درست پیش از آغاز جنگ جهانی دوم محققان هلندی مقاله ای را به چاپ رساندند که در مورد افرادی بود که رفتارهای ناشی از نشانگان بیماری اوتیسم داشتند و در آن مقاله برای بار نخست از واژه نشانگان اوتیستیک به گونه ای که امروزه به کار می رود استفاده شده بود. اما چه کسی برای بار نخست از علائم نشانگان اوتیسم با شکل امروزی استفاده کرد کانر” و یا آسپرگر تا چند سال اخیر گفته می شد که کانر در سال ۱۹۴۳ با مقاله ای که در مورد تعدادی از بچه های دارای نشانه های اوتیسم منتشر کرد پیشگام اصلی بیماری اوتیسم در نظر گرفته می شود زیرا که مقاله آسپرگر یک سال بعد به طور مستقل به چاپ رسید و سال ها بعد به دنیای غیر آلمانی زبان معرفی شد. اما، فرزند آسپرگر این جریان را درست نمی داند و بر اساس شواهدی که در اختیار دارد پدرش را پیشگامی می داند که حداقل ده سال قبل از کانر،نشانگان اوتیسم را به عنوان اختلال معرفی کرده است. پروفسور مایکل راتره که از افراد مطرح در زمينه بیماری اوتیسم به شمار می رود، معتقد است که کانر پیشگام در نظر گرفته می شود، زیرا که توصیف کامل و جامعی همراه با تابلوی دقیق بالینی از تیم ارائه کرد. همین جریان در مورد نخستین فردی که با استفاده از تلسکوپ اقدام به بررسی ماه کرد نیز صادق است. تا پیش از این گالیله را به عنوان نخستین فردی معرفی می کردند که دست به چنین کاری زده است، اما بررسی ها نشان داد که یک ستاره شناس گمنام انگلیسی به اسم توماس هاریوت پیش از او این کار را کرده است. با این وجود به دشواری می توان گفت که هاریوت بیشتر از گالیله بر ادراک ما از ماه تأثیر گذاشته است، زیرا تبیین گالیله از آنچه که مشاهده کرده است و سازمان دهی مشاهداتش بسیار ارزشمند تر از آن بوده که جایگاه خود را تنها به دلیل تأخیر زمانی از دست بدهد. چنین همزمانی ای در ارائه نظریه تکامل نیز بین چارلز داروین و الفرد والاس فردی که به شکلی کاملا مستقل باورهای مشابه با نظریه داروین را طی نامه ای برای خود داروین فرستاده بود نیز وجود دارد. این کار باعث شد که داروين تردید و دودلی مربوط به ارائه نظریه اش را کنار گذاشته و آن را زودتر از زمانی که قرار بود انتشار دهد. با علم و اطلاع از این موضوع هنوز چالز داروین به دلیل تبیین روشن و مشخصی که از نظریه تکامل ارائه کرده است به عنوان پیشگام این نظریه شناخته می شود اما در کنار نام وی به آلفرد والاس نیز اشاره می شود.
مطالعات بعدی نشانگان اوتیسم را به صورت طیفی از علائم مطرح می کند که در افراد مختلف متفاوت است برای مثال افرادی با نشانه هایی نظیر مشکلات ارتباطی و اختلالات کلامی وجود دارند که علائمی از اختلالات شناختی دیگر را از خود نشان نمی دهند و در بیماری اوتیسم خفیف یا آسپرگر قرار می گیرند. این طبقه بندی باعث می شود که اوتیسم از مقوله ناتوانی های یادگیری خارج شده و به عنوان اختلالی متفاوت مورد توجه قرار گیرد. زیرا تا پیش از آن افراد دارای نشانگان اوتیسم را به عنوان کسانی که می توانند دارای عملکرد هوشی عادی باشد مورد بررسی قرار نمی دادند. امروز باور این امر برای ما آسان است که افرادی دارای نشانگان اوتیسم می توانند افرادی با هوش متوسط و یا حتی بالاتر از حد معمول باشند. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر به بررسی و درمان کودکان اوتیسم توسط بهترین دکتر اوتیسم به صورت تخصصی می پردازد.
