دسته: اختلال یادگیری

کاردرمانی در اختلالات یادگیری| کاردرمانی حرکتی در اختلال یادگیری| کلینیک دکتر صابر

کاردرمانی در اختلال یادگیری در زمینه حرکتی مشابه همان فعالیت هایی است که در برنامه های تربیت بدنی متعارف یا انطباقی استفاده می شود. فعالیت های حرکتی بخشی مفید در برنامه درمانی دوره اول کودکی در اختلالات یادگیری است. کاردرمان حرکتی جزء اعضای ارزشمند گروه است و مسئولیت برنامه رشد حرکتی کودکان دچار اختلالات یادگیری را به عهده دارد. راهبرد های درمانی در این بخش به سه قلمرو تقسیم می شود: مهارت های حرکتی درشت، رشد آگاهی و تصویر بدنی و مهارت های حرکتی ظریف. مشکلات حرکتی کودکان اختلال یادگیری در مرکز کاردرمانی دکتر صابر با استفاده از ابزار های پیشرفته روز دنیا و تکنیک های تخصصی کاردرمانان و گفتار درمانان کلینیک اختلال دکتر صابر مورد ارزیابی دقیق و درمان قرار می گیرد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

بخش های مختلف کاردرمانی در اختلالات یادگیری

کاردرمانی در اختلالات یادگیری شامل قسمت های متنوعی است که بسته به تشخیص دکتر اختلال یادگیری برای کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. در زیر به آن اشاره می شود.

بخش کاردرمانی حرکتی در اختلال یادگیری

بخش کاردرمانی ذهنی در اختلال یادگیری

بخش یکپارچگی حسی در اختلال یادگیری و سنسوری روم

بخش توجه شنیداری در کاردرمانی اختلالات یادگیری

اتاق تاریک و تقویت مهارت های بینایی

فعالیت هایی برای کمک به مشکلات حرکتی در کودکان اختلال یادگیری

فعالیت های حرکتی درشت با توانایی حرکت دادن بخش های مختلف بدن ارتباط دارد. مقصود از این فعالیت ها نرم تر و کاراتر کردن حرکات بدنی و افزایش حس جهت یابی فضایی و هشیاری بدنی در کودک است. فعالیت هایی مثل راه رفتن، پرتاب کردن و گرفتن و سایر فعالیت های حرکتی مشابه جزو فعالیت های حرکتی درشت محسوب می شوند.

فعالیت های مربوط به اختلال حرکتی کودکان

راه رفتن به جلو، به عقب و به طرفین: دانش آموزان روی مسیری مستقیم یا منحنی، که روی زمین مشخص شده است، برای رسیدن به مقصدی مشخص راه می روند. مسیر ممکن است پهن یا باریک باشد، اما مسیر باریک تر تکلیف دشوارتری است. راه رفتن روی مسیر باریک به صورتی که همواره پاشنه پا جلو پنجه پای دیگر قرار گیرد مشکل تر از راه رفتن در فضایی پهن است. آهسته گام برداشتن دشوارتر از دویدن است. راه رفتن بدون کفش و جوراب مشکل تر از راه رفتن با کفش است. کودک اختلال یادگیری همزمان همه با هم به عقب و به طرفین راه می روند.
انوع گوناگون: کودکان اختلال یادگیری با دست های بالا گرفته در حالت های مختلف راه می روند، ضمن راه رفتن چیزهایی را تحمل می کنند، اشیایی نظیر توپ را در طول مسیر در سبدهایی می اندازند یا چشم ها را به بخش های مختلف اتاق می دوزند.
راه رفتن مثل حیوانات: کودکان اختلال یادگیری راه رفتن حیوانات مختلف را تقلید می کنند: راه رفتن فیلی ( از کمر به طرف جلو خم می شوند و دست ها را به طرف پایین آویزان می کنند و درحال نوسان از یک سمت به سمت دیگر گام های بزرگ بر می دارند)، جهش خرگوشی ( دست ها را روی زمین قرار می دهند، پاها را از زانو خم می کنند و با حرکتی جهشی هر دو پا را با هم بین دست ها قرار می دهند)، راه رفتن خرچنگی ( خزیدن به جلو و به عقب، درحالی که شکم رو به هواست)، راه رفتن اردکی ( با زانوهای خم و دست ها روی زانو راه می روند)، و راه رفتن کرمی ( با دست ها و پاها روی زمین قدم های کوچک بر می دارند، اول با پاها، سپس با دستها).
جاپاها: با گذاشتن اشیایی روی زمین مشخص می کنیم که قرار است پای راست و پای چپ را کجا بگذاریم. می توان از رنگ ها یا حروفی مثل ( ر) و (چ) برای این کار استفاده کرد. دانش آموز با گذاشتن پا در هر جا پای مشخص شده مسیر را طی می کند.
بازی با جعبه: دو جعبه ( به اندازه جعبه کفش) یکی در پشت و یکی در جلو کودک با اختلال یادگیری قرار داده می شود. کودک با هر دو پا وارد جعبه جلویی می شود، جعبه عقبی را به جلو خود منتقل می کند و قدم در آن می گذارد. کودک اختلال یادگیری می تواند برای حرکت دادن جعبه ها هم از دست و هم از پاهای خود به طور متناوب استفاده کند.کودک باید به همین ترتیب مسیر را تا خط تعیین شده طی کند.
راه رفتن روی خط: روی زمین خطوطی رنگی رسم می شود. خط ها ممکن است منحنی، زاویه دار یا حلزونی باشد. می توان طنابی روی زمین به شکل های مختلف قرار داد تا کودک اختلال یادگیری از کنار طناب راه بروند.
راه رفتن روی نردبان: نردبانی را بصورت خوابیده روی زمین قرار می دهند. کودکان اختلال یادگیری بین پله های نردبان به جلو و به عقب راه می روند و سپس با جستن از میان پله ها مسیر را طی می کنند.

فعالیت های پرتاب کردن و گرفتن

پرتاب کردن: از بادکنک، اسفنج مرطوب، بالشتک نرم، توپ های پنبه ای یا پشمی و توپ لاستیکی در اندازه های مختلف می توان برای پرتاب اشیاء به طرف نشانه ها، کاردرمان یا افراد دیگر سود جست.
گرفتن: کسب مهارت در گرفتن مشکل تر از پرتاب کردن است. برای تمرین گرفتن کودک اختلال یادگیری می تواند اشیای فوق ، را که کاردرمان به سویش پرتاب می کند، بگیرد.
توپ بازی: انواع بازی های با توپ به رشد هماهنگی حرکتی کمک می کند. والیبال با بادکنک، بازی های همراه با غلتاندن توپ، توپ زدن روی زمین و توپ زدن روی دیوار نمونه هایی از این بازی هاست.
بازی با تیوپ: از تویی لاستیک های کهنه می توان برای بازی های غلتاندن و گرفتن استفاده کرد.
توپ پارچه ای: اگر برای کودکان اختلال یادگیری پرتاب کردن و گرفتن توپ لاستیکی خیلی دشوار باشد، می توان از توپ پارچه ای استفاده کرد. توپ های پارچه ای را می توان با استفاده از تکه های لباس یا لباس های زیر و جوراب های نایلونی غیر قابل استفاده درست کرد.

فعالیت های حرکتی درشت در درمان مشکلات حرکتی در اختلال یادگیری

فعالیت های چوب تعادل: در برنامه آموزشی کودکان اختلال یادگیری معمولا از چوب تعادل استفاده می شود. چوب تعادل تخته مسطحی است که می توان از الوارهای دو در چهار برید. عرض ان را می توان متفاوت گرفت، در عرض باریک تر فعالیت مشکل تر است. می توان از تخته ای 5/2 تا 5/3 متری که عرض یک طرف آن 61 سانتی متر و طرف دیگر 122 سانتی متر باشد استفاده کرد. دو انتهای این تخته را با استفاده از بست هایی می توان داخل پایه های دیوار محکم کرد تا از واژگون شدن تخته جلو گیری به عمل آید. تخته را می توان از سطح پهن یا باریک آن تنظیم کرد و از آن استفاده نمود.

کودکان از یک طرف به طرف دیگر تخته با گام های طبیعی یا قدم های پشت سر هم ( پاشنه یک پا جلو و پنجه پای قبلی) راه می روند. با پاهای برهنه تکلیف دشوارتر از زمانی است که کفش به پا باشد. افزون بر این کودکان می توانند ضمن حفظ تعادل عقب عقب بروند، یا از پهلو از یک طرف به طرف دیگر تخته بروند.

تغییرات پیچیده تر را می توان با افزون فعالیت هایی نظیر چرخیدن، برداشتن اشیای روی تخته، با زانو راه رفتن، انداختن اشیایی نظیر توپ و بالشتک در سبدهایی ضمن حرکت از یک طرف به طرف دیگر تخته، تکرار دستور العمل هایی یا نوشتن آنها ضمن عبور از روی تخته، یا راه رفتن با چشم های بسته یا با چشم دوختن به یک شی ایجاد کرد.

تخته اسکیت: کودک اختلال یادگیری در حال خوابیده روی شکم، زانو می زنند و ایستاده اسکیت می کنند، سطح زمین را می توان صاف یا همراه با پستی و بلندی در نظر گرفت.
ایستادن: کودکان مبتلا به اختلال یادگیری دو زانو روی زمین می نشینند. به آنها گفته می شود برخیزند و دوباره بنشینند. این ورزش را می توان به شیوه های متفاوتی اجرا کرد. به طور مثال با یا بدون استفاده از دست ها، با چشم های بسته و با چشم های باز.
عروسک خیمه شب بازی: کودکان در حالی که دست ها را بالای سر گرفته اند و دست می زنند و می پرند، پاها را به فاصله زیاد از یکدیگر باز می گذارند. برای ایجاد تنوع در این فعالیت، کودکان اختلال یادگیری می توانند ربع دور و یک دور کامل بچرخند، یا به طرف چپ، راست، شمال یا جنوب بپرند.
لی لی کردن: کودکان اختلال یادگیری یک بار جداگانه با هر یک از پاها لی لی می کنند. می توان الگوهای موزونی نظیر: چپ، چپ، راست، راست، یا چپ، چپ، راست، یا راست، راست، چپ را بکار برد.
بالا و پایین پریدن: دانش اموزان روی تور آکروبات، تخت خواب فنری یا یک تیوپ بزرگ لاستیک کامیون بالا و پایین می پرند.
پریدن: یکی از کار های دشوار برای کودکان اختلال یادگیری که از نظر هماهنگی حرکتی ضعیف اند، پریدن توام با توازن، تعادل، حرکت بدن و هماهنگی است. بسیاری از کودکان برای یادگیری پریدن نیاز یه کمک دارند.
بازی با حلقه: از حلقه هایی در اندازه های مختلف، مثل هولاهوپ، می توان برای رشد مهارت های حرکتی سود جست. به کودکان گفته می شود حلقه را دور بازی ها، ساق ها و کمر بچرخانند، توپ را در داخل حلقه بالا و پایین بزنند، بالشتک ها را به داخل حلقه پرتاب کنند، با به داخل حلقه ها وارد و از انها خارج شوند.
طناب بازی: از یک طناب بلند می توان برای رزش های مختلفی سود جست. به کودک اختلال یادگیری گفته می شود طناب را دور اعضایی مشخص از بدن ( نظیر زانو، قوزک و ران) خود قرار دهد تا تصویری بدنی از خود را بیاموزد. همچنین می توان از دانش آموز خواست که طبق درخواست طناب را در اطراف صندلی ها، زیر میز، یا کنار آباژور بگذارد، از روی آن به عقب و جلو یا طرفین بپرد، یا با طناب شکل ها، حروف و اعدادی بسازد.

مارس 1, 2021برچسب‌ها:اختلال یادگیری, مرکز اختلال یادگیری

کاردرمانی دست کودکان چیست| کاردرمانی دست نوزادان| کاردرمانی دست در منزل| دکتر صابر

مهمترین مهارتهای دستی شامل مهارتهای دستیابی، گرفتن، حمل کردن شی و توانایی دستکاری در دست و استفاده دو طرفه از دست‌هاست که ترکیب آنها با هم جهت انجام فعالیت‌های روزمره لازم و ضروری است. همچنین این مهارت‌ ها زیربنای مهارت های اساسی در دوران کودکی است که پایه مهارت‌هایی چون نوشتن را تشکیل می‌دهد. بنابراین لزوم آگاهی از این مهارت ها و رفع مشکلات موجود در کودکان مسئله مهم خواهد بود. کاردرمانی دست کودکان و نوزادان به تقویت مهارت های دست در کودکان می پردازد. کاردرمانی دست نوزاد در زمینه بهبود قدرت عضلات و دامنه حرکتی دست نوزاد با مشکلات حرکتی همچنین افزایش رشد مهارت های حرکتی دست نوزاد فعالیت می کند. از دیگر موارد کاردرمانی دست در منزل می باشد که در مرکز کاردرمانی دکتر صابر ارائه میشود.

کاردرمانی دست چیست

کاردرمانی دست به اصلاح، تقویت و بهبود مهارتهای دستی کودکان و بزرگسالان با آسیب های ارتوپدیک و نورولوژیک می پردازد. کاردرمانی دست کودکان با استفاده از رویکرد های مختلف کاردرمانی به تقویت مهارت های دستی می پردازد. مرکز کاردرمانی دکتر صابر با در اختیار داشتن امکانات مختلف نظیر سنسوری روم ، ماساژ درمانی، بخش کاردرمانی دست و مهارت های دستی، کاردرمانی جسمی و… به تقویت و بهبود مهارت های دستی کودکان می پردازد.

معرفی مداخلات درمانی کاردرمانی دست کودکان

NDTدرمان رشد عصبی

Developmental رشدی

Motor learning یادگیری حرکتی

Biomechanical بیومکانیکال

که به شرح مختصری از هر مدل می پردازیم :

مدل NDT روی تون پوسچرال، کنترل آن و ثبات و تحرک کودک توجه دارد. این مداخلات سبب افزایش هماهنگی و مجزا کردن الگوهای حرکتی می‌شود. مدل رشدی نیز ترتیب مهارت هایی را که کودک در طول رشد به دست می آورد، ارائه می دهد، مثلاً ترتیب پیشرفت بعد از الگوی گرفتن کف دستی، الگوی گرفتن ظریف می باشد که بر اساس این مدل، مداخلات صورت گرفته نیز باید بدین ترتیب صورت گیرد، در واقع این تئوری بیان می کند که مهارت ها باید به ترتیبی صورت گیرند تا کودک بتواند مهارت های سخت تر را در یک ترتیب رشدی مخصوص به دست آورد.

زمانی که کاردرمان دست از مدل یادگیری حرکتی استفاده می‌کند به چگونگی یادگیری مهارتهای حرکتی کودک توجه می‌کند. کاردرمانگر دست کودکان با ارائه ساختارها و فیدبک‌های مخصوص و شیوه‌های تمرینی مطابق با سطح عملکرد و پاسخ کودک به او کمک می کند تا مهارت های حرکتی جدیدی را کسب کند. مدل بیومکانیکال نیز فعالیتهایی را تعیین و فراهم می‌کند تا ROM طبیعی مفاصل، قدرت و تحمل عضلات مناسب گردند. در رویکرد بیومکانیکال بر راستای پسچرال، ثبات مفاصل و مشکلات عضلانی اسکلتی توجه خاصی می‌شود. کاردرمانگر دست با این مدل به چگونگی الگوهای tenodisis grasp و کنترل عضلات داخلی و خارجی دست برای گرفتن و الگوهای دستکاری آگاهی می‌یابد.

کاردرمان دست کودک هنگام آموزش مهارت های هماهنگی چشم و دست به کودک، باید فعالیتی متناسب با شرایط کودک انتخاب کند تا کودک بتواند این فعالیت‌ها را تمرین و تکرار کند. چرا که در فرایند یادگیری، تمرین و تکرار اهمیت بسیاری دارد‌. ولی این فعالیت ها و تمرینات در طی آموزش باید تغییر یابد تا کودک همچنان هیجان لازم برای ادامه و تکرار فعالیت را داشته باشد.

نقش کاردرمانی دست در ارزیابی و مداخله در کودکان با مشکلات نوشتاری

کاردرمان دست حین مداخله روی مهارت های مربوط با فعالیت‌های روزمره زندگی، کار، بازی، مهارت های اجتماعی و مسائل آموزشی کودکان تمام جوانب را در نظر می‌گیرند. مثلاً در حیطه آموزشی، کاردرمان دست فعالیت هایی که کودک در مدرسه (مثل خواندن و نوشتن، محاسبه کردن و حل مسئله) به آن نیاز دارند، مدنظر قرار می دهد. همچنین به همه جوانب مربوط به کلاس مثل محیط کلاس، کیفیت میز و نیمکت و تخته، کاغذ، نحوه قرار دادن دفتر روی نیمکت، طرز نوشتن کلمات روی کاغذ، مچاله کردن کاغذ، استفاده از قیچی برای بریدن و… توجه می‌کنند. همه این مهارت ها و عملکردها در طول سال‌های مدرسه تکامل می‌یابد و انتظار می‌رود، کودک بتواند به تدریج با چنین شرایطی سازگار گردد طی تحقیقات صورت گرفته، دانش آموزان بین ۶۰ – ۳۱ درصد ساعت روز را به انجام فعالیت های حرکتی ظریف می گذرانند که ۸۵ درصد این فعالیت ها با استفاده از کاغذ و مداد است. در واقع دانش آموزان بین یک سوم تا یک چهارم وقتی کلاس را با مداد و کاغذ سر و کار دارند. بنابراین دست خط و نحوه نوشتار، یک مهارت لازم برای تمام سنین به ویژه دانش آموزان در سنین مدرسه است که برای برقراری ارتباط، بیان افکار، احساسات و نظرات ضروری است. نوشتن یک مهارت پیچیده‌ای است که به یکپارچگی حافظه، سازماندهی و قدرت حل مسئله، زبان، توانایی خواندن، فکر کردن و عملکرد های نگارشی وابسته است.

دست خط نیز فراتر از یک مهارت حرکتی ظریف بوده و به ارتباط بینایی، حافظه و الگوهای حرکتی نیازمند است که در نهایت شکل حروف را ایجاد می کند. دانش آموزان با نقایص نورولوژیکی، مشکلات یادگیری، نقص توجه و معلولیت های جسمی، از جمله افرادی هستند که با مشکلات مربوط به Handwritting روبرو هستند، که از نتایج مربوط به آن در مدرسه می توان به این موارد اشاره کرد :

معلمان به نوشته هایی که از لحاظ محتوایی یکسان اند ولی از لحاظ دست خط بد خط ترند نمره کمتری می دهند.
دانش آموزانی که با سرعت کمتری می نویسند ، از لحاظ ترکیب، روانی و کیفیت خط دچار محدودیت هستند.
برای انجام دقیق تکالیف به زمان بیشتری نیاز دارند.
در نت برداری در کلاس و خواندن دوباره آنها با مشکل مواجه می شوند.
در یادگیری مطالب پیشرفته تر نوشتاری مثل دستور زبان ناتوان می مانند.
از نوشتن خودداری می‌کنند که خود مانع پیشرفت در زمینه نوشتن می شود.

دست خط بد، یکی از دلایلی است که معلمان، دانش‌آموزان را به کار درمانی دست ارجاع می‌دهند. به طور میانگین از تعداد دانش‌آموزان ارجاع شده به کاردرمانی مدارس، حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد آنها در حرکات ظریف دست و Handwritting مشکل دارند. که روی عملکرد آموزشی آنها تاثیر می گذارد. کاردرمانگران معمولاً برای ارزیابی دست خط دانش آموزان از نمونه‌های دست خط آنها که هنگام انجام تکالیف نوشته اند، استفاده می‌کنند و با مشاهده عملکرد دانش آموز حین نوشتن با در نظر گرفتن شرایط محیطی کلاس و تکالیف خواسته شده از او، برنامه درمانی خاصی را برای دانش آموز تدارک می بیند در زیر مواردی که کاردرمان دست در طول ارزیابی و مداخلات درمانی به آنها توجه می کند با جزئیات بیشتر آورده شده است :

نمونه ای از نوشتار دانش آموز، محدوده مشکلات نوشتاری او را مشخص می کند که در چه زمینه ای مشکل دارد. (مثلا نوشتن دیکته نویسی یا کپی کردن از روی نوشته، فاصله گذاری و…)
شرایط مدرسه و کلاس (مثلا شرایط فیزیکی مدرسه، طرز چیدمان صندلی ها و تخته) که عملکرد دانش آموزان را تحت تاثیر قرار می دهد.
ویژگی های فردی دانش آموز (مثلا سلامت جسمی و روحی و شرایط فرهنگی)
توجه به مشکلات همراه دانش آموز که در نوشتار او تاثیر می‌گذارد. (مثلاً عدم تعادل در نشستن، کمبود توجه و…)

فرایند نوشتار در کاردرمانی دست

نوشتن به عنوان یک مهارت پیچیده درتمام طول عمر شناخته می شود. بسیاری از کودکان وقتی مدادی در دست می‌گیرند و شروع به خط خطی کردن و نقاشی کردن روی کاغذ می کنند، به تدریج از طریق تصاویر و سپس شکل هایی شبیه به حروف شروع به نوشتن خواهند کرد پیشرفت فرآیند نوشتاری کودکان در سال‌های اولیه دبستان تنها به یادگیری پروسه مکانیکال و ادراکی آن ختم نمی شود بلکه همزمان با آن فراگیری زبان و هجا کردن و صداسازی نیز مستلزم آموزش در همان سال‌های اولیه است.

