لکنت زبان یکی از اختلالات شایع در کودکان 3تا 5 سال می باشد. مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر با در اختیار داشتن تجهیزات پیشرفته درمان لکنت همچنین متخصصان گفتار درمانی لکنت زبان در زمینه درمان لکنت زبان در کودکان پیشرو می باشد. دکتر صابر مدرس دانشگاه شهید بهشتی با سابقه بالا در زمینه لکنت زبان کودکان در حیطه تشخیص علت لکنت و درمان لکنت زبان بدون بازگشت فعالیت می نماید. از خدمات مهم مرکز لکنت زبان گفتار درمانی در منزل برای لکنت زبان می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
بازگشت لکنت زبان کودکان و نوجوانان
بازگشت لکنت،یعنی برگشت دوباره رفتار و یا واکنشی که قبلا کاهش پیدا کرده و یا حذف شده است. متاسفانه،بازگشت لکنت زبان یکی از معمول ترین مشکلاتی است که افراد دارای لکنت با آن مواجه می شوند. و این مشکل در برنامه های درمانی که بر روی روانی کامل گفتار،متمرکز هستند،شیوع بیشتری دارد.
در برنامه درمانی لکنت زبان که در مطالب قبل توضیح داده شد، هیچگاه به دنبال روانی کامل نیستیم. زمانی که بر روی حساسیت زدایی و پذیرش لکنت زبان کار می کنیم،کودک/نوجوان یاد می‌گیرد که امکان وجود نوسانات لکنت زبان در طی زمان و موقعیت های مختلف طبیعی است. و مهمتر از همه،مراجع یاد می گیرد که بعضی از دوره‌های زمانی که با مشکلات بیشتری مواجه می‌شود به دلیل این نیست که لزوماً کار اشتباهی انجام داده است. این دوره ها ممکن است فقط بخشی از طبیعت نوسانی لکنت زبان باشد.
مسلماً زمان‌هایی ممکن است نیاز باشد تا کودک/نوجوان با لکنت زبان مجدداً برای مدیریت گفتار و یا نگرش های خود برای حفظ ارتباط موثر تر تلاش کند. اگر مراجع ای انجام تمریناتش را متوقف کند و یا در موقعیت های جدید در مورد گفتارش نگرانی بیشتری داشته باشد، ممکن است کاهش توانمندی در حفظ و روانی گفتار و یا نگرش های سالم را تجربه کند. این دوره‌های زمانی بیشتر از آن که برچسب بازگشت بگیرند،به عنوان جزر و مد ها و یا نوسانات موقعیتی لکنت در نظر گرفته می شوند. در طول زندگی فرد چنین موقعیت هایی را مرتب تجربه می کند و به مرور تطابق بهتری پیدا می کند. نکته مهم در درمان لکنت زبان بدون بازگشت تکمیل پروسه درمان و درمان همه جانبه اختلال لکنت می باشد.
درمان لکنت بدون بازگشت
ما می‌توانیم برای کودک/نوجوان با لکنت زبان و یا والدین این گونه توضیح دهیم هر زمان تجربه افت روانی گفتار و افزایش ترس از لکنت را داشتی، فرصتی است برای بازبینی مجدد و تقویت مهارتهای مدیریت لکنت و هر چه قدر این مسئله برای تو تکرار شود،مهارت تطابق تو با این مشکل بهتر می‌شود راحت‌تر می‌توانی مشکل را کنترل کنی. و در آینده برای تو مفیدتر است. یکی از این روش ها روش مشارکت اجتماعی در درمان لکنت زبان است.
درمان قطعی لکنت زبان با کمک به کودک خود درمانگر
در نهایت، بهترین راه برای انتقال و حفظ طولانی مدت دستاوردهای درمان لکنت زبان ،کمک به کودک/نوجوان در مجهز شدن به ابزارهایی است که در آینده بتواند به صورت مستقل با مشکلات مواجه شود. بنابراین ما از مراجعمان می خواهیم که:
- نیازهایش را برای بهبود توانایی های ارتباطی، در مورد ارزیابی قرار دهد
- بروندادی که دوست دارد به آن برسد را شناسایی کند.
- از بین شیوه های مختلف برای رسیدن به آن نیاز ها و رسیدن به برون داده های مورد نظرش انتخاب درستی را انجام دهد.
- شیوه هایی را که انتخاب کرده با موفقیت اجرا نماید.
به عبارت دیگر،ما از کودک/نوجوان می‌خواهیم که گفتار درمانگر خود شود. ابزارهایی که کودک/نوجوان نیاز دارد تا به اهداف خود برسد در اینجا توضیح داده شده است.شامل:
- مشاهده موقعیت فعلی (تاریخچه گیری و ارزیابی)
- انتخاب شیوه هایی برای بهبود گفتار و کاهش لکنت زبان
- توجه به باورها و احساسات مربوط به لکنت زبان
- بهبود نگرش های ارتباطی
- استفاده از سلسله مراتب و حساسیت زدایی برای دستیابی به اهداف سخت
- آموزش افرادی که در محیط قرار گرفته‌اند و هماهنگ کردن آنها با درمان لکنت زبان
- تمرین مهارت ها و احترام به ارزش تمرین کردن
- بهبود مهارتهای مشاهده خود و خود-تشویقی
- حل مسئله خلاقانه در هنگام مواجه شدن با مشکلات در مسیر درمان
همه این مفاهیم،که به صورت مناسبی در درمان قرار داده شوند، به مراجع کمک میکند تا درمانگر خود شود و بازگشت لکنت زبان را کنترل کند. زمانی می‌توان گفت انتقال و تثبیت به خوبی انجام شده است که کودک/نوجوان یاد بگیرد از خودش هم آن سوالاتی که ما از او می پرسیم را بپرسد و سپس از شیوه های حل مسئله در زمان مواجه شدن با موقعیت های جدید-که شاید در درمان به صورت مستقیم روی آنها کار نشده-استفاده کند.
