گفتاردرمانی لکنت زبان در منزل از درمان های مفید در زمینه مشکلات گفتار در کودکان است. مدتهای مدیدی است که گفتاردرمانگران از والدین کودکان لکنتی پیش دبستانی دعوت نموده اند تا در فرایند درمان به عنوان عضوی از تیم درمان مشارکت داشته باشند. والدین در این فرایند به یادگیری نحوه ایجاد تغییر در محیط زندگی کودک و الگودهی روش آسانتر لکنت کردن در منزل برای تبدیل کلمات لکنتدار کودک به تکرار روان آن کلمات میپردازند. برنامه لیدکامب برای والدین نقشی فراتر از یک عضو در تیم درمان قائل است و برای اولین بار آنها را به عنوان درمانگر کودکشان معرفی می نماید. مرکز گفتاردرمانی و کاردرمانی کودکان در زمینه گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان با استفاده از روش ها و تکنیک های روز دنیا مشغول به فعالیت می باشد و در کنار امکانات شرفته مرکز نظیر بازی درمانی و رفتاردرمانی، اتاق شنیداری، به ارائه ی خدمات گفتاردرمانی لکنت در منزل نیز می پردازد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
پژوهشگران و درمانگران برنامه لیدکامب استفاده از روشهای شرطیسازی عامل (به عنوان ابزار اصلی درمان) را آغاز نمودند. آنها اجزا مختلف این درمان را جهت تعیین بهترین عنصر آن مورد آزمون قرار دادند. بنابراین درمانگران دریافتند که تقویت فراوان گفتار روان و تنبیه اندک لکنت (به ویژه از سوی والدین) بهترین عملکرد را به همراه خواهد داشت. استفاده از چنین ترکیبی به ویژه انجام اصلاحات لکنت، توجه کودک را نسبت به لکنت جلب مینمود.
والدین نیز اغلب با استفاده از برخی جملات خاص نظیر «گفتار تو خیلی روان بود» یا « آن کلمه کمی اشتباه بود» به افزایش آگاهی کودک پرداختند. درمانگران نیز معمولاً در حضور کودک با والدین در مورد لکنت صحبت می‌کردند. به دنبال درمان قطعی لنکنت توسط این درمانگران، امکان خجالت‌زدگی کودک به خاطر وجود این مشکل نیز کاهش یافت. مطالعات پیامدنگر به طور مکرر مطرح داشتند؛ زمانی که کودکان را به خاطر روان بودن گفتارشان تشویق و در لحظه وقوع لکنت تصحیح نماییم، آنها از گفتار خویش آگاهی زیادی کسب مینمایند و لکنت آنها به جای افزایش رو به کاهش میگذارد.
این شواهد با دیدگاه سنتی رایج که معتقد بود نباید توجه کودک به لکنت جلب شود و مورد تصحیح دیگران قرار گیرد، مغایرت داشت. دیدگاه سنتی به دلیل وجود شواهی که نشان میداد والدین با تصحیح نامناسب و نامنظم لکنت فرزندشان، نوعی خودآگاهی منفی و تردید نسبت به صحبت کردن در آنها ایجاد کرده بودند، باور داشت که چنین فعالیتهایی شرایط را برای کودکان وخیمتر میسازد. ظاهراً روشهای بالینی نظیر روش کاستلو و برنامه لیدکامب یک آگاهی مثبت نسبت به روانی و نوعی آگاهی نسبتاً خنثی نسبت به لکنت را برای کودکان به همراه دارند. در این روشها تقویت و تنبیه، قاعدهمند است و کودکانی که در آنها شرکت میکنند به قدرت خردسال هستند که سیستمهای تولید گفتار آنها را انعطاف‌پذیری بالایی برخودار است. تفاوتهای کلیدی ذکر شده، قادرند تا این توانایی و انگیزش را به کودکان بدهند تا آنها خود به انجام فعالیتهای لازم برای دستیابی به گفتار روانتر بپردازند.
