چرخیدن از سرگرمی های مورد علاقه کودکان اوتیسم می باشد. کودکان اوتیسم بر روی زمین می‌نشینند و دور خودشان میچرخیند. این رفتار خود انگیزشی باعث می شود که احساس قدرت کنند و کنترل محیط اطراف را به دست بگیرند. کودکان غیر اوتیسم نیز ممکن است از این نوع بازی لذت ببرند، اما زمانی که چرخیدن کودک به دور خود مخصوصا در دوسالگی به صورت یک عادت یا رفتار کلیشه ای چرخاندن اشیاء تبدیل می شود باید نگران شد. علاقه کودک به وسایل چرخشی از نشانه های مهم برای گوش به زنگی والدین می باشد. که باید توسط دکتر متخصص مورد ارزیابی قرار گیرد. مرکز توانبخشی کودکان دکتر صابر با در اختیار داشتن امکاناتی نظیر ماساژ درمانی، سنسوری روم، اتاق تعدیل حسی، کاردرمانی یکپارچگی حسی و… به درمان مشکلات پردازش حسی کودکان نظیر چرخش به دور خود می پردازد.
علت چرخیدن کودک به دور خودش یا چرخاندن اشیاء
گاهی کودکانی را می بینیم که پس از پیچاندن تاب حیات روی آن می نشینند و در حین باز شدن زنجیره ها و چرخش تاب با خودشان فکر می‌کنند که زمین و آسمان را به چرخش در آورده اند. قابل درک است که بچه‌های غیر اوتیستیک هم به این نوع بازی علاقه مند باشند. اما تفاوت در این است که چرخش برای یک بچه اوتیستیک به منزله یک عادت و وسواس گونه است. مکانیزمی در گوش میانی وجود دارد که تعادل بدن را کنترل میکند و داده های تصویری و دهلیزی را کنترل می کند. به دلیل وجود یک رشته اتصال های عصبی، پس از مدتی چرخیدن، چشم ها شروع به پرش می‌کنند و معده هم دچار آشوب می شود و کودک چرخیدن را قطع میکند.
رفتارهای کلیشه ای حرکات، صداها یا اعمال تکراری و اغلب بی هدفی هستند که در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم شایع است. این رفتارها می توانند از کارهای ساده ای مانند بال بال زدن دست و تکان خوردن تا الگو های پیچیده تری مانند تکرار صداها یا تثبیت بر روی اشیاء یا روال های خاص متغیر باشند. در حالی که گاهی اوقات این رفتارها مزاحم تلقی می شوند، اغلب برای فرد هدفی را دنبال می کنند از جمله تنظیم احساسات، مدیریت اضطراب یا ارائه ورودی حسی. رفتارهای کلیشه ای تنها به اوتیسم محدود نمی شوند. آن ها در کودکان دارای سایر ناتوانی های حسی، فکری یا رشدی نیز شایع هستند. به عنوان مثال، تحقیقات نشان می دهد که اکثریت زیادی از کودکان دارای عقب ماندگی ذهنی، رفتارهای کلیشه ای از خود نشان می دهند. با این حال، در مقایسه با افراد دارای عقب ماندگی ذهنی، افراد مبتلا به اوتیسم تمایل بیشتری به نشان دادن رفتارهای کلیشه ای دارند. نمونه های رایج رفتارهای کلیشه ای عبارت اند از: بال بال زدن دست، تکان دادن بدن، راه رفتن روی پنجه پا، چرخاندن اشیاء، بو کشیدن و حرکت دادن اشیاء در دید محیطی. چرخیدن یکی از رفتارهای رایج در کودکان اوتیسمی است و اغلب نوعی خود تنظیمی یا جستجوی حسی است که به عنوان «استیمینگ» نیز شناخته می شود. این رفتار می تواند به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند تا ورودی حسی طاقت فرسا را مدیریت کنند، استرس را کاهش دهند یا هیجان را ابراز کنند. برای برخی، این راهی برای یافتن آرامش و لذت در حس و کنترلی است که ارائه می دهد. کودکان اوتیسم ممکن است از رفتارهای کلیشه ای به عنوان راهی برای تعامل منحصر به فرد با محیط خود استفاده کنند و در حس و کنترلی که ارائه می دهد، آرامش و لذت بیابند. این رفتار، که اغلب نوعی رفتار خود تحریکی است، یک عادت عجیب نیست، بلکه راهی معنادار برای کودک اوتیسم است. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم حساسیت بالایی به محیط اطراف خود تجربه می کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به دلیل کم واکنشی، به دنبال ورودی حسی اضافی باشند. چرخیدن یا تکان خوردن می تواند یک حس آرام بخش و ریتمیک ایجاد کند که آرامش را فراهم می کند و به آن ها کمک می کند در محیط های غیر قابل پیش بینی احساس کنترل بیشتری داشته باشند. همچنین می تواند به عنوان راهی برای ابراز هیجان یا پردازش احساسات در مواقعی که ارتباط کلامی دشوار است، عمل کند.