تثبیت فقط یک دوره نیست،بلکه یک فرآیند مداوم است که از ابتدای درمان باید به آن پرداخته شود.
هدف از فرآیند تثبیت،حفظ دستاوردهای درمان در ابعاد مختلف و انتقال مهارتهای حل مسئله از درمانگر به مراجع است.
برای رسیدن به این هدف،درمانگر از همان ابتدای درمان،به این موارد توجه میکند. در مرکز گفتار درمانی دکتر صابر با انجام تکنیک های همراه جهت حفظ دستاورد های درمان لکنت به کودک کمک می شود به درمان قطعی لکنت زبان در خود نزدیک گردد.
نقش اختلالات اضطرابی پنهان در بازگشت لکنت زبان کودکان
یکی از عوامل کمتر شناخته‌شده در بازگشت لکنت زبان کودکان، وجود اختلالات اضطرابی پنهان است که اغلب توسط والدین نادیده گرفته می‌شود. تحقیقات نشان میدهد بیش از ۶۰ درصد کودکانی که پس از بهبودی نسبی لکنت، دچار عود این مشکل می‌شوند، از اضطراب‌های نهفته رنج می‌برند. این اضطراب‌ها می‌تواند شامل ترس از جدایی والدین، فوبیای اجتماعی، یا حتی اضطراب عملکرد در موقعیت‌هایی مانند خواندن شعر در کلاس باشد. وقتی کودک در محیطی استرس‌زا قرار می‌گیرد، مغز او به‌طور ناخودآگاه به حالت «جنگ یا گریز» رفته و هماهنگی بین سیستم تنفسی، تارهای صوتی و عضلات گفتاری مختل می‌شود. این اختلال، زمینه‌ساز تکرار هجاها، قفل شدن روی کلمات و بازگشت لکنت است.
والدین باید به نشانه‌های غیرکلامی اضطراب در کودکان توجه کنند:
علائم فیزیکی: تعریق کف دست، تپش قلب، سردردهای بدون دلیل قبل از موقعیت‌های اجتماعی.
رفتارهای اجتنابی: امتناع از حضور در جمع همسالان، ترس از پاسخ دادن به تلفن یا صحبت با غریبه‌ها.
اختلالات خواب: کابوس‌های مکرر یا صحبت کردن در خواب درباره مدرسه یا موقعیت‌های ترس‌آور.
برای پیشگیری از بازگشت لکنت ناشی از اضطراب، این راهکارها را جدی بگیرید:
۱. فضای امن عاطفی ایجاد کنید: هرگز کودک را به خاطر لکنت یا اضطرابش سرزنش نکنید. جملاتی مانند «آروم باش، عجله نکن!» می‌تواند استرس او را افزایش دهد.
۲. از روش‌های بازی‌محور استفاده کنید: بازی‌های نقش‌آفرینی مانند «مصاحبه تلویزیونی» یا «صحبت با عروسک‌ها» می‌تواند اضطراب عملکرد را کاهش دهد.
۳. حساسیت‌زدایی تدریجی: کودک را به‌طور غیرمستقیم در موقعیت‌های کم‌استرس قرار دهید. مثلاً ابتدا از او بخواهید برای اعضای خانواده شعر بخواند، سپس در جمع کوچک دوستان.
۴. درمان چندوجهی: ترکیب گفتاردرمانی با روان‌درمانیِ شناختی-رفتاری (CBT) تحت نظر متخصص، تا ۴۰ درصد احتمال عود لکنت را کاهش میدهد.
اضطراب کودکان همیشه با گریه کردن یا جیغ زدن همراه نیست! بسیاری از آنها اضطراب را درونی کرده و تنها در قالب نشانه‌هایی مانند لکنت یا مکثهای طولانی بروز می‌دهند. اگر فرزندتان پس از دوره بهبودی لکنت، ناگهان دچار مشکل گفتاری شده است، احتمالاً یک عامل استرس‌زای جدید (مانند تولد فرزند دوم، تغییر مدرسه یا مشاجرات خانوادگی) باعث فعال‌سازی چرخه معیوب اضطراب-لکنت شده است. در این شرایط، همکاری با یک روانشناس کودک و اصلاح محیط خانوادگی، اولین قدم برای شکستن این چرخه است.
سوالات متداول:
1-نقش آلرژیهای فصلی در عود لکنت چگونه است؟
التهاب سینوسها و گرفتگی بینی ناشی از آلرژی، الگوی تنفسی حین صحبت را مختل کرده و با ایجاد مکثهای غیرطبیعی، لکنت را تحریک میکند.
2-چگونه تفاوت بین لکنت موقت و بازگشت واقعی را تشخیص دهیم؟
لکنت موقت اغلب کمتر از ۶ ماه طول میکشد و با تنش عضلانی همراه نیست، اما در بازگشت واقعی، کودک علائمی مثل قفل شدن فک، پلک زدن سریع حین صحبت و اجتناب از کلمات خاص را نشان میدهد.