اختلال پردازش حسی-یکپارچگی حسی(Sid – SPD)

کودکان اختلال پردازش حسی در سازماندهی و پردازش اطلاعات حسی دچار مشکل می باشند. این کودکان مشکلی در بهره هوشی ندارند اما در درک و پردازش مسائل دچار مشکل هستند. همین امر موجب اختلال در یادگیری و عملکرد تحصیلی آنان می شود. مرکز درمان اختلال پردازش حسی دکتر صابر با بررسی دقیق اختلالات پردازش حسی در کودکان و تشخیص دقیق نقاط ضعف آنان به ارائه برنامه درمانی یکپارچگی حسی می پردازد. بخش های مختلف مرکز درمان یکپارچگی حسی تهران شامل ماساژ درمانی تخصصی، سنسوری روم، اتاق بهبود مهارت های بینایی و اتاق تقویت مهارت های شنیداری، اتاق تعدیل حسی، بازی درمانی در اختلال حسی، کاردرمانی یکپارچگی حسی و… می باشد. که بسته به نیاز کودک و میزان اختلال برای هر کودکی مشخص می گردد. کادر درمانی متخصص مرکز شامل کاردرمانان، گفتاردرمانان و روانشناسان کودک مجرب و حرفه ای در حیطه اختلالات پردازش حسی به صورت گروهی در درمان اختلالات این کودکان تلاش می نمایند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

بهترین مرکز کاردرمانی حسی در اوتیسم دکتر صابر – بهترین کلینیک گفتار درمانی حسی در اوتیسم دکتر صابر

مرکز درمان یکپارچگی حسی در اوتیسم دکتر صابر شامل دو شعبه بهترین مرکز کاردرمانی حسی در شرق تهران و بهترین مرکز گفتار درمانی در اوتیسم در شرق تهران، همچنین بهترین کلینیک کاردرمانی حسی در اوتیسم غرب تهران و بهترین کلینیک گفتار درمانی حسی در اوتیسم در غرب تهران به ارائه خدمات کاردرمانی حسی در کودکان اوتیسم،اختلال بلع ، عقب مانده ذهنی، بیش فعالی، فلج مغزی و اختلال پردازش حسی (  SID – SPD  ) می پردازد.

 

امکانات مرکز درمان مشکلات حسی در اوتیسم در سعادت آباد(کاردمانی در غرب تهران) . پاسداران( کاردرمانی در شرق تهران) شامل:

• کاردرمانی درکی حرکتی
• کاردرمانی  یکپارچگی حسی
•  آب درمانی در فلج مغزی
• ماساژ درمانی
• آب درمانی در کودکان اوتیسم،
• بخش تعدیل حسی
• سنسوری روم
• اتاق تاریک
• بازی درمانی
• بخش درمان حساسیت شنیداری
• کاردرمانی جسمی
• کاردرمانی ذهنی
• کاردرمانی دست
• تست های تخصصی هوش
• رفتار درمانی در کودکان اوتیسم
• روانشناسی کودک
• کاردرمانی در منزل

مرکز کاردرمانی حسی کودکان دکتر صابر به درمان کودکان با بیماری های اوتیسم، اختلال بیش فعالی و نقص توجه(  ADHD  ) ، مشکلات یکپارچگی حسی(  SPD-SID ) ، اختلالات یادگیری، سی پی (  فلج مغزی ) اختلالات ژنتیک، لکنت زبان، تاخیر رشدی،دیستروفی عضلانی و… می پردازد.

اصطلاح اختلال پردازش حسی یا اختلال یکپارچگی حسی (  SID – SPD  ) مانند چتری است که سه دسته بندی بزرگ را تحت پوشش خود درآورده اختلالات نوسانی حسی اختلالات حرکتی مبنی بر حس و اختلالات تمییز حسی، یک کودک ، جوان یا بزرگسال ممکن است یک یا ترکیبی از چالش های پردازش حسی و یکپارچگی حسی را داشته باشد. برای مثال، کودکی که مشکلات تلفیق حسی مثل تحریک بیش از حد نسبت به صدا یا تحریکات بینایی و یا همچنین مشکلاتی در کنترل وضعیت خود دارد بسیار بهتر بین ورودی های حسی خود تفاوت می‌ گذارد.

 اختلالات یکپارچگی حسی چیست

یکپارچگی حسی در اوتیسم به میزان تطابق سیستم عصبی مرکزی در مورد شدت، میزان تناوب، تازگی، طول و مدت زمان، پیچیدگی و تازگی یک تحریک حسی بستگی دارد. این پردازش حسی اوتیسم پیچیده فرد را قادر می‌سازد تا با رفتارهای تطابقی درگیر شود و بهترین پاسخ را با توجه به تجارب حسی بدهد. اگر فردی با مشکلات حسی کودکان اوتیسم هستیم ممکن است پاسخ هایی نامتناسب و منفی بدهد.

شما رانندگی می کنید و صدای آژیر خطر ماشین آتش نشانی را پشت سر خود می شنوید پاسخ یک یکپارچگی حسی خوب این است که شما بایستی هوشیار باشید آرامش خود را حفظ کنید، به جایگاه و اطراف خود دقت کنید و از سر راه کنار می‌روید و پس از رد شدن ماشین آتش نشانی به جای خود برمی گردید و راه را ادامه می‌دهید شنیدن صدای آژیر و خطر در افراد بیش فعال ممکن است پاسخ هایی چون اضطراب، افزایش تعداد تنفس و ضربان قلب را به همراه داشته باشد، خیلی تند و سریع از سر راه ماشین کنار می‌ رود و پس از رد شدن ماشین آتش نشانی همچنان در کنار خیابان می ماند یک فرد غیر فعال ممکن است از سر راه ماشینی که عجله دارد و در پشت او گرفتار شده و مدام آژیر می کشد و با چراغ علامت می‌دهد کنار نرود به طوری که ماشین مجبور شود او را دور بزند و بالاخره، یک فردی که در جستجو حس است ممکن است از فرصت به وجود آمده استفاده کرده برای رفع ترافیک از طریق تعقیب کردن ماشین های آتش نشانی ترافیک را دور بزند.

اغلب کودکان با اختلال یکپارچگی حسی در اوتیسم یا اختلال پردازش حسی (به خصوص آنهایی که بیش فعال اند و همه چیز را خیلی پر سر و صدا، بسیار نامناسب یا بسیار درخشان می‌بینند) به راحتی اختلال پردازش حسی آنها تشخیص داده می‌شود. کودکان طیف اتیسم نیز اختلال پردازش حسی( اختلال یکپارچگی حسی) را در چندین حس خود به صورت به هم ریختگی های حسی، بیش حسی و کم حسی نشان می دهند.

 بالای آستانه( بیش حسی) / زیر آستانه( کم حسی) و واکنش های ترکیبی در هرم یکپارچگی حسی:

اگر پوست یک کودک بسیار حساس باشد برخی پارچه ها و مواد مخصوص برای وی آسیب‌زا است و باعث تعجب نیست که کودک با اختلال حسی برای لباس پوشیدن و بیرون رفتن از خانه و تعویض لباس روی تخت خود، در کشمکش باشد. اگر کودک با اختلال یکپارچگی حسی وارد خوار و بار فروشی شود احساسی مشابه ورود به کنسرت شلوغ و پر هیجان پیدا کرده است که نورهای مهتابی مانند فلش در داخل آن چشمک می زنند چرخ دستی های خرید مردم و صدای موسیقی که پخش می شود مانند یک ساز کوبه ای برای وی است.

علاوه بر این شلوغی‌ها ای نظمی های جمعیت و فیدبک های ناشی از شلوغی و تنوع انواع میوه ها و غذاها، فرد با اختلال حسی را مضطرب و عصبانی می‌کند. اگر بدن یک کودک مثل آیوریز تنبل و سست باشد، او از حرکت برای کمک به بلند شدن خودش استفاده می کند اما پس از آنکه بیش از حد تحریک و آشفته شد( بیش حسی) چرا که سیستم عصبی او به سختی تعدیل می‌شود، این تعجبی ندارد که او هم مثل تیگر که یک کودک بیش فعال است دور و اطراف خود دیواری بکشند.

اگر پردازش حسی درست کار نکند، هیچ چیزی درست کار نمی کند. این ممکن است کمک کند تا به سیستم عصبی مشابه یک کار ارکستر سمفونیک نگاه کنیم. همه ابزارهای مختلف از قبیل سازهای کمانی، سازهای چوبی، سازهای برنجی و سازهای کوبه ای نیاز دارند تا صدای خود را به تنهایی داشته، و سپس نوت های دستوری را روی صدا های دستور داده شده داده شده و زمان‌های درست در هماهنگی و همکاری با هم بنوازم تا ارکستر سمفونیک به وجود بیاید هر کس نیاز دارد صدایی داشته باشد و نوبت های صحیح روی حجم صدا مشخص در زمان مشخصی بنوازد.

اگر یکی از ابزارها به درستی تون صدا نداشته باشد، یعنی بسیار بلند یا آرام نواخته شود، یا خارج از گام باشد(اختلال SID )، یا نت اشتباه بنوازد سمفونی صدا درستی نمی دهد. هر کس به این تون ها نیاز دارد که در نوبت مشخص، حجم صدای مشخص و زمان درستی نواخته شود. رهبر ارکستر از بازخوردهای حسی زنجیره واری (در درجه اول صدا، ویبرایشن و بینایی) برای زیبا نگه داشتن آهنگ استفاده می کند. سیستم حسی فردی بسیار شبیه ارکستر است. هنگامی که ورودی های حسی وارد شده بسیار بلند یا بسیار آرام باشد یا با هم همگان نباشند( در اختلال پردازش حسی در کودکان)، سطوح انگیزش احساسات و رفتار از حالت عادی خارج می‌شوند.

تدافع لمسی یا بیش حسی در کودکان:

اگر فردی به یک یا چند تحریک حسی بیش از اندازه حساس باشد، آستانه سیستم عصبی برای ورودی‌های حسی بسیار پایین است و تدافع لمسی از خود نشان می دهد. و نیاز به شدت و توالی تحریکات حسی در دستورات دارد. برای رسیدن به پاسخ مناسب باید سطح برانگیختگی را کاهش دهیم. کاردرمانی حسی به درمان اختلال یکپارچگی حسی در کودکان و تعدیل حسی کمک می کند.

حساسیت حسی سراسری معمولاً به تدافع لمسی باز می‌گردد فرد دارای حساسیت بالا(بیش حسی) ممکن است در رفتارهای جنگ و گریز به عنوان دستورالعملی برای پرهیز یا پاسخ در تحملات حسی درگیر گردد. این ممکن است شکلی از اجتناب حسی و تکیه بر گوشه گیری و انصراف، محدود شدن مشارکت در اجتماع، فعالیت های ورزشی و فعالیتهای تحصیلی باشد. این قضیه همچنین ممکن است شکلی از فعالیت علیه دیگران و افرادی باشد که سعی می‌کنند بر فضای شخصی آنها اعمال نفوذ کنند.

افراد دارای حساسیت بیش از حد حسی(بیش حسی در کودکان) ممکن است بسیار ناراحت باشند و کامل در تحریکات حسی غرق شوند این موضوع برای فردی که در جنگ با پردازش چندین منبع ورودی تحریکات حسی باشد نیز صدق می کند، به خصوص آنهایی که در یک دوره طولانی مدت در آن باقی می‌مانند فرد ممکن است از یک کانال پردازش مکررا تحریک گردد، اگر در اثر آن جریان یکی از ورودی‌های حسی خود را می بندد تا زمانی که تون در آن فرد یا افراد دیگر سبب تحریک بیش از حد وی نگردد.( تدافع لمسی)

تدافع لمسی به شرایطی گفته می شود که کودک به علت بیش حسی در هرم یکپارچگی حسی خود دچار مشکل شده و نسبت به هر گونه لمس بدنش تدافع لمسی از خود نشان می دهد. این نوع رفتار تدافعی را در بیش حسی در اوتیسم مشاهده می کنیم. تمرینات حس عمقی در کودکان موجب کاهش بیش حسی در کودکان و رفع مشکلات تدافع لمسی در کودکان مخصوصا یکپارچگی حسی در اوتیسم می شود.

