید که کودک / نوجوان در فعالیت های روزانه و اتفاقات زندگی شرکت کند صرف نظر از این حقیقت که او لکنت می کند. هدف کلی درمان لکنت زبان کمک به کودک/ نوجوان در کاهش تاثیر منفی مربوط به لکنت زبان است و بسیاری از فعالیتهای درمانی که پیشتر توضیح داده شد به انجام این امر کمک میکند. درمانگر میتواند برای کمک بیشتر به کودک / نوجوان برای کاهش تاثیر منفی لکنت با اطمینان دادن به کودک / نوجوان که قادر به استفاده از شیوه هایی که او در درمان یاد گرفته، در موقعیت های گوناگون زندگی واقعی، است کار کند. به عبارت دیگر کلید کاهش تاثیر منفی لکنت زبان، افزایش تعمیم یا انتقال می باشد. متاسفانه تعمیم می تواند چالش برانگیز باشد. بسیاری از نویسندگان در مورد مشکلات افراد در تعمیم مهارت هایشان به خارج از اتاق درمان نوشته اند. و بسیاری از رویکرد های وابسته به برنامه، راهبردهای جز به جز تعمیم را برای کمک به این کار با یکدیگر ترکیب کرده اند. اگر تعمیم کسب نشود، برونداد مشکوک است. روانی در محدوده ی اتاق درمان خوب است، ولی روانی صرفا در محدوده اتاق درمان بی فایده است. به علاوه پذیرش، توانایی گفتار آزادانه، توانایی کنترل تنش و سایر منافع درمانی اگر به یک مکان واحد امن محدود شده باشند بی شک بی فایده است. بنابراین درمانگر باید به کودک / نوجوان کمک کند تا این مهارتها را به خارج از اتاق درمان انتقال دهد. راه های مختلفی وجود دارد که درمانگران میتوانند در این زمینه برای کمک به مراجعانشان انجام دهند. قطعا کلید موفقیت ۱. تمرین در طی زمان و ۲. در موقعیت های گوناگون می باشد.
انجام تمرینات
به عنوان درمانگر، شما می دانید که بسیاری از کودکان / نوجوانان علیرغم داشتن اختلال ارتباطی در انجام پایدار تمرینات خود مشکل دارند. به زبان ساده، صرف زمان برای انجام تمرینات، آنها را از کارهایی که باید انجام دهند دور می کند علاوه بر این ممکن است انجام تمرینات گفتار درمانی در محیط واقعی برای آنها سخت باشد.
دلایل سختی تمرینات گفتار درمانی در محیط واقعی :
به کارگیری روشهای گفتاری سخت
آنها دوست ندارند حس کنند که نسبت به همسالان خود متفاوت هستند
شیوه های متفاوت از آنچه آنها به آن عادت کرده اند
مسلماً اما به علت اینکه تمرینات سخت هستند از درخواست خود برای تمرین کردن مراجعان صرف نظر نمیکنیم. چرا که آنها قطعاً نیاز به تمرین کردن دارند. بلکه این مسئولیت را داریم تا فضایی را ایجاد کنیم که انجام تمرینات تجربه ی مثبت و ابزاری مناسب برای موفقیت کلی کودکان / نوجوان در درمان باشد.
اولین قدم درگیر شدن در فعالیت های حل مسئله و بارش فکری در مورد علل تمایل نداشتن به انجام تمرینات و راه حلهای آن با مراجع می باشد. بعد از اینکه ما دلایل انجام ندادن تمرینات آنها را متوجه شدیم بازهم اعتقاد بر این داریم که باید تمرین بدهیم و آنها را تشویق به انجام تمرینات کنیم.
عواملی افزایش احتمال تمرین کردن در کودکان / نوجوانان با لکنت زبان
دانستن منطق انجام دادن تمرینات
دیدن منافع انجام تمرینات مثل افزایش روان گفتار، کاهش سختی به کارگیری شیوه ها، افزایش مهارت های ارتباطی
نکاتی در مورد درگیر شدن والدین در تمرینات
تا زمانی که والدین درک درستی از شیوه ی مورد تمرین پیدا نکرده اند، نباید در انجام تمرینات درگیر شوند. این کار باعث میشود که والدین کودک / نوجوان با لکنت زبان را تشویق به تمرین شیوه به صورت نادرست نکنند.
والدین نباید در نقش گفتار درمانگر قرار بگیرند. آنها میتوانند شنوندگان و یا شرکای تمرینی خوبی باشند و از زمان تمرین به عنوان فرصتی برای تصحیح و یا انتقاد در مورد نحوه ی به کارگیری شیوه ها توسط فرزندانشان استفاده نکنند. اگر احیانا والدین معتقد هستند که فرزندانشان اشتباه تمرین میکند باید با گفتار درمانگر تماس گرفته و در این مورد با او صحبت کنند.
علت این دو نکته این است که تمرین نادرست با والدین و یا تمرینی که انتقاد والدین را در بر داشته باشد بر روی ارتباط بین کودک / نوجوان و والدین او تاثیر منفی می گذارد. همچنین انگیزش کودک برای انجام تمرینات و احتمال تمایل او برای استفاده از شیوه ها را با والدینش کاهش میدهد. و در نتیجه موفقیت کودک / نوجوان در تعمیم دهی شیوه ها دچار مشکل میشود. در نهایت، مثل کسی که در رژیم غذایی قرار دارد هر چه قدر رژیم سخت تر و محدودتر باشد در نتیجه سخت تر در طی زمان حفظ میشود شما نیز این اصل را در درمان در نظر بگیرید که برای کسب موفقیت در درمان باید اهداف و انتظارات، واقعی و قابل دستیابی باشند. موفقیت، ایجاد موفقیت میکند. استفاده ی موفق از ابزارهای مدیریت گفتار در بعضی از موقعیت ها منجر به استفاده ی موفق از این ابزارها در موقعیت های دیگر میشود. هدف گذاری متناسب با سطح توانایی مراجع (به معنای سطحی که فرد قادر به دستیابی آن است) باعث موفقیت بیشتری در انتقال درمان میشود.
پایداری در انجام تمرینات
برای اینکه کودک / نوجوان با لکنت زبان به صورت پایدار و روتین تمریناتش را انجام دهد و برای ایجاد و حفظ تغییرات درمانی، تلاش منظم و مداوم داشته باشد، چنین مفهوم را باید در سیستم باورهای او قرار داد.
مفاهیمی که به پایداری انجام تمرینات کمک می کنند :
چرا او در حال چنین کاری در درمان میباشد؟ (منطق انجام تمرین خاص)
چگونه باید تمرین کند تا به موفقیت دست پیدا کند؟ (نحوه دقیق انجام تمرین)
چه مزایایی برای تمرین کردن برای او وجود دارد؟ (مزایای انجام تمرین)
راهکارهای دیگری که پایداری انجام تمرینات را تشویق میکنند :
هدف گذاری برای درمان با مشارکت خود کودک / نوجوان
استفاده از سلسله مراتب در ساختار درمان برای اینکه فعالیت های درمانی خیلی سخت نباشند و یا زود معرفی نشوند
آموزش راهکارهای حل مسئله به کودک / نوجوان برای اینکه زمانی که در مسیر تمرینات به مانعی برخورد می کنند از آنها استفاده کنند
پیگیری مداوم و منظم تمرینات منزل برای افزایش مهارتهای فرا گرفته شده در درمان
اصلی ترین اطلاعاتی که شما باید در موقع تمرین از مراجع بخواهید جمعآوری کند (چه ، کجا و به چه مدت) است. این فرآیند می تواند توسط فرم های ساده اب به مراجع میدهید صورت گیرد.
برای کودکان کم سال تر ویا مراجعانی که در ابتدای درمان قرار گرفته اند و هنوز آمادگی پذیرش مستقل مسئولیت برای طراحی تمرینات خود را ندارند فرم (تمرین، تمرین، تمرین) مناسب می باشد. برای کودکان با سن بالاتر / نوجوانان بهتر است مراجعان تشویق به ایفای نقش فعالتری در طراحی، اجرا و ارزیابی فعالیت های تمرینی خود شوند فرم (طراحی، اجرا، ارزیابی) کمک میکند لازم به ذکر است این مدل تمرینات بر اساس الگوی خودتنظیمی شکل گرفته که در مقالات متعددی ذکر شده که برای انتقال و تثبیت درمان مهارت ضروری می باشد.
