بازی مناسب برای کودکان اوتیسم

وقتی پای انتخاب بازی مناسب برای کودکان اوتیسم به زبان می‌ آید، برخلاف آن چه عموم مردم تصور می کنند، انتخاب های زیادی داریم. باید دنبال بازی هایی باشیم که در عین جذاب بودن برای کودک اوتیسم، فواید جسمی و روحی هم برای کودکان داشته باشند. از خانه‌سازی گرفته تا بازی‌ های روی میز، بازی های سرگرم‌ کننده و بازی‌ های آموزنده بسیاری هستند که به یادگیری، رشد و تفریح کودکان اوتیسم کمک می‌ کنند. این بازی‌ ها می‌ توانند بر بهبود توانایی های ارتباطی، رشد مهارت‌ های اجتماعی و تقویت هماهنگی حرکتی کودکان، تأثیرات بسیاری بگذارند. بهترین بازی مناسب برای کودکان اوتیسم آن‌ هایی می باشند که در کاهش اضطراب، ایجاد حس موفقیت و افزایش اعتماد به‌ نفس آن‌ ها هم نقش دارند. مرکز اوتیسم دکتر صابر با انجام بهترین بازی درمانی برای کودکان اتیسم و انتخاب بازی مناسب برای کودکان اوتیسم به تقویت توجه این کودکان کمک می کند.

بهبود بخشیدن توجه برای کودکان اوتیسم

داشتن توجه کوتاه مدت برای کودکان غیر معمول نیست. کارکردن بر روی توجه به کودکان اوتیسم کمک می­ کند تا بتواند مدت زمان بیشتری روی یک فعالیت متمرکز باشد و این بهبود تمرکز منجر به بهبود یادگیری خواهد شد. افزایش مدت زمان توجه کمک می­ کند تا کودک در زمان محدود تر، موارد بیشتری را بیاموزد. سطوح توجه کودکان با افزایش سن تغییر می­ کند، مثلاً یک کودک یک ساله به راحتی توجهش منحرف می­ شود ولی یک کودک دو ساله ممکن است خیلی خوب توجهش را به یک بازی معطوف کند ولی نمی ­تواند هم­زمان با بازی به بزرگسالش توجه کند. در سن سه سالگی کودک منعطف ­تر می­ شود و هم­زمان با بازی به فرد بزرگسال نیز توجه دارد. برخی کودکان ممکن است برای حرکت از یک مرحله توجه به مرحله ­ی بعدی به کمک احتیاج داشته باشند.

انواع بازی مناسب برای کودکان اوتیسم

1.وسایل مورد علاقه­ ی کودک را انتخاب کنید.

2.با آن اشیاء به شیوه ­های مختلفی بازی کنید. این کار به افزایش مدت زمان توجه کمک می ­کند.

3.هیجان را به بازی اضافه کنید. این موضوع باعث می­ شود کودک با علاقه بازی کند مثلا اشیاء را پنهان کنید.

4.از رهبری کودک پیروی کنید، نشان دهید به علاقه­ مندی­ هایش توجه دارید.

5.برای بهبود مدت زمان توجه او را به تماس چشمی تشویق کنید و به او زمان بدهید تا به شما پاسخ دهد.

6.با ظرف ­ها بازی کنید: آن­ ها را بشمارید، با آن ­ها برج بسازید ، مخفی کنید، بر اساس رنگ جدا کنید، آن­ ها را در حمام ببرید و از آب پر و خالی کنید، آن­ ها را بشورید و ….

7.مهره­ های رنگی: با آن­ ها گردن بند، دست بند یا مار بسازید، آن­ ها را بر اساس شکل، رنگ یا اندازه طبقه ­بندی کنید، داخل یک جعبه بیندازید و تکان دهید، با آن­ ها برج بسازید، آن ­ها را مخفی کنید و ……

8.جعبه­ ی احساس: اشیاء مورد علاقه­ ی کودک را در داخل یک جعبه بریزید و سپس به آهستگی آن را باز کنید و به کودک اجازه دهید دستش را داخل جعبه کند و اشیاء داخل جعبه را احساس کند، آن­ ها را بیرون بیاورد و با آن ­ها بازی کند.