 درمان اختلال پردازش حسی حساسیت کم:

نوع دیگر اختلال حسی ، فردیست که حساسیت کمی در مورد یک یا چند نوع تحریک حسی داشته باشد، آستانه تحریک حسی برای ورودی های حسی او بسیار بالاست او تحریکات شدیدتر و با توالی بیشتری برای برانگیخته کردن کافی برای پاسخ نیاز دارد. مانند این است که اگر کنترل حجم صدا کمتر از حد مورد نیاز شما باشد هرگونه تحریک از ترکیبات حسی بی فایده است. فردی با حساسیت پایین حسی، تنبل، خواب آلود و بی حالت است. ممکن است بسیار مشکل باشد که چنین فردی را علاقه مند کنیم و در فعالیتی وی را درگیر کنیم یا توجه‌اش را پایدار نگه داریم، برخی کودکان ممکن است در هنگام اینکه سیستم عصبی آنها بیش از حد تحریک میشود یا بیش از حد هیجان زده می‌ شوند مانند یک آدم تنبل نیز عمل کنند

درمان طلایی استاندارد برای مشکلات پردازش حسیSID همواره کاردرمانی از طرف یک درمانگر آموزش دیده با تجربه ی گسترده در تئوری و تمرینات یکپارچگی حسی بوده است. بعضی از کاردرمانگران در کنار روانپزشکان، روانشناسان فیزیولوژیست ها، مددکاران اجتماعی و سایر متخصصین بالینی سلامت کار می‌کنند در حالی که بسیاری دیگر در مدارس، بیمارستان ها و سایر محیط ها مشغول به فعالیت هستند. کار درمانگران و متخصصین سلامت روان در درمان کودک با در نظر گرفتن طیف کاملی از نیازهای عاطفی و فیزیکی همکاری کاملی را با هم به وجود آورده اند. کاردرمانی پردازش حسی، عصبی عضلانی، حرکتی، روانی اجتماعی و سایر مهارتهای تکاملی را بنا می کند تا کودک را قادر سازد که جهان اطرافش را بهتر کشف کند. در حالی که سایر متخصصین بالینی آگاهی خود توانایی کنار آمدن و توانایی دفاع کردن از خود از یک راه مثبت جامعه پسند را در کودک پرورش میدهند.  این مسئله ممکن است این طور نشان دهد که کاردرمانی بیشتر از رویکرد پایین به بالا استفاده می‌کند و سایر متخصصین بالینی بیشتر از رویکرد بالا به پایین بهره می‌برند و به عبارتی دیگر کاردرمانی مسیرهای عصبی بین مغز و بدن را درست می کند که نتیجه آن تغییر در چگونگی احساسات و تفکر مراجعه است. در حالی که سایر متخصصین سلامت مهارت های روانی اجتماعی و عاطفی را اصلاح می کنند که نتیجه آن تغییر در چگونگی احساسات و تفکر مراجعه است. هدف نهایی یکی است اینکه مراجع به کفایت، اعتماد به نفس و بهره‌ وری برسد و تا جایی که امکان دارد در زندگی روزمره مستقل شود.

 واکنش های ترکیبی در هرم یکپارچگی حسی:

بسیاری از افراد با مشکلات حسی دارای واکنش های ترکیبی هستند. به این معنا که واکنش هایی قوی به یک یا چند نوع از ورودی‌های حسی و نه همه آنها دارند. کودکی با مشکلات لامسه شاید از پوشیدن برخی پارچه های ویژه تنفر داشته باشند اما عاشق شلختگی و چسب و نقاشی باشد. کودکی ممکن است صدای بلند را دوست داشته باشد، کودک موزیکی را ثبت کند اما از موسیقی زنده با هر گونه صدایی متنفر باشد.

در حقیقت یکی از مهمترین ویژگی های کودکان دارای اختلالات پردازش حسی وجود تناقض است، چرا که سیستم عصبی بسیار موثر کار می‌کند. برای بیشتر کودکان، این موضوع وابسته به این است که کودک ورودی های حسی را به صورت فعال یا غیرفعال تجربه می کند. برای مثال کودکی که ممکن است از در آغوش گرفتن فردی متنفر باشد اما عاشق بغل شدن از طرف دیگران باشد. کودکی دیگر ممکن است هنگامی که فردی جارو برقی را روشن می‌کند بسیار بترسد اما این ترس در هنگامی که خودش به شخصه آن را روشن میکند از بین برود. بیشتر ما روزهای خوب و بد در زندگی داریم.

این داستان برای افراد بسیار طبیعی است. اما برای فردی که دارای مشکلات پردازش حسی است بسیار غیرقابل پیش بینی و به ندرت اتفاق می‌افتد که صبح خوبی داشته باشد و بعد از ظهر نه چندان جالبی یا لحظه خوبی را سپری کند و یا اینکه لحظه بدی را تجربه کند و همه اینها وابسته به این است که کودک تجارب حسی خود را در لحظات ویژه‌ای بتواند کنترل کند. هنگامی که دارید در مورد انواع مشکلات حسی مراجعین خود فکر می کنید و اینکه احتمالا آنها چه تجارب حسی خواهند داشت، حواستان به این موضوع باشد که مشکلات پردازش حسی بسیار متنوع اند و می‌توانند با توجه به روزهای مختلف و بسترهای مختلف متفاوت باشند.

 

هنگامی که فردی آرام می‌شود، تغذیه مناسب و خواب مناسب داشته باشد، نور روشن و ازدحام جمعیت ممکن است وی را مضطرب نکند. اما هنگامی که تحت شرایط استرس زا به علت حساسیت، رژیم غذایی نامناسب، خستگی، قدم زدن در مغازه‌های شلوغ، کلاس درس، رستوران باشد، ممکن است باعث گیجی و حواس پرتی وی شود. مشکلات حرکتی بر مبنای حس: فردی که دارای مشکلات حرکتی بر پایه ی حس می باشد ممکن است استفاده از حلقه های بازخورد برای هدایت و کنترل حرکات و شمای خود با توجه به مقتضیات حرکتی در فعالیت های حرکتی، دچار اشکال شود در نتیجه با چنین مشکلاتی ممکن است کاهش تعادل، کاهش تون عضلانی، قدرت تحمل کم و بیشتر از اینها مشکلات برنامه ریزی حرکتی را داشته باشد.

برنامه ریزی حرکتی شامل پردازش چند مرحله‌ای تصمیماتی است که بایستی برای انجام دادن گرفته شود، فهمیدن اینکه چگونه باید انجام و تربیت مراحل برای درست انجام دادن آن، لازم است برای مثال کودکی در زمینه بازی اول قسمتی از تجهیزات را برای بازی کردن انتخاب می‌کند مثل میله های ژیمناستیک سپس او نیاز دارد که به بفهمد چگونه بر روی آنها بالا برود و چگونه به درستی از اعضای بدنش برای نگه داشتن خود بر روی آن استفاده کند، دست ها را به صورت جایگزینی انتخاب کند و از یک میله به میله دیگر برود.

اختلال در برنامه ریزی حرکتی انجام کارها و برنامه های ناآشنا را برای کودک سخت می‌کند فرد مبتلا به اختلال برنامه ریزی حرکتی مشغله این را دارد که مهارت برنامه ریزی حرکتی جدیدی را بیاموزد. که اینها شامل انجام حرکات درشت، مثل یاد گرفتن پیاده روی، دویدن و راندن دوچرخه و همچنین انجام حرکات ظریف مثل بستن دکمه های لباس، استفاده از قیچی و استفاده از نخ و مهره است. کودکان مبتلا به اختلال برنامه ریزی حرکتی ممکن است بی دست و پا باشد حرکات خامی را انجام دهد و مستعد برای آسیب های دیگر است اختلال در برنامه ریزی حرکتی همچنین می تواند بر روی مهارت های برنامه ریزی زبانی نیز اثر بگذار مهارت هایی که نیاز مدیریت عضلات زبانی برای خوردن و حرف زدن داشته باشند.

مشکلات حسی در کودکان:

کودکان با مهارت‌های تمایز حسی ضعیف دارای مشکلات ادراکی با مشخصه های چشم گیری از تجارب حسی هستند و ممکن است فرد بر سر تشخیص تفاوت بین دو منبع ورودی حسی مشکل داشته باشد. برای مثال کودکی ممکن است نتواند تفاوت بین مداد و ماژیک و دکمه یکی از کلاسور هایش را فقط با لمس کردن در داخل کیف تشخیص دهد، و ممکن است برای تشخیص آنها نیاز به دیدن آنها داشته باشد.

کودک ممکن است نتواند محل لمس و میزان شدت آن را تشخیص دهد. او ممکن است لباس را بپوشد ولی نتواند به صورت کامل آن را پایین بکشد ه چرا که قادر به حس کردن این که لباسش به دور قفسه سینه او پیچ خورده است نیست

کودک می‌آموزد که مخالفت با همکلاسی اش در زمان‌های تفریح ممکن است آگاهانه نباشد و هنگامی که از او دوری می کنند ممکن است ناراحت شود چرا عمل آنها به‌عنوان رفتاری بی جا و با عصبانیت درک کرده است بسیاری از کودکان با مشکلات حسی برای استفاده کردن اشیا جدید مدت زمان زیادی را صرف می کنند. کودکان فلج مغزی در این مورد دچار اختلال یکپارچگی حسی بوده و نیاز به درمان اختلال یکپارچگی حسی در آنان مشاهده می شود.

هنگامی که شما جوراب هایتان را در صبح می پوشید ممکن است راجع به این احساس به صورت مداوم آگاه نباشد فردی که به سختی عادت می کنیم ممکن است آن جوراب ها را طی ساعت ها و دقایق بسیاری به عنوان حس جدیدی تجربه کند. علاوه بر این پارازیت احساسات که در مغز در طول کل روز وجود دارد و اکنون شما می توانید تصور کنید که فردی چگونه بیش از حد برانگیخته و بیش از اندازه تحریک می شود.

مرکز اختلال یکپارچگی حسی در تهران:

اختلال پردازش حسی در اوتیسم دارای زیر مجموعه های طبقه بندی مفیدی می باشد. به طور هم زمان داده های حسی در راه های متفاوتی و به شیوه های گوناگونی برای افراد مختلف نمایان می شوند. مشکلات خود: برای اینکه فرد در فعالیت با روشی مناسب شرکت کند باید سطح مطلوبی از انگیزش را داشته باشد.

هنگامی که ما در آرامش قرار داریم ، برای یادگیری تواناتر و انعطاف پذیرتریم یعنی حالتی از هوشیاری که ما درآن خیلی خسته نیستیم برای مثال کودکی که در یک آرامش ایده‌آل قرار دارد در حالت هوشیاری قادر خواهد بود تا به آرامی در یک زمان معین بنشیند و به خوبی گوش فرا دهد و همان طور که انتظار می‌ رود رفتار کند. خودتنظیمی به توانایی رسیدن حفظ و تنظیم سطح برانگیختگی به منظور مواجهه با فعالیت‌های خواسته شده و موفقیت های متغیر اشاره می کند.

کودکی که به خوبی به خود نظارت دارد به آسانی می تواند از یک حالت هوشیار و آرام در کلاس به یک فعالیت دارای چالش فیزیکی تغییر وضعیت دهد. سطح مطلوب برای زمان بازی و برگشت و آرامش و هوشیاری برای شام و انجام تکالیف و سپس رسیدن به سطح هوشیاری پایین و لازم برای خوابیدن بر می گردد. برای کودکان دارای مقوله‌های حسی سخت است که به آن سطح مطلوب انگیزشی برسند و یک کودک دارای اختلال خود تنظیمی در تنظیم فرآیندها دچار مشکل است این حالت بیشتر در نوزادان و اوایل دوران کودکی مشاهده می‌شود و با مشکلات خلق و خو در ارتباط است توجه داشته باشید که هر کودکی دارای اختلال پردازش حسی اختلال خود تنظیمی ندارد. علائم اختلالات خود تنظیمی بد اخلاقی زیاد، مشکلات تغذیه، خواب، بی توجهی و مشکلات تنظیم خلق و خوی و همچنین واکنش شدید به داده های حسی را شامل می‌شود.این علایم را در پیشینه کودکان با اختلال بیش فعال  و نقص توجه مشاهده می کنیم.

کلینیک توانبخشی پایا( کاردرمانی شرق تهران- گفتار درمانی شرق تهران) و کلینیک توانبخشی غرب تهران( کاردرمانی غرب تهران – گفتاردرمانی غرب تهران) در زمینه درمان مشکلات حسی کودکان مخصوصا درمان مشکلات حسی در اوتیسم به فعالیت می پردازد.