انگیزش
شواهد موجود در مقالات مرتبط با لکنت زبان نشان میدهد که انگیزش مراجع برای موفقیت در انتقال و حفظ مهارت های فرا گرفته شده نقش حیاتی دارد. انگیزه میتواند با منشاء بیرونی یا درونی در فرد ایجاد شود. انگیزش بیرونی متعاقب پاداش بیرونی ایجاد میشود. در حالیکه انگیزش درونی بر مبنای اشتیاق درونی فرد به انجام کار و به خاطر خودش می باشد. اگرچه انگیزش بیرونی بر مبنای پاداش و جایزه در ابتدا منجر به بهبود عملکرد و کفایت کار میشود ولی شواهد نشان می دهد که در طولانی مدت موثر نمی باشد و یا حتی مشکل بیشتری ایجاد میکند بنابراین اگر هدف ما انتقال مهارت و یا تثبیت آن است توجه اصلی ما باید بر روی انگیزش درونی باشد تا انگیزش با منشاء بیرونی. دو عامل مهمی که باعث ایجاد انگیزش درونی در فرد میشوند ارزش کفایت در فعالیت و درگیر شدن با فعالیت مورد نظر است. ارزش کفایت در فعالیت به معنای میزان اهمیت دادن فرد به انجام درست فعالیت مورد نظر است. درگیر شدن در فعالیت به معنای میزان تمرکز و تمایل فرد بر روی یک فعالیت تعریف می شود. تحقیقات نشان دادهاند اهدافی که متمرکز بر مهارت هستند تاثیر مثبت بیشتری بر افزایش انگیزش درونی دارند تا اهدافی که متمرکز بر نتیجه هستند. اهداف مهارت محور با هدف یادگیری، مهارت در فعالیتها و بهبود کفایت در اجرا هستند در صورتی که اهداف نتیجه محور متمرکز بر اثبات توانای فرد به ویژه در مقایسه با نرم یا دیگران هستند.
برای ایجاد انگیزش و حفظ انگیزش در طول مراحل درمان لکنت زبان به این نکات باید توجه کرد :
اهداف درمان و تمرینات با مشارکت مراجع تعیین شوند و بر اساس نیازها و ترجیحات او باشند
ایجاد جوی مبتنی بر جهت گیری به سمت رشد کفایت در مهارتهای فرد تا میزان لکنت زبان و یا میزان روانی گفتار او
طراحی تمرینات با اهدافی دقیق و متناسب با توان مراجع برای دستیابی به موفقیت صورت گیرند
در طراحی گزارش تمرینات استفاده از سوالاتی که جهت گیری مهارت در انجام کار را دارند استفاده شود
استفاده از مقیاس هایی که رشد مهارتهای مراجع را نشان دهد
بهتر است مقیاس ها به صورت بله / خیر و یا خوب / بد و حتی نمره دهی نباشند بلکه توصیف دقیق فرد از موقعیت باشند
پیشرفت تمرینات بر اساس زمان، تلاش و میزان انجام تمرینات ارزیابی شود.
بهترین مرکز گفتار درمانی در تهران با سابقه بالا در درمان کودکان با مشکل لکنت زبان در کودکان، لکنت زبان ناگهانی و…. از تکنیک های مختلف رفتار درمانی و بازی درمانی در کنار گفتار درمانی تخصصی در لکنت زبان استفاده می کند تا به کودکان با لکنت زبان بیشترین کمک ها را ارائه دهد.
نتیجهگیری:
دکتر مهدی صابر در مقاله خود بر اهمیت «مشارکت اجتماعی در درمان لکنت زبان» تأکید میکند و معتقد است تعاملات مثبت در محیطهای اجتماعی مانند خانواده، مدرسه و گروههای همسالان، نقشی کلیدی در کاهش اضطراب و بهبود مهارتهای ارتباطی کودکان دارد. وی توضیح میدهد که این روش با تقویت اعتمادبهنفس و ایجاد فضای حمایتی، به کودکان کمک میکند تا لکنت را نه بهعنوان یک محدودیت، بلکه بخشی از فرایند یادگیری گفتار بپذیرند. دکتر صابر خاطرنشان میکند که مشارکت فعال والدین و جامعه در این روش، سرعت بهبودی را افزایش داده و گفتار روانتر را به دنبال دارد. تجربههای عملی نشان میدهد ترکیب این رویکرد با روشهای درمانی دیگر، نتایج پایدارتری ایجاد میکند.
1- آیا این روش فقط برای کودکان کاربرد دارد یا بزرگسالان هم میتوانند از آن استفاده کنند؟
هرچند این روش بهویژه برای کودکان طراحی شده، بزرگسالان نیز با مشارکت در گروههای حمایتی یا کارگاههای مهارتهای ارتباطی میتوانند از مزایای آن بهرهمند شوند.
2-آیا مدارس یا مهدکودکها در این روش نقشی دارند؟
بله، معلمان و مربیان با تشویق کودک به مشارکت در فعالیتهای گروهی مانند نمایشهای مدرسههای یا داستانگویی، به تقویت اعتمادبهنفس و بهبود گفتار او کمک میکنند.
جناب آقای دکتر صابر متخصص توانبخشی و مدرس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با سابقه 15 ساله در زمینه توانبخشی و مدیریت دو مرکز توانبخشی در پاسداران و سعادت آباد به تشخیص دقیق نوع و شدت لکنت زبان در کودکان می پردازد. مرکز گفتار درمانی لکنت زبان در کودکان با 46 کادر مجرب گفتار درمانی در لکنت ، روانشناسی کودک و بهترین کاردرمانان در پاسداران به ارائه خدمات درمانی لکنت زبان به ساکنین شرق تهران می پردازد همچنین بهترین مرکز درمان لکنت زبان در تهران نیز به مساحت 400 متر در 3 طبقه مجزا به کار تیمی درمان لکنت زبان کودکان در منطقه سعادت آباد مشغول می باشند . شایان ذکر است که خانواده های محترم میتوانند از خدمات دکتر لکنت زبان و متخصص لکنت زبان کودکان،همچنین متخصص گفتار درمانی در منزل از بهترین مرکز لکنت بهرمند گردند. جهت بهبود لکنت زبان ناگهانی در کودکان ابتدا باید متخصص گفتار درمانی در لکنت با ارزیابی دقیق شدت و نوع لکنت زبان کودکان را تشخیص داده و در صورت لزوم خدمات گفتاردمانی در کلینیک یا خدمات آنلاین گفتاردرمانی لکنت زبان را آغاز نمایند.
لکنت زبان در کودکان چیست؟
لکنت زبان در کودکان یکی از شایع ترین و مهم ترین اختلالات تکلمی کودکان می باشد که در دوران خردسالی و معمولا از سنین 2 تا 4 سالگی آغاز می شود.
این اختلال پدیده ای مخصوص دوران کودکی می باشد. واژه لکنت زبان یک اصطلاح اشتباه اما رایج بین مردم به شمار می آید. در اختلالات تکلمی کودکان واژه لکنت به معنای اختلال روانی در گفتار و الگوی زمانی آن که سخن گفتن را دشوار میسازد شناخته می شود.
در سنین ورورد به مدرسه نیز با افزایش اختلالات اضطرابی و مشکلات سازگاری اجتماعی احتمال بروز لکنت زبان در کودکان بالا می رود.
به طور کلی در کودکانی که سابقه لکنت زبان را داشته یا در خانواده سابقه لکنت را داشته اند احتمال بروز یا عود آن در مراحل رشد نظیر دوران بلوغ، یا در زمان ازدواج وجود دارد.
دلایل بروز لکنت زبان در کودکان
لکنت زبان یک اختلال گفتاری است که تحت تاثیر عوامل مختلفی ایجاد می شود و به اصطلاح چند عاملی می باشد. تأثیر عواملی نظیر ژنتیک در این اختلال اثبات شده است.
تقریبا 60 درصد از افراد مبتلا به لکنت زبان سابقه لکنت را در اقوام نزدیک خود داشته اند. عامل اضطراب ، ترس های دوران کودکی، فضای تربیتی نامناسب در منزل و خشونت های خانوادگی از عوامل روانشناسی موثر در بروز لکنت به حساب می آید.
وجود مشکلات زبانی و تاخیر شناختی همچنین سرعت بالای صحبت کردن ، نارساییها و اختلالات دستگاه عصبی که موجب اختلال در تعامل اندام های مورد نیاز گفتار و پیام های عصبی می باشد از دیگر عوامل لکنت زبان است.