طبق مقالات ارائه شده، امروزه تاکید بیشتر روی افزایش مهارت های پیش نوشتار می‌شود. خط خطی کردن و تصویرسازی کودک متناسب با فرهنگ و نوع سنبل های زبانی است که در پیشرفت دست خط کودک کمک خواهد کرد. علاوه بر این مهارت های خواندن و نوشتن کودکان به موازات هم توسعه می یابد. در نتیجه اگر دانش‌آموزی در شناسایی شکل حروف الفبا ناتوان باشد و یا نتواند از حروف الفبا برای نوشتن استفاده کند کاردرمان دستی و مربی از کودک انتظار نوشتن نیز نخواهد داشت.

جدول زیر مراحل پیشرفت پروسه پیش نوشتاری و نوشتار را در کودکان آمریکایی نشان می‌دهد

سن	مهارت های عملکردی
12-10 ماهه	خط خطی کردن روی کاغذ
2سالگی	تقلید از خطوط عمودی ، افقی و دایره کشیده شده روی کاغذ
3سالگی	کپی کردن خط افقی و عمودی و دایره
5-4 سالگی	کپی کرن خطوط مایل، مربع نوشتن برخی حروف و شماره ویا نوشتن برخی حروف نام خود
6-5 ساله	کپی کردن مثلث ، نوشتن اسم خود و کپی کردن بسیاری از حروف

Handwritting به طور موثر با هماهنگی چشم و دست و زبردستی در ارتباط است. طبق تحقیقات به عمل آمده یکپارچگی بینایی حرکتی در خوانایی Handwrittin تاثیر فراوانی دارد و در ترکیب کلمات هنگام نوشتن لازم خواهد بود. همچنین هنگام کپی کردن از روی یک مدل به فرایند درکی حرکتی و درک بینایی و در نوشتن املا به فرآیند شنوایی نیاز خواهد بود. علاوه بر این موارد فرایند شناختی نیز که شامل برنامه ریزی و استفاده از حافظه عملکردی است، در نوشتن ضروری است.

همچنین Handwrittin به فرایند زبانی خاصی نیاز دارد تا کودک کلمات و حروف تشکیل دهنده آن زبان را بشناسد. مثلاً تغییر زبانی که با آن صحبت می کند به زبانی که می نویسد. کودکی که برای اولین بار یاد می‌گیرد تا حروف را بنویسد از بینایی برای هدایت حرکات دست استفاده می‌کند. در حالی که بزرگسالان بیشتر از اطلاعات آگاهی بدنی برای این منظور استفاده می‌کنند. در ابتدا کودکان مهارت‌های نوشتاری را به وسیله تجزیه و تحلیل بینایی اشکال می آموزند. سپس شکل حروف را با برنامه حرکتی ارتباط می دهند تا هر آنچه را که دیده اند، بنویسند با تمرین در هدایت بینایی و حرکت دست و با افزایش آگاهی از بدن و تثبیت شکل حروف، نوشتن به یک مهارت خودکار تبدیل می شود.

در سنین پایین، زمانی که کودکان Handwritting را به وسیله کپی کردن از روی شکل حروف یاد می‌گیرند، وجود هماهنگ بینایی حرکتی و زبردستی جز مهارت های ضروری خواهد بود. اما در کودکان بزرگتر که به نوشتن نیاز بیشتری دارند، فرایندهای شناختی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود (مثلاً مهارت‌های برنامه ‌ریزی و زبان‌شناسی) ارتباط بین مهارت های سطح پایین از Handwritting (مثلاً درکی حرکتی) و مهارت های سطح بالا (مثلاً شناخت و حافظه) به وسیله گراهام طبقه بندی شده است. او دریافت برای مشکلات Handwrittingمی‌توان با اجرای فرآیندهای ترکیبی، مداخله کرد. دانش آموزی که به راحتی می نویسد، می‌تواند روی دیگر جنبه های نوشتاری مثل هجی کردن، قواعد، برنامه ریزی، سازماندهی اطلاعات برای نوشتن متن توجه کند، بنابراین کیفیت ساختاری نوشتار نیز افزایش می‌یابد. دانش آموزان با دست خط ناخوانا ممکن است در فرایند درکی حرکتی یا فرایند شناختی یا هر دوی این موارد دچار نقص باشند.

آمادگی برای نوشتن

زمانی که صحبت از آمادگی برای نوشتن در کودکان پیش می آید باید به فاکتورهایی مثل میزان بلوغ تجربه ‌های محیطی و علاقه کودک نیز توجه کرد. چرا که در موفقیت کودک در نوشتن تاثیر بسزایی دارد. به عنوان مثال ممکن است برخی از کودکان در چهار سالگی آماده نوشتن باشند و برخی دیگر نیز حتی در ده سالگی چنین آمادگی را کسب نکنند که این امر به فاکتورهای ذکر شده مربوط می‌شود. برخی محققان تاکید دارند، آمادگی برای نوشتن باید قبل از شروع آموزش نوشتار کسب شود، چرا که در برخی از کودکان که بدون آمادگی برای نوشتن آموزش‌های Handwritting را یافت کرده‌اند سبب بی علاقگی در آنها شده و عادت‌های نوشتاری نادرست در آنها دیده می‌شود و بعدها برای آنها مشکلات فراوانی در این زمینه ایجاد می کند. محققان به شش مورد مهم برای آمادگی در نوشتن اشاره می کند :

قدرت عضلات کوچک دست
هماهنگی چشم و دست
توانایی نگه داشتن مداد یا هر ابزار نوشتاری دیگر
توانایی کشیدن خطوط پایه مثل خط صاف یا دایره
توانایی در شناخت اشکال، توجه به مشابهات و تفاوت ها، و حرکات های لازم برای کشیدن اشکال و ارائه توضیحات کلامی زمانی که آنها را میبیند.
جهت یابی شامل تمایز چپ و راست و آنالیز بینایی برای تخمین فاصله بین حروف و کلمات حین نوشتن یک جمله به طور منظم است.

این فاکتورها نیز به یکپارچگی سیستم های حسی حرکتی و بستگی دارد. مثلا برای نوشتن شکل حروف به یکپارچگی بینایی، حرکتی، حسی و سیستمهای درکی نیاز داریم. به بیان دیگر اجزای مرتبط با Handwritting را می توان بدین طریق عنوان نمود.

آگاهی بدنی
برنامه ریزی حرکتی
هماهنگی چشم و دست
یکپارچگی بینایی حرکتی
توانایی دستکاری در داخل دست

آگاهی از بدن اطلاعات زیادی برای فعالیت های تکراری و جهت یابی در طول نوشتن‌ حروف فراهم می‌کند. در طول نوشتن اطلاعات حاصل از آن، سرعت را افزایش داده و نیاز به آگاهی بینایی را کاهش می‌دهد و روی مقدار فشار وارده بر وسیله نوشتاری (مثل مداد) تاثیر می‌گذارد. علاوه بر این هماهنگی حرکات ظریف نیز برای نوشتن حروف لازم است. مشکلات مربوط به آمادگی کودک برای نوشتن، روی توانایی کودک در کپی کردن اشکال نیز تأثیر می‌گذارد. در چنین شرایطی باید آموزش ساختاری Handwritting برای مدتی به تعویق بیافتد تا کودک بتواند در ۹ مورد مربوط به تست یکپارچگی بینایی حرکتی VMI تسلط یابد این ۹ مورد عبارتند از :

ترسیم خطوط عمودی
ترسیم خطوط افقی
ترسیم دایره
ترسیم خطوط متقاطع (مثلاً بعلاوه)
ترسیم خط مایل به راست
ترسیم مربع
ترسیم خط مایل به چپ
ترسیم خطوط متقاطع مورب (مثلاً ضربدر)
ترسیم مثلث

مطابق با تحقیقات صورت گرفته روی ۵۹ کودک کودکستانی در سنین ۵-۴ سالگی و بررسی این ۹ مورد روی آنها مشخص شد کودکانی که در ترسیم این ۹ مورد موفق بوده اند، نسبت به آنهایی که قادر به ترسیم این موارد نبودند، در مهارت نوشتن حروف و علائم توانایی بیشتری داشتند. همچنین کودکان مهد قادر به کپی کردن صحیح ۷۸% حروف هستند، هرچند آموزش‌های لازم جهت نوشتن را ندیده‌اند. جهت ارتقاء مهارت های لازم برای آمادگی کودک در نوشتن، کاردرمانگر و مربی در طی جلسات درمانی یا کلاسی باید فعالیت‌هایی را به کودک ارائه دهد تا سبب پیشرفت حرکات ظریف دست و حرکات مجزای انگشتان، مهارت های پیش نوشتاری، افزایش تمایز چپ و راست و پیشرفت در جهت یابی کودک شود. برخی کودکان با مشکلات شناختی یا جسمی حرکتی ممکن است نتوانند شرایط و مقدمات لازم جهت نوشتن با دست را کسب کنند، بنابراین لازم است نوشتن با کامپیوتر و نرم افزارهای نوشتاری را به آنها آموزش داد. دیگر کودکانی که هرگز آمادگی لازم برای نوشتن را کسب کرده‌اند، ممکن است قادر باشند تا با تمرین و تکرار فقط نوشتن نام خود و برخی کلمات ضروری را یاد بگیرند. کاردرمان دست باید تخمین بزند که چه مدت زمانی برای آموزش مهارت های مقدماتی نوشتن و مهارت های نوشتاری، لازم است و همچنین انتخاب نوع فعالیت ها و حرکات جهت تمرین مهارت های نوشتاری باید برای کودک هدفمند و جالب باشد.

ژانویه 25, 2021برچسب‌ها:مشکلات نوشتاری

مشکلات کلامی اختلال یادگیری

اختلال زبان و گفتار در هر یک از اشکال گوناگون زبان علت زیربنایی بیشتر اختلالات یادگیری است. اختلال در زبان شفاهی شامل مواردی چون آگاهی واجی، دیر زبان باز کردن، اختلالات مربوط به دستور زبان یا نحو،نارسایی در فراگیری واژگان و درک ضعیف زبان شفاهی است.بسیاری از دانش آموزان دچار اختلالات یادگیری در موقعیت هایی که مستلزم تعامل های گسترده زبانی است و در مکالمه ها موفقیت چندانی به دست نمی‌آورند،و برای ادامه مکالمه مهارت کمی دارند. نوجوانان و بزرگسالان دچار اختلالات یادگیری غالباً در سراسر عمر از مهارت های زبان شفاهی و ارتباط زبانی با دیگران محروم اند. مرکز درمان اختلالات یادگیری دکتر صابر در دو شعبه غرب و شرق تهران با گرد آوری 46 نیروی متخصص گفتار درمانی، کاردرمانی و روانشناس کودک به بررسی تشخیص اختلال یادگیری و درمان اختلال زبان بیانی و دیگر مشکلات کودکان اختلال یادگیری به صورت تخصصی و با امکانات پیشرفته روز دنیا می پردازد.

اختلالات زبانی در مهارت‌های زبان نوشتاری نیز ظاهر می شود و بر خواندن،نوشتن یا املا نیز تاثیر می گذارد.دانش آموزانی که در روخوانی دچار مشکل اند غالباً در زبان شفاهی خود نیز ناتوانی هایی زیر بنایی دارند. کودکان خردسال و از جمله پیش دبستانی هایی که اختلال هایی در زبان شفاهی دارند معمولاً مهارتهای زبان شفاهی را می‌توانند کسب کنند اما اختلال پایه زبان آنها غالباً چند سال بعد به صورت ناتوانی در خواندن (dyslexia)دوباره ظاهر می‌شود.

اختلالات زبانی در کودکان اختلال یادگیری

اختلال زبانی با اختلال در گفتار تفاوت دارد. اختلالات گفتاری نابهنجاری در گفتار است نظیر مشکلات تلفظی (مثلاً اینکه کودک نمی تواند صدای «ر» را تلفظ کند)،اختلال در صدا (مثلاً صدای خیلی گرفته) یا مشکلات روانی گفتار (لکنت).اختلالات زبانی خیلی گسترده‌تر است و اختلال در تمامی انواع ارتباط و رفتاری کلامی را در بر می‌گیرد،دیر زبان باز کردن،اختلال‌های واژگانی،معانی واژه یا مفهوم سازی،کاربرد نادرست قواعد نحوی،و درک ضعیف زبان.

بسیاری از دانش آموزان دچار اختلالات یادگیری اختلالی زیربنایی در زبان دارند برخی از کودکان دچار تاخیر زبانی هستند.آنها ممکن است هرگز صحبت نکنند یا امکان دارد در سنی که زبان باید به طور معمول رشد یافته باشد از دامنه بسیار محدودی از لغات استفاده کنند. کودکی که تا ۴ سالگی حرف نزند تاخیر زبانی دارد.

در موارد زیادی وضعیتی نسبتاً شایع در کودکی مثل التهاب‌های گوش میانی ممکن است یادگیری زبان را به شدت دچار آسیب کند. مسئله التهاب گوش میانی ممکن است موجب ناشنوایی شود. ناشنوایی حتی اگر موقتی و خفیف باشد،چنانچه در زمانی رخ دهد که کودکان خردسال در مراحل حساس یادگیری زبان قرار دارند،ممکن است به تأخیر زبانی منتهی شود.

بعضی از کودکان حرف می‌زنند اما در جمله بندی کلمات را به شکلهای عجیب یا درهم ریخته ترکیب می کنند یا از کلمات نامناسب استفاده می نمایند. کودک مبتلا به این نوع نقص زبان ممکن است تازه در ۵ سالگی جملاتی نظیر «چرا او خوردن نمی کند؟» بگوید.این کودکان حتی اگر با محیط زبانی بدنی و فرصت کافی برای شنیدن و شرکت کردن در زبان انگلیسی استاندارد مواجه باشند،باز هم ممکن است چنین اختلال هایی در زبانشان پدید آید.

مطالعات تشخیص اختلال یادگیری نشان می دهد که دانش آموزان پیش دبستانی دچار انواع اختلالات زبان شفاهی غالباً بعدها در شکل های دیگر زبان نظیر خواندن و نوشتن نیز مشکل پیدا می کنند.باید دانست مشکلات شدید خواندن با مشکلات زبانی کودکان در سنین ابتدایی و مشکلات زبانی نوجوانان ارتباط دارد.

کودکانی که در خواندن ضعیف اند،در مقایسه با کودکان به هنجار از نظر خواندن،روانی کلامی ضعیف‌تر،واژگان گفتاری کمتر،مهارت های سازماندهی و یکپارچه سازی ضعیف در و توانایی جمله سازی کمتری دارند. این کودکان در معناشناسی،نحو و واج شناسی نیز کمبودهایی را نشان می دهند.

گفتار درمانی در اختلالات یادگیری

گاهی اختلالات زبانی،نا گویی دوران کودکی یا ناگویی رشدی نام می‌گیرد. ناگویی اکتسابی اصطلاح پزشکی است در مورد بزرگسالانی که توانایی صحبت کردن خود را به علت آسیب مغزی ناشی از سکته،بیماری یا تصادف از دست داده‌اند. اصطلاح ناگویی رشدی در مورد کودکانی به کار می‌رود که در اکتساب زبان شفاهی مشکلاتی جدی دارند که دلالت بر اختلال عملکرد دستگاه اعصاب مرکزی دارد.

احتمالاً بسیاری از دانش‌آموزان در پاره‌ای از اشکال زبان اختلال دارند: بعضی در شنیدن (دریافت اطلاعات نماد شنیداری)،عده‌ای در صحبت کردن (کاربرد نماد های شنیداری کلامی)،و برخی نیز در خواندن یا نوشتن زبان. کودک 3 ساله ای که دستورالعمل های ساده را متوجه نمی شود،کودک ۴ ساله ای که هنوز صحبت نمی کند و کودک ۱۰ ساله ای که نمی تواند بخواند یا بنویسد احتمالاً دچار اختلالات زبانی است.شواهد مربوط به رشد حاکی از آن است که نقایص شنیداری و زبانی عوامل بی نهایت مهمی در مشکلات یادگیری است،هرچند در مقایسه با جنبه‌های دیداری یادگیری از آنها غفلت شده است.

اختلالات زبان بیانی و دریافتی در اختلال یادگیری:اختلالات زبان شفاهی غالباً تحت عنوان اختلالات زبان دریافتی (مشکلات فهم زبان شفاهی و گوش دادن) یا اختلالات زبان بیانی (مشکلات کاربرد زبان شفاهی یا صحبت کردن) طبقه بندی می شوند.بعضی از کودکان دچار اختلالات کلی زبان هستند یعنی هم در زبان دریافتی و هم در زبان بیانی اختلال دارند. اختلالات کلی زبان هم بر فهم زبان و هم بر کاربرد آن تأثیر می‌گذارد.

اختلالات زبان دریافتی در اختلالات یادگیری: فرایند درک نظام کلامی،زبان دریافتی شفاهی خوانده می شود،هر اختلالی در این فرآیند ناگویی دریافتی نامیده می‌شود. زبان دریافتی پیش نیاز رشد زبان بیانی است.

برخی از کودکان معنای کلمه ای ساده را نیز درک نمیکنند. عده دیگری در واحدهای پیچیده‌تر و گفتار،نظیر جمله سازی یا واحدهای طولانی‌تر گفتار دچار مشکل اند. کودکی که دچار مشکلات زبان دریافتی است،ممکن است بتواند تک واژه‌هایی نظیر بنشین،صندلی،بخور و آبنبات او را بفهمد اما از فهم جمله ای که از آن واژه ها تشکیل شده است،نظیر «روی صندلی بنشینید و بعد آن آب نبات را» ناتوان باشد.بعضی از کودکان واژه ای را در متنی می فهمند اما قادر نیستند آن را به متن دیگری ربط دهند. واژه «در رفتن» ممکن است به معنای جابجا شدن از جای اصلی خود درک شود،اما وقتی در مورد نخ کش شدن جوراب زنانه،ترک کردن محل انجام وظیفه و جذب آن به کار برده می شود. امکان دارد کودک معنی آن را نفهمد.پژواک گویی عبارت از تکرار واژه ها یا جمله ها به روش طوطی وار بدون درک معنی آنهاست که شکل دیگری از اختلال زبان دریافتی است.

برخی از کودکان نمی‌توانند فرق سطوح زیر و بمی دو صدا را تشخیص دهند (تمایز صوتی) و عده دیگری نمی توانند صداهای مجزای یک واژه را تشخیص دهند یا نمی توانند صدا ها را ترکیب کنند و کلمه بسازند. اختلال دیگر در زبان دریافتی اختلال در تشخیص بخش های کوچک کلمه در جمله (تمایز تکواژی) است. به طور مثال ممکن است کودک نتوانند تفاوت صدای «ز» را در دو کلمه «رُز» و « رُس» تشخیص دهد.

فرآیند تولید زبان گفتاری زبان شفاهی و اختلال در این فرآیند ناگویی بیانی نامیده می شود. کودکان دچار این اختلال برای مشخص نمودن خواسته‌هایشان از اشاره و حرکات بیانگر سود می‌جویند. کودکان دچار اختلال زبان شفاهی قادرند حرف‌هایی را که زده می شود بفهمند،آنها هیچ گونه فلج ماهیچه ای که مانع صحبت کردنشان شود ندارند و از عهده تکالیف غیرکلامی بر می آیند. با اینهمه این کودکان در تولید گفتار یا صحبت کردن دچار مشکل اند.

