لکنت زبان و زمان گفتاردرمانی

لکنت زبان و زمان گفتاردرمانی| درمان لکنت | گفتاردرمانی کودکان | گفتاردرمانی شهرک غرب|

سر فصل مطالب

اگرچه هم­ اکنون در متون مربوط به لکنت­ اولیه این توافق عمومی وجود دارد که مداخله درمانی در سال­های پس از آغاز لکنت امری مطلوب است، اما هنوز هیچ­گونه توافقی روی زمان آغاز درمان وجود ندارد. مهمترین علت این مسئله امکان بهبودی خودبخودی لکنت در بسیاری از کودکان پیش ­دبستانی است. اما این نکته باید توسط گفتاردرمانی کودکان تشخیص داده شود.  مرکز گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر با بررسی دقیق شدت و علت لکنت زبان در کودکان زمان گفتاردرمانی و روش مناسب درمان لکنت زبان را مشخص می نماید. از دیگر خدمات مرکز گفتاردرمانی کودکان، گفتاردرمانی در منزل می باشد که موجب تسریع روند درمان در کودکان لکنت زبان می گردد.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک –توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

زمان گفتاردرمانی در لکنت زبان

برای بهبودی بدون درمان لکنت از دو اصطلاح بهبود خودبخودی و یا بهبودی طبیعی استفاده می­شود. مارک انسلو استفاده از اصطلاح بهبود -طبیعی را پیشنهاد می­کند. زیرا واژه مذکور به این مسئله اشاره دارد که بهبودی تحت تأثیر نیروهای طبیعی موجود در زندگی کودک (یعنی نیروهای محیطی یا ذاتی وی) قرار دارد. فاکتورهای محیطی که احتمالاً بر بهبود طبیعی کودک تأثیرگذار هستند، ممکن است شامل توصیه­هایی نظیر “آرام­تر صحبت کن” یا “دوباره بگو” باشد، که معمولاً توسط والدین به کودک ارائه می­گردد (2). این نوع مداخلات غیررسمی با رویکردهای قاعده­مند (نظیر برنامه لیدکامب) در تقابل است. تا اواخر سال 1984 رویکردی با عنوان “انتظار و امید” مطرح بود. یعنی باید صبر کنیم و امیدوار باشیم تا لکنت به طور طبیعی از بین برود، و اگر چنین اتفاقی نیفتاد، درمان را شروع نماییم. در واقع به نظر می­رسد که ارائه درمان برای کودکانی که در نهایت به بهبودی دست می­یابند، باعث اتلاف منابع مالی و زمانی می­شود. اما برای به تأخیر انداختن گفتاردرمانی لکنت باید به سؤالاتی همچون آیا رهاسازی کودک با لکنت تأثیرات مخربی را برای وی به همراه نخواهد داشت، و یا اگر کودک پس از اتمام دوره انتظار و امید هم­چنان لکنت داشت، پاسخ­دهی وی به درمان در معرض خطر قرار نمی­گیرد، را نیز مدنظر قرار داد.

خوشبختانه امروزه شواهد بیشتری وجود دارد که به تصمیم­گیری در مورد زمان درمان لکنت کودکان پیش ­دبستانی کمک می­نماید. برخی مطالعات پیشنهاد می­کنند که کودک باید بلافاصله پس از شروع لکنت تحت درمان قرار گیرد (19)، و برخی دیگر شش ماه اول پس از آغاز لکنت را زمان ایده­آل می­دانند (16) اینگهام و کوردس نشان دادند که اگر درمان در 15 ماه اول پس از آغاز لکنت ارائه شود، احتمالاً از تأثیرگذاری بیشتری برخوردار خواهد بود (17). با این وجود برخی پژوهش­ها نشان می­دهد که این مسئله لزوماً در مورد برنامه لیدکامب صدق نمی­کند (9).

هنگام تصمیم ­گیری در مورد زمان شروع مداخله گفتاردرمانی، درمانگر باید فاکتورهای نشان­دهنده بهبودی طبیعی، فاکتورهای مربوط به هر کودک یا خانواده وی را مدنظر داشته باشد. شرایط محیطی هر خانواده نیز حین برنامه­ریزی مداخلات درمانی باید مورد توجه قرار گیرد. بنابراین اتخاذ تصمیم درباره زمان ارائه درمان از طریق مشاهدات و همچنین قضاوت درمانگر تعیین می­گردد. به طور خلاصه یافته­هایی که در فرایند تصمیم­گیری دخیل هستند عبارتند از؛ میزان بهبود طبیعی، زمان بهبود طبیعی، عوامل پیش­بینی کننده بهبود طبیعی، تأثیرگذاری برنامه لیدکامب، زمان لازم جهت دستیابی به بهبودی از طریق برنامه لیدکامب، عوامل پیش­بینی کننده زمان لازم جهت دستیابی به بهبودی از طریق برنامه لیدکامب، تأثیر روان­شناختی لکنت بر روی کودکان، تأثیر روان­شناختی لکنت بر روی خانواده­ها.