مراکز درمان اختلال پردازش حسی تحت نظر جناب آقای دکتر صابر

مراکز درمان اختلالات پردازش حسی دکتر صابر از مراکز مجهز در تهران می باشد که شامل بخش های مختلف تخصصی نظیر ماساژ درمانی تخصصی کودکان، کاردرمانی یکپارچگی حسی، سنسوری روم، اتاق تعدیل حسی، بخش شنیداری و اتاق تاریک بینایی است. سنسوری روم با امکانات دیجیتالی و تجهیزات مکانیکی مختلف مانند تخته تعادل هوشمند، سویچ صوتی، تیلت برد مکانیکی، برج گردان، پک برد نوری و …. محیطی جذاب را برای کودکان با اختلال پردازش حسی ایجاد می کند که در آن به صورت درجه بندی شدی تحریکات مناسب حسی را دریافت نموده و تعدیل سازی حسی انجام گردد.

بخش شنیداری با تولید برنامه های طبقه بندی شده کامپیوتری، صوت های مناسب را برای کودکان با اختلال پردازش حسی تولید می کند که کودک را در جهت تمییز شنیداری و حساسیت زدایی صوتی آماده می کند. همچنین توجه شنیداری را در کودکان اوتیسم و بیش فعال بالا می برد. بخش ماساژ درمانی با انجام ماساژ های تخصصی کودکان در زمینه حس عمقی مفاصل و عضلات همچنین کاهش تدافع لمسی در کودکان موثر می باشد. استفاده از مدالیته های گرمایشی و سرمایی به تعدیل حس لمس کدکان اوتیسم کمک بسزایی می کند.  در قسمت کاردرمانی یکپارچگی حسی بر روی تحریکات دهلیزی و حس عمقی و وستیبولار کودکان تاکید می شود این تمرینات با بهره گیری از توپ های تعادلی، تاب و تیلت برد موجب بهبود تعادل در کودک و کاهش نا امنی جاذبه ای و ترس از ارتفاع در کودکان می گردد. همچنین در کودکان با شلی عضلات و مفاصل این تحریکات به افزایش تحمل و قدرت عضلات کمک می کند.

مرکز درمان اختلال یکپارچگی حسی در حیطه تحریکات بینایی نیز با طراحی اتاق تاریک محیطی را فراهم نموده که کودکان با اختلالات حس بینایی بتوانند محرک های بینایی مناسب با سطح مشکلاتشان را دریافت نمایند.

گفتاردرمانی و کاردرمانی دکتر صابر غرب تهران

گفتاردرمانی و کاردرمانی دکتر صابر شمال تهران

گفتاردرمانی و کاردرمانی دکتر صابر شرق تهران

علایم اختلال حسی در کودکان اوتیسم

در کل اغلب کودکان دارای اختلال پردازش حسی در اوتیسم یا اختلال یکپارچگی حسی اوتیسم مشکلاتی در لباس پوشیدن، غذا خوردن، حمام رفتن و لمس شدن توسط دیگران، احساس درد نامناسب نسبت به آسیب و…. را نشان می‌دهند. به هر حال همه کودکان دارای چالش‌های پردازش حسی مشکلاتی از قبیل خوابیدن، بد اخلاقی، تغذیه نادرست و عدم تنظیم توجه بر خلق را دارند. با درمان اختلال یکپارچگی حسی در این کودکان توسط مرکز کاردرمانی حسی اوتیسم و ماساژ درمانی و گفتاردرمانی اختلال حسی می توان این علایم و مشکلات را در کودک برطرف کرد.

ترکیب حسی:

برخی از مردم در شرایطی هستند که به آن ترکیب حسی می گویند . که در آن یک حس به دلیل تقاطع بین راه های حسی در مغز به یک حس دیگر ارتباط می‌یابد. اعداد و حروف و صداها ممکن است رنگی به نظر برسند یا مزه ممکن است با اشکال مختلف همراه باشند. این یک وضعیت خوش خیم عمومی است که طیفی از مردم را شامل افراد مشهور در هنر و علم است ریچارد فینمن ( برنده جایزه نوبل فیزیک) ولارمیرنوبوکو (نویسنده) و آهنگساز و نقاش (داک الینگتون) را تحت تاثیر قرار داده است

پردازش تک کانالی:

در مقابل برخی از مردم در پردازش داده های حسی در یک یا دو کانال حسی مشکل دارند. آنها ممکن است به صدا خیلی حساس باشند یا به آسانی از طریق جنس بافت‌های معینی اذیت شوند. آنها ممکن است یاد بگیرند که این حساسیت ها را جبران کنند و روی آنها کار کنند. افرادی که مشکلات پردازش حس قابل توجهی دارند، دارای پردازش تک کاناله هستند.

دقیقا مثل وقتی که شما در حال رانندگی هستید و به طور ناگهانی با یک ترافیک شلوغ مواجه می‌شوید و رادیویی خود را روشن می‌کنید یک فرد ممکن است نیاز داشته باشد که تا یک منبع داده حسی را به منظور تطبیق دادن آن به دیگری روشن کند.

برای مثال یک دانش آموز ممکن است از نگاه کردن به معلم هنگام که معلم برای توجه کردن بیشتر به آنچه که می گوید و صحبت می کند اجتناب کند دانش آموز حس بینایی را به منظور روشن کردن حس شنیداری خاموش کند یا ممکن است او در زمانی که در یک اتاق کوچک آرام قرار دارد بهتر بتواند حس های دهانی و چشایی و بویایی را حین غذا خوردن در مقایسه با بوفه مدرسه تحمل کند.

بیش حسی چیست:

کار آمدن با تجربیات روزانه زندگی که ظاهراً برای بیشتر ما عادی به نظر می‌رسد به آسانی می‌تواند کودک با مشکلات حسی را دچار مشکل کند. کودکان ممکن است بتوانند با خواسته های پردازشی برای یک مدت کوتاه یا حتی بلند مدت در صورتی که خواسته ها شدت کمتری داشته باشد کنار بیایند. اما اگر تقاضا ها بیش از حدیا بیش حسی اتفاق بیوفتد و برای مدت طولانی انباشته شوند کودک در معرض خطر بیش حسی قرار دارد که مثل این است که مقدار خیلی زیادی از غذا را روی یک بشقاب کاغذی قرار دهیم.

بشقاب شما ممکن است بتواند تحمل کند همانطور که شما روی آن سوسیس و چیپس و کمی سالاد کلم می گذارید اما اضافه کردن سالاد سیب زمینی سبب می شود که همه آنها بریزد. شما باید کمتر غذا روی آن قرار دهید یا یک بشقاب بزرگتر بردارید یا دو بشقاب استفاده کنید.

به طور مشابه شما می توانید از روش ها حسی استفاده کنید که احساس مراجع خود را راحت و ایمن نگه دارید مثلا (کاهش دادن بیش حسی) و توانایی اش را به منظور تحمل کردن میزان بیشتری از چالش‌های حسی تقویت کنید. رز را در نظر بگیرید رز از صبح شنبه احساس عالی دارد.

مادرش نان توست درست می کند که مورد علاقه اوست، او می رود تا با اسباب بازی اش بازی کند و رنگ آمیزی کند. انجام دادن یک کار خوب به معنی ماندن داخل مرز است مادر خلاهایی را می بیند اما مشکلی نیست. چون که حالا رز یک دختره بزرگ است و دیگر از صدای زیاد ناراحت نمی شود. او مچ بند خود را پیدا می کند که راحت است اما بلوز مرده علاقه او خیس است.

او ناراحت می شود چون که آن بلوز شانس اوست. هنگامی که مادر پشت فرمان ماشین است رز پیراهنش را به دماغش می کند و می کشد و درعوض بوی پوست خود را حس می‌کند سپس آنها برای کاری به مرکز شهر می‌روند اولین توقفشان برای قهوه و بستنی مادر در قهوه خانه است بوی قهوه بینی او را می سوزاند و سپس برای خرید به یک مغازه بزرگ می‌روند. مادر می گوید: هنوز خیلی زود است که شلوغ شود. اما پارکینگ کمی شلوغ است و رز هنوز در لای درب های شیشه ای مغازه ای ایستاده و بدون اینکه درب ها بسته شوند و او را مثل اسپاگتی له کنند. او به مادرش کمک می کند تا وسایلی که در لیست است را پیدا کنند اما اضطراب جدایی دارد چون مردم زیادی آنجا هستند صدای علائم هشدار دهنده بالای سر خیلی بلند است صدای بلندگو و لامپ ها خیلی پر نور می باشند. چیزهای زیادی برای نگاه کردن وجود دارد او دلش می خواهد که آنجا را ترک کند اما مادرش می‌گوید که آنها فقط تعداد کمی از وسایل مورد نیازشان را گرفته اند.صدها خریدار وجود دارند . فقط سه صندوق خرید، کار می‌ کنند. برای رز وضعیت مناسبی نبود. صدای بلندگوها زیاد بود و وقتی که به روز می گفت: رز آرام بمان و نفس بکش بویی شبیه قهوه کثیف می داد رز نتوانست آرام بماند و شروع به گریه کردن کرد و تلاش می‌ کرد تا مادرش او را بیرون ببرد. مادر گفت: تو باید اینجا منتظر بمانی و من متاسفم که کارم خیلی طول می کشد بعد از این به کتابخانه خواهیم رفت تا تو بتوانی به کتاب‌های حیوانات نگاه کنی مادر به دخترش نگاه کرد و دید که او به گوشه ای رفته است. رز روی زمین افتاد و مادر شروع به بستن موهایش کرد مشتریان فروشگاه به ما رو گفتند که کار رز بد و ناپسند است و یکی از آنها رو به دیگران کرد و گفت که چه بچه بداخلاق و لوس دارید. مادر هزینه خرید را پرداخت کرد و آنها به طرف ماشین رفتند هم مادر و هم دختر اشک می ریختند. زندگی تجربیات حس های مختلف است تا ما به طور همزمان بتوانیم داده های حسی مختلفی را پردازش کنیم. این می‌تواند به زیبایی و آسانی باشد اگر یک کودک آرام باشد و به خوبی غذا بخورد و بخوابد با این وجود درگیر شدن به مدت طولانی در پردازش حسی نیازمند صرف انرژی زیاد است و تلاش فراوانی را می‌طلبد مثل اتیسم. به خاطر بیاورید که سختی و تلاش زیاد به هم مربوط اند مادر رز احساس می کرد که تعداد افراد داخل مغازه زیاد نیست یا رز از لحاظ حسی تدافعی عمل نمی کند. با در نظر گرفتن این موضوع که رز نمی توانست داده های حسی را به خوبی تجزیه و تحلیل کند.

میزان رفتارهای خروجی:

یک کودک ممکن است توجه یادگیر شدن خود در یک موقعیت را به خوبی رهبری کند. کودک دیگر ممکن است به موقعیتی که بعضی از مردم آن را ایجاد کرده‌اند توجه نماید. تمرکز بیش از حد در بعضی رفتارها ممکن است به موارد غیر قابل پیش گویی و انتظار کمک کند و شاید در جهان خارجی دردناک باشد و به جای آن تمرکز روی بعضی از چیز های ساده و قابل پیشگویی که او توانایی کنترلش را دارد ساده و مورد رضایت او باشد.

رفتارهای خروجی فعال:

اغلب جلوگیری از داده‌های حسی غیر قابل تحمل در کودکان ممکن است به صورت واکنش صدای بلند یا پرخاشگری باشد. آنها ممکن است فریاد بزنند یا از ترس جیغ بزنند و درد یا خشم و غضب خودشان را نشان دهند. ممکن است لگد محکم بزنند و به شدت عصبانی شوند وقتی که آنها را محدود کنیم ممکن است اسباب بازی های خود را پرتاب کنند. ممکن است به دیگران ضربه بزنند یا ضربه بخورند و لگد بزنند و یا در برخورد با دیگران که سعی دارند به آنها کمک کنند رفتار بدی نشان دهند و یا رفتارهای آزاردهنده مثل محکم زدن سرشان به جایی با کوبیدن دست روی سرشان و کندن موی سر خود را داشته باشند

رفتارهای خود تحریکی:

بعضی‌ها از کودکان به طور خاص کودکان طیف اتیسم یا با ناتوانی های شناختی در رفتارهای خود تحریکی درگیر می شوند مثل جنباندن و چرخیدن و ضربه به دست در پاسخ به تقاضاهای پردازش حسی در اوتیسم  این مهم است که تشخیص دهیم که رفتارهای خود تحریکی به طور مستمر انجام می شود در حقیقت همه رفتارهای خود تحریکی ما از یک زمان تا زمان دیگر به عنوان مکانیسم آرامش بخش است شما ممکن است وقتی که نیاز دارید هوشیار باشید، آدامس بجوید یا قهوه بنوشید یا با تکان دادن پاهای تان یا کشیدن موهایتان و پاک کردن گوشتان و یا درگیر شدن در هر چیزی که به شما کمک بکند تا احساس و عملکرد بهتری را داشته باشید.