گفتار درمانگر آن چند عارضه بالینی را درباره زبان بیانی مشخص کرده‌اند. نام پریشی عبارت از اشکال در پیدا کردن کلمه یا اختلال در به خاطر سپردن و بیان کلمه هاست. کودکان دچار نام پریشی ممکن است از کلمه ای مثل «چیز» به جای هر شیئی که نام آن را به خاطر نمی آورند،استفاده کنند. یا امکان دارد سعی کنند با توضیحات مقصود خود را بیان کنند. به طور مثال،وقتی از دختر ۱۰ ساله ای خواسته شد که بگوید ناهار چه خورده است،او به توصیف جزئیات پرداخت و گفت: «یه چیز قرمز گرد که دورش سیب زمینی ریخته بودند» ولی کلمه گوجه‌فرنگی را به یاد نمی آورد. عارضه دیگر اختلال حرکتی است. در این عارضه کودک صدای واژه را به خاطر می آورد،اما با اینکه دچار فلج نیست نمی‌تواند به طور ارادی نظام عضلانی اندام های گفتاری خود را حرکت یا تغییر دهد تا صوت های مناسب را ادا نماید.در نوعی دیگر از اختلال زبان شفاهی کودک تک واژه ها یا عبارت های کوتاه را می گوید اما برای ساختن جمله دچار مشکل می‌شود.

سوالات متداول:

1-آیا لکنت زبان به اختلال یادگیری مربوط می‌شود؟
لکنت به تنهایی یک اختلال گفتاری است، اما در برخی موارد می‌تواند همزمان با اختلال یادگیری دیده شود.

2-چطور بفهمم مشکل یادگیری فرزندم به زبان و گفتار مربوطه؟
اگر کودک در درک و بیان کلمات، جمله‌سازی یا پیدا کردن واژه مناسب مشکل دارد، احتمال وجود اختلال کلامی بالا است.

دسامبر 10, 2020برچسب‌ها:مرکز اختلال یادگیری

کاردرمانی شنیداری| توجه شنیداری کودکان اختلال یادگیری| مرکز درمان اختلال یادگیری| دکتر صابر

کاردرمانی شنیداری یکی از قسمت های مهم در روند درمان کودکان اختلال یادگیری است که در مرکز درمان اختلال یادگیری دکتر صابر انجام می شود. کاردرمانی و گفتار درمانی در حیطه اختلال یادگیری در سالهای اخیر پیشرفت داشته است. مشکلات توجه شنیداری و حافظه شنیداری از مشکلات شایع کودکان اختلال یادگیری می باشد که موجب اختلال در روند یادگیری و ادراک کودکان در حیطه آگاهی واجی و تمیز شنیداری می گردد.تمرینات توجه شنیداری در کودکان و حافظه شنیداری در کاردرمانی شنیداری در کنار گفتار درمانی کودکان اختلال یادگیری می تواند در روند درمان این کودکان موثر باشد.

جهت تماس با مرکز درمان اختلال یادگیری، کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

کاردرمانی شنیداری در کودکان اختلال یادگیری

در بخش کاردرمانی شنیداری راهبردهایی برای فراهم آوردن امکاناتی جهت تجربه های یادگیری پیش دبستانی توصیه می شود. این فعالیت ها شامل

۱ – فعالیت های آگاهی از نظام صوتی و ادراک شنیداری

2- فعالیت های ادراک دیداری

۳- فعالیتهای ادراک بساوایی به حرکتی

۴- فعالیت هایی به منظور انسجام یافتگی دستگاه های ادراکی است.

فعالیت های آگاهی واجی و ادراک شنیداری

بسیاری از کودکان دچار اختلالات یادگیری برای کسب مهارت های شنیداری نیاز به آموزش های خاص دارند. در این قسمت به بحث درباره آگاهی واجی،توجه شنیداری،تمایز شنیداری و حافظه شنیداری می پردازیم.

آگاهی واجی

برای موفق شدن در مراحل آغازین خواندن،کودک باید توانایی شنیدن صدای هر یک از واژه های زبان را داشته باشد و نیز باید بفهمد که واژه های شنیده شده ترکیب این صداهای منفرد در قالب واژه هاست.

شعرهای کودکستانی: شعرهای کودکستان ای را برای کودک بخوانید. ضمن آنکه او به تصاویر نگاه می‌کند بر قافیه های شعر تاکید کنید. کودکان از تکرار چندین بار شعرهای کودکستانی لذت میبرند. گاهی کلمه هم قافیه را نگویید و از کودک بخواهید آن کلمه را بگوید. به طور مثال (پاییزه، پاییزه، برگ درخت….)

واژه های قافیه دار: قافیه پردازی برای کودکان پیش دبستانی بازی لذت بخشی محسوب می شود. ترانه های موزون و شعرهای کودکستانی منابع موجود برای فعالیت های قافیه دار است. رافی خواننده مجموعه ای از نوار های شاد دارد که در میان کودکان خردسال خواهان زیادی پیدا کرده است. از کودکان سوال می شود کدام یک از این آواز ها خیلی خنده دار است. (آیا شما تا حالا مگسی را دیده‌اید که کراواتی را ببوسد؟) دنبال کردن این بازی می تواند کودک را به فکر واژه های هم قافیه دیگری بیاندازد که میتوان جایگزین واژه های شعر کرد. برای واداشتن گروهی از کودکان پیش دبستانی به فکر کردن می توان پرسید: (آیا تا حالا دیده اید که یک قلاب کتابی را ببوسد؟) یا ( آیا تا به حال مادر بزرگی را دیده‌اید که لباس خواب را ببوسد؟) اینها همه روش هایی لذت بخش برای آگاهی از نظام صوتی است.

توجه شنوایی و تفکیک صداها در واژه ها: برای کمک به کودکان در تشخیص صدا های موجود در کلمه های گفته شده،کارتی را که تصویری بر آن است که اسمش کلمه ای کوتاه محسوب می شود جلو کودک بگذارید.یک مستطیل هم زیر تصویر بکشید و آن را به تعداد واج های موجود در کلمه تقسیم کنید. از کودک اختلال یادگیری بخواهید اسم تصویر را آرام بگوید. هر صدایی که تلفظ می شود روی یکی از مستطیل ها یک ضربه بزنید.

شمارش صداها: چیزهایی مثل چوب های بستنی یا چوب های معاینه حلق تهیه کنید. روی کارت کلمه ای کوتاه را همراه با تصویر مصداق آن بنویسید. کلمه های دیگری را با همان تعداد حروف از نظر صداها (به طور مثال،کار/شاد/لامپ) به کار ببرید. برای شمارش صداها،کلمه را آرام بگویید و از کودک بخواهید با ضربه زدن برای هر صدا تعداد صداهای آن را بشمارد. تعدادی از کارت ها را می توان هم با تصویر و هم با کلمه درست کرد. و تعداد دیگری را فقط با تصویر.

معما های قافیه دار: کاردرمان مجموعه‌ای از کلمات را انتخاب می‌کند که یکی هم قافیه با سر و بقیه هم قافیه با چانه باشد. معما به گونه ای مطرح می‌شود که جواب آن یا هم قافیه با سر باشد یا با چانه. کودکان به عضوی از بدن خود که هم قافیه با جواب معما ست اشاره می‌کنند. به طور مثال، ( وقتی پرندگان گرسنه هستند،می خورند) کودکان به چانه هایشان اشاره می کنند زیرا هم قافیه با دانه است. این تمرین را با بخش‌های دیگر بدن،کلمه هایی که هم قافیه با دست یا زانو یا بازو و یا ساق پاست تکرار کنید.

جایگزین کردن صدا: این فعالیت دشوارتر از فعالیت قافیه سازی است. یکی از ترانه‌های رافی که روی نوار ضبط شده است،(سیب ها و موز ها) نام دارد،که کودکان خردسال خیلی آن را دوست دارند و برای جایگزینی باجه ها از آن استفاده می‌شود.

حذف صدا ها: ضمن این فعالیت کودکان یاد می‌گیرند کلمه‌ای را پس از حذف یکی از صداهای آن بگویند و آن کلمه را بدون آن صدا تلفظ کنند. به طور مثال برای حذف یک هجا به کودک اختلال یادگیری می گوییم: بگو زمین بازی. حالا آن را بدون بازی بگو. این تکلیف وقتی یک واج حذف شود مشکل تر می شود. مثلاً به کودک می گوییم: بگو توپ. حالا آن را بدون ت بگو. بگو انبوه . حالا آن را بدون ن بگو.

تشخیص صداهای اول کلمه. سه کلمه- مثلاً فضانورد،کوه و دوچرخه- به کودک گفته می‌شود،سپس او باید بگوید کدام کلمه اولش مثل اول کلمه کاج است. از کودک اختلال یادگیری بخواهید فکر کند چه کلماتی اولش مثل اول کلمه تاب است. تصاویر کلماتی را که اولش مثل اول کلمه تاب است،یا تصاویر کلماتی را که با صدای ت شروع می‌شود،پیدا کند. به او تصویر ۳ شی مختلف (مثلاً گلابی،توپ و ماشین) را نشان دهید و از او بخواهید تصویری را که اولش مثل کلمه تاب است پیدا کند.

ترکیب کردن حروف بی صدا،دو حرف هم صدا،حروف آخر کلمه ها و حروف صدادار: فعالیت های مشابهی را می‌توان برای کمک به یادگیری کودکان اختلال یادگیری تدوین کرد تا درک شنیداری آنها تقویت شود و بتوانند بین آوا های مختلف تمایز قائل شوند.

ترکیب صداها: صداهای واژه ای را به طور جداگانه تلفظ کنید و از کودک بخواهید با ترکیب صداها آن کلمه را بگوید. به طور مثال با م ، َ ، ن ، کلمه مَن را بسازد و بگوید.

توجه شنیداری در کودکان اختلال یادگیری

تمرینات توجه شنوایی از موارد مهم در درمان اختلال یادگیری است، تمرینات توجه شنیداری شامل موارد زیر است

گوش دادن به صداها: کودکان اختلال یادگیری چشم هایشان را می بندند و به صداهای اطراف گوش می‌دهند. به طور مثال،به صدای ماشین ها،هواپیما،حیوان ها و سایر صداهای بیرونی و صداهای اتاق مجاور.

صداهای ضبط شده: صدای هواپیما،قطار،حیوان ها و زنگ را می‌توان ضبط کرد،سپس برای کودک اختلال یادگیری در کلاس های کاردرمانی شنیداری پخش کرد و از آنها خواست که صداها را تشخیص دهند.

تشخیص صدا هایی که معلم تولید می کند: کودکان چشم هایشان را می‌بندند و صداهایی را که کاردرمان شنیداری ایجاد می‌کند نام می‌برند. مثالهایی از این صداها شامل انداختن مداد روی زمین،پاره کردن ورق کاغذ،استفاده از منگنه،بالا و پایین زدن توپ،امام صادق تراشیدن مداد،ضربه زدن به لیوان،باز کردن پنجره،خاموش کردن چراغ،ورق زدن کتاب،بریدن چیزی با قیچی،باز کردن کشو،صدای جرینگ جرینگ پول سکه ای و نوشتن با گچ روی تخته سیاه.

تشخیص صدای خوراکی ها: از کودک اختلال یادگیری بخواهید به صدای انواع خوراکی ها مثل کرفس،سیب یا هویج هنگام خوردن، بریدن یا خرد کردن گوش کنند.

تشخیص شی از طریق صدای به هم خوردن آن: برای تقویت توجه شنوایی کودکان مواد کوچک و سفتی نظیر سنگریزه ها،دانه های نخود و لوبیا،گچ،نمک،ماسه یا برنج را داخل ظرف هایی بریزید و در آنها را ببندید. کودکان اختلال یادگیری باید با تکان دادن ظرف و گوش کردن به صدای آن،شی داخل ظرف را تشخیص دهند.

گوش کردن به نمونه‌های صدا: کودکان اختلال یادگیری چشم‌هایشان را می‌بندند یا طوری قرار می‌گیرند که به طرف کاردرمان نباشد. کاردرمان شنیداری، دست هایش را به هم میزند،ضربه هایی به طبل می‌زند،یا توپی را چند بار به زمین می‌زند. می توان صدا را با آهنگ خاصی ایجاد کرد- مثلاً آهسته،سریع،سریع. از کودک اختلال یادگیری خواسته می شود تعداد ضربه های نواخته شده را بگویند یا نمونه های اجرا شده را تکرار کنند.

تمیز شنیداری در کودکان اختلال یادگیری

توجه شنیداری نزدیک یا دور: کودک با اختلال یادگیری با چشمان بسته باید تشخیص دهند صدا از کدام قسمت اتاق می آید و آیا نزدیک است یا دور.

توجه شنیداری در تشخیص صدای بلند یا آهسته: به کودک اختلال یادگیری کمک کنید که بین صداهای بلند و آهسته ای که معلم ایجاد می‌کند تمایز قائل شوند.

توجه شنوایی در تشخیص زیر و بمی صدا: کودک اختلال یادگیری باید یاد بگیرند تفاوت بین صداهای زیر و بمی را که معلم ایجاد می کند تشخیص دهند.

کشف صدا: یکی از کودکان اختلال یادگیری جعبه موسیقی یا ساعتی را که تیک تاک می‌کند مخفی می‌کند و بقیه سعی می‌کنند از روی صدا محل آن را پیدا کنند.

توجه شنیداری و دنبال کردن صدا: کاردرمان یا یکی از کودکان اختلال یادگیری در خارج اتاق راه میرود و سوت میزند.بقیه کودکان باید سعی کنند از روی صدا محل منبع صدا را تعقیب کنند.

حدس زدن با چشم بسته: یکی از کودکان اختلال یادگیری گروه بازی چیزی می‌گوید یا صدای حیوانی را در می آورد.دانش‌آموزی که چشمش بسته است باید حدس بزند صدا متعلق به چه کسی است.

حافظه شنیداری در اختلال یادگیری

تمرینات حافظه شنوایی:پنج یا شش شی را جلو دانش آموز بگذارید و از او بخواهید که خواسته های شما را به همان ترتیب اجرا کند: مکعب سبز را روی دامن جین،گل زرد را زیر صندلی جان و توپ نارنجی را داخل جامیزی جو بگذار. همزمان با فعال‌تر شدن حافظه شنیداری دانش آموز می توان تعداد خواسته‌ها را بیشتر کرد.

اجرای دستور ها: به کودک اختلال یادگیری چند تکلیف ساده بدهید که انجام دهد. به طور مثال،یک مربع قرمز بزرگ روی کاغذ بکشد، یک دایره کوچک سبز زیر مربع رسم کند و سپس با یک خط سیاه دایره را به گوشه راست بالایی مربع وصل کند. این دستورها را می‌توان ضبط کرد و در مرکز اختلال یادگیری به کمک گوشی به کارشان گرفت.

حافظه شنوایی و به خاطر سپردن فهرست اعداد یا واژه ها: به کودکان اختلال یادگیری کمک کنید تا به درستی از اعداد یا واژه های ساده را به خاطر بسپارد. فعالیت را با دو عدد یا دو واژه شروع کنید و از او بخواهید تکرار کند. وقتی کودک اختلال یادگیری موفق شد که این تکالیف را انجام دهد به تدریج در فهرست مذکور بیفزایید. در ابتدا با استفاده از یادآوری کمک کننده ای دیداری به شکل تصویر ممکن است مفید باشد.

شعرهای کودکستانی: از کودکان بخواهید ترانه ها و شعرهای کودکستانی را به خاطر بسپارند و با ضرب گرفتن با انگشتان آنها را بخوانند.

مجموعه اعداد: مجموعه ای از اعداد به کودک اختلال یادگیری بدهید و از او سوال هایی درباره این مجموعه بکنید. مثلا( چهارمین عدد این مجموعه را بنویس: ۴، ۹، ۱، ۸، ۳، ) دستورالعمل های دیگر می تواند به صورت نوشتن بزرگترین عدد،کوچکترین عدد،نزدیکترین عدد به عدد ۵ ،آخرین عدد،نزدیکترین عدد حسن خود و جزء آن باشد.

برنامه های تلویزیونی: از کودک اختلال یادگیری بخواهید به یک برنامه تلویزیونی نگاه کنند و چیزهای معینی را به خاطر بسپارند. به طور مثال: (امشب برنامه جادوگر اوز را تماشا کنید و فردا تعریف کنید که دوروتی چه سرزمین هایی را دیده است).

رفتن به کره ماه: بازی «صندوقچه مادربزرگ» یا «رفتن به نیویورک» را می‌توان به بازی‌های روز تبدیل کرد. به طور مثال می توان گفت: در سفری به کره ماه لباس فضانوردی ام را پوشیدم. کودک اختلال یادگیری جمله را تکرار می کند و یک کلمه یا عبارت مثلا«کلاه ایمنی» را به آن اضافه می کند. برای کمک به حافظه شنیداری می توان از تصاویر نیز استفاده کرد.

تکرار جمله ها در تقویت حافظه شنیداری: جمله ای را با صدای بلند بگویید و از کودک اختلال یادگیری بخواهید که آن را تکرار کند. در آغاز از جمله های ساده و کوتاه استفاده کنید،سپس جمله های مرکب و جمله های پیچیده به کار ببرید.

تنظیم توالی حروف و اعداد: چند حرف از حروف الفبا را به ترتیب بخوانید ولی یکی از حروف را از بین آنها حذف کنید.از کودک اختلال یادگیری بخواهید حرف یا عدد حذف شده را بگوید. مثلا ت ، ث ، ج ، ( مکث کنید یا ضربه بزنید)، ح ، ۳، ۴ (مکث کنید یا ضربه بزنید) ، ۶، ۷ ،

تنظیم رویدادها و حافظه شنیداری: داستان کوتاهی از مجموعه رویدادهای مربوط به هم را انتخاب کنید و برای کودک اختلال یادگیری بخوانید. سپس از آنها بخواهید رویدادها را به همان ترتیبی که شنیدند بازگو کنند.

دسامبر 2, 2020

مرکز درمان اختلال گفتاری کودکان اختلالات یادگیری

کلینیک گفتار درمانی و کاردرمانی در اختلالات یادگیری دکتر صابر با سابقه بالغ بر 15 سال در زمینه درمان کودکان اختلال یادگیری به بررسی دقیق مشکلات گفتاری در اختلال یادگیری و درمان مشکلات کلامی کودکان اختلال یادگیری در کنار کاردرمانی توجهی و ذهنی کودکان اختلال یادگیری می پردازد. بهترین مرکز درمان اختلالات گفتاری در کودکان اختلال یادگیری در دو شعبه غرب و شرق تهران به صورت تخصصی به گفتاردرمانی اختلال یادگیری و کاردرمانی اختلال یادگیری توسط گفتار درمانان مرکز درمان مشکلات گفتاری کودکان می پردازد. از دیگر امکانات مرکز گفتار درمانی در منزل می باشد.

مشکلات گفتاری در اختلال یادگیری- اختلال کلامی کودکان

کم بودن واژگان بیانی در کودکان اختلال یادگیری به میزان قابل توجهی زیر هنجارهای رشدی قابل انتظار برای کودکان عادی ۲ تا ۵ سال.
وجود مشکل دائمی و قابل توجه در درک ساختار های اصلی نحوی در حین مکالمه در گفتار کودکان اختلال یادگیری
وجود مشکل دائمی و قابل توجه در تولید ساختار های اصلی نحوی در مکالمات گفتاری کودکان با اختلالات یادگیری
وجود نقص مشخص اختلالات گفتار در کودکان اختلال یادگیری در درک ویژگی های صرفی.
وجود نقص مشخص در تولید ویژگی های صرفی گفتار کودکان اختلال یادگیری
وجود مشکلات کلامی اختلال یادگیری و دائمی در کاربرد عملکرد های ارتباطی زبان .
وجود نقایص زبانی که به میزان قابل توجه در برقراری ارتباط کودک اختلال یادگیری در خانه،پیش دبستان و جامعه تاثیر سوء بگذارد.

اهداف گفتار درمانی در اختلالات یادگیری- درمان مشکلات گفتاری کودکان

ایجاد و افزایش مجموعه واژگان دریافتی و بیانی توسط گفتار درمانی اختلال یادگیری متناسب با سن،لهجه و انتظارات فرهنگی در بافت های ارتباطی گوناگون.
ایجاد و افزایش درک و بیان ساختار های نحوی اصلی متناسب با سن لهجه (گویش) و انتظارات فرهنگی در درمان اختلال یادگیری
ایجاد و افزایش درک و بیان ساختار های صرفی متناسب با سن،گویش (لهجه) و انتظارات فرهنگی در مکالمات.
استفاده از مهارت های کاربردی زبان متناسب با سن،گویش و انتظارات فرهنگی در زمینه های ارتباطی مختلف در درمان مشکلات گفتاری کودکان.
تثبیت انتظارات منطقی والدین نسبت به مهارت های زبانی کودک و مشکلات کلامی کودکان اختلال یادگیری.