علت چرخیدن کودک دو ساله به دور خود- چرخاندن اشیاء توسط کودکان
بچه های اوتیستیک حرکت غیر ارادی کره چشم تقلیل یافته ای دارند و به نظر می‌رسد که بدن آنها نیاز به چرخش بیشتری دارد و از این چرخش به عنوان عاملی برای اصلاح سیستم عصبی تکامل نیافته خود استفاده می کنند. این کودکان از چرخیدن و چرخاندن مکرر سکه یا در پوش وسایل لذت فراوانی می‌برند و چنان مجذوب این کار می‌شوند که ارتباط با دنیای بیرون کاملاً قطع می‌شود. اطرافیان را نمی بینند و هیچ صدایی مانع از ادامه دادن فعالیت کودک نمی شود. به نظر می رسید که ناشنوا هستند و هیچ صدایی قادر نیست که کودک اوتیسم را از دنیای درونش بیرون بکشد.
نمونه ای از مشکلات کودکان اوتیسم:
به رغم تمام مسائل مطرح شده در محیط های معمولی، حساسیت زیادی به صدا داشتم. به یاد می‌آوردم که تابستان‌ها به تعطیلات خانوادگی در ننتاکت می رفتیم. این سفر حدود ۴۵ دقیقه با قایق موتوری به طول می‌انجامید. من از این قسمت سفر بیزار بودم. آنچه به نظر مادر، خواهر و برادرهای کوچکم بسیار هیجان انگیز و مهیج می‌آمد کابوسی پرسروصدا برای من محسوب می‌شد، و نه تنها گوش هایم را آزار می‌داد بلکه روحم را نیزمی آزرد. مادرم و معلم خانگی ام اصرار می‌کردند که در عرشه بنشینم. مادر مرتباً تکرار می‌کرد، بچه ها این هوای تازه را استنشاق کنید. معلم خانگی هم در ادامه می گفت : عجب هوای سالمی! این هوا لپ های شما را قرمز میکند و شما را سالم نگه می‌دارد. تنها مشکل این بود که برای استفاده از این هوا سالم ناگزیر بودم مستقیما زیر بوق قایق بنشینم. دردی که هنگام بوق زدن قایق در سرم می پیچید کشنده و غیر قابل تحمل بود. با اینکه گوش هایم را می گرفتم، این صدا را چنان باعث آزارم می شد که خود را روی عرشه پرت میکردم و بی وقفه فریاد می کشیدم. سپس برای آرام کردن خود شروع به چرخیدن دور خود می کردم و هیچ چیز نمی توانست من را آرام کند.
بسیار از متخصصین بر این عقیده اند که علت چرخش کودکان به دور خود ایجاد تحریک حسی خوشایند برای کودک وتیسم می باشد . در بسیاری از موارددر زمان هایی که محرک های آزاردهنده حسی مانند صدا های آزار دهنده در محیط وجود دارد، موجب به همریختگی بچه های اوتیسم می شود و عمیقاً آنها را می آزارد. در این موارد کودک اوتیسم شروع به چرخیدن به دور خود می کند تا خود را آرام کند. در موارد دیگر به علت کمبود های حسی کودکان مانند اختلال حس بینایی در کودکان اوتیسم کودک شروع به چرخاندن اشیاء می کند یا به اشیاء چرخنده خیره می شود. در مرکز دکتر صابر به صورت تخصصی به بررسی علل این رفتار و درمان موثر آن پرداخته می شود.
منابع:
pmc.ncbi.nlm.nih.gov
autismparentingmagazine.com
سوالات متداول:
1-از چه سنی چرخیدن غیرطبیعی محسوب می‌شود؟
اگر پس از 3 سالگی به طور مکرر و شدید ادامه یابد، نیاز به ارزیابی دارد.
2-چه تفاوتی بین چرخیدن عادی و اوتیستیک وجود دارد؟
در اوتیسم این رفتار معمولاً تکرارشونده، طولانیمدت و همراه با تمرکز زیاد است.
3 دیدگاه
بیماران اوتیسم از سال های قبل هم بودن ولی متاسفانه اون موقع تشخیص داده نمیشدن. ، وقتی من بچه بودم خیلی از هم سن و سالام دور خودشون میچرخیدن اما جدی گرفته نمیشدن
ما وقتی برای درمان اوتیسم پسرمون به ایران اومدیم خیلی از دوستامون ما رو مسخره کردن چون دیدشون این بود که تو ایران اوتیسم بچه تون درمان نمیشه. اما الان بعد از چند ماه پسرم رو که با قبلا مقایسه میکنم میفهمم چقدر فرق کرده. سپاس از شما دکتر صابر عزیز
ما متوجه شدیم دخترمون وقتی هیجان‌زده می‌شه یا تنهاست، شروع می‌کنه دور خودش چرخیدن. با تحقیقاتی که انجام دادیم، تصمیم گرفتیم ببریمش مرکز توانبخشی دکتر صابر. اونجا با مشورت از دکتر صابر متوجه شدیم که این رفتار می‌تونه نشونه‌ای از حساسیت حسی یا حتی طیف اوتیسم باشه. الان با برنامه درمانی‌ای که برامون طراحی کردن، خیلی رفتارهاش بهتر شده. پیشنهاد میکنم خانواده‌ها این علائم رو جدی بگیرن.