9.اگر با عروسک ­های کوچک (پایت) بازی می­ کنید، به آن­ ها نوشیدنی دهید، آن­ ها را ببوسید، روی سرش کلاه بگذارید و …..

10.یا اگر با سیب بازی می ­کنید آن را بشورید، دو نیم کنید، روی آن برچسب بزنید و آن­ ها را بشمارید، آن را پوست بکنید، آن را هل دهید، دانه ­هایش را در بیاورید و بكاريد و …..

11.اگر کودک با خمیر، بازی می­ کند با آن رول درست کنید، ببرید. توپ یا سوسیس، گربه، آدم برفی، شمع، آشیانه ­ی پرنده، دست بند و …. درست کنید.

12.اگر کودک مهره بر می­ دارد، آن ­ها را بگیرید و پرت کنید، آن­ ها را روی سر نگه دارید. داخل جعبه پرتاب کنید، آن ­ها را تکان دهید و یا آن ­ها را مخفی کنید.

13.اگر کودک پازل را بر می­ دارد، همه­ ی تکه­ های آن را خارج کنید و آن ­ها را کنار هم بگذارید و سپس با برداشتن هر تکه نام آن را بگویید و در مورد آن صحبت کنید، تکه­ ها را پنهان کنید و سپس از کودک بپرسید که کدام تکه گم شده و یا در داخل دستتان پنهان کنید و به کودک اجازه دهید آن را از داخل دست تان پیدا کند و بگوید در داخل کدام دست است، تکه­ ها را با اشیاء واقعی تطابق دهید، دور آن­ را خط بکشید و …

14.اگر کودک لگو بر می ­دارد، با آن­ ها برج بسازید و سپس آن ­ها را بریزید، قطار بسازید، با آن ­ها دالی بازی کنید، آن­ ها را به هم بکوبید، آن­ ها را مخفی کنید، آن­ ها را به لحاظ شکل، رنگ و یا اندازه طبقه ­بندی کنید، به آن­ ها الگوی خاصی بدهید: بزرگ، کوچک، بزرگ، کوچک.

15.کتاب­ ها و آواز: کتاب­ های برجسته و موزیکال می ­تواند توجه کودک را خیلی زیاد جلب کند، آواز خواندن به همراه انجام اعمال تکراری می­ تواند به کودک کمک کند تا اتفاقات را پیش ­بینی کند. می­ توانید با عروسک ­ها شروع به آواز خواندن کنید.

16.نقاشی کشیدن: تصویر بکشید، می ­توانید ابزار های مورد علاقه­ ی کودک را بکشید و در مورد آن­ ها صحبت کنید و آن­ ها را رنگ کنید مثلا: نقاشی خانه، ماشین، قطار، حیوانات و…

17.بادکنک را باد کنید و ناگهان آن را رها کنید احساس خروج هوا و ایجاد صدا باعث جلب توجه کودک می­ شود، بادکنک را پرتاب کنید، روی آن نقاشی بکشید، روی آن برچسب بچسبانید و یا روی آن با آبرنگ نقاشی بکشید و آن را فوت کنید تا خشک شود آن را بترکانید و …..

این ها تعداد کمی از انواع بازی مناسب برای کودکان اوتیسم می باشند.