موارد قابل توجه در درمان مشکلات کلامی کودکان اختلال یادگیری

آزمون های زبانی هنجار را جهت تعیین نقاط قوت و ضعف زبان دریافتی و بیانی کودکان اختلال یادگیری به کار ببرید. و رشد زبانی او را نسبت به هنجارهای تکاملی،فرهنگی و گویشی بسنجید.
آزمون های معیار-کودک اختلال یادگیری را به کار بگیرید،مشکلات گفتاری کودکان اختلال یادگیری را که به عنوان نقاط ضعف در آزمون های زبانی هنجار مشخص شده‌اند تعیین نمایید و به این وسیله اهداف ویژه کوتاه مدت و بلند مدت را برای درمان اختلالات یادگیری مشخص نمایید.
درحال بازی و تعامل کودک با اختلالات یادگیری با اسباب بازی هایش یک نمونه زبانی که تولید محاوره ای وی را نشان می دهد به صورت ویدیویی یا صوتی ضبط نمایید و نوار را با هدف بررسی مهارت های زبانی و تحلیل نمایید.
یک حد پایه قابل اندازه گیری و مشکلات کلامی کودک اختلال یادگیری را قبل از شروع درمان ایجاد نمایید.
مهارت های دهانی-حرکتی کودکان اختلال یادگیری را از طریق مشاهده اولیه ساختار های قابل دید صورت،لب ها،دندان ها،زبان،سخت کام و نرم کام او ارزیابی کنید و سپس چگونگی بکار بردن ساختار های خاص را که برای تولید گفتار و زبان لازم هستند ارزیابی کنید (برای مثال, حرکت،قدرت و بسته شدن لبها،قدرت،جلو آمدن،عقب رفتن و حرکت به طرفین زبان،یا حرکت نرم کام زمانیکه واج ( a ) تولید می شود).
یک آزمون غربالگری شنوایی تون خالص در فرکانسهای 500،1000، 2000 ،4000 هرتز را در شدت ۲۰ دسی بل برای درمان کودکان اختلال یادگیری اجرا کنید.
در صورتی که نتایج غربالگری شنیداری کودکان با اختلالات یادگیری نیاز به ارزیابی بیشتر را نشان دهد کودک اختلالات یادگیری را به یک شنوایی شناس ارجاع دهید تا ارزیابی کاملی روی او انجام شود.
از والدین بخواهید که اطلاعاتی را در زمینه شاخص‌های رشدی و مشکلات گفتاری کودک اختلال یادگیری،وضعیت فعلی پزشکی و تاریخچه آن،مداخلات تخصصی قبلی،تلاش های ارتباطی در موقعیت های مختلف،و ملاحظات خانوادگی و اجتماعی مرتبط جمع‌آوری کنند .
والدین یک ارزیابی پزشکی برای کودک اختلال یادگیری در نظر بگیرند که توسط متخصص اطفال یا گوش،حلق و بینی انجام شود تا هر علت جسمانی برای اختلالات گفتاری در کودکان وجود دارد مشخص شود.
والدین یک ارزیابی شناختی را برای کودک اختلال یادگیری در سال های ابتدایی در نظر بگیرند که توسط روانشناس آموزشی جهت تعیین تاخیر رشد شناختی انجام شود.
جهت تعیین اختلال گفتاری کودکان اختلالات یادگیری برای دریافت خدمات و نیز ایجاد و افزایش راهکارهای مداخله ای مشارکتی با والدین ملاقات نمایید.
بر حسب نیازهای فردی کودک اختلال یادگیری،مناسب ترین شیوه های عمومی درمانی را برای وی تعیین نمایید (درمانگر محور،کودک اختلالات یادگیری محور،والدین محور،یا مجموعه‌ای از این موارد).
بر اساس سن کودکان اختلالات یادگیری،مهارت های واجی،وضوح گفتار،گویش و یا نیازهای ارتباطی آموزشی و اجتماعی کودکان اختلالات یادگیری،واژگان خاص،ساختارهای جمله/کلمه و یا موقعیت های کاربردی ارتباط را به عنوان اهدافی برای درمان مشکلات کلامی کودکان اختلال یادگیری انتخاب نمایید.
برای والدین کودکان اختلالات یادگیری ارتباط بین رشد و تکامل زبان و سن،رشد گفتار،وضعیت شناختی و جسمانی را توسط گفتار درمانی در اختلال یادگیری شرح دهید.
منابع و مطالب مفیدی در مورد رشد زبان و اختلالات گفتاری در کودکان برای والدین تهیه نمایید.
به منظور حمایت غیر رسمی از والدین یا تسهیل حضور ایشان در یک گروه حمایت محلی،ایشان را به سایر خانواده های کودکان مبتلا به اختلالات گفتاری معرفی کنید،والدین را به گروه حمایتی ارجاع دهید.
با والدین کودکان اختلال یادگیری موارد مهمی را که ممکن است به تقویت تلاش های موفقیت آمیز ارتباطی کودک بیانجامد کشف کنید (برای مثال،تقویت کننده‌های برونی،مانند غذا و ژتونهای خریدنی،یا تشویق کلامی و تقویت کننده های درونی،مثل دریافت یک پاسخ فوری به درخواست کلامی که کودک اختلال یادگیری به صورت واضح ادا کرده است.)
در درمان اختلال گفتاری کودکان روی کاربرد گفته‌های دو کلمه ای توسط کودک اختلالات یادگیری متمرکز شوید (برای مثال در مواردی نظیر فاعل-فعل،فعل- مفعول، فاعل-مفعول،یا عبارت ملکی) و این کار را از طریق انتخاب یک اسباب بازی که کودک اختلال یادگیری خیلی به آن علاقه‌مند است انجام دهید (برای مثال،یک بازی ماهیگیری که جایزه آن یک ماهی باشد یا مایع حباب ساز) در ابتدا ساختارهایی را الگو بدهید که ارتباطات معنایی با دو کلمه ای ها را نشان میدهد (برای مثال ماهی بگیر, ماهی بیشتر, یا حباب بزرگ) سپس از کودک بخواهید که الگوی شما را تقلید کند و در نهایت،منتظر بمانید تا کودک ادامه عمل را از طریق گفتن عبارت دو کلمه ای درخواست کند (برای مثال, بخواهید که کودک قبل از فوت کردن برای حباب های بیشتر عبارت حباب بیشتر را بگوید).
یکی دیگر از روش های درمان مشکلات گفتاری کودکان اختلال یادگیری، آموزش تشخیص تصاویر اسامی را که می شنود در یک کتابچه تصویری ساده یا روی یک تخته که دارای کلمات هدف است،نشان بدهد و آنها را نام ببرد.
بعد از درست کردن کتابچه تصویری مربوط به اشیای روزانه کودک اختلال یادگیری نظیر تخت خوابش،صندلی اش،اسباب بازی هایش،کتابهایش، ظرف غذایش،وان حمامش،از او سوالاتی بپرسید که برای پاسخگویی به آنها از فعل استفاده کند (برای مثال،تختخواب تو برای چیست؟ ،من در آن می خوابم).
در درمان اختلال یادگیری روی واژگان مربوط به مفاهیم پایه با تمرکز روی کلمات مکانی ( مثل رو، پایین، زیر، بالا) کلمات اشاره (نظیر این و آن) و کلمات زمانی (مثل بعد، قبل) تمرین کنید،به این صورت که از کودک اختلال یادگیری بخواهید زمانی که با یک خانه اسباب بازی و اثاثیه و افراد داخل آن یا دیگر اسباب بازی های مشابه که قابل دستکاری هستند،بازی می‌کند،عباراتی نظیر (توی خانه) ، ( بیرون خانه) ، (روی تاپ) یا (دور صندلی) را تقلید کند.
در حالی که اشیای مختلف را بر اساس رنگ،شکل و جنس طبقه بندی می کنید،به کودک اختلال یادگیری آموزش دهید که واژگان توصیفی را جهت درمان مشکلات کلامی کودکان ادا کند ( برای مثال،این ها قرمز هستند، گرد است، یا نرم است).
به کودک اختلال یادگیری آموزش دهید از میان تصاویر مربوط به جفت واژگان کمینه نظیر سر و در یا سبز و سبزی (که در آنها تکواژ ه های وابسته خاصی برجسته شده اند) تصویر کلمه شنیده شده را انتخاب نمایند.
برای نشان دادن صحیح یا نادرست بودن کاربرد تکواژهای وابسته از کودک اختلال یادگیری بخواهید در گقتاردرمانی اختلال یادگیری که دستش را بالا ببرد،صورت خندان یا ناراحت را نشان دهد،یا مکعب ها را داخل کاسه بیندازد.
فعالیت تکمیل جمله را به کار ببرید تا به کودک اختلال یادگیری بیاموزید که کلمات را با تکواژ های وابسته مناسب تولید کند و این کار را با استفاده از بازی با اشیا یا نگاه کردن به تصاویری که به درستی تکواژ های وابسته را نشان می‌دهند با ۸۰ درصد صحت انجام دهد. این روش در مرکز درمان اختلال گفتاری کودکان انجام می شود.
گفته های طولانی تر را الگو بدهید،به این صورت که هنگام اشتغال به فعالیت های خلاق نظیر بازی با اسباب بازی های مورد علاقه،بیسکویت درست کردن،یا خواندن کتاب و بلافاصله بعد از اینکه او گفته کوتاه را به کار می‌برد،گفته او را با افزودن دو تا سه کلمه مناسب تکرار نمایید و در جلسات مرکز درمان اختلال یادگیری از او بخواهید که از این گفته طولانی‌تر تقلید نماید.
به کودک اختلال یادگیری بیاموزید که تصویر صحیح را بعد از گوش کردن به جملاتی که ضمایر صحیح را در حالت مفعولی و فاعلی در تقابل قرار می دهند،نشان بدهد (برای مثال،او بعد از آنها آمد.)
به کودکان اختلالات یادگیری بیاموزید چه ضمایر را به نسبت ۸ مورد از ۱۰ مورد درست ادا کنند و این کار را زمانی انجام بدهند که روی عکس های خانوادگی به وابستگان یا دوستان در جلسات گفتار درمانی در اختلال یادگیری اشاره می کنند (برای مثال،او خواهر من است،او همسایه من است).
از کودک اختلال یادگیری پرسش هایی در مورد اعمال مربوط به فعالیت‌های روزمره آشنا بپرسید (مثلاً آیا الان داری می پری؟) این پرسش ها شامل خطاهای تعمدی نیز باشد(برای مثال زمانی که در حال پریدن است،بپرسید آیا داری می دوی؟).
از کودک با اختلالات یادگیری بخواهید که در مورد اعمالش در طی فعالیت های روزمره آشنا توضیح بدهد (برای مثال خوردن پفک،بازی با مکعب ها،ماشین ها،سایر اسباب بازی ها یا مشغول شدن به سایر فعالیت‌هایی از این نوع.)
تصاویر یا اجرای واقعی افعال را به کار ببرید. از کودک با مشکلات کلامی اختلال یادگیری بخواهید که آن عمل را انجام بدهد و سپس از او بپرسید که در حال حاضر چه میکند،قبل از آن چه کرده است یا بعد از آن چه خواهد کرد تا کودک با اختلالات یادگیری از زمان افعال به صورت گذشته،حال و آینده استفاده نماید.
از کودک اختلال یادگیری بخواهید که تصویر درستی را که نشان دهنده یک عبارت دارای حرف اضافه،عبارتی منفی یا گفت های پیچیده است انتخاب کند.
در درمان اختلال گفتاری کودکان ،از کودک اختلال یادگیری بخواهید که به دقت نگاه کند و سپس عبارات دارای حروف اضافه مختلف را که عمل شما را شرح می دهد تولید کند (برای مثال،گذاشتن یک عروسک در تخت خواب،رانندگی کردن با یک ماشین دور یک مسیر،یا انداختن توپ در سبد بسکتبال.)
از کودک اختلال یادگیری بخواهید که عبارات را تکرار کرده و کامل کند (برای مثال،من به رستوران رفتم و… دیدم،من به باغ وحش رفتم و… دیدم،من به پارک رفتم و… دیدم، یا من به باغ رفتم و… دیدم)و سپس در نوبت‌های بعدی درمان مشکلات گفتاری، عبارات تکمیلی بیشتری به آن بیفزایید ( برای مثال،من به باغ وحش رفتم و میمون ها و شیرها و ببر ها را دیدم.) تا کودک اختلال یادگیری به استفاده از جملات پیچیده با عبارات موصولی ترغیب شود .
به کودکان اختلالات یادگیری بیاموزید که از دیگران درمورد احساساتشان یا اعمالشان سوال کنند. و این کار را از طریق کمک رسانی،او انجام بدهید.(برای مثال از مریم بپرس چی دوست دارد؟ یا چرا از محمد نمی پرسی که چه کار می کند؟ .)
یک خانه اسباب بازی و عروسک هایی که سنین مختلفی را نشان می‌دهند در درمان اختلال گفتاری کودکان به کار بگیرید. در حالی که نقش های مختلف را در بازی درمانی اجرا می کنید،شیوه های مناسب و غیر مناسب را برای مطرح کردن درخواست و پاسخ دادن به آن نشان بدهید،از کودکان اختلال یادگیری بخواهید که پاسخ ها و درخواست های مناسب را تکرار کنند.
موضوعی را که بسیار مورد علاقه کودک با اختلالات یادگیری باشد انتخاب کرده و متناسب با سنش را تشویق کنید تا مکالمه را برای ۳ تا ۵ نوبت ادامه بدهد،سخن رساندن او به صورت منفی و مثبت را فراهم سازید تا به او بیاموزید که روی همان موضوع بماند.
از عروسک های دستی (پاپت) یا معمولی در درمان مشکلات گفتاری کودکان اختلال یادگیری استفاده کنید. فعالیت های روزمره ارتباطی آشنا را که برای کودک اختلال یادگیری واقعی هستند،به صورت نقش ایفا کنید و نشان دهید که چه طور به طور مناسب درخواست می‌کنند،نظر می‌دهند،اعتراض،مخالفت و تهدید می‌کنند و سپس نقش را به او برگردانید و از کودک با اختلالات یادگیری بخواهید که اعمال گفتاری مختلف را به طور شایسته به صورت نقش ایفا کند.
در زمان انجام فعالیت های روزمره یا تکالیف درمان مشکلات کلامی که نیازمند دستورات خاص می باشد،زیر لب یا با صدای بسیار آهسته صحبت کنید،سپس با استفاده از سخن رساندن به او ( مثل عبارت،از من بپرس چی گفتم ) کودک اختلال یادگیری را ترغیب نمایید که وضوح بیشتر گفتار را درخواست نماید تا به این وسیله به او عبارات خاصی که برای درخواست وضوح از دیگران به کار می رود و متناسب با سن اوست را بیاموزید (برای مثال،چی گفتی؟) .
در زمان انجام فعالیت هادر مرکز درمان اختلال گفتاری کودکان،خطاهای آشکار و تعمدی ایجاد کنید (برای مثال،قرار دادن قطعات یک پازل چوبی به صورتی اشتباه)و سپس به کودک اختلال یادگیری بیاموزید که سوالاتی متناسب با سن جهت وضوح خطاهای محتوایی بپرسد.
حوادث و اعمال زندگی واقعی نظیر جشن تولد یا رفتن به رستوران را در گفتار درمانی اختلال یادگیری نمایش دهید و سپس از کودک اختلال یادگیری بخواهید که به طور صحیح آنچه را که انجام داده است در دو تا سه عبارت پشت سر هم ادا کند.
تصاویر یا عکس هایی را که دو تا سه مورد را به صورت متوالی نشان بدهد و مربوط به وقایع آشنا باشد،به کار ببرید و از کودکان اختلالات یادگیری بخواهید که آنها را در یک توالی مناسب قرار بدهند و سپس داستانش را بگویند.
از کتابهای مصور داستانی متناسب با سن کودک استفاده کنید،از کودک اختلال یادگیری بخواهید که شخصیت ها و وقایع داستان را خلاصه گویی،پیش بینی یا بررسی نماید.

سوالات متداول:

1.گفتاردرمانی چه کمکی به کودکان با اختلال یادگیری می کند؟

بهبود تعدا واژگان بیانی در کودکان ، بهبود در درک ساختار های اصلی نحوی در حین مکالمه در گفتار کودکان اختلال یادگیری و درک ویژگی های صرفی. بهبود مهارت های کاربردی عملکرد های ارتباطی زبان .

2. اختلال یادگیری درمان می شود؟

کودکان با مشکلات اختلال یادگیری به جز آموزش های رایج تحصیلی نیازمند درمان های پایه ای تری نظر کاردرمانی و گفتاردرمانی هستند تا مهارت های اجرایی مغز آنان نظیر حافظه، توجه، درک مطلب، سرعت پردازش، ادراک بینایی و… در آنها پیشرفت کرده و در صورت درمان صحیح بهبودی در این کودکان حاصل می شود.

اکتبر 27, 2020برچسب‌ها:اختلال یادگیری, گفتاردرمانی, مرکز اختلال یادگیری

تقویت مهارت های حرکتی درشت و کاردرمانی حرکات ظریف درکودکان اختلال یادگیری | دکتر صابر

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

کاردرمانی در حرکات ظریف و درشت کودکان اختلال یادگیری

مهارت های حرکتی ظریف و هماهنگی در مهارت های حرکتی درشت در کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری دچار ضعف و آسیب بوده و همین امر باعث ضعف در حرکات ریز انگشتان، درک بینایی ضعیف و کندی در نوشتار و مشکلات زمینه ای دیگر می شود. تقویت مهارت های حرکتی کودکان در کاردرمانی دست اختلالات یادگیری موجب بهبود توانایی های دستی کودکان می گردد، مرکز کاردرمانی کودکاندکتر صابر در دو شعبه غرب و شرق تهران به تقویت مهارت های ظریف دست در کودکان و رشد هماهنگی مهارت های درشت کودکان می پردازد. کاردرمانی در منزل از دیگر خدمات مرکز کاردرمانی در اختلالات یادگیری است. از امکانات مرتبط مرکز کاردرمانی درکی حرکتی، کاردرمانی جسمی ، کاردرمانی دست، اتاق توجه دیداری، کاردرمانی حسی و… می باشد.

رشد مهارت های حرکتی درشت و ظریف:

مهارت های حرکتی درشت عضلات بزرگ گردن،تنه،بازوها و پاها را به حرکت در می آورد. رشد حرکتی درشت شامل کنترل وضع اندام، راه رفتن،دویدن،گرفتن و پریدن است. برای ارائه محرک جهت رشد حرکتی درشت،کودکان به محیط های بی خطر عاری از موانع و نیز به تشویق های والدین و معلم ها نیاز دارند.

مهارت های حرکتی ظریف شامل عضلات کوچک است. هماهنگی حرکتی ظریف هماهنگی دست ها و انگشت ها و چالاکی حرکات عضلات زبان و گفتار را در بر می گیرد. کودکان وقتی یاد بگیرند اشیای کوچکی نظیر دانه های تسبیح یا تکه های غذا را بر دارند،چیزهایی را با قیچی ببرند،مداد شمعی و مداد را در دست بگیرند و از آن استفاده کنند و با قاشق و چنگال غذا بخورند مهارت های حرکتی ظریف را کسب کرده اند. آنها به فرصت‌های زیادی برای ساختمان سازی با مکعب ها،بازی با اسباب بازی های کوچک،به نخ کشیدن مهره ها،بستن دکمه و پیچیدن و کوبیدن اشیا نیاز دارند.

یادگیری حرکات ریز و درشت از طریق بازی:

کودکان از طریق فعالیت های طبیعی برای بازی کردن فرصت‌های زیادی برای تقویت مهارت های حرکتی درشت و ظریف دارند. عضلات کوچک در زمین بازی هنگام دراز کردن دست بسوی چیزی، گرفتن آن، دویدن، ایستادن یا کشیدن چیزی به حرکت در می آید. در محیط طبیعی بازی کودک هنگام بازی با اسباب بازی یا خاک رس یا نقاشی کردن مهارت های ریز انگشتی و درشت خود را رشد می دهد. بازی مسابقه ای که شکل گیری خود پنداشت،روابط اجتماعی و کسب مقبولیت در نظر همسالان کمک می کند. مهارتهای حرکتی درشت نظیر دوچرخه سواری، بازی های مسابقه ای و رقص علامت پدید آمدن رشد مهارتهای حرکتی در سطوح گوناگون است. ناتوانی در اجرای تا حد معقولی ماهرانه این فعالیت ها ممکن است زنجیره‌ای از شکست‌ها را در پی داشته باشد.