بسیاری از والدین تصور می کنند علت لکنت زبان در کودکان ترس های ناگهانی یا اتفاقات خاصی در زندگی کودک است. با وجود اینکه ممکن است لکنت زبان پس از یک اتفاق خاص بروز کند اما علت لکنت زبان نمی باشد و تنها بروز لکنت زبان را باعث می شود. لکنت زبان ناگهانی در کودکان 3 ساله شایع است و علت لکنت زبان در این سن در بیشتر موارد، سرعت پردازش ذهنی پایین در کودک است. با افزایش دایره لغات و توانایی صحبت کردن در کودک سرعت سخن گفتن در او افزایش می یابد اما در برخی کودکان به علت سرعت پردازش ذهنی پایین و نامناسب با سن لکنت زبان ایجاد می شود. به زبان ساده تر کودک نمی تواند با همان سرعتی که تفکر میکند حرف بزند. لازم به ذکر است با وجود شیوع لکنت زبان در 3 سالگی اما این نوع لکنت زبان بسیار آسان قابل درمان است. در بهترین مرکز درمان لکنت زبان یعنی کلینیک تخصصی لکنت زبان تهران به درمان لکنت زبان کودکان توسط گفتار درمانی خوب در لکنت زبان در کودکان پرداخته می شود.
باید توجه داشت که حتی پس از درمان لکنت زبان توسط متخصص لکنت زبان کودکان، احتمال بازگشت یا افزایش لکنت زبان در کودکان 6 ساله با ورود به مدرسه وجود دارد که ممکن است ناشی از مشکلات روانی، تغییر محیط کودک و…. باشد.
انواع لکنت زبان در کودکان
لکنت زبان در کودکان دارای انواع مختلفی می باشد که در زیر به طور کامل راجب آنها بحث شده است.
1- لکنت کلونیک
در این نوع لکنت زبان کودک قسمتی از کلمه را با سرعت و پشت سر هم تکرار می کند . معمولا این قسمت ا کلمه سیلاب اول است. برای مثال کلمه بده را ب ب ب ب ب بده بیان می کند.
2- لکنت تونیک
در این نوع لکنت به علت توقف در عملکرد عضلات تلفظی کودک برای چند ثانیه دچار استپ و توقف در بیان کلمه شده و به علت تلاش زیاد برای بیان کلمه به خود فشار می آورد. پس از آن با فشار، بهطور ناگهانی و کلمه را بیان میکند.
در صورت بروز لکنت زبان بهترین توصیه مراجعه به پزشک کودک می باشد. پزشک شما را به متخصص گفتاردرمانی کودکان ارجاع می دهدو گفتار درمانگر پس از ارزیابی کودک مشخص می کند که اختلال تکلم کودک شما مشکلی ادامه دار است یا خیر. سپس بسته به میزان اختلال و نوع آن تمرینات درمانی مناسب را به شما ارائه می دهد.
همچنین نکات رفتاری لازم جهت رفتار صحیح با کودک در زمان بروز این اختلال و قرار گیری در وضعیت های اجتماعی استرس زا به والدین کودک مشاوره داده می شود.خدمات گفتاردرمانی در منزل نیز می تواند به عنوان درمانی تکمیلی برای کودکان با اختلال تکلم انجام شود
مراحل ایجاد لکنت زبان در کودکان
مرحله اول: کودک متوجه می شود که کلمات خاصی را تکرار می کند یا در مواردی نمی تواند کلمه را ادا کند. اما این موضوع باعث ایجاد ناراحتی در کودک نشده و کودک همچنان به صحبت کردن ادامه می دهد.در این مرحله به علت نبود تنش در کودک برنامه های گفتاردرمانی به خوبی و با سرعت تاثیر گذار بوده و بهترین زمان برای شروع درمان می باشد
مرحله دوم: با بزرگتر شدن کودک و وسعت یافتن دامنه مکالمات او و مشاهده رفتار های همسالان و فامیل در مقابل لکنت زبان کودک علایم اضطراب و مشکلات رفتاری تشدید یافته و کم کم کودک از شرایطی که در آن مورد قضاوت قرار میگیرد می گریزد.
مرحله سوم: با افزایش حرکات و رفتار ضمنی همراه با لکنت به صورت غیرارادی کودک نسبت به بیان موفق هر کلمه یا جمله دچار ترس و اضطراب شده و همین امر باعث تشدید بیشتر لکنت زبان در او می گردد و این سیکل معیوب ادامه پیدا می کند. در این مرحله درمان لکنت تنها با گفتاردرمانی امکان پذیر نبوده و نیاز به استفاده از درمان های مکمل نظیر دارو درمانی، رفتاردرمانی و روان درمانی می باشد.
لکنت زبان در کودک 3،4 و 5 ساله
لکنت زبان در کودکان زیر 3 سال و کودکان 3 ساله غیر عادی نیست. آغاز کلام در کودکان و عدم هماهنگی رشد ساختارهای زبانی و رشد مغز در کودکان موجب بروز وقفه یا تکرار در گفتار کودک می گرددکه ممکن است خود را به شکل لکنت نشان دهد. حدود 5 تا 10 در صد کودکان دوره ای از لکنت زبان را در کودکی خود پشت سر می گذارند و تنها یک درصد از این کودکان لکنت را تا پایان دوران کودکی و به صورت طولانی مدت تجربه می نمایند. اما تشخیص دقیق لکنت موقتی و اختلال لکنت زبان نیاز به بررسی های دقیق و تخصصی توسط متخصص لکنت زبان در کودکان دارد. یک گفتار درمانی لکنت زبان در کودکان با اریابی دقیق گفتار کودک و تشخیص شدت لکنت زبان کودکان به طرح برنامه درمان لکنت زبان کودکان می پردازد. استفاده از تکنیک های پیشرفته گفتار درمانی در لکنت در کنار امکانات پیشرفته بهترین مرکز درمان لکنت زبان در تهران موجب بهبود لکنت زبان در کودکان می گردد. دکتر لکنت زبان مرکز با ارائه تکنیک های رفتاری مناسب به والدین و راهکارهای برخورد با لکنت زبان ناگهانی در کودکان شیوه صحیح رفتار را به والدین آموزش می دهند تا روند درمان را در بهترین مرکز لکنت تسریع بخشند. در لکنت زبان کودکان 4 و 5 ساله هرچقدر درمان در زمان کوتاه تری از شروع لکنت ارائه شود روند درمان سریع تر بوده و کودک توانایی کنترل لکنت را پیدا می کند و می تواند ارتباط صحیح و مناسبی را با همسالانش برقرار نماید. این امر موجب بهبود اعتماد به نفس کودک شده و از بروز اختلالات رفتاری دیگر جلوگیری می نماید.
لکنت زبان در دانش آموزان
کودک مدرسه رو دارای لکنت، معمولا یک دانش آموز ابتدایی یا دورهی اول دبیرستان بین ۶ تا ۱۴ سال است که برای چندیت سال لکنت داشته است.
افراد دارای لکنت زبان در این سنین، تکرارهای بخشی از کلمه و کل کلمه ی تک هجایی و نیز کشیده گویی های تنشی را نشان می دهند، اما گیرهای با تنش و تقلا آشکارترین علامت لکنت هستند.
در این سن فرد ممکن است از ترفندهای رهایی، از قبیل حرکات بدنی یا کلامی مختصر(مثل:آه، ام) استفاده کند تا از لکنت ها آزا شود.
همچنین ممکن است از راهکارهای اجتنابی از قبیل آغازگرها، جانشینی های کلمه، حاشیه گویی ها و اجتناب از موقعیت های گفتاری سخت استفاده کند.
او نا امیدی و خجالت بیشتری را نسبت به کودکان پیش از مدرسه تجربه می کند و پیش بینی بیشتری از لکنت در صداها، کلمات و بسیاری از موقعیت های گفتاری خاص دارد.
ترس عمده اش از خود لحظه لکنت است و مفهوم قابل تعریفی از خود به عنوان یک فرد دارای لکنت دارد.
ارزیابی لکنت زبان در کودکان
یک رویکرد جامع برای درمان نیاز به یک رویکرد جامع برای ارزیابی دارد. چرا که لکنت شامل ویژگی هایی است که به راحتی بیشتری اندازه گیری می شوند مثل ناروانی ظاهری و ویژگی هایی که با راحتی کمتری اندازه گیری می شوند (مثل واکنش ها به لکنت) به کارگیری انواع شیوه های ارزیابی ضروری است.