به عنوان یک متخصص کاردرمانی و گفتاردرمانی کودک، اغلب از بازی ‌ها برای کار با کودکان مبتلا به اوتیسم که می ‌بینم، استفاده می ‌کنم. همه این بازی ‌ها می ‌توانند به جنبه‌ ها یا چالش ‌های مختلفی که برخی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است داشته باشند، کمک کنند، همچنین سرگرم‌ کننده هم هستند. بازی ‌ها می ‌توانند ابزار بسیار خوبی برای ترویج مشارکت، تعامل اجتماعی و توسعه مهارت‌ ها در کودکان مبتلا به اوتیسم باشند. بسیاری از کودکان مبتلا به این اختلال از بازی ‌هایی که روال‌ های قابل پیش‌ بینی و ساختار یافته ‌ای را ارائه می ‌دهند، مانند بازی ‌های رومیزی، بازی‌ های کارتی یا پازل ‌ها، لذت می‌ برند. بازی ‌هایی که شامل تحریک حسی، مانند ورودی لمسی یا بصری هستند، نیز می ‌توانند برای یکپارچگی و تنظیم حسی مفید باشند. علاوه بر این، بازی ‌هایی که همکاری، نوبت ‌گیری و ارتباط اجتماعی را تشویق می‌ کنند، می ‌توانند مهارت ‌های اجتماعی و تنظیم هیجانی را در کودکان مبتلا به اوتیسم تقویت کنند. بازی حافظه “من هرگز چهره‌ ای را فراموش نمی ‌کنم” این بازی برای حافظه و همچنین برای تشخیص و شناسایی چهره‌ ها عالی است. کارت‌ های سخن گوی “فیل‌ مو” این ها برای کمک به آموزش احساسات و عواطف و یادگیری شناسایی و بیان آن ها خوب هستند. اگر در مدرسه بودی چه می ‌کردی” این بازی به آموزش مهارت ‌های حل مسئله و تفکر در موقعیت‌ هایی که ممکن است دشوار باشند کمک می ‌کند. اگر در خانه بودی چه می ‌کردی” این بازی شبیه به بازی قبل است که یک بازی کارتی برای کمک به کار کردن در موقعیت ‌های اجتماعی مختلف است، این بار برای موقعیت ‌های خانگی طراحی شده است. بازی ‌های رومیزی مهارت ‌های اجتماعی، این مجموعه ‌ای از بازی ‌ها است که برای کمک به مهارت ‌های اجتماعی طراحی شده است. این بازی برای کودکان در سنین دبستان طراحی شده است. بازی کارت ‌های فلش “چه کار کنم”. این بسته کارت ‌ها بر روی مهارت ‌های اجتماعی و همچنین یادگیری عاطفی برای کودکان 3 سال به بالا کار می ‌کند. “اژدهای عصبانی” این بازی به کودکان 6 سال به بالا کمک می‌ کند تا خشم و ناامیدی را شناسایی کرده و با آن کنار بیایند. بازی شمارش و مرتب‌ سازی این یک بازی عالی برای کودکان مبتلا به اوتیسم است که از مرتب ‌سازی و سازماندهی بر اساس رنگ ‌ها و اعداد لذت می ‌برند. همه بازی های نامبرده شده می ‌توانند برای برخی از کودکان بسیار آرامش ‌بخش باشد.

نتیجه‌گیری:
بازی‌های مناسب برای کودکان اوتیسم ابزاری قدرتمند در رشد مهارت‌های شناختی، اجتماعی و حسی-حرکتی محسوب می‌شوند. انتخاب بازی‌های هدفمند با توجه به سطح رشد و نیازهای فردی کودک می‌تواند تأثیرات مثبتی بر یادگیری و تعاملات اجتماعی داشته باشد. محیط بازی باید امن، قابل پیش‌بینی و متناسب با علایق کودک طراحی شود تا مشارکت او را افزایش دهد. همراهی والدین و مربیان در فرآیند بازی، نقش کلیدی در تقویت اثرات درمانی آن ایفا می‌کند. در نهایت، تداوم و تکرار این فعالیت‌ها در کنار مشورت با متخصصان می‌تواند به پیشرفت چشمگیر کودکان اوتیسم منجر شود.

منابع:

nowpsych.com

سوالات متداول:

1-آیا بازی‌های دیجیتال برای کودکان اوتیسم مفیدند؟
در حد اعتدال می‌توانند مفید باشند، به شرطی که آموزشی و هدفمند باشند. بهتر است بازی‌های فیزیکی و تعاملی را در اولویت قرار دهید. زمان استفاده از صفحه نمایش باید محدود و کنترل‌شده باشد.

2-آیا باید در حین بازی مستقیم آموزش دهم؟
نه، بهتر است آموزش غیرمستقیم باشد. اجازه دهید کودک خودش بازی را هدایت کند. شما فقط با سوالات ساده یا پیشنهادات کوچک راهنمایی کنید.