نشانه های اصلی اوتیسم کودکان
نخستین نشانه های اوتیسم در نوزادی نیز ممکن است بروز کند بنابر این والدین باید با نشانه های اصلی اوتیسم آشنا باشند ، چون اولین کسانی هستند که متوجه تفاوت های موردی فرزندشان با دیگر فرزندان می شوند. واضح است که تشخیص این تفاوت بعضا” سخت و تخصصی است و نیاز به بررسی و تشخیص توسط دکتر صابر دارد ، زیرا بعضی از نشانهها ی اوتیسم در نوزادان میتواند در کودکانی که چنین مشکلی ندارند هم مشاهده شود، به همین جهت معاینه و تشخیص یک دکتر اوتیسم متبحر در این مورد بسیار حیاتی است. برای حصول بهترین نتیجه برای درمان کودکان مبتلا به اوتیسم باید تشخیص و درمان اوتیسم را زودتر شروع کرد ، پس اگر با مشاهده هر یک از نشانه های اصلی اوتیسم ،راجع به رشد فرزندتان نگران شدید، در اسرع وقت با مرکز جامع توانبخشی دکتر صابر مشورت کنید. تشخیص اوتیسم در بزرگسالان می تواند دشوار و چالش برانگیز باشد . ولی اگر با مشاهده نشانه های اوتیسم در بزرگسالان که در ادامه برای شما بیان می کنیم ، دچار شک و تردید در تشخیص اوتیسم یک فرد بزرگسال هستید این مطلب میتواند تا اندازه ایی به شما در این موضوع کمک کار باشد.
نشانههای اصلی اوتیسم در تعاملات اجتماعی و ارتباطی
اختلال طیف اوتیسم (ASD) اغلب با چالشهای مشخص در تعاملات اجتماعی و مهارتهای ارتباطی همراه است. این افراد ممکن است در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران، درک نشانههای اجتماعی یا توسعه روابط دوستانه دچار مشکل شوند. به گفته دکتر صابر، متخصص اختلالات عصبی-رشدی، این مشکلات میتوانند از دوران کودکی ظاهر شوند و در صورت عدم تشخیص بهموقع، تأثیر قابل توجهی بر زندگی فردی و اجتماعی فرد بگذارند.
از جمله نشانههای شایع در این حوزه میتوان به اجتناب از تماس چشمی، دشواری در شروع یا حفظ مکالمه و عدم درک احساسات دیگران اشاره کرد. برخی کودکان اوتیستیک ممکن است دیرتر از همسالان خود صحبت کنند یا از زبان به شیوهای غیرمعمول (مانند تکرار کلمات یا جملات) استفاده کنند. با این حال، دکتر صابر خاطرنشان میکند که هر فرد اوتیستیک منحصربهفرد است و شدت این نشانهها میتواند بسیار متفاوت باشد.
شناخت این علائم و مداخله زودهنگام از طریق گفتاردرمانی، کاردرمانی و آموزش مهارتهای اجتماعی میتواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اوتیسم کمک شایانی کند. اگرچه چالشهای ارتباطی ممکن است ادامهدار باشند، اما با حمایت مناسب، بسیاری از افراد اوتیستیک میتوانند روشهای مؤثری برای تعامل با دنیای اطراف خود بیاموزند.
مشکلات در ارتباط چشمی و گفتاری
یکی از نشانههای اصلی اوتیسم، مشکلات در برقراری تماس چشمی است. بسیاری از کودکان اوتیستیک در نگاه کردن به چشمان دیگران دچار مشکل میشوند یا از تماس چشمی طولانی مدت اجتناب میکنند. همچنین، تأخیر در گفتار یا استفاده غیرمعمول از کلمات (مانند تکرار جملات) از دیگر علائم شایع است. به گفته دکتر صابر، متخصص اختلالات عصبی-رشدی، این ویژگیها میتوانند اولین نشانههای هشداردهنده برای والدین باشند. تشخیص زودهنگام و مداخله بهموقع، بهویژه با کمک گفتاردرمانی، میتواند به بهبود مهارتهای ارتباطی کمک کند.
دشواری در درک احساسات و روابط اجتماعی
کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب در درک احساسات دیگران و تفسیر حالات چهره یا لحن صدا مشکل دارند. آنها ممکن است در دوستیابی یا مشارکت در بازیهای گروهی با چالش مواجه شوند. دکتر صابر اشاره میکند که این افراد معمولاً در تشخیص طعنه، شوخی یا مفاهیم انتزاعی نیز دچار مشکل میشوند. آموزش مهارتهای اجتماعی از طریق روشهای مبتنی بر ABA (تحلیل رفتار کاربردی) میتواند به این کودکان در تعاملات روزمره کمک قابل توجهی کند.
