پس از ورود یک نوزاد جدید به خانه، لازم است شما به عنوان پدر و مادر کودک به دنبال کسب اطلاعات دقیق و صحیحی درباره سؤالات بیپایان خود برای مراقبت و نگه داری از کودکتان باشید و تحت هیچ شرایطی به گفته ها و شنیده های آشنایان و فامیل و باور ها و راهنمایی های غلط اعتماد نکنید. نوزادان در چند هفتهٔ اول تولدشان به مراقبت های بسیاری احتیاج دارند. مراقبت کردن و نگه داری از جسم نوزاد همچون شیردهی،نحوه پوشک کردن نوزاد، نحوه حمام کردن نوزاد، ناخن گرفتن، ماساژ نوزاد و… مهم است. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز کاردرمانی نوزادان، به روش های مراقبت از نوزاد و آموزش پوشک کردن نوزاد به صورت صحیح پرداخته و با روش هایی همچون ماساژ درمانی نوزادان به درمان مشکلات آن ها کمک می کند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
نحوه صحیح پوشک کردن نوزاد
دقت کنید که درباره نحوه پوشک کردن نوزاد، پیش از عوض کردن پوشک، هر آنچه را لازم دارید در دسترس خود قرار دهید. پیش از آنکه یک دستمال نظافت تمیز یا دستمال مرطوب را از جعبه بیرون بکشید، از بخش های تمیز پوشک استفاده شده تا سرحد امکان برای تمیز کردن اولیه بهره ببرید. سعی کنید منزجر و بیزار به نظر نیایید، زیرا میخواهید کودک فکر کند که تعویض پوشک او مایه تفریح است. برای او آواز بخوانید، آویز بالای سرش را تکان دهید یا یکی از اسباب بازی هایش را در دهان بگیرید تا نوزادتان درحالی که به پشت خوابیده است، سرگرم هم بشود. در ماه اول با آب خالص باسن بچه را شستشو دهید (با استفاده از یک حوله دستی نوزاد، قطعات حوله، دستمال رولی آشپزخانه نرم یا گلوله ای پنبه بدنش را خشک کنید). دستمال های مرطوب تجاری را برای بعد نگه دارید، زیرا ممکن است موجب التهاب پوست نوزاد شود.
تفاوت پوشک کردن دختر و پسر
در مراقبت از نوزادان، دانستن تفاوتهای جزئی اما مهم بین پوشک کردن دختر و پسر به شما کمک میکند زمان تعویض پوشک راحتتر و ایمنتر باشد.
برای پوشک کردن دختر دقت کنید که با استفاده از بخش تمیز حوله یا دستمال یا پنبه برای هربار مالش پوست، برای پیشگیری از ورود مدفوع به واژن، حرکت مالشی را از جلو به عقب انجام دهید. اگرچه معمولاً نیازی به تمیز کردن لب های فرج نیست، اما گاهی که مدفوع در هر گوشه و کنار جلو و عقب دیده شود، این کار لازم است.
در مقابل، پوشک کردن نوزاد پسر نیازمند توجه ویژهای به احتمال پاشیدن ادرار است. هنگام باز کردن پوشک، یک پوشک یا پارچه تمیز روی آلت او قرار دهید تا از فواره شدن ادرار جلوگیری شود. برای حفظ نظافت نوزاد پسر در هنگام شستشو کافی است ناحیه بیرونی و چینهای اطراف آلت را با آب ولرم یا دستمال مرطوب پاک کنید. اگر نوزاد ختنه نشده است، هرگز پوست ختنهگاه را عقب نکشید و پس از تمیز کردن ناحیه را کاملاً خشک کنید.