ما می‌دانیم که این تحریکات به اندازه کافی برای کمک به ما مفید هستند و از نظر اجتماعی نیز مورد پذیرش واقع شده اند. میزان دقیق رفتار های خروجی بایستی مورد قبول جامعه واقع شود. کودکی مشکل حسی قابل توجهی دارد ممکن است با خود تحریکی های ناهنجار در کشمکش باشد که موجب آشفته شدن دیگران می‌شود. این رفتارها منجر به این مواردی می شود:

• بازتوانی یک سیستم عصبی غیر فعال در فرد، در هنگام بی حوصلگی و حین پایین بودن میزان تحریک
• خودتنظیمی در برابر یک سیستم عصبی مقاومت ناپذیر.
• انسداد داده های حسی در اوتیسم
• احساس بهتر به دلیل رفتارهای خود آزاری و خود تحریکی با هم و رها شدن دوپامین و مواد شیمیایی درون بدن.

اختلال حسی در اوتیسم- یکپارچگی حسی در اوتیسم-مرکز درمان یکپارچگی حسی در اوتیسم دکتر صابر

لئو کانر، مراقبت های نوین از کودکان دارای اوتیسم در مقاله ۱۹۴۳ اش بر اختلالات حسی کودکان دارای اوتیسم تاکید کرده بود : ( از صداهای بلند و اشیاء متحرک وحشت می کنند، تاب، آسانسور، جارو برقی، آب جاری، شعله گاز و همزن برقی و حتی صدای باد می تواند باعث وحشت آنها شود.) مطالعات بعدی ادعای کائر را تایید کرد.

امروزه نیز اظهارات متعددی از افراد بزرگسال دارای اوتیسم وجود دارد که ابراز می دارند در کودکی چگونه از تند حسی رنح می بردند. (برای مثال لباس های زیر همچون فرو رفتن میخ در پوست ایجاد می کند.) یا اینکه چگونه تشنه برخی از محرکات حسی بوده اند. (مثلا برای تجربه فشار بیشتر در گوشه ها قرار گرفتن یا به جاهای تنگ رفتن، میل به کشتی گرفتن برای مچاله شدن، لیسیدن و بوییدن چیزهای غیر خوراکی یا حتی رفتارهای خود زنی مثل کندن پوست یا کوبیدت سر.)

اینکه چرا افراد دارای اوتیسم در پردازش حسی دچار چنین نقایصی می شوند مشخص نیست. با این همه، تا نسخه چهارم دی اس ام علائم حسی نقشی در تشخیص رسمی اوتیسم ایفا نمی‌کرد. هرچند در نسخه چهارم به این علائم اشاره می شود اما جز معیارهای تشخیصی محسوب نمی‌شد و در تست ADOS پرکاربرد ترین ابزار تشخیص مورد استفاده مطالعات حوزه اوتیسم اشاره ای به مشکلات حسب نشده است، اما در نسخه پنجم دی اس ام مشکلات حسی به عنوان یک معیار تشخیصی در اختلال طیف اوتیسم مطرح شد. اما چرا؟

شاید به این دلیل که مسائل حسی مختص به اختلال طیف اوتیسم نمی‌باشد. همه کودکانی که دارای بیش حسی یا کند حسی می‌باشند در قلمرو اوتیسم جا نمی گیرند. اما این نکته درباره همه علائم اوتیسم صدق میکند.

برای مثال رفتارهای تکراری هم منحصر به اوتیسم نمی باشد ولی جز معیار های تشخیص اوتیسم محسوب می شود.  برای جذب معیارهای تشخیص اوتیسم می شود.

به نظر می‌رسد این امر ناشی از آن است که روان پزشکان و روان شناسان که دی اس ام را به نگارش در می آورند بیشتر به مطالعه کارکرد های ذهنی علاقه مندند تا به عملکردهای سطح پایینی مثل پردازش حسی! اما با کشف سیستم آینه ای که آگاهی حسی را به کارکردهای عالیه ذهن مثل تئوری ذهن پیوند می زند، شواهد لازم برای قرار گرفتن مشکلات حسی در زمره معیارهای تشخیص اوتیسم قرار گرفت.

مشکلات حسی : در جستجو جایگاهی در مغز

در سال ۱۹۷۲ کاردرمانی به نام جین آیرس اصطلاح یکپارچگی حسی را مطرح کرد. وی معتقد بود که پایین ترین بخش مغز تحت عنوان ساقه مغز که به نخاع متصل می شود. همه ورودی های حسی نواحی مختلف بدن را پیش از عبور و رسیدن به قشر مغز یکپارچه (ادغام) می کند.

بر اساس نظر آیرس فرایند یکپارچگی حسی در ساقه مغز نهایتاً منجر به ادراک یا سایر انواع آمیزش داده های حسی می شود و بشر را قادر می سازد به طور موثر با محیطش تعامل کند. آیرس معتقد بود که ورودی های حسی و فعالیت های حرکتی دوران نوزادی تجربه معناداری برای کودک می سازد.

کودک یاد می گیرد که بدنش را در فضا حرکت دهد یاد می گیرد که اشیا وجود دارند حتی اگر دیده نشوند. یاد می گیرد که چگونه دو چیز را با هم ترکیب کند و غیره به نظر وی این تجارب به هوش حسی – حرکتی بدل می‌شود که پیش نیاز هوش بازتابی است.

هوش بازتابی به معنی کارکردهای شناختی سطح بالا است. آیرس مشاهده کرد که بسیاری از کودکان دارای کم توانی ذهنی یا جسمی، واکنش های غیرعادی به ورودی‌های حسی نشان می دهند.

وی نوشت که وقتی رشد مغز از مسیر عادی اش منحرف می شود، حس لامسه مستعد آن است که به جای متمایز شدن بیشتر منتشر شود. لذا بسیاری از این کودکان در مواجهه با برخی محرک های لمسی آماده بروز واکنش های نزاع و گریز می باشند.

آیرس معتقد بود که این پاسخ های ناهنجار نشانگر اختلال در یکپارچگی حسی است و این اختلال ناشی از یک ناهنجاری در ساقه مغز می باشد. به نظر وی یکپارچگی حسی معیوب در ساقه مغز علت پاسخ های ناهنجار کودکان کم توان به محرک‌های حسی است.

آیرس و پیروانش به بروز اختلالات تنظیمی و رفتاری مثل بی نظمی در خواب، خوراک و دفع به عنوان بخشی از ویژگی‌های اختلال در یکپارچگی حسی تاکید داشتند. بنابراین آیرس برای اصلاح این اختلال مفروض در ساقه مغز درمانی به نام یکپارچگی حسی پیشنهاد داد.

وی مدعی بود که روش یکپارچگی حسی نه تنها در عملکردهای ساقه مغز مثل پردازش حسی موثر است، بلکه بر کاربرد های عالیه قشر مغز مثل توجه و یادگیری نیز موثر است. آیرس علاقه‌مند بود که روش یکپارچگی حسی را برای کودکان دارای اختلال یادگیری از منظر وی ناشی از اختلال در یکپارچگی حسی است به کار گیرد. آیرس نوشت :

(روش یکپارچگی حسی برخلاف سایر روش ها سعی نمی کند مهارت های خاصی چون تطابق محرک‌های بینایی، به خاطر سپردن توالی صداها، تمیزصداها از هم، وصل کردن نقاط با خط به هم یا دیگر مواد مدرسه ای را آموزش بدهد.

بلکه در تلاش است تا توان مغز برای اینکه چگونه اینها را یاد بگیرد افزایش دهد اگر ظرفیت مغز در دریافت، حافظه برنامه ‌ریزی حرکتی افزایش یابد، این توانمندی را به یادگیری همه موضوعات و مباحث مدرسه‌ای اختصاص خواهد داد.

هدف روش یکپارچگی حسی اصطلاح موانعی است که عملکرد های نورولوژیک برای یادگیری ایجاد می‌کند نه حمله به علائم آن بد عملکردی!)

آیرس اصطلاح رژیم حسی را به عنوان بخشی از یکپارچگی حسی نیز مطرح نمود. سطحی از تحریک حسی که مناسب کودکی خاص می باشد. وی معتقد بود که هدف درمان، یافتن سطحی از ورودی‌های حسی از هر حس است که برای کودک مورد نظر مناسب باشد.

اگر کودک دارای بیش حسی است یعنی واکنش او به ورود های حسی بیش از حد می باشد، هدف فراهم کردن تحریکات نرم و آرام می باشد، تاب دادن و موسیقی های آرام بخش و موارد مشابه. اگر کودک کند حس است یعنی واکنش به ورودی های حسی کمتر از حد می باشد، باید برای کودک فعالیت هایی تدارک دید که منجر به تحریک حسی کودک شود مثل پریدن، چلاندن، برس کشیدن به حرکات نوسانی، از جلیقه های وزنه دار نیز برای تحریک حسی لمسی می توان استفاده نمود، خمیربازی، رنگ انگشتی، میزشن و مواردی از این دست نیز مفید می باشد.

درمانگر از والدین می خواهد که همین فعالیت ها را در منزل و مدرسه برای کودک پیگیری نماید. مساعد سازی محیطی نیز برای کودکان دارای بیش حسی مفید می‌باشد کارهای از قبیل استفاده از هدفون یا گوشی برای حذف سر و صداهای محیطی، اجتناب از لباس های زبر، کندن برچسب های لباس، تعویض لامپ های فلورسنت نیز مرسوم می باشد.

کاردرمان ها معتقدند بسیاری از علائم اوتیسم برخاسته ازاختلال پردازش حسی در ساقه مغز می باشد و در صورت ترمیم پردازش حسی پیشرفت های قابل توجهی در سایر ابعاد اوتیسم مشاهده خواهد شد. اما در واقعیت شواهد کمی وجود دارد که ثابت کند پردازش حسی در سطح ساقه مغز کودکان دارای اوتیسم معیوب می باشد.

به علاوه هیچ شاهدی نیز دال بر اینکه آسیب در پردازش حسی منجر به اوتیسم بشود وجود ندارد. از سویی نمی‌توان هیچ مکانیزم نورولوژیک خاصی یا جایگاه آناتومیکی در ساقه مغز را به یکپارچگی حسی منسوب کرد. هنوز پس از ۴ دهه مفهوم یکپارچگی حسی ثابت نشده باقی مانده است و جایگاه آن در مغز (اگر وجود داشته باشد) شناسایی نشده است.

یوتا فریث واضع تئوری نقص در جامعیت مرکزی در اوتیسم معتقد است که واکنش های معیوب به داده های حسی بیشتر ناشی از ناهنجاری هایی در قشر مغز است تا ساقه مغز شواهدی از مطالعات EEG وMRI در حمایت از هر دو نظر وجود دارد.

البته سیستم نورون های آینه ای، تالاموس و مخچه نیز می‌توانند در این فرآیند دخیل باشند. اما آنچه مهم است این است که آیا با وجود این نقص نظری در مورد یکپارچگی حسی آیا این روش واقعاً کار می‌کند یا نه؟ هیچ شکی در مورد اینکه واکنش کودک دارای اوتیسم به محرک‌های حسی ناهنجار است، وجود ندارد.

در مورد اینکه تعامل برخی از کودکان دارای اوتیسم طی استفاده از برنامه یکپارچگی حسی افزایش می یابد نیز تردید کمی وجود دارد. به نظر می‌رسد یکپارچگی حسی باعث افزایش کیفیت زندگی کودکان دارای اوتیسم و والدین‌ شان شده است و همین دلیل برای استفاده از آن به عنوان یک روش درمان کافی است.

اما علیرغم چهار دهه استفاده از آن هیچ مطالعه ای وجود ندارد که نشان دهد روش درمان یکپارچگی حسی باعث تغییرات بلند مدت مورد ادعای آیرس می‌شود.

