گفتاردرمانی کودکان به مجمعه ای از خدمات توانبخشی اطلاق می شود که به کودکان با نیاز های ویژه و آسیب های گفتاری ارائه می گرددو موجب پیشرفت کودک در مهارت های گفتار و زبان می شود. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه ارائه خدمات گفتاردرمانی کودکان و بزرگسالان همچنین ارائه خدمات گفتاردرمانی در منزل برای بیمارانی که توانایی مراجعه به مرکز را ندارند فعالیت می نماید. کادر مجرب گفتاردرمانی و تجهیزات پیشرفته مرکز نظیر سوییچ صوتی و اتاق مهارت های شنیداری در کنار گفتاردرمانی موجب پیشرفت روز افزون مراجعین به مرکز توانبخشی دکتر صابر کشته است.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
خدمات گفتار درمانی چیست؟
تحت قانون فدرال، دانش‌آموزان مبتلا به ۱۳ نوع ناتوانی، و به تازگی، تحت عنوان قانون افراد مبتلا به توانایی‌های آموزشی (IDEA)، این افراد و دانش‌آموزان می‌توانند واجد شرایط برای دریافت آموزش ویژه و خدمات وابسته به آن باشند. بر اساس قوانین مختلف فدرال، و متمم مربوط به آن ، کودکان از تولد تا ۲1سالگی می‌توانند تحت درمان بی‌قید و شرط قرار گیرند. به علاوه، برای کودکان از تولد تا ۹ سالگی نیز براساس صلاح دید ایالت، خدمات مقید و مشروط در دسترس می‌باشد.
انواع ناتوانی‌هایی که تحت عنوان آنها بیشتر کودکان در مدارس و یا سایر مراکز آموزش، توسط گفتاردرمانی درمان می‌شوند، عبارتند از:
۱) اوتیسم
2) ناشنوایی و نابینایی
3) ناشنوایی
۴) اختلال عاطفی
۵) آسیب‌دیدگی شنوایی
6) عقب ماندگی ذهنی
۷) ناتوانایی‌های متعدد (چندگانه)
۸) آسیب‌دیدگی اسکلتی
۹) سایر آسیب‌دیدگی سلامت عمومی
۱۰) ناتوانی یادگیری ویژه
۱۱) آسیب دیدگی گفتار یا زبان
۱۲) آسیب‌دیدگی مغزی ناشی از ضربه
۱۳) آسیب‌دیدگی بینایی و حتی نابینایی
هر یک از انواع ناتوانیِ نیازمندِ آموزش ویژه که در بالا نام برده شده‌اند، به طور مختصر در سه جنبه مورد بحث قرار می‌گیرند:
۱) تعریف ناتوانی
2) ویژگی‌های ناتوانی
3) نتیجه‌گیری برای درمان گفتار و زبان.
تمامی تعریف‌های این طبقه‌بندی برای آموزش ویژه، از قانون فدرال (قوانین شماره ۱۷ – ۱۰۵) ، قانون افراد مبتلا به ناتوانایی‌های آموزشی (IDEA) ، قانون متممِ ۱۹۷۷، بخش B ، اقتباس شده‌اند .
گفتاردرمانی اوتیسم چیست
اوتیسم نوعی ناتوانی در دوران رشد است که، معمولاً پیش از سه سالگی آشکار میشود، و به طور قابل توجهی برقراری ارتباط کلامی، و تعامل اجتماعی را آسیب میرساند، و عملکرد آموزشی کودک را به طور نامطلوبی تحت تأثیر قرار میدهد (دفتر ثبت فدرال، مأخذ آنلاین)
ویژگی‌های همراه با اوتیسم، شامل اشکالات در حوزه گسترده‌ای از عملکردها است که عبارتند از: اشکالات اجتماعی-عاطفی، اشکالاتی در فعالیت زندگی روزمره، و اِشکال در برقراری ارتباط. به ویژگی‌های همراه با اوتیسم که در زیر شرح داده شده‌اند، توجه کنید.
ویژگی‌های اشکالات اجتماعی- عاطفی در اوتیسم
۱) فقدان ارتباط چشمی مناسب، بیان نگاه خیرهی غیرعادی و اشخاص.
۲) تغییرات سریع خلق و خو: به آسانی از کنترل خارج می‌شوند، و غالبا خندهی شدیدی را بی‌مورد آغاز می‌کنند.
۳) گسترهی توجه کوتاه است، ولی در بیشتر موارد، با هیجان زدگی همراه است.
۴) ممکن است به شخص خاصّی وابسته باشند، ولی غالباً ترجیح می‌دهند تا هیچ نوع تماس بدنی با کسی نداشته باشند، یا تماس بدنی کمی داشته باشند.
۵) نسبت به تغییر در زندگی روزمرّه شان، مقاومت نشان می‌دهند.
