تعدادی از کودکان که در مراحل ابتدایی شروع اوتیسم می باشند ممکن است در یادگیری حرف زدن دچار مشکل شوند. دیگر کودکان ممکن است در درک و فهم گفتار مشکلی نداشته باشند اما سال های طولانی دوران کودکی را حرف نزنند. برخی از کودکان هم ممکن است به طور دائم در حرف زدن و فهم و درک گفتار دچار مشکل باشند. بسیاری از مشکلات گفتاری، زبانی و کلامی کودکان اوتیسم به وسیله گفتاردرمانی قابل درمان می باشد. این مشکلات عبارت اند از یادگیری طرز صحیح صحبت کردن، بهبود ساختار کلمات، عبارات یا جمله ها، یادگیری طرز درک و فهم نشانه های اجتماعی و… . آموزش کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم به منظور توسعه مهارت های ارتباطی برای کمک به این کودکان در جهت رسیدن به توانایی کامل مورد نیاز است. کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم از درمان های مفید در جهت ارتقاء توانایی های این کودکان است که در مرکر اوتیسم تهران ارائه می گردد. کتاب های گفتاردرمانی جهت آموزش گفتاردرمانی کودکان اوتیسم و انجام تمرینات به والدین پیشنهاد می گردد که موجب پیشرفت مهارت های گفتاری این کودکان می شود.
کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم به طور معمول گوشه گیر بوده و به نظر می رسد در یک دنیای خصوصی قرار گرفته باشند که در آن مهارت های محدودی برای ارتباط برقرار کردن با دیگران دارند. گفتاردرمانی در هر مقطع سنی می تواند برای افراد با اختلال طیف اوتیسم موثر باشد اما هر چه این روش درمانی کودکان اوتیسم در سنین پایین تر و زود تر آغاز شود، نتیجه مطلوب تر خواهد بود. از جمله مشکلات گفتاری که ممکن است در دوران کودکی کودک مبتلا به اوتیسم بروز پیدا کند عبارت اند از:
-تکرار چندین باره کلمات یا عبارات
-حرف زدن با صدای یکنواخت
-مشکل در استفاده از ضمایر درست
-حرف زدن با آواز
-پاسخ ندادن به اشاره یا حرکت دست
-پاسخ نامربوط به سوالات دادن
-مهارت های مکالمه ای ضعیف
-علادق گفتاری محدود
-پاسخ ندادن به نام خود یا صحبت هایی که مربوط به آن هاست (در کودکانی با سن بسیار پایین این مشکل ممکن است با کم شنوایی اشتباه گرفته شود.)
استفاده از کتاب گفتاردرمانی اوتیسم
انتخاب روش درمانی مشکلات و اختلالات گفتاری کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با توجه به سن، سطح ارتباطی و مهارت کودک متفاوت است. گفتاردرمانگران ممکن است از طیف وسیعی از روش ها، متد ها و ابزار های متنوع برای درمان استفاده کنند. هنگامی که متخصص تشخیص می دهد فردی مبتلا به اوتیسم است، خصوصا در دوران نوجوانی و بزرگسالی، گفتاردرمانگر یا آسیب شناس گفتار و زبان توانایی شخص را برای بهره مندی از روش های ارتباطی تقویتی و جایگزین ACC بررسی می کند. سیستم های ویژه ای با ACC همراه اند.
-سیستم های بدون کمک: در این روش به چیزی جز بدن شخص احتیاجی نیست. حالات مختلف چهره، زبان بدن و زبان اشاره از جمله آن ها می باشند.
-سیستم های کمکی: این روش شامل دستگاه های خارجی می باشد. مثلا مداد و کاغذ، کلمات یا تصاویر برای اشاره.
مهارت های دیگری که گفتاردرمانگر به منظور درمان مشکلات گفتاری کودکان اوتیسم بر روی آن ها کار می کند عبارت اند از:
-تقویت عضلات دهان یا گردن
-ایجاد صدا های آشکارتر
-درک زبان بدن
-پاسخ به سوالات
-تطبیق احساسات با بیان درست چهره
در این میان کتاب های مصور ، کتاب افعال، کتاب های هم آغاز کتاب های داستان مصور و…. از جمله کتابهای گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم می باشد که به گفتاردرمانان و والدین کمک می کنند آموزش های لازم گفتاری را به کودکان اوتیسم ارائه نمایند. تمرینات ارائه شده توسط گفتاردرمانان در صورت تکرار و تمرین در منزل با والدین می تواند سرعت پیشرفت گفتار کودک را بالا ببرند.