ارزیابی ها می توانند به صورت غیر رسمی و یا رسمی صورت گیرند:
-ارزیابی بخش آسیب:
برای اندازه گیری ناروانی ظاهری آسیب شیوه های گوناگونی برای شمارش ناروانی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. لکنت متغیر است بنابراین :
ما نیاز به جمع آوری داده ها از موقعیتهای گوناگون داریم
ما نیاز به داده های کافی از گفتار مراجع داریم تا تصویر کاملی از رفتار و گفتاری فرد را نشان دهد
-ارزیابی های غیر رسمی:
تعداد ناروانی ها ، نوع ناروانی ها ، ادراک ما از تنش و رفتارهای ثانویه
ثبت سایر ویژگی های گفتاری و ارتباطی مانند سبک ارتباطی سرعت ، گفتار و غیره ارزیابی های رسمی به ما کمک می کنند تا رفتار های ظاهری لکنت را ثبت کنیم :
ارزیابی فراوانی لکنت بر اساس %SS
ارزیابی شدت لکنت بر اساس مقیاس SR
ابزار اندازه گیری شدت لکنت SSI_ 4 :ارزیابی شدت لکنت بر اساس فراوانی ، دیرش و رفتارهای همراه لکنت
به یاد داشته باشیم که شدت لکنت برابر با تاثیر لکنت نیست. بعضی از افراد زیادی می کنند ولی تاثیر کمی را تجربه می
کنند.
-ارزیابی واکنش ها:
با مراجعه خود در مورد افکار و احساساتی که در مورد لکنت دارد صحبت کنیم.
صحبت کردن با کودکان دارای لکنت راهی است که ما میتوانیم تجربه آنها را درک کنیم مراجعان در وهله ی اول با این قضیه راحت نیستند اما حمایت و تایید این کار به آنها کمک می کند تا درک کنند ما برای کمک کردن به آنها حضور داریم و در مواقع درمان با این ارزیابی آغاز میشود.
ارزیابی بر اساس ایجاد یک پوشه برای هر مراجع (کاربرگ) اطلاعات ارزشمندی را ایجاد می کند:
یادداشت برداری های مختلف در جلسه در هنگام صحبت با مراجع
پرسشنامه ها، فرم ها وچک لیست های غیر رسمی
ثبت رفتار های مشاهده شده توسط درمانگر، معلمان، خانواده و همسالان
تاثیر منفی لکنت زبان در کودکان :
با مراجعه خود در مورد تاثیری که لکنت بر روی زندگی او گذاشته است، صحبت کنیم.
آیا لکنت توانایی او را در این موضوعات تحت تاثیر قرار داده است؟
گفتن آنچه میخواهد بگوید
انجام دادن آنچه میخواهد انجام دهد
کسی باشند که میخواهد باشد
تمایل داشتن با همسالان، اعضای خانواده و معلمان
آیا نگران تاثیر لکن در زندگی آینده خود است؟
ارزیابی OASES تاثیر منفی لکنت را بر زندگی افراد به طور مستقیم از طریق دو بخش ارتباط کاربردی در موقعیت های اصلی (منزل، مدرسه، موقعیتهای اجتماعی) و کیفیت زندگی مورد سنجش قرار می دهد.
-ارزیابی محیط در لکنت زبان:
والدین، معلمان و همسالان، تجربه فرد از لکنت را تحت تاثیر قرار می دهند.
دیگران چه اطلاعاتی در مورد لکنت دارند؟
دیگران چه احساسی در مورد لکنت فرد دارند؟
چه توصیه هایی به کودک نوجوان می کنند؟
در مورد درمان چه درکی دارند؟
درمان موفق را چگونه تعریف می کنند؟
نظرات آنها در مورد درمان قبلی چیست؟
چگونه در درمان مشارکت داشته اند و یا می خواهند مشارکت داشته باشند؟
آیا کودک تجربه مسخره شدن و یا سایر مشکلات را در مدرسه دارد؟
ارزیابی باید در طول فرایند تشخیص و درمان صورت گیرد. اندازه گیری های مکرر نه تنها اطلاعاتی را در مورد وجود و شدت اختلاف فراهم می کنند بلکه اطلاعاتی را نیز فراهم مینماید که میتوانند در این موارد کمک کنند:
در نوشتن اهداف و طراحی درمان ثبت تغییرات در طول زمان در تعیین زمانی مهارت های ارتباطی کودک و نوجوان به اندازه کافی برای تضمین ترخیص از درمان و برای پیگیری کودک و نوجوان بعد از ترخیص برای اطمینان بخشیدن در اینکه پیشرفت های ارتباطی تثبیت شده اند.
توسط ارزیابی اختلال لکنت، درمانگران قادر خواهند بود تضمین کنند که هدف کاهش تاثیر منفی لکنت بر روی زندگی کودک و نوجوان را به انجام رسانده اند. در نهایت یک ارزیابی کامل فقط به اختلال لکنت اختصاص ندارد و نیاز است تا جنبههای دیگر رشد گفتار و زبان را نیز در نظر گرفته و در صورت لزوم ارزیابی صورت گیرد.
درمان لکنت زبان در کودکان
ورود به مدرسه، محیط جدید، چالش های جدید، رقابت های جدید،دوستان جدیدو به طور کلی انتظارات و قوانین جدید را در دنیای کودک وارد می کند. مدریه مکانی است که کودک به صورت جدی، از نیاز به مورد پذیرش قرار گرفتن توسط همسالانش، آگاه می شود.
حتی در سال های ابتدایی ورود به مدرسه،کودکان به تفاوت های یکدیگر از قبیل، بلندی قد، رنگ مو، عینک ، فرl گوش ها و امثاg اینها توجه می کنند و واکنش نشان می دهند.
در این بین کودکانی که دارای یک ناتوانی فیزیکی می باشند بیشتر در معرض خطر هستند.به ویژه کودکان دارای لکنت که در بیان کلمات دچار سختی می شوند و برقراری ارتباط وپذیرفته شدن آنها به مخاطره می افتد.
طرد شدن اجتماعی، مسخره شدن و قلدری مشکلاتی هستند که یک کودک ممکن است در سن مدرسه با آنها مواجه شود و آثار آن تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند.
در محیط مدرسه کودک نه تنها باید با لکنت زبان خود دست و پنجه نرم کند، بلکه دچار چالش با واکنش های همکلاسی ها و معلمان در محیط رسمی نیز می شود. در این زمان کودک به لکنت به عنوان مانعی نگاه می کند که بر سر راه ارتباط برقرار کردن با همکلاسی ها و بروز توانمندی هایش در مدرسه قرار می گیرد. در نتیجه روز به روز واکنش او نسبت به لکنت از قبیل رفتارهای اجتنابی و فراری، بیشتر شده و به مرور لکنت جنبه های وسیع تری را شامل می شود.
در این مقطع زمانی است که خودپنداره کودک، از دارای لکنت بودن به (( لکنتی بودن)) تغییر می کند. این تغییر تصویر از خود، بارزترین ویژگی است که درمانگران در ارزیابی کودک در سن مدرسه، در مقایسه با کودک در سن پیش دبستانی مشاهده می کنند.
گفتاردرمانی و درمان لکنت در کودکان
درمان واقعی لکنت بر اساس شرایط کودک متفاوت است و شامل خدمات گفتاردرمانی در جهت آموزش تکنیک های رفتاردرمانی فردی و اجتماعی و همچنین آموزش کودک در جهت صحبت کردن بدون لکنت می باشد.
به طور کلی درمان جامع لکنت شامل استفاده از چندین استراتژی مرتبط است که هر کدام در بهبود یک جنبه خاص از توانایی های ارتباطی فرد هدف قرار می گیرند.
هدف اصلی یا بهترین نتیجه برای این درمان ارتباط موثر می باشد نه فقط درصدی از بهبود در روانی گفتار و یا کاهش خواصی در گفتار دارای لکنت. به همین خاطر به این رویکرد برای درمان فقط به عنوان درمان (روانی) نباید توجه کرد.
بلکه باید بیشتر به عنوان مجموعه ای از شیوههای درمانی با هدف اطمینان دادن به اینکه لکنت به صورت منفی بر روی توانایی های فرد دارای لکنت در در ابراز خودش و رسیدن به اهدافش در زندگی تاثیر نمی گذارد مورد توجه قرار گیرد.
به انجام رساندن این هدف گسترده نیاز به هماهنگی چندین اصول کلیدی دارد که هر یک به صورت جزئی تر در ادامه توضیح داده خواهد شد.
درمان لکنت زبان ناشی از ترس
درمان لکنت زبان ناشی از ترس توسط گفتار درمانی در لکنت زبان به همراه تیم روانشناسیکه در زمینه بازی درمانی و رفتار درمانی متخصص هستند قابل اجرا می باشد. در مرکز گفتاردرمانی در لکنت زبان ما با استفاده از گفتار درمانی لکنت زبان به همراه مشاوران متخصص در زمینه روانشناسی همکار گفتار درمانی در لکنت زبان به درمان لکنت زبان در کودکان پرداخته می شود.
