بسیاری از فعالیت های روزمره که در یک کودک عادی به سادگی انجام می شود برای والدین کودکان با اختلال حسی دشوار و اضطراب آور است. اگرچه بعضی از کودکان حساس در فعالیتهایی مثل مسواک زدن دندانها و لباس پوشیدن مستقل میشوند، خیلی دیگر از کودکان با اختلال حسی این فعالیتهای زندگی را کاملا بیزار کننده میدانند. شانه ی خارش آور، شامپوی بد بو، خمیر دندانهای فشاری و غیره ممکن است در صبح زود برای والدینی که تلاش میکنند تا کودک را تمیز کنند و لباسش را بپوشانند و او را راهی مدرسه کنند دردسرساز می باشد. مرکز درمان اختلال پردازش حسی کودکان دکتر صابر در زمینه کاردرمانی حسی و گفتاردرمانی حسی کودکان به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. امکانات مرکز نظیر اتاق ماساژ، سنسنوری روم، اتاق تعدیل مهارت های شنیداری، اتاق تاریک بینایی به یکپارچگی حسی در کودکان و بهبود مشکات حسی آنان کمک می کند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
والدین ممکن است بدانند که بردن کودکشان به سوپر مارکت در ساعت 5 بعداز ظهر بعد از یک روز پر مشغله در مدرسه و فعالیتهای بعد از مدرسه مانند صادر کردن دستوری برای شروع مصیبت است و ممکن است برای جلوگیری از این اتفاق برنامه خود را تغییر دهند.
جلوی موقعیتهای محرک دیگر را سختتر می توان گرفت. جمع کردن وسایل تعطیلات، آماده شدن برای مدرسه، و رفتن به دکتر همگی موقعیتهایی هستند که میتواند برای والدین و همچنین کودکان شدیدا چالش زا باشند.
پیشنهاداتی در روند درمان اختلال حسی کودکان
پرورش کودکان دارای چالشهای حسی، معمولا نیازمند قواعد متفاوتی نسبت به قواعدی است که والدین با آن بزرگ شده اند و یا نسبت به قواعدی که در مجلات پرورش کودکان توصیه شده است. اهداف ممکن است یکی باشد، اما سفر بزرگ کردن کودکان خوشحال، سالم، و خوش رفتار ممکن است والدین را به راههایی بکشاند که از وجود آنها هم آگاهی نداشتهاند. سر کردن با کودکان دارای مشکلات حسی نیازمند مهربانی بیشتر و نیازمند مقدار زیادی خلاقیت در حل مسائل است. در کتاب ما، بزرگ کردن کودک هوشمند از لحاظ حسی، نانسی پسکه و من، تقریبا 50 صفحه راهکار علمی برای مشکلات روزمرهی والدین و معلمان فراهم نموده ایم که ممکن است بخواهید آنها را به اشتراک بگذارید. در ادامهی این فصل شما برای سناریوهایی که والدین به احتمال زیاد نیازمند کمک در آنها هستند، روشهایی خواهید یافت.
مشابه همه ی چیزهای حسی، اصول کلی شامل ارزیابی مشکل زیربنایی، مشخص کردن این که چه تغییراتی باید و میتواند انجام شود، و افزایش ظرفیت کودک برای مواجهه با تجارب گسترده تر. بیایید کودکی را در نظر بگیریم که زمان مسواک زدن خیلی آشفته میشود. بپرسید:
- تقاضاهای حسی که کودک توان تحمل آنها را ندارد کداماند؟ ضروری است که تکالیف یا تجارب مشکل ساز را تجزیه و تحلیل کنید و آنها را به اجزای حسی شان بشکنید. آیا مسواک لثههای کودک را آزار میدهد؟ آیا مشکل، بود یا طعم خمیر دندان است؟ آیا کودک از حس تهوع به علت کف، میترسد؟
اگر توانستید مشخص کنید که کدام جنبهی حسی، مشکل ساز است، آیا آن، چیزی است که می توانید تغییرش دهید؟ یا اینکه کودک باید یاد بگیرد که با آن کنار بیاید؟