گاهی دانش‌آموزان دچار اختلالات یادگیری از طریق برنامه های تربیت بدنی انطباقی آموزش حرکتی و تربیت بدنی می‌بینند. این برنامه‌ها متناسب با نیازهای دانش آموزان دچار اختلال یادگیری تعدیل پیدا کرده‌اند. کمک به دانش آموزان دچار اختلال یادگیری ضمن آنکه به آنها می آموزد از فواید تمرین های جسمانی،هیجانی،اجتماعی،تفریحی و بازی های اوقات فراغت مانند سایر کودکان تا حد امکان برخوردار شوند،می تواند گام مهمی در ادغام آنها از نظر عادی سازی زندگی تحصیلی باشد.

بازی های پر جنب و جوش به دانش‌آموزان دچار اختلالات یادگیری کمک می‌کند تا با برنامه های یادگیری کلاس درس همگانی سازگار شوند. به طور مثال،فراخنای توجه دانش آموز را می‌توان از طریق بازی ها و فعالیت‌هایی حرکتی درشت که مستلزم توانایی توجه فزاینده اند،گسترش داد. یادگیری حروف الفبا را می توان به صورت فعالیت حرکتی درشت درآورد، برای این کار می توان شکل حروف را در اندازه های بزرگ از طنابی برید و روی زمین بازی قرار داد و بازی هایی را ترتیب داد که دانش آموز بتواند روی حروف بدود یا راه برود. افزون بر این فعالیت های حرکتی درشت که کل بدن را درگیر می کند نیز ممکن است به تمرکز توجه کودک بیش فعالی کمک کند.

نظریه ادراکی-حرکتی در کاردرمانی حرکات ظریف

نظریه ادراکی حرکتی اختلالات یادگیری را یکی از پیشگامان اختلالات یادگیری نیوول کفارت تدوین کرد. نظریه ادراکی حرکتی معتقد است کودکانی که رشد ادراکی حرکتی بهنجار دارند مفهومی سه بعدی و یکپارچه از جهان در ذهن خود تشکیل می دهند،جهان ادراکی حرکتی باثبات ای که تا قبل از ۶ سالگی،سنی که با تکلیف تحصیلی مواجه شوند،در ذهن آنها شکل می گیرد.

در مقابل،عده‌ای از کودکان دچار اختلالات یادگیری،رشد حرکتی درشت و ظریف نابهنجار نیز دارند. آنها مجبورند با جهان ادراکی-حرکتی ناپایدار و غیر منسجمی دست و پنجه نرم کنند. برای حل و فصل مواد درسی نمادین،کودکان باید یاد بگیرند به طور دقیق تری به مشاهده فضا و زمان بپردازند و سپس این مشاهده ها را با اشیا و رویدادها مرتبط سازند. طبق گفته کفارت کودکان دچار اختلالات یادگیری وقتی با مطالب نمادین روبه‌رو می‌شوند به علت نداشتن آشنایی کافی با واقعیت های اساسی جهانی که آنها را احاطه کرده- و به ویژه در ابعاد فضا و زمان-ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند. این کودکان مهارت های حرکتی ظریف و درشت لازم را برای درون سازی طرحواره‌ای جامع و پایدار از دنیا ندارند.آن ها قادر به پردازش اطلاعات خود و سازماندهی آنها به نحوی خودبسنده نیستند و از نظر جسمانی،ادراکی و شناختی سازمان نایافته‌اند.

تحول الگوهای حرکتی درشت و ظریف

نظریه ادراکی حرکتی بر پایه آن نظریه پیاژه استوار است که نخستین یادگیری کودک یادگیری حسی حرکتی است. کودک از طریق تجربه‌های حرکتی درشت و ظریف با جهان به تعامل می‌پردازد و درباره آن یاد می گیرد. کفارت عقیده داشت مشکلات یادگیری بیشتر در این مرحله شروع می‌شود،زیرا حرکات ریز و درشت کودک به صورت الگوهای حرکتی در نیامده است.

تمایز بین مهارت حرکتی و الگوی حرکتی در نظریه ادراکی حرکتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مهارت حرکتی ظریف و درشت، حرکتی است که ممکن است از دقت بسیار زیادی برخوردار باشد. این حرکات ظریف برای اجرای عملی خاص یا رسیدن به هدفی معین صورت می گیرد. دقت الگوی حرکتی ممکن است کمتر و میزان تغییر آن بیشتر باشد. الگوی حرکتی فراتر از اجرای صرف یک عمل و در پی تدارک پسخوراند و اطلاعات بیشتر برای فرد است. به طور مثال،پرتاب توپ به سمت هدفی مشخص مهارتی حرکتی درشت محسوب می شود،اما توانایی استفاده از این مهارت در بازی بیسبال الگوی حرکتی را منعکس می کند.

وقتی برای اجرای حرکتی معین،که در زنجیره کنونی رشد دانش آموز وجود ندارد،از خارج به او فشار وارد شود ممکن است مهارت حرکتی ریز را یاد بگیرد،اما این یادگیری صرفاً به صورت مهارتی پراکنده آموخته می شود و نه همچون جزئی که تکمیل کننده رشد زنجیره ای منسجم او باشد. به طور مثال، کودکانی که مجبور می‌شوند نوشتن را یاد بگیرند،حتی اگر آمادگی جسمانی لازم برای این کار را نداشته باشند، ممکن است بتوانند نام خود را از طریق به خاطر سپردن مجموعه ای از حرکت های ظریف انگشتان، بدون ارتباط با مچ دست یا سایر قسمتهای بازو یا بدن، بنویسند. عده‌ای رقص را همچون مهارتی درشت پراکنده اجرا می کنند به نظر می‌رسد حرکات پاهایشان با بقیه بدن ارتباطی ندارد.

کاردرمانی در حرکات ظریف و درشت در کودکان اختلال یادگیری

انطباق ادراکی-حرکتی: همانطور که کودکان از طریق تعمیم حرکتی اطلاعاتی به دست می‌آورند، توجه به اطلاعات ادراکی را نیز آغاز می‌کنند. کودکان بعد از بررسی اشیا از طریق فعالیت های حرکتی درشت شروع به بررسی جهان به شیوه ادراکی می کنند. اطلاعات ادراکی فقط هنگامی معنادار می شوند که با اطلاعات حرکتی از قبل یاد گرفته شده منطبق باشد. کودک یاد می گیرد که جهان ادراکی تحریف های ظاهری متعددی دارد. به طور مثال،وقتی از زاویه های معین به دایره ای نگاه کنیم آن را به شکل بیضی یا حتی خط مستقیم می بینیم. مربع مستطیل از زاویه ممکن است شبیه ذوزنقه به نظر برسد. هنرمندان برای خلق چشم انداز از این تحریف های ادراکی سود می جویند.

کودک باید یاد بگیرد اطلاعات ادراکی را با آن اطلاعاتی که از طریق تعمیم های حرکتی پیشین یاد گرفته است مطابقت دهد. اگر انطباق ادراکی حرکتی به طور صحیح صورت نگیرد، کودک در دو دنیای تعارض آمیز- دنیای ادراکی و دنیای حرکتی-زندگی خواهد کرد. در این صورت کودک نمی‌تواند به اطلاعات دریافتی خود اعتماد کند،زیرا دو نوع داده با یکدیگر همخوان نیستند و نمی توانند به هم ربط پیدا کنند. برای چنین کودکانی دنیا غیر قابل اطمینان است با قاطعیت نمی‌توان گفت که واقعیت چیست. کودکانی که همواره اشیا را لمس می کنند شاید به این دلیل این کار را می‌کنند که به آنچه می بینند اطمینان ندارند.یکی از معلم های کودکان دچار اختلالات یادگیری تعریف کرده است که هر وقت لباس خال داری می پوشید کودکان می خواسته اند ها خال ها را لمس کنند،زیرا آنچه را می دیدند درک نمی کردند. مثال های متعددی از چنین وضعیت هایی موجود است. به طور مثال بین این اطلاعات که سطح میز چه شکلی به نظر می‌رسد و اطلاعات ادراکی فرد از آنچه واقعاً می بیند باید سازگاری ایجاد شود. در اینجا شکل ادراکی نیز تحریف میشوند و با اطلاعات حرکتی انطباق می یابد. کودکی که از نظر ادراک شکل هایی نظیر مربع و مستطیل رشد نایافته است با مشکلات متعددی در موضوع های درسی مواجه می شود که منبعث از این اختلال ادراکی است.ادراک دیداری راهی حسی برای کسب اطلاعات بسیار زیادی است زیرا کودک یاد می گیرد از طریق چشم اشیایی را کشف کند که قبلاً باید با دست کشف می کرد. کاردرمانی در اختلالات یادگیری به تقویت ادراک بینایی و رشد مهارت های حرکتی ظریف و درشت در کودکان کمک بسزایی می کند.

کاردرمانی در انسجام حسی برای تقویت مهارت های ریز و درشت:

نظریه دیگری درباره تحول حرکتی اختلالات یادگیری وجود دارد و آن نظریه انسجام حسی است. این نظریه از کاردرمانی ( OT ) نشئت می گیرد. متخصصان کاردرمانی در خصوص فیزیولوژی و عملکرد مغز آموزش می بینند. آنها درمانهای خاص حرکتی ظریف و درشت را تجویز می‌کنند و ورزش‌هایی را برای تغییر و اصلاح عملکرد انسجام حرکتی و حسی بیماران طراحی می کنند.

انسجام حسی نظریه است که با این فرایند عصب شناختی و رفتار حرکتی ارتباط برقرار می‌کند. متخصصان کاردرمانی،که روش انسجام حسی را به کار می برند عقیده دارند که برخی از کودکان دچار اختلالات یادگیری در چندین عملکرد انسجام حسی اختلال دارند و هر یک از این اختلالات بر آگاهی آنها از بدن و حرکتهای بدنشان تاثیر می گذارند. در چنین مواردی از شیوه درمانی انسجام حسی برای کمک به کودکان دچار اختلالات یادگیری استفاده می شود.معمولاً از این روشها در برنامه‌های آموزش و پرورش ویژه دوره اول کودکی استفاده میشود.

سه دستگاه بدن در انسجام حسی دخالت دارند: دستگاه لامسه،دستگاه دهلیزی و دستگاه تحریک عضلانی.

دستگاه لامسه: این دستگاه شامل حس لمس و تحریک سطح پوست است. برخی از کودکان دچار مشکل حالت تدافعی لامسه هستند و وقتی کسی به آنها دست می‌زند احساس ناراحتی می کنند. نوزادانی که حالت تدافعی لامسه ای دارند،دوست ندارند کسی آنها را در آغوش بگیرد یا به آنها دست بزند. سایر کودکان ممکن است شکایت کنند که برچسب پشت یقه لباس،درز جوراب یا لباس های خاصی آنها را اذیت می کند. این کودکان وقتی در صفی ایستاده اند اگر کسی از روبرو به آنها نزدیک شود و به آنها تماس پیدا کند ممکن است به شدت ناراحت شوند و با او دعوا کنند. کودکان محروم از لمس نیاز بیشتری به تماس بدنی دارند.

متخصصان کاردرمانی از روش‌های درمانی حسی حرکتی برای درمان حالت تدافعی لامسه سود می جویند. این روشها شامل لمس کردن و مالیدن سطح پوست،استفاده از کرمهای مخصوص پوست و کشیدن برس های خاص بر سطح پوست دست ها است. این تمرینات موجب بهبود مهارت های حرکات ظریف در کودکان اختلال یادگیری می شود.

دستگاه دهلیزی: این دستگاه شامل گوش داخلی است که باعث می‌شود فرد بتواند حرکت را تمیز دهد.دستگاه دهلیزی به فرد امکان می دهد که بگوید در فضا راس در کجا قرار دارد و چگونه می توان بر جاذبه زمین غلبه کرد.کودکان دچار اختلال های دهلیزی خیلی سریع و آسان می‌افتند و نمی دانند چگونه بدن خود را با وضعیت سر یا با سایر حرکت های بدن خود سازگار کنند.

متخصصان کاردرمانی برای درمان اختلالات دهلیزی،از ورزشهایی برای تنظیم و تعادل بدن سود می جویند. فعالیتهایی نظیر چرخیدن در صندلی،تاب خوردن و غلتیدن روی توپی بزرگ برای تحریک دستگاه دهلیزی است که موجب تقویت مهارت های حرکتی درشت در کودک اختلال یادگیری می شود.

دستگاه تحریک عضلانی: این دستگاه در تحریک عضلات یا تحریکات درونی خود بدن نقش دارد. اختلال‌های این دستگاه ممکن است به اختلال حرکتی و مشکلاتی در اجرای ارادی حرکت های جسمی معینی منتهی شود. کودکانی که مشکل اختلال حرکتی دارند، نمی دانند چگونه بدن خویش را حرکت دهند که به دیوار برخورد نکنند و نیز قادر به انجام دادن کارهایی نظیر بستن دکمه لباس،گره زدن،طناب بازی کردن یا نوشتن که جزو مهارت های حرکتی درشت و ریز هستند، نیستند.

متخصصان کار درمانی برای درمان اختلالات تحریک عضلانی از تخته های متحرک خاص و از دیگر رفتارهای حرکتی طراحی شده سود می جویند و موجب تقویت مهارت های حرکتی ظریف و درشت در کودکان اختلال یادگیری می شود.

اکتبر 25, 2020برچسب‌ها:مهارت های حرکتی ظریف

بهترین دکتر تشخیص اختلال یادگیری در تهران

جناب آقای دکتر صابر به عنوان دکتر تشخیص اختلال یادگیری با توجه به علایم کودک به ارزیابی اختلالات یادگیری در کودک می پردازد و مشکلات کودکان اختلال یادگیری را مشخص می کند. سپس طرح درمان اختلالات یادگیری در مرکز تشخیص اختلال یادگیری در تهران برنامه ریزی شده و نارساخوانی، اختلال نوشتن و اختلال یادگیری در ریاضی به صورت کاملا تخصصی مورد درمان قرار می گیرد. آزمون های تشخیص اختلالات یادگیری، پرسشنامه تشخیص اختلال یادگیری در کنار ارزیابی دقیق دکتر خوب برای اختلال یادگیری می تواند در تشخیص اختلال یادگیری موثر باشد. برای اطلاع از این مطلب که چگونه اختلال یادگیری را تشخیص دهیم مقاله زیر را مطالعه نمایید.

تشخیص اختلال یادگیری

درک ما از ژنتیک و ماهیت ارثی اختلالات یادگیری و نارساخوانی در دهه گذشته افزایش چشمگیری یافته است. مطالعات خانواده و مطالعات دوقلو ها ۲ نوع از مطالعات ژنتیکی هستند. مطالعات خانواده با مطالعه در اسکاندیناویا آغاز شد که نشان داد نارساخوانی در خانواده ها دیده می شود. از آن پس،شواهد قوی حاصل از مطالعات گسترده تر در مورد خانواده همچنان حاکی از ارثی بودن گرایش به اختلالات خواندن شدید و وجود پایه ژنتیکی برای آن است.

مطالعه دوقلوها شواهد بیشتری از نقش مهم ژنها در نارساخوانی ارائه می‌کند. دوقلوها حتی اگر جدا از هم بزرگ شده باشند خصوصیات مشابهی از نظر اختلالات خواندن دارند.

دکتر اختلال یادگیری در تهران

تشخیص دقیق و سریع اختلال یادگیری و مشخص نمودن نوع اختلال( اختلال خواندن، اختلال نوشتن، اختلال ریاضی) در کودکان اختلال یادگیری بسیار حائز اهمیت است. مرکز اختلال یادگیری تهران زیر نظر بهترین دکتر اختلال یادگیری دکتر صابر در حیطه تشخیص کودکان اختلال یادگیری و انجام تست های تشخیصی خاص به صورت تخصصی فعالیت می نماید. همچنین درمان های خاص مانند سنسوری روم، اتاق بینایی، اتاق تقویت مهارت های شنیداری و بخش کاردرمانی یکپارچگی حسی در مرکز درمان اختلال یادگیری تهران ارائه می گردد. روانشناسان، گفتاردرمانان و کاردرمانان با تجربه مرکز اختلال یادگیری دکتر صابر با انجام درمان های مختلف و یکپارچه در حیطه مهارت های کارکرد اجرایی به درمان این کودکان کمک می نماید. تکنیک های دیگر درمانی مانند بازی درمانی و گروه درمانی به کودکان با اختلالات یادگیری کمک می نماید اختلالات همراه مانند افسردگی، گوشه گیری و … را در محیط بازی ابراز و به کمک درمانگران مرکز اختلال یادگیری دکتر صابر درمان نمایند.

روانشناسی اعصاب در تشخیص اختلال یادگیری

روانشناسی اعصاب (نوروپسیکولوژی) شاخه‌ای از روان‌شناسی است که از ترکیب روانشناسی و عصب شناسی به وجود آمده است. روانشناسان اعصاب رشد و انسجام دستگاه عصبی مرکزی فرد را ارزیابی می کنند.بخش عمده پژوهش‌ها در روانشناسی اعصاب در مورد رفتار بزرگسالان دچار آسیب مغزی انجام شده است. اما تحقیقات اخیر در این رشته تخصصی به سمت پژوهش و کاربردها در حوزه تشخیص اختلالات یادگیری هدایت شده است.

معاینه روانشناختی اعصاب به ویژه برای کمک به دکتر اختلال یادگیری کودک طرح ریزی می شود تا بتواند اشکالات خفیف یا آشکار عصبی رفتاری،که فرآیند بهنجار تحصیلی کودک اختلال یادگیری را با مشکل مواجه می‌کند،تشخیص دهد. چند زمینه گسترده که کارکرد آنها در معاینه های روانشناختی اعصاب ارزیابی می شود شامل هوشی،توجهی، حافظه،یادگیری، زبان،حسی-حرکتی، اجرایی پیشانی، اجتماعی- هیجانی، است. همچنین با ارزیابی های روان شناختی اعصاب می توان به تحلیل تفاوت های بین دو نیمکره، یعنی تفاوت های بین کارکردهای نیمکره چپ و راست مغز پرداخت.

مجموعه آزمونهای روانشناختی اعصاب که کارکردهای مغز کودکان اختلال یادگیری را ارزیابی می کنند شامل مجموعه آزمون عصبی-روانشناسی هاستد-رایتان (برای کودکان سنین ۹ تا ۱۴ سال) و مجموعه آزمون عصبی-روانشناسی رایتان-ایندیانا (برای کودکان سنین ۵ تا ۸ سال) است. کاربرد این آزمون ها مستلزم گذراندن دوره های آموزشی در روانشناسی اعصاب و اجرای آزمون هاست. یکی از آزمون های مربوط به کارکردهای اجرایی، آزمون پردازش شناختی سوان سون پیوست ج است.

معاینه عصب شناختی- ارزیابی اختلال یادگیری در کودک

معاینه های عصب شناختی اختلالات یادگیری را هر یک از چند متخصص پزشکی-پزشک خانواده، متخصص کودکان، متخصص رشد کودکان،دکتر متخصص توانبخشی کودکان یا روانپزشک کودک می تواند انجام دهد. معاینه عصب شناختی هر کودک اختلال یادگیری یا نوجوان مشکوک به اختلالات یادگیری دارای دو مولفه مجزاست: ارزیابی اختلال یادگیری در زمینه عصب شناختی متعارف و معاینه علائم خفیف عصب شناختی،یعنی انحرافهای حداقل یا ظریف عصب شناختی نظیر مشکلات هماهنگی در فعالیت های دیداری-حرکتی،حرکتی ظریف یا حرکتی درشت.

اگرچه ارزیابی عصب شناختی کودکان اختلال یادگیری با اجرای دقیق و تفسیر سنجیده پاسخگویی همه سوالات نیست ،به فهم وضعیت کارکردی کودک دچار اختلالات یادگیری کمک می کند. اما لوین هشدار می دهد که والدین و مدارس نباید انتظارات غیر واقع بینانه از نتایج معاینه های عصب شناختی داشته باشند. معاینه عصب شناختی متعارف بسیاری از علائم خفیف را نشان می‌دهد و احتمالا در پیدا کردن هرگونه نابهنجاری در بیمارانی که شکایت اولیه آنها از اختلال در یادگیری است،کارایی ندارد. افزون بر این،چند مشکل در تفسیر یافته های عصب شناختی ارزیابی اختلال یادگیری وجود دارد که عبارتند از:

حتی در دانش آموزانی که یادگیری رضایت بخشی دارند،دامنه گسترده‌ای از علائم خفیف حاکی از حداقل اختلال کارکرد عصب شناختی دیده می شود.
چون دستگاه عصبی دانش‌آموز اختلال یادگیری هنوز کامل نیست و پیوسته در حال تغییر است،غالباً تمیز دادن تاخیر رشد از اختلال کارکرد دستگاه عصبی مرکزی بسیار دشوار است.
بیشتر آزمون های تشخیص علائم خفیف،آزمون های روان شناختی یا رفتاری هستند تا عصب شناختی.

