توجه وابسته به میزان کافی از آگاهی و هوشیاری می باشد و ما را به منظور پردازش یک حجم بزرگ از اطلاعات روزانه کمک می کند. مرکز کاردرمانی دکتر صابر در زمینه درمان نقص توجه و تمرکز در کودکان با اختلالاتی نظیر بیش فعالی و اختلال یادگیری و حتی اوتیسم با استفاده از امکانات پیشرفته دنیا نظیر اتاق سنسوری روم، اتاق تاریک توجه بینایی، اتاق مهارت های شنیداری و … فعالیت می نمایند. کاردرمانی توجه و تمرکز از بخش های کاردرمانی ذهنی کلینیک کاردرمانی دکتر صابر می باشد که پس از ارزیابی دقیق مشکلات توجه و انجام تست های توجه کودکان توسط دکتر و تعیین برنامه درمانی بسته به نیاز کودکان مورد استفاده قرار می گیرد. تیم تخصصی دکتر صابر شامل کاردرمانان، گفتاردرمانان و روانشناسان کودک مجرب و کارآزموده در جهت پیشرفت کودکان و بهبود مهارت های توجه و تمرکز کودکان از تکنیک های توانبخشی شناختی در درمان نقص توجه بهره می گیرند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
توجه و تمرکز
توجه و هوشیاری برای اینکه عملکردهای شناختی دیگر روی دهند، مورد نیاز می باشند، توجه به طور معمول پس از سکته و به ویژه در مراحل اولیه بهبودی تحت تاثیر قرار می گیرد. به منظور کمک به فهم بیشتر از توجه، بهتر است آن را به صورت یک سلسله مراتب تصور کنیم،همانطور که توسط ( Sohlberye ) و ( Masteer ) در سال ۱۹۸۹ سطوح مختلف توجه توصیف شده است:
- متمرکز شده ( Focused ) : یک واکنش ابتدایی به منظور توجه ثابت به یک محرک خاص مثلاً واکنش به هنگامی که اسم شما را صدا می‌زنند.
- ادامه دار ( sustained ) : سطح از توجه مربوط به توانایی مغز برای حفظ توجه بر روی یک تکلیف خاص می باشد. همچنین به عنوان تمرکز ( concentration ) شناخته می‌شود. مثلاً خواندن یک کتاب.
- انتخابی ( Selective ) : این صنعت مربوط به توانایی مغز برای نادیده گرفتن محرک های غیر منتظره،تمایل به منظور توجه بیشتر بر روی جزئیات یا بعضی از چیزهای مهم است مثلا نگاه کردن به یک فرد در یک اتاق شلوغ.
- تناوبی ( alternating ) : این یعنی توانایی مغز برای انتقال توجه‌اش از یک چیز به چیز دیگر،مثلاً گوش دادن به یک سخنرانی و برداشتن یادداشت.
- تقسیم شده ( Divided ) : این مورد مربوط به وظایف چندگانه است انجام دادن بیشتر از یک تکلیف در یک زمان مثلاً رانندگی کردن و صحبت با یک مسافر.
ارزیابی کاردرمانی توجه و تمرکز
هدف ارزیابی تعیین این نکته که کدام سطح مشکلات توجهی بیمار بیشتر آشکارتر است می باشد و اینکه چطور این مشکلات بر روی اجرای کاری بیمار اثر گذاشته است.
در ابتدا تست‌های غربالگری ساده‌ای انجام می‌شوند، مثلاً از بیمار بخواهید از عدد ۲۰ عقب بشمارد یا ماههای سال را از آخر بگوید یا اینکه تکلیف هایی را با کاغذ و مداد انجام دهد.