۶) از فضای خصوصی‌شان محافظت به عمل می‌آورند، ولی به دیگران علاقه‌ای ندارند.
۷) به اشیای بیجان، بسیار علاقه‌مندند.
۸) در فعالیت‌های تکراری و حرکات کلیشه‌ای شرکت می‌کنند.
۹) نسبت به تغییر در محیط زندگی، و یا تغییر در فعالیت‌های روزمره‌شان مقاومت نشان می‌دهند.
۱۰) نسبت به تجارب حسّی، واکنش غیرعادی نشان می‌دهند.
۱۱) احساسات را درک نمی‌کنند، و یا درک آنها پایین است.
ویژگی اشکالاتی در فعالیت‌های زندگی روزمرّه در اوتیسم
۱) فعالیت‌های خود تحریکی از قبیل: تکان خوردن، چرخیدن به صورت یک دایره کامل کامل کف زدن، بازی پا انگشتان در جلوی صورت، گاز گرفتن بخش‌هایی از بدنِ خود، چنگ کشیدم و فعالیت‌های خودآزاری، زمزمه کردن گام و آواز خواندن، محکم بستن چشم‌ها.
2) کم‌خواب
3) علاقه به خوردن غذاهای ویژه.
۴) مسائل حسی: در جستجوی محرک‌های شنیداری، دیداری، لمسی، حسی-حرکتی، و دستگاه‌های تعادلی است، و یا این محرک‌ها را طرد می‌کند.
۵) گاه و بی‌گاه درمورد مهارت‌ها یا رفتارهای ویژه، دانشمندان رفتار می‌کنند (استعداد پیش از موقع از خود نشان می‌دهند) .
ویژگی اشکالاتی در برقراری ارتباط در اوتیسم
۱) فقدان گفتار.
2) گفتار تلگرافی
3) گفتار طوطی‌وار یا تقلیدی.
۴) گفتار تکراری.
۵) استفاده از چند ضمیر محدود. در گفتار آنها غالباً «من» وجود ندارد.
۶) ضعف در کاربرد زبان.
۷) ضعیف بودن معناشناسی و محو.
نتیجه‌گیری برای درمان گفتار و زبان
موریس نشان داده است که، طیف اختلالات اوتیسم از موارد خفیف، که غالباً به نامه اسپرگر نامیده می‌شوند، تا موارد بسیار شدید در نوسان است. گفتاردرمانان با خدمات گفتار و زبان، که اغلب مرتبط با خدماتی که تحت راهنمایی قانون فدرال برای کودک مبتلا به اوتیسم ارایه میشود، به عنوان عضوی از تیم (گروه) ، به درمان بیماران مبتلا به اوتیسم می‌پردازند. به معنای دقیق کلمه، آموزگار کلاس درس می‌تواند به عنوان نخستین درمانگر برای برنامه درمان کودک مبتلا به اوتیس به حساب آید، ازاین رو، در بسیاری از مواقع، مدارس به سمت و سوئی حرکت می‌کنند که کودکان مبتلا به و طلسم را به کلاس‌های زبان که توسط گفتاردرمانی اداره می‌شوند، بسپارند، و درنتیجه «آسیب شناسان گفتار و زبان غالباً ازجمله نوخاسته متخصصانی هستند که، با کودکان کم سن و سال مبتلا به اوتیسم کار می‌کنند.»
هفلین و سیمپسون، گزینه‌های متعددی را برای کار با کودکان مبتلا به اوتیس شرح داده‌اند، که شامل برنامه‌هایی است که، مخصوص درمان کودکان مبتلا به اوتیسم می‌باشد. هنگام کار با کودک مبتلا به اوتیسم، علاوه بر اجرای مهارت‌های مورد نظر برای درمان گفتار و زبان، SLP ها را تشویق می‌کنیم تا همراه با تصمیم‌های تیم (گروه) در مورد مناسب‌ترین برنامه‌های درمانی برای کودک، درباره برنامه ویژه درمان کودک مبتلا به اوتیسم، به بررسی و تحقیق بپردازند. در میان متخصصان، در خصوص راهکارهای درمانی برای کار با کودک مبتلا به اوتیسم باید توافق و یکپارچگی وجود داشته باشد تا همه آنها در برنامه درمانی مشارکت داشته باشند.
