مرکز اوتیسم تهران در زمینه ارائه خدمات گفتاردرمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. پس از تشخیص اوتیسم در کودکان توسط دکتر اوتیسم روند درمان کودکان اوتیسم توسط تیم تخصصی دکتر صابر طراحی می گردد. درمان های مختلف شامل سنسوری روم، تقویت مهارت های شنیداری، تقویت دقت بینایی، ماساژ درمانی و گفتاردرمانی تخصصی اوتیسم می باشد که به صورت تیمی جهت درمان این کودکان ارائه می شود. یکی از تکنیک های مورد استفاده در گفتاردرمانی اوتیسم، گفتاردرمانی اوتیسم پیشرفته می باشد که با استفاده از روش داستان گویی و بر پایه تئوری ذهن طراحی و اجرا می گردد. این روش موجب بهبهود مهارت های ارتباطی در کنار مهارت های گفتار و زبان در کودکان می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
قصه گویی در گفتاردرمانی اوتیسم پیشرفته یا های فانکشن
متخصصین گفتاردرمانی بیان می کنند که داستانگویی برای کودکان اوتیسمی با عملکرد بالا و همچنین ناتوانیهای یادگیری دیگر مناسبتر هستند. گفتاردرمانان و کاردرمانان داستانهای اجتماعی را به کار بردند تا مهارت راهحلهای تعارض میان فردی کودکان مبتلا به ناتوانیهای یادگیری را افزایش دهند . آنها را برای بهبود رفتارهای مربوط به وظایف کودکان اختلال زبانی استفاده کردند. در چهارچوب TEACCH، همچنین آنها را برای کودکان اوتیسمی با عملکرد پایین هم استفاده کردند. اسکاتن و همکاران استدلال کردند افرادی که داستانهای اجتماعی را میتوانند به بهترین روش به کار برند هنوز به صورت کامل مشخص نشدهاند. هرچند، استفاده از تصاویر به کودکان اتیستیک کمک میکند که به صورت مثبت به نشانههای بصری واکنش نشان دهند.
گری (۱۹۹۴) گزارش کرد که داستانهای اجتماعی میتوانند برای تکمیل اهداف زیر استفاده شوند:
توصیف یک موقعیت با ایجاد نشانههای واضح همزمان برای رفتار مناسب کودک و واکنش با روشی دوستانه؛
شخصی سازی و فردی سازی آموزش مهارتهای اجتماعی؛
آموزش امور عادی انطباقی به کودک و حمایت از تلاش او برای تغییر رفتارهای معین؛
آموزش رفتارهای معین در یک محیط اجتماعی واقعی طوری که کودک به راحتی بتواند آنها را تعمیم دهد؛
کمک به کودکی که با رفتارهای مشکلساز گوناگون مواجه است، مثل تجاوز، وسواس در حفظ امور عادی، استرس و خشم.
تونی اتوود (1۹۹۸) گزارش کرد که داستانهای اجتماعی در کمک به کودک اتیستیک خیلی موثر هستند برای اینکه درک کند چگونه باید به موقعیتهای معین واکنش نشان دهد و مشخص کند از چه رفتارهایی باید پرهیز کند.
روی (۱۹۹۹) تاثیر داستانهای اجتماعی روی کودک کودک سه ساله اتیسمی با عملکرد بالا را مطالعه کرد که با مشکلات زیادی در تعامل و ارتباطات اجتماعی مواجه بود. محرکهای بصری او را مضطرب میکند، در حالیکه او با تنفر به صداهای خاص واکنش نشان میدهد و اطلاع میدهد که محرکهای شنیداری معین باعث درد در گوشهایش میشود. روی (۱۹۹۹) این شیوه را دنبال کرد تا اطلاعاتی درباره کودکان مورد بحث جمعآوری کند: او موقعیت اجتماعی را شناسایی و مشکلی را مطرح میکرد و از کارکنان در حال آموزش میخواست تا شرایط را که کودک احساس نگرانی میکند و به درستی عمل نمیکند؛ تعریف کنند؛ برای مثال او از رفتن به کافه تریا و غذا خوردن با دوستاناش امتناع میکند.