گفتاردرمانی لکنت زبان در منزل
مدتهای مدیدی است که گفتاردرمانگران از والدین کودکان لکنتی پیش دبستانی دعوت نموده اند تا در فرایند درمان به عنوان عضوی از تیم درمان مشارکت داشته باشند. والدین در این فرایند به یادگیری نحوه ایجاد تغییر در محیط زندگی کودک و الگودهی روش آسانتر لکنت کردن در منزل برای تبدیل کلمات لکنتدار کودک به تکرار روان آن کلمات میپردازند. برنامه لیدکامب برای والدین نقشی فراتر از یک عضو در تیم درمان قائل است و برای اولین بار آنها را به عنوان تنها درمانگر کودکشان معرفی مینماید.
استفاده از والدین به عنوان گفتاردرمانگر در برنامه لیدکامب دارای مزایا و معایبی است. از مزایای اصلی آن، این است که والدین احساس قدرت میکنند و قادر میشوند تا به طور مستقیم روی گفتار کودکشان کار کنند. در این روش چون والدین دادهها را هفتگی و روزانه جمعآوری میکنند، میتوانند تغییرات را مشاهده نمایند و از اضطرابهایشان کاسته شود. از آنجایی که در برنامه لیدکامب به جای تمرکز بر الگوهای تعاملی با کودک، روی گفتار وی تمرکز میشود، والدین بیان میکنند که در این بربنامه نسبت به سایر برنامههای درمانی که در آن شرکت نمودهاند، کمتر احساس گناه میکنند. بنابراین نگرانی والدین در مور این که به کار بردن کلمات پیچیده، سرعت گفتار بالا و انقطاع جریان گفتار از سوی آنها منجر به ایجاد و یا تشدید لکنت در کودک شده است، کم میشود. مزیت دیگر این روش آن است که والدین میآموزند تا چنانچه پس از اتمام درمان رسمی، لکنت مجدداً رو به افزایش گذاشت، به طور مستقل روی آن کار نمایند. این مسئله ویژگی همه درمانها نیست و تنها در مورد برخی از آنها صادق است. به عنوان مثال در یکی از درمانهای آزمایشی از والدین خواسته شد تا نوارهای ویدیویی ضبط شده از تعاملات آنها با کودکشان را مشاهده و در مورد تغییرات لازم تصمیمگیری نمایند. از طرف دیگر چون والدین به دقت تحت مشاوره و آموزش قرار میگیرند، در مییابند که در این روش برخلاف رویکردهای کودک – محور، توجه درمانگر بیشتر روی آنها قرار داد. چنین ساختاری اعتماد والدین را افزایش میدهد و به آنها کمک میکند تا بهتر بتوانند نیازهای کودکشان را در بلندمدت مرتفع سازند.
اما در این میان برنامه لیدکامب به عنوان یک رویکرد والد – محور دارای معایبی نیز میباشد که از آن جمله: وابستگی زیاد این روش به اراده و توانایی والدین در اجرای درمان را میتوان ذکر کرد. در واقع خانوادههایی که بسیار شلوغ، آشفته و دارای سایر محدودیتها هستند، قادر به انجام این رویکرد نیستند. زیرا در این رویکرد والدین باید با کودک خود جلسات روزانه داشته باشند و در طی آن شدت لکنت کودک در روز و فراوانی وقوع آن در هفته را مورد اندازهگیری و سنجش قرار دهند. مشکل دوم ذوق زدگی والدین است؛ هنگامی که درمانگر به والدین اجازه تقویت و تصحیح گفتار کودک را میدهد، برخی از والدین فراتر از دستورالعملهای درمانگر عمل میکنند. در صورت کشف چنین مسئلهای میتوان مانع انجام این کار توسط والدین شد. به هر حال به دلیل دریافت فراوان یک عامل خوشایند، بازگرداندن کودک به وضعیت عادی ممکن است به اندکی زمان نیاز داشته باشد.