مرکز کاردرمانی حسی اوتیسم و کاردرمانی یکپارچگی حسی

درمان طلایی استاندارد برای مشکلات پردازش حسیSID همواره کاردرمانی حسی اوتیسم از طرف یک درمانگر آموزش دیده با تجربه ی گسترده در تئوری و تمرینات یکپارچگی حسی بوده است. بعضی از کاردرمانگران در کنار روانپزشکان، روانشناسان فیزیولوژیست ها، مددکاران اجتماعی و سایر متخصصین بالینی سلامت کار می‌کنند در حالی که بسیاری دیگر در مدارس، بیمارستان ها و سایر محیط ها مشغول به فعالیت هستند. کار درمانگران و متخصصین سلامت روان در درمان کودک با در نظر گرفتن طیف کاملی از نیازهای عاطفی و فیزیکی همکاری کاملی را با هم به وجود آورده اند. کاردرمانی پردازش حسی، عصبی عضلانی، حرکتی، روانی اجتماعی و سایر مهارتهای تکاملی را بنا می کند تا کودک را قادر سازد که جهان اطرافش را بهتر کشف کند. در حالی که سایر متخصصین بالینی آگاهی خود توانایی کنار آمدن و توانایی دفاع کردن از خود از یک راه مثبت جامعه پسند را در کودک پرورش میدهند.  این مسئله ممکن است این طور نشان دهد که کاردرمانی بیشتر از رویکرد پایین به بالا استفاده می‌کند و سایر متخصصین بالینی بیشتر از رویکرد بالا به پایین بهره می‌برند و به عبارتی دیگر کاردرمانی مسیرهای عصبی بین مغز و بدن را درست می کند که نتیجه آن تغییر در چگونگی احساسات و تفکر مراجعه است. در حالی که سایر متخصصین سلامت مهارت های روانی اجتماعی و عاطفی را اصلاح می کنند که نتیجه آن تغییر در چگونگی احساسات و تفکر مراجعه است. هدف نهایی یکی است اینکه مراجع به کفایت، اعتماد به نفس و بهره‌ وری برسد و تا جایی که امکان دارد در زندگی روزمره مستقل شود.

 کاردرمانی چیست ؟

کاردرمانی یک حرفه ی تخصصی سلامت است که از فعالیت های هدفمند و عملکردی برای کمک به مردم جهت تعامل بهینه در کارهای معنی دار هر روز مره که شامل مراقبت از بدن، بازی کردن، حضور در اجتماع و مدرسه و رفتن به محل کار است. کاردرمانگران در مدارس، بیمارستان ها، کلینیک های سرپایی، کلینیک های شخصی، نهادهای اجتماعی و سایر محیط ها فعالیت میکنند. کاردرمانگران با آموزش در حیطه های همچون روانشناسی، روانپزشکی، آناتومی و فیزیولوژی، نورولوژی و ارتوپدی برای تمام رده های سنی با مشکلات عاطفی، تکاملی، فیزیکی و اجتماعی، تکامل را تسهیل می کنند، استقلال را افزایش می دهند مانع ناتوانی می شوند و آن را به حداقل می رسانند فیزیوتراپیست ها تمرکز ویژه‌ای روی، مشکلات عصبی عضلانی و ارتوپدی دارند.

کاردرمانگران علاوه بر ارزیابی و درمان چالش های پردازش حسی SIDکودکان ممکن است حیطه های زیر را در نظر بگیرند :

• مهارت های حرکتی ظریف مثل گرفتن و رها کردن، بستن دکمه ها و برندهای کفش و استفاده از وسایلی مثل مدادرنگی و قیچی ها
• مهارت های حرکتی درشت مثل بالا رفتن از پله ها و استفاده از تجهیزات زمین بازی
• مهارت های برنامه ریزی حرکتی به منظور تعامل در الگوهای حرکتی ناآشنا
• مهارتهای خودیاری مثل غذا خوردن مستقل، نظافت و فعالیت‌های بهداشتی
• هماهنگی چشم و دست پرتاب کردن و گرفتن توپ و رسم اشکال
• مهارت های ادراک بینایی
• مهارت های حرکتی نوشتاری از پایه مثل تشکیل حروف تا نکته برداری سر کلاس
• مهارت های اجتماعی و بازی کردن
• نیازهای تکنولوژی کمکی مثل مدادگیرها، تخته های شیبدار، روش های دسترسی به کامپیوتر و وسایل ارتباطی، استفاده از ویلچر و وسایل تطابقی مثل گیرنده ها، و وسایل کمکی لباس پوشیدن برای مراجعین با ناتوانی های فیزیکی

با این حیطه ی فعالیتی وسیع عجیب نیست که هر کاردرمانگری دانش و تجربه ی عمیق در حیطه ی پردازش حسی را نداشته باشد. بعضی روی  توانبخشی ارتوپدی، حرکات ظریف و مهارت های حرکتی نوشتاری تمرکز می‌کنند و به همین ترتیب بعضی دیگر…..

هنگام کمک کردن به کودکان و نوجوانان با مشکلات حسی(SID- SPD) مطمئن باشید که با یک درمانگر که از چهارچوب مرجع یکپارچگی حسی استفاده کرده و آموزش و تجربه لازم در ارزیابی و مداخلات پردازش حسی کودکان را دارد همکاری لازم را انجام دهید.

 مرکز ارزیابی و درمان اختلال یکپارچگی حسی در اوتیسم

نقطه ی شروع ارزیابی اولیه در قالب تست های عملکردی، مشاهدات بالینی، و مصاحبه با والدین است. علاوه بر ارزیابی پاسخ‌دهی هر سیستم حسی و توانایی‌های یکپارچگی چند حسی، کاردرمانگر عواملی را مثل دامنه حرکتی، تون عضلانی، قدرت، ثبات وضعیتی، الگوهای حرکتی، هماهنگی چشم و دست و مهارت‌های برنامه ‌ریزی حرکتی را ارزیابی خواهد کرد. ارزیابی جامع کاردرمانی همچنین مهارت‌های حرکتی ظریف، دست خط ادراکی دیداری، مهارت های خود مراقبتی و بیشتر را ارزیابی خواهد کرد. در حالت ایده آل کاردرمانی همچین رفتار کودک را خارج از عرصه ارزیابی برای دیدن چگونگی عملکرد در خانه، مدرسه و جامعه مشاهده می کند. اگرچه کاردرمانی برای نیازهای هر فرد خاصی تعیین شده است فرض اساسی همیشه این است که سیستم عصبی برای کارایی موثرتر می تواند سازماندهی دوباره شود. با تکیه بر شکل پذیری عصبی اصول اساسی علم اعصاب به طور یکسان کاردرمانی، فیزیوتراپی و حتی روان‌ درمانی اعمال می‌شود. بنابراین درمان یکپارچگی حسی یک طراحی هوشمندانه و تحریکات مکرر درجه بندی شده برای سیستم های چند حسی متناسب با سطح تحمل و مهارت کودک فراهم می کند. به عبارتی دیگر کاردرمانی حسی در اوتیسم مبنی بر یکپارچگی حسی یک انقلاب است. کاردرمانی مبنی بر یکپارچگی حسی معمولا در یک محیط طراحی شده مخصوص فراهم می شود که گاهی اوقات اتاق حسی هم نامیده می‌شود که دارای وسایلی مثل تاب ها، نردبان ها، تونل ه،ا تخته چرخ دار، تخته پرش و استخرهای توپ می باشد. در اتاق حسی کودک با یک کاردرمانگر فعالیت می‌کند که این درمانگر محیط را هدفمندانه به گونه ای طراحی کرده است که چالش و کشف کردن کودک را ارتقا دهد و موانع برای رسیدن به موفقیت را به حداقل برساند. کودک و کاردرمانگر در ایده ها و انتخاب فعالیت ها با هم همکاری می کنند و کودک به صورت فعال در فعالیت هایی درگیر می شود که برای فراهم کردن تعامل کامل تنظیم شده‌اند. در درمان ممکن است شما کودکتان را ببینید که داخل فضای تاب هایی که از سقف آویزان است بچرخد و حرکت کند. ممکن است بالا رفتن و یا پایین آمدن او را از موانع زیادی ببینید. از نردبان های طنابی بالا برود و داخل تونل ها حرکت کند. او ممکن است خودش را روی تخته چرخ دار قرار بدهد و به شما فشار بدهد خودش را محکم به طناب مرتفع نگه دارد یا از یک سکو به روی تشک یا داخل استخر توپ بپرد.

درمان با یک کودک دیگر ممکن است کاملاً متفاوت به نظر برسد حداقل در شروع درمان شما ممکن است او را ببینید که با درمانگر در یک اتاق کم نور نشسته است، لباس فشاری پوشیده است با پتوهای سنگین پوشیده شده است و به فع

الیت توجه می‌کند. شما ممکن است او را در حال تاب خوردن آرام روی تاب ببینید در حالی که درمانگر او را به طرفین تاب می دهد، یا به آرامی همراه با زمزمه موزون درمانگر روی یک سطح نرم غلت بزند. او ممکن است به آرامی در یک گوشه تاریک نشسته باشد از طریق یک شلنگ آب حباب درست کند درمان یکپارچگی حسی می تواند از یک کودک به کودک دیگر خیلی متفاوت به نظر برسد آن گونه که این درمان برای هر کودک با نیازهای ویژه خاص اختصاص یافته است.

 

تمام درمان های کاردرمانی در اتاق حسی رخ نمی‌دهد. مداخلات منزل محور در فضای آشنا برای کودک با استفاده از اسباب بازی های خودش، صندلی ها، پله ها و هرگونه وسایلی که برای کودک به کودک نیاز باشد اکتشافات حسی، یادگیری و یکپارچگی حسی را ارتقا می‌دهد. در منزل والدین ممکن است کودک را در حالت نشسته روی تاب بالشتکی که سقف آویزان است، پریدن روی تخته پرش کوچک در حالی که حروف فومی را شناسایی می کند، گوش دادن به یک موسیقی خاص از طریق هدفون هنگامی که روی تخته تعادل ایستاده است یا در حال بازی با پاهای عریان در یک انبار پر از حبوبات و برنج خشک، مشاهده کننده شما ممکن است کودک را ببینید که روی یک میز که با پودر شکلات پوشیده شده است نقاشی می کشد درحالی که به آرامی روی توپ درمانی جست و خیز می کند. می توان به والدین مراقبین نشان داد که چگونه به کودک کمک می‌کنند تا بر موانع حسی که باعث مشکل شده‌اند غلبه کند، به عنوان مثال چگونه حساسیت زدایی لامسه را قبل از فشار و عمقی هنگام شستن موها ی کودک فراهم کنند، چگونه اتاق کار کودک را از نظر حسی برای نشستن و نور جهت انجام تکالیف تنظیم کنند و چگونه برای یک نوجوان از اینکه سر میز شام بنشیند تحریک وستیبولار را که نیازهای لازم برای حرکت را برآورده می‌کند فراهم کنند‌. کاردرمانگر می‌تواند والدین، پرستاران کودک، معلمین، و سایر افراد بالینی را آموزش دقیق بدهد که مداخلات حسی را اجرا کنند مثل پروتکل لمس عمقی با فشار عمیق (بیشتر به عنوان برس زدن شناخته می شود.) برنامه های درمانی صدا محور، و سایر توصیه های درمانی تمرین ها و فعالیت ها، در منزل، محل های اقامتی، مدرسه یا سایر محیط ها کاردرمانگر باید محیط را ارزیابی کند و به خانواده و سایر مراقبین کمک کند تا اگر لازم باشد آن را تغییر بدهند. برای مثال کودکی که مشکلات خواب دارند ممکن است از افزایش تاریکی اتاق، پرده های عایق صدا و…. سود ببرد. کاردرمانگر ممکن است کمک کند به مراقبین تا تشخیص دهند که مراجع از نظر بینایی حساس است و ممکن است اگر به کارهای بهداشتی و اصلاح صورت تمایل ندارد به این دلیل است که نور فلورسنت حمام اجتناب می‌کند و ممکن است توصیه کنند که نور محیط عوض شود منبع نور متفاوت دیگری اضافه می شود و یا اینکه این فعالیت ها را در یک اتاق دیگر و با سایر اعضا انجام دهد. کاردرمانگر باید به خانواده کمک کند تا روش‌های حسی را به زندگی روزمره وارد کنند مانند : هل دادن روروک کودک توسط کودک بزرگتر برای تحریک حسی عمقی، نشستن روی صندلی تک پایه یا نیمکت کم ارتفاع به جای تکیه دادم به صندلی هنگامی که تلویزیون نگاه می کند، پریدن روی تخته پرش کوچک به مدت ۵ دقیقه قبل از کار روی میز یا استفاده از بالش های بادی عاج دار مسطح برای حرکت در حالی که نشسته است. کاردرمانگری که کودک را در محیط منزل درمان می کند احتمالاً رویکردهای تمایلی و توانبخشی را به خوبی ترکیب خواهد کرد مثل کمک به مراجعین در فعالیت‌هایی همچون مراقبت از پوست و بدن، بستن بند های کفش، حل کردن پازل و مازها، دست خط و کار با صفحه کلید و فراهم کردن میان وعده ی ساده برای کودکان بزرگتر.