1. او با کارکنان مصاحبه کرد تا ماهیت مشکل، پاسخ دقیق کودک و فراوانی با واکنشاش را کشف و بررسی کنند. او دریافت که کودک فریاد میزند برای آنکه همسالاناش منزجر کننده و شلوغ بودند و با همکاری که سعی میکرده او را به کافه تریا ببرد درگیر شد. همه کودکان تحت تاثیر این رفتار قرار گرفتند و این همکار میخواست او را ساکت کند.
2. مرحله بعدی باید از معلمان میخواست استراتژیهایشان را که در گذشته اجرا میکردند تا این مسئله را حل کنند را خلاصه کنند.
3. بعد او رفتار کودک اتیستیک را مشاهده کرد و از جزئیات رویداد که در مدت وقت ناهار روی داده یادداشت برداری کرد.
4. در پایان، از کودک خواست توضیح دهد وقت ناهار چه احساسی داشته است. پرسیدن عقیده و نظر کودک خیلی مهم است، اگر او قادر به ارتباط به طور موثری باشد. اگر او نتواند صحبت کند، پس میتوان از او خواست موقعیت مشکل ساز را نقاشی کند.
روی (۱۹۹۹) یک داستان اجتماعی با عنوان وقت ناهار نوشت تا به کودک در مقابله با این موقعیت کمک کند. کارکنان آموزشی داستان را برای او قبل از اینکه برای ناهار برود میخوانند. اولین تغییر در رفتارش درست بعد از بخش معرفی مشاهده میشود زمانی که او بسته ناهارش را میگیرد، به سمت کافه تریا قدم بر میدارد، کنار میز مینشیند و ناهارش را میخورد. او تحت نظارت دائمی به مدت تقریباً ۱۲ هفته در زمان ناهار بود و همه نظرات مثبتی درباره بهبود رفتارش دادند. گری (۱۹۹۴) عقیده داشت که داستانهای اجتماعی موفق هستند چون آنها بصری هستند، اطلاعات دقیقی ارائه میکنند، رفتارهای مورد انتظار را توصیف میکنند و اهمیت اجتماع را به منظور حداکثر یادگیری از بین میبرند.
داستان اجتماعی طرحهای شناختی را ساده و کاربردی میکند و کودک را برای هر موقعیت اجتماعی راهنمایی میکند و بر اساس اطلاعات موجودش است. داستان سعی در گسترش این پایه اطلاعات میکند طوری که کودک میتواند با طرحهای شناختی بیشتری موسوم به راههای جدید واکنش سازگار شود. همچنین شما میتوانید داستان اجتماعی را به منظور ایجاد یک طرح شناختی جدید بکار برید، طوری که کودک بفهمد چگونه در موقعیت جدید واکنش نشان دهد.
سیمسون (۱۹۹۳) ذکر کرد که داستانهای اجتماعی به صورت موفقیت آمیزی استفاده شدند تا تغییرات و امور عادی جدید در خانه و مدرسه را ایجاد کنند، دلایل رفتارهای افراد دیگر را توضیح دهند یا مهارتهای اجتماعی و تحصیلی جدید را آموزش دهند. اگر چه، برخی کودکان فورا سناریوها را دنبال میکنند، بقیه کودکان فقط بعد از مقدمه امتیازات انگیزههای اضافی واکنش نشان میدهند. داستانهای اجتماعی میتوانند به کودکان آموزش دهند چگونه تن صدایشان را کنترل کنند در حالیکه با هم و بچههای دیگر آواز میخوانند؛ اسباب بازیاش را به دیگران بدهد؛ امور عادی جدید را یاد بگیرد و بصورت مناسبی به تغییرات امور عادیشان واکنش نشان دهد؛ مهارتهای بازیاش را گسترش دهد؛ بر مشکلات رفتارهای هنگام خواب غلبه کند؛ مهارتهای ارتباطی را بهبود دهد؛ رفتارهای مثبت را افزایش و رفتارهای منفی را در کلاس یا مدرسه کاهش دهد؛ و رفتارهای مستقل در رویداد های جدید را گسترش دهد. بعلاوه، اسمیت (۲۰۰۱) نشان داد که داستانهای اجتماعی میتوانند برای آموزش مدیریت رفتار جنسی نامناسب و همچنین رفتار پرخطر استفاده شوند و عدم فعالیت بدنی را بررسی