بعد از پایان کار، هر آنچه از پوشک آلوده جدا شده است را به داخل توالت بیندازید (خود پوشک یک بار مصرف را در سطل زباله بریزید. بزرگ ترین خطر زیست محیطی ممکن است میزان کاغذ به کار رفته در آن ها نباشد؛ نگرانی بزرگ تر مشکلاتی است که بر اثر ورود باکتری ها به محیط زیست ایجاد می شود). سپس نوزاد را با یک حوله تمیز یا پوشک پارچه ای خشک کنید و بعد از پایان کار دست های خود را خوب بشویید.
اصول ضروری پوشک کردن نوزاد
برای ساده تر کردن کار ها در پوشک کردن نوزاد، حواس نوزاد را تاحد ممکن به جانب دیگری معطوف سازید. یک اسباب بازی خاص را تنها در زمان پوشک کردن به دست او دهید- (دقت کنید اسباب بازی سبکی باشد: زیرا ممکن است آن را روی خودش بیندازد)، آواز های مخصوص بخوانید یا برایش شکلک در بیاورید و قیافه بگیرید. به مرور زمان بر اثر کنترل بیش تری که نوزاد بر خود و اعمالش می یابد از قبیل لگد پرانی، کنار زدن دست های شما، پشت و رو شدن و درنهایت تلاش برای ایستادن، کار با او چالش برانگیز تر می شود. چنانچه او به وول خوردن اصرار دارد، کار را روی زیرانداز قابل شستشو روی فرش یا کف اتاق انجام دهید. ممکن است در مراحل بسیار پرجنب و جوش کودک، برای ثابت نگه داشتن او بر کف اتاق، یک پای خود را با ملایمت بر فراز سینه او نگه دارید و به محض اینکه کودک سر پا ایستادن را آموخت، شما احتمالاً باید نحوه پوشک کردن بچه به حالت ایستاده را بیاموزید.
نکات ضروری نحوه پوشک کردن نوزاد
بدون توجه به نوع پارچه ای یا یک بار مصرف بودن پوشک مورد استفاده، طی چند سال آینده زمان زیادی را با پوشک خواهید گذراند و به مرور زمان، مارک ها و روش های مناسب خود و کودک تان را کشف خواهید کرد. درضمن این که عیب و ایراد روش های خود را برطرف خواهید کرد، بد نیست بدانید که تمام محل های تعویض پوشک باید دارای مشخصاتی باشند.
-چنانچه برای استفاده از پوشک یک بار مصرف برنامه ریزی کرده اید، یک بسته در اندازه فعلی کودک و یک بسته در اندازه بزرگ تر دردسترس داشته باشید.
-درصورت استفاده از پوشک پارچه ای، از هر اندازه سه یا چهار یا دو جین لازم دارید.
-برای پوشش روی پوشک پارچه ای، سه تا شش عدد شورت لاستیکی یا پوشک گره دار لازم دارید.
-پیش از استفاده از دستمال های مرطوب مخصوص نظافت، در ماه اول تولد نوزاد از دستمال پارچه ای برای نظافت استفاده کنید.در این دوران توجه به بهداشت ناحیه تناسلی کودک، بهویژه هنگام نظافت نوزاد پسر یا دختر، اهمیت زیادی دارد تا از التهاب و عفونت جلوگیری شود.
-باتوجه به نوع پوشک مورد استفاده، سطلی برای پوشک های آلوده تهیه کنید.
-زیرانداز های متفاوتی برای مواقع مختلف تعویض پوشک تهیه کنید: زیراندازی برای میز تعویض پوشک (درصورتی که در اختیار دارید)، یکی هم برای هنگام مسافرت و یک زیرانداز بزرگ و ضد آب برای موقع لخت بودن کودک.
-به تناوب از دو ملافه برای زیرانداز استفاده کنید (یکی برای روی زیرانداز و دیگری درصورت لزوم).
-توجه داشته باشید که سطح تعویض پوشک (میز تعویض یا هر سطح ارتفاع دار دیگر) دارای ارتفاع کافی باشد تا هنگام خم شدن برای تعویض پوشک به کمر درد دچار نشوید.
