حافظه به ما اجازه نگهداری و به یادآوری اطلاعات را در تمام ابعاد زندگی روزمره می دهد. توجه برای توجه کردن به اطلاعات و انتخاب آن چیزی که در حافظه ما ذخیره شده است ضروری می باشد. مرکز توانبخشی کودکان دکتر صابر در زمینه تقویت حافظه کودکان توسط تمرینات متنوع کاردرمانی حافظه و گفتاردرمانی تخصصی مرکز برای کودکان با مشکلات حافظه فعالیت می نماید. بخش کاردرمانی اتاق تاریک و اتاق تقویت مهارت های شنیداری در پرورش و بهبود حافظه کودکان به صورت دقیق برنامه ریزی شده است.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
تقویت حافظه کودکان
فرایندهای اصلی همراه با عملکرد حافظه عبارتند از:
- توجه: اطلاعاتی که بایستی به خاطر آورده شود
- رمزگذاری: اطلاعات حسی که برای ذخیره‌سازی به اطلاعات معنی‌دار تبدیل می شوند.
- تثبیت: مرور و تمرین اطلاعات به منظور بالا بردن قدرت حافظه
- بازیابی: دستیابی به اطلاعات از طریق بازشناخت یا به یاد آوری.
سیستم های حافظه
حافظه حسی ( ثبت حسی) : به ما اجازه می‌دهد که به اطلاعات مرتبط توجه کنیم و آنها را به سیستم‌های حافظ های کوتاه و بلند مدت خود انتقال دهیم. اگر این اطلاعات مورد استفاده قرار نگیرند،این اطلاعات از بین میروند.
حافظه کاری ( کوتاه مدت): یک مخزن موقتی از اطلاعات که به مدت طولانی برای ما به منظور استفاده کردن از آن نگهداری می شود. مثلاً یک شماره تلفن هنگامی که آن را در دفترچه تلفن جستجو می کنیم. حافظه ی حسی جدید با حافظه ذخیره شده بلند مدت به منظور دستکاری کردن و استفاده کردن از اطلاعات در یک روش معنی دار عمل می کند. اگر اطلاعات جدید به عنوان حافظه بلند مدت ذخیره سازی شود،آن نیاز به تثبیت و ذخیره سازی در یکی از سیستم‌های حافظ های بلندمدت دارد.
حافظه بلند مدت: اطلاعات در انواع مختلفی از سیستم‌های حافظه‌ای بلندمدت پردازش شده و ذخیره سازی می شود:
حافظه معنایی: دانش و حقیقت ها
حافظه رویدادی: فعالیت ها و حادثه های گذشته
حافظه آینده‌ای: به خاطر آوردن به منظور انجام دادن در آینده
حافظه رویه ای ( Procedural ) : حرکت یاد گرفته شده،فرایندهای زبانی و شناختی
حافظه معنایی، رویدادی و آینده ای به عنوان حافظه آشکارا یا حافظه اخباری در نظر گرفته می شود و حافظه رویه ای تحت عنوان حافظه پنهان یا غیر اخباری در نظر گرفته می‌شود. مشکلات می‌تواند در هر یک از سیستم‌های حافظه اتفاق بیفتد و توانایی برای شکل دادن حافظه های جدید ( آمنزی انتروگرید) یا دسترسی به حافظه های ذخیره شده ( آمنزی رتروگرید) را تحت تاثیر قرار دهد.
کاردرمانی حافظه
کاردرمانگران حافظه علاقه مند به بررسی تاثیر مشکلات حافظه بر روی اجرای کاری فرد هستند. ارزیابی در هر مرحله از بهبودی شامل یک آنالیز با جزئیات از حافظه در هنگام آسیب به مهارت عملکردی و تاثیر آن بر روی توانایی بیمار برای درگیر شدن در مشغولیت های انتخابی می باشد. کاردرمانگران تنوعی از ارزیابی‌های مشاهده‌ای، رفتاری و استاندارد شده را به منظور تعیین نوع و وسعت آسیب به حافظه و نحوه تاثیر آن بر توانایی شخص در عملکرد زندگی روزانه مورد استفاده قرار می‌دهند.