کلینیک گفتاردرمانی در لکنت زبان
از دیگر امکانات بهترین مرکز درمان لکنت زبان در تهران، اتاق سنسوری روم می باشد، که با ایجاد ودالیته های حسی مختلف به افزایش سرعت پردازش حسی- حرکتی در کودک وهماهنگی درکی- حرکتی در کودکان دارای لکنت زبان کمک می کند.اتاق شنیداری بهترین مرکز درمان لکنت در تهران می تواند در افزایش سرعت پردازش شنیداری و تسهیل گفتار در کودکان موثر باشد و می تواند مرکز درمان لکنت زبان ما را به بهترین مرکز لکنت تبدیل کند.
از دیگر امکانات کلینیک گفتار درمانی لکنت زبان ارائه خدمات گفتار درمانی در منزل( درمان لکنت زبان کودکان در خانه) می باشد که مرکز گفتاردرمانی در لکنت زبان ما را جزو بهترین مراکز لکنت زبان در تهران قرار داده است. درمان لکنت زبان در منزل توسط بهترین گفتار درمانی در لکنت تحت نظر کلینیک تخصصی لکنت زبان در کودکان انجام می شود.
رفتاردرمانی برای درمان لکنت زبان در کودکان
استفاده از رفتار درمانی در درمان لکنت زبان از نظریه ای که علت لکنت را در رفتارهای ناهنجار و سازش نیافته در کودک می دانند نشات میگیرد وبه همین منظور در این روش به اصلاح رفتار کودک و در نتیجه تقلیل لکنت زبان پرداخته می شود.
روش روان درمانی نیز یکی از روش های کمک کنند ه در لکنت زبان می باشد که بیشتر در افرادی که دارای مشکلات عاطفی و اختلالات روانی عصبی می باشند استفاده می شود.
روش درمان زبانی تلفظی
یکی دیگر از روش های درمانی در لکنت زبان روش زبانی تلفظی می باشد که بر این پایه استوار است که فرد برای داشتن یک گفتار سلیس نیاز به هماهنگی های بین حنجره، زبان، عضلات گونه و لبها دارد و اگر اختلالی در این هماهنگی ایجاد شود لکنت زبان به وجود می آید.
در این روش با استفاده از تمرینات خاصی به کودک آموزش داده می شود با کنترل عضلات صورت و هنجره به صورت آهسته آهسته و با توجه به هجاهایی که تلفظ می کند حرف بزند و با کمال دقت کلمات را بیان کند.
همچنین به کودک آموخته می شود در هنگام بند آمدن زبانش و بروز لکنت با انجام تمریناتی تنفس خود را کنترل و تنظیم کند و با استفاده از تکنیک های گفتاردرمانی در تولید صوت های خاصی بتواند بر مشکل لکنت خود غلبه کند.
از دیگر علل لکنت که مورد توجه قرار گرفته است اختلال در سرعت پردازش ذهنی در کودکان 3 تا 6 سال می باشد. کودک دارای لکنت زبان اطلاعات را با سرعت کمتری از همسالان خود پردازش می کنند، از طرفی بین سرعت پردازش و سطح زبان ارتباط معنی داری وجود دارد.
در نتیجه تقویت سرعت پردازش کلامی در کودک می تواند در بهبود لکنت زبان موثر باشد. تمرینات تقویت حافظه کاری کلامی و هماهنگی از موارد ارائه شده در این درمان می باشد.
اصول جامع درمان لکنت زبان در کودکان
-ماهیت چند بعدی لکنت
درمانگر باید با یک درک قوی از ماهیت گسترده و چند وجهی اختلال لکنت به درمان نزدیک شود به ویژه اینکه تجربه ی لکنت چیزی فراتر از صرفا تولید ناروانی های گفتاری است.
-عدم درمان کامل لکنت
درمانگر باید این حقیقت را بپذیرند که درمان قطعی برای لکنت در سن مدرسه وجود ندارد. در نتیجه این احتمال وجود دارد که فرد حتی بعد از درمان موفق باز هم تا حدی به لکنت کردن اما با شیوه ای راحت تر ادامه دهد.
-کاهش تاثیر لکنت در کیفیت ارتباط
درمانگر باید (لکنت کردن مشکلی ندارد) را به رسمیت بشناسند و اینکه هدف درمان اطمینان دادن به این است که لکنت در توانایی فرد برای برقراری ارتباط موثر مداخله نمی کند.
-کار با محیط فرد دارای لکنت
درمانگر باید برای کار با افرادی که در محیط کودک یا نوجوان هستند آماده باشد. شامل والدین، معلمان و همسالان. او باید به آنها برای فهم ماهیت لکنت و برای کنار آمدن با لکنت فرد راهنمایی و کمک لازم را ارائه دهد.
-شخصی سازی درمان
در آخر درمان باید استراتژی های فردی مختلفی را که هر یک از اجزای تجربه ی کودک و نوجوان از لکنت کردن را مخاطب قرار می دهد، مورد هدف قرار دهد.
چارچوب تئوریکی در درمان لکنت زبان در کودکان
در درمان جامع لکنت فرمول بندی کردن دیدگاه در مورد ماهیت گسترده لکنت و درمان چند وجهی برای افراد دارای لکنت، پژوهش و تمرین بالینی در یک چارچوب تئوریکی که به صورت ویژه ای برای اختلال پیچیده ای نظیر لکنت به حساب پایه گذاری شده است. این چارچوب توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) به نام طبقه بندی عملکرد، ناتوانی و سلامتی ( ICF )گسترش یافت. ICF تجربه سلامتی بشر را، شامل عملکرد نرمال و مختل، در سه جزء اصلی توصیف می کند.
1) عملکرد و ساختار بدن
همه ساختارهای اصلی بدن انسان را توصیف میکند (مثل سیستم عصبی، سیستم های اسکلتی و عضلانی، سیستم های درگیر در تولید گفتار) و همچنین همه عملکردهایی که این ساختار ها انجام می دهند. (مثل تفکر و شناخت، حرکت، حرف زدن). اگر فردی مشکلی در ساختار و یا عملکرد بدن را تجربه کند، منظور یک نقص یا آسیب می باشد.
مثال هایی از اختلالات ارتباطی که شامل نقص هایی در ساختار بدن می باشند عبارتند از شکاف کام، آفازی، صدمه مغزی بسته و اختلالات صوتی. اگرچه تحقیقات نشان داده که در بزرگسالان دارای لکنت، تفاوت هایی نور و آناتومیکی وجود دارد، اما نقض کاملاً معینی در ساختار بدنی افراد دارای لکنت شناخته نشده است.
با این حال افراد دارای لکنت نقصی را در عمل کرد بدن نشان می دهند. این نقص عملکردی در رفتارهای ظاهری لکنت دیده میشود (یعنی تکرار ها، کشیده گویی ها و قفل ها). همه افراد دارای لکنت این نقص در عملکرد بدن را به درجاتی بروز می دهند.
2)فعالیت ها و مشارکت
دومین جزء ICF فعالیت های روزانه ای که افراد دارای لکنت در زمان مشارکت در زندگی با آنها درگیر هستند را توصیف می کند. این طبقه بندی ها مستقیما مربوط به جنبه های (ارتباط کاربردی) و (کیفیت زندگی) در درمان است.
صحبت هایی که فرد می خواهد داشته باشد، شامل معرفی کردن خود به دیگران، شروع یا باقی ماندن در گفت و گو، سوال کردند و یا پاسخ دادن، بلند خواندن سر کلاس، صحبت با تلفن
فاکتورهای زمینه ای فردی و محیطی در گفتار و زبان
فاکتورهای زمینه ای فردی و محیطی به ویژه ICF به آسیب شناسان گفتار و زبان مربوط می باشد و به این علت انجمن گفتار – زبان-شنوایی آمریکا [ASHA] طرح تمرینی را تعیین کرده که همه اجزا و عوامل تعیین شده در چارچوب WHO را در بر گیرد.
جز سوم، فاکتور های فردی و محیطی که تجربه افراد از زندگی روزمره شان را تحت تاثیر قرار می دهد را توصیف می کند. این فاکتورهای زمینه ای به توضیح اینکه چرا افراد با یک اختلال مشابه تجارب متفاوتی را می توانند داشته باشند کمک می کند.مثلا چرا بعضی از افراد دارای لکنت توسط مشکلات گفتاریشان محدود نمی شوند.
فاکتور های فردی شامل واکنش های عاطفی، رفتاری و شناختی است که به طور خواصی به هم مرتبط هستند. و به میزان زیادی در تجربه ی گوینده از محدودیت در فعالیت یا مشارکت قرار گرفته اند.