-برای درمان سوختگی ادراری پوشک و کهیر، کرم یا پماد دردسترس داشته باشید تا درصورت نیاز، از آن استفاده کنید.
-تشکچه فلانل ضدآب یا تشکچه های یک بار مصرف تخت نوزاد تهیه کنید. در اختیار داشتن آن ها، هم درحال حاضر و هم در آینده، برای جابهجایی از تخت نوزاد به تخت عادی، مفید است.
-علاوه بر همه این ها، خوش خلقی و شوخ طبعی خود را حفظ کنید.
نکات مهم برای تعویض نوزاد بدون پوشک
گاهی پیش میآید که لازم است کودک برای مدتی کوتاه بدون پوشک باشد تا پوست او تنفس کند و از تحریک یا سوختگی ناشی از پوشک جلوگیری شود. در این شرایط رعایت نکات زیر اهمیت ویژهای دارد:
-
یک زیرانداز ضدآب یا حوله تمیز روی سطح تعویض قرار دهید تا محل کاملاً محافظت شود.
-
هنگام تعویض نوزاد بدون پوشک حواس کودک را با اسباببازی، آواز یا شکلک پرت کنید تا از حرکت بیش از حد جلوگیری شود.
-
نواحی حساس پوست کودک را با آب ولرم و حوله نرم به آرامی پاک کنید و پس از تمیز کردن کاملاً خشک کنید.
-
اگر نوزاد پسر است، برای پیشگیری از پاشیدن ادرار، یک پوشک یا پارچه کوچک روی آلت او قرار دهید.
-
پس از پایان کار، نوزاد را سریع پوشک کنید تا نواحی حساس پوست بیش از حد در معرض تماس با هوا و احتمال تحریک نباشند.
راهنمایی های خوب برای پوشک کردن نوزاد
در زیر راهکار هایی برای بهتر گذراندن زمان پوشک کردن بچه آورده شده است:
-ابتدا و مهم تر از همه چیز، تمام لوازم و وسایل خود را از قبل از باز کردن پوشک آلوده آماده کنید. این کار به شما آرامش بیش تری می دهد.
-اگر میز تعویض پوشک بند نگه دارنده نوزاد دارد، هنگام بستن آن و به منظور اجتناب از نیشگون گرفته شدن پوست لطیف نوزاد، دست خود را بین شکم کودک و گیره بند قرار دهید.
-سرعت اهمیت زیادی دارد؛ هرچه سریع تر بتوانید پوشک و لباس بچه را عوض کنید، هر دو خوشحال تر خواهید بود.
-دقت نیز اهمیت زیادی دارد؛ اگر پوشک پیش از بستن، درست تنظیم نشده باشد، احتمالاً نشت خواهد کرد.
-ساییدگی پوست نوزاد توسط پوشک را بلافاصله درمان کنید. اجازه ندهید از کنترل خارج شود.
-هنگام تعویض نوزاد بدون پوشک، یک پوشک پارچه ای اضافی زیر پای او قرار دهید.
-چنانچه نوزاد پرچنب و جوشی دارید، از میز تعویض پوشک صرف نظر و در سریع پوشک کردن بچه مهارت پیدا کنید.
-چند اسباب بازی معین را در جعبه ای نزدیک میز تعویض پوشک قرار دهید و فقط درموقع تعویض پوشک اجازه دهید نوزاد آن ها را مشاهده کند.
-همیشه چند پوشک یک سایز بزرگ تر از سایزی که استفاده می کنید در اختیار داشته باشید. به نظر می رسد پوشک یک شبه بسیار کوچک می شود و پوشک های بسیار کوچک به سرعت از محل نوار چسب می ترکند.