یک رویکرد سازماندهی شده را برای تکلیف ها در مقابل یک رویکرد تصادفی و نا منظم انجام دهید. بیمار را در حال انجام تکلیف های عملکردی مشاهده کنید، آیا هنگامی که پیچیدگی تکلیف بیشتر می شود،حواس پرتی بیماری افزایش می یابد؟آیا بیمار می تواند مدتی از زمان را بر روی یک تکلیف خاص توجه کند؟آیا بیمار می تواند به طور همزمان هم راه برود و هم صحبت کند؟آیا بیمار می تواند یک تکلیف عملکردی را مثل خوراک پزی انجام دهد و توجه اش را به این خواندن و انجام دادن خوراک پزی متناوب کند؟ آیا آنها جزئیات را گم می کنند؟
متخصصان کلینیکی تشخیص کودکان بیش فعال و نقص توجه اغلب گزارش می دهند که بیماران مبتلا به نقایص توجه به نظر سردرگم عمل می کنند و در زمان هایی از روز نیز آژیته ( پریشان ) هستند: این رفتارها می‌تواند از طریق مشاهده ارزیابی شود. ارزیابی های استاندارد شده برای توجه مثل ( Test of Everyday Attention ) در دسترس می باشند.
کاردرمانی توجه و تمرکز
یک رویکرد عملکردی که تکلیف های معنی دار را مورد استفاده قرار می دهد می تواند مفید باشد. ( Michel ) و ( Mateer ) در سال ۲۰۰۶ پیشنهاد کردند که مداخله بایستی بر روی آموزش مهارت های عملکردی خاص و نه فرآیندهای اساسی متمرکز باشد. رهنمودهای کلینیکی توصیه می کند که کودکان برای درمان مشکلات توجهی تمرینات تکراری از فعالیت‌ها را دریافت کنند. فعالیت‌هایی که برای کودک با نقص توجه معنی دار و جالب هستند و کنترل مقدار محرک در محیط نیز بایستی انتخاب شده باشد. مثلاً در یک جلسه در آشپزخانه، جایی که از کودک خواسته می‌شود تا یک فنجان شیر گرم درست کند، درمانگران می‌توانند همه آیتمهای لازم را برای انجام تکلیف در جلوی کودک قرار دهند، سپس کودک تنها نیاز به ارتباط دادن اجزا باهم بدون نیاز به جست و جوی آیتم ها در آشپزخانه دارد. در هر زمانی، جلسه تکرار می شود و یک کار اضافی می تواند انجام شود مثل قرار دادن شیر در فریزر یا فنجان ها در قفسه.
همچنان که توجه بیمار بهبود می یابد، چالش ها و پیچیدگی های تکلیف می تواند به منظور کار بر روی سطوح بالاتر توجه افزایش یابد. تکلیف های تکراری می تواند بر روی میز استفاده شود. مثلاً جمع‌آوری حروف و پیدا کردن لغات تا زمانی که مداخلات به صورت یک چالش مناسب در بیایند و به منظور بهبود توجه، درجه بندی شوند.
استراتژی های تطابقی در درمان نقص توجه و تمرکز
رهنمودهای کلینیکی توصیه می‌کند که بیماران بایستی استراتژی‌ها را برای جبران در کاهش توجهشان آموزش ببینند. در صورتی که توجه به عنوان یک مشکل باقی بماند، می توان از استراتژی ها استفاده کرد. این می‌تواند به وسیله ایجاد ساختار برای هر روز یکودک مثل استفاده از یک سیستم روزانه انجام شود.
هنگامی که کودکان بیش از حد تحریک شده هستند و این می‌تواند در رفتار پریشان آنها دیده شود، عوامل ایجاد حواس پرتی را در محیط به حداقل برسانید و مطمئن شوید که کودک در یک مکان آرام قرار دارد. استفاده از تسهیلاتی به‌منظور حفظ توجه کودک در طول تکلیف ها می تواند مفید باشد.( این تسهیلات می تواند کلامی یا بینایی باشد) این تکنیک‌ها بایستی به خانواده‌ها و مراقبان به منظور کاهش پتانسیل مشکلات توجه ای و هیجانی که می تواند در هر دوی بیماران و مراقبانشان به وجود بیاید، آموزش داده شود.