1-3. میزان بهبود طبیعی

سال­هاست که می­دانیم برخی کودکان مدتی پس از آغاز لکنت، بدون درمان رسمی بهبود می­یابند. میزان شیوع لکنت در کودکان حدود 5 درصد و در بزرگسالان حدود 1 درصد است. با این وجود فراهم آوردن اطلاعات کلی در زمینه میزان بهبودی در جمعیت بالینی غیرممکن است، زیرا این میزان با توجه به کلینیک­ها، جوامع، فرهنگ­ها، نگرش افراد نسبت به لکنت، سطح دسترسی به خدمات بالینی و میزان اطلاع­رسانی رسانه­ای در جهت دسترسی به درمان­های موجود متغیر می­باشد. به هر حال میزان بهبود طبیعی در جمعیت بالینی حدود 80 درصد تخمین زده می­شود (11).

2-3. زمان بهبود طبیعی

داشتن چنین اطلاعاتی سبب می­شود تا تصمیم بگیریم تا چه زمان می­توان منتظر بهبود طبیعی ماند. یایری و آمبروس گزارش کردند که اکثر آزمودنی­ها 6 تا 35 ماه پس از شروع لکنت بهبود طبیعی یافتند، و برخی کودکان نیز به مدت سه تا چهار سال قبل از بهبودی دچار لکنت بودند. در مطالعه مانسون نیز تقریباً همه کودکان مورد مطالعه قبل از سه سالگی دچار لکنت شده بودند که از میان آن­ها 71 درصد در طی دو سال پس از آغاز لکنت بهبود یافتند (19).

به طور خلاصه بر اساس این یافته­ها تعیین یک زمان بهبودی مشخص دشوار و غیرممکن است. به هر حال می­توان این گونه نتیجه گرفت که بسیاری از کودکان یک سال بعد از آغاز لکنت به بهبود طبیعی دست می­یابند. اما اگر کودکی به مدت دو سال یا بیشتر دارای لکنت باشد باز هم می­توان امید داشت که به طور طبیعی بهبود یابد.

3-3. عوامل پیش­بینی کننده بهبود طبیعی

شناخت عوامل پیش­بینی کننده بهبود طبیعی فرآیند تصمیم­گیری را تسهیل می­سازد. انسلو معتقد است که مهارت­های زبانی و واج­شناسی ممکن است بر بهبود طبیعی کودک تأثیرگذار باشند. اما نقشی که آن­ها ممکن است در این بهبودی ایفا کنند، چندان مشخص نیست. هم­چنین وجود تاریخچه­ای از بهبود طبیعی در اعضای خانواده کودک ممکن است با بهبود طبیعی در ارتباط باشد (15).

اما تنها عواملی که می­توانند بهبود طبیعی را پیش­بینی نمایند، دختر بودن و مدت زمان ابتلا به لکنت است. در واقع این مسئله به خوبی مشخص شده است که دختران بیش از پسران به بهبودی طبیعی دست می­یابند و نیز هر چه مدت زمان ابتلا به لکنت در کودک طولانی­تر شود، شانس وی برای بهبود طبیعی کمتر خواهد بود.

با این وجود شدت لکنت نمی­تواند پیش­بینی کننده بهبود طبیعی باشد. به عبارت دیگر احتمال دستیابی به بهبود طبیعی در کودکی با لکنت شدید برابر با کودکی است که دارای لکنت خفیف است. البته شواهدی وجود دارد که ارتباط برخی عوامل را با بهبود طبیعی نشان می­دهد. اما هنوز نمی­توان بر اساس آن­ها امکان دستیابی یا عدم دستیابی به بهبود طبیعی را تعیین نمود. بنابراین گرچه این داده­های آماری از درصد کودکانی که بهبود می­یابند، و همچنین ویژگی­های مختص آن­ها خبر می­دهند، اما نمی­توانند چشم­اندازی از بهبود طبیعی برای یک کودک ترسیم نمایند. بنابراین باید این مسئله مهم را به خاطر داشت که درمانگر نمی­تواند به طور قطع در مورد بهبود طبیعی دختری که تنها دو ماه از وقوع لکنت وی می­گذرد، خبر دهد.