-در خارج از منزل، یک پوشک پارچه ای یا تشکچه فلانل ضدآب را به عنوان زیرانداز برای تعویض پوشک به کار ببرید. زیرانداز های قشنگ کوچولوی تعویض پوشک همراه بسته بندی های پوشک به قدری ضدآب هستند که درصورت ادرار کردن نوزاد، آب از آن ها سرازیر می شود و مبل صندلی یا دامن شما را آلوده می سازد.
-دستمال کاغذی رولی آشپزخانه با کیفیت مطلوب که با آب مرطوب شده است، جایگزین مناسبی برای دستمال های مرطوب پاک کننده به شمار می آید.
-یک پوشک پارچه ای را به چهار مربع کوچک تر تقسیم کنید و هر یک را بهعنوان لایه کمکی در شب به کار ببرید (چه برای پوشک پارچه ای و پوشک های یک بار مصرف).
اهمیت آموزش پوشک کردن بچه
پوشک کردن بچه یکی از مهارتهای اساسی و حیاتی برای والدین است که در هفتهها و ماههای اول تولد نوزاد اهمیت ویژهای دارد. دانستن روش صحیح تعویض پوشک نه تنها باعث راحتی و آرامش نوزاد میشود، بلکه از بروز التهاب، سوختگی ادراری و عفونتهای پوستی جلوگیری میکند.
با یادگیری روش صحیح، والدین میتوانند پوشک کردن بچه را به تجربهای آرام و کماسترس تبدیل کنند. آماده کردن تمام وسایل لازم پیش از شروع، استفاده از حرکت درست هنگام تمیز کردن و توجه به تفاوتهای جنسیتی نوزاد (دختر و پسر) باعث میشود فرآیند تعویض پوشک سریعتر، ایمنتر و مؤثرتر انجام شود.
علاوه بر جنبه بهداشتی، آموزش پوشک بچه نقش مهمی در ایجاد ارتباط و تعامل والدین با نوزاد دارد. هنگام تعویض پوشک میتوان نوزاد را سرگرم کرد، با او صحبت کرد یا آواز خواند تا حس امنیت و آرامش بیشتری تجربه کند. رعایت نکات صحیح و تمرین مداوم پوشک کردن بچه باعث میشود والدین اعتماد به نفس بیشتری در مراقبت از کودک پیدا کنند و فرآیند تعویض پوشک به تجربهای مثبت تبدیل شود.
آموزش پوشک کردن نوزاد در ابتدا ممکن است کمی دشوار به نظر برسد، اما با تمرین و رعایت نکات بهداشتی، این کار تبدیل به یک مهارت ساده و روزمره میشود.
اهمیت آموزش پوشک بچه فقط به سلامت نوزاد محدود نمیشود؛ بلکه باعث کاهش استرس والدین، پیشگیری از مشکلات پوستی و ایجاد حس آرامش و خوشایندی در مراقبت روزانه میشود. والدینی که این مهارت را به خوبی فرا میگیرند، نه تنها کودکی سالمتر و شادابتر خواهند داشت، بلکه تجربه والدگری آنها نیز به مراتب لذتبخشتر خواهد شد.
سوالات متداول:
1- بهترین زمان برای تعویض پوشک نوزاد چه موقع است؟
معمولاً هر ۲ تا ۳ ساعت یکبار یا بلافاصله پس از دفع، باید پوشک نوزاد تعویض شود. باقی ماندن رطوبت یا مدفوع باعث تحریک پوست و ایجاد سوختگی پوشک میشود. همچنین بهتر است قبل و بعد از خواب نوزاد پوشک او بررسی شود تا در آرامش بیشتری بخوابد.
2- چه روشی برای تمیز کردن نوزاد هنگام تعویض پوشک بهتر است؟
بهتر است از آب ولرم و دستمال نخی نرم استفاده شود. دستمال مرطوب مخصوص نوزاد هم میتواند مناسب باشد، اما باید بدون الکل و عطر باشد. همیشه تمیز کردن از جلو به عقب انجام شود تا خطر انتقال باکتری به دستگاه ادراری کاهش یابد.