پراکسی توانایی درک، برنامه ریزی و اجرای یک عمل حرکتی غیرعادتی است. مشکلات در پراکسی تحت عنوان دیس پراکسیا یا اختلال در برنامه ریزی حرکتی شناخته میشود. اختلال در یکپارچگی حرکتی و حسی در کودکان موجب عدم توانایی کودک در برنامه ریزی حرکتی و به اصطلاح دست و پا چلفتی به نظر رسیدن کودک می گردد. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر با بهره گیری از تجربه 18 ساله خود در حیطه درمان کودکان به تشخیص دقیق دیس پراکسیا و طرح درمان آن می پردازد. امکانات مرکز نظیر کاردرمانی حسی حرکتی، سنسوری روم، بازی درمانی، اتاق تاریک و… به درمان تخصصی و همه جانبه این اختلال کمک بسزایی می کنند. خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی در منزل در کنار درمان های توانبخشی در کلینیک کاردرمانی کودکان و گفتاردرمانی تهران موجب تسریع روند درمان کودکان می گردد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
دیس پراکسی یعنی چه؟
ایرز ارتباط ادراک لامسه و پراکسی را بکار برد و اظهار کرد که ادراک لامسه خوب باعث رشد طرحواره بدنی میشود که طرحواره بدنی برای برنامه ریزی فعالیت جدید لازم است.
– ایرز از واژه ی Somatodyspraxis برای انواعی از مشکلات پراکسی استفاده کرد که شامل : اختلال در SI پراکسی ضعیف، اختلال در پردازش حس لامسه و عمقی می‌باشد.
اختلال دیس پراکسیا در کودکان توسط متخصصین مختلفی ارزیابی و تشخیص داده می شود. کاردرمانگران، متخصصین اطفال و روانشناسان کودک ممکن است علائم را در کودک تشخیص دهند.
دیس پراکسیا که به عنوان اختلال هماهنگی رشدی نیز شناخته می شود، یک وضعیت عصبی – رشدی است که در دوران کودکی آغاز می شود و انجام مهارت های حرکتی را دشوار می کند. همچنین باعث ایجاد مشکلاتی در هماهنگی می شود. دیس پراکسی که به عنوان اختلال هماهنگی رشدی نیز شناخته می شود، یک وضعیت مزمن است که در دوران کودکی آغاز می شود و باعث بروز مشکلاتی در مهارت های حرکتی (حرکت) و هماهنگی های گفتاری می شود. برخی از این مشکلات ممکن است در سنین پایین قابل توجه باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تنها با بزرگ تر شدن فرزند تان آشکار شوند. دیس پراکسی می تواند بر مهارت های هماهنگی فرزند شما تأثیر بگذارد که می تواند کارهایی از جمله دوچرخه سواری یا ورزش کردن را دشوار کند. همچنین می تواند بر مهارت های حرکتی ظریف آن ها مانند نوشتن یا بستن دکمه ها، تأثیر بگذارد. اولین نشانه های دیس پراکسی (اختلال هماهنگی رشدی) در دوران کودکی و در دوره رشد آغاز می شود. از آن جایی که یک وضعیت مزمن است، دیس پراکسی می تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد، اگر که درمان نشود. اگر فرزند شما شرایط زیر را داشته باشد، احتمال ابتلا به دیس پراکسیا در او بیشتر است:
– نارس و قبل از هفته 37 بارداری به دنیا آمده باشد، به خصوص اگر قبل از هفته 32 بارداری به دنیا آمده باشد.
– با وزن بسیار کم هنگام تولد به دنیا آمده باشد.
– سابقه خانوادگی اختلال هماهنگی رشدی داشته باشد.
در حالی که بیشتر افراد مبتلا به دیس پراکسی تا زمان شروع مدرسه، علائم این اختلال را نشان می دهند، برخی افراد اشکال خفیفی از این اختلال را دارند که تشخیص آن ها دشوارتر است. هیچ آزمایش پزشکی وجود ندارد که بتواند دیس پراکسی را به طور قطعی تشخیص دهد. در عوض، دکتر صابر در کلینیک توانبخشی غرب تهران، سوالات دقیقی در مورد سابقه پزشکی، رشد و علائم کودک شما خواهد پرسید. سپس مهارت های حرکتی درشت و ظریف، هماهنگی و تعادل کودک شما را ارزیابی خواهد کرد. همچنین توانایی ذهنی کودک شما را ارزیابی خواهد کرد تا ببیند آیا در محدوده مورد انتظار برای سن او قرار دارد یا خیر. در حالی که درمانی برای این اختلال وجود ندارد، کاردرمانی می تواند به کودکان مبتلا به دیس پراکسیا کمک زیادی کند تا راه هایی برای غلبه بر این چالش ها بیاموزند. انواع مختلفی از درمان ها مانند کاردرمانی، فیزیوتراپی و گفتاردرمانی می توانند به کودکان و بزرگسالان مبتلا به دیس پراکسی کمک کنند تا مهارت های حرکتی و هماهنگی خود را بهبود بخشند. گفتاردرمانی نیز مشاوره و پشتیبانی را برای افراد، خانواده، دوستان و سایر متخصصان درگیر در مراقبت از این افراد فراهم می کند. این درمان به فرد مبتلا کمک می کند تا در همه محیط ها از جمله خانه، مدرسه، محل کار و محیط های اجتماعی به بهترین شکل ممکن ارتباط برقرار کنند.
دیس پراکسیا و کاردرمانی
– دیس پراکسی رشدی مشکلی در دوران رشد دوران اولیه کودکی است.
– تعریف Somatodyspraxis : ادراک ضعيف لامسه به همراه نشانه هایی از برنامه ریزی حرکتی ضعیف می‌باشد.
– مشخصات کودکی که Somatodyspraxis دارد:
- دست و پا چلفتی به نظر رسیدن
- مشکل در انجام فعالیتهای جدید حرکتی
- مشکل در تغییر پازیشن بدن به پازیشن دیگر
- مشکل در انجام کارهای توالیدار و زماندار
- عدم توانایی تقلید
- ضعف در جهت یابی
- آپراکسی دهانی: مهارتهای خوردن و صحبت کردن نیز دچار مشکل میشود
– برخی کودکان دیس پراکسیا مشکل ایده سازی دارند. مشکلات ایده سازی به قرار زیر است:
- مشکل در تعمیم دادن ایده، نمی‌دانند در یک موقعیت جدید چکار کنند. توانایی بازی با اشیای ناآشنا و اسباب بازی ناآشنا را ندارند.
- هنگامی‌که از کودک یک بازی ساده بدون جهت گیری خاصی را بخواهیم، نمی‌تواند شروع کند و کارهای محدود و بیهدف انجام میدهد.
- به صورت مکرر به اشیا دست می‌زند و یا کودک رفتار دیگران را مشاهده میکند و سپس بجای فعالیت جدید از آن‌ها تقلید میکند.
– May-Benson نقش زبان و محیط اجتماعی را در تکامل ایدهسازی مهم می‌داند.
– مشکل نگران کننده ی کودکان ASD دیس پراکسیا است، که با حرکات کلیشهای و تکراریشان در ارتباط است.
– نحوه ارزیابی پراکسی در کودکان:
- تست SIPT : در تشخیص انواع پراکسی (پراکسی پاسچرال، پراکسی توالیدار، پراکسی دهانی، پراکسی ساختاری و کپی کردن طرح ) بسیار حساس است . جنبههای برنامهریزی حرکتی Somatopraