لکنت در ابتدا پیچیده و مرموز به نظر میآید اما قسمت اعظم آن به ماهیت انسان بستگی دارد و با دقت در تجارب شخصی میتوان آن را بخوبی فهمید. وقفه در گفتار، تکرار ابتدای کلمات، پرفشار گویی و… از علائم لکنت زبان در کودکان می باشد. درمان صحیح و اصولی لکنت نیازمند بررسی دقیق علل لکنت زبان و گفتاردرمانی لکنت به صورت تخصصی دارد. گفتاردرمانی لکنت زباندر کنار کاردرمانی مهارت های پردازش اطلاعات موجب تسریع روند درمان و بهبود پایدارتر در کودکان می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
لکنت زبان چیست
از برخی جهات، لكنت شبیه مشکلی است که شما ممکن است با اتومبیلتان داشته باشید. تصور کنید اتومبیلی داشتید که ناگهان در هنگام رانندگی در ترافیک متوقف میشود. گاهی اوقات هنگامی که میخواهید از پشت چراغ قرمز حرکت کنید به جلو میپرد و سر و صدایش بالا میرود. زمانی دیگر ممکن است دنده خلاصی گیر کند و موتور به سرعت کار کند اما چرخها نچرخند. حتی زمانی دیگر ممکن است ترمزها خود بخود گیر کنند و تا زمانی که شما چندین مرتبه روی پدال نکوبید رها نشوند.
این وضعیت را با آنچه «اصل» رفتار لکنت است، مقایسه کنید. لکنت با توقف هایی که بسامد وقوع و /یا دیرش آنها بطور نابهنجاری بالاست، مشخص میشود. این توقفها معمولاً به صورت (الف) تکرار صداها، هجاها یا کلمات تک هجایی؛ (ب) کشیدهگویی صداها و یا (ج) «انسداد» یا «قفل» جریان هوا یا صداسازی در حین گفتار نمود پیدا میکنند.
باز میگردیم به مثال اتومبیل: پس از اینکه شما چندین مرتبه مشکلاتی با اتومبیلتان داشتید، احتمالاً راهکارهای مواجهه با آنها را به منظور راهاندازی مجدد اتومبیل خواهید آموخت. ممکن است اگر بهجلو بپرد و صدا کند، محکمتر بر پدال گاز فشار دهید تا تلاش کنید که سرعت آن را بیشتر کنید و به همین صورت، افرادی که لکنت میکنند معمولاً به تکرارها، کشیدهگوییها یا قفلهایشان با تلاش بیشتر برای بیرون انداختن کلمات از دهان ، یا استفاده از صداها ، کلمات یا حرکات اضافه در تلاش برای «رهایی از گیر» یا جلوگیری از گیر کردن، واکنش نشان میدهند.
اگر مشکل اتومبیل شما برای چند روز یا بیشتر باقی بماند، احتمالاً احساسات بدی در مورد آن خواهید داشت. اولین مرتبه که این اتفاق میافتد، تعجب خواهید کرد. سپس، هنگامیکه این اتفاق بیشتر و بیشتر رخ میدهد، تعجب جایش را به سرخوردگی میدهد. اگر اتومبیل شما متناوباً در میان ترافیک خاموش کند و نزدیک باشد که سایر رانندگان به شما بزنند و شروع به داد زدن کنند، شما شروع به پیشبینی مشکلات خواهید کرد و میترسید از اینکه هر وقت شما اتومبیل را میرانید، این اتفاقات بیفتد.
کودکی که شروع به لکنت میکند، بسیاری از این احساسات را تجربه میکند. تعجب سرخوردگی، شرم و ترس. این احساسات – در ترکیب با مشکلی که کودک در صحبت کردن دارد- ممکن است باعث شود که فرد لکنتی خود را در مدرسه، موقعیتهای اجتماعی و کار محدود کند.
ممکن است این همانند واکنش شما به آن اتومبیل مشکلساز باشد. پس از اینکه اتومبیلتان چندین مرتبه شما را در ترافیک گذاشت، احتمالاً شما در تعمیرگاه رهایش میکنید و پیاده میروید یا تنها در خانه میمانید. جنبه دیگری از توصیف لكنت شامل مشخص کردن هر آنچه که لکنت نیست، میباشد. برای مثال، میبایست بین رفتارهای لکنت که به تازگی توصیف شد و مکثهای طبیعی، تمایز قایل شد. کودکانی که گفتار و زبانشان به طور طبیعی رشد میکند، اغلب تكرارها، بازبینیها و مکثهایی را نشان میدهند که لکنت نیستند. تکرارهای کوتاه، بازبینیها و مکثهای موجود در گفتار بیشتر بزرگسالان غیرلکنتی زمانی که عجله میکنند یا (از حرف خود) مطمئن نیستند نیز، همینطور است. فصل ۷ تفاوتهای بین ناروانی طبیعی و لکنت را با جزئیات بیشتر شرح میدهد تا شما را برای تکلیف تشخیص افتراقی لکنت در کودکان آماده کند.
بین لکنت و سایر اختلالات روانی شناخته شده نیز، میبایست تمایز گذاشته شود. ناروانی ناشی از آسیب مغزی یا بیماری یا ضربه روانی با لکنتی که در کودکی آغاز میشود متفاوت است. به علاوه، لکنت با تندگویی متفاوت است که یکی دیگر از اختلالات روانی است که شامل گفتار سریع و تحریف شده است و من دربارهاش در فصل ۱۵ صحبت خواهم کرد. شاید درمان این اختلالات تا اندازهای متفاوت باشد، هرچند برخی از تکنیکهایی که درمانگران برای لکنت استفاده میکنند برای سایر اختلالات روانی نیز مفید هستند.
یک دهه پیش، WHO طبقه بندی اش را به دسته بندی بین المللی عملکرد، ناتوانی و سلامت (ICF) تغییر داد. (WHO 2001) در پاراگرافهای بعدی،روشهایی را که ممکن است در آنها ایـن سیستم برای لکنت به کار برده شود،پیشنهاد خواهم کرد.
طبقه بندی با «عملکرد و ناتوانی » آغاز میشود که در آن ساختارهای بدن و عملکردهای بـدن در نظر گرفته میشوند.ساختارهایی که در لكنـت اختلال کارکردی دارند، همانطور که مطالعات تصویربرداری مغزی نشان داده است،ساختارهای قشری و زیر قشری، مانند مسیرهای ماده سفید که ممکن است برای هماهنگی طرحریزی، اجرا و بازخورد حسی برای گفتار ضروری باشند، هستند. عملکردهایی که در لکنت متفاوت هستند وقفههایی در جریان گفتار هستند که اختلال را مشخص میکنند. سیستم ICF زمانی که «فعالیت و مشارکت در نظر گرفته شوند، مفیدتر میشود. ممکن اسـت افرادی که لکنت میکنند کم و بیش در دو حوزهی ICF شامل «سخنرانی» و «مکالمه» مشکل داشـته باشند. اینها حیطههایی هستند که لکنت در آنها مورد توجه است.همچنین ممكـن اسـت حـوزهی سوم ، یعنی «تعاملات بین فردی» هم، تحت تأثیر قرار گیرد، اگر که سخنرانی و مکالمه به میزانی توسط لكنت محدود شوند بطوریکه شخصی که لکنت میکند از صحبت کردن با دیگران خـودداری کند.
یک قسمت جدید و مهم از آخرین سیستم ICF «عوامل بافتی» نام دارد. یک جز از این قسمت «محیط» است. این بخش بویژه مربوط به افرادی است که به دلیل اینکه مردم در محیط ممکن اسـت دامنهای از غیرپشتیبان (برای مثال، خانهای که در آن استرس زیاد است یا همکلاسیهایی که کودکی را اذیت میکنند) تا بسیار پشتیبان (برای مثال، خانوادهای که کودک را میپذیرد و مشارکتش را ترغیب میکند) داشته باشند، لکنت میکنند.همچنین در زیر «عوامـل بـافتی» طبقه «عوامل شخصی» قرار دارد. اینها خصوصیتهای شخصی است که لکنت میکند. منش و شخصیت او.
تأثیر عوامل محیطی و فردی را بر روی دو نفر که لکنت میکنند، در نظر بگیرید. نفر اول ، جک ولچ، مدیر عامل موفق سابق شرکت جنرال الکتریک است که کتاب «جک؛رک و پوستکنده» را نوشته است. بدون شک طبع جسور او و پذیرش اولیه لکنتش توسط خانواده اش در کمک به موفقیتش در دنیای پرفشار هیاتهای رئیسه ، مهم بوده است. از سنین کم، ولج اجازه نمیداد لکنت در مسیر اهدافش قرار بگیرد. در مقابل ، بازیگر جیمز ارل جونز ، در آغاز به لکنتش به روش بسیار متفاوتی واکنش نشان داد. زمانی که ۶ ساله بود بسیار از لکنتش معذب بود، او وانمود میکرد که لال است بنابراین او نمیبایست صحبت میکرد. تنها مدتی بعد، با حمایت فردی در محیطش – معلم انگلیسی دبیرستان – شروع به یادگیری این کرد که میتواند با مواجهشدن با موفقیتهای دشوار و تمرین خواندن با صدای بلند در مقابل شنوندگان ، بر لكنتش غلبه کند.
دو مثال دیگری که به ذهن میآید – مردانی که از کودکی به شدت لکنت میکردند اما تحصیلات دانشگاهی عالی به دست آوردند، در شغلشان بسیار موفق بودند و از سرمایهشان برای کمک به دیگران استفاده میکردند. یکی از آنها مالكولم فريسر، کسی که بنیانگذار مشترک انجمن ملی لوازم یدکی خودرو بود و انجمن لکنت آمریکا را ایجاد کرد. دیگری والتر اننبرگ، کسی است که مؤسسه رسانه را تأسیس کرد و بعدها مؤسسه اننبرگ که یک سازمان عظیم انسان دوستانه بود را تؤسیس کرد.
در همه چهار مورد، ممکن است عملکردشان آسیب دیده باشد اما عوامل محیطی و شخصی، آنها را قادر ساخت تا بر محدودیتهای بالقوه در حیطههای سخنرانی و تعاملات بین فردی غلبه کنند. شما میتوانید در این سیستم طبقهبندی ببینید که چرا درمانگران نقش حیاتی را در زندگی کودکان و بزرگسالانی که لکنت میکنند ، بازی میکنند.
آنها میتوانند با کمککردن به خانوادهها، معلمان و تمام مدارس بر عوامل محیطی تأثیر بگذارند تا حامی افرادی که لکنت میکنند و تسهیل کننده افزایش روانی آنها باشند. و آنها میتوانند خصلتهای فردی هر مراجع را با مشاورهدادن، گوش دادن زیرکانه، آموزش و اهمیت دادن بسازند.
لکنت و رفتارهای آن
پیش از اینکه به طور عمیقتر واقعیتهای پایه در مورد لکنت را بررسی کنم،علاقهمندم تا مروری کوتاه بر جنبه فردی مشکل داشته باشم. ممکن است برخی از شما هرگز دوستی که لکنتی بوده نداشته اید یا هرگز برای درمان یک لکنتی کار نکرده باشید. بنابراین من چند مثال از اینکه لکنت چگونه میتواند باشد را ارائه خواهم کرد. حتی اگر شما با لکنت آشنا باشید، این خلاصههای کوتاه که چهار فرد را به تصویر میکشند که سن و مکان لکنت کردنشان متفاوت است ، ممکن است درک شما از چگونگی لکنت برای فردی که آن را تجربه کرده است، افزایش دهد.
مرکز لکنت زبان دکتر صابر در حیطه درمان اختلالات گفتار و زبان کودکان به صورت تخصصی فعالیت می نماید. گفتاردرمانی لکنت زبان از مهم ترین درمان های لکنت می باشد که توسط درمانگران مجرب مرکز به کودکان ارائه می گردد. استفاده از رویکردهای مختلف گفتاری در کنار رفتاردرمانی و بازی درمانی موجب تسریع روند بهبودی در کودکان می گردد. یک گفتاردرمان لکنت با استفاده از تکنیک های مختلف درمانی و تجهیزات پیشرفته مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر نظیر اتاق شنیداری، سویچ صوتی و… بهترین نتیجه درمانی را برای کودکان رقم می زنند.
بدون شک اولین درمان ها برای کودکان زیر شش سال، توسط والدین انجام می گیرد. در برهه ای از مراحل رشد گفتار و زبان، کودکانی که مستعد لكنت هستند، لکنت کردن را آغاز می کنند. در این میان برخی از والدین شروع به اصلاح و برخی با استفاده از گفتار آرام شروع به آرام کردن آن می کنند. بنابراین بحث اینکه کدام روش درمانی برای کودکان دارای لکنت مفیدتر است، مطرح می شود.
مروری بر درمان های انجام شده برای کودکان دارای لکنت نشان می دهد که در گذشته از چهار رویکرد مختلف برای درمان استفاده می شده است. یکی از این رویکردها که تقریباً یک قرن قدمت دارد حاکی از آن است که والد و درمانگر نباید توجه کودک را به لکنتش جلب نمایند. حامیان این رویکرد از روش های غیرمستقیم برای درمان استفاده می کنند و سعی در کاهش تنش های ارتباطی و فشارهای زندگی دارند. رویکرد دیگر، یک درمان غیررسمی مستقیم است که توسط والدین اجرا می شود. در این رویکرد والدین به طور خودانگیخته و یا با توصیه متخصص از کودک می خواهند تا گفتار خود را متوقف سازد و بدون لكنت صحبت کند. در رویکرد سوم که توسط ون رایپر مطرح شد، لکنت کودک به طور مستقیم تحت درمان قرار می گیرد. در این رویکرد گفتار روان بازخورد مثبت و گفتار ناروان بازخورد منفی می گیرد.
برای ایجاد گفتار روان، والد علاوه بر این که در لحظه وقوع لکنت، با تکرار روان کلمات لکنت شده کودک را تحریک می کند، باید محیط کودک را نیز دست خوش تغییراتی کند. اما حامیان این رویکرد نیز به والدین جهت آگاه شدن کودک هشدار می دهند. استدلال آنها این است که “در صورت عدم آگاهی، کودک واکنش های مقاومتی و انزواجویانه بروز نمی دهد”. رویکرد چهارم که از رویکرد ون رایپر مستقیم تر است، استفاده ساختمند از پاداش و تنبیه را پیشنهاد می کند. طرفداران این رویکرد، برنامه لید کامب را طراحی نموده اند.
رویکردهای غیرمستقیم
رویکردهای مورد پذیرش در قرن بیستم رویکردهای غیرمستقیم بودند. در این رویکردها برای دستیابی به
گفتار روان، باید محیط کودک را “بدون آگاه کردن وی از لکنتش” تغییر داد.
نظریه تشخیص زاد
جانسون معتقد بود که لکنت در نتیجه برچسب زدن ناروانی های طبیعی کودک به عنوان لکنت، به یک
مشکل ماندگار تبدیل می گردد. به عبارت دیگر این دیدگاه معتقد بود که تنها عامل ایجاد لکنت، برچسب
زدن غلط لکنت روی ناروانی های طبیعی کودک و تصحیح آن ها از سوی والدین می باشد.
مدل ظرفیت و تقاضا
پس از به دست آمدن شواهدی دال بر نقص در مهارت های حرکتی، تولیدی و زبانی در افراد لکنتی،
پژوهشگران فرضیاتی مبنی بر ارتباط این نقایص و لکنت مطرح نمودند. مدل ظرفیت و تقاضا معتقد است
که افراد لکنتی در برخی ظرفیت های عصب شناختی خود دارای محدودیت هستند. به عبارت دیگر؛ ابتلا به
لكنت به ظرفیت های عصب شناختی فرد و تقاضاهایی که از سوی تکالیف گفتاری بر وی تحمیل می شود،
وابسته است. انجام درمان براساس این مدل تلاش می کند تا تقاضاهای محیطی را کاهش داده و به این
شکل ظرفیت ها و توانمندی های فرد و خانواده را در مواجهه با لکنت افزایش دهد.
درمان لکنت زبان چیست
اصلاح لكنت توسط والدين
در اوایل قرن گذشته برخی از نویسندگان، والدین را تشویق می کردند تا به اصلاح لکنت کودکشان بپردازند.به والدین توصیه می شود تا از گوش کردن به گفتار دارای لکنت کودکشان اجتناب ورزند و از آنها بخواهند فقط زمانی که می توانند گفتار روانی داشته باشند، شروع به صحبت کنند. این نظر، نقطه مقابل باوری بود که بی توجهی والد به لکنت را مطرح می کرد. شواهد نشان می دهد که اصلاح لكنت توسط والدین غالباً موفق بوده و یا حداقل از بروز بهبودی خودبخودی ممانعت نکرده است. کسانی که از اصلاح لكنت توسط والدین حمایت می کردند، معمولاً این کار را به شیوه ای ملایم توصیه می کردند. به عنوان مثال آلبرایت و راف پیشنهاد می کنند از توصیه هایی که مفهوم خوبی دارند و با آرامش و محبت فرد گوینده همراه هستند (نظیر صبر کن و در مورد چیزی که می خواهی بگویی، فکر کن؛ آرام تر صحبت کن، قبل از صحبت کردن یک نفس عمیق بکش) استفاده شود. این رویکرد مستقیم که توسط والدین و به شیوه ای نامنظم انجام می گیرد، هرگز به طور دقیق مورد بررسی قرار نگرفته است. از طرفی چون کودکان تحت این رویکرد بدون درمان رسمی به بهبودی دست می یابند، باید پیامدهای مثبت آن را با احتیاط مورد توجه قرار داد.
رویکرد مستقیم ون رایپر
درمانگری که این رویکرد را به کار می برد می تواند به طور مستقیم روی روانی گفتار کار کند و سخن گفتن را برای کودک خوشایند کند. درمانگر با مدل هایی که برای کودک قابل دسترسی است به تحریک وی می پردازد و از این طریق روانی کودک را افزایش می دهد. ون رایپر در توصیف رویکرد خویش به بحث در مورد شیوه توجه به کودک و تحسین وی به خاطر ارائه گفتار روان پرداخته است. وی همچنین پیرامون بازی هایی که عبارات روان کودک را با استفاده از غذا یا پاداش مورد تقویت قرار می دهند و نیز ایجاد فعالیت هایی که کودک را وادار به گفتار روان می سازند به تفصیل بحث نموده است. در این رویکرد والدین و درمانگران هنگام مواجهه با لکنت شدید در کودک باید به شیوه ای روان و بدون جلب توجه کودک به تکرار عبارت وی بپردازند. به طور خلاصه می توان گفت که ون رایپر از فرایند شرطی سازی عامل حمایت کرده، و به والدین پیشنهاد می کند تا از این روش برای افزایش روانی و کاهش لکنت استفاده کنند. البته باید ذکر شود که این شرطی سازی به دلیل ممانعت از آگاه شدن کودک نسبت به آنچه مورد تقویت قرار می گیرد، باید به شیوه ای نامنظم انجام گیرد.
شرطی سازی عامل
در سال های ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ به کارگیری تقویت ها، اصلاحات و سایر تنبیه ها ساختمندتر شدند. کاربرد آزمایشی رویکرد شرطی سازی عامل برای کودکان لکنتی توسط ریکارد و ماندی و لیچ آغاز شد. در سال ۱۹۷۱ نیز رایان برنامه ای شامل تقویت روانی گفتار و تنبيه لكنت برای کودکان شش ساله تهیه کرد . این برنامه در شرایط گفتاری که به صورت سلسله مراتبی پیچیده تر می شد، انجام می گرفت و در نهایت به تعمیم و تثبیت روانی منجر می گردید. رایان شرح دقیق و با ارزشی درباره به کارگیری شرطی سازی عامل برای کودکان دبستانی جهت حفظ روانی در محیط های طبیعی ارائه داد.
علی رغم موفقیت استفاده از تنبیه و تقویت برای بزرگ سالان و کودکان دبستانی، هیچ گونه مطالعه منتشر شده ای در دهه ۶۰ برای کودکان پیش دبستانی لکنتی یافت نمی شود. گلاسنر و روزنتال نشان دادند که بسیاری از والدین در اصلاح لکنت کودکشان موفق بوده اند. طبق گزارش آنها از میان ۱۰۱ کودک پیش دبستانی که توسط والدینشان مورد تصحیح قرار گرفتند، تنها ۳۶ کودک همچنان دارای لکنت بودند،در ۴۸ کودک لکنت به طور کامل از بین رفته بود و در ۱۷ کودک لکنت گاهاً ظاهر می شد.
در مطالعه ای کاستلو درمان های شرطی سازی عامل را برای مراجعانی با سطوح سنی مختلف به کار برد. او براساس تجربه بالینی خود، پیشنهاد کرد که کودکان دو ساله را می توان با ارائه ژتون ها و تشویق هایی برای عبارات روان و اصلاحات کلامی در لحظات لكنت، به طور موفقیت آمیزی درمان نمود.
کاستلو برنامه های خود را براساس افزایش تدریجی طول عبارات در کودک طراحی نمود. بنابراین چون در ابتدا معمولاً عبارات روان توسط کودک تولید می شد، تنبیه به ندرت مورد نیاز بود. طبق گزارش وی تعمیم به طور خودبخودی رخ می داد. ولی چنانچه لازم می دید، بخشی از مراحل درمان را به والدین آموزش می داد تا در منزل انجام دهند و به روند تعمیم کمک کنند. وی خاطر نشان کرد که هیچ گاه از والدین نمی خواهد که به اصلاح لكنت کودک بپردازند، زیرا بیم داشت که والدین به نحو نامناسبی از آن استفاده نمایند .
یافته های علمی جدید در مورد لکنت پیشنهاد میدهند افرادی که لکنت میکنند ساختار و عملکرد مغزشان نسبت به گویندگان روان تا حدودی متفاوت است. به نظر میرسد مغز افرادی که لکنت میکنند به دلیل انتقال مورثی یا احتمالا آسیب زود هنگام در گردآوری تمام عناصر زبان بیانی – مثلا از چه کلماتی استفاده شود و چگونه آنها کنار هم در یک جمله قرار داده شوند، در زمان مناسب و سرعت کافی برای گفتار سریع و روان، تا حدودی کارایی کمتری دارد. لکنت زبان از اختلالات شایع در کودکان 2و3 ساله می باشد. مرکز گفتاردرمانی لکنت در زمینه تشخیص لکنت و روش های اصلاح آنهمچنین گفتاردرمانی لکنت زبانفعالیت می نماید.دکتر لکنت زبان با تشخیص علائم لکنت به طرح بهترین برنامه درمانی برای کودکان می پردازد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
اگر شما با فردی که لکنت میکند یا والدین کودکی که لکنت میکند صحبت کنید، ممکن است شما بخواهید عقیده کنونی در مورد دلایل لکنت را خلاصه کنید. فکر میکنم گفتن چیزی شبیه این میتواند کمک کننده باشد:
البته، این موضوع همیشه اتفاق نمیافتد. اما هنگامی که فردی موضوع پیچیدهای را میگوید یا عجله دارد یا واقعا هیجانزده یا ناراحت است، روان بودن در آن هنگام تا حدودی دشوارتر است.»
علل لکنت در کودکان 2ساله و 3ساله
به نظر میرسد لکنت در بسیاری از افراد اساس ژنتیکی دارد. اگرچه مطالعات دوقلوها و به فرزندخواندگی تایید کردند که ژنها باید با عوامل محیطی تعامل داشته باشند تا لکنت ظاهر شود.
تحقیقات جدید مشخص کرد در برخی افراد برخی ژنها مربوط به لکنت هستند.
ممکن است سببشناسی لکنت برای برخی لکنتیها عوامل مادرزادی باشد. این موارد ممکن است شامل ضربه فیزیکی در هنگام تولد یا رحم، فلج مغزی، عقبماندگی و موقعیتهای پر استرس احساسی باشد.
پسران تا حدودی بیش از دختران شروع به لکنت کردن میکنند، اما احتمال بهبودی دختران بیشتر است، بنابراین در سن مدرسه و پس از آن، پسرانی که لکنت میکنند بسیار بیشتر از دختران هستند.
لکنت ابتدای دوران کودکی ممکن است موقت باشد که در آن کودک به طور طبیعی بدون درمان یا با حداقل درمان، طی 18 ماه بهبود مییابد و یا ممکن است با ثبات باشد که اگر در آن کودک درمان نشود، سه سال یا بیشتر لکنت خواهد کرد.
به نظر میرسد لکنت موقت و با ثبات نتیجه یک عامل ژنتیک شایع باشد (یک ژن تنها یا چندین ژن) اما احتمالا حالت با ثبات لکنت عوامل ژنتیکی اضافهای دارد که از بهبودی جلوگیری میکند.
به نظر میرسد بهبودی طبیعی از لکنت با عوامل زیر مرتبط باشد: (a) نمرات خوب در آزمونهای واجشناختی، زبان و مهارتهای غیر کلامی؛ (b) نداشتن سابقه خانوادگی لکنت یا اعضای خانواده که بهبودی طبیعی از لکنت را داشته باشند، (c) سن کم شروع لکنت و (d) دختر بودن.
مطالعات تصویربرداری مغز بزرگسالانی که لکنت میکنند ناهنجاریهای مختلفی در حین صحبت کردن و به خصوص در حین لکنت را نشان داده است. یک ناهنجاری فعالیت بیش از حد نواحی سمت راست مغز که با ساختارهای گفتار و زبان نیم کره چپ همولوگ هستند و معمولا توسط غیر لکنتیها استفاده میشود. یک ناهنجاری دیگر عدم فعالیت در قشر شنیداری چپ است.
تفاوتهای نوروآناتومیک مشاهده شده با تصویربرداری مغز شامل (a) ناهنجاریها در پلانوم تمپورال (مربوط به پردازش شنیداری) و در جایروس (نواحی بالا آمده روی سطح مغز) در نواحی گفتار و زبان و (b) مسیرهای کم تراکم فیبر متصلکننده نواحی درک، تصمیمگیری و اجرای گفتاری میباشد.
به دست آوردن روانی کوتاه و بلندمدت در لکنتیها همراه با کاهش در فعالیتهای نیم کره راست و افزایش در فعالیت مناطق گفتار، زبان و شنیداری نیم کره چپ میباشد.
در تکالیف پردازش حسی، لکنتیها پردازش با دقت کمتر و کندتر دارند. به خصوص برای محرک شنیداری و عدم غالب بودن نیم کره چپ برای پردازش.
بزرگترین نقصهای عملکرد هنگامی که محرک پیچیده زبانی استفاده میشود، رخ میدهد.
پوشاندن گوش و دیگر تغییرات در بازخورد شنیداری روانی موقت ایجاد میکند که این موضوع پیشنهاد میدهد که نابهنجاریها، نقصها یا تاخیرها در بازخورد شنیداری ممکن است به لکنت مربوط باشد.
در تکالیف کنترل حسی- حرکتی، لکنتیها زمانهای واکنش کندتری را نشان میدهند به خصوص هنگامی که محرک از لحاظ زبانی پیچیده است. لکنتیها هنگامی که تکالیف حرکتی متوالی و تکالیف شنیداری- حرکتی را انجام میدهند، کندتر و کم دقتتر هستند و غالب بودن نیم کره چپشان کمتر است.
هنگامی که بار زبانی بیشتر است سیستم حرکتی گفتار لکنتیها تغییرپذیرتر است؛ بار زبانی بیشتر هم چنین با لکنت بیشتر در ارتباط است.
به نظر نمیرسد لکنتیها از غیر لکنتیها عصبیتر باشند اما شواهدی وجود دارد که هنگام بالا بودن سطح تحریک خودکار آنها، احتمال رخ دادن لکنت بیشتر است.
به نظر میرسد که لکنتیهای کودک و بزرگسال به عنوان یک گروه، طبع حساستری دارند. ممکن است این حساسیت با فشار فیزیکی بیشتر در عضلات گفتاری برای برخی افراد همراه باشد.
لکنت زبان یک اختلال ارثی یا مادرزادی است که ابتدا زمانی ظاهر میشود که کودک در حال یاد گرفتن همگاهنگیهای پیچیده و سریع تولید گفتار و زبان است. کودکانی که بهبودی نمییابند اما در لکنت باثبات میشوند همانهایی است که ممکن است نقضهای زیادتری در شبکههای عصبی مغزشان داشته باشند. دکتر لکنت با بررسی رشد زبان و گفتار کودک و بررسی علل لکنت زبان در کودکان به صورت تخصصی بر روی گفتاردرمانی لکنت فعالیت می نماید. متخصصین گفتاردرمانی لکنت زبان در مرکز دکتر صابر با استفاده از تکنیک های مختلف درمانی و تجهیزات پیشرفته مرکز و ارائه تمرین برای لکنت زبان کودکان به درمان این اختلال در کودکان می پردازند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
لکنت زبان در کودکان
تحقیقات جدید گفتاردرمانی برروی لکنت سفری طولانی و پیچیده را از آزمایشگاه تراویس در آیووا درسال 1924، پشت سر گذاشتهاند. هنوز در بسیاری از مسیرها همان یافتههای اولیه کاملاً بیربط نیستند. فرضیه تراویس که لکنت را به عنوان مشکلی در هماهنگ کردن دو سمت مغز برای گفتار در نظر گرفت، دوباره به صورت دیدگاهی پدیدار شده است، که لکنت را به عنوان مشکلی در هماهنگی شبکههای چندگانه مغزی برای گفتار با شبکههایی که برای زبان، شناخت و احساس هستند در نظر میگیرد. این فعالیت عجیب در تمامی گویندگان از کار میافتد، زمانی که منابع مورد نیاز برای پردازش زبان، شناخت یا احساس به طور آنی ظرفیتهای موجود سیستم عصبی مرکزی را تخلیه میکنند و ظرفیت بسیار اندکی را برای پیچیدگیهای تولید سریع و ملایم گفتار باقی میگذارند، و نتیجه آن ناروانی طبیعت است. به نظر میآید افرادی که لکنت میکنند در اختصاص دادن منابع به تولید گفتار در شرایطی که نیاز زیادی داشته باشند، مشکل دارند. آنها یک سیستم تولید و گفتار حساستر (آسیبپذیرتر) را به ارث برده یا اکتساب کردهاند- فردی که در حالتهای گوناگون بسیاری برای پرداختن به حالت هنجار سریع و ملایم گفتار کم توان است، احتمالا به دلیل این است که مسیرهای عصبی استفاده شده در تولید گفتار کارایی که میبایست داشته باشند را ندارند.
ممکن است این سیستم تولید گفتار حساس (آسیبپذیرتر) در کودکانی به طور طبیعی از لکنت بهبود مییابند خودش بهبود یابد و نسبت به اختلال مقاومتر شود. به دلیل ویژگی انعطافپذیری عصبی بسیار زیاد در کودکان، مغز برخی از این کودکان به طور خود انگیخته مسیرهای جدید و کارآمدتریتر را برای گفتار ایجاد میکند و کاملاً روان میشوند. ممکن است سایرین بهبود یابند به این دلیل که آنها یاد بگیرند تا با آرامتر صبحت کردن جبران کنند یا روشهای دیگری را برای هدایت کردن منابع به منظور مقاومت در برابر اختلال مییابند. به نظر میآید کودکانی که بهبودی نمییابند وارد یک چرخه واکنشدهی به ناروانیهایشان با استفاده از فشار دادن عضلات، تلاش کردن برای رهایی، و حتی اجتناب کردن از کلمات و موقعیتهای سخت شدهاند. این واکنشها که شدیداً یاد گرفته میشوند- تحت تأثیر شخصیت فرد و مردمی که در اطرافش هستند، قرار میگیرند و تبدیل به بخشی از الگوهای لکنت فرد میشوند و بر روشی که او در مورد صبحت کردن فکر و احساس میکند، تأثیر میگذارند
نکاتی درباره لکنت زبان
لکنت در همه فرهنگ ظاهر میشود و حداقل 40 قرن است که برای بشر یک مشکل به حساب میآید.
لکنت به وسیله یک سری اختلالات پر بسامد یا شدید مشخص میشود که جریان رو به جلو گفتار را به تأخیر میاندازند.
لکنت در کودکی آغاز میشود و معمولاً با رشد کودک به بزرگسالی شدیدتر میشود مگر اینکه او با یا بدون درمان رسمی بهبود یابد.
رفتارهای اصلی لکنت تکرارها، کشیدهگوییها و قفلها هستند. رفتارهای ثانویه نتیجه تلاشها برای رهایی و اجتناب از رفتارهای اصلی هستند و شامل رفتارهای همراه فیزیکی لکنت، مانند پلک زدن یا رفتار همراه کلامی مانند، جانشینیهای کلمه هستند.
احساسات و نگرشها نیز میتوانند اجزای مهمی از لکنت باشند که واکنشهای احساسی فرد لکنتی را نسبت به تجزیه ناتوانی برای روان صبحت کردن و نسبت به پاسخهای شنوندگان به لکنتش، بازتاب میکنند. احساسات واکنشهای عاطفی سریعی هستند و شامل ترس، خجالت کشیدن، و شرمندگی هستند. نگرشها به آرامی از تجربیات منفی تکراری مرتبط با لکنت، نمایان میشوند. برای مثال باور فرد لکنتی است که شنوندگان هنگامی که لکنت او را میشنوند، فکر میکنند که او احمق است.
لکنت بین 18 ماهگی و بلوغ آغاز میشود اما اغلب بین 2 و 5 سالگی، با یک اوج دقیقاً پس از 3 سالگی آغاز میشود ممکن است اولین ظهور آن افزایش تدریجی در تکرارهای ساده کلمات و صداها باشد یا شروع ناگهانی تکرارهای چندگانه که گاهی اوقات با کشیدهگوییها و قفلها نیز همراه است.
شیوع لکنت حدود 1 درصد است. بروز آن حدود 5 درصد است. میزان بهبودی بدون درمان حرفهای حدود 75 درصد کودکانی است که سابقه لکنت داشتهاند. نسبت مرد به زن در کودکان مدرسهرو و بزرگسالان حدود 3:1 است امام ممکن است در کودکان بسیار خردسال که شروع به لکنت کردهاند کمتر، نزدیک به 1:1 باشد. بیشتر دخترها در اوایل کودکی بهیود مییابند که نسبت مردان دارای اختلال پیش از سنین پیش دبستانی را افزایش میدهد.
بیشتر افرادی که لکنت میکنند میتوانند کلماتی را که در یک متن بر روی آنها لکنت خواهند کردن پیش از خواندن با صدای بلند، پیشبینی کنند (انتظار)، و اغلب تمایل دارند بر روی بسیاری از کلمات یکسان در هر بار خواندن یک متن تکراری، لکنت کنند (ثبات) بسیاری از لکنتیها زمانی که یک متن را چندین مرتبه میخوانند، بسامد لکنتشان کاهش مییابد (تطابق).
لکنت در بافتهای دستوری مشخص با بسامد بیشتری رخ میدهد. ماهیت این بافتهای دستوری تا حدودی در بزرگسالان و کودکان متفاوت است.
شرایط مختلف بسامد لکنت را کاهش میدهند. اثرات آنها ممکن است قابل نسبت دادن به تغییرات در الگوهای گفتاری، کاهش در فشارهای ارتباطی، یا هر دو باشند. تحقیق بر روی این شرایط ایجادکننده روانی نشان میدهد که ممکن است لکنت به وسیله شرایطی کاهش یابد که تقاضا برای کنترل حرکتی گفتار و عملکردهای شکلگیری زبان را کاهش میدهند.
سؤالات مورد بررسی در ارائه تمرین برای لکنت زبان
1- چه چیزی ممکن است برخی رفتارهای اصلی کودکان را از تکرارها به کشیدهگوییها به قفلها تغییر دهد؟
2- تفاوت رفتارهای اصلی و ثانویه در لکنت چیست؟
3- زمانی که لکنت تعریف میشود، از چه نوع تردیدهای دیگری میبایست تمایزگذاری شود؟
4- برخی از احساسات و نگرشهایی ممکن است افراد دارای لکنت داشته باشند چیست و منشأ آنها چیست؟ آیا غیر لکنتیها هرگز چنین احساساتی داشتهاند؟
5- محدوده سنی برای شروع لکنت چند است (کمترین و بیشترین سنی که شروع به طور معمول در آن گزارش میشود)؟ چرا ممکن است لکنت در آن سن اتفاق بیافتد؟
6- چه تفاوتی بین «بروز» و «شیوع» وجود دارد؟
7- محققان هنگام تلاش برای تعیین تعداد لکنهایی که بدون درمان بهبودی یافتهاند، با چه مشکلاتی مواجه شدند؟
8- چرا ممکن است نسبت لکنتهای مرد به زن با سن تغییر کند؟
9- به چه روشهایی لکنت قابل پیشبینی است؟ به چه روشهایی تغییر مییابد؟
10- چرا پاسخ به این سؤال دشوار است، «دلیل لکنت چیست؟»
سوالات متداول:
1-آیا تمرینات ریتمیک مانند شعرخوانی مؤثرند؟
بله، استفاده از الگوهای ریتمیک (مثل شعر، ترانه یا تکیهکلامهای موزون) به دلیل ایجاد ساختار قابل پیشبینی در گفتار، میتواند لکنت را کاهش دهد.
2-بهترین تمرینهای تنفسی برای کاهش لکنت زبان چیست؟
تمرین تنفس دیافراگمی (شکمی) بسیار مؤثر است. در این روش، هنگام دم عمیق از طریق بینی، شکم باید به جای قفسه سینه بالا بیاید. سپس بازدم آرام و کنترلشده از طریق دهان انجام میشود. این تمرین به کاهش تنش عضلانی و بهبود روانی گفتار کمک میکند.
لکنت زبان یک اختلال شایع در سنین 4 تا 7 سال در کودکان می باشد که موجب اضطراب و آشفتگی والدین و کودک می گردد. بسیاری از والدین در ابتدا به دنبال یافتن دلیل لکنت زبان در کودک خود هستند و آن را به اتفاقاتت مختلف نسب می دهند. نکته مهم در این میان درمان صحیح و به موقع لکنت می باشد. با ارجاع به دکتر لکنت و بررسی وضعیت لکنت زبان در کودک و تعیین شدت و علت آن می توان برنامه صحیح و کاربردی را در زمینه گفتاردرمانی لکنت و کاردرمانی لکنت زبان طراحی نمود. مرکز تخصصی گفتاردرمانی لکنت زبان دکتر صابر در زمینه درمان کودکان با لکنت زبان و بهبود روند گفتار کودک، افزایش اعتماد به نفس و کاهش اضطراب ناشی از لکنت در کودکان به صورت حرفه ای و تیمی فعالیت می نمایند . متخصصان این مرکز شما را تا رسیدن به بهترین نتیجه درمانی برای فرزندانتان همراهی می نمایند. خدمات گفتاردرمانی در منزل نیز موجب تسهیل روند درمان کودکان می گردد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
دلایل لکنت زبان
هنگامیکه محققان درباره دلایل لکنت جستجو میکردند، مشکلات نشان دادن روابط علت و معلولی مانع کار آنها میشد. به ویژه، تفاوتهای مغز که در بخش قبلی توضیح داده شد، میتواند دلیل اختلال یا نتیجه چگونگی پاسخ مغز به سالهای لکنت باشد (به احتمال زیاد برخی از آنها درگیر میشوند). علاوه بر این، ممکن است فعالیت مغز در حین لکنت نیز، به طور غیرمستقیم با رفتار لكنت مرتبط باشد؛ برای مثال ، ممکن است برخی فعالیتهای نیم کره راست نشاندهنده ترسها و نگرانیهای افراد لکنتی در مورد لکنت باشند. در مرحله اول این ترسها ممکن نیست دلیل لکنت باشد اما ممکن است آنها لکنت را بدتر کنند.
در برخی اختلالات گفتاری، که اساس فیزیکی واضحتری دارند، علت و معلول میتواند به طور مستقیمی مورد بررسی قرار گیرد. همچنین ممکن است حتی مدلهای حیوانی اختلال برای کارکردن وجود داشته باشد. در اختلالی که میتواند در حیوانات رخ دهد، عواملی که به نظر میرسد دلیل اختلال باشند، میتوانند دستکاری شوند و تأثیرات آنها ارزیابی شود. برای مثال، مداخله در ژنها یا رشد جنینی سگها، گربهها، یا خرگوشها میتواند باعث ایجاد شکاف یا سفتی عضلانی (انقباض عضلانی) شود که به ترتیب مشابه شکاف کام یا فلج مغزی مشاهده شده در انسانها است. بنابراین، دانشمندان میتوانند استنتاج کنند که انتقال وراثتی، رشد جنینی یا آسیب مغزی چگونه میتوانند موجب این اختلالات شوند. هر چند برقراری ارتباط از طریق زبان بیانی در حیوانات اتفاق نمیافتد بنابراین احتمال این را کاهش میدهد که مدلهای حیوانات بتوانند برای بررسی دلیل اختلالاتی هم چون لکنت مورد استفاده قرار گیرند و مشخصاً برخورد انتخابی یا جراحی به منظور ایجاد لکنت به عنوان یک گزینه در انسانها مطرح نیست. بنابراین محققان به سمت روشهای غیر مستقیم یا توصیفی به جای روشهای تجربی روی آوردند. آنها گروههای لکنتیها و غیرلکنتیها را در تکالیفی که معتقد بودند مرتبط با روانی گفتاراند، مقایسه کردند. اگر آنها به طور مکرر دریابند که دو گروه در تکالیف مشخصی اجرای متفاوتی دارند، ممکن است سرنخی در مورد اختلال داشته باشند.
چنین تحقیق غیرمستقیمی پیچیده میباشد زیرا تفاوتهایی که یافت میشوند ممکن است ناشی از لکنت باشند نه علت آن. برای مثال، مطالعات زمان واکنش از این که افراد مورد بررسی چقدر سریع میتوانند کلمهای را که بر روی یک صفحه ظاهر میشود را بگویند، ممکن است نشان دهد افراد مورد بررسی که لکنت میکنند از افراد مورد بررسی که لکنت نمیکنند کندتر هستند. هر چند ممکن است این تفاوت نتیجه آرامتر گفتن کلمات افراد مورد بررسی که لکنت میکنند برای جلوگیری از لکنت باشد. حتی اگر این تفاوت نتیجه تلاش برای جلوگیری از لکنت نباشد، به احتمال زیاد تنها عامل مرتبطی است که هیچ رابطه علی یا علیتی با لکنت ندارد. حتی اگر گروههای لکنتیها کندتر پاسخ دهند، احتمالاً زمانهای واکنش کندتر به تنهایی باعث لکنت نمیشوند. اگر این چنین بود، افراد هنگامیکه بزرگتر میشدند یا پس از این که مقداری آبجو مینوشیدند، شروع به لکنت میکردند. فهمیدن چیزی که به طور هم زمان با چیز دیگری اتفاق میافتد اما موجب آن نمیشود مانند فهمیدن این است که اغلب بازیکنان بسکتبال اندازه کفش بزرگتری نسبت به اغلب ژیمناستها دارند. اندازه کفش به تنهایی مشخص نمیکند که چه کسی برای این ورزشها مناسبتر است، اما ممکن است قد یک عامل تعیینکننده باشد. اندازه کفش و قد هر دو مربوط به اندازه استخوان فرد هستند که به صورت ژنتیکی تعیین میشوند، بنابراین آنها منجر به تفاوت در ژیمناستها و بازیکنان بسکتبال میشوند، اما اندازه کفش به تنهایی یک بازیکن بسکتبال یا ژیمناست خوب ایجاد نمیکند.
مشکل دیگری که مطالعات توصیفی نسبت به روشهای تجربی برای مطالعه ماهیت لکنت دارند این است که هنگام مقایسه گروههای افرادی که لکنت میکنند و نمیکنند، هم پوشانی زیادی در عملکرد دو گروه وجود دارد حتی ممکن است میانگینهای آنها از نقطه نظر آماری متفاوت باشد. برای مثال، برخی از افرادی که لکنت میکنند معمولاً هماهنگی خوبی هم چون یک فرد عادی در گروه افراد غیرلکنتی در یک تست نمونه از هماهنگی حرکتی نشان خواهند داد و برخی از افرادی که لکنت نمیکنند همان سطح از هماهنگی که یک فرد عادی از گروه لکنتی دارد، را نشان خواهند داد. این هم پوشانیها به ما یادآوری میکنند که ما معمولاً عواملی را که برای ایجاد لکنت ضروری و کافی هستند را مطالعه نمیکنیم. هر چند که چنین تفاوتهای مهمی بین افرادی که لکنت میکنند و افرادی که لکنت نمیکنند ممکن است سرنخهایی برای ما ایجاد کنند و با داشتن این سرنخها ممکن است دقیقتر به برخی از تواناییها، عملکردهای مغز و جایگاههای نوروآناتومیک نگاه کنیم تا ببینیم آیا واقعاً آنها چیزهایی هستند که تمامی لکنتیها را از غیرلکنتیها متمایز میکنند. در صورت عدم موفقیت برای یافتن آنها، بررسی خواهیم کرد که آیا زیر گروههایی از لکنتیها وجود دارند که برخی از آنها در یک روش و برخی در روشی دیگر از غیرلکنتیها متفاوت باشند. این موضوع ممکن است بعدها به ما برای کشف مسیرهای دیگری که منجر به درک بهتر لکنت میشوند کمک کند.
هنگامی که دانشمندان تلاش میکنند تا آزمایشات سایرین را برای تأیید نتایجشان تکرار کنند، یافتههای تحقیقی بی ثبات شایع میشوند. یک مطالعه تفاوتی را مییابد؛ مطالعه دیگری گزارش میکند که چنین تفاوتی وجود ندارد. تفاوتها در یافتههای دو مطالعه ممکن است به دلیل تفاوت افراد مورد بررسی باشد که در مطالعه شرکت کردهاند یا به دلیل تفاوتهای اندکی باشد که در روش مطالعات انجام شده، وجود داشته است. برای مثال، ممکن است یک مطالعه از صدای 1000-Hz به عنوان یک محرک استفاده کند و مطالعه دیگر ممکن است از صدای ضبط شده کلمه «برو» استفاده کند. با وجود بی ثباتی در بسیاری از نتایج، نقاط مشترک یا روندهایی وجود دارند که بسیاری از مطالعات آنها را مییابند. همانطور که مطالعه میکنید، سعی کنید تا برای خودتان مشخص کنید کدام مناطق راهنماییهای محکمی به ما میدهد. من در خلاصههایم، تفسیرهای خودم از این مناطق همپوشانی را در اختیار قرار خواهم داد.
عوامل حسی حرکتی
عوامل حسی و حرکتی که بر لکنت تأثیر میگذارند از ساختار و عملکرد مغز یک فرد مشخص شده اند. آنها بر شروع و پیشرفت لکنت تأثیر میگذارند زیرا کیفیتی که فرد میتواند گفتار سریع و روان را تولید کند، محدود میکنند. برای مثال، پیشتر یافتههایی را توضیح دادیم که پیشنهاد میدادند مسیرهای فیبری که عملکردهای حسی، طرح ریزی و حرکتی را برای گفتار ترکیب میکنند، به نظر میرسد در افراد لکنتی به طور قابل ملاحظه ای کم تراکمتر هستند . ممکن است این بدان معنا باشد که تکالیف حسی – حرکتی مانند گفتن «آه» بعد از شنیدن صدای زنگ ، در لکنتیها آهسته تر خواهد بود.
یافتههای خلاصه شده در این مطلب، با استفاده از آزمایشات گوناگون، عملکردهای حسی و حسی – حرکتی گویندگان لکنتی و غیرلکنتی را مقایسه میکند. در نظر داشته باشید که هدف از این مقایسهها، یادگیری بیشتر درباره نقایص افرادی است که لکنت میکنند. هنگامیکه عملکردهای حسی و حسی – حرکتی در لکنتیها ضعیفتر هستند، فرض بر این است که یک تفاوت ساختاری با عملکردی مغز را منعکس میکند که ممکن است به طور اتفاقی به لکنت مربوط باشد.
پردازش حسی و کاردرمانی لکنت زبان
ممکن است شما تعجب کنید که چرا بر روی توانایی افراد لکنتی برای پردازش اطلاعات حسی همچون سیگنالهای شنیداری، بینایی و لامسه تحقیق انجام شده است. از آن جا که به نظر میرسد لکنت یک مشکل حرکتی است تا این که یک مشکل حسی باشد. پاسخ دو بخشی است. نخست، همانطور که بیماران با آسیبها و بیماریهای گوناگون به ما آموختند، گفتار طبیعی وابسته به بازخورد سالم شنیداری در کنار بازخورد حس عمقی (احساس موقعیت و حرکت) و لامسه (احساس لمس) میباشد. محققان مشتاق هستند بدانند، آیا ممکن است گفتار غیرطبیعی لکنتیها نتیجه برخی اختلالات بازخورد باشد. دوم این که، آزمایشاتی که پردازش حسی را تغییر میدهند، مانند بازخورد شنیداری تأخیریافته (بلک، ۱۹۵۱الی، ۱۹۵۱) تکرارها، کشیدهگوییها و قفلهایی را در گویندگان روان ایجاد میکنند، به دانشمندان یادآوری میکند که تحقیق کنند آیا این موضوع میتواند دلیل لکنت باشد یا خیر.
یافتههایی که قصد مرور آنها را دارم ممکن است مرتبط با نتایج مطالعات تصویربرداری مغز که پیش تر توضیح داده شد، باشند. به یاد داشته باشید بسیاری از مطالعات یافته اند که مناطق قشر شنیداری در حین لکنت فعالیت کمتری دارند در حالی که سایر مطالعات ناهنجاریهای ساختاری را در قشر شنیداری یافته اند. با این وجود تحقیق دیگری كاهش تراکم را در فیبرهای ماده سفید لکنتیها یافته است که از یکپارچگی حسی – حرکتی در تولید گفتار حمایت میکند. در این صورت، تعجب آور نیست اگر ناهنجاریها در این مناطق هم بر روانی تولید گفتار و هم بر دقت درک گفتار تأثیر بگذارد. برای مثال، نشان داده شده است جایروس گیجگاهی فوقانی شامل سیستمهایی است که در طرحریزی واجی گفتهها و درک گفتار مهم هستند (هیکاک، ۲۰۰۱). علاوه بر این، احتمالاً کارکرد مؤثر قشر شنیداری برای تولید گفتار روان ضروری میباشد، زیرا بازخورد شنیداری در گفتار طبیعی نقش حیاتی دارد و بر روانی حاصل از بازخورد شنیداری با تأخیر، تأثیرات مخربی دارد. باتوجه به یافته ها فوق مشخص می گردد تمرینات کاردرمانی حسی حرکتی در کودکان با لکنت می تواند به کاهش میزان لکنت و تسهیل روند گفتار آنان موثر باشد.
سوالات متداول:
1-آیا کاردرمانی لکنت را کاملاً رفع میکند؟
در موارد خفیف، لکنت به طور چشمگیر کاهش می یابد، اما هدف اصلی بهبود کیفیت زندگی و کنترل گفتار است. برای درمان لکنت زبان به صورت کامل به یک درمان چند جانبه نیاز است در مرکز دکتر صابر بر درمان های تیمی تاکید دارد.
2-تمرینات خانگی در کاردرمانی لکنت چه اهمیتی دارند؟
تمرینات روزانه (مانند تنفس دیافراگمی یا بازیهای تقویت تمرکز) اثر درمان را پایدار میکنند. مرکز دکتر صابر برنامههای تمرینی شخصیسازیشده به بیماران ارائه میدهد.
مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر در زمینه تشخیص لکنت و روش های اصلاح آن فعالیت می نماید. دکتر لکنت زبان در حیطه تشخیص علل لکنت و شدت لکنت زبان کودک را مورد ارزیابی قرار می دهد. لکنت زبان متوسط شامل توقف ها و تکرارهای مکرر در گفتار می باشد. گفتاردرمانی لکنت با تشخیص شدت لکنت و استفاده از تکنیک های مختلف درمانی در کنار خدمات گفتاردرمانی لکنت زبان به بهبود مهارت های گفتار کودکان کمک می کند. در این مطلب به توضیح یک نمونه از کودکان با لکنت زبان پرداخته می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
لکنت زبان متوسط چیست؟
لکنت زبان متوسط، مرحلههای از اختلال گفتار است که در آن فرد در تولید روان کلمات با تکرارِ آواها (مثل «م-م-مدرسه»)، کشیدن صداها (مثل «ســـلام»)، یا قفل شدن روی کلمات به صورت مکرر مواجه میشود. این سطح از لکنت، نه آنقدر خفیف است که نادیده گرفته شود، نه آنقدر شدید که زندگی روزمره را مختل کند. برای تشخیص دقیق، باید به فراوانی و شدت علائم لکنت زبان توجه کرد: در لکنت متوسط، وقفه های گفتاری حدود ۵ تا ۱۰ بار در هر ۱۰۰ کلمه رخ میدهد و اغلب با نشانههای فیزیکی مانند تنش عضلات صورت یا لرزش فک همراه است.
برخلاف لکنت خفیف که معمولاً در موقعیتهای استرسزا ظاهر میشود، لکنت متوسط در مکالمات عادیِ روزمره هم دیده میشود. از سوی دیگر، در لکنت شدید، فرد حتی ممکن است از ترس قضاوت دیگران، به کلی از صحبت کردن اجتناب کند. تحقیقات انجمن گفتاردرمانی آمریکا (ASHA) نشان میدهد حدود ۳۰٪ از مبتلایان به لکنت متوسط، بدون مداخله ای به موقع، به سطوح شدیدتر پیشرفت میکنند. علت اصلی این اختلال ترکیبی از عوامل ژنتیکی (مانند سابقهی خانوادگی)، عصبی (تفاوت در عملکرد مغز)، و روانشناختی (اضطراب اجتماعی) است.
نکتهای کلیدی اینجاست که لکنت متوسط قابل مدیریت است. تمرینات تنفسی دیافراگمی، تکنیک «گفتار آهسته»، و استفاده از مترونومهای گفتاری، از روشهای مؤثری هستند که توسط متخصصان توصیه میشوند. اما تشخیص زودهنگام مهمترین قدم است: اگر مکثهای گفتاری بیش از ۶ ماه ادامه یابد یا باعث انزوای اجتماعی شود، مراجعه به گفتاردرمانگر ضروری است.
یک کودک مدرسه رو : لکنت متوسط
دیوید دومین فرزند در خانواده سه فرزندی بدون تاریخچه اختلالات گفتار یا زبان بود. گفتارش تا 4سالگی زمانیکه شروع به نشان دادن تکرارهای شدید تمام کلمه و بخشی از کلمه کرد ، به طور طبیعی رشد میکرد. پس از چندین ماه، زمانیکه لکنت دیوید کاهش نیافت ، مادرش او را نزد پزشکش برد (اطفال) که به او اطمینان داده بود مشکل خود به خود حل خواهد شد.
زمانیکه دیوید حدودا 6ساله بود ، لکنتش به طور پیوسته بسیار شدیدتر رشد میکرد و او از صحبت کردن در بسیاری از موقعیتها اجتناب میکرد. سپس مادرش تصمیم گرفت تا بایک آسیب شناس گفتار-زبان در یک کلینیک دانشگاهی مشاوره کند که دیوید را نیز ارزیابی کرد. در ارزیابی ، دیوید روی 8درصد از هجاهایی که میگفت لکنت میکرد. بیشتر لکنتها قفلهای بسیار فشرده همراه با رفتار تلاش و تقلای آشکار بودند.
مثال هایی برای لکنت زبان متوسط
کودک درحال صحبت کردن با مادرش، روش صحبت کردن کودک با شک و تردید است ، همراه با توقفهای زیاد ، «اوم» ، شروع کردنهای اشتباه ، و تغییرات هدفمند. او چیزی شبیه «و بعد … مثه اینه که … و بعد …. بعد گذاشت… اوم همان ا- ندازه از… از… از… از….اوم… [سپس چندکلمه نامفهوم بعد از آنکه به نظر میرسد او از گفتن جمله تسلیم میشود و شروع به شمردن میکند].» میگوید. همانطور که میتوانید تصور کنید ، ارزیابی درصد هجاهایی که لکنت برروی آنها انجام شده است ، مشکل می باشد هنگامیکه کودک از گفتن کلماتی که انتظار دارد برروی آنها لکنت کند اجتناب میکند.
قفل برروی کلمه «هرکسی» را نشان میدهد ، برچندین کلمه مقدم شده که به نظر میرسد تلاش کودک برروی این کلمه را به تعویق می اندازد. او میگوید «وبعد…. آه… هرکسی میگیرد اوم… اوم چهار ، چهار …. و ، و…اوم…اوم این [کلمه نامفهوم].» آیا شما فکر میکنید او انتظار دارد که برروی «هرکسی» لکنت کند ؟ سرنخهایی که این موضوع را به شما میگویند کدامند ؟ دیوید هنگامیکه با این قفل درگیر میشود چه رفتارهایی را انجام میدهد ؟ دیوید قفل دیگری به همراه تعدادی رفتار اجتنابی قبل از آن و رفتار رهایی در حین لکنت ، انجام میدهد. او میگوید «او … [کلمه نامفهوم]… او به طور خودکار به خانه میرود چراکه …اوم … چراکه او – او از مسیر میانبر رفت و- و تمام راه خانه را رفت.»
آیا شما میتوانید رفتارهای رهایی و اجتنابی که دیوید دراین قطعه فیلم نشان میدهد را توصیف کنید؟
والدین چگونه به کودک مبتلا به لکنت متوسط کمک کنند؟
کمک به کودکی با لکنت متوسط، نیازمند ترکیبی از صبر، آگاهی، و حمایت هدفمند است. اولین قدم این است که والدین از تصحیح مدام گفتار کودک خودداری کنند. جملاتی مثل «آرامتر حرف بزن» یا «دوباره شروع کن» اضطراب کودک را افزایش میدهد. در عوض، با ایجاد فضایی آرام، به او نشان دهید که به محتوای صحبتهایش توجه میکنید، نه نحوهی بیانش.
یک تکنیک طلایی، الگودهی گفتاری است: وقتی کودک در حال صحبت است، آرام و شمرده پاسخ دهید تا ناخودآگاه ریتم گفتار شما را تقلید کند. مثلاً اگر او میگوید «امروز م-م-مدرسه رفتم»، شما بگویید «آهان، امروز به مدرسه رفتی؟ خب برات کلی اتفاق جالب افتاده!». همچنین، زمانهایی برای گفتوگوی بدون استرس ایجاد کنید؛ مثلاً هنگام قصهخوانی قبل از خواب، از او بخواهید تصاویر کتاب را توصیف کند.
والدین باید مراقب عوامل تشدیدکننده باشند: کمخوابی، برنامههای شلوغ روزانه، یا فشار برای اجرای بینقص در جمع، لکنت را بدتر میکنند. براساس مطالعات دانشگاه کلورادو، ۶۰٪ از کودکان مبتلا به لکنت متوسط، در محیطهای بدون عجله و رقابت، بهبود محسوسی نشان میدهند.
در نهایت، اگر لکنت بیش از ۱۲ ماه ادامه داشت یا با علائمی مانند اخم کردن، لگد زدن به زمین، یا اجتناب از برقراری تماس چشمی همراه بود، حتماً از یک گفتاردرمانگر کودک کمک بگیرید. خوشبختانه، امروزه ابزارهایی مانند اپلیکیشنهای بازی محور (مثل «Speech Blubs») هم به عنوان مکمل درمان استفاده میشوند. یادتان باشد: هدف حذف کامل لکنت
سوالات متداول:
1-لکنت زبان متوسط در نوجوانان چه تأثیری بر روابط اجتماعی دارد؟
نوجوانان مبتلا به لکنت زبان متوسط اغلب در ایجاد و حفظ روابط اجتماعی با چالشهای جدی روبهرو میشوند. ترس از مسخره شدن توسط همسالان یا احساس شرم از لکنت، ممکن است باعث انزوا و کاهش مشارکت در فعالیتهای گروهی شود. این مسئله به ویژه در دوران بلوغ که حساسیت به قضاوت دیگران اوج میگیرد، تشدید میشود. راهکارهای مؤثر برای مقابله با این چالش شامل شرکت در گروههای حمایتی نوجوانان، آموزش مهارتهای ارتباط غیرکلامی (مانند زبان بدن و تماس چشمی) و استفاده از پلتفرمهای آنلاین برای تعامل با همسالان همتجربه است. والدین و مربیان باید فضایی امن برای بیان احساسات نوجوان فراهم کنند.
2-لکنت زبان متوسط چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص لکنت زبان متوسط توسط گفتاردرمانگر و از طریق ارزیابی جامع گفتار انجام میشود. در این فرایند، متخصص تعداد وقفهها، نوع بلوکهای کلامی (تکرار، کشش یا قفل شدگی) و شدت علائم فیزیکی را بررسی میکند. مصاحبهٔ بالینی برای بررسی سابقهٔ خانوادگی، عوامل استرس زای محیطی و مدت زمان بروز لکنت نیز بخشی از تشخیص است
یکی از عوارض لکنت زبان کودکان/نوجوانان که در رابطه با همسالانشان مواجه میشوند قلدری است. در روانشناسی لکنت زبان احتمال اینکه کودکان دارای لکنت،قلدری و مسخره شدن را تجربه کنند،بیشتر از سایر کودکان می باشد.این مسئله که عوارض لکنت زبان چیست باید توسط روانشناسی لکنت زبان در کودکان مورد بررسی قرار بگیرد و درمان روانشناسی لکنت زبان مناسب با مشکلات کودک برنامه ریزی شود. مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر در حیطه روش های درمان عوارض لکنت زبان و گفتاردرمانی لکنت زبان در تهران فعالیت می نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
عوارض لکنت زبان کودکان
59 درصد از کودکان دارای لکنت، گزارش مورد قلدری قرار گرفتن در مورد گفتارشان را می دهند.
56 درصد از کودکان دارای لکنت زبان، مورد قلدری قرار گرفتن برای حداقل یک بار در هفته گزارش می دهند.
75 درصد از بزرگسالان دارای لکنت زبان گزارش می دهند که مورد قلدری قرار گرفتن در امور تحصیلشان مداخله کرده است.
همسالان ممکن است کودکان/نوجوانانی که لکنت زبان می کنند به دلایل زیادی آزار دهند،چراکه در روانشناسی لکنت زبان اشاره شده است که رفتارهای لکنت توجه آنها را جلب می کند و به صورت غیر قابل پیش بینی تغییر می کند. قلدری به خصوص برای کودکان دارای لکنت زبان بسیار آزار دهنده است، چرا که پاسخ دادن شفاهی برای آنها سخت میباشد (بخشی از این سختی به علت عواطف زیادی است که قلدری برای فرد بر می انگیزاند.
تفاوت قلدری و تمسخر در روانشناسی لکنت زبان در کودکان
باید در نظر داشت که قلدری و تمسخر متفاوت هستند. مسخره کردن شامل طعنه زدن و یا شوخی کردن بی ضرر از جانب افراد خانواده و یا دوستان است. روانشناسی لکنت زبان، قلدری کردن را شامل تلاش آگاهانه برای اذیت کردن و کنترل کردن فرد دیگری می نامند. قلدری باعث ایجاد آسیب در فرد شده و قابل قبول نیست.
افرادی که در فرایند قلدری درگیر هستند شامل فرد قلدر، فردی که مورد قلدری قرار میگیرد و تماشاگران هستند. که در یک طرح جامع درمان روانشناسی لکنت زبان در کودکان برای درمان باید همه این افراد و همه موقعیت هایی که فرد درچار عوارض لکنت زبان می شود، می تواند اتفاق بیفتد ،در نظر گرفته شوند.
روانشناسی لکنت
دلیل رفتار کودکان با کودک مبتلا به لکنت زبان
بسیاری از افراد قلدر،دارای عزت نفس پایینی هستند و با قلدری کردن احساس قوی تر بودن میکنند. بعضی از قلدر ها،کودکان محبوبی هستند که تحمل کمی نسبت به تفاوتهای دیگران دارند و افرادی که متفاوت هستند را برای قلدری کردن انتخاب می کنند. بسیاری از قلدر ها،فاقد مهارت های اجتماعی پایه و حس همدلی و درک متقابل دیگران هستند.
نقش تماشاچی ها
تماشاچی ها نیز ممکن است با قلدر همراهی کنند چرا که نمی خواهند خودشان مورد قلدری قرار گیرند. زمانی که روانشناس کودک از آنها در این مورد سوال می کند،بیان می کنند که قصد اذیت کردن فرد دیگر را نداشته اند. حتی ممکن است با فردی که مورد قلدری قرار گرفته دوست باشند، اما می ترسند و نمی دانند باید چه کاری انجام دهند. حتی زمانی که تماشاچی ها با رفتار غلط دیگر کودکان همراه نمی شوند،عدم حمایت آنها آزار دهنده است. در این حالت فردی که مورد قلدری قرار میگیرد،احساس جدایی و تنهایی از دیگران می کند. با این اوصاف،تماشاچی ها نقش مهمی در ادامه یافتن مشکل و یا حل آن دارند.
عوارض لکنت زبان در چه کودکانی دیده می شود ؟
قلدرها کودک لکنت زبان را در مورد چیزی که آنها را آزار میدهد،اذیت می کنند. قلدرها به دنبال تفاوت های افراد می گردند و سپس بر اساس آن تفاوتها افراد را مورد حمله قرار میدهند. آنها به دنبال هر تفاوتی نیستند،بلکه مجذوب چه تفاوت هایی می شوند که برای خود آن افراد آزار دهنده است. و این تفاوت را بر اساس واکنش های افراد نسبت به تفاوت شان انتخاب می کنند. اگر یک فرد قلدر،فردی را به واسطه تفاوتی که او را آزار نمی دهد،برای قلدری انتخاب کند،واکنش منفی که به دنبال آن است را دریافت نمی کند.
لکنت و عوارض آن در کودک
قلدری،باعث افزایش افکار منفی،اضطراب،اجتناب و تنش می شود.و همه این عوامل باعث افزایش لکنت زبان شده که خود مجدداً احتمال قلدری را افزایش میدهد و در نهایت منجر به کاهش پیشرفت در درمان میگردد.
علاوه بر این عوارض لکنت زبان در کودکان باعث انزوای اجتماعی در فرد دارای لکنت میشود. بنابراین پرداختن به این موضوع توسط دکتر لکنت در درمان از اهمیت و اولویت بالایی برخوردار می باشد.
۶ گام برای کاهش عوارض لکنت زبان
آموزش به کودکان/نوجوانان در مورد لکنت زبان
آموزش به کودکان/نوجوانان در مورد قلدری
کمک به کودکان/نوجوانان تا در مورد لکنت زبان متفاوت فکر کنند.
کمک به کودکان/نوجوانان تا نسبت به قلدری واکنش متفاوتی نشان دهند.
کمک به کودکان/نوجوانان در آموزش همسالان خود در مورد لکنت زبان و قلدری
آموزش والدین،معلمان و دیگران در مورد لکنت زبان
آموزش به کودکان/نوجوانان در مورد لکنت زبان
هرچقدر کودکان/نوجوانان اطلاعات بیشتری در مورد لکنت زبان داشته باشند،احساس عدم امنیت کمتری می کنند. این امر به آنها قدرت رویارویی با لکنت شان و نظرات افراد قلدر و یا تماشاچی ها را می دهد.
حقایق کلیدی در مورد عوارض لکنت
هیچکس در ایجاد لکنت زبان مقصر نیست؛لکنت زبان یک اختلال گفتاری است که منشا ژنتیکی و نورولوژیک دارد.لکنت زبان در اثر یادگیری به وجود نمی آید و یک مشکل روانشناختی نیست. در ایجاد لکنت زبان،والدین مقصر نیستند و به علت اشتباهات کودک/نوجوان به وجود نمیآید.
لکنت زبان متغیر است؛رفتار لوکن در زمان ها و موقعیت های مختلف متفاوت است.
درمان لکنت آسان نیست؛تغییر یک مشکل غیر ارادی کار آسانی نیست و نیاز به تلاش زیاد و مداوم دارد.
آموزش به کودکان/نوجوانان در مورد روانشناسی لکنت زبان
هرچقدر کودکان/نوجوانان اطلاعات بیشتری در مورد قلدری داشته باشند،کمتر فکر میکنند که قلدری دیگران تقصیر آنهاست. همچنین باعث میشود احساس شان در مورد لکنت زبان و قلدری را از هم جدا کنند و به آنها قدرت بیشتری برای موقعیتهایی که مورد قلدری قرار میگیرند میدهد.
حقایق کلیدی در مورد برخورد کودکان
قلدری تقصیر آنها نیست.
تمسخر و قلدری با هم فرق میکنند.
افراد قلدر به خاطر مشکلاتی که دارند قلدری میکنند.
افراد قلدر دوست دارند واکنش منفی را در فرد دیگر ایجاد کنند.
قلدری کردن به هیچ وجه کار درستی نیست.
کودکان/نوجوانان می توانند کارهایی انجام بدهند که قلدری کردن کاهش پیدا کند.
کمک به کودکان در مورد درمان روانشناسی لکنت زبان
لکنت زبان ایجاد شرم می کند،به همین علت است که افراد نسبت به لکنت زبان خود واکنش نشان میدهند.آنها در مورد خود احساس بدی دارند و فکر میکنند که قلدری کردن دیگران کار به حقی است. اگر کودک کمتر در مورد لکنت زبان خود خجالت زده شود،می تواند به نحو بهتری نسبت به لکنت واکنش نشان دهد،متعاقب آن فرد قلدر،واکنش منفی دلخواهش را دریافت نمی کند و از قلدری در مورد کودک/نوجوان دارای لکنت زبان دست می کشد. در روانشناسی لکنت زبان اغلب به کودکان که مورد قلدری قرار میگیرند،گفته می شود که «فقط آن را نادیده بگیر»یا «سخت نگیر» در حالی که برای کودکان/نوجوانان نادیده گرفتن نظرات آزاردهنده در مورد چیزی که شخصی است و به دیگران مربوط نیست،بسیار سخت است.
بیشتر درمان روانشناسی لکنت زبان ،آموزش،حساسیت زدایی و تمرینات پذیرش به کاهش ترس،خجالت و شرمی که کودکان/نوجوانان به علت لکنت شان تجربه می کنند کمک می کنند. این تمرینات،به طور کامل ترس را حذف نمی کنند ولی آن را کاهش می دهند. همینطورکه کودکان/نوجوانان در مورد لکنت زبان کمتر نگران و بیشتر پذیرا می گردند. این کار پایه و مبنایی برای آنها ایجاد می کند تا زمانی که مورد قلدری قرار میگیرند کمتر به صورت احساسی به آن پاسخ دهند.علاوه بر این تمرینات بازسازی شناختی به مراجعان کمک می کند تا به صورت متفاوتی نسبت به لکنت زبان فکر کنند.
کمک به کودکان با لکنت زبان تا نسبت به واکنش دیگران به لکنت آنها
روانشناس کودک میتوانند به کودکان کمک کنند تا یاد بگیرند به نظرات آزاردهنده که توسط دیگران ایجاد میشود به شیوهای پاسخ دهند که احتمال قلدری بیشتر را در آینده کاهش دهند. اگر آنها با عواطف منفی کمتری پاسخ دهند،فرد قلدر رضایت کافی را از قلدریش پیدا نخواهد کرد و در نهایت،به سمت هدف بعدی حرکت خواهد کرد. روانشناسی لکنت زبان در کودکان بیان می کند که در واقع ما نمیتوانیم به راحتی خود قلدری را از بین ببریم،بلکه میتوانیم توجه قلدر را از لکنت زبان و فرد دارای لکنت منحرف کنیم.
برای کاهش نظرات توسط قلدرها،کودکان دارای لکنت زبان می توانند یاد بگیرند با نظرات ساده و حقیقی که برای قلدر ها مشخص میکند آنها به واکنش های منفی که دنبال آن هستند نمی رسند،پاسخ دهند.
مثال ها: شامل:
اقرار به لکنت زبان («بله،تو درست میگویی،من لکنت می کنم»)
علامتی که نشان دهد نظرات، واضح یا خسته کننده هستند («آره،من می دونم» یا «این را که قبلا گفتی» یا به سادگی،«که چی؟»).
درخواست ادامه نظرات «دیگه چی میخوای بگی؟»
توجه کنید که احتمالاً بسیاری از چنین پاسخ هایی در جهت تغییر توجه فرد قلدر است. چرا که فرد با اختلال رفتاری عادت به دریافت واکنشهای منفی از کودک/نوجوان دارای لکنت زبان دارد. همچنین،ممکن است برای کودک دارای لکنت زبان ،فراهم کردن چنین پاسخ هایی به علت لکنت کردن سخت باشد (لازم نیست که فرد قادر به پاسخ دادن با گفتار روان باشد. روانی گفتار تعیین کننده موفقیت در این فرایند نیست. بلکه ضروری است که کودک قادر به تولید پاسخ هایی در یک شیوه باز و روحی با فرد قلدر باشد و از طریق پذیرش لکنت زبان ارتباط برقرار کند). درمانگران میتوانند به کودکان و نوجوانان کمک کنند تا این پاسخ ها را در درمان روانشناسی لکنت زبان تمرین کنند. مثلا از طریق استفاده از استراتژی های بارش فکری و حل مسئله، نقش بازی کردن و تکرار تمرین، کودکان/نوجوانان دارای لکنت زبان می توانند چگونگی پاسخ به قلدرها را تعیین کنند و خود را در استفاده از چنین پاسخ هایی در موقعیت های واقعی آماده کنند.
لکنت زبان در کودکان علاوه بر چالشهای کلامی، میتواند منجر به عوارض روانشناختی مانند کاهش اعتمادبهنفس، اضطراب اجتماعی و انزوا شود. شناسایی به موقع و مراجعه به متخصصان مجرب مانند دکتر صابر، نقش کلیدی در پیشگیری از تثبیت این عوارض و بهبود کیفیت زندگی کودک دارد.
سوالات متداول:
1-تفاوت عوارض لکنت در کودکان و بزرگسالان چیست؟
در کودکان، عوارض روانی اغلب با ترس از قضاوت و رشد شخصیتی گره میخورد، درحالیکه در بزرگسالان، ممکن است به مشکلات شغلی، افسردگی یا اختلالات اضطرابی پایدار تبدیل شود.
2-نقش خانواده در کاهش عوارض روانی لکنت چگونه است؟
خانواده با ایجاد محیطی حمایتی، پرهیز از انتقاد، گوش دادن صبورانه و تشویق کودک به صحبت کردن، میتواند احساس امنیت عاطفی را در او تقویت کرده و از تشدید عوارض روانی جلوگیری کند.
همه کودکان/نوجوانان دارای لکنت تنها کسانی نیستند که تحت تاثیر قرار می گیرند. والدین، معلمان، همسالان و دیگران میزان تأثیر از اختلال را تجربه میکنند. بعضی از این افراد ممکن است در مورد ماهیت لکنت احساس گیجی کنند. بعضی دیگر ممکن است در مورد لکنت و آینده کودک/نوجوان،تجربه اضطراب را داشته باشند. به خصوص در لکنت زبان والدین ممکن است دچار احساس گناه (مقصر بودن) در مورد نقشی که ممکن است آنها در شروع یا گسترش اختلال داشتهاند،شوند. هرچند،تحقیقات اخیر نشان میدهند که لکنت توسط والدین ایجاد نمیشود اما نقش والدین در درمان لکنت زبان در خانه و محیط مدرسه پررنگ می باشد. به خاطر تقلای واضح و ویژگی های غیر معمول آشکار لکنت، دیگران ممکن است احساس خجالت،شرم یا حتی ترحم برای کودک/نوجوان داشته باشند. اما نکته مهم اموزش نحوه برخورد والدین با کودک لکنت زبان است که می تواند رفتار دیگران با کودک را اصلاح نماید. مرکز لکنت زبان دکتر صابر در زمینه درمان های نوین لکنت و مشاوره والدین جهت کنترل اضطراب و کمک به روند درمان فعالیت می نماید. خدمات مرکز شامل، گفتار درمانی لکنت زبان، ماساژ های صورت، سنسوری روم، اتاق پردازش شنیداری، بازی درمانی و رفتار درمانی می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
لکنت زبان و رفتار با کودکان
محیط همچنین میتواند خود کودک/ نوجوان را تحت تاثیر قرار دهد. همسالان ممکن است قلدری کنند و کودک / نوجوان را در مورد مشکلات گفتاری اش مورد تمسخر قرار دهند. معلمان ممکن است در مورد چگونگی کمک به کودک/نوجوان نا مطمئن باشند،ندانند که کودک/نوجوان را اول صدا بزنند یا آخر،یا اصلا صدا نزنند.
والدین به طور قابل فهمی از کودک/ نوجوان می خواهند که به لکنت غلبه کند و آرزویشان این است که بهبود کودک/ نوجوان خود را ببینند،آنها ممکن است فشار اضافه ای را بر او برای باقی ماندن در گفتار روان وارد کنند. به علاوه،حتی بسیاری از گفتار درمانگران در مورد مهارت شان برای کمک به کودکان/نوجوانان دارای لکنت نامطمئن هستند و این نیز می تواند انگیزه و توانایی کودک/نوجوان را در برقراری ارتباط تحت تاثیر قرار دهد.
به زبان ساده،کودکان/نوجوانان دارای لکنت در محیطی زندگی می کنند که اختلال آنها درک نمی شود،در حالی که آنچه کودک / نوجوان بیشترین نیاز را دارد پذیرش و درک مشکلات گفتاری اش و نحوه برخورد صحیح با کودک لکنت زبان است. بهترین راهی که درمانگران میتواند در این زمینه کمک کنند از طریق آموزش در مورد ماهیت لکنت، اهداف و فرایندهای درمانی، نقش والدین در درمان لکنت، در مورد قلدری و مسخره کردن و در مورد تاثیر بالقوه لکنت بر روی زندگی کودک/نوجوان می باشد. البته،ارایه ی این آموزشها زیاد آسان نیست،چرا که برای درمانگران دسترسی به افرادی که در محیط کودک/نوجوان هستند، مشکل می باشد. در نهایت کودک/نوجوان باید به آموزش نحوه برخورد با کودک لکنت زبان به افراد در محیط خودش کمک کند. گفتاردرمانگر نقش حمایتی مهمی در این فرآیند بازی میکند اما این کودک/نوجوان است که باید در آموزش همسالان،معلمان و والدین تقویت شود.
کمک به والدین تا در درمان لکنت حمایت کننده باشند
بهطور ایده آل، والدین شرکتکنندگان فعالی در فرایند درمان خواهند بود و نقش مهمی در درمان لکنت دارند. اگر حمایت و درک درستی را به کودک/نوجوان عرضه کنند،به کودک/نوجوان کمک کنند تا روی مشکلات ناشی از لکنت که با آن مواجه می شود کار کند. و برای او فرصتهایی برای تمرین شیوه های گفتاری در یک محیط امن که میداند «مشکلی نیست لکنت کند»،فراهم می آورند.
چقدر والدین درک و پذیرش بیشتری نسبت به لکنت زبان و رفتار با کودکان خود داشته باشند، علاوه بر بهبود نگرش سالمتر در خود، بیشتر میتوانند از فرزندان خود حمایت کنند.
والدین کودکان لکنت زبان از ما چه میخواهند؟
والدین مختلف نیازهای متفاوتی دارند.برای درک نیازها و انتظارات آنها میتوان سوالاتی با این محتوا را از آنها پرسید:
چه مواردی قبلاً کارایی داشته و چه مواردی موثر نبوده است.
چه انتظاری از درمان دارند.
هم اکنون چیزی آنها را نگران میکند.
فکر میکنند در حال حاضر چه چیزی در درمان نیاز است.
در ابتدا بهتر است به والدین کمک کنیم تا بر آنچه واقعاً برای آن ها و فرزندانشان مهم است تمرکز کنند. برای کمک به والدین برای درک اهداف جامع درمان، می توانیم از آنها این سوال را بپرسیم:
«فرض کنید فرزند شما به لکنت ادامه دهد،دوست دارید ۵ سال دیگر در چه شرایطی زندگی کند؟.»
بیشتر والدین دوست دارند فرزندشان شاد و سلامت باشد، با مشکلش کنار آمده و عقبنشینی نکرده باشد، قادر به برقراری ارتباط مناسب بوده و دوستان خوبی داشته باشد. اینها دقیقاً اهدافی هستند که ما در درمان دنبال میکنیم. ما به والدین این حقیقت را که درمان لکنت فقط کار بر روی روانی گفتار نیست انتقال می دهیم.
آموزش والدین در مورد لکنت و درمان جامع
در جلسات خصوصی یا کلینیکی روش درمان لکنت، ممکن است والدین حاضر باشند. با این حال آنها ممکن است نقش والدین را در درمان کودک/نوجوان محدود ببینند. ممکن است از متخصص لکنت زبان انتظار داشته باشند که بیشتر کار را انجام بدهد. برای بهینه ساختن موفقیت در درمان، والدین باید نسبت به کودک/نوجوان حمایت کننده باشند. و برای انجام این کار، آنها بایستی درک درستی از ماهیت لکنت و اهداف درمانی در یک درمان جامع را داشته باشند و نحوه برخورد با کودک لکنت زبان را بیاموزند. یکی از تمرین های کلیدی که درمانگران باید در زمان کار با والدین دارای لکنت انجام دهند،آموزش آنها در مورد اختلال و درمان به طور کلی است.آغاز این تمرین توسط ارائه ساختار بنیادی مدل ( ICF ) به والدین میتواند کمککننده باشد. چارچوب چند وجهی ( ICF ) ،اختلال لکنت را در بر میگیرد و به والدین کمک میکند که درک کنند که« لکنت بیشتر از فقط لکنت کردن است» و « درمان لکنت فراتر از فقط لکنت را مورد توجه قرار میدهد» والدین نیاز است که درک کنند اهدافی که در عکس العمل های منفی کودک/ نوجوان به لکنت مورد توجه قرار میگیرند،عکس العملهای افراد در محیط کودک/نوجوان و مشارکت در فعالیتهای روزانه همه و همه بخشهایی از درمان موفق هستند.
البته این در مقابل آنچه والدین ممکن است انتظار داشته باشند قرار میگیرد. چرا که آنها ممکن است فکر کنند که کودک/نوجوان را برای درمان فرستادهاند تا لکنت متوقف شود. در این حالت به آنها فرصت میدهیم تا درباره ترس ها و نگرانی های خود صحبت کنند. به یاد داشته باشیم که نقش ما فقط ارائه حقایق نیست، بلکه تایید ترس ها و نگرانی های والدین و حمایت از آنها وظیفه اصلی ماست و بسیار اهمیت دارد.
بهترین فرد برای آموزش والدین در مورد ماهیت لکنت در واقع کودک/نوجوان دارای لکنت می باشد. کمک به کودک/نوجوان در آموزش نحوه برخورد والدین با لکنت درس های ارزشمندی در مورد اینکه چگونه در مورد لکنت به طور باز صحبت کند،توانمندسازی او در ایجاد تغییراتی در محیط شخصی خودش و کمک به والدین را یاد بگیرند لکنت،کودک/نوجوان را در زندگیاش عقب نگه نمی دارد،میدهد.
لکنت زبان و والدین
آغاز این گفت و گو بین والدین و کودک/نوجوان میتواند با کمک درمانگر باشد. همیشه این درمانگر خواهد بود که فرایند را شروع میکند،اما بعد از آن کودک/نوجوان با لکنت زبان با حمایت درمانگر در مورد آنچه میخواهد والدین بدانند صحبت میکند. نمونه هایی از انواع پیامهایی که کودک/نوجوان میتواند تهیه کند شامل پیشنهاداتی در مورد آنچه به او کمک میکند که راحت تر ارتباط برقرار کند و آنچه کمک نمی کند، توضیحاتی در مورد شیوههای درمانی و اینکه چرا به کارگیری آنها در همه زمانها سخت استو نحوه برخورد با لکنت زبان و مثل اینها می باشد. هدف این گفتوگو این نیست که والدین در مورد لکنت زبان به کودک/نوجوان بگویند. بلکه بیشتر بر عکس آن درست است که کودک/نوجوان در مورد گفتارش کارشناس است، برای همین این کودک/نوجوان است که باید به والدین در مورد لکنتش بگوید. متاسفانه، همه والدین با چنین گفتگویی راحت نیستند. بنابراین ممکن است لازم باشد که درمانگر به طور مستقیم تری در آموزش والدین در مورد لکنت درگیر شود.
بعضی از والدین ممکن است به این عقیده چسبیده باشند که «کودک/نوجوان قادر است به لکنت غلبه کند، اگر فقط به اندازه کافی سخت تلاش کند». اگرچه قابل درک است که والدین ممکن است اوقات سختی در پذیرش لکنت داشته باشند اما چنین فشارهای غیر واقعی می تواند به تلاش های کودک/نوجوان در تطابق کودک/نوجوان به مشکلات گفتاری اش، زیان آور باشد. یکی از دلایل این اعتقاد و رفتار والدین این است که با درمان زندگی نمیکند و اغلب نقش والدین در درمان لکنت مشاهده گر است. در واقع آنها درمان دریافت نمیکنند، مستقیماً در درمان فرزند خود مشارکت ندارند و در همان سطح آغازین خود باقی میمانند. بنابراین گاهی نیاز است خود والدین نیز نسبت به لکنت زبان حساسیت زدایی شوند. مشارکت در گروه های خود یاری و حمایتی می تواند کمک کند. نه تنها گروه های حمایتی/خود یاری می توانند به کودکان/نوجوانان در تطابق با لکنت زبانشان کمک کنند بلکه این گروه ها می توانند به والدین در یادگیری این نکته کمک کنند که لکنت،کودکان/نوجوانان را از انجام آن چه می خواهند در زندگی انجام دهند، باز نمیدارد. اغلب نگرانی مهم والدین این است که لکنت ممکن است زندگی کودک/نوجوان را نابود کند و بنابراین به آرزوی اینکه کودک/نوجوان هرجور هست لکنت را متوقف می کند چسبیده اند. فهمیدن اینکه کودک/نوجوان میتواند حتی اگر به لکنت زبان ادامه دهد خوب باشد، میتواند به والدین در کاهش اضطرابش کمک کند. در نهایت، باعث میشود که به آنها کمک کند تا در فرایند درمان شرکتکنندگان فعالتر و حمایت کننده تری باشند.
فاکتور دیگری که به والدین در کاهش نگرانی های شان کمک میکند، دیدن موفقیت فرزندانشان در چیزهایی است که آنها میخواهند انجام دهند. مثل صحبت کردن با دوستان و مشارکت در مدرسه. همزمان که کودکان/نوجوانان در استفاده از شیوه ها ماهرتر میشوند و بیشتر لکنت شان را میپذیرند،والدین خواهند دید که فرزندانشان به راستی خوب عمل خواهند کرد. درمانگران باید به کودک/نوجوانان کمک کنند تا شیوه های درمانی را به بیرون از کلینیک و به تجارب روزانه دنیای واقعی انتقال دهند تا والدین بتوانند تغییراتی که کودکان/نوجوانان در حال ایجاد هستند را ببینند.
یک تمرین برای آموزش نحوه برخورد با لکنت زبان
بعد از هر جلسه درمانی،از کودک/نوجوان بخواهیم تا کل جلسه را با والدین دوباره انجام دهد.
این کار باعث تقویت آنچه کودک/ نوجوان در جلسه یاد گرفته است می شود.
به والدین این فرصت داده می شود که درمان را زندگی کنند و در نتیجه تغییراتی در زندگی خویش ایجاد کنند.
با توجه به اینکه کودک/نوجوان نقش کارشناس را ایفا میکند،از رشد اعتماد به نفس و عزت نفس او حمایت می شود.
از تمرین کردن مراجع اطمینان حاصل میشود.
به والدین کمک میکند که فرایند درمان را درک کنند.
والدین را در جایگاه مناسب خود به عنوان «حمایت کننده» قرار می دهد و نه «هدایت کننده»
کودک/نوجوانان با والدین در مورد آنچه به او بیشتر کمک می کند صحبت کند. (نه به معنای شکایت کردن)
لکنت زبان و رفتار والدین
اگر والدین (و درمانگران) مرتب تلاش کنند که کودک/نوجوان همیشه گفتار روانی داشته باشد، در صورتی که او همیشه نتواند، این پیام آنها داده میشود که لکنت بد است و تو در موقع لکنت کردن هم بد هستی. و در نتیجه احساس شرم و مقصر بودن در کودک/نوجوان تقویت می شود. با این اوصاف والدین چه بگویند و چه چیز را تشویق کنند؟
والدین می توانند در همه جنبه های مدیریت لکنت را مورد تشویق قرار دهند. نه فقط مواردی که مربوط به روانی گفتار است.
این جنبه ها می توانند شامل این موارد باشند:
پذیرش لکنت زبان
صحبت کردن آزادانه حتی با وجود لکنت زبان
قرار گرفتن در موقعیت های سخت
مدیریت تنش های فیزیکی
برقراری ارتباط موفق
مسئولیت درمان لکنت زبان
به والدین کمک کنیم تا به یاد داشته باشند که این گفتار کودک است و نه گفتار آنها. برای والدین سخت است که به عقب بنشیند و نظاره گر تصمیمات فرزند خود باشند که احتمالاً با آنچه آنها فکر می کنند متفاوت نیز هست. آنها باید قادر به درک دیدگاه و تجارب کودک/نوجوان خود باشند تا بتوانند علت تصمیمات او را بفهمند. در نهایت این گفتار کودک/نوجوان،انتخاب او و مسئولیت اوست.و هر چه قدر والدین فرزند خود را برای به عهده گرفتن مسئولیت درمان توانمند کنند،به او در به کارگیری مهارت های یاد گرفته شده در طول زندگی کمک می کنند.
سوالات متداول:
1- آیا والدین باید مستقیماً تکنیکهای گفتاردرمانی را به کودک آموزش دهند؟
خیر، آموزش تکنیکها باید توسط متخصص انجام شود. والدین تنها میتوانند با تشویق کودک به انجام تمرینات تعیین شده و ایجاد فرصتهای طبیعی برای تمرین در زندگی روزمره، از روند درمان پشتیبانی کنند.
2-چگونه والدین باید با احساسات منفی کودک نسبت به لکنت برخورد کنند؟
پذیرش احساسات کودک بدون قضاوت، استفاده از جملات تأییدی مانند «مهم نیست چطور بگی، من گوش میدم» و تشویق کودک به بیان آزادانه افکارش، به کاهش احساس شرم یا ناامیدی کمک میکند.
لکنت زبان یکی از اختلالات شایع در کودکان 3تا 5 سال می باشد. مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر با در اختیار داشتن تجهیزات پیشرفته درمان لکنت همچنین متخصصان گفتار درمانی لکنت زبان در زمینه درمان لکنت زبان در کودکان پیشرو می باشد. دکتر صابر مدرس دانشگاه شهید بهشتی با سابقه بالا در زمینه لکنت زبان کودکان در حیطه تشخیص علت لکنت و درمان لکنت زبان بدون بازگشت فعالیت می نماید. از خدمات مهم مرکز لکنت زبان گفتار درمانی در منزل برای لکنت زبان می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
بازگشت لکنت زبان کودکان و نوجوانان
بازگشت لکنت،یعنی برگشت دوباره رفتار و یا واکنشی که قبلا کاهش پیدا کرده و یا حذف شده است. متاسفانه،بازگشت لکنت زبان یکی از معمول ترین مشکلاتی است که افراد دارای لکنت با آن مواجه می شوند. و این مشکل در برنامه های درمانی که بر روی روانی کامل گفتار،متمرکز هستند،شیوع بیشتری دارد.
در برنامه درمانی لکنت زبان که در مطالب قبل توضیح داده شد، هیچگاه به دنبال روانی کامل نیستیم. زمانی که بر روی حساسیت زدایی و پذیرش لکنت زبان کار می کنیم،کودک/نوجوان یاد میگیرد که امکان وجود نوسانات لکنت زبان در طی زمان و موقعیت های مختلف طبیعی است. و مهمتر از همه،مراجع یاد می گیرد که بعضی از دورههای زمانی که با مشکلات بیشتری مواجه میشود به دلیل این نیست که لزوماً کار اشتباهی انجام داده است. این دوره ها ممکن است فقط بخشی از طبیعت نوسانی لکنت زبان باشد.
مسلماً زمانهایی ممکن است نیاز باشد تا کودک/نوجوان با لکنت زبان مجدداً برای مدیریت گفتار و یا نگرش های خود برای حفظ ارتباط موثر تر تلاش کند. اگر مراجع ای انجام تمریناتش را متوقف کند و یا در موقعیت های جدید در مورد گفتارش نگرانی بیشتری داشته باشد، ممکن است کاهش توانمندی در حفظ و روانی گفتار و یا نگرش های سالم را تجربه کند. این دورههای زمانی بیشتر از آن که برچسب بازگشت بگیرند،به عنوان جزر و مد ها و یا نوسانات موقعیتی لکنت در نظر گرفته می شوند. در طول زندگی فرد چنین موقعیت هایی را مرتب تجربه می کند و به مرور تطابق بهتری پیدا می کند. نکته مهم در درمان لکنت زبان بدون بازگشت تکمیل پروسه درمان و درمان همه جانبه اختلال لکنت می باشد.
درمان لکنت بدون بازگشت
ما میتوانیم برای کودک/نوجوان با لکنت زبان و یا والدین این گونه توضیح دهیم هر زمان تجربه افت روانی گفتار و افزایش ترس از لکنت را داشتی، فرصتی است برای بازبینی مجدد و تقویت مهارتهای مدیریت لکنت و هر چه قدر این مسئله برای تو تکرار شود،مهارت تطابق تو با این مشکل بهتر میشود راحتتر میتوانی مشکل را کنترل کنی. و در آینده برای تو مفیدتر است. یکی از این روش ها روش مشارکت اجتماعی در درمان لکنت زبان است.
درمان قطعی لکنت زبان با کمک به کودک خود درمانگر
در نهایت، بهترین راه برای انتقال و حفظ طولانی مدت دستاوردهای درمان لکنت زبان ،کمک به کودک/نوجوان در مجهز شدن به ابزارهایی است که در آینده بتواند به صورت مستقل با مشکلات مواجه شود. بنابراین ما از مراجعمان می خواهیم که:
نیازهایش را برای بهبود توانایی های ارتباطی، در مورد ارزیابی قرار دهد
بروندادی که دوست دارد به آن برسد را شناسایی کند.
از بین شیوه های مختلف برای رسیدن به آن نیاز ها و رسیدن به برون داده های مورد نظرش انتخاب درستی را انجام دهد.
شیوه هایی را که انتخاب کرده با موفقیت اجرا نماید.
به عبارت دیگر،ما از کودک/نوجوان میخواهیم که گفتار درمانگر خود شود. ابزارهایی که کودک/نوجوان نیاز دارد تا به اهداف خود برسد در اینجا توضیح داده شده است.شامل:
مشاهده موقعیت فعلی (تاریخچه گیری و ارزیابی)
انتخاب شیوه هایی برای بهبود گفتار و کاهش لکنت زبان
توجه به باورها و احساسات مربوط به لکنت زبان
بهبود نگرش های ارتباطی
استفاده از سلسله مراتب و حساسیت زدایی برای دستیابی به اهداف سخت
آموزش افرادی که در محیط قرار گرفتهاند و هماهنگ کردن آنها با درمان لکنت زبان
تمرین مهارت ها و احترام به ارزش تمرین کردن
بهبود مهارتهای مشاهده خود و خود-تشویقی
حل مسئله خلاقانه در هنگام مواجه شدن با مشکلات در مسیر درمان
همه این مفاهیم،که به صورت مناسبی در درمان قرار داده شوند، به مراجع کمک میکند تا درمانگر خود شود و بازگشت لکنت زبان را کنترل کند. زمانی میتوان گفت انتقال و تثبیت به خوبی انجام شده است که کودک/نوجوان یاد بگیرد از خودش هم آن سوالاتی که ما از او می پرسیم را بپرسد و سپس از شیوه های حل مسئله در زمان مواجه شدن با موقعیت های جدید-که شاید در درمان به صورت مستقیم روی آنها کار نشده-استفاده کند.
تثبیت فقط یک دوره نیست،بلکه یک فرآیند مداوم است که از ابتدای درمان باید به آن پرداخته شود.
هدف از فرآیند تثبیت،حفظ دستاوردهای درمان در ابعاد مختلف و انتقال مهارتهای حل مسئله از درمانگر به مراجع است.
برای رسیدن به این هدف،درمانگر از همان ابتدای درمان،به این موارد توجه میکند. در مرکز گفتار درمانی دکتر صابر با انجام تکنیک های همراه جهت حفظ دستاورد های درمان لکنت به کودک کمک می شود به درمان قطعی لکنت زبان در خود نزدیک گردد.
نقش اختلالات اضطرابی پنهان در بازگشت لکنت زبان کودکان
یکی از عوامل کمتر شناختهشده در بازگشت لکنت زبان کودکان، وجود اختلالات اضطرابی پنهان است که اغلب توسط والدین نادیده گرفته میشود. تحقیقات نشان میدهد بیش از ۶۰ درصد کودکانی که پس از بهبودی نسبی لکنت، دچار عود این مشکل میشوند، از اضطرابهای نهفته رنج میبرند. این اضطرابها میتواند شامل ترس از جدایی والدین، فوبیای اجتماعی، یا حتی اضطراب عملکرد در موقعیتهایی مانند خواندن شعر در کلاس باشد. وقتی کودک در محیطی استرسزا قرار میگیرد، مغز او بهطور ناخودآگاه به حالت «جنگ یا گریز» رفته و هماهنگی بین سیستم تنفسی، تارهای صوتی و عضلات گفتاری مختل میشود. این اختلال، زمینهساز تکرار هجاها، قفل شدن روی کلمات و بازگشت لکنت است.
والدین باید به نشانههای غیرکلامی اضطراب در کودکان توجه کنند:
علائم فیزیکی: تعریق کف دست، تپش قلب، سردردهای بدون دلیل قبل از موقعیتهای اجتماعی.
رفتارهای اجتنابی: امتناع از حضور در جمع همسالان، ترس از پاسخ دادن به تلفن یا صحبت با غریبهها.
اختلالات خواب: کابوسهای مکرر یا صحبت کردن در خواب درباره مدرسه یا موقعیتهای ترسآور.
برای پیشگیری از بازگشت لکنت ناشی از اضطراب، این راهکارها را جدی بگیرید:
۱. فضای امن عاطفی ایجاد کنید: هرگز کودک را به خاطر لکنت یا اضطرابش سرزنش نکنید. جملاتی مانند «آروم باش، عجله نکن!» میتواند استرس او را افزایش دهد.
۲. از روشهای بازیمحور استفاده کنید: بازیهای نقشآفرینی مانند «مصاحبه تلویزیونی» یا «صحبت با عروسکها» میتواند اضطراب عملکرد را کاهش دهد.
۳. حساسیتزدایی تدریجی: کودک را بهطور غیرمستقیم در موقعیتهای کماسترس قرار دهید. مثلاً ابتدا از او بخواهید برای اعضای خانواده شعر بخواند، سپس در جمع کوچک دوستان.
۴. درمان چندوجهی: ترکیب گفتاردرمانی با رواندرمانیِ شناختی-رفتاری (CBT) تحت نظر متخصص، تا ۴۰ درصد احتمال عود لکنت را کاهش میدهد.
اضطراب کودکان همیشه با گریه کردن یا جیغ زدن همراه نیست! بسیاری از آنها اضطراب را درونی کرده و تنها در قالب نشانههایی مانند لکنت یا مکثهای طولانی بروز میدهند. اگر فرزندتان پس از دوره بهبودی لکنت، ناگهان دچار مشکل گفتاری شده است، احتمالاً یک عامل استرسزای جدید (مانند تولد فرزند دوم، تغییر مدرسه یا مشاجرات خانوادگی) باعث فعالسازی چرخه معیوب اضطراب-لکنت شده است. در این شرایط، همکاری با یک روانشناس کودک و اصلاح محیط خانوادگی، اولین قدم برای شکستن این چرخه است.
سوالات متداول:
1-نقش آلرژیهای فصلی در عود لکنت چگونه است؟
التهاب سینوسها و گرفتگی بینی ناشی از آلرژی، الگوی تنفسی حین صحبت را مختل کرده و با ایجاد مکثهای غیرطبیعی، لکنت را تحریک میکند.
2-چگونه تفاوت بین لکنت موقت و بازگشت واقعی را تشخیص دهیم؟
لکنت موقت اغلب کمتر از ۶ ماه طول میکشد و با تنش عضلانی همراه نیست، اما در بازگشت واقعی، کودک علائمی مثل قفل شدن فک، پلک زدن سریع حین صحبت و اجتناب از کلمات خاص را نشان میدهد.
مهم ترین مسئله در درمان لکنت زبان در بزرگسالی شناخت ابعاد این مشکل می باشد. با توجه به این نکته که لکنت زبان در دوران کودکی بین 2 تا 6 سالگی بروز می کند و به مرور با افزایش سن و بزرگسالی پیچیده تر می گردد. شناخت ماهیت روانی این اختلال حائز اهمیت است.درمان لکنت زبان در کودکان با درمان لکنت در بزرگسالان متفاوت است. با گذشت زمان لکنت زبان در جنبه های روانی فرد نفوز میکند و درمان لکنت زبان را در بزرگسالی دشوارتر می نماید. دکتر لکنت زبان برای درمان لکنت زبان در بزرگسالان باید حتما در کنار گفتاردرمانی به روان درمانی نیز بپردازد.
مرکز گفتار درمانی دکتر صابر با در اختیار داشتن تیم متخصص در زمینه گفتار درمانی، کاردرمانی و روانشناسی در جهت درمان لکنت زبان در بزرگسالان و کودکان فعالیت می نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
نکات درمان لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان
در گفتاردرمانی لکنت زبان، گفتار درمانان باید به نحوه صحبت کردن فرد دارای لکنت زبان دقت کنند. گفتاردرمان با بررسی گفتار طبیعی و غیر طبیعی فرد بزرگسال به اصلاح مشکلات گفتار در بزرگسالان می پردازد.
گفتار غیر طبیعی تر
گفتار رباتی
گفتار مونوتون
گفتار کشیده
گفتار پیوسته
آوا سازی پیوسته
گفتار لاک پشتی
گفتار طبیعی تر
گفتار آهسته
گفتار کمی نرم
گفتار با مکث های کوتاه بین عبارات
گفتار با مکث هایی در زمان نوبت گیری
به طور کلی،گفتار با تغییرات اندک
درمان لکنت زبان در بزرگسالان با روش تغییر زمان بندی گفتار
نکات اصلی برای استفاده از تغییرات زمان بندی برای افزایش روانی گفتار کودکان/بزرگسالان
تغییرات زمانبندی نباید زیاد واضح باشند.
لازم نیست تغییرات در همه زمانها به کار برده شوند.
استاندارد قراردادی زمانبندی نباید کسب شود.
تغییرات زمانبندی باید در طول یک سلسله مراتب از موقعیتهای آسان به سخت تمرین شوند تا جایی که فرد بتواند استفاده موفق از آنها را فرا گیرد.
مکث و عبارت بندی در درمان لکنت زبان بزرگسال
ابزار مفید دیگر به منظور افزایش روانی در کودکان/بزرگسالان مکث و عبارت بندی است. با این رویکرد،مراجعه یاد میگیرد تا مکث مختصری میان گروهی از کلمات جایگزین کند. بزرگسال با لکنت زبان می تواند آموزش ببیند تا گفتار را به صورت عبارت های طبیعی با مکث های کوتاه جایگزین شده در مکان مناسب بین عبارتها و در پایان جمله تولید کند. مکث نباید خیلی طولانی باشد-مکث تا یک ثانیه اغلب کافی است- برای کودکانی که به اندازه کافی برای خواندن بزرگ شدهاند،اغلب شیوه مکث و عبارت بندی را به صورت خواندن با صدای بلند قرار میدهیم. این پیشنهاد دو جزء دارد: ابتدا،زمانی که مراجع در حال خواندن است،میتواند توجه اش را بیشتر روی استفاده از شیوه،متمرکز کند تا محتوای گفته. او می تواند تا زمانی که با این شیوه به اندازه کافی احساس راحتی کند،درست خواندن برای تمرین بماند. و سپس به سطح محاوره پیش رود. دوم،اگر ما موارد خواندنی را از میان مطالب درسی انتخاب کنیم،میتوانیم فرآیند تعمیم را تسهیل کنیم. این کار همچنین به ما کمک میکند تا مطمئن شویم که موارد انتخاب شده برای خواندن،مناسب سن و سطح مهارت او است. برای تسهیل فراگیری،میتوان با علامت ویرگول ( ،) مکان مناسب مکث ها را در متن مشخص کرد. برای کودکان سن مدرسه،ممکن است مکانی که مکث ها باید قرار داده شود مشهود نباشد. بنابراین،قبل از خواندن با صدای بلند،ما از مراجع میخواهیم که متن را بخواند و جایی که مکث ها باید قرار داده شوند را مشخص کند،اینکار به استفاده از متن های از قبل آماده شده با مکث های از قبل مشخص شده ترجیح دارد. با این رویکرد مراجعه سریعتر به استقلال می رسد و فرصتی برای گفت و گو درباره اینکه چگونه میتواند عبارت ها را انتخاب کند فراهم می آورد.
با این تمرین کودک/بزرگسال احساس بهتری برای زمان مکث ها،مقدار مکث ها،و مدت زمان مکث ها پیدا میکند.این کار به او کمک خواهد کرد تا میان تغییر گفتار و حفظ طبیعی بودن گفتار و تعادل ایجاد کند و احتمال اینکه از شیوه در زمان ارتباط در جهان واقعی استفاده کند را بیشتر می کند. هنگامی که مراجع مهارتش با این روش افزایش یافت،میتوانیم به وسیله ترکیب این شیوه که با شیوه شروع آسان که در ادامه توصیف می شود،روانی گفتار را افزایش دهیم. بنابراین،او میتواند روی زمان و تنش گفتارش به صورت همزمان آموزش ببیند،چرا که کار کردن این دو شیوه با هم – ترکیب استفاده از مکث و عبارت بندی با شروع آسان-به فرد بزرگسال کمک خواهد کرد که با همه شیوهها به موفقیت دست یابد. در نتیجه روانی،و تعمیم مهارت های گفتاری اش به محیط های دیگر افزایش می یابد. در نهایت،درک این نکته مهم است که مکث،شیوهای است که ما میتوانیم در همه تمرین هایمان وارد کنیم.
نکات اصلی برای استفاده از مکث برای درمان لکنت زبان کودکان و یزرگسالان
مکث بین جملات و عبارات و مکان های مناسب در گفتار باعث طبیعی تر شدن گفتار میشود.
مکث هانباید انقدر طولانی شوند که مراجع احساس ناراحتی در به کارگیری آنها داشته باشد (یک ثانیه مناسب به نظر میرسد).
برای راحت شدن با استفاده از مکث نیاز به تمرین وجود دارد.
تمرکز کردن بر روی مکث ها آسان تر و موثرتر از تمرکز بر روی سرعت گفتار می باشد.
تغییر تنش برای افزایش روانی گفتار(تماس نرم و ملایم) در بزرگسالان با لکنت زبان
وقتی عضلات کودک/بزرگسال بسیار فشرده می شوند صحبت کردن سخت تر می شود. تنش و تقلا در واقع،واکنش فرد به احساس «عدم کنترل» است. تنش و تقلا در واقع لکنت نیست،بلکه بخشی از کاری است که فرد برای مداخله در گفتارش انجام میدهد. تنش فیزیکی کمتری که یک کودک در زمان صحبت کردن استفاده می کند باعث احتمال کمتر شدن تجربه افزایش تنش در رابطه با لکنت زبان است. بنابراین،تغییر دیگری که میتواند روانی گفتار را افزایش دهد،کاهش تنش فیزیکی (تقلا) در تولید کننده هاست. همانطور که در «تماس ملایم» یا «شروع ملایم» دیده می شود. با این شیوه ها،کودک/بزرگسال یاد می گیرد که تولیدکننده ها را با تنش فیزیکی کمتری با هم تماس دهد. مشکلی که با تماس ملایم وجود دارد این است که انجام آن برای کودکان/بزرگسالان به ویژه در گفتار محاوره سخت است. به خصوص زمانی که در عجله یا هیجان هستند و ممکن است اجرای شیوه را در موقعیت های سخت رها کنند. در حالی که می دانند این روش به کاهش لکنت شان کمک می کند.
بهتر است آموزش این شیوه را به تنهایی در سطح صدا یا در سطح تک کلمه انجام دهیم،سپس به سمت عبارت یا گفتار محاورهای حرکت کنیم. برای بعضی از مراجعان تشخیص تماس نرم مشکل است،و برای بعضی تماس نرم ممکن است باعث غیر طبیعی شدن گفتارشان شود. بنابراین مهم است که مطمئن شویم قابلیت فهم گفتار،زمان استفاده از این شیوه کاهش پیدا نکند.
همانطور که در تغییرات سرعت گفتاری توضیح داده شد،کودکان/نوجوانان باید سعی کنند تا همیشه تماس ملایم را استفاده کنند.در عوض آنها میتوانند تماس ملایم را فقط در لحظاتی که افزایش تنش را احساس می کنند به کار گیرند. برای انجام این کار،آنها باید در مورد تنش در عضلات گفتار ایشان یاد بگیرند. بنابراین آموزش تماس ملایم مستلزم آموزش کودک/بزرگسال در مورد عضلات درگیر در گفتار (شامل عضلات تنفسی،آوا سازی و تولید) و کمک به کودک/بزرگسال در یادگیری این مطلب است که در طول تولید گفتار عضلات او به شیوه های مختلفی منقبض می شوند. هرچه بیشتر در مورد مکانیزم گفتاریش بداند،بیشتر قادر به ایجاد تغییراتی میشود که باعث تسهیل روانی گفتار میگردد. هرچه بیشتر کودک/بزرگسال در تشخیص احساس تنش در عضلاتش مهارت پیدا کند،بیشتر قادر خواهد بود تا تعیین کند چه زمانی تماس ملایم را استفاده کند. مثل تغییرات زمان بندی،این روش هم نیاز به میزان قابل توجهی تمرین دارد. در طول زمان کودک/بزرگسال در خواهد یافت که کاهش تنش در عضلات گفتاری برای افزایش روانی،آسان تر است.
تغییر زمانبندی و تنش در افزایش روانی (شروع آسان) در لکنت زبان
برای اینکه کودکان/بزرگسالان بتوانند راحتتر،از شیوه های زمانبندی و تغییر در تنش در گفتار استفاده کنند،میتوان به آنها یاد داد که لازم نیست همیشه این شیوه ها را به کار بگیرند. در عوض می توانند در هر زمان احساس نیاز کردند،تصویر اصلاحات را به کار ببرند. سرعت گفتار را فقط به اندازهای که باعث افزایش روانی گفتار شود کاهش دهند.نه آنقدر که باعث غیرطبیعی بودن گفتارشان شود و یا در ایجاد ارتباط راحت با دیگران تداخل کند. البته رسیدن به این تعادل و توانایی در مدیریت گفتار به شیوه ای انعطاف پذیر و قابل قبول،نیاز به تلاش و تمرین دارد. یکی از راههایی که گفتاردرمان میتوانند کودکان/بزرگسالان را در کسب این تعادل کمک کنند،قانون درک این حقیقت است که آنها روی هر کلمهای که تولید میکنند،لکنت نمیکنند و توزیع کلمات لکنت شده تصادفی نیست. بیشتر مواقع،لکنت در ابتدای گفته ها اتفاق میافتد. زمانی که گوینده اولین کلمه را بیان میکند (یا حتی فقط صدا های آغازین را) بقیه گفته اغلب به روانی تولید میشود.
بنابراین،اگر فرد بر روی اصلاحات زمانبندی و تنش خود نه بر روی همه گفته ها،بلکه تنها بر روی صداهای اول گفته تمرکز کنند،تمرین اصلاح گفتار برای افزایش روانی میتواند سادهتر شود. نتیجه این تلاش روشی است که «آغاز های آسان» یا «شروع های آسان» نامیده میشود.
در این روش،گوینده یک گفته را با سرعت کم (کاهش زمان بندی) و تماس ملایم (کاهش تنش فیزیکی) و انتقال آن به سرعت طبیعی برای بقیه عبارت به کار میبرد. استفاده از سرعت طبیعی و تنش طبیعی در بقیه عبارت،استفاده از شیوه را آسان تر و طبیعی تر می کند.
کودک/بزرگسال می تواند با به کار گیری مکث و عبارت بندی فرصتهای بسیاری را برای استفاده از شروع های آسان فراهم کند. اگرچه برای فرد استفاده از شروع آسان بر روی هر عبارتی هم ضرورتی ندارد.
برخی از مراجعان،مخصوصاً آنهایی که لکنت شدید دارند،ممکن است نیاز باشد تا از این شیوه به صورت متناوب در گفتار شان استفاده کنند. دیگران ممکن است با استفاده کمتر از این شیوه،بتوانند سطح روانی موردنظرشان را حفظ کنند. در هر حال،هر فردی به میزان متفاوتی از کاهش تنش به منظور افزایش روانی نیاز خواهد داشت و ما می توانیم مراجعمان را هدایت کنیم تا به اندازه کافی از این شیوه در گفتارش استفاده کند تا جایی که احساس طبیعی بودن در گفتارش را حفظ کند.
در هنگام آموزش یک کودک/بزرگسال برای استفاده از شیوه شروع آسان،بهتر است این شیوه را به تدریج و ابتدا روی صداهایی که برای شروع آسانتر است معرفی کنیم.صداهایی که برای انجام شروع آسان سخت تر هستند نگه می داریم تا زمانی که راحتی و آشنایی مراجعه با شیوه روی صداهای آسان تر توسعه یابد. مثال هایی از صداهای آسانتر برای انجام شروع آسان،شامل صداهای واکدار و با جریان پیوسته است،مانند خیشومی ها، لغزان ها،این صدا ها خودشان به استفاده از شروع آسان کمک می کنند چرا که قابل کشش هستند. صدا های سخت تر برای استفاده از شروع آسان شامل انسدادی ها و برای بعضی از کودکان/بزرگسالان، واکه هاست،چرا که ممکن است آنها به جای شروع ملایم حنجره ای با یک انسداد گلوتال آغاز شود. مشروع از صداهایی که برای شروع آسان،آسان تر است،به کودک/بزرگسال فرصت داده می شود تا موفقیت بیشتری را احساس کند و زمانی که تلاش می کند این شیوه را برای صداهای سخت تر استفاده کند،موفقیت بیشتری داشته باشد.
از طریق «مکانیسم گفتار» که قبلاً درباره آن بحث شده کودک/بزرگسال درباره شیوه هایی که صداهای مختلف تولید می شوند و بخش هایی از دهان که برای تولید آنها نیاز است،آموزش میبیند. این دانش پایه ای درباره فرآیند تولید گفتار،به او کمک میکند تا نقش فعالی در انتخاب صدا های گفتاری که روی آنها کار خواهد کرد،بازی کند. همچنین تضمین میکند که کودک/بزرگسالان اصول اساسی برای استراتژی های درمان و فعالیت های تمرینی را درک خواهد کرد.
تعمیم مهارتهای تغییر گفتار یکی از چالشهای عمدهای است که گفتاردرمانان با آن روبرو هستند،ترجیحا تا جایی که ممکن است،تمرین شروع آسان را از عبارت ها و جملات کوتاه آغاز کنیم تا یک صدای منفرد یا تک کلمه. فایده استفاده از شیوه شروع آسان در عبارت این است که پیشرفته شیوه ای مکث و عبارت بندی،را تسهیل میکند. استفاده از شروع آسان در ابتدای عبارت،نسبت به استفاده از آن قبل از کلمه تنها ترجیح دارد،چرا که صدا برای شنونده طبیعی تر و برای مراجع قابل تحمل تر است. در بعضی کودکان آنهایی که تاخیر زبانی یا شناختی دارند،ممکن است نیاز باشد تا برای یک دوره زمانی کمی (به مدت کمی) استفاده از شروع آسان را از سطح تک کلمه آغاز کنیم.همچنین ما میتوانیم برای تسهیل انتقال به عبارتها،عبارت های حامل ساده را مطرح کنیم. به عنوان گفتاردرمان ،باید همیشه به نیازهای فردی مراجعان حساس باشیم و سطح سختی درمان مان را متناسب با نیاز و توانایی آنها تنظیم کنیم.
بنابراین،زمان معرفی شیوه شروع آسان بهتر است عبارت های کوتاه و جملات طولانی که کلمات ابتدای آنها با صدا های آسان شروع می شود،چهارمین را معرفی می کنیم. در عبارت هایی که میتوان انتخاب کرد محدودیتی وجود ندارد پیچیدگی عبارتها خودشان میتوانند مقیاس برای سنجش سطح پیشرفت کودک یا مهارتش باشد. شما میتوانید هر مجموعهای از عبارت ها را به صورت سلسله مراتبی از آسان به سخت مرتبط کنید. برای این کار می توان عبارت را در جلسه درمان با کمک خود کودک بسازیم،بنابراین،ما لیست عبارت های تمرینی را در صورت نیاز تغییر و یا بسط می دهیم.در ابتدا برای اینکه بتوانیم یک مدل صحیح از استفاده درست از شروع آسان را فراهم کنیم ممکن است عبارت را به صورت تقلید تقسیم معرفی کنیم و سپس به سمت تقلید تاخیری یا بازیهای نوبتگیری،عبارتهای حامل،محاورات ساختارمند و نهایتاً گفتار خود انگیخته حرکت کنیم.
اهداف درمان لکنت زبان در بزرگسالی و کودکی
نهایتاً برای مراجعان هدف این است که یاد بگیرند تا در صورت لزوم از شروع آسان استفاده کنند.ما از آنها انتظار نداریم تا در همه زمان ها از این شیوه استفاده کنند.هر درمانگری که برای استفاده از شروع آسان در همه زمانها تلاش می کند متوجه خواهد شد که انجام آن با ۱۰۰ درصد موفقیت،بیش از حد سخت است. برای درک سختی این کار میتوانیم ببینیم آیا می توانیم به مدت یک روز کامل از شروع آسان استفاده کنیم! و به سرعت متوجه خواهیم شد که چرا مراجعانمان از این شیوه در همه زمان ها استفاده نمی کنند. زمانی که یک شیوه ای کم استفاده شود مراجعان هر زمان که بخواهند،میتوانند به روانی افزایش یافته دست یابند،بدونه اینکه روی طبیعی بودن گفتارشان تاثیر بگذارد. علاوه بر این مسئولیت سنگینی را برای او به منظور کاری که غیر ممکن است ایجاد نکرده و به جای آن،توانایی اش را برای داشتن یک ارتباط موثر افزایش می دهد.
مثل همه شیوه هایی که ارائه شد،یادگیری میزان و زمان استفاده از شروع های آسان نیاز به تمرین دارد. رسیدن به تعادل و انعطاف پذیری برای اجرای شیوه ها برای کودکان با سن پایین تر و یا کودکان با مشکلات زبانی و یا شناختی می تواند سخت باشد و به همین دلیل ممکن است این گروه،نیاز به استفاده از اصلاح گسترده تری برای افزایش روانی گفتار داشته باشند.
پس به طور خلاصه کودکان/بزرگسالان باید به اندازهای اصلاح در زمانبندی و تنش را در گفتارشان به کار ببرند که برای بهبود روانی شان نیاز است و نباید به کارگیری شیوه ها آنقدر نباشد که تمرین بسیار سخت شود یا ارتباط به خطر بیفتد. و باز هم نیاز است که گفتاردرمان این نکته را بپذیرند که هدف درمان،بهبود ارتباط است. و بهبود روانی گفتار،فقط بخشی از اهداف درمانی برای درمانی جامعه می باشد. بسیاری از کودکان/بزرگسالان نیاز دارند که واکنشهای احساسی،رفتاری و شناختی منفی همراه با لکنت شان مورد توجه قرار گیرند،در بخش بعدی به جنبه هایی که تجربه کلی کودک/بزرگسالان از اختلال است پرداخته میشود.
جمع بندی
تغییر زمانبندی و تنش در طراحی زبانی و تولید گفتار،باعث افزایش روانی گفتار می شود. برای رسیدن به این اهداف،از شیوههای کاهش سرعت و افزایش مکث برای تغییر در زمانبندی و از شیوه تماس نرم برای کاهش تنش و در نهایت از شروع آسان برای بهبود زمانبندی و تنش به طور همزمان استفاده می شود.