به این صورت که اگر گوینده ای به طور منفی به لکنت خود واکنش نشان دهد، احتمالا بیشتر از موقعیت های گفتاری و درگیر شدن با سایر رفتارهایی که توانایی او را در فعالیت های روزمره و مشارکت در زندگی شکل می دهد اجتناب می کند.
فاکتو های محیطی شامل سیستم های حمایتی گوینده( شامل خانواده، درمانگران)، واکنش های دیگران (شامل تجارب منفی مثل قلدری و مسخره شدن توسط همسالان) وتاثیر موقعیت های گفتاری مختلف می باشد که می تواند تسهیل گر و یا مانع باشد.
واکنش های محیطی توانایی گوینده را در کسب اهداف درمانی اش در زندگی تحت تاثیر قرار می دهد. به این علت که تجربه ی گوینده از لکنت به میزان زیادی توسط این واکنش های فردی و محیطی تعیین می شود، بسیار ضروری است که در یک رویکرد جامع درمانی مورد توجه قرار گیرند.
مشکلات در فعالیت های روزانه باعث ایجاد محدودیت های مشارکتی نیز می گردد.( مثل محدودیت در توانایی مشارکت در فعالیت های اجتماعی) مثال هایی از محدودیت های فعالیت که توسط کودکان سن مدرسه یا نوجوانان تجربه می شود، شامل مشکلاتی در خواندن بلند در کلاس، حل مسئله بر روی تابلو، اجتماعی شدن با دوستان و صحبت کردن پشت تلفن می باشد.
اگر کوذکان این محدودیت ها را در توانایی های ارتباطی خود تجربه کنند، آنها ممکن است محدودیتهای گسترده تری را در توانایی مشارکت در زندگی تجربه کنند.
میزان اثربخشی درمان در کودکان دارای لکنت زبان
با توجه به مقالات ارائه شده در زمینه ی درمان لکنت کودکان مدرسه رو میتوان به این نکات اشاره کرد:
در مورد میزان کاهش لکنت در کودکان سن ۶ تا ۱۳ سال بر اساس درصد هجاهای لکنت شده پس از درمان اطمینان بسیار کمی وجود دارد.
در کودکان سن ۶ تا ۱۳ سال شواهد کافی مبنی بر اینکه یک درمان لکنت موثر تر از درمان دیگری است وجود ندارد.
در مورد میزان کاهش شدت لکنت در کودکان ست ۶ تا ۱۳ سال اطمینان کمتری نسبت به کودکان زیر ۶ سال وجود دارد ولی این اطمینان بیشتر و قوی تر از نوجوانان و بزرگسالان می باشد.
در بسیاری از متون توافق بر این است که درمان در سن مدرسه باید جامعه باشد و نه تنها بهبود روانی گفتار، بلکه مهارت های ارتباطی در موقعیت های گسترده تری از جمله مدرسه را مورد توجه قرار دهد.
در راهنمایی هلند ذکر شده که درمان برای کودکان بین ۶ تا ۱۳ سال، باید بر اساس طرح درمانی باشد که اجزای ICF را دربرگیرد و بر روی انواع ویژگیهای رفتاری، عاطفی و شناختی فرد که در طی ارزیابی شناسایی شده است، تمرکز شود
توصیه ها و مشاوره با والدین در راستای رفتار مناسب در هنگام بروز لکنت یکی از مهم ترین راهکارهای ارائه شده در درمان لکنت می باشد. کارهایی که والدین می توانند برای یک کودک با لکنت زبان انجام دهند:
در طول روز زمان هایی را برای صحبت کردن با آرامش و در محیطی لذت بخش برای کودک فراهم کنید.
زمان هایی که کودک بتواند با خواهر یا برادرش با آرامش گفتگو کند و از استرس به دور باشد و نگران قضاوت دیگران نباشد. با فراهم آوردن فرصت های مکالمه فعال مانند صحبت وتبادل نظر در مورد موضوعات روزمره سر می شام و توجه ویژه به کودک دارای لکنت در هنگام مکالمات و نشان دادن اشتیاق جهت شنیدن صحبت های او کودک را به ادامه صحبت تشویق کنید.
در طول مکالمات از اصلاح کلمات کودک یا اصرار به تند تر حرف زدن یا کامل کردن کلمات او خودداری کنید و هرگز از صحبت کردن کودک دارای لکنت زبان انتقاد نکنید.
در زمان صحبت با کودک ارتباط چشمی مناسب برقرار کنید و با صبوری به صحبت های او گوش دهید به کودک خود اعتماد به نفس دهید تا خواسته های خود را حتی با لکنت زبان بیان کند و درک کند دیگران حتی با لکنت زبان نیز متوجه منظور او می شوند.
زمانی که لکنت زبان به یک اختلال تبدیل می شود نباید کودک را در ایجاد ارتباط کلامی با دیگران تحت فشار قرار داد و باید شرایطی را فراهم نمود که کودک با ارتباط کلامی کمتر توانایی مشارکت در فعالیت ها را داشته باشد.
تغییر زمان بندی برای افزایش روانی گفتار در کودکان با لکنت زبان
شاید معمولترین شیوه برای لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان برای اصلاح و تغییر زمان بندی گفتارشان در جهت افزایش روانی،شامل این موارد باشد:
کاهش در سرعت گفتار
افزایش در مکث
کاهش سرعت گفتار در درمان کودک با لکنت زبان
کاهش سرعت گفتار متداول ترین شیوه استفاده شده برای ایجاد روانی در افراد دارای لکنت زبان است. برخی درمانها،مانند «گفتار کشیده»شامل کاهش سرعت گفتار تا جایی است که به طور چشمگیری شروع به استفاده از سرعت یک سیلاب در هر ثانیه یا کمتر می کنند. این درمانها که «شکل دهی روانی» نیز نامیده میشوند شامل افزایش تدریجی (یا شکل دهی) سرعت گوینده تا جایی که او از سرعت گفتاری طبیعی با روانی گفتاری بالا،استفاده کند هستند. با توجه به اینکه در این رویکردها در ابتدا گفتار بسیار غیرطبیعی است،بسیاری از کودکان/نوجوانان مبتلا به لکنت زبان خواهان تمرین گفتار با حالت غیرطبیعی در جهان واقعی نیستند،حتی با این هدف که سرعت گفتار ایشان نهایتاً به سطوح طبیعیتر افزایش یابد. علاوه بر این،تحقیقات نشان میدهد که رویکردهای محض شکلدهی روانی با بازگشت بالای سرعت همراه است،مخصوصاً برای افرادی که تمرینات را تا انتهای درمان دنبال نمیکنند.
در برنامه جامع درمان لکنت زبان نیز،کاهش سرعت گفتار و افزایش مکث برای کاهش لکنت زبان به کار برده می شود و اعتقاد بر این است که این تغییرات در زمانبندی نباید انقدر برجسته باشد که منجر به کاهش در طبیعی بودن گفتار شود. به این دلیل که گویندگانی که کاهش سرعت گفتار را به کار میبرند با تحلیل سود و زیان مواجه میشوند: هرچه آهسته تر صحبت میکنند،احتمالاً گفتار روان تری را تجربه میکنند ولی کمتر طبیعی به نظر میرسد و احساس طبیعی بودن کمتری می کنند. این سبک و سنگین کردن،کودکان/نوجوانان دارای لکنت را در موقعیت سختی قرار میدهد. آنها نمیخواهند که به خاطر لکنت،متفاوت از همسالانشان به نظر برسند.همزمان میخواهند به خاطر زیاد آهسته صحبت کردن متفاوت از همسرانشان به نظر برسند.در نتیجه ممکن است انتخاب کنند که کاری نکنند،برای کاهش این درگیری،میتوان به آنها آموزش داد که در سرعت گفتار کاهش کمی ایجاد کنند و از مکث های نسبتاً کوتاهی استفاده نمایند. خوشبختانه،برای افزایش روانی،تنها یک تغییر کوچک در زمانبندی کمک کننده است. بنابراین کودکان/نوجوانان می توانند یاد بگیرند تا سرعت گفتارشان را کاهش دهند و کمی مکث های شان را افزایش دهند و این اصلاحات را تنها زمانی به کار گیرند که می خواهند روانی شان را افزایش دهند. مسلماً اگر کودکان/نوجوانان سرعت شان را خیلی کاهش دهند یا از سرعت آهسته به دفعات بیشتر استفاده کنند،روان تر خواهند بود. با این حال این بستگی به خودشان دارد که تعیین کنند چه زمانی یا به چه میزان گفتارشان را آرام کنند. هدف برای کودک/نوجوان مبتلا به لکنت زبان کسب تعادلی برای اصلاح زمانبندی گفتار جهت افزایش روانی است،بدون نیاز به اصلاحی که آنقدر بارز باشد که آنها فکر کنند استفاده از روش در گفتار محاوره غیر ممکن است.