هگد پیشنهادات گوناگونی برای درمان کودک مبتلا به و تست ارائه داده است که، ظاهراً صرف نظر از اجرای برنامه‌های ویژه درمان اوتیسم، قابل اجرا است. از بین این راهکارهای درمانی، پیشنهاداتی چون، استفاده از اشیاء واقعی به‌جای تصاویر برای ارایه‌ی محرک، آموزش ارتباط چشمی به عنوان بخشی از تعامل، و آموزش‌های مهارت‌های نوبتگیری وجود دارند. یافته‌های مهم، ماندی، سیگمان، و،کاماری ، در این مورد که، رشد توجه مشترک (دونفر به چیزی نگاه کنند و یا اشاره کنند) ، مقدم بر پیشرفت در رشد زبان بیانی است، گویای این است که، کار کردن روی مهارت‌های کودک در اشاره کردند، نشان دادند، و نگاه کردن به اشیاء همراه با فرد دیگر، برای کودک مبتلا به اوتیسم سودمند است . به SLP ها توصیه می‌کنیم که هنگام کار با کودک مبتلا به اوتیسم، تدابیر گوناگونی را برای القائات بیشتر کامو به کار ببندند. درپایان، هنگام کار با کودک مبتلا به اوتیسم، SLP ها باید از راهکارهای مشاوره‌ای مورد نیاز پدر و مادر و خانواده کودک آگاه باشند.
گفتاردرمانی در نابینای ناشنوا
نابینای ناشنوا به این معنی هست که، فرد علاوه بر نابینایی، به ناشنوایی هم مبتلاست. ترکیب این دو اختلال باعث میشود تا بیمار شدیداً به برقراری ارتباط، پرورش، به آموزش نیاز داشته باشد، نیازهایی که نمی‌توان آنها را در برنامه‌های آموزشی ویژه‌ای که صرفاً برای کودکان مبتلا به ناشنوایی و یا کودکان مبتلا به نابینایی تدارک دیده میشود، برآورده نمود (دفتر ثبت فدرال، ماخذ آنلاین)
ویژگی‌های نابینایی و ناشنوایی روی برقراری ارتباط و آموزش تاثیر می‌گذارند، و اشکالات حرکتی و اجتماعی ایجاد می‌کنند. در زیر، ویژگی‌های مربوط به نابینایی و ناشنوایی شرح داده می‌شوند.
ویژگی‌های اشکالات مربوط به برقراری ارتباط در نابینایی ناشنوا
۱) نیاز به وسایل برقراری ارتباط جایگزین، مثل وسایل لمسی، و یا حسی – حرکتی.
۲ ) اشکال شدید در کاربرد زبان.
3) بیشتر آنها از طریق بینایی یا شنوایی، به درجهی خفیفی از یادگیری می‌رسند، ولی برقراری ارتباط را باید به طور مناسب به سمت این مسیرها (بینایی یا شنوایی) هدایت نمود.
ویژگی‌های اشکالات آموزشی افراد نابینای ناشنوا
۱) مهارت‌های شناختی قویاً معرف برنامه‌های آموزشی هستند.
2) مهارت‌های شناختی افراد با استعداد، از مهارت‌های شناختی افراد مبتلا به ناتوانی شدید ذهنی تفاوت دارد.
ویژگی‌های اشکالات اجتماعی و حرکتی افراد نابینا و ناشنوا
۱) غالبا نسبت به محیط اطرافشان نامطمئن هستند، درنتیجه، حرکت شان با محدودیت همراه است.
2) جهت‌یابی‌شان غالبا مبهم است.
۳) برای دریافت محرک حسّی گاه و بی‌گاه خودشان را تحریک می‌کنند و یا صدمه می‌رسانند.
نتیجه‌گیری برای درمان گفتار و زبان
اگرچه طبق طبقه بندی قوانین فدرال، این ناتوانی با اصلاح نابینای ناشنوا نام‌گذاری میشود، مِرچانت (۱۹۹۲) گزارش نموده است که، بهترین نام در این مورد، بکار بردن اصطلاح آسیب دیدگی چند حس، و یا آسیب‌دیدگی دو حس، می‌باشد. بنابراین، به این دلیل اینکه، اصطلاح نابینای ناشنوا اکنون به خاطر IDEA و کار در مدارس به‌کارگرفته میشود، ما از همین اصطلاح نابینای ناشنوا در این بحث استفاده کرده‌ایم.