چگونه با کتابهای گفتاردرمانی به کودک اوتیستیک خود کمک کنیم؟
کتابهای گفتاردرمانی ابزارهای ارزشمندی برای کمک به رشد مهارتهای ارتباطی کودکان اوتیستیک هستند، اما استفاده مؤثر از آنها نیاز به دانش و روشهای خاصی دارد. در اینجا راهکارهای عملی برای بهرهبرداری بهتر از این منابع ارائه میشود:
انتخاب کتاب مناسب اولین گام حیاتی است. کتابهایی با تصاویر بزرگ و واضح، جملات کوتاه و ساده، و موضوعات ملموس برای کودک بهترین انتخاب هستند. کتابهای تعاملی که امکان لمس کردن یا انجام فعالیت دارند، برای جلب توجه کودکان اوتیسم بسیار مؤثرند.
زمانبندی و محیط مناسب نقش کلیدی دارد. جلسات کوتاه ۱۰-۱۵ دقیقهای در محیطی آرام و بدون محرکهای مزاحم بهترین نتیجه را میدهد. بهتر است این فعالیت در ساعت مشخصی از روز تکرار شود تا به برنامه روزانه کودک تبدیل شود. روش خواندن متفاوت است. به جای خواندن معمولی، از تکنیکهایی مانند اشاره به تصاویر، تغییر تن صدا برای شخصیتهای مختلف، و مکثهای طولانی برای فرصت پاسخ دادن استفاده کنید. تکرار کلمات کلیدی و استفاده از حرکات دست میتواند درک کودک را افزایش دهد.
فعالیتهای تکمیلی پس از خواندن کتاب بسیار مهم هستند. میتوانید از کودک بخواهید تصاویر را نشان دهد، کلمات را تکرار کند، یا با اسباببازیها سناریوی کتاب را بازسازی کند. این کارها به تثبیت یادگیری کمک میکنند. پایداری و تکرار رمز موفقیت است. ممکن است هفتهها طول بکشد تا کودک به یک کتاب علاقه نشان دهد. از یک کتاب برای چندین جلسه متوالی استفاده کنید و به تدریج کتابهای جدید را معرفی نمایید. همراهی با درمانگر ضروری است. کتابهایی را انتخاب کنید که با اهداف درمانی کودک همسو باشند و از درمانگر در مورد بهترین روش استفاده از آنها راهنمایی بگیرید.
به یاد داشته باشید که هر کودک اوتیستیک منحصر به فرد است. آنچه برای یک کودک جواب میدهد ممکن است برای دیگری مؤثر نباشد. صبر و حوصله و مشاهده دقیق واکنشهای کودک به شما کمک میکند بهترین روش را برای فرزند خود پیدا کنید.
کتابهای تصویری گفتاردرمانی: ابزاری قدرتمند برای کودکان غیرکلامی اوتیسم
کتابهای تصویری گفتاردرمانی یکی از مؤثرترین ابزارها برای ارتباط با کودکان غیرکلامی طیف اوتیسم محسوب میشوند. این کتابها با بهرهگیری از تصاویر واضح و جذاب، مسیری منحصربهفرد برای برقراری ارتباط و بهبود مهارتهای زبانی ایجاد میکنند. برخلاف کتابهای معمولی، این منابع بهطور ویژه برای پاسخگویی به نیازهای شناختی و حسی کودکان اوتیسم طراحی شدهاند.
ویژگی اصلی این کتابها استفاده از تصاویر بزرگ با پسزمینه ساده است که توجه کودک را جلب میکند. تصاویر معمولاً اشیاء و موقعیتهای روزمره را نشان میدهند که برای کودک قابللمس و درک هستند. بسیاری از این کتابها دارای عناصر تعاملی مانند فلشکارت، برچسبهای قابل چسباندن و صفحات لمسی هستند که تجربه یادگیری را غنیتر میکنند. برای استفاده مؤثر، بهتر است کتابهایی انتخاب شوند که با سطح درک کودک هماهنگ باشند. کتابهای تککلمهای با تصاویر واضح برای شروع مناسبترند. هنگام خواندن، اشاره مداوم به تصاویر و تکرار نام آنها به تقویت ارتباط بین تصویر و معنی کمک میکند. بهتدریج میتوان به کتابهای با جملات ساده و داستانهای کوتاه منتقل شد. این روش به کودکان غیرکلامی کمک میکند تا ابتدا درک شنیداری خود را بهبود بخشند و سپس بهتدریج مهارتهای بیانی خود را توسعه دهند.
سوالات متداول:
1.چه کتاب هایی برای گفتاردرمانی کودکان اوتیسم مفید است؟
کتاب مصور داستان گویی، کتاب های گو بین، کتاب های هم آغاز ها از جمله کتاب هاییست که به بهبود مهارت های گفتاری کودکان اوتیسم کمک می نماید.
2.آیا گفتاردرمانی باعث بهبود گفتار کودک اوتیسم می شود؟
بله گفتاردرمانی در بهبود مهارت های گفتار کودکان اوتیسم نقش مهمی دارد، با انجام تمرینات گفتاردرمانی به صورت دقیق می توان گفتار کودکان را بهبود بخشید.