مشاهده عملکرد در تنوعی از وظایف می تواند برای تعیین کردن جایی که عملکرد ( اجرا) محدود شده و طرح‌ریزی برنامه‌های مداخله‌ای کمک کند. مشاهده یک شخص در حال انجام خرید یا گفت و گو درباره رویدادهای روز می تواند بخش های سخت کار و جایی را که پردازش اطلاعات حافظه ممکن است در هم شکسته شود،نشان دهد.
در نظر گرفتن تاثیر محیط در طول ارزیابی مهم است همانطوری که افراد اغلب نشانه‌هایی را به عنوان تسهیل در حافظه خود استفاده می‌کنند و ممکن است در محیط‌های غیر آشنا مشکلات بیشتری را داشته باشند.
ارزیابی های استاندارد حافظه مثل ( Rivermd Behavioral memory ) و ( Chessinyton OT Neurological assessment Battery ) می‌تواند برای برقراری یک خط پایه از اجرا استفاده شود،اما بایستی برای تعیین وسعت مشکل بیماران با ارزیابی های مشاهده ای ترکیب شود.
مداخله کاردرمانی بهبود حافظه
مداخله کادرمانی بهبود حافظه بایستی فردی، هدف دار و شامل حمایت های روانی زیستی و عاطفی باشد. یک رویکرد بازآموزی ( درمانی) ضمن اینکه برای افراد با مشکلات خفیف استفاده می شود دارای اثرات محدودی برای افراد با مشکلات شدید حافظه می باشد. استفاده از رویکردهای تطابقی ( جبرانی/ عملکردی) و وسایل کمکی در داخل زمینه فعالیت های عملکردی منجر به موقعیت‌های بیشتری خواهد شد.
ترکیبی از رویکردها توصیه می‌شود و این رویکرد تا بایستی بر طبق جایی از پردازش اطلاعات حافظه که مختل می‌شود انتخاب شود.
اگر توجه مختل شود استفاده کنید از:
- استراتژی های درمانی توجه
- تطابقات محیطی: به حداقل رساندن عوامل پرت کننده حواس، ساده سازی و سازماندهی فضای کار.
اگر رمزگذاری مختل شود، اطلاعات معنی دارتری را فراهم کنید،به یاد گیری های قبلی پیوند بدهید یا اطلاعات را با هم تقطیع کنید.
- تسهیلات و استراتژی های داخلی،برای مثال استفاده از تصور بینایی.
اگر بیمار ناتوان به ذخیره سازی اطلاعات است استفاده کنید از:
- استراتژی های خارجی مثلاً نوشتن و تسهیلات کلامی
- کمک های جبرانی مثلاً صفحه های الکترونیکی،دفتر خاطرات روزانه،کتاب یادداشت،تقویم و کامپیوتر ها
اگر بیمار به منظور حفظ اطلاعات در مرحله ذخیره‌سازی تقلا می کند از طریق مرور و تمرین بر روی تثبیت کار کنید.
- یادگیری بدون خطا در تمرین وظایف به منظور به حداقل رساندن خطا ها و افزایش یادگیری.
اگر بیمار سندروم نوک زبان دارد و در به یاد آوردن اطلاعات دچار مشکل می باشد،نشانه ها و تسهیلات درجه‌بندی شده را به منظور یادآوری موفقیت‌آمیز برای تسهیل حافظه ارائه دهید.
- حمایت از سوی خانواده،مراقبین،همکاران و دوستان به منظور اجرای استراتژی ها و فراهم آوردن تسهیلات و حمایت‌ها،صرف نظر از نوع رویکرد استفاده شده نیاز می باشد.