4-3. تأثیرگذاری برنامه لیدکامب

هنگامی که درمانگر می­خواهد درباره زمان مداخله تصمیم بگیرد، تأثیرگذاری برنامه را مدنظر قرار می­دهد، مطالعات نشان داده که پس از انجام برنامه لیدکامب، میزان لکنت به صفر یا نزدیک به صفر می­رسد (8). لینکن و همکارانش نیز دریافتند که پس از اجرای برنامه، گفتار کودکان دارای لکنت و گروه کنترل مشابه بود (10). اما تاکنون به طور قطع نمی­توان پیامدهای مذکور را به تأثیرات درمان نسبت داد. در این جا دو سوال مهم باید مدنظر قرار گیرد؛ آیا این برنامه قادر است لکنت کودکانی که به طور طبیعی بهبود نمی­یابند را برطرف کند؟ آیا این برنامه بدون توجه به امکان اکتساب بهبود خودبخودی می­تواند لکنت را کاهش دهد؟

همان­طور که در مسئله اول مطرح است، نمی­توان کودکی که در آینده بهبودی می­یابد، را شناسایی نمود. بنابراین تنها راه بررسی مسئله اول، این است که نشان دهیم، لکنت در کودکانی که برنامه را دریافت کرده­اند نسبت به گروه کنترل (که درمان را دریافت نکرده­اند) کاهش بیشتری داشته است. به عبارت دیگر می­توان نشان داد که تأثیر درمان روی لکنت بیشتر از بهبود طبیعی است.

حداقل به دو دلیل می­توان باور داشت که برنامه لیدکامب مؤثرتر از بهبود طبیعی است. داده­ها نشان می­دهد که لکنت در کودکان دبستانی 12 – 7 ساله­ای که در برنامه لیدکامب شرکت می­نمایند به میزان زیادی کاهش می­یابد. ثانیاً عواملی که پاسخ­دهی به برنامه لیدکامب را پیش­بینی می­کنند، متفاوت از عوامل پیش­بینی کننده بهبود طبیعی می­باشند. به عنوان مثال در برنامه لیدکامب کودکان دارای لکنت خفیف، نسبت به کودکانی که لکنت آن­ها شدیدتر است در مدت زمان کوتاه­تری به بهبودی دست می­یابند و این در حالی است که شدت لکنت به عنوان یک عامل پیش­بینی کننده در فرآیند بهبود طبیعی مطرح نیست.

دومین بعد تأثیرگذار آن است که آیا برنامه لیدکامب بدون توجه به امکان بهبودی در آینده، می­تواند تأثیری مثبت بر روند طبیعی لکنت داشته باشد. آگاهی از این مسئله نیز امر مهمی است، زیرا درمانگر لازم است تا از تأثیر فوری این برنامه بر روی لکنت اطمینان حاصل نماید. در مطالعه هاریس و همکارانش میزان لکنت در 10 کودک پیش­دبستانی که برنامه لیدکامب را دریافت کرده بودند، پس از 12 هفته با کودکان گروه کنترل (بدون درمان) مورد مقایسه قرار گرفت. میزان لکنت در گروه دریافت کننده برنامه به طور معناداری پایین­تر از گروه کنترل بود. این مطالعه مقدماتی نشان داد که برنامه لیدکامب بدون نیاز به اجتناب از ارائه درمان در یک دوره طولانی، می­تواند تأثیر فوری روی لکنت داشته باشد. بر این اساس درمانگران مطمئن باشند که اجرای برنامه لیدکامب تأثیر کاهنده­ای روی لکنت خواهد داشت و این مسئله حتی بدون در نظر گرفتن احتمال بهبودی یا عدم بهبودی طبیعی کودک در آینده، هم­چنان صادق می­باشد (11).

5-3. مدت زمان لازم جهت دستیابی به بهبودی در برنامه لیدکامب

مدت زمان ارائه درمان جهت دستیابی به بهبودی از طریق یک برنامه، امر مهمی است. زیرا درمانگر لازم است بداند چه میزان وقت برای درمان لحاظ نماید. وی هم­چنین ممکن است بخواهد مزایای احتمالی اجرای زودهنگام یک برنامه را در مقایسه با تکالیفی که آن برنامه بر عهده والدین می­گذارد، مورد بررسی قرار دهد.

شواهد موجود نشان می­دهد که مرحله یک لیدکامب در اکثر کودکان، زمان زیادی طول نمی­کشد. مطالعه جونز و همکارانش نشان داد که متوسط زمان درمان 11 جلسه هفتگی می­باشد و همچنین 90 درصد کودکان در طی 22 جلسه، مرحله یک درمان را به پایان می­رسانند. با احتساب جلساتی که به طور تصادفی تشکیل نمی­شد، متوسط زمان درمان حدود سه ماه تعیین گردید. بر این اساس 50 درصد کودکان ظرف کمتر از سه ماه مرحله یک را به پایان می­رسانند و 50 درصد دیگر به بیش از سه ماه نیاز خواهند داشت. به طور کلی 90 درصد کودکان مرحله یک را طی شش ماه به پایان می­رسانند.

 

درمان لکنت زبان کودکان*

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

error: Content is protected !!