نظریه ی ذهن عبارت است از توانایی اندیشیدن درباره عقاید دیگران و توانایی فکر کردن درباره نظرات دیگران در ارتباط با عقاید خودمان. اصطلاح نظریه ی تئوری ذهن توسط پریماک وودراف ( ۱۹۷۸ به نقل از بوساکی ۲۰۰۰) ابداع شد که سعی داشتند توانایی اسناد حالات روانی به خود و دیگران را توصیف کنند. بنابراین تست تئوری ذهن، درک فرد از خودش و دیگران در آگاهی و باورهای او درباره ی دنیای روانی نقش داشته و با توجه به این آگاهیها و باور هاست که حالات ذهنی و شناختی غنی میشود. کاربرد نظریه ذهن در درمان اوتیسم توسط دکتر صابر در مرکز توانبخشی اوتیسم تهران انجام می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
نظریه تئوری ذهن در اوتیسم
کلمات شناختی کلماتی هستند که شرایط درونی ای را که فرد در مورد آنها معلوماتی به دست آورده است، منعکس میکنند. این واژهها در چندین گروه شامل اسامی، افعال، صفات و قیود، دسته بندی میشوند و به تفسیر فرد از فرآیندهای فکری دیگران کمک می کنند. کلمات شناختی برای فهم افکار سایرین در یک موقعیت به خصوص، لازمند. (بارون کوهن) استفاده از کلمات بیان کننده ی نظریه ذهنی و شناختی را با یک مثال معمولی توضیح می دهد. به اهمیتی که کلمات شناختی در فهم کلی متن دارند توجه کنید. (مردی از یک مغازه بیرون آمد و به طرف پایین خیابان رفت. در نیمه راه ناگهان ایستاد. برگشت و به سمت مغازه دوید و داخل مغازه رفت. ماباید تصور کنیم که چیزی به یادش آمده او چیزی را در مغازه جا گذاشته، پس میخواهد که آن شی را پس بگیرد. تصور می کند که آن شی هنوز در داخل مغازه است.) زمانی که مرد از مغازه بیرون آمد، تمام طول مسیر را آرام راه میرفت و زمین را به دقت نگاه میکرد (حالا ما این فرض را داریم که آن شی در مغازه نبوده و مرد تصور می کند که آن شی از دستش روی زمین افتاده است. این مثال آشکارا فرایند ذهنی ای را که فرد از ابتدا تا انتها طی میکند و هم چنین تصوری را که ناظر بیرونی موقعیت میتواند داشته باشد، نشان میدهد. کاردرمانی ذهنی در زمینه آموزش تئوری ذهن فعالیت می نماید.
کاربرد نظریه ذهن در کودکان اوتیسم
حال اگر ما توانایی فهمیدن درک واژههای بیان کننده و حالات روحی را نداشته باشیم، اعمال مرد به نظرمان غیر عادی می رسند. بدون وجود نظریه ذهنی، جامعه مبهم و بی نظیر به نظر میرسد. (بالنکن شیپ) توضیح میدهد که کلمات شناختی در داستانهای کودکان به طور مداوم استفاده میشوند. مثل داستانهای سفید برفی و کلاه قرمزی. اگر کودکی درکی از واژه های شناختی نداشته باشد قادر به درک موضوع اصلی داستان نخواهد بود و تصاویری از شخصیت ها نخواهد داشت. کلمات شناختی برای عملکرد موفق در زندگی روزانه لازم است. فردی که در او تصور ذهنی درونی به خوبی رشد نکرده و یا ایجاد نشده است، یک پیام لفظی یا اشاره های عمدی را مثل گوشه و کنایه به صورتی تفسیر میکند که گویی متوجه منظور گوینده نشده است. در صورتی که این وظیفه شونده است که منظورهای کلامی و غیرکلامی گوینده را تفسیر کرده و در مقابل وظیفه گوینده این است که بررسی کند که آیا معنی و منظور مورد نظر درست دریافت شده تا در غیر اینصورت مکالمه را اصلاح کند. توانایی خواندن ذهن یا همان نظریه ذهن یکی از جنبههای مهم ارتباط موثر است و کمک می کند تا فرد موقعیتهای اجتماعی را درک کرده و رفتارها را پیش بینی کند. یک ارتباط موثر در صورتی ایجاد می شود که گوینده و شنونده تئوری ذهن را برای ایجاد مکالمه به کار گیرند و این شامل به کارگیری عملی دانش برای سامان دهی اطلاعاتی است که میخواهند به مناسب ترین وجه ممکن منتقل کنند. گوینده باید به یاد داشته باشد که شنونده از موضوع اطلاع دارد. همچنین باید بداند که چطور رشته سخن را سازماندهی کند تا کلام تا حد امکان قابل فهم باشد. ممکن است بدون ایجاد یک تصور و دورنمای فکری گوینده قادر به ایجاد ارتباط به صورت موثر نباشد. بهتر است بدانید کودکانی که مشکلاتی در ارتباطات اجتماعی دارند، عملکردشان در زمینه های اجتماعی اولیه (دوران پیش دبستانی و دبستان و مهد کودک) نیز ضعیف است.