تحقیقات در زمینه اختلال پردازش حسی چه چیزی را نشان می دهند؟

اختلال پردازش حسی در اوتیسم می تواند سبب آشفتگی و به طور کلی برای افرادی که تجربه ناخوشایند دارند دردناک باشد. آنها در تلاش هستند تا به کودکان خود کمک کنند. همه و یا اغلب پدر و مادر ها یا معلم ها اگر تلاششان را بیشتر کنند کنترل بیشتری روی رفتار کودکشان به دست خواهند آورد و بسیاری از مشکلات از قبیل تنبلی، افسردگی، عصبانیت و نقایص شناختی را به خوبی مدیریت می‌کنند.

درمان طلایی استاندارد برای اختلال پردازش حسی اوتیسم همواره کاردرمانی حسی در کودکان اوتیسم از طرف یک درمانگر آموزش دیده با تجربه گسترده در تئوری و تمرینات یکپارچگی حسی اوتیسم بوده است. بعضی از کاردرمان حسی در اوتیسم در کنار روانپزشکان، روانشناسان، فیزیولوژیست ها، مددکاران اجتماعی و سایر متخصصین بالینی سلامت کار می‌کنند در حالی که بسیاری دیگر از کاردرمانی حسی اوتیسم در مدارس، بیمارستان‌ها و سایر محیط ها مشغول فعالیت هستند.

کاردرمانگران و متخصصین سلامت روان در درمان کودک با در نظر گرفتن طیف کاملی از نیازهای عاطفی و فیزیکی همکاری کاملی را با هم به وجود آورده‌اند. کاردرمانی پردازش حسی، عصبی عضلانی، حرکتی، روانی اجتماعی و سایر مهارت های تکاملی را بنا می کند تا کودک دچار اختلال یکپارچگی حسی را قادر سازد که جهان اطرافش را بهتر کشف کند. در حالی که سایر متخصصین بالینی آگاهی خود، توانایی کنار آمدن، و توانایی دفاع کردن از خود از یک راه مثبت و جامعه پسند را در کودک پرورش می‌دهند. این مسئله ممکن است اینطور نشان دهد که کاردرمانی بیشتر از رویکرد پایین به بالا استفاده می‌کند و سایر متخصصین بالینی بیشتر از رویکرد بالا به پایین بهره می‌ برند.

به عبارت دیگر کاردرمانی حسی اوتیسم مسیرهای عصبی بین مغز و بدن را درست می‌کند که نتیجه آن تغییر در چگونگی احساسات و تفکر مراجع است. در حالی که سایر متخصصین سلامت مهارتهای روانی اجتماعی و عاطفی را اصلاح می کنند که نتیجه آن تغییر در چگونگی احساسات و تفکر مراجع است. هدف نهایی یکی است: این که مراجعه به کفایت، اعتماد به نفس و بهره وری برسد و تا جایی که امکان دارد در زندگی روزمره مستقل شود.

کودکان با مشکلات پردازش حسی ( SID – SPD ) نیازمند توانبخشی حسی مداوم توسط بهترین کاردرمان حسی می باشند تا بتوان تعدیل حسی و یکپارچگی حسی را در آنان ایجاد کرد. ماساژ درمانی، آب درمانی، ماساژ درمانی، کاردرمانی در یکپارچگی حسی، سنسوری روم، اتاق تحریکات حسی و اتاق تاریک از خدمات مورد نیاز این کودکان می باشد.

اختلال پردازش حسی در بزرگسالان

اختلال پردازش حسی اختلالی است که در آن فرد به طور معمول به صدا ها، بو ها، بافت ها و دیگر محرک ها پاسخ نمی دهد. این افراد احتمال دارد به حدی به موسیقی متن فیلمی حساس شوند که نتوانند در یک تئاتر بنشینند، یا آن قدر به محرک‌ ها بی‌ حس باشند که تمام سعی خود را بکنند تا آن را جستجو کنند. اختلال پردازش حسی عموما در کودکان شایع تر است با این حال بزرگسالان را می تواند تحت تاثیر نیز قرار دهد. اگر اختلال پردازش حسی در دوران کودکی درمان نشود، نشانه های آن همراه با فرد در بزرگسالی باقی می ماند؛ با این تفاوت که این افراد طی سال ها یاد گرفته اند که در شرایط متفاوت خود را کنترل کنند یا بزرگسالان روش هایی را برای مقابله با اختلال پردازش حسی به وجود آورده اند که به آن ها اجازه می دهد این اختلال را از دیگران مخفی نگه دارند. این افراد به جنس پارچه لباس و یا برخی اجزا لباس همچون برچسب، زیب، درز لباس و … حساس می شوند. از دست دادن، روبوسی با افراد و در آغوش گرفته شدن توسط دیگران خودداری می کنند. ذائقه چشایی این افراد یا به صورت افراطی می باشد و یا این که به شدت بی مزه می باشد. اضطراب و نگرانی های زیاد زمان راه رفتن روی پله برقی یا زمان استفاده از آسانسور آن ها را با چالش های رو به رو می کند. با به وجود آمدن تغییرات جدید در محیط مخالفت می کنند و تغییرات آن ها را عصبانی می کند. هنگام انجام فعالیت های چند مرحله ای دچار استرس یا عصبانیت می شوند و مرحله ی بعد را فراموش می کنند. مشکل در یاد گرفتن وظایف جدید دارند، خیلی اوقات بی نظم هستند، شخصیت بیش از اندازه حساس آن‌ ها احتمال دارد سبب شود که از خوردن غذا پرهیز کنند، به وسواس دچار شوند یا از خواب هم خودداری کنند، سر و صدای زیاد نیز احتمال دارد برای بزرگسالان کافی باشد تا استرس خود را افزایش دهند.

بهترین روش درمان اختلال پردازش حسی یا اختلال یکپارچگی حسی، کاردرمانی حسی یا استفاده از رژیم حسی می باشد. درمان اولیه اختلال پردازش حسی بر در نظر گرفتن اطلاعات ورودی از 3 حس عمقی، لامسه و وستیبولار به منظور ارتقا سیستم عصبی در پردازش آن ها متمرکز می باشد. درمان با روش یکپارچگی حسی عموما به صورت انفرادی است، چرا که درمانگر باید فعالیت های درمانی را با توجه به علایق و نیازهای کودک طراحی کند. خدمات کاردرمانی همچنان به عنوان درمان بهینه برای بزرگسالان در نظر گرفته می ‌شود و می ‌توان از آن‌ ها برای کمک به عزیزان مبتلا به این اختلال در پردازش بهتر اطلاعات حسی استفاده کرد.

اختلال حسی لامسه

حس لامسه یکی از حواس پنجگانه اصلی ما می باشد که به وسیله پوست و سیستم عصبی وابسته به آن دریافت می ‌شود و به ما امکان برقراری ارتباط با محیط اطراف و احساس اشیا و تماس با آن ها را می ‌دهد. حس لامسه نقش موثر و مهمی در زندگی روزانه انسان ها دارد. این حس به انسان ها این امکان را می ‌دهد تا در ارتباط با محیط اطراف خود عمل کنند و عکس العمل های درستی نسبت به تغییرات دما، فشار و درد نشان دهند. علاوه بر موارد گفته شده، حس لامسه در برقراری ارتباط یک انسان با انسان دیگر نیز نقش بسیار مهمی ایفا می ‌کند. اختلال حس لامسه نوعی وضعیت غیر عادی است که در آن فرد با مشکلات در پردازش و درک حس لامسه مواجه می ‌شود. این اختلال می‌ تواند تأثیراتی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد، چرا که حس لامسه در خیلی از فعالیت‌ های روزانه ما نقش های مهمی ایفا می ‌کند. در این اختلال فرد احتمال دارد حس لمس را به صورت غیر معمولی تجربه کند، مثل احساس فشار زیاد یا بی‌ حسی یا حتی فرد احتمال دارد دچار مشکلاتی در تشخیص دما ها باشد، مثلا مشکل در تشخیص شدت یا تغییرات حرارتی و یا افراد احتمال دارد لمس ‌های عادی را به صورت دردناک تجربه کنند، به گونه ای که یک لمس سبک نیز می تواند برای آن‌ ها دردناک باشد. از آن جایی که اختلال حس لامسه می‌ تواند تأثیراتی جدی بر زندگی روزانه فرد داشته باشد، شناخت و تشخیص درست این اختلال از اهمیت بالایی برخوردار است. درمان اختلال حس لامسه متناسب با نیاز های هر فرد انجام می ‌شود. درمان اختلال حس لامسه به طور معمول ترکیبی از روش ‌های روانشناختی و درمان ‌های شناختی – رفتاری است. روش های درمانی اختلال حس لامسه می ‌توانند به فرد کمک کنند تا در درک و تفسیر حس لامسه بهبودی پیدا کنند.

اختلال پردازش بینایی

اختلال پردازش بینایی هیچ ارتباطی به نابینایی یا اختلالات و بیماری های چشم ندارد،  بلکه نوعی اختلال عصبی مغزی می باشد که به پردازش چیزهایی مرتبط است که چشم ها می بینند اما مغز قادر به تشخیص صحیح آن ها نمی باشد. عموم مردم فکر می کنند این اختلال به بیماری های چشم مرتبط است، در صورتی که این باور غلط است. فقط مغز افراد مبتلا به اختلال پردازش بینایی قادر به پردازش و تشخیص صحیح از چیزهایی که چشم آن ها می بیند، نمی باشد. اختلال پردازش بینایی می ‌تواند اثرات قابل توجهی بر توانایی فرد در درک و تفسیر اطلاعات دیداری داشته باشد. مثلا فرد مبتلا به این اختلال حروف و اعداد را می بیند اما قادر به تشخیص صحیح نوع حروف یا اعداد نمی باشد و یا اعداد را وارونه تشخیص می دهد و این فراد گاهی اوقات قادر به کپی کردن چیز هایی که چشم می بیند، نیستند. کودکانی که به پردازش بینایی مبتلا هستند در انجام کارهای آسان با مشکل رو به رو می شوند و در بعضی از مسائل،عملکرد صحیحی ندارند. این افراد در به یاد آوردن مفاهیم با مشکل مواجه می شوند، در فعالیت های بدنی از جمله حرکات ورزشی با مشکل رو به رو می شوند، عموما احساس نا امنی در فضا های اجتماعی دارند و… .

اختلال پردازش بینایی یکی از موارد مهم تشخیص اختلال اوتیسم است. افراد مبتلا به این اختلال احتمال دارد با چالش هایی در شناخت الگو ها، تفاوت‌ ها، رنگ ‌ها و اشیا مواجه شوند، حتی ممکن است در تشخیص اجسام و حتی چهره‌ ها مشکل داشته باشند. یا به عنوان مثال احتمال دارد نتوانند تشخیص دهند که یک جسم چه رنگی دارد یا تفاوت ‌های رنگی را به طور صحیح درک نکنند. مثلا نتوانند تمایز دهند که یک چیز به چه نوعی تعلق دارد یا برای چه منظوری استفاده می ‌شود.

برای درمان اختلال پردازش بینایی آموزش توانایی ‌هایی که به فرد مبتلا کمک می ‌کند تا مهارت های بینایی خود را بهبود دهد، حائز اهمیت است. یا مثلا استفاده از وسایل مجازی و کامپیوتر می ‌تواند به فرد مبتلا کمک کند تا تمرکز بهتری بر اطلاعات بصری داشته باشد و توانایی های خود را تقویت کند. هم چنین روش ‌های تحریک حسی می ‌توانند برای کنترل اختلال پردازش بینایی موثر باشند. یا به عنوان مثال فراهم کردن یک محیط مناسب برای افراد مبتلا بسیار مناسب است چرا که محیطی که نور متعادل، اشیاء کمتر و الگو های ساده ای دارد، به فرد کمک می ‌کند تا تمرکز بهتری روی اطلاعات داشته باشد.