ملازم این تعادل،با توجه به این مطلب است که در درمان لکنت زبان از کودک خواسته نمیشود که به روانی کامل و یا بدون استفاده از شیوه ها برسد بلکه،به جای آن بهبود روانی نائل میشود.
افزایش مکث در گفتار در درمان لکنت زبان
اصلاح سرعت گفتار و افزایش مکث به این روش، یک راهبرد معمول برای گویندگان بدون لکنت است. برای مثال،وقتی گویندهای با یک کلمه جدید یا ناآشنا مواجه میشود،می تواند سرعت را در گفتن صحیح آن کلمه کاهش دهد. افراد بدون لکنت زبان این کار را بدون تقلا انجام می دهند. افراد دارای لکنت نیاز به تمرین دارند تا قادر به کاهش سرعت شان برای رد شدن از کلمه سخت و پس از آن،افزایش سرعت شان به سطح طبیعی بعد از اینکه مشکل رد شد،باشند. این ارزش ندارد که کودکان/نوجوانان بتوانند سرعتشان را زمانی که سایر فعالیتهای حرکتی را انجام می دهند،مثل راه رفتن یا دوچرخه سواری تنظیم کنند. چرا که وقتی دوچرخه سواری می کنند،می دانند که زمان های خاصی می توانند به نسبت تند حرکت کنند،مثل روی یک جاده مستقیم. سایر زمان ها،مثل وقتی به یک پیچ نزدیک میشوند یا بر روی جاده ناهموار حرکت میکنند،نیاز دارند تا کند حرکت کنند برای اطمینان از اینکه تصادف نمیکنند. با تمرین،کودکان/نوجوانان این سازگاری را فرا می گیرند تا حد امکان به سواری نرم خود ادامه دهند. به همین صورت،با تمرین،میتوانند در سرعت گفتارشان تطابق ایجاد کرده و یاد بگیرند تا جایی که میتوانند به گفتارشان به صورت نرم ادامه دهند. علاوه بر این،وقتی کودکی/نوجوانی دوچرخه ای را می راند،سرعت تنظیم شده ای که باید استفاده کند وجود ندارد. سرعت راندن (حرکت) بستگی به فاکتورهایی مثل توانایی ذاتی،تجربه دوچرخه سواری،شرایط جاده و غیره دارد. کودک/نوجوان یاد می گیرد که این پارامترها را ارزیابی کند به نحوی که وی میتواند تا حد امکان با توجه به شرایط،آرام حرکت کند. این بدین معنی است که لازم نیست که کودک/نوجوان با سرعت ( x ) هجا در ثانیه صحبت کند یا ( y ) میلی ثانیه مکث را استفاده کند.هر فرد توانایی ذاتی متفاوتی دارد و هر موقعیت گفتاری متفاوت است. بنابراین،فردی که لکنت می کند باید دستکاری زمان بندی مورد نیاز برای کسب آرامی مطلوب (روانی) را در موقعیت های گوناگون فرا گیرد.
اگرچه تغییرات جزئی در زمان بندی برای کودک/نوجوان برای یادگیری و ثبات از تغییرات بارزتر آسانتر است،اما هنوز این اصلاحات گفتاری نیاز به تمرین دارند. بنابراین،گفتاردرمانان باید آماده باشند تا زمان کافی را در درمان برای کمک به مراجعانشان در یادگیری ماهر شدن مهارت های گویای جدید صرف کنند. که این کار از طریق یک سلسله مراتب آسان به سخت می تواند انجام گیرد. برای مثال،یک کودک/نوجوان ممکن است استفاده از سرعت آرامتر را در یک فعالیت آسان مثل تقلید یا خواندن یاد بگیرد و سپس به سمت فعالیتهای سختتر مثل گفتار ساختارمند یا خود به خودی حرکت کند.بعد از اینکه سلسله مراتب فعالیتهای زبانی و گفتاری کامل شد، کودک می تواند بر روی سلسله مراتب موقعیت های گفتاری از آسان به سخت کار کند.مثال هایی از موقعیت های آسان به سخت شامل اتاق درمان یا محیط خانه،مثال هایی از موقعیت های سخت تر شامل کافه تریای مدرسه،زمین بازی یا کلاس درس می باشد. کودکان/نوجوانان مختلف فعالیت ها یا موقعیت های مختلفی را آسانتر یا سخت تر می دانند. در نتیجه،درمانگران نیاز است با یک مراجع در خارج از اتاق درمان کار کنند و هدایت او در گسترش یک سلسله مراتب را پیگیری کنند. جزئیات بیشتر در مورد استفاده از سلسله مراتب برای تسهیل تعمیم در بخش «فعالیت ها و مشارکت» بحث می شود.
اهداف گفتار درمانی در تشخیص و درمان لکنت زبان
یکی از مهمترین مراحلی که یک درمانگر می تواند موفقیت درمان گفتار را افزایش دهد، بیان اهداف درمانی به شیوه ای است که به روشنی توضیح داده شود و توسط دیگران درک شود و از طریق تحقیق قابل ارزیابی باشد.
هم برای اطمینان از کارآیی درمانی و هم برای سهولت پیگیری توسط سایر درمانگران. به طور مثال، درمانگران می توانند اهداف را به صورت اهداف نهایی، کوتاه مدت و میان مدت برنامه ریزی کرد.
اهداف نهایی: کاهش تاثیر منفی لکنت
اهداف پایه و میان مدت : کاهش آسیب، کاهش واکنش منفی دیگران، کاهش تنش و اجتناب از صحبت کردن، کاهش محدودیت در فعالیت ها و مشارکت اجتماعی
دکتر لکنت زبان بزرگسالان
زبان، ابزار ارتباطی اصلی انسان از زمان تولد می باشد. لکنت زبان نوعی اختلال گفتاری است که با تکرار غیر عادی یا ناپیوسته صداها، کلمات یا عبارات همراه می شود. لکنت زبان می تواند موجب بروز مشکلات متعددی در ارتباطات روزانه و اجتماعی فرد شود. لکنت زبان همچنین می تواند ارتباطات شخصی و کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار بدهد. گاهی لکنت زبان در بزرگسالان به طور کاملا ناگهانی رخ می دهد و گاهی پیشینه ای از آن در خانواده یا از کودکی فرد وجود داشته است. فرد مبتلا به لکنت زبان کاملا می داند که می خواهد چه چیزی را بگوید اما هنگام صدا سازی برای گفتن آن با مشکل رو به رو می شود. ابتلا به لکنت زبان سن و سال خاصی ندارد و حتی ممکن است بزرگسالان هم به آن مبتلا شوند، با این حال لکنت زبان بیشتر در کودکان مشاهده می شود. لکنت زبان بزرگسالی علل مختلفی دارد و برای درمان آن هم روش های متفاوتی وجود دارد. به همین علت، درمان لکنت زبان برای بزرگسالان بسیار حائز اهمیت است. بعضی از بزرگسالان از زمان کودکی و به علت درمان نکردن نقص رشد، به لکنت دچار هستند. بعضی دیگر نیز به لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالی مبتلا می شوند. لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالان ممکن است به علل گوناگونی ایجاد شود. گفتاردرمانگر بزرگسالان باید درک کند که بزرگسالان مبتلا به لکنت زبان احتمال دارد نه تنها از موقعیت ها و کلمات، بلکه از خود لکنت زبان نیز بترسند. برای بزرگسالان بسیار مهم است که پیش از شروع به کار برای درمان گفتار خود، با خود برای تعیین اهداف واقع بینانه کار کنند. هیچ درمان واحدی برای درمان همه موارد لکنت زبان وجود ندارد، چرا که این اختلال به علل مختلفی باز می گردد و در افراد مختلف به شکل های متفاوتی بروز پیدا می کند. به همین علت، توصیه کردن به یک روش درمانی کلی برای همه افراد مبتلا به لکنت امکان پذیر نیست. در ابتدا برای درمان لکنت زبان در بزرگسالان، توجه به این نکته مهم است که گفتاردرمانگر توانایی تشخیص درست نوع لکنت موجود در فرد را داشته باشد. پس از شناخت نوع لکنت زبان در فرد، درمانگر با ارائه بهترین روشها متناسب با نوع لکنت مشخص شده، بهترین روش درمانی را انتخاب کرده و شروع می کند. برای درمان لکنت زبان در بزرگسالان، متد ها و پروتکل های متعددی وجود دارد. در برخی موارد، دکتر لکنت زبان بزرگسالان ممکن است بخواهد درمان را به صورت غیر مستقیم انجام دهد. روشهای درمانی برای کنترل لکنت زبان بزرگسالان، نیازمند تمرین، تکرار و مراجعه به دکتر لکنت زبان بزرگسالان خوب می باشد.
