اختلال طیف اوتیسم نوعی ناتوانی در رشد بوده که عموما پیش از ۳ سالگی خود را نشان می دهد. اوتیسم نوعی اختلال عصبی است که اختلال در ارتباطات و حتی اختلال در تعاملات اجتماعی و مهارت های شناختی را شامل می شود. یکی از مشکلات کودکان مبتلا به اوتیسم، اختلال گفتار است. صحبت کردن کودک اوتیسم به طور معمول یکی از چالش های اساسی والدین می باشد که خانواده ها برای درمان و تقویت گفتار کودک اوتیسم خود از متخصصین گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم راهنمایی می گیرند تا کودک شان توانایی های لازم را کسب کند. خانواده ها عموما از طریق تاخیر گفتاری و اختلالات گفتاری کودک اوتیسم متوجه نوع اختلال آن ها می شون.، گفتاردرمانان عموما در کمک به تشخیص درمان اوتیسم و ارجاع به سایر متخصصان، نقش بسیار مهمی دارند. گفتاردرمانی که با کودک مبتلا به اوتیسم کار می کند، احتمال دارد از برخی رویکرد هایبازی برای درمان تاخیر گفتار کودک اوتیسم استفاده کند. مرکز اتیسم دکتر صابر با بهترین گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم و انتخاب بهترین بازی برای تقویت گفتار کودک اوتیسم به درمان اختلالات گفتاری و زبانی و گفتاردرمانی اوتیسم می پردازد.
وسوسه های ارتباطی در تقویت گفتار کودک اوتیسم
اگر کودک به صورت خود انگیخته نمی تواند ارتباط برقرار کند، ارزیابگر می تواند توجه کودک برای تقویت گفتار کودک اوتیسم را از طریق وسوسه های ارتباطی جلب کند. این بافت ها برای جلب توجه کودک برای برقراری ارتباط طراحی می شوند. این موقعیت ها برای کودکانی که بین مرحله ی پیش زبانی تا مرحله ی ابتدایی زبان هستند، بهتر عمل می کند زیرا آن ها ممکن است که غیر کلامی باشند و آن ها می توانند برای کودکان با ارتباط محدود به کار گرفته شوند. برای مثال ارزیابگر می تواند یک بادکنک را باد کند و سپس به آهستگی هوای آن را خارج کند و صبر کند تا کودک پاسخی بدهد تا گفتار کودک اوتیسم تقویت شود. ارزیابگر اگر توانست کوک را وسوسه کند باید نوع پاسخ کودک را یادداشت نماید (ژست، صداسازی یا کلمات). چند موقعیت وسوسه برانگیز ارتباطی می تواند به عنوان بخشی از ارزیابی بالینی برای گفتاردرمانی استفاده شود.
تحلیل نمونه بازی برای تقویت گفتار کودک اوتیسم
ارزیابگر می تواند بازی کودک ۸ ماهه تا ۵ ساله را ارزیابی کند تا بهترین بازی برای تقویت گفتار کودک اوتیسم را انتخاب کند. اطلاعات به دست آمده از طریق مشاهده ی مستقیم می تواند تکمیل کننده ی مصاحبه، چک لیست و با دستور العمل های استاندارد باشد. تحلیل بازی باید بر اساس یک نمونه که نمایشگر رفتار های بازی کودک با استفاده از مجموعه ی متنوعی از وسایل است، باشد. نمونه ی بازی کودک باید حدود ۳۰ دقیقه طول بکشد و بستگی به بافت دارد و مداخله گر می تواند از بخش هایی از نمونه ی زبانی برای تحلیل بازی استفاده کند. مثل رفتار های زبانی، رفتار های بازی هم می تواند به صورت تقلیدی، خود انگیخته با سرنخدهی شده یادداشت شود. علاوه بر سطوح بازی، بازی کودک باید از ۴ بعد ارزیابی شود: بافت زدایی، بافت مربوطه، سازماندهی و روابط بین خود و دیگران.
مراحل تقویت گفتار کودک اوتیسم
مقیاس بازی west by
این مقیاس مهارت های بازی و گفتار را به صورت موازی بررسی می کند.
مرحله 1:
۱۹-۱۷ ماهگی: کودک به طور همزمان با استفاده از اشیاء در موقعیت های روزمره شروع به ارتباطات معنایی و عملکردی می کند مثل رد کردن، انکار و ….
مرحله ۲:
۲۲-۱۹ ماهگی: همزمان با ترکیب ۲ فعالیت یا ۲ اسباب بازی شروع به ترکیب واژگان می کند.
مرحله ۳:
۲ سالگی: همزمان با پیچیده شدن کار های منفرد و ساده شروع به استفاده از عبارات و نشانه های ساختارشناسی می کند.
مرحله ۴:
5/2 سالگی: در این مرحله بازی ها لذت بخش و تکانشی اند و کودک به پرسش ها پاسخ می دهد.
مرحله ۵:
۳ سالگی: کودک در این مرحله به اجرای دوباره پیشامد های تجربه شده می پردازد. در حالی که توانایی اطلاع دادن، پیشگویی، قصه گویی و استفاده از زمان حال و گذشته را دارد.
مرحله ۶:
3- 5/3 سالگی: کودک در این مرحله به فعالیت های ساختگی، استفاده از عروسک به جای شخصیت ها می پردازد در حالی که همزمان با آن ها علایق خود را بیان می کند. استدلال می کند و …
مرحله ۷:
5/3- 4 سالگی: از ابزار برای ساختن صحنه و از زبان برای ایفای نقش استفاده می کند و به چرا و چگونه پاسخ می دهد.
مرحله ۸:
۵ سالگی: از زبان برای چیدن صحنه استفاده می کند (ابزاری ندارد، مثلا می گوید من یک پادشاهم و روی اسب نشسته ام و …). در این مرحله بازی ها تخیلی اند و همزمان در این مرحله کودک از واژگان نحوی (ربطی) مانند پس و … استفاده می کند.
سطوح نمادین بازی تقویت گفتار
1.سطح بازی نمادین: وانمود کردن مثلا نوشیدن چای
2.سطح بازی نمادین: استفاده از اسباب بازی در ارتباط با خود مثلا هل دادن ماشین
3.سطح بازی مستقیم: عروسک گردانی
4.سطح بازی ترکیبی: ترکیب بازی ها
5.سطح بازی مستقیم درونی: نشان دادن برخی برنامه ها در بازی
ارزیابی متکی بر بازی و گفتاردرمانی کودکان
در این روش والدین و متخصصین به مشاهده ی قوانین گوناگون موجود در بازی های گوناگون بدون ساختار و دارای ساختار کودک می پردازند. اطلاعات به دست آمده از این روش ما را از مهارت های حسی و حرکتی، اجتماعی، عاطفی، زبانی و ارتباطی کودک آگاه می کند. این روش برای کودکان از سنین نوزادی تا ۶ سالگی و نیز برای کودکانی که دچار ناتوانی هایی هستند، قابل اجراست. به طور خلاصه ارزیابگر باید از ارزیابی های غیر استاندارد متنوع برای تقویت گفتار کودک اوتیسم و مقیاس های غیر رسمی به منظور هدایت ارزیابی ارتباط – زبان درکی در طیف اوتیسم استفاده کند که این شامل مشاهده ی رفتاری که هسته ی اصلی نقص در اوتیسم می باشد هم می شود. در مرکز ارزیابی ها، ارزیابی ارتباط و زبان (نمونه گیری و تحلیل آن) خواهد بود و بر روی استخراج وسوسه های ارتباطی و اهمیت ارزیابی غیر رسمی درک نیز تأکید می شود.
