ماساژ دهانی گفتاردرمانی یکی از تکنیک های درمانی است که برای کودکان و بزرگسالانی که مشکل در سیستم عصبی عضلات صورت دارند و همچنین در کودکان با اختلالات حس داخل دهانی مورد استفاده قرار می گیرد. ماساژ گفتاردرمانی موجب تحریک حس عمقی عضلات و بهبود ضعف عضلات داخل دهانی می گردد. تقویت عضلات گفتاری در کودکان موجب بهبود مهارت های تولید گفتار و تلفظ می شود. همچنین ماساژ دهانی در گفتاردرمانی در کودکان با اختلالات بلع و حساسیت های داخل دهانی که موجب بد غذایی و مشکلات تغذیه کودک می گردد نیز کاربرد دارد و با حساسیت زدایی زبان و حفره دهان و بهبود رفلکس گگ در کودکان به تغذیه صحیح کودک کمک می نماید. مرکز گفتاردرمانی و کاردرمانی دکتر صابر با کادر مجرب و متخصص خود در زمینه ماساژ صورت برای تکلم ، ماساژ درمانی کودکان و گفتاردرمانی کودک در دو شعبه غرب و شرق تهران مشغول به فعالیت می باشد. گفتاردرمانی در منزل از دیگر خدمات این مرکز می باشد که روند درمان کودکان را تسریع می بخشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
شروع ماساژ گفتاردرمانی
برای تأمین سلامتی مراجع و نیز گفتاردرمانگر در حین انجام یک معاینه داخل دهانی، گفتاردرمانی و ماساژ صورت برای تکلم، باید از دستکش های لاستیکی یا جراحی استفاده کرد. همچنین عاقلانه است که قبل از پوشیدن دستکش ها و بعد از درآوردن آن ها دست ها کاملاً با صابون شسته شوند. ردیف دندانی و آکلوژن فک تحتانی ارزیابی خواهد شد. ظهور eruption ، فاصله دار بودن Spacing و جهت گیری orientation دندان ها و ساختمان و تناسب زبان نیز مورد مشاهده قرار می گیرد. با قرار دادن یک آب نبات چوبی در بالا پایین و طرفین دهان کودک و سپس در خواست از او برای لیسیدن آن، حرکت زبان را تشویق کنید اما وقتی ارزیابی را کامل کردید حتماً به کودک اجازه دهید آب نبات چوبی را بخورد ساختمان سخت کام را با استفاده از یک چراغ قوه کوچک جیبی با مراجعه به مدل داده شده در شکل (۵-۲) الف و ب معاینه کنید.
گفتاردرمانگر مخصوصاً باید نسبت به علائمی که حاکی از وجود شکاف کام زیر مخاطی (شکل ۶-۲) و زبان کوچک دو شاخه است، هوشیار باشد. این علائم عبارتند از رنگ ظاهری نسبتاً سفید نرم کام و یک تورفتگی در ناحیه ای که روی قسمت قابل لمس نرمکام قرار داشته باشد (پشت کودک ایستاده با تکیه سرش روی خود یکی از انگشتان داخل دستکش را در طول خط میانی کام از لبه لثه تا نرمکام حرکت دهید). این یافته ها نیاز به ارزیابی بیشتر ساختار های V.P را نشان می دهند. با درخواست از کودک برای کشیدن واکه /a/ و سپس تولید تکرارهای کوتاهی از /a/ – /a/ عملکرد نرمکام را می توان مورد مشاهده قرار داد. انجام این ارزیابی ها روی کودکان کوچک تر از ۳ سال سخت است زیرا تحمل یک معاینه داخل دهانی در آن ها، مثل تقلید صداها در پیروی از دستور، دشوار است. برای کمک به معاینه دهانی در کودکان کوچک تر، درمانگر می تواند به کودک اجازه دهد ابتدا از چراغ قوه ای برای دیدن دهان والدین استفاده کند و سپس نور چراغ قوه را روی دست خود او بتاباند تا بفهمد که آسیبی نمی رساند. شما می توانید از کودکان بخواهید دهان شان را به اندازه ای باز کنند که شما بتوانید ببینید صبحانه چه خورده اند یا ببینید آیا داخل دهان شان فیل (کرگدن، دایناسور یا هر چیز دیگر) هست یا نه؟ اگر کودک باز هم اجازه معاینه داخل دهانی یا ماساژ گفتاردرمانی را نداد می توانید این کار را مجدداً زمانی انجام دهید که، کودک در خلال یک دوره برنامه مداخله ای با شما آشناتر شده باشد.