کنند. تیمن و گلدشتاین (۲۰۰۱) تاثیرات متن کتبی و نشانههای بصری روی تعاملات اجتماعی پنج کودک اوتیسمی و نارساییهای اجتماعی بین سنین ۶ تا ۱۲ سال را مطالعه کردند. آنها همچنین دو همسال در حال رشد معمولی را به عنوان شریک اجتماعی هر دو کودک اوتیستیک در نظر گرفتند تا پنج مثلث را شکل دهند. اقدام درمانی دو بار در هفته انجام میشد و ۱۰ دقیقه آموزش سیستماتیک با استفاده از محرکهای بصری، 10 دقیقه تعاملات اجتماعی و ۱۰ دقیقه بازخورد از طریق ویدئو میشد. آنها دریافتند که مهارتهای اجتماعی کودکان اوتیسمی افزایش پیدا کرد و به محیطهای دیگر تعمیم داده شد. بنابراین، مقتضی است دستورات بصری برای راهنمایی رشد زبان اجتماعی کودکان اوتیسمی استفاده شود که با همسالان در حال رشد معمولی برای مثال در یک محیط فراگیر تعامل دارند، در نهایت برونل (۲۰۰۲) تاثیرپذیری داستانهای اجتماعی را بررسی کرد که به عنوان غزلیات آوازی استفاده شده است و با موسیقی همراه شده و نتیجهگیری میکند که آنها به اندازه داستانهای اجتماعی موثر هستند و باید شکل کتاب بگیرند. این مسئله میتواند با مشاهداتی توضیح داده شود که کودکان اتیستیک به صورت مثبت به موسیقی پاسخ میدهند.
بیشتر مطالعات که تاثیرپذیری داستانهای اجتماعی را بررسی کردهاند تغییرات مثبتی در رفتار را ثبت کردهاند. کالین (۲۰۰۲) گزارش کرد که داستانهای اجتماعی در کاهش شدت بدخلقی و سطح نگرانی تجربه شده توسط شرکای مطالعهاش موثر بوده است. برای رسیدن به نتایج دلخواه، داستانی برای هر کودک نوشته شد و دوبار در روز به مدت دو هفته خوانده شد.
گفتاردرمانی پیشرفته برای کودکان اوتیسم
فینبرگ (۲۰۰۲) ادعا کرد که داستانهای اجتماعی چهار رفتار اجتماعی دلخواه را افزایش میدهند: رفتارهای احوالپرسی؛ درخواست مشارکت در فعالیتهای بازی؛ درخواست اولویت بازی بچه دیگر و انتخاب بچه دیگر به عنوان شریک بازی.
دیگر محققان مطالعهای با هدف کاهش خلق و خوی بد اجرا کردند که یک دختر اتیسمی تجربه کرده بود رفتار این دختر صبح و در مورد ناهار مورد مطالعه قرار گرفت. این بدخلقی با عبارات کلامی نامناسب و دراز کشیدن روی زمین همراه بود. رفتار کودک بهبود پیدا کرد و بعد از پایان اقدام درمانی مثبتتر باقی ماند. مخصوصاً، به گفته نوریز و داتیلو (۱۹۹۹)، دختربچه کنترل نشد و در هنگام خوردن رفتارش بهبود پیدا نکرد، اما رفتار منفیاش ۵۰ درصد کاهش پیدا کرد. حقیقتی که او آواز خواندن با صدای بلند یا صحبت کردن با خودش را متوقف کرد شاید او را یک همبازی جذابتر کرده است.
برخلاف نتایج دلگرمکننده، من باید خاطر نشان کنم که بیشتر مطالعات تاثیرپذیری داستانهای اجتماعی، محدودیتهای روش شناختی دارند یا ساختار داستانی نادرست را بکار میبرند.
سیمسون و ریگان (۱۹۹۸) و رناوت و کارتر (۲۰۰۶) به این حقیقت توجه کردند مطالعاتی که داستانهای اجتماعی را ارزیابی کردند دقیقا آزمایش نیستند و داستانهای اجتماعی با مداخلات دیگر ترکیب میکنند. مطالعات معمولاً به طور غیر رسمی در محیط مدرسه انجام میشوند و معلم پسند هستند، طوری که آنها میتوانند تغییرات دلخواه را ایجاد کنند که به شرکت کنندگان کمک خواهد کرد به نتایج موفقیتآمیزی برسند. متخصصین تجربی میتوانند به آسانی آموزش ببینند و داستانهای اجتماعی را برای کودکان اتیستیک بنویسند و اجرا کنند.