مؤسسهی ملّی تخصصی کمک به کودکان و نوجوانان نابینا و ناشنوا (NTAC) برآورد نموده است که، در سال 200۴، بیش از ده هزار نفر (از تولد تا ۲2سالگی) به عنوان نابینای ناشنوا، یا آسیب‌دیدگی دو حس، در ایالات متحده آمریکا شناسایی شده بودند. به دلیل ناتوانایی در دیدن یا شنیدن، کودکان نابینای ناشنوا در دنیای محدود به حس لمس زندگی می‌کنند. میلس یادآوری کرده است که، اگر کسی این قبیل کودکان را لمس نکند، آنها واقعاً تنها هستم» .گفتاردرمان احتمالاً متخصصی نیست که اول از همه محصول آموزش کودک نابینای ناشنوا باشد. با وجود این، به دلیل اینکه چالش یادگیری برقراری ارتباط از جمله بزرگ‌ترین مشکلاتی است که کودکان نابینای ناشنوا با آن روبرو می‌شوند، (SLP) به عنوان یکی از اعضای تیم (گروه) می‌تواند به این قبیل کودکان کمک کند تا مهارت‌های برقراری ارتباط آنان رشد پیدا کند. فری آف – بِرتشی، کِرک، ویس گزارش کرده‌اند که، کودکان نابینا در درک چهره و قیافه دیگران، در درک اشاره، اصطلاحات اشاره‌ای (اینجا، آنجا) ، ضمایر موصولی (من، شما، مرا) و مفاهیم جابجایی، با مشکل مواجه می‌شوند. کودکان نابینای ناشنوا نیز با این مشکلات روبرو می‌شوند. گفتاردرمانان را که با کودکان نابینای ناشنوا کار می‌کنند، تشویق می‌کنیم تا: a) مهارت‌های شناختی کودک را مدنظر داشته باشند. b) و به‌طور منظم از راهکارهای کمک، سرنخ و تقویتی متعددی استفاده کنند. c) تشخیص موقعیت محیطی و مهارت‌های حرکتی را بخشی از آموزش خود قرار دهند.
ناشنوایی
ناشنوایی نوع آسیب دیدگی شنوایی است، و این آسیب دیدگی آنچنان شدید است که، کودک خواه تقویت‌کننده (سمعک) داشته باشد و خواه نداشته باشد، از طریق شنیداری قادر به دریافت و پردازش اطلاعات زمانی نیست، که این مسئله، عملکرد آموزشی کودک را به طور نامطلوبی تحت تأثیر قرار میدهد (دفتر ثبت فدرال، ماخذ آنلاین) .ویژگی ناشنوایی عبارت است از: فقدان شنوایی کافی و قول توجه (معمولاً، بدون استفاده از تقویت‌کننده، میانگین شنیدن صدای خالص، +60-95 دسی‌بل است (مؤسسهی استانداردهای ملی آمریکا) . درنتیجه، حس اصلی برای برقراری ارتباط، ممکن است حسی غیر از حس شنوایی باشد. برقراری ارتباط را می‌توان به روش‌های زیر انجام داد تا.
۱) زبان اشاره (در آمریکا اغلب به نام زبان اشاره آمریکایی (ASL) معروف است) .
۲) هجی کردن با انگشتان.
3) تعبیر و تفسیر گفتار.
۴) ارتباط به هر طریق ممکن (ارتباط کامل(
نتیجه‌گیری برای درمان گفتار و زبان
نتیجه‌گیری گفتاردرمانانی که با کودکان شنوا کار می‌کنند این است که، کار کردن با آنها تا اندازه‌ای از کار کردن با سایر انواع ناتوانی که در آنها ناشنوایی به عنوان یک اختلال به حساب نمی‌آید، ولی در فرهنگ ناشنوا ها به عنوان نوعی خصوصیات زیست شناختی و یا فرهنگ محسوب میشود، تفاوت دارد (پاول،کوئیگلی1990 ) . بنابراین گفتاردرمانی باید با متخصصان تعلیم و تربیت و اعضای خانواده همکاری نزدیکی داشته باشند تا تعیین کنند که چگونه می‌توان بهترین خدمات را در اختیار افراد ناشنوا قرارداد. تایلور (1۹۹۰) نشان داده است که، مهم‌ترین ویژگی فرهنگ ناشنوا، زبان آن، یعنی ASL است. اگرچه در برنامه‌های آموزشی، گفتاردرمانان در معرض زبان اشاره قرار دارند، ولی SLP ها معمولاً در درس برقراری ارتباط با کمک دست، تجربه کافی کسب نمی‌کنند تا با استفاده از زبان اشاره برای هدف‌های آموزشی، مهارت داشته باشد. آموزگاران افراد مبتلا به آسیب دیدگی شنوایی و یا مربیان افراد ناشنوا (متناسب با گواهی مورد نیاز هر ایالت) ، معمولاً معلمان متخصصان برای آموزش کودکان ناشنوا به حساب می‌آیند. از این رو، گفتاردرمانی را تشویق می‌کنیم تا برای کودکان ناشنوا، متناسب با هدف‌ها و بهترین استانداردها، برای تک‌تک بچه‌ها، همیشه همراه با مشارکت والدین آنها، خدماتی را تدارک ببینند. همچنین گفتاردرمانان را تشویق می‌کنیم تا هنگام کار کردن با کودکان ناشنوا، رهنمودهای انجمن آمریکایی گفتار، و شنوایی، (ASHA) درباره‌ی نقش‌های آسیب شناسی گفتار و زبان، و آموزگاران کودکان ناشنوا و سخت شنوا در ایجاد شناخت و توانایی زبانی و برقراری ارتباط را مطالعه کنند .