آزمون نهایی کارکرد سالم عصبی یادگیری موثر است. توانایی منحصر به فرد انسان برای یادگیری نتیجه سازمان بسیار پیچیده مغز و دستگاه عصبی است. در ادامه ارزیابی اختلالات یادگیری درحیطه عصب شناختی متعارف و معاینه عصب شناختی برای علائم خفیف به طور مختصر مرور می‌شود.

ارزیابی متعارف عصب شناختی توسط متخصص اختلال یادگیری

در معاینه عصب شناختی متعارف،دکتر خوب برای تشخیص اختلال یادگیری ابتدا سوابق پزشکی دقیق و مشروحی را جمع آوری می کند. این اطلاعات شامل سوابق خانوادگی (برای نشانه هایی از ماهیت ژنتیکی)،جزئیات بارداری مادر،فرایند تولد و رشد دوران نوزادی،و سابقه رشد کودک اختلال یادگیری است. دکتر اختلالات یادگیری اطلاعاتی درباره تمام بیماری ها،آسیب دیدگی ها و عفونت هایی که کودک داشته است کسب می کند. سابقه رشد شامل اطلاعاتی درباره رفتار حرکتی (سن خزیدن ایستادن و راه رفتن) و مهارتهای زبانی است. اطلاعات دیگری نیز در مورد وضعیت شنوایی،بینایی،تغذیه،خواب،آموزش استفاده از توالت،و تجربه های اجتماعی و تحصیلی دانش آموز با اختلالات یادگیری جمع آوری می شود.

بررسی اعصاب جمجمه ای اطلاعات مربوط به بینایی،شنوایی،چشایی،و کارکرد دهلیزی (احساس تعادل)،به علاوه ویژگی هایی نظیر حالت چهره،جویدن،بلع و توانایی صحبت کردن را به دست می دهد. برای ارزیابی کار کرد گوناگون اعصاب کنش های جمجمه ای،پاسخ های کودک اختلال یادگیری به محرک های معین،وضعیت اندام های مختلف و توانایی کودک در انجام دادن تکالیف معین ثبت می‌شود.

افزون بر این،با بررسی متعارف عصب شناختی نیز مهار کارکرد ارزیابی می شود. بازتاب های کودک آزمایش می‌شود و اعصاب حسی با آزمون های ادراکی یا تحریک لمسی ارزیابی می گردد.

شیوه های طبی خاص دیگری که ممکن است به کار گرفته شوند شامل برق نگاری مغز ( EEG ) برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی مغز،عکس برداری با پرتو ایکس از جمجمه و رگهای خونی مغز،مطالعات بیوشیمیایی،مطالعات غدد درون ریز یا بررسی‌های ژنتیکی است.

بررسی علائم خفیف عصب شناختی در مرکز اختلالات یادگیری

علائم خفیف عصب شناختی را می توان از طریق بررسی عصب شناختی فراتر از بررسی متعارف کشف کرد. همانگونه که پیشتر ذکر شده،نابهنجاری های عصب شناختی که بیشتر در افراد دچار اختلالات یادگیری مشاهده می‌شود انحراف‌های فاحش نیستند بلکه علائم ظریف،جزئی و فرعی اند. این علائم خفیف شامل مشکلات جزئی در هماهنگی،لرزش بسیار کم،ناشی‌گری حرکتی،آشفتگی های دیداری – حرکتی،نقایص یا تاخیر غیر عادی در رشد زبانی و مشکلات خواندن و مهارت‌های محاسبه‌ای است. علامت خفیف دیگر فزون کنشی است که مشخصه اختلال های نقص توجه نیز شناخته می شود.

عصب شناسان،‌ با استفاده از تعدادی آزمون،علائم خفیف اختلال کارکرد دستگاه عصبی مرکزی را کشف می‌کند. معلم ها نیز می توانند از برخی از این آزمون ها به منزله آزمون های حرکتی غیر رسمی استفاده کنند. بسیاری از آزمون‌هایی که برای کشف علائم خفیف عصب شناختی در کودکان اختلال یادگیری به کار گرفته می‌شوند از شیوه های ارزیابی روانشناختی وام گرفته یا اقتباس شده‌اند. در ادامه،به آزمون های دیداری-حرکتی،حرکتی درشت و حرکتی ظریف می پردازیم:

آزمون های تشخیص اختلالات یادگیری

1) آزمون دیداری-حرکتی

تعدادی از آزمون های دیداری-حرکتی برای ارزیابی توانایی کودک اختلال یادگیری در کپی کردن شکلهای مختلف هندسی کاربرد دارند. کودکان می توانند از شکل های هندسی در سنین زیر کپی کنند:

شکل سن

دایره 3

علامت به اضافه 4

مربع 4

مثلث 5

لوزی 6

دو آزمون دیداری-حرکتی دیگر عبارتند از آزمون طرح های بندر،که در آن از بیمار خواسته می‌شود نحوه شکل هندسی را کپی کند،آزمون نقاشی گودیناف-هریس،که بیمار در آن باید تصویری از یک انسان را نقاشی کند. نمره آزمون گودیناف-هریس به میزان ترسیم جزئیات بدن بستگی دارد.

2)آزمون های حرکتی درشت

آزمون های حرکتی درشت در ارزیابی مهارت های وضعیتی،حرکت و تعادل کاربرد دارند. گام برداشتن کودک هنگام راه رفتن نیز مشاهده می‌شود. کودکان می‌توانند به طور طبیعی تکالیف زیر را در سنین مشخص شده انجام دهند:

تکلیف سن

لی لی کردن با هر یک از پاها: از کودک خواسته می شود 5

روی پای راست و سپس روی پای چپ لی لی کند.

ایستادن روی یک پا: از کودک خواسته می شود روی 6

یک پا بایستد اول راست، سپس چپ و تعادل خود را

حفظ کند.

راه رفتن بدون فاصله بین پاها پاشنه جلو پنجه:از کودک 9

می خواهند با قرار دادن پاشنه یک پا درست جلو پنجه

پای دیگر راه برود.

آزمون تقاطعی نیز در وسط اجرای حرکت ها داده می شود:

لمس کردن بینی و گوش چپ و سپس بینی و گوش راست. در این آزمون،توجه مشاهده‌گر معطوف به سرعت ایجاد کنترل خودکار بر اعمال حرکتی است.

آزمون انگشت-بینی. از کودک اختلال یادگیری خواسته میشود چندین بار پی در پی با یک انگشت بینی خود و سپس انگشت آزمایشگر را لمس کند. هدف مشاهده آمادگی بیمار در انجام دادن حرکت های متناوب است.

3) آزمون های حرکتی ظریف در تشخیص اختلالات یادگیری

در آزمون اگنوزیای انگشتان،توانایی کودک اختلال یادگیری در استفاده از حس بساوایی غالبا با چشمهای بسته،برای تشخیص اینکه آزمایشگر کدام انگشت او را لمس می کند ارزیابی می شود.

تکلیف سن

تشخیص انگشت شست 4

تشخیص انگشت اشاره 5-6

سایر آزمون های ادراک بساوایی شامل تشخیص اشیا با لمس کردن آنها،تشخیص دو تماس همزمان وقتی که آزمایشگر دو قسمت از بدن کودک را لمس می کند (نظیر صورت و دست)،تشخیص حروف یا اعداد با لمس کردن آنها،تشخیص حروف یا اعداد نوشته شده بر کف دست،و آسان حرکت دادن زبان (به طور عمودی و افقی است.)

در آزمون چالاکی انگشتان،کودک اختلال یادگیری باید با هر انگشت به نوبت انگشت شست خود را لمس کند. آزمون هر یک از دست ها جداگانه انجام می شود.

روش های کسب اطلاعات مربوط به ارزیابی کودک دارای اختلالات یادگیری

برای کسب اطلاعات می‌توان از چهار منبع اصلی اطلاعات را به دست آورد:

1) شرح حال یا مصاحبه
2) مشاهده
3) روش های ارزیابی اختلال یادگیری غیر رسمی
4) آزمون های تشخیص اختلال یادگیری مرسوم هنجار گزینی شده . غالباً چند نوع اطلاعات در یک زمان جمع آوری می شود یا یک روش ارزیابی ممکن است به روش های دیگر منتهی شود. برای مثال،ممکن است است با مشاهده دانش آموز ضرورت اجرای آزمون تشخیصی خاصی مطرح شود. یا تلفظ غیر صحیح کلمات هنگام سخن گفتن،همراه با اشتباه مکرر در فهم صحبت های آزمونگر،می تواند حاکی از وجود مشکل شنیداری باشد و به تصمیم برای اجرای آزمونهای رسمی تیزهوشی و تمیز شنیداری صداها در کودک اختلال یادگیری منتهی شود.

1- شرح حال کودک اختلال یادگیری

اطلاعات حاصل از شرح حال،شناخت و سرنخ هایی از پیشینه و چگونگی رشد دانش آموز مبتلا به اختلالات یادگیری به دست می دهد. درخلال مصاحبه با والدین،اطلاعاتی درباره پیشینه قبل از تولد،شرایط تولد،و رشد در دوره نوزادی،سن رسیدن به نقاط عطف رشد (نشستن،راه رفتن،کنترل ادرار و مدفوع و صحبت کردن)،سوابق بهداشتی کودک اختلال یادگیری (شامل بیماریها و حوادث)،و مشکلات یادگیری دیگر اعضای خانواده به دست می آید. سوابق تحصیلی دانش آموز را می توان از والدین،بایگانی مدرسه و کارکنان مدرسه (معلم ها،پرستاران،مشاوران راهنما و کارکنان دیگر) کسب کرد.

تلاش مصاحبه‌گر باید معطوف به ایجاد اعتماد دوجانبه باشد و مراقب باشد سوالاتی نپرسد که والدین کودک اختلال یاگیری را مضطرب کند یا،با تایید نکردن اعمالشان،آنان را در موضع دفاعی قرار دهد. مصاحبه گر باید از خود روحیه همکاری،پذیرش و همدلی،در عین حفظ درجه ای از بی طرفی و واقع بینی-تخصصی،نشان دهد تا در دام درگیری مفرط هیجانی با مسئله و ناکارایی حاصل از آن نیفتد.

دکتر اختلال یادگیری ماهر قادرند اطلاعات بسیار مفیدی از شرح حال به دست آورند. آنان با استفاده از لحن ملایم و محاوره‌ای و با فراتر رفتن از سوالات معمول به جمع آوری اطلاعات می پردازند و اطلاعات و برداشت هایی بیش از پاسخ صرف سوالات به دست می‌آورند. اطلاعات و برداشت های حاصل از شرح حال با دانش منتج از مشاهده بالینی،آزمون های مرسوم و روش های دیگر ارزیابی تلفیق می شوند.

فرم های مصاحبه برای تهیه شرح حال. فرم های متعددی برای مصاحبه به منظور تهیه شرح حال وجود دارد.همچون پاره ای از آنها بسیار طولانی و کامل هستند و با استفاده از آنها می ‌توان در قلمرو های متعددی اطلاعات فراهم کرد. در این زمینه،اغلب از مقیاس های رفتار سازشی، که سوالات آن در مورد میزان سازش افراد با انتظارات طبیعت و جامعه است،استفاده می‌شود.در خلال مصاحبه،فردی مطلع از کودک اختلال یادگیری معمولا مادر اطلاعات را در اختیار می گذارد. فهرست مقیاس های رفتار سازشی که معمولا کاربرد دارند در زیر آمده است.

مقیاس‌های رفتار سازشی واین بند:

از این مقیاس ها سه نسخه متفاوت وجود دارد: نسخه مصاحبه،فرم زمینه یابی،نسخه مصاحبه،فرم گسترش یافته،و نسخه کلاس درس. همه آنها قلمرو های ارتباطی،مهارت های روزانه زندگی،اجتماعی شدن و کنش های حرکتی را،از تولد تا ۱۹ سالگی ارزیابی می‌کنند.

پرسشنامه رفتار سازشی:

با استفاده از این پرسش نامه و مصاحبه با یک فرد مطلع،می توان اطلاعات مربوط به مهارتهای خودیاری،مهارت های ارتباطی،مهارت های اجتماعی،مهارت های تحصیلی و مهارت‌های سرگرمی را،از سن ۶ تا ۹ سالگی به دست آورد.

مقیاس های درجه بندی معلم کانرز،مقیاسهای درجه‌بندی والدین کانرز. چند نسخه از این آزمون برای سنین ۳ تا ۱۹ سالگی وجود دارد. با استفاده از آنها می‌توان اطلاعاتی درباره اختلال های رفتاری،اضطراب،بی قراری،رفتارهای نشان دهنده وسواس فکری/عملی و رفتارهای ضد اجتماعی،فزون کنشی و ناپخته جمع‌آوری کرد.

اطلاعات هویتی:

دانش آموز: نام،نشانی،تلفن،تاریخ تولد،مدرسه،کلاس

والدین: نام و شغل پدر،نام و شغل مادر

خانواده: نام و سن خواهرها و برادرها و سایر افراد خانه

مرکز درمانی: تاریخ مصاحبه،منبع ارجاع دهنده،نام آزمایشگر

تاریخچه تولد:

بارداری: طول دوره بارداری،وضعیت مادر،عوامل غیر عادی

شرایط تولد: رسیدگی یا نارسی نوزاد،طول مدت زایمان،وزن،شرایط غیر عادی

شرایط پس از تولد: طبیعی،نیازمند مراقبت ویژه

داده های جسمانی رشدی

سوابق بهداشتی: حادثه ها،تب های شدید،سایر بیماری ها

وضع فعلی جسمانی: عادت های مربوط به خواب و خوراک،سطح توان و فعالیت

سوابق رشد: سن نشستن،راه رفتن،نخستین واژه ها،نخستین جمله ها،مشکلات زبان،مشکلات حرکتی

عوامل اجتماعی و شخصی در کودکان اختلال یادگیری

دوستان،روابط با خواهر و برادرها، سرگرمی ها، علائق ،فعالیت های تفریحی، نگرش های افراد خانه و والدین پذیرش مسئولیت ، نگرش به مشکل یادگیری

عوامل تحصیلی کودکان اختلال یادگیری

تجربه های مدرسه: کلاسهای جهشی یا تکراری،تغییر مدرسه،تغییر معلم ها

آموزش پیش دبستانی: مهد کودک،کودکستان

دریافت قبلی کمک ویژه

گزارش های معلم ها

نگرش دانش آموز به مدرسه

2-مشاهده

به گفته یوگی برا : گاه فقط با دیدن می توان چیزهای بسیاری دریافت. مشاهده دانش آموز اختلال یادگیری بخشی ضروری در ارزیابی اختلالات یادگیری است و اطلاعات حاصل از آن می‌تواند سهم ارزنده ای در ارزیابی و تشخیص اختلال یادگیری داشته باشد. از آنجا که بسیاری از ویژگی های دانش آموز اختلال یادگیری از طریق آزمون یا مصاحبه های مطالعه موردی آنطور که باید و شاید تشخیص داده نمی شود،مشاهده گر ماهر غالباً میتواند ویژگی ها و رفتار های مهم کودک را در محیط درس کشف کند.

مشاهده رفتار دانش آموز اختلال یادگیری اغلب یافته های حاصل از مقیاس های دیگر ارزیابی را تایید می کند. برای مثال،یک دکتر تشخیص اختلال یادگیری ماهر می‌تواند دریابد که آیا کودک متوجه درس است یا مشغول کارهای دیگری است. استنباط های مشاهده گران زیرک در مورد مشکلات دانش آموزان اغلب با آزمون تایید می شود.

همچنین مشاهده برای روشن ساختن میزان سازگاری شخصی کلی دانش آموز اختلال یادگیری سودمند است. دانش آموز نسبت به موقعیت ها و مردم چه واکنشی نشان می دهد؟نگرش دانش آموز به مشکل یادگیری چیست؟آیا مشکل تحصیلی دانش آموز در زندگی اجتماعی و خانوادگی او تاثیر گذاشته است؟آیا این مشکل نیروی دانش‌آموز را تحلیل برده است؟آیا نگرش کودک اختلال یادگیری حاکی از علاقه است یا بی اعتنایی در یک جلسه امتحان،معلم به مشاهده سه نفر از بچه های کلاس به نام های ریکی،پت و داستر پرداخت. وقتی نوبت به سوالات مشکل رسید،ریکی کاملا از پاسخ دادن ناامید شد و فقط با هر جوابی که به ذهنش رسید جاهای خالی را پر کرد. پت عصبی و مضطرب شد و از ادامه کار امتناع ورزید. داستر از حدس زدن خودداری می‌کرد و می ترسید که مبادا اشتباه کند،چنانکه تمام وقت امتحان را صرف تلاش برای پاسخگویی به یک سوال کرد.این مشاهدات اطلاعات ارزشمندی درباره هر یک از دانش آموزان در اختیار معلم گذاشت.

رشد و هماهنگی حرکتی را می توان با مشاهده حرکات و راه رفتن دانش آموز اختلال یادگیری ارزیابی کرد. آیا کودک اختلال یادگیری می تواند لی لی کند،بپرد یا توپ را پرتاب کند و بگیرد؟چگونه تکلیف نوشتنی را انجام می دهد؟آیا هنگام نوشتن بدنش را کج میکند؟شکل کلی دستخط دانش آموز چگونه است؟چگونه مداد را در دست می‌گیرد؟آیا ناگزیر است برای آنکه دستخط خود را قابل قبول سازد کوشش فوق‌العاده‌ای به خرج دهد؟

3- ارزیابی اختلال یادگیری توسط گفتاردرمانگر

کاربرد زبان را در کودک اختلال یادگیری به سهولت می توان با مشاهده ارزیابی کرد. آیا شواهدی دال بر وجود مشکلات تلفظی یا الگوهای کودکانه در گفتار دانش آموز وجود دارد؟آیا پیدا کردن واژه برای کودک اختلال یادگیری دشوار است؟آیا تعداد واژه های خزانه لغات دانش آموز کافی است؟آیا به راحتی صحبت می کند یا با مِن و مِن ،و آیا پرگویی می کند؟نکته دیگر در ارزیابی کودکان اختلال یادگیری این است که آیا دانش آموز از جمله های کامل استفاده می کند یا از واژه های منفرد و عبارت های کوتاه و ناقص؟آیا توالی صداها در کلمه ها درست است برای مثال،سوکس به جای سوسک نمی گوید؟از آنجایی که امروزه توجه به زبان بومی دانش آموز،با عنایت به تنوع فرهنگی دانش آموزان مدارس،اهمیت دارد،باید سوال کرد که زبان مادری دانش آموز چیست؟و توانایی او در زبان انگلیسی چقدر است؟

بازی ها و اسباب بازی ها امکان فعالیت هایی را فراهم می سازد که می توان در آن ها به مشاهده کودک پرداخت و خود نیز وسیله ای برای ایجاد ارتباط نزدیک با کودک اختلال یادگیری به شمار می آیند. به عنوان مثال،می‌توان توانایی دانش آموز را در بستن و باز کردن زیپ،گره زدن بند کفش،بستن دکمه لباس یا استفاده از کلید برای باز کردن و بستن قفل مشاهده و هماهنگی مطلوب حرکتی و ارتباط مناسب چشم و دست را ارزیابی کرد. بازی درمانی و بازی های صوتی و آوایی سرنخ هایی درباره توانایی های آوا شناختی و مهارت های شنیداری کودک اختلال یادگیری به دست می دهد.

مشاهدات روزانه رفتار دانش آموز در کلاس اطلاعات بسیار معتبری فراهم می آورد. برای مثال،واکنش دانش آموز مبتلا به اختلال یادگیری در مواجهه با واژه نا آشنا هنگام خواندن چگونه است؟آیا مکث می کند و برای کمک گرفتن به معلم نگاه می کند،به حرف بی صدای اول نگاه می‌کند و سپس الله بختگی حدس می‌زند،سعی می‌کند کلمه را به سیلاب‌های بکشند،یا تلاش می کند با توجه به بافت جمله کلمه را بخواند؟

-مقیاس های درجه بندی

در مقیاسهای درجه بندی رفتار،معلم ها یا والدین باید مشاهدات و برداشت های خود را در مورد دانش آموزان به شیوه های قابل اندازه گیری ثبت کنند. معلم ها ۲۴ رفتار را بر اساس یک مقیاس ۵ امتیازی درجه بندی می کنند (نمره 1 بر رفتار ضعیف،5 بر رفتار خوب و 3 بر رفتار متوسط دلالت دارد.) بالاترین نمره ممکن ۰۲۱ ( ۴۲×۵ ) است. در یک مطالعه،متوسط نمره کودکان بهنجار ۸۱ ، و نمره کودکان دچار اختلالات یادگیری ۶۱ بود.

قضاوت های معلم ها درباره ویژگی های رفتاری دانش آموزان برای تشخیص دانش آموزان دچار اختلالات یادگیری مفید است و مقیاسهای درجه بندی به این فرآیند کمک می کند. دو مقیاس،یکی مقیاس درجه بندی دانش آموز( با تجدید نظر): جداسازی موارد اختلالات یادگیری و دیگر مقیاس دوراکس برای درجه بندی رفتار در مدرسه ابتدایی.

مقیاس های درجه بندی برای ارزیابی اختلال نقص توجه فزون کنشی را اغلب معلم ها و والدین تکمیل می کنند.

-مقیاس های غیر رسمی

مقیاس های غیر رسمی ارزیابی نیز مفید و از سایر روش های عملی ارزیابی هستند که در آنها مواد درسی متداول و فعالیت های معمول دانش آموزان در کلاس درس مبنای بررسی دانش‌آموزان است.یکی از مزایای عمده استفاده از مواد درسی کلاسی در آزمون های غیر رسمی این است که ارزیابی حتی المقدور به رفتارهای مورد انتظار نزدیک است. افزون بر این،معلم در اجرا و تفسیر آزمون های غیر رسمی آزادی عمل دارد. برای مثال،معلم می تواند،در خلال ارزیابی،دانش آموز را تشویق کند یا به‌وقت بیشتری برای کامل کردن آزمون بدهد. چنین سازگاری هایی به دانش آموزان آرامش می دهد و معلم نیز اطمینان می یابد آنان نهایت تلاش خود را به عمل می‌آورند. همچنین مقیاس های غیر رسمی را،در مقایسه با آزمون های رسمی،می توان بیشتر به کار برد و،به جای یک جلسه،آنها را در یک دوره زمانی به اجرا در آورد. افزون بر این،در مقیاس های غیر رسمی،از انواع مواد درسی و روش ها استفاده می شود،می‌توان آنها را در خلال دوره های معمول آموزشی به کار گرفت و دیگر اینکه هزینه اجرای آنها کمتر از آزمون های رسمی است.

از روش‌های دیگر ارزیابی،ارزیابی مجموعه کار،ارزیابی پویا و ارزیابی کارآمدی است.

مقیاس درجه بندی رفتار دانش آموز در تشخیص اختلالات یادگیری:

درک شنیداری

توانایی درک و دنبال کردن دستورات شفاهی
درک بحث های کلاسی
توانایی به خاطر سپردن اطلاعات شنیداری

درک معنی کلمه

زبان گفتاری

بیان کامل و درست
توانایی واژگانی
توانایی به یاد آوردن کلمه ها
توانایی باز گو کردن تجربه ها
توانایی بیان افکار

جهت یابی

سرعت عمل
جهت‌یابی فضایی
قدرت تشخیص رابطه ها
یادگیری جهت ها

رفتار

همکاری
توجه
توانایی سازمان دادن
توانایی کنار آمدن با موقعیت های جدید
مقبولیت اجتماعی
پذیرش مسئولیت
تکمیل تکالیف درسی
تدبیر و سنجیدگی

حرکت

هماهنگی عمومی
تعادل
توانایی کاربرد ماهرانه ابزار و وسایل

با ارزیابی دقیق و کامل و تشخیص اختلال یادگیری توسط دکتر متخصص اختلال یادگیری نقاص ضعف کودک به وضوح روشن می شود و روند درمان کودکان اختلال یادگیری تسهیل می شود. جهت آگاهی از درمان های پیشرفته در اختلالات یادگیری به لینک های زیر مراجعه کنید.

سوالات متداول:

1-آیا روانشناس مدرسه می‌تواند اختلال یادگیری را تشخیص دهد؟
خیر. روانشناسان مدرسه معمولاً صلاحیت تشخیص رسمی اختلال یادگیری را ندارند. نقش آن‌ها غربالگری اولیه، مشاهده رفتار کودک در محیط آموزشی، و ارجاع به متخصصان خارج از مدرسه است. تشخیص نهایی باید در کلینیک‌های تخصصی با انجام آزمون‌های استاندارد چندبُعدی صورت بگیرد.

2-آیا ممکن است کودک همزمان هم اختلال یادگیری داشته باشد هم بیش‌فعالی؟
بله، تا ۵۰% کودکان مبتلا به اختلال یادگیری (مثل دیسلکسیا) همزمان ADHD نیز دارند. یک متخصص خوب باید بتواند این همبودی را شناسایی کند، زیرا درمان این دو شرایط متفاوت است. به همین دلیل است که ارزیابی‌های تشخیصی باید هم کارکردهای شناختی و هم ویژگی‌های رفتاری را پوشش دهند.

سپتامبر 15, 2020برچسب‌ها:اختلال یادگیری

درمان مشکلات حرکتی کودکان اختلال یادگیری-گفتار درمانی و کاردرمانی اختلالات یادگیری| دکتر صابر

مرکز کاردرمانی و گفتار درمانی در اختلال یادگیری- درمان اختلالات یادگیری

مرکز درمان اختلالات یادگیری دکتر صابر با سابقه بالا در زمینه کاردرمانی و گفتار درمانی در اختلالات یادگیری نگاهی ویژه و تخصصی به همه جنبه های درمان کودکان اختلالات یادگیری نظیر گفتار درمانی در اختلال یادگیری، کاردرمانی ذهنی در اختلالات یادگیری، کاردرمانی در زمینه مشکلات حرکتی کودکان اختلال یادگیری و یادگیری حرکتی کودکان، تقویت مهارت های توجه بینایی و مهارت های دقت شنیداری در کودک اختلال یادگیری همچنین استفاده از تکنیک های یکپارچگی حسی در اتاق سنسوری مرکز کاردرمانی در اختلالات یادگیری برای درمان اختلالات یادگیری در کودکان می پردازد. مرکز اختلال یادگیری تهران با در اختیار داشتن تمام تجهیزات روز دنیا در زمینه آموزش کودکان اختلال یادگیری با تیم درمانی مجرب در زمینه کاردمانی، گفتار درمانی و روانشناسی آماده خدمت رسانی به کودکان اختلال یادگیری در دو شعبه غرب و شرق تهران می باشد.

نقش کاردرمانی در درمان اختلالات یادگیری در کودکان

والدین، معلمان، پزشکان و سایر متخصصان غالباً کودک دچار اختلالات یادگیری را دست و پا چلفتی یا بی هوش و حواس می نامند. والدین به وفور در کند بودن کودک اختلال یادگیری خود در مهارتهای حرکتی نظیر استفاده از وسایل غذاخوری، پوشیدن لباس، بستن دکمه های لباس، گرفتن توپ یا دوچرخه سواری صحبت می‌کنند. بسیاری از کودکان دچار اختلالات یادگیری در ظاهر هیچ مشکل حرکتی ندارند و مهارت های حرکتی شان واقعاً خوب است. تعدادی از کودکان اختلال یادگیری هماهنگی حرکتی ندارند و در رشد حرکتی شان تأخیرهای زیاد مشاهده می‌شود. این کودکان اختلال یادگیری برای بهبود مهارت ها و عملکردهای حرکتی خود نیاز به مداخله کاردرمانی دارند.

قانون فدرال تربیت بدنی را جزء خدمات ضروری آموزش و پرورش ویژه برای برخی از کودکان دچار اختلال یادگیری شناخته است. برنامه شبکه آموزش انفرادی ( IEP ) کودک ممکن است تربیت بدنی انطباقی، کاردرمانی یا تن درمانی را جز خدمات مورد نیاز تشخیص دهد. متخصصان کاردرمانی در اختلالات یادگیری ( OT ) و تن درمانی ( PT ) پزشکان آموزش دیده ای هستند که به درمان انواع اختلال های حرکتی و جسمی می پردازند. فعالیت های حرکتی مشخصاً جزئی از برنامه درسی آموزش ویژه در دوره اول کودکی در اختلالات یادگیری است. معلم تربیت بدنی انطباقی گاه در مقطع دبستان فعالیتهای حرکتی را به کودکان خردسال آموزش می دهد. البته غالباً معلم آموزش ویژه یا خود معلم کلاس مسئولیت تدریس فعالیتهای حرکتی کودکان اختلال یادگیری را نیز به عهده دارد.

توجه تاریخی به مشکلات حرکتی کودکان و یادگیری حرکتی

فلاسفه و مربیان در سرتاسر تاریخ درباره ارتباط تنگاتنگ رشد حرکتی و یادگیری حرکتی مطالبی نوشته اند. افلاطون ژیمناستیک را در نخستین مقطع آموزشی برای تربیت فیلسوف-پادشاه قرار می دهد. ارسطو نوشته است که تن و روان هر دو مشخص کننده روحیه فردند. اسپینوزا توصیه می کند به جسم خود بیاموزید که خیلی کارها را انجام دهد، این امر به شما کمک می کند به بهترین وجه ممکن ذهن را به کمال برسانید و به تفکر هوشمندانه نایل آیید. پیاژه تاکید می کند که یادگیری حسی- حرکتی اولیه رشد ادراکی و شناختی پیچیده‌تر بعدی را پایه گذاری می کند. هب یادگیری حرکتی اولیه را به منزله جزء مکمل سازنده مجموعه سلول های مغز می داند و بر اهمیت آن تاکید می ورزد. لوریا روانشناس روسی ارتباط حیاتی یادگیری حرکتی و رشد شناختی را تشخیص داد. در واقع، آنچه در سرتاسر تاریخ آموزش ویژه تکرار می شود مربوط به یادگیری حرکتی است. در قانون آموزش و پرورش افراد دچار اختلالات یادگیری نیز بر نیاز به تربیت جسم و یادگیری حرکتی دانش آموزان استثنایی تاکید شده است.

مشکلات هماهنگی حرکتی در کودکان اختلال یادگیری

مثال موردی:

جیم نمونه ای از دانش آموزان دچار مشکل یادگیری تحصیلی است که علائمی از رشد نایافتگی حرکتی و برتری جانبی مغشوش دارد و آگاهی اش از بدن خود ناچیز است. جیم در ۱۲ سالگی به علت ضعف تحصیلی و اختلال یادگیری، به ویژه در خواندن و ریاضیات، برای ارزیابی به درمانگاه اختلالات یادگیری آورده شد. با اجرای آزمون انفرادی هوش مشخص شد که هوش جیم بالاتر از متوسط است. آزمون تیز گوشی و تیزبینی نیز هیچ‌گونه نابهنجاری نشان نداد. مهارت های زبان شفاهی متناسب با سنش به نظر می‌رسید. در وهله نخست، وضع جسمانی جیم هنگام ایستادن و راه رفتن به طرزی غیر معمول مستقیم تقریباً مثل ارتشی‌ها به نظر می رسید.

به هر حال، در خلال اجرای آزمون های حرکتی این نکته معلوم شد که این مستقیم بودن بیش از معمول بدن او به علت خشکی بدن است. وقتی حرکتی مستلزم تغییر در وضعیت تعادل بود، جیم نمی توانست بدنش را متناسب با جاذبه زمین در وضعیت درستی قرار دهد. در نتیجه تعادلش را از دست می داد. وقتی سعی می کرد در یک خط مستقیم روی زمین راه برود می افتاد. وقتی توپی به طرف او پرتاب می‌شد تعادلش را از دست می‌داد و نمی توانست آن را بگیرد. تلاش جیم برای گرفتن توپ شبیه کودک 4، 5 ساله بود. او گاهی از دست چپ و گاهی از دست راست برای انجام دادن کارهایش استفاده می کرد، هنوز برتری دستی در او شکل نگرفته بود. اگرچه چندین جلسه به کلاس شنا رفته بود، ولی هنوز قادر نبود شنا کند. کودکان محله آنها همگی بعد از تعطیل شدن مدرسه و نیز در تعطیلات آخر هفته بیس بال بازی می کردند، اما جیم نمی‌توانست با پسر بچه های هم سن خود در این ورزش شرکت کند. نتیجه اینکه جیم هیچ دوستی نداشت و معلمش او را پسری گوشه گیر می دانست. علائم مشکلات مهارت‌های حرکتی و ضعف در یادگیری حرکتی در بسیاری از فعالیتهای تحصیلی نیز ظاهر می ‌شد. به طور مثال، خطش، می شود گفت ، ناخوانا بود، که اختلال کارکرد ادراکی-حرکتی وی را منعکس می‌کرد. پدر جیم، که ورزشکار برجسته ای بود و در چند مسابقه ورزشی در دبیرستان و دانشگاه برنده شده بود، حوصله کار کردن یا بازی کردن با این پسر را نداشت چون او نمی توانست توپ را به سرعت بگیرد.

در واقع پدر او به علت شکست های بیش از حد جیم در ورزش، متقاعد شده بود که پسرش دچار عقب ماندگی ذهنی است و بچه ای طبیعی نیست. بدین ترتیب، خواندن فقط جزئی از مشکلی بود که جیم در زندگی با آن درگیر بود. طی ارزیابی جامعی باید به مهارت‌های حرکتی او، که رشد کمی داشتند، توجه می شد و برنامه یادگیری حرکتی انفرادی باید به جیم در اکتساب تجربه های حرکتی کمک می‌کرد تا بتواند به آگاهی حرکتی در جهان پیرامونی دست یابد.

مشکلات حرکتی کودکان اختلال یادگیری و تاثیر آن بر یادگیری

مربیان دوره اول کودکی، رشد مهارت حرکتی را پایه بررسی رشد کودک می‌دانند. رشد حرکتی کودکان به طور معمول در برنامه تحصیلی عادی کودکان پیش دبستانی گنجانده می شود. راهبردهای مداخلاتی در مورد کودکان پیش دبستانی دچار اختلالات یادگیری که از نظر هماهنگی، تعادل و موزونی حرکات یا تصویر بدنی کمبود هایی دارند، باید شامل روش هایی باشد که به ایجاد مهارت های حرکتی، آگاهی فضایی و برنامه ریزی حرکتی بیانجامد.

نظریه‌های پیشگام اختلالات یادگیری بر یادگیری حسی-حرکتی و ادراکی-حرکتی متمرکز بود. امروزه توجه به نقش روی رشد حرکتی کمتر است. دلیل این کم توجهی مربوط به پژوهشی است که در دهه ۱۹۷۰ انجام شد و این نتیجه را عنوان کرد که مهارت های تحصیلی کودکان اختلال یادگیری بزرگتر پس از تمرین های آموزشی حرکتی بهبود نمی یابد. با بررسی عصر گذشته به سادگی این نکته آشکار می شود که آموزش مهارت های حرکتی درصورتی به بهبود پیشرفته تحصیلی می انجامد که همراه با آموزش مهارت های تحصیلی نباشد. البته، نقش آموزش حرکتی در خواندن چیزی بیش از تغییر عدسی عینک کودک نیست و نمی تواند فوراً کودکی کتاب نخوان را به کودکی بسیار علاقه مند به کتاب تبدیل کند.

طنز قضیه اینجاست که رشد حرکتی در برنامه‌های اختلالات یادگیری نادیده گرفته می شود، آن وقت تناسب جسمانی، ورزش و فعالیت های حرکتی در دیگر حیطه های زندگی مولفه هایی اساسی برای تامین سلامت عمومی و بهبود وضع زندگی و کار افراد محسوب می گردد. امروزه بر نقش حیاتی ورزش در حفظ بهداشت و آسایش عمومی درحد گسترده‌ای تاکید می‌شود. در حقیقت، مداخله کاردرمانی از طریق فعالیت های حرکتی می تواند پیشرفت های بسیار غیر منتظره و بی شماری را برای درمان کودکان اختلال یادگیری به ارمغان آورد. چنین مداخله‌ای می‌تواند به کودک کمک کند شادتر، مطمئن تر به خود و حاضر و آماده تر برای یادگیری شود. افزون بر این می‌تواند روابط اجتماعی را تقویت کند. هنگامی که آموزش حرکتی مستلزم عبور کودک از زیر، بالا، بین و اطراف موانع باشد، کودک علاوه بر موارد فوق مهارت های شناختی و زبانی مهمی را نیز فرا می گیرد. در یک برنامه گردش علمی تابستانی دانش آموزان دچار اختلالات یادگیری، کارکنان متوجه شدند شرکت کنندگان آن در اردو وقتی به یادگیری شنا می پردازند، در خواندن نیز پیشرفت زیادی نشان می دهند.

کاردرمانی در اختلالات یادگیری

تجربه های جنبشی و حرکتی در رشد انسان بسیار حیاتی است. بیشتر نظریه های مربوط به رشد انسان بر اهمیت چنین تجربه‌هایی در رشد کودک تاکید کرده‌اند. برای بسیاری از کودکان اختلالات یادگیری، دشواری های مربوط به هماهنگی حرکتی مشکلی جدی ایجاد می‌کند. مشکلات حرکتی عده ای از کودکان اختلال یادگیری شبیه کودکان خیلی کوچکتر از خودشان است. حرکت‌های هم جنبشی (موقعی که کودک با دست راست حرکتی را انجام میدهد دست چپ به طور غیر عادی حرکتی سایه ای انجام می دهد)، هماهنگی ضعیف فعالیت های حرکتی زمخت، دشواری در هماهنگی حرکتی ظریف، تصویر بدنی ضعیف و نداشتن جهت یابی از نمونه‌های چنین رفتارهایی است. کاردرمانی در اختلالات یادگیری در بهبود مهارت های حرکتی در کودکان اختلال یادگیری بسیار موثر می باشد. کودکان اختلال یادگیری از نظر فعالیت های تربیت بدنی نسبت به سنشان آنقدر ضعیف اند که آنها را خیلی آسان می توان در کلاس ژیمناستیک شناسایی کرد. کودکان اختلال یادگیری دائماً در کلاس درس بر اثر تصادم با اشیا، افتادن از صندلی، انداختن مداد ها و کتاب ها و دست و پا چلفتی بودن باعث ناراحتی دیگران می شوند.

در کاردرمانی کودکان اختلال یادگیری براین نکته اشاره می شود که رفتار ادراکی- حرکتی به انسجام درون داد ادراکی و برون داد حرکتی اشاره دارد .که انسان برای دریافت داده های خام از جهان پیرامونی ۶ دستگاه ادراکی دارد. دیداری (منظره)، شنیداری (صدا)، بساوایی (لمس)، حرکتی (احساس عضلانی)، بویایی (بو) ،و چشایی (مزه). ما در آموزش حرکتی و پرورش در کاردرمانی کودکان اختلال یادگیری بر دستگاه‌های دیداری، شنیداری، حرکتی و بساوایی تاکید می کنیم که عملی ترین راه های ورودی در آموزش محسوب می شوند.در فرایند یادگیری حرکتی چند مجرای حسی یا ادراکی درون داد به یکدیگر می پیوندند و فعالیتی حرکتی را به اجرا در می آورند که این حرکت به سهم خود پسخوراند اطلاعاتی برای تصحیح ادراکات فراهم می کند. بنابر‌این، در اجرای فعالیتی حرکتی نظیر پشتک یادگیرنده سطح زمین را احساس می‌کند، از فضا، تغییر حالت بدن و تعادل آگاهی جسمانی پیدا می‌کند، زمین و سایر اشیا را با توجه به تغییر وضعیت بدن می بیند، برخورد محکم بدن را به زمین تحمل می کند، و به شیوه ای معین حرکت می کند.

در کاردرمانی نظریه های مربوط به رشد حرکتی و یادگیری حرکتی بر این باور استوار است که سایر انواع یادگیری بر پایه یادگیری حرکتی قرار دارد. سه مفهوم زیر بنایی درباره یادگیری حرکتی کودکان اختلال یادگیری در زیر ارائه می شود:

یادگیری انسان با یادگیری حرکتی آغاز می‌شود. کودکان ضمن حرکت کردن یاد میگیرند. درک فعالیت یادگیری مستلزم درگیر شدن با درکی از حرکت و رشد حرکتی است.
مراحل رشد حرکتی از یک توالی طبیعی برخوردار است. کسب مهارت های حرکتی در هر مرحله از این زنجیره پایه یادگیری مرحله بعدی را فراهم می کند.
کارآمدی تحصیلی و شناختی در بسیاری از حیطه ها بر پایه تجربه های حرکتی موفق استوار است. عده‌ای از کودکان به تجربه های بیشتری در زمینه فعالیتهای هماهنگی حرکتی زمخت و ظریف نیاز دارند.

کاردرمانی در اختلالات یادگیری بر پایه همین سه اصل تاکید دارد برای بهبود مهارت های یادگیری در کودکان اختلال یادگیری باید بر پایه های مشکلات حرکتی کودکان اختلال یادگیری توجه ویژه ای شود و با انجام کاردرمانی کودکان تخصصی در اختلالات یادگیری به درمان مشکلات حرکتی و یادگیری کودکان اختلال یادگیری پرداخت.

مطالب مرتبط با اختلالات یادگیری:

املا نویسی

اختلال رياضي

انواع اختلال یادگیری ریاضی

شیوع اختلالات یادگیری

اختلالات یادگیری

اختلال رفتاری در کودکان اختلالات یادگیری

آموزش بالینی در درمان کودکان اختلال یادگیری

مهارت ادراک بینایی در اختلالات یادگیری

ناتوانی یادگیری و سال های پیش دبستانی

بازی درمانی در اختلال یادگیری

سپتامبر 3, 2020برچسب‌ها:اختلال یادگیری, کاردرمانی, گفتار درمانی, مشکلات حرکتی در اختلال یادگیری

بازی درمانی در اختلال یادگیری

اختلال یادگیری در کودکان موجب افت تحصیلی و مشکلات رفتاری مانند اضطراب ، گوشه گیری و … می گردد. بازی راه بروز احساسات در کودکان است، استفاده از بازی درمانی در بهبود مشکلات کودکان اختلال یادگیری و درمان آن نقش بسزایی دارد. مرکز کاردرمانی دکتر صابر در زمینه درمان اختلالات یادگیری با بهرهگیری از درمان های روز دنیا در حیطه ادراک دیداری، ادراک شنیداری و اختلالات حافظه و بازی درمانی پیشرو می باشد. در این متن به ارائه چند نمونه از بازی هایی که می تواند در درمان اختلالات یادگیری موثر باشد پرداخته می شود.

بازی درمانی چطور می تواند در درمان اختلال یادگیری موثر باشد؟

حتما تا حالا تارهای به هم تافته عنکبوت را دیده اید، اگر تعداد تارها یکی دوتا یا ده بیست تا باشد قادر به شکار حشره نخواهد بود. اما چنان چه صدها و هزارها تار را در هم تنیده باشد می‌تواند حشره را در داخل آن گرفتار کند. مغز انسان پوسته ای خاکستری دارد که به آن قشر مخ یا مغزنو یا کرتکس می‌گویند. که از میلیاردها یاخته عصبی تشکیل شده است و مرکز توانمندی های ذهنی آدمی است. از قبیل دیدن، شنیدن، یاد گرفتن، یاد آوری تصویرها، صداها و امثال آن، اما زمانی این توانمندی‌ها بروز می کنند که عملکرد و ارتباط بین سلول ها برقرار باشد. هر ارتباطی یک تغییر الکتروشیمیایی است. حالا می توانید شبکه‌های این ارتباطات را با تارهای به هم پیوسته عنکبوت مقایسه کنید، هر اندازه تعداد این ارتباط ها بیشتر شود، مغز از قدرت بیشتری برای تشکیل فرآیندهای ذهنی برخوردار خواهد بود‌. تعداد این ارتباطات نیز می تواند به میلیاردها برسد. وقتی می بینیم، می شنویم، فکر می کنیم به حل مسئله و اختراع و اکتشاف می‌پردازیم، این ارتباطات شکل می‌گیرند. هر چقدر ذهن ما با جهان بیرون بیشتر درگیر می‌شود، توانمندی‌های مغز افزایش می‌یابد، این که کدام بخش مغز درگیر می‌شود، تعیین می‌کند که در کدام فرایند ذهنی نتایج بهتری به دست بیاوریم. هر قدر تعداد این بخش ها بیشتر باشد باز هم به توانمندی‌های ذهن ما افزوده خواهد شد، به ویژه زمانی که فرد فعالیت های مختلف را با ذوق و شوق و لذت انجام می‌دهد، یادگیری ها سریع تر و ساده تر خواهد بود.

روی بیست یا سی کارت مقوایی یک کلمه بنویس چشمانت را ببند و به طور اتفاقی ۴ کارت را بردار، چشمانت را باز کن و به آن ۴ کارت با دقت نگاه کن و به خاطر بسپار دوباره چشمانت را ببند و بگو چه کلمه هایی روی آن ۴ کارت نوشته شده بود.

همان بازی بالا را انجام بده با این تفاوت که کلمه هایی را که روی آن چهار کارت بوده روی کاغذ بنویس به تدریج می توانید پنج یا شش کارت را برداری

روی ۱۰ کارتن مقوایی کلمه بنویس و بعد به آن ها نگاه کن و آن ها را به خاطر بسپار سپس آنها را پشت و رو کرده و حدس بزن پشت هر کارت چه کلمه ای نوشته شده.

با احتیاط و با کمک فردی شمعی را روشن کن و به طور عمودی روی بشقاب قرار بده سپس شعله ی شمع را طوری فوت کن که خاموش نشود و فقط کمی حرکت کند.

چراغ قوه کوچیکی را روشن کن و نور آن را روی دیوار روبه رویت بینداز سپس آهسته چراغ ‌قوه را به جهت های مختلف حرکت بده بدون آنکه سرت حرکت کند با چشمانت نور چراغ قوه را دنبال کن. می توانی از فرد دیگری کمک بگیری تا او چراغ قوه را حرکت دهد و خودت فقط نور آن را دنبال کن.

به شکل های زیر و عدد های داخل آن نگاه کن و به خاطر بسپار.

حالا دستت را روی آنها بگذارد تا دیده نشوند بگو عددهای فرد داخل کدام شکل ها بود ؟ عدد های زوج داخل کدام شکل ها بود؟

به شکل های زیر و عدد های داخل آن ها نگاه کن و به خاطر بسپار.

حالا یک کاغذ روی شکل ها بگذار تا دیده نشوند و در شکل های پایین عدد مربوط به هر کدام را بنویس.

به کلمه هایی که داخل مربع نوشته شده نگاه کن آن ها را به خاطر بسپار حالا چشمانت را ببند و به سوالات زیر جواب بده.

کدام کلمه ها دو حرف دارند؟

چند کلمه حرف اولشان (م) است؟ آنها را نام ببر.

چند کلمه فقط سه حرف داشتند؟ آنها را بنویس.

با دقت به مدت ۳۰ ثانیه به شکل زیر نگاه کن :

حالا یک کاغذ روی شکل بالا بگذار تا نتوانیم آن را ببینی شکل زیر را مانند شکل بالا کامل کن‌.

به شکل های زیر نگاه کن و عدد های داخل آن ها را به خاطر بسپار.

حالا چشمانت را ببند و بگو :

اگر از سمت چپ مثلث ومربع را کنار هم بگذاری چه عددی ساخته می شود؟

اگر دایره و ستاره کنار هم باشند چه عددی درست میشود؟

اگرمربع و مثلث کنار هم قرار گیرند چه عددی ساخته می شود؟

به شکل زیر با دقت نگاه کن

حالا روی شکل بالا را با دستت بپوشان و شکل زیر را مانند شکل بالا کامل کن.

مزایای بازی‌درمانی برای کودکان با اختلال یادگیری

بازی‌درمانی یکی از روش‌های مؤثر و علمی در بهبود مهارت‌های شناختی، عاطفی و اجتماعی کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری است. این روش با ایجاد محیطی امن و غیرمستقیم، به کودک اجازه می‌دهد احساسات، ترس‌ها و دغدغه‌هایش را بدون اضطراب و فشار ابراز کند. برخلاف آموزش مستقیم که ممکن است در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری مقاومت یا بی‌علاقگی ایجاد کند، بازی‌درمانی با استفاده از ابزارهایی چون بازی‌های ساختاریافته، داستان‌گویی، نقاشی و اسباب‌بازی، ارتباط طبیعی کودک با محیط اطراف را تقویت می‌کند.

از مهم‌ترین مزایای بازی‌درمانی می‌توان به افزایش تمرکز، بهبود توجه، کاهش اضطراب، تقویت اعتماد به نفس و رشد مهارت‌های اجتماعی اشاره کرد. کودکی که از طریق بازی یاد می‌گیرد، بدون آنکه احساس شکست یا فشار کند، تجربه موفقیت را درک کرده و با انگیزه بیشتری برای یادگیری تلاش می‌کند. به عنوان مثال، در بازی‌هایی که نیاز به دنبال کردن دستورالعمل دارند، کودک به طور غیرمستقیم مهارت‌های شنیداری و پردازش اطلاعات را تقویت می‌کند.

بازی‌درمانی همچنین در تقویت هماهنگی حرکتی، مهارت‌های دست‌ورزی و حتی گفتار مؤثر است. این مزایا به صورت جامع روی عملکرد تحصیلی، رفتارهای روزمره و ارتباط با همسالان تأثیر می‌گذارد. در واقع، بازی‌درمانی نوعی آموزش پنهان و لذت‌بخش است که هم جنبه درمانی دارد و هم تقویتی، بدون اینکه کودک احساس بیماری یا نقص داشته باشد. از همین رو بسیاری از مراکز کاردرمانی و گفتاردرمانی، بازی‌درمانی را به عنوان ابزار اصلی در مداخلات خود برای کودکان با اختلالات یادگیری استفاده می‌کنند.

چگونه بازی‌درمانی به بهبود مهارت‌های تحصیلی کمک می‌کند؟

بازی‌درمانی با بهره‌گیری از تکنیک‌های تعاملی و هدفمند، نقش قابل‌توجهی در بهبود مهارت‌های تحصیلی کودکان دارای اختلال یادگیری دارد. کودکان در طول بازی، مفاهیم مختلف را بدون آنکه متوجه فرایند یادگیری شوند، تجربه می‌کنند و این تجربه عملی، بسیار مؤثرتر از آموزش صرفاً تئوریک است. بازی‌هایی مانند پازل، دومینو، جورچین‌های عددی یا بازی‌های حافظه، می‌توانند در بهبود مهارت‌هایی چون خواندن، نوشتن، ریاضی، دقت و حافظه کاری نقش‌آفرین باشند.

یکی از ویژگی‌های مهم بازی‌درمانی، انطباق آن با نیازهای خاص هر کودک است. درمانگر می‌تواند با ارزیابی دقیق، بازی‌هایی را انتخاب کند که متناسب با ضعف‌ها و توانمندی‌های تحصیلی کودک باشند. به عنوان مثال، کودکانی که در تشخیص حروف مشکل دارند، از طریق بازی‌های تصویری با حروف، یادگیری آسان‌تری را تجربه می‌کنند. همچنین کودکانی که دچار ضعف در درک مطلب هستند، با بازی‌های داستانی یا نقش‌آفرینی، مهارت‌های درک متنی و استنباطی را تقویت می‌کنند.

بازی‌درمانی نه تنها یادگیری را لذت‌بخش می‌کند، بلکه اضطراب مرتبط با آموزش را کاهش داده و باعث تداوم انگیزه در کودک می‌شود. وقتی کودک از طریق بازی به موفقیت‌های کوچک دست می‌یابد، باور به توانمندی‌هایش تقویت شده و برای حل مسائل تحصیلی با انگیزه بیشتری تلاش می‌کند. این اثر انگیزشی یکی از مهم‌ترین عوامل پیشرفت تحصیلی در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری است.

سوالات متداول:

1-بازی‌درمانی برای کدام نوع اختلال یادگیری مؤثرتر است؟
برای اختلال در خواندن، نوشتن، ریاضی و توجه مفید است و در تمام آن‌ها کاربرد دارد.

2-آیا بازی‌درمانی با گفتاردرمانی تفاوت دارد؟
بله، اما گاهی مکمل هم هستند. گفتاردرمانی روی مهارت‌های زبانی تمرکز دارد و بازی‌درمانی روی مهارت‌های شناختی و رفتاری.

می 10, 2020برچسب‌ها:اختلال یادگیری, بازی درمانی, بازی درمانی در اختلال یادگیری

میزان شیوع اختلال یادگیری

چند درصد از کودکان مدارس ما اختلالات یادگیری دارند؟

برآورده های مربوط به میزان شیوع ناتوانی یادگیری فاصله زیادی با یکدیگر دارند – از ۱ درصد تا ۳۰ درصد دانش‌آموزان را شامل می‌شوند. تعداد کودکان و نوجوانانی که ناتوانی های یادگیری در آنان تشخیص داده می‌شود تا حد زیادی به معیارهای تعیین واجد شرایط بودن دانش آموز برای دریافت خدمات بستگی دارد. هرچه معیارهای تشخیصی دقیق تر باشد رقم میزان شیوع پایین تر است. اگر تنها موارد حاد ناتوانی های یادگیری در برنامه پذیرفته شوند درصد کمی از دانش آموزان مدرسه دچار اختلال تشخیص داده خواهند شد. بر عکس، هر چه معیارها نرمش بیشتری داشته باشند، رقم میزان شیوع بالاتر خواهد بود. چنانچه ناتوانی های یادگیری خفیف نیز مانند موارد شدید از خدمات بهره‌ مند شوند، میزان شیوع بیشتر می‌شود.

کلینیک تخصصی درمان اختلالات یادگیری دکتر صابر در زمینه درمان اختلالات یادگیری کودکان به صورت حرفه ای فعالیت می نماید. گفتاردرمانی، کاردرمانی، بازی درمانی و رفتاردرمانی از خدمات موثر این مرکز در حیطه درمان اختلالات یادگیری می باشد.

افزایش تعداد کودکان دچار ناتوانی های یادگیری

قبل از تصویب قانون عمومی در سال ۱۹۷۵ برآورده های مربوط به تعداد کودکان دچار ناتوانی‌های یادگیری فقط شامل دانش آموزانی بود که در مدارس خدمات می گرفتند.

با تصویب این قانون و در قالب برنامه مکتوب آموزش و پرورش انفرادی IEP که برای تمام دانش آموزان مشمول آموزش و پرورش خاص نوشته شده بود کودکان دچار ناتوانی های یادگیری در سرتاسر کشور سرشماری شدند.

اطلاعات مربوط به این سرشماری حاکی از آن است که تعداد دانش آموزانی که دچار ناتوانی های یادگیری تشخیص داده شده‌اند پیوسته افزایش یافته است.

در نخستین سال اجرای قانون کمتر از۸۰۰,۰۰۰ کودک (یا ۸/۱ درصد کودکان ثبت نام شده در مدارس ) در طبقه ناتوانی های یادگیری قرار گرفتند و در سال ۱۹۷۷ خدمات دریافت کردند.

در سال تحصیلی ۱۹۹۴ – ۱۹۹۳ درصد دانش‌آموزان به ۲۷/۵ درصد یا به بیش از۴/۲ میلیون دانش آموز، افزایش مداوم درصد دانش‌آموزان را که دچار ناتوانی‌های یادگیری تشخیص داده شده اند در سال‌های تحصیلی نشان می‌دهد.

چرا مقوله ناتوانی های یادگیری چنین گسترش سریعی داشته است؟ این موضوع را می توان به چند طریق تبیین کرد.

ارتقاء سطح آگاهی نسبت به ناتوانی‌های یادگیری : آگاهی عمومی نسبت به عارضه ناتوانی های یادگیری افزایش یافته است. در نتیجه والدین، مربیان و دانش آموزان بر مدارس فشار بیشتری وارد می‌آورند تا خدمات کافی به دانش‌آموزان دچار ناتوانی‌های یادگیری ارائه دهند.
پیشرفت روش‌های تشخیص و ارزیابی یادگیری : با پیشرفت فنون سنجش و ارزیابی، بسیاری از کودکان شناسایی نشده دچار عارضه مشخص شده‌اند.
پذیرش اجتماعی و رجحان طبقه ‌بندی ناتوانی های یادگیری : بسیاری از والدین و طبقه ‌بندی مقوله ناتوانی های یادگیری را به سبب اینکه بدنامی سایر موارد ناتوانی را ندارند ترجیح می دهند. برخی از دانش آموزانی که قبلاً در زمره افراد عقب مانده ذهنی یا دچار اختلال های رفتاری طبقه بندی می شدند به طور فزاینده ای ذیل عنوان ناتوانی های یادگیری دسته بندی می شوند. برای مثال، همانگونه که در قسمت ۵ همین مبحث خاطرنشان می شود، تعداد کودکانی که جزو افراد عقب مانده ذهنی طبقه بندی می شوند به طور معنی داری کاهش یافته است.
کاهش سایر برنامه ها و فقدان راه‌های دیگر در آموزش و پرورش همگانی برای کودکانی که در کلاس های عادی مشکلاتی را تجربه می کنند : در سراسر این دوره کاهش بودجه بسیاری از برنامه ها که برنامه های ترمیمی در آموزش و پرورش عادی هستند و دولت فدرال بودجه آنها را تامین می‌کند و فقدان برنامه های ترمیمی کافی، نظیر خواندن ترمیمی، به چشم می‌خورد.
احکام دادگاه : در تعدادی از تصمیمات دادگاه‌ها طبقه ‌بندی اقلیت کودکان را زیر عنوان عقب مانده ذهنی تبعیض‌آمیز تشخیص دادند. برخی از این کودکان ممکن است در طبقه ناتوانی های یادگیری قرار گیرند نه عقب ماندگی ذهنی برخلاف افزایش تعداد کودکان دچار ناتوانی‌های یادگیری، تعداد و نسبت کودکان و جوانانی که عقب‌ مانده ذهنی تشخیص داده شده‌اند در دراز مدت کاهش یافته است.

همکاری : نقش جدید معلمان ناتوانی های یادگیری

با حرکت ادغام سازی و قرار دادن تعداد بیشتری از دانش آموزان دچار ناتوانی های یادگیری در کلاس های آموزش عمومی متخصص ناتوانی های یادگیری باید مهارت بیشتری برای همکاری کسب کند.

این نقش اکنون شامل وظایفی چون هماهنگ کردن کوشش‌های سایر متخصصان نظیر گفتاردرمانی و کاردرمانی و روانشناسی، ایجاد همکاری میان رشته‌ای در قالب گروهی که اعضای آن با یکدیگر کارمی کنند، کمک به معلم های کلاس ها و اشتغال فعال به تدریس در بسیاری زمینه ها، از جمله آموزش و پرورش عمومی است.

متخصص ناتوانی های یادگیری باید آمادگی لازم را برای همکاری و تشریک مساعی بسیار ماهرانه با دیگران داشته باشد. بدون تلاش هماهنگ هر یک از متخصصان ممکن است دانش آموز دچار ناتوانی های یادگیری را ازمنظر دید خود بنگرد نظیر افسانه دانشمند نابینا هندی که چطور فیل را دیدند.

در این داستان مشهور آمده است که یکی از دانشمندان خرطوم فیل را لمس کرد و نتیجه گرفت که مار است دیگری پای فیل را لمس کرد و گفت که مانند تنه درخت است سومین با لمس دم فیلم مطمئن شد که طناب است دانشمند چهارم به گوش فیل دست کشید و فکر کرد که با بادبزن است، نفر پنجم عاج فیل را لمس کرد و آن را به نیزه تشبیه کرد و آخری به تنه فیل دست کشید و گفت شبیه دیوار است.

بر همین مقیاس، چون هر متخصص فقط بخشی از مشکل دانش آموز دچار ناتوانی یادگیری را می‌بیند این خطر وجود دارد که هر یک به واسطه احاطه نیافتن بر سایر جنبه‌ها نتواند به شناخت واقعی از دانش آموز برسد و به تفسیر غلطی دست یابد. یکی از وظایف مهم متخصص ناتوانی های یادگیری وحدت بخشیدن به خدمات گوناگون تخصصی به منظور فهم کل جنبه‌های وجودی دانش آموز است.

نتیجه گیری:

شیوع اختلال یادگیری در کودکان، به‌ویژه در سنین مدرسه، نگران‌کننده است و آمارها نشان می‌دهد که این اختلال می‌تواند تا بیش از ۱۰٪ جمعیت دانش‌آموزی را تحت تأثیر قرار دهد. در صورت عدم شناسایی به‌موقع و ارائه خدمات توانبخشی مناسب، این اختلالات منجر به افت تحصیلی، کاهش اعتماد به نفس و مشکلات رفتاری می‌شوند. بنابراین آگاهی والدین، معلمان و درمانگران از میزان شیوع و نشانه‌های این اختلال، گام نخست در مسیر درمان و توانمندسازی کودکان به شمار می‌رود.

سوالات متداول:

1-آیا شیوع اختلال یادگیری در پسران بیشتر از دختران است؟
بله، معمولاً شیوع این اختلال در پسران بیشتر گزارش می‌شود، به‌ویژه در حوزه‌هایی مثل خواندن و نوشتن.

2-چه نوع اختلال یادگیری بیشتر شیوع دارد؟
اختلال خواندن (دیسلکسی) بیشترین شیوع را دارد، سپس اختلالات نوشتاری و ریاضی.

مارس 5, 2020برچسب‌ها:اختلال یادگیری, میزان شیوع ناتوانی یادگیری