بیش فعالی و نقص توجه

اختلالات یادگیری

 کاردرمانی در اختلالات پردازش حسی

کاردرمانی در اوتیسم

تاریخچه کاردرمانی

کاردرمانی در کودکان

مهارت های ارتباطی کودک اوتیسم

علایم اختلال اوتیسم

ارزیابی کودکان اوتیسم

تیچ در اوتیسم

رو پکس در درمان اوتیسم

روش های رفتار درمانی در درمان اوتیسم

مرکز تخصصی اوتیسم در تهران

تشخیص اوتیسم

تاخیر گفتار در کودکان اوتیسم

درمان یکپارچگی حسی در اوتیسم

تئوری ذهن در درمان اوتیسم

درمان کودک اوتیسم

رفتار خود تحریکی

اتاق تعدیل حسی

اختلال پردازش حس لامسه

حس بینایی

هوش چندگانه

اختلال بینایی

حس عمقی

خود آگاهی و بادی ایمیج

حس تعادل یا وستیبولار

اختلالات مرتبط با یکپارچگی حسی

تدافع لمسی

درمان اختلال پردازش حسی

مهارت های تعادلی

اختلال تیک در کودکان

آب درمانی در اوتیسم

با کودک اوتیسم خود چه کنم

سنسوری روم

تعدیل شنیداری

کاردرمانی ذهنی

سنجش پیش دبستانی

بازی درمانی

درمان کودکان اوتیسم توسط داستان های اجتماعی

کاردرمانی جسمی

ماساژ درمانی

رشد مهارت های دستی

کاردرمانی دست کودکان

پیش نیاز های نوشتن

نقش بازی در رشد کودک

توانبخشی شناختی

مشکلات توجه در کودکان بیش فعال

اتاق تاریک

بهترین مرکز درمان بیش فعالی و نقص توجه

انواع توجه

توجه وهوشیاری

بازی درمانی در کودکان بیش فعال

مشکلات توجهی در کودکان بیش فعال

توانبخشی شناختی در درمان بیش فعالی

تقویت حافظه در کودکان با نقص توجه و بیش فعالی

درمان بیش فعالی

اختلال حافظه در بیش فعالی 

آب درمانی در کودکان

پیش نیاز های نوشتن

نقش بازی در رشد کودک

انواع حافظه 

اختلال یادگیری

اختلال رفتاری در کودکان اختلالات یادگیری

آموزش بالینی در درمان کودکان اختلال یادگیری

مهارت ادراک بینایی در اختلالات یادگیری

اختلال ریاضی

هوش چندگانه

ناتوانی یادگیری و سال های پیش دبستانی

پیش نیاز های نوشتن

مهارت های نوشتن

اختلال املا نویسی

علل اختلال ریاضی

رشد مهارت های ریز دست 

بازی درمانی در اختلال یادگیری

مقیاس هوش وکسلر

تست هوش کودکان

ناخن جویدن در کودکان

ارزیابی سیستم عصبی کودک

نقش بازی در رشد کودک

روانشناسی کودک

اختلال خواب در کودکان

ناروانی گفتار

آب ریزش دهان

آپراکسی چیست

دیزآرتری

زبان و گفتار

اثر بازی درمانی در ایجاد ارتباط کلامی

گفتاردرمانی در بیش فعالی و نقص توجه

متد بازی درمانی در اختلالات یادگیری   

ارزیابی سیستم عصبی کودک

تست ورود به پیش دبستانی

سکته مغزی

اختلال تیک در کودکان

روانشناسی کودک

آپراکسی چیست

اختلال خواب در کودکان 

ناخن جویدن در کودکان    

میکروسفالی- ماکروسفالی   

آسیب سیستم اجرایی مغز     

رژیم حسی چیست؟

کاردرمانی در نابینایان    

بیشتر بدانیم

مرکز تخصصی تشخیص و درمان اوتیسم

 اوتیسم در کودکان چیست ؟

لکنت زبان در کودکان

فلج مغزی در کودکان

اختلال یادگیری در کودکان

یکپارچگی حسی چیست؟

دیستروفی عضلانی چیست؟

بیش فعالی در کودکان چیست؟

نقص توجه  در کودکان چیست؟

متخصص کاردرمانی در منزل

مرکز کاردرمانی کودکان

بهترین کلینیک کاردرمانی در تهران

متخصص گفتار درمانی در منزل

کلینیک گفتاردرمانی کودکان

بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران

بهترین مرکز درمان اختلال پردازش حسی

بهترین کلینیک درمان اختلال پردازش حسی در تهرانپارس

مرکز درمان اختلال پردازش حسی در نیاوران

مرکز درمان اختلال پردازش حسی سعادت آباد

بهترین مرکزدرمان اختلال پردازش حسی در ستارخان

کلینیک درمان اختلال پردازش حسی در پاسداران

بهترین کلینیک درمان اختلال پردازش حسی در شمال تهران

مرکز درمان اختلال پردازش حسی در شرق تهران

بهترین کلینیک درمان اختلال پردازش حسی در پونک

بهترین مرکزدرمان اختلال پردازش حسی در ولنجک

بهترین کلینیک  درمان اختلال پردازش حسی در فرمانیه

کلینیک درمان اختلال پردازش حسی در شهرک غرب

مرکز درمان اختلال پردازش حسی غرب تهران

کلینیک درمان اختلال پردازش حسی در شریعتی

بهترین درمان اختلال پردازش حسی در مرزداران

مراکز درمان اختلال پردازش حسی در سیدخندان 

بهترین مرکز درمان اختلال پردازش حسی در جنت آباد

بهترین مرکز درمان اختلال پردازش حسی دهکده المپیک

بهترین کلینیک درمان اختلال پردازش حسی اسلام شهر

کلینیک درمان اختلال پردازش حسی در تجریش

بهترین کلینیک درمان اختلال پردازش حسی در قلهک

بهترین مرکز درمان اختلال پردازش حسی خوب در تهرانسر

مرکز درمان اختلال پردازش حسی در ونک

کلینیک درمان اختلال پردازش حسی در نارمک

بهترین مرکز درمان اختلال پردازش حسی پیروزی

 گفتار درمانی سعادت آباد

بهترین مرکز درمان اختلال پردازش حسی ستارخان

گفتار درمانی ولنجک

گفتار درمانی پاسداران

بهترین مرکز درمان اختلال پردازش حسی در شرق تهران

گفتار درمانی غرب تهران

بهترین مرکز درمان اختلال پردازش حسی در تهران

مراکزدرمان اختلال پردازش حسی در مرزداران–

کلینیک درمان اختلال پردازش حسی نیاوران

مرکز درمان اختلال پردازش حسی در جنوب تهران

گفتار درمانی در جنوب تهران

کلینیک درمان اختلال پردازش حسی در انقلاب

مرکز درمان اختلال پردازش حسی در یوسف آباد

مرکز درمان اختلال پردازش حسی در قیطریه

بهترین مرکز درمان اختلال پردازش حسی در منظریه

بهترین کلینیک درمان اختلال پردازش حسی در ظفر

مرکز درمان اختلال پردازش حسی تهران نو

کلینیک درمان اختلال پردازش حسی در افسریه

کلینیک درمان اختلال پردازش حسی در قیطریه

مرکز درمان اختلال پردازش حسی در تهران نو

 

بهترین مراکز درمان یکپارچگی حسی در شرق تهران

مرکز کاردرمانی درشرق تهران – بهترین کلینیک توانبخشی در تهران-بهترین کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی در تهرانپارس-کاردرمانی  در نیاوران-کلینیک کاردرمانی در پاسداران-کلینیک کاردرمانی در شمال تهران-بهترین کاردرمانی در شرق تهران-بهترین مرکز  کاردرمانی در پونک-بهترین کاردرمانی در فرمانیه- کاردرمانی و گفتاردرمانی در شریعتی–مرکز گفتار درمانی در پاسداران–مرکز گفتار درمانی در تهرانپارس–مرکز گفتاردرمانی در شرق تهران–کلینیک کاردرمانی شرق تهران -کاردرمانی در هنگام- کاردرمانی در رسالت- کاردرمانی در میدان سپاه- مرکز کاردرمانی شرق تهران-کاردرمانی در طالقانی- کاردرمانی در مشیریه- کاردرمانی در مسعودیه-کاردرمانی در نارمک- کاردرمانی در مجیدیه- کاردرمانی در سراج- کاردرمانی شرق تهران -کاردرمانی در فرجام- کاردرمانی در افسریه- کاردرمانی در پاسدار گمنام- کاردرمانی در پیروزی- بهترین مرکز کاردرمانی در شرق تهران -کاردرمانی در باقری-کاردرمانی در  سیزده آبان- کاردرمانی در آهنگ- کاردرمانی در پرستار- کاردرمانی در چهارصد دستگاه- کاردرمانی در خیابان کرمان- کاردرمانی شرق تهران -کاردرمانی در وحیدیه- کاردرمانی در شرق تهران -کاردرمانی در سرخه حصار-کاردرمانی در امامت- کاردرمانی در امام حسین- کاردرمانی در سید خندان- بهترین مراکز کاردرمانی شرق تهران –کاردرمانی در دردشت-کاردرمانی در گلبرگ- کاردرمانی در خیابان اشراقی- کاردرمانی در زاهد گیلانی- کاردرمانی در صفا- کاردرمانی در مولوی- کاردرمانی درسبلان-کلینیک توانبخشی شرق تهران -کاردرمانی در هفت حوض- کاردرمانی در سعدی- کاردرمانی در خیابان تختی- کاردرمانی در سهره وردی- کاردرمانی در بهشتی-کاردرمانی در فردوسی- کاردرمانی در بهارستان- کاردرمانی در مطهری- کاردرمانی در مفتح- کاردرمانی خوب در شرق تهران – کاردرمانی در دروازه شمیران- کاردرمانی در تختی- کاردرمانی در کریمخان- کاردرمانی در هفت تیر- کاردرمانی در هرندی- کاردرمانی در قیام- کاردرمانی در بلوار پروین-کاردرمانی در اتحاد- کاردرمانی در خیابان ایران- کاردرمانی در هفده شهریور- کاردرمانی در نظام آباد -کاردرمانی در شهدا-بهترین مرکز کاردرمانی شرق تهران – کاردرمانی در نیرو هوایی- کاردرمانی در بلوار ابوذر-  کاردرمانی در میدان خراسان- کاردرمانی در مدائن- کاردرمانی درفدک- کاردرمانی در شمیران- کاردرمانی در تسلیحات-  کاردرمانی در نبرد- کاردرمانی در محلاتی -کاردرمانی در لواسان-کاردرمانی در فشم- کاردرمانی در حکیمیه – بهترین کلینیک توانبخشی در شرق تهران – کاردرمانی در شمیرانات- کاردرمانی در  بنی هاشم- کاردرمانی در علم و صنعت-کاردرمانی در  قنات کوثر- کاردرمانی در شهرک امید- کاردرمانی در شیان- کاردرمانی در لویزان- کاردرمانی در مهران- کاردرمانی در خاقانی- کاردرمانی در امجدیه- کاردرمانی در ارامنه- کاردرمانی در خیابان دبستان- کاردرمانی در عباس آباد- کاردرمانی در اندیشه- کاردرمانی در خیابان قصر- مرکز توانبخشی شرق تهران -کاردرمانی در کاج-  کاردرمانی در نامجو- کاردرمانی در شهید قندی- بهترین مرکز توانبخشی در شرق تهران – کاردرمانی در میدان فرخی یزدی- کاردرمانی در مسجد جامع- کاردرمانی در ساقدوش – مراکز کاردرمانی در شرق تهران -کاردرمانی شرق -کاردرمانی در شهید عراقی-بهترین کاردرمانی شرق تهران-کاردرمانی در هروی- کاردرمانی در قلهک-کاردرمانی در سه راه ضرابخانه-کاردرمانی در استاد حسن بنا-کاردرمانی در میدان نبوت- کاردرمانی در بلوار دلاوران-کاردرمانی در سمنگان-کاردرمانی در شهید ثانی-کاردرمانی در جانبازان شرقی-کاردرمانی در جانبازان غربی- کاردرمانی در مدائن- کاردرمانی در اتوبان رسالت- کاردرمانی در میدان هلال احمر-کاردرمانی در میدان الغدیر- کاردرمانی در نیروی دریایی-کاردرمانی در آیت الله مدنی- کاردرمانی در خیابان گرگان-کاردرمانی در سبلان جنوبی- کاردرمانی در سبلان شمالی- کاردرمانی در گلشن دوست-کاردرمانی در خیابان اردیبهشت-