معاینه عضلات صورت برای تکلم
معاینه عملکرد کامی – حلقی و تشدید: حتی اگر ساختار های کامی – حلقی در معاینه طبیعی باشند عاقلانه است که توانایی کودک در استفاده از دریچه V.P در گفتاردرمانی و ماساژ صورت برای تکلم ارزیابی شود. این کار را می توان کاملاً راحت با دو ابزار سریع و کارآمد انجام داد آزمون فشار تولید آیوا برای ارزیابی آندسته از خطا های گفتاری تهیه شد که اغلب با بیکفایتی V.P همراه اند. این روش برای کودکانی در سطوح رشدی پایین در ۲۴ تا ۳۰ ماهگی استفاده می شود. درمانگر فقط از مراجع می خواهد کلمات را تکرار کند و یادداشت می کند که آیا قطعات خط کشی شده درست تولید می شوند یا نه اگر درست بود، روی خط مربوط به هر کلمه یک علامت گذاشته می شود. اگر نبود نوع خطا ثبت می شود و کلید زیر کادر به کار می رود اگر خروج هوا از بینی انسدادی های glottal stop، حنجره ای، سایش های حلقی یا خرخرهای خیشومی nasal snort شنیده شوند، دریچه V.P احتمالاً عملکرد جبرانی compromise دارد. در مورد علت این مشکل، باید بررسی دیگری، همراه با مشاوره پزشکی صورت می گیرد. حتی اگر هیچ نقص ساختمانی پیدا نشود و خطاهای تولیدی یک کودک نشان دهنده بی کفایتی V.P باشد، درمان این خطاها مانند هرگونه برنامه ریزی زبانی لازم، ضروری خواهد بود.
درجه پُر خیشومی درک شده از گفتار را می توان از طریق روش های ارائه شده از سوی ون دِمارک ارزیابی کرد. این روش شامل جملاتی با تعداد کنترل شده ای از صدا های خیشومی است که از کودک خواسته می شود آن ها را تکرار کند جملاتی که برای این منظور استفاده می شوند. یک سطح رشدی حدوداً ۳۶ ماهه (3 سال) برای انجام این تکلیف لازم است از کودک خواسته می شود این جملات را پس از آزمونگر تکرار کند. آزمونگر قضاوت می کند که آیا همه جملات، پر خیشوم به گوش می رسند یا این که شامل چندین صدای خیشومی هستند که نسبت به آنچه طبیعی شنیده می شود، «تفاوت» بیش خیشومی بیشتری دارند. در صورت وجود هر یک از این شرایط، تحقیق بیشتری در مورد علت لازم است حتی اگر هیچ علت ساختمانی شناخته نشود، کار روی ایجاد تمایز های خیشومی- دهانی در گفتار باید بخش قابل ملاحظه ای از برنامه مداخله را تشکیل دهد.
کادر 4-2. آزمون فشار تولیدی آیوا (8)
| نام:
تاریخ آزمون: نمره: |
تاریخ تولد:
تعداد صحیح: |
سن:
درصد صحیح: |
| fork
planting clown glass block wolf smoke snake spider opossum stairs sky books stopped string |
sheep
dishes fish jar bread tree dress crayons grass paper cracker tiger washer stamps |
tongue
kiss duck girl wagon dog telephone knife soap bicycle mouse scissors twins |
کلید: √ درست G جانشینی از نوع انسداد حنجره ای
NS خرخر خیشومی حذف
NE خروج هوا از بینی II خرابگویی دهانی
P سایشی حلقی
کادر 5-2. جملات آزمون ون دمارک (9)
| Most boys like to play football. |
| Do you have a brother or sister? |
| Ted had a dog with white feet? |
| Can you count to nine? |
| Do you want to take my new cap? |
| Do you know the name of mt doll? |
معاینه حرکات ارادی دهان: توجه به اجزای دهانی- حرکتی در فعالیت های غیرگفتاری و ماساژ گفتاری، می تواند در تصمیم گیری گفتاردرمان درباره این که آیا ضعف گفتار مربوط به تن یا کنترل ارادی ضعیف ساختار عضلانی دهان است یا نه، مفید باشد. اکثر کودکان در سطح رشدی ۳۶ ماه باید بتوانند بیشتر این حرکات را تقلید کنند.