درمان لکنت در گفتگوهای ساختمند
والدین میبایست به طور روزانه در فعالیتهای یک به یک با کودک شرکت کنند. آنها در یک فعالیت لذتبخش برای کودک شرکت کرده و گفتار بدون لکنت کودک را تحسین مینمایند. این کار باعث میشود تا کودک بر صحبت کردن احساس تسلط نماید. همچنین به دلیل دریافت میزان مشخصی از توجه متناوب والدین در طی روز، احساسی خوب و توأم با امنیت در وی ایجاد خواهد شد. حتی هنگامی که درمان در گفتگوهای ساختمند به سمت تصحیح لحظه به لحظه لکنت پیش میرود، صرف یک زمان یک به یک با کودک و تحسین بیشتر وی ادامه مییابد. زمانی هم که درمان در گفتگوهای غیر ساختمند به تدریج جایگزین درمان گفتگوهای ساختمند میشود، تحسین فراوان هم چنان در دستور کار روزانه قرار دارد. این عناصر ممکن است در کودکانی که از نظر خلقی بسیار حساس هستند و اضطراب یک عامل مهم در وقوع لکنت آنها محسوب میگردد، مفید واقع شود.
سایر درمانهای نیز از صرف زمان یک به یک با کودک در طی روز حمایت مینمایند. در اکثر موارد کودک مرکز توجه مستمر والدین است و احتمالاً احساس خوشایندی نسبت به صحبت کردن دارد. معمولاً‌در چنین موقعیتی کودک روانتر از قبل صحبت میکند و این امر به طور کلی با گوش کردن متمرکز والدین، تقویت میگردد. اگر تفاوتی در رویکرد برنامه لیدکامب به صرف زمان یک به یک با کودک وجود داشته باشد، به شیوه سازمانبندی این زمان باز میگردد. در این روش والدین شیوه برانگیختن گفتار بدون لکنت در کودک و نحوه ارائه بازخوردهای کلامی سریع به وی را میآموزند. علاوه بر این، تأثیر درمان والدین در گفتگوهای ساختمند با همکاری مشترک درمانگر در جلسات هفتگی مورد ارزیابی قرار میگیرد. در این زمان، روند جلسات همراه با اندازهگیریهای گفتار کودک توسط والدین مورد بحث قرار میگیرد.
درمان در گفتگوهای غیر ساختمند
طبق گزارش بسیاری از گفتاردرمانگرانی که با کودکان پیش دبستانی لکنتی کار میکنند، روانی گفتار کودک به صورت خود به خودی از کلینیک یا جلسات واقع در منزل به موقعیتهای گفتاری روزمره تعمیم مییابد. برخی درمانگران نیز به والدین آموزش میدهند تا مراحل برنامه درمانی خود را در منزل به پیش برند. اما در این میان به نظر میرسد که برنامه لیدکامب از نظر آموزش روشهای قاعدهمند به والدین جهت دستیابی به گفتار بدون لکنت در موقعیتهای کلامی روزمره منحصر به فرد باشد. این مسئله در مورد آموزش شیوه سنجش دست‌آوردها به والدین نیز صدق میکند. البت هنوز چندان مشخص نیست که آیا این روشها برای ایجاد گفتار بدون لکنت در اکثر موقعیتهای روزمره ضروری است و یا گستره تعمیم آن به چه میزان باید باشد.
گردآوری نتایج و سنجشهای گفتار کودکان با لکنت زبان
بسیای از رویکردهای بالینی و آزمایشگاهی درمان لکنت کودکان پیش دبستانی مؤثر بودهاند. اما دادههای اندکی در زمینه پیامدهای بلند مدت آنها در درمان لکنت کودکان در دست است. تنها موارد استثناء در این زمینه رویکرد پیشگیری و درمان زود هنگام لکنت گاتوالد و استارک و در برنامه لیدکامب می‌باشند. این دو رویکرد نشان میدهند که مداخلات زود هنگام می‌تواند مؤثر و کارآمد باشد اما در این میان برنامه لیدکامب با آموزش والدین جهت سنجش روزانه و هفتگی گفتار در تمام مراحل درمان، مزیت بیشتری دارد که به والدین و درمانگران اطلاعات دقیقتری را ارائه میدهد. این بدان معناست که عناصر این درمان نظیر تحسین و اصلاح را میتوان به شیوهای منظم هماهنگ نمودت تا نیازهای هر کودک را نه تنها در مرحله اول درمان بلکه در طولانی مدت نیز مرتفع سازد. هم چنین این درمان شواهدی از پیشرفت کودک در اختیار والدین قرار میدهد و اعتماد به نفس آنها در ارائه درمان را افزایش میدهد.–