بهترین مراکز درمان یکپارچگی حسی در شمال تهران

کاردرمانی در پاسداران–کاردرمانی در شرق تهران–کاردرمانی در شمال تهران–کاردرمانی در سعادت آباد–کاردرمانی در تهرانپارس  –کاردرمانی در غرب تهران–کاردرمانی در شریعتی–کاردرمانی در شهرک غرب–کاردرمانی در جنت آباد  –کاردرمانی در فرمانیه– کاردرمانی در نیاوران– کاردرمانی در شمال تهران– مرکز گفتاردرمانی در شمال تهران–مرکز گفتار درمانی در نیاوران–مرکز گفتاردرمانی در فرمانیه–کاردرمانی در قیطریه- کاردرمانی در منظریه-کاردرمانی در آجودانیه- کاردرمانی در میرداماد- کاردرمانی در میدان محسنی- کاردرمانی در ظفر- کاردرمانی در خیابان نفت-کاردرمانی در اختیاریه- کاردرمانی در کامرانیه- کاردرمانی در خیابان دولت-کاردرمانی در  دیباجی- کاردرمانی در اقدسیه- کاردرمانی در کودکان در مینی سیتی- کاردرمانی در نوبنیاد- کاردرمانی در بلوار ارتش- کاردرمانی شمس آباد- کاردرمانی در شمال تهران -کاردرمانی در ازگل-کاردرمانی در قلهک- کاردرمانی در خیابان یاسر- کاردرمانی در جماران- کاردرمانی در تجریش-کاردرمانی در میدان قدس- کاردرمانی در خیابان الهیه- کاردرمانی در فرشته- کاردرمانی در جردن- کاردرمانی در دارآباد- کاردرمانی در سعدآباد-کاردرمانی در جمشیدیه- کاردرمانی در دربند- کاردرمانی در گلابدره- کاردرمانی در امام زاده قاسم- کاردرمانی در چیذر-کاردرمانی در دزاشیب- کاردرمانی در زعفرانیه- کاردرمانی در سوهانک- کاردرمانی در شهرک محلاتی-  کاردرمانی در شهرک نفت- کاردرمانی در کاشانک- کاردرمانی در محمودیه- کاردرمانی در خیابان دروس- کاردرمانی در ونک- کاردرمانی در آرژانتین- کاردرمانی در ساعی -کاردرمانی در امیرآباد-کاردرمانی در ایرانشهر- کاردرمانی در بهجت آباد- کاردرمانی در اندرزگو -کاردرمانی در زرگنده- کاردرمانی در باغ فردوس- کاردرمانی در آفریقا- کاردرمانی در خیابان باهنر- کاردرمانی در بلوار کاوه- کاردرمانی در اوین-کاردرمانی در بام تهران-کاردرمانی در پارک وی-کاردرمانی در نمایشگاه-کاردرمانی در فرحزاد-کاردرمانی در امام زاده داوود-کاردرمانی در کوهسار-کاردرمانی در شهرک کلاهدوز-کاردرمانی در خیابان کلاهدوز-کاردرمانی در شهرک شهید چمران-کاردرمانی در صاحبقرانیه- کاردرمانی در گل نبی-کاردرمانی در میدان نیاوران-کاردرمانی در چهار راه پاسداران- کاردرمانی در چالهرز- کاردرمانی در وفامنش-کاردرمانی در پناهی نیا-کاردرمانی در افشاری-کاردرمانی در حقانی- کاردرمانی در خیابان گیلان-کاردرمانی در خیابان یاسر- کاردرمانی در مقدس اردبیلی- کاردرمانی در ولیعصر-کاردرمانی در موحد دانش-کاردرمانی در صادقی قمی- کاردرمانی در خیابان دستگردی- کاردرمانی در رستم آباد- کاردرمانی در نارنجستان-کاردرمانی در  نیستان- کاردرمانی در نگارستان-کاردرمانی در بوستان-کاردرمانی در گلستان-کاردرمانی در پورابتهاج-کاردرمانی در دشتستان- کاردرمانی در قبا-کاردرمانی در گاندی -کاردرمانی در نلسون ماندلا -کاردرمانی در خیابان نفت -کاردرمانی در میدان مادر -کاردرمانی در شیخ بهایی- کاردرمانی در ملاصدرا- کاردرمانی در جهان کودک- کاردرمانی در

بهترین مراکز درمان یکپارچگی حسی در غرب تهران-کلینیک کاردرمانی غرب تهران

کلینیک گفتاردرمانی در سعادت آباد–مرکزگفتار درمانی در شهرک غرب–مرکز گفتار درمانی در ستارخان–مرکز گفتاردرمانی در ولنجک–مرکز گفتار درمانی در پونک–مرکز گفتار درمانی در غرب تهران–گفتار درمانی مرزداران–بهترین مرکز گفتاردرمانی اتیسم در تهران-کاردرمانی در باغ فیض- کاردرمانی در شهرک اکباتان- کاردرمانی در شهر زیبا- کاردرمانی در گیشا- کاردرمانی در طرشت- کاردرمانی در حصارک- کاردرمانی در آزادی- کاردرمانی در شاهین شمالی – کاردرمانی در شاهین جنوبی – کاردرمانی در چهار باغ – کاردرمانی در بهنام – کاردرمانی در وحدت اسلامی – کاردرمانی در سازمان آب – کاردرمانی در کن- کاردرمانی در ورداورد- کاردرمانی در آریاشهر- کاردرمانی در صادقیه- کاردرمانی در شهرک آپادانا- کاردرمانی در غرب تهران- کاردرمانی در اشرفی اصفهانی- کاردرمانی در تهران ویلا- کاردرمانی در برق آلستوم- کاردرمانی در همایونشهر- کاردرمانی در ونک- کاردرمانی در آیت الله کاشانی- کاردرمانی در سازمان برنامه- مرکز کاردرمانی در غرب تهران- کاردرمانی در عدل- کاردرمانی در شهرک اندیشه- کاردرمانی در شهرک پرواز- کاردرمانی در شهرک کوهسار- کاردرمانی در شهرک نفت- کاردرمانی در شهرک ولفجر- مرکز توانبخشی در غرب تهران- کاردرمانی در بیمه- بهترین کاردرمانی در غرب تهران- کاردرمانی در کنکوری- کاردرمانی در آرژانتین- کاردرمانی در ساعی- کاردرمانی غرب تهران- کاردرمانی در امیر آباد- کاردرمانی در ایرانشهر- کاردرمانی در یوسف آباد- کاردرمانی در بهجت آباد- کاردرمانی در جمالزاده- کاردرمانی خوب در غرب تهران- کاردرمانی در خیابان شیراز- کاردرمانی در عباس آباد- کاردرمانی در فاطمی- کاردرمانی در قائم مقام- کاردرمانی در سنایی- کاردرمانی در غرب تهران- کاردرمانی در قزل قلعه – کاردرمانی در بلوار کشاورز غربی- کاردرمانی در بلوار کشاورز شرقی- کاردرمانی در کریمخان- کاردرمانی در هفت تیر – کاردرمانی در گاندی- کاردرمانی در میدان جهاد- بهترین مرکز کاردرمانی در غرب تهران- کاردرمانی در ولیعصر شمالی- کاردرمانی در ولیعصر جنوبی- کاردرمانی در هفت تیر- کاردرمانی در استاد معین –  کاردرمانی در خیابان دکتر هوشیار- کاردرمانی در منزل غرب تهران- کاردرمانی در شمشیری- کاردرمانی در دستغیب- کاردرمانی در فتح- کاردرمانی در مهرآباد جنوبی- کاردرمانی در مهر آباد شمالی- کاردرمانی در بریانک- بهترین مراکز کاردرمانی غرب تهران- کاردرمانی در سلسبیل- کاردرمانی در کارون- کاردرمانی در هاشمی- کاردرمانی در خیابان زنجان- کاردرمانی در خیابان آذربایجان- کاردرمانی در خیابان امام خمینی- کاردرمانی در جیحون- کاردرمانی در خوش- کاردرمانی در دامپزشکی- کاردرمانی در رودکی- کاردرمانی در قصرالدشت- کاردرمانی در مالک اشتر- کاردرمانی در نواب -کاردرمانی در کمیل-  کاردرمانی در انقلاب – کاردرمانی در شیخ هادی- کاردرمانی در امیریه- کاردرمانی در منیریه- کاردرمانی در اسکندری- کاردرمانی در دخانیات- کاردرمانی در جمهوری- کاردرمانی در میدان حر- کاردرمانی در میدان راه آهن- کاردرمانی در هلال احمر- کاردرمانی در پاستور- کاردرمانی در حسن آباد- کاردرمانی در گمرک- کاردرمانی در وحدت اسلامی- کاردرمانی در کارگر شمالی و کاردرمانی در کارگر جنوبی- کاردرمانی در بهارستان- کاردرمانی در فردوسی- کاردرمانی در پامنار-  کاردرمانی در دروازه شمیران- کاردرمانی در امین حضور- کاردرمانی در پانزده خرداد- کاردرمانی در سعدی- کاردرمانی در لاله زار- کاردرمانی در یاخچی آباد- کاردرمانی در جوادیه- کاردرمانی در نازی آباد- کاردرمانی در خزانه- کاردرمانی در شهرک راه آهن- کاردرمانی در شهرک گلستان- کاردرمانی در شهرک فرهنگیان- کاردرمانی در رجایی- کاردرمانی در علی آباد- کاردرمانی در سه راه آذری- کاردرمانی در امام زاده حسن- کاردرمانی در یافت آباد- کاردرمانی در جلیلی- کاردرمانی در زهتابی- کاردرمانی در زمزم- کاردرمانی در گلچین- کاردرمانی در باغ خزانه- کاردرمانی در میدان قزوین- کاردرمانی در میدان بهاران- کاردرمانی در صاحب الزمان- کاردرمانی در تولیدارو- کاردرمانی در شاد آباد- کاردرمانی در ولیعصر- کاردرمانی درخلیج فارس شمالی- کاردرمانی در خلیج فارس جنوبی- کاردرمانی در شهرک ولیعصر- کاردرمانی در شهرک صاحب الزمان- کاردرمانی در خانی آباد- کاردرمانی در اسفندیاری- کاردرمانی در بهمنیار- کاردرمانی در میدان بهمن- کاردرمانی در نعمت آباد- کاردرمانی در اسماعیل آباد- کاردرمانی در دولت خواه- کاردرمانی در شهید کاظمی- کاردرمانی در عبدل آباد- کاردرمانی در دولت آباد- کاردرمانی در جوانمرد- کاردرمانی در 13آبان- کاردرمانی در باشگاه نفت- کاردرمانی در تهرانسر مرکزی- کاردرمانی در شهرک دریا- کاردرمانی در شهرک آزادی- کاردرمانی در شهرک استقلال- کاردرمانی در شهرک دانشگاه- کاردرمانی در شهرک 22 بهمن- کاردرمانی در ویلاشهر- کاردرمانی در شهرک غزالی- کاردرمانی در شهرک شهرداری- کاردرمانی در شهرک دانشگاه شریف- کاردرمانی در زیبا دشت بالا- کاردرمانی در زیبا دشت پایین- کاردرمانی در گلستان شرقی- کاردرمانی در گلستان غربی- کاردرمانی در دژبان- کاردرمانی در شهید باقری- کاردرمانی در آزادشهر – کاردرمانی در پیکان شهر- کاردرمانی در دریاچه چیتگر- کاردرمانی در تهرانسر غربی- کاردرمانی در تهرانسر شرقی- کاردرمانی در اسلامشهر- کاردرمانی در اکباتان- کاردرمانی در شهران – کاردرمانی در بلوار فردوس شرق- کاردرمانی در بلوار فردوس غرب- کاردرمانی در دهکده المپیک – کاردرمانی در سیمون بولیوار – کاردرمانی در چیتگر شمالی- کاردرمانی در چیتگر جنوبی – کاردرمانی در اسلام شهر – کاردرمانی در شهر آرا-کاردرمانی در حقانی-  کاردرمانی در خیابان جی- کاردرمانی در بلوار سرو- کاردرمانی در خیابان پاکنژاد- کاردرمانی در میدان صنعت- کاردرمانی در بلوار دریا- کاردرمانی در بلوار شهرداری- کاردرمانی در میدان کتاب- کاردرمانی در ایران زمین- کاردرمانی در میدان کاج- کاردرمانی در بلوار 24 متری- کاردرمانی در صرافها- کاردرمانی در خیابان علامه- کاردرمانی در بلوار فرهنگ- کاردرمانی در بلوار فرحزادی- کاردرمانی در فرحزاد- کاردرمانی در بلوار مطهری- کاردرمانی در بلوار درختی- کاردرمانی در خیابان زرافشان- کاردرمانی در هرمزان- کاردرمانی در میدان توحید- کاردرمانی در نصرت- کاردرمانی در فرصت – کاردرمانی در انقلاب – کاردرمانی در ازادی -کاردرمانی در شادمان – کاردرمانی در بهبودی – کاردرمانی در حبیب الهی – کاردرمانی در دریان نو – کاردرمانی در دادمان – کاردرمانی در شهرک ژاندارمری – کاردرمانی در خیابان حسن سیف – کاردرمانی در شهرک بوعلی – کاردرمانی در ایوانک – کاردرمانی در بلوار حافظی – کاردرمانی در بلوار پیام – کاردرمانی در کوی فراز – کاردرمانی در شهرک قدس – کاردرمانی در قیصر امین پور – کاردرمانی در سئول – کاردرمانی در سیمای ایران –