علائم لکنت زبان در کودکان
لکنت زبان نوعی اختلال است که موجب بروز نگرانی برای خانواده های کودکان می شود. این اختلال در اکثر کودکان، آن ها را همراهی نکرده و مخصوصا کسانی که درمان به موقع را شروع کرده اند، در بزرگسالی با مشکل مواجه نخواهند شد. نخستین علائم لکنت زبان هنگامی ظاهر می شوند که کودک 18 تا 24 ماه سن دارد و طیفی از کلمات به سمت او روانه می شود و او با استفاده از این کلمات شروع می کند به ساخت جملات. شاید پدر و مادر کودک از لکنت زبان کودک شان ناراحت و ناامید شوند، اما این مرحله طبیعی بوده و باید صبر کرد تا این دوران بگذرد. ولی اگر لکنت زبان کودک به یک مسئله دائمی تبدیل شود و یا بدتر شود یا حتی با حرکت بدن یا صورت همراه شود، باید کودک را نزد گفتاردرمان یا آسیب شناس گفتار و زبان برد تا بررسی شود و بهتر است این معاینه تا پیش از 3 سالگی انجام شود.
در لکنت زبان بیمار نمی تواند به طور صحیح هجا ها را ادا کند و در خواندن هجا های شبیه هم با مشکل مواجه می شود. تکرار جملات و کلمات، کشیده گویی و سکوت زمان ادای کلمات، کم بودن اعتماد به نفس، داشتن مشکل در برقراری ارتباط، استرس و گوشه گیری از دیگر نشانه های این اختلال است. هنگامی که لکنت زبان کودکی ریشه در روان و اوضاع روحی او از جمله ترس یا استرس، داشته باشد کودک می تواند نشانه های دیگری همچون تغییرات جسمی، تیک های عصبی در صورت به طور مثال در گوشه چشم و لب، لرزش لب، پلک زدن بیش زیاد از حد، تنش در صورت، لرزش قسمت های فوقانی بدن، مشت گره کردن و مایوسی هنگام برقراری ارتباط، مکث پیش از شروع حرف زدن یا حتی جلوگیری از آن و تکرار دوباره در تنظیم صدا را نشان دهد.
برخی دیگر از علائم لکنت زبان در کودکان:
– سکوت کوتاه و مکث برای برخی هجا ها یا بیان کلمات خاص
– استرس شدید هنگام حرف زدن
– امتناع از برقراری ارتباط با دیگران
لکنت زبان ممکن است هنگامی که کودک هیجان زده شده، خسته یا تحت فشار اضطراب یا احساس خود آگاهی است یا عجله دارد، بدتر شود. شرایطی همچون حرف زدن در گروه یا حرف زدن با تلفن برای کودکانی که لکنت زبان دارند، سخت است. لکنت زبان در سنین کودکی، مشکل غیر قابل درمانی به حساب نمی آید اما به این معنی نیست که نباید برای درمان آن اقدامی انجام داد.
تشخیص و درمان لکنت زبان کودکان و بزرگسالان
برای بسیاری از گفتاردرمانان،برخورد با واکنشهای شناختی،احساسی و رفتاری به لکنت می تواند چالش برانگیز باشد. بعضی متخصصین گفتاردرمانی از این جنبه های درمان لکنت زبان به دلیل عدم راحتی خودشان با اختلال اجتناب می کنند شاید به این دلیل که از بدتر شدن کودک/بزرگسال می ترسند یا به دلیل اینکه اطمینان ندارند چه چیزی برای کمک به او بگویند تا «احساس بهتر» درباره لکنتش داشته باشد.
کودک/بزرگسال باید به این درک برسد که لکنت مال اوست.این کار می تواند با هدایت و حمایت ما به انجام برسد و نه صرفاً از طریق تشویق ما به این کار. بسیاری از مفاهیم درمان لکنت زبان توصیف شده در اینجا می تواند به مراجع کمک کند تا با موفقیت بیشتری از عهده لکنت برآید. هنگامی که کودک/بزرگسال ، یاد گرفت تا لکنت زبان را به شکل موثرتری کنترل کند، علت اصلی عدم راحتی او کاهش مییابد.
موارد بیشتری هست که ما میتوانیم به مراجعان برای کمک به پرداختن به نگرش منفی شان نسبت به لکنت زبان انجام دهیم ولی اولین و مهمترین آنها گوش دادن به کودکان/بزرگسالان و فراهم کردن فضایی است که آنها بتوانند درباره تجربیاتشان با لکنت زبان صحبت کنند. داشتن اختلال لکنت لذتبخش یا آسان نیست،اما کودکان/بزرگسال تا حد زیادی می توانند از داشتن اعتماد همدلانه با کسانی که میتوانند احساساتشان را با او تقسیم کنند،بهرهمند شوند. به عنوان گفتاردرمان،ما نقش منحصر به فردی در کمک به کودکان/بزرگسالان که با الگوی لکنت می آیند،بازی میکنیم. البته کودکان/نوجوانان باید با خانواده هایشان هم صحبت کنند،اما اگر خانوادهها نگرانیهای خود را نسبت به گفتار فرزندشان دارند،یا اگر آنها هنوز پذیرش کامل نسبت به لکنت زبان ندارند،ممکن است برای ایشان سخت باشد که قادر به کمک به کودکشان با نگرانی های احساسی باشند. این کار برای همسالان،معلمان و دیگر اعضای فامیل نیز همانگونه است. از طرف دیگر،ما میتوانیم برای کودکان/یزرگسالان یک محیط حمایت کننده،فراهم کنیم تا جایی که بتوانند یاد بگیرند که آنها می توانند هر چیزی که در زندگی شان می خواهند را انجام دهند،صرف نظر از اینکه آنها لکنت می کنند یا نه.ما میتوانیم به آنها کمک کنیم متوجه شوند که لکنت زبان نمی تواند مانعی برای آنها باشد.
پذیرش و تطابق با لکنت در درمان لکنت زبان
برای کودک/بزرگسال که واکنشهای احساسی به لکنتش را تجربه میکند،موفقیت طولانی مدت و نهایتاً به توانایی او برای یادگیری زندگی با این حقیقت که او لکنت می کند،بستگی دارد. این به این معنی نیست که او از پیشرفت روانی گفتارش منصرف نخواهد شد.همچنین به این معنا نیست که او نیاز دارد تا این حقیقت که او لکنت می کند را دوست داشته باشد،بلکه نیاز به رسیدن به «توقف در جنگیدن» با لکنتش را دارد تا جایی که وجود گاهگاه لکنت زبان را بپذیرد و با شدیدتر شدن لکنت،یاد بگیرد تا با موفقیت از عهده لکنتش برآید. بسیاری از شیوه ها برای تغییر تنش موجود در لکنت زبان به کودک/بزرگسال کمک می کند تا زندگی آسان تر با لکنت زبان را یاد بگیرد. هرچند ممکن است این شیوهها به اندازه کافی به کودک برای غلبه کامل بر نگرانی اش درباره لکنت زبان کمک نکند. و نیاز باشد که به جنبه های شناختی و عاطفی تجربه لکنت کودک،نوجوان مستقیم تر پرداخته شود. در این بخش،به استراتژی های خاص طراحی شده به منظور کمک به کودک/بزرگسال در جهت رسیدن به پذیرش می پردازیم.
1-چگونه میتوانم از مناسب بودن یک مرکز برای درمان لکنت زبان کودکم اطمینان حاصل کنم؟
بهتر است مراکزی را انتخاب کنید که دارای متخصصان گفتاردرمانی با تجربه در زمینه کودکان باشند. همچنین، مراجعه به مراکزی که محیطی دوستانه و حمایتی برای کودکان فراهم میکنند، بسیار مهم است.
2-آیا مرکز دکتر صابر برای بزرگسالان مبتلا به لکنت زبان نیز خدمات ارائه میدهد؟
بله، این مرکز خدمات تخصصی برای بزرگسالان نیز دارد. روشهای درمانی برای بزرگسالان ممکن است شامل گفتاردرمانی، رواندرمانی و تمرینات ویژه باشد.