تفاوتهای زبانی و الگوهای گفتاری غیرمعمول
الگوهای گفتاری در افراد اوتیستیک اغلب منحصربهفرد است؛ مثلاً ممکن است با صدای یکنواخت صحبت کنند یا ضمایر را بهاشتباه استفاده کنند (مانند گفتن “تو” بهجای “من”). برخی نیز دارای تواناییهای خارقالعاده در حفظ اطلاعات یا خواندن زودهنگام هستند. دکتر صابر تأکید میکند که این تفاوتها لزوماً نشانه ضعف نیستند، بلکه بخشی از طیف متنوع اوتیسم محسوب میشوند. کار با آسیبشناسان گفتار و زبان (SLP) میتواند به بهبود ارتباط کلامی و غیرکلامی کمک کند.
ویژگیهای رفتاری و حسی در افراد اوتیستیک
افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم اغلب الگوهای رفتاری و واکنشهای حسی منحصر به فردی از خود نشان میدهند. این ویژگیها میتواند شامل حرکات تکراری، حساسیتهای غیرمعمول به محرکهای محیطی و تمرکز شدید بر علایق خاص باشد. دکتر صابر، متخصص روانپزشکی کودک، تأکید میکند که این نشانهها بخشی از هویت عصبی افراد اوتیستیک محسوب میشوند. شناخت این ویژگیها به درک بهتر و حمایت مؤثرتر از این افراد کمک شایانی میکند.
رفتارهای تکراری و مقاومت در برابر تغییر
یکی از شاخصترین ویژگیهای افراد اوتیستیک، تمایل به انجام رفتارهای تکراری مانند تکان دادن دستها، چرخیدن یا تکرار کلمات است. این افراد معمولاً به روالهای ثابت وابستهاند و در برابر تغییرات محیطی مقاومت نشان میدهند. دکتر صابر توضیح میدهد که این رفتارها اغلب به عنوان راهکاری برای کاهش اضطراب و ایجاد احساس امنیت در فرد عمل میکنند. مداخلات رفتاری هدفمند میتواند به انعطافپذیری بیشتر این افراد در مواجهه با تغییرات کمک کند.
حساسیتهای غیرمعمول به محرکهای حسی
بسیاری از افراد اوتیستیک تجربههای حسی متفاوتی دارند که میتواند شامل حساسیت بیش از حد یا کمبود حساسیت به صداها، نورها، بوها یا لمس باشد. برخی ممکن است از صدای معمولی مانند جاروبرقی به شدت آزار ببینند، در حالی که برخی دیگر اصلاً متوجه درد نشوند. دکتر صابر اشاره میکند که این تفاوتهای حسی نیاز به درک و سازگاری محیطی دارد. کاردرمانی حسی میتواند به تنظیم بهتر این واکنشها کمک شایانی کند.
علایق محدود و شدید به موضوعات خاص
تمرکز شدید و عمیق بر موضوعات خاص از دیگر ویژگیهای بارز افراد اوتیستیک است. این علایق میتواند شامل موضوعاتی مانند قطارها، نقشهها، اعداد یا هر زمینه تخصصی دیگر باشد. دکتر صابر خاطرنشان میکند که این تمرکز عمیق گاهی منجر به استعدادهای خارقالعادهای در حوزه مورد علاقه فرد میشود. حمایت از این علایق خاص میتواند مسیر مناسبی برای رشد و شکوفایی استعدادهای این افراد باشد.
سوالات متداول:
1-کودک 3 ساله من فقط به چرخیدن ماشینها علاقه نشان میدهد. آیا این طبیعی است؟
تمرکز شدید و محدود روی یک موضوع خاص میتواند نشانه اوتیسم باشد. بهتر است رفتارهای دیگر کودک مانند ارتباطات اجتماعی نیز بررسی شود.
2-کودکم جملات کارتونها را مدام تکرار میکند. آیا این مشکل دارد؟
تکرار طوطیوار جملات (اکولیلیا) میتواند نشانه اوتیسم باشد. گفتاردرمانگران مرکز ما میتوانند این مورد را بررسی کنند.
ی