آیا فرزند من اوتیسم دارد یا ممکن است در خطر ابتلا به اوتیسم قرار داشته باشد؟ این یک دغدغه فکری رایج در ذهن والدین راجع به اختلال ذهنی است که موجب نابودی توانایی صحبت کردن و اختلال های دیگر در افراد می شود. معمولا قبل از دو سالگی ، اوتیسم تشخیص داده نمی شود ولی بعضی از بچه ها علایم واضح اوتیسم را پیش از دو سالگی بروز می دهند. محوریترین خصوصیات افراد اوتیسم تعاملات اجتماعی ضعیف، ناتوانی در برقراری ارتباط و تمایل به رفتارهای تکراری می باشد. شناخت علائم هشدار دهنده اوتیسم توسط والدین تا حدی زیادی شک آنها را در رابطه با رفتارها و نشانههای درجازدن رشد فرزندشان برطرف کند. مرکز اوتیسم دکتر صابر تاکید می کند، تشخیص قطعی و صحیح اوتیسم تنها از عهده متخصصان این امر امکان پذیر است. بنابر این شما درصورتیکه به بعضی از علائم هشدار دهنده اوتیسم در فرزند خود مشکوک هستید ، مرکز جامع توانبخشی دکتر صابر با امکانات خدماتی گفتاردرمانی و کاردرمانی اتیسم ، توانبخشی در منزل و روانشناسی کودک ضمن ارزیابی علائم هشدار دهنده اوتیسم در فرزند شما ، بهترین برنامه ریزی درمانی را جهت رفع مشکل احتمالی انجام خواهد داد.
علایم واضح اوتیسم را بشناسید
تشخیص علایم واضح اتیسم بر اساس رفتارهای خاص و قابل مشاهده ای انجام می شود که در کودکان اوتیستیک و معمولی تفاوت دارد. درصورتیکه فرزند شما در نشان دادن علایم هشدار دهنده اوتیسم که در ادامه مرور میکنیم، به تناسب سن در 12 ماهگی تا دو سالگی ناتوان باشد ، باید جهت تشخیص اولیه ، در مرکز اوتیسم دکتر صابر مورد بررسی بیشتری قرار گیرد. علائم هشدار دهنده اتیسم شامل بیتفاوتی به اطرافیان ، یا نسبت به نام خود، دلخوری زیاد و عصبانی شدن غیرمعمول از به هم ریختن نظم اشیاء و اسباب بازیهایش ،وابستگی نامتعارف به یک شی خاص ، عدم برقراری تماس چشمی مستمر. از دیگر علایم واضح اوتیسم ، بی تفاوتی در مقابل خنده اطرافیان یا عدم توجه به واکنشهای دیگران ، فقدان خلاقیت و خیال پردازی در بازی ها،ناتوانی در تقلید کردن و واکنش نشان ندادن به صداهای محیط می باشد. بازی های تکراری به طور انفرادی ، تکرار کردن قسمتی از صحبت های شما به طور مستمر مثلا زمزمه کردن تبلیغات تلویزیونی بیشتر از حرف های روزمره خود ، نیز از علایم واضح اوتیسم هستند.
مشکلات ارتباطی و تعامل اجتماعی در اوتیسم
کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب چالشهای واضحی در برقراری ارتباط دارند. این شامل تماس چشمی محدود، عدم پاسخ به نام خود و دشواری در بیان نیازها میشود. بسیاری از آنها درک ضعیفی از احساسات دیگران دارند و ممکن است در بازیهای گروهی مشارکت نکنند. به گفته متخصصان، این کودکان معمولاً از اشاره کردن (مثل نشان دادن اشیا) اجتناب میکنند. تشخیص زودهنگام این نشانهها و شروع گفتاردرمانی و کاردرمانی میتواند به بهبود مهارتهای اجتماعی کمک کند. والدین باید به تأخیر در گفتار یا استفاده غیرمعمول از کلمات (مانند تکرار جملات) توجه ویژه داشته باشند.
رفتارهای تکراری و مقاومت در برابر تغییر
یکی از علائم واضح اوتیسم، انجام رفتارهای تکراری مانند تکان دادن دستها، چرخیدن یا پرشهای مکرر است. این کودکان معمولاً به روالهای ثابت وابستهاند و با کوچکترین تغییر در برنامه روزانه به شدت مضطرب میشوند. برخی نیز علاقه وسواسگونه به اشیا خاص (مثل چرخهای ماشین یا کلیدهای برق) نشان میدهند. متخصصان تأکید میکنند که این رفتارها راهکاری برای کاهش اضطراب در مواجهه با دنیای پیچیده است. مداخلات رفتاری مانند ABA (تحلیل رفتار کاربردی) میتواند به انعطافپذیری بیشتر آنها کمک کند.
تفاوتهای حسی در کودکان اوتیستیک
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم واکنشهای غیرمعمول به محرکهای حسی نشان میدهند. برخی به صداهای معمولی (مثل جاروبرقی) حساسیت شدید دارند، در حالی که برخی دیگر اصلاً به درد واکنش نشان نمیدهند. تفاوت در پاسخ به نورها، بوها یا بافتهای مختلف (مثل اجتناب از لباسهای زبر) نیز شایع است. این ویژگیها میتواند بر رفتارهای روزمره مانند غذا خوردن یا لباس پوشیدن تأثیر بگذارد. کاردرمانی حسی یکی از مؤثرترین روشها برای کمک به این کودکان است. والدین باید به علائم حسی مانند پوشاندن گوشها در برابر صدا یا اجتناب از لمس شدن توجه کنند.
سوالات متداول:
1-اگر چند تا از این علائم واضح را در کودکم دیدم، چه کار کنم؟
مشاهده حتی چند مورد از این علائم واضح، ضرورت مراجعه به متخصص رشد کودک یا روانپزشک کودک را ایجاب میکند. تشخیص و مداخله زودهنگام بسیار مؤثر است.
2-آیا تاخیر در گفتار همیشه به معنی اوتیسم است؟
خیر، اما وقتی تاخیر گفتار با سایر علائم واضح اوتیسم مانند مشکلات ارتباطی یا رفتارهای تکراری همراه باشد، احتمال اختلال طیف اوتیسم افزایش مییابد.