- در مورد زمینهی محیط چطور؟ آیا حمام، مساعد مسواک زدن این کودک هست؟ آیا نور فلوروسنت، بیش از اندازه پر نور یا بیش از اندازه چشمک زن است؟ آیا حمام کاشی شده، صدا را بیش از اندازه تکرار میکند؟ آیا اضافه کردن مواد جذب کنندهی صدا مفید است؟ مثل پردهی دوش که از جنس پارچهای تری هستند، حوله های پشمی، و یک قالیچه روی کف حمام. آیا کودک در یک اتاق دیگر بهتر مسواک میزند؟ در مورد محیط، چه مواردی را میتوان تغییر داد؟ و یا اینکه این موقعیتی است که کودک باید یاد بگیرد با آن کنار بیاید؟
- آیا کودک احساس امنیت میکند؟ آیا ایستادن روی یک چهارپایه حین مسواک زدن کنار سینک، باعث می شود کودک احساس معلق بودن یا نا امنی میکند؟ آیا کودک در وضعیت نشسته بهتر مسواک میزند؟
چه میتوان کرد تا کودک از لحاظ فیزیکی و عاطفی، احساس امنیت کند؟
- چطور میتوان کودک را برای انجام فعالیت، بهتر آماده کرد؟ آیا فعالیت حسی آماده کنندهای وجود دارد که به کودک کمک کند؟ مثل یک ماساژ سریع و محکم، قبل از مسواک زدن. آیا این به کودک کمک میکند که مراحل مسواک زدن به صورت کلامی یا نوشتاری یا تصویری جز به جز شرح داده شود؟ آیا او از آن دسته بچه هاست که اگر یک ویدیو یا کتاب در مورد مسواک زدن ببیند یا بخواند، بهتر مسواک میزند؟
مهارت حل مساله در این موقعیتها، در روند اینکه والدین با مشکلات زیربنایی سازگار میشود، آسان تر میگردد و والدین روشهایی که بهترین نتیجه را میدهند تشخیص میدهد.
شست و شوی صورت
برای کودکانی که حساسیت لمسی دارند، شستن صورت میتواند وحشتناک باشد. میتوانید تکنیکهای زیر را امتحان کنید:
- انواع مختلف شست و شو دهندههای صورت را امتحان کنید تا یکی که بو و حس خوبی دارد را پیدا کنید. مثلا کودکی ممکن است به حس حباب صابون روی پوست اعتراض کند و یک شست و شو دهندهی بدون کف ترجیح دهد. بگذارید کودک شست و شو دهندههای مختلف را بو کند و مورد علاقهی خود را انتخاب کند. به خاطر داشته باشید که صابونهای قالبی، فومها، مایع های شست و شو، و شیرهای شست و شو همگی تجربهی لمسی و بوی متفاوتی دارند و ممکن است کمی آزمون و خطا نیاز باشد تا نوع مورد نظر انتخاب شود.
- بیش تر انسانهای حساس، با لمس عمقی راحت ترند تا لمس سطحی، به علاوه میخواهند روی اتفاقی که دارد روی بدنشان میافتد احساس کنترل داشته باشند. به کودک بیاموزید که دستهایش را خیس و صابونی کند و سپس از حرکات چرخشی محکم استفاده کند- بیشتر شبیه ماساژ باشد تا چیزی که ما به عنوان شستن صورت میشناسیم. کودک میتواند ترتیب مورد علاقهی خود را انتخاب کند، مثلا شروع از چانه، سپس گونهی راست، و آن گاه پیشانی. اگر کودک خیلی کوچک است یا نمیتواند خودش صورتش را بشوید، والدین میتوانند در حالی که مراحل کارشان را شرح میدهند، صورت کودک را بشویند.
- برخی آدمها شست و شو با لیف یا اسکاج را به شست و شو با انگشتانشان ترجیح میدهند. برای یافتن بافت مطلوب بافتهای مختلف را امتحان کنید.
- اغلب کودکان شستن صورت با پرتاب کردن آب به صورت در حالی که چشمها محکم بسته نگه داشته شده اند، را به سختی تحمل میکنند. اولا، دماهای مختلف را امتحان کنید؛ کودک ممکن است آبی که کمی خنک تر یا گرم تر از دمایی که والدین فکر میکنند دمای مناسب است را ترجیح دهند. ممکن است شمردن دفعات پاشیدن آب به صورت، قبل از کشیدن دست روی صورت مفید باشد. معمولا 6 تا 10 بار. کودک ممکن ترجیح دهد که در حالی که به آینه نگاه میکند با یک لیف خیس به دقت باقی ماندههای مادهی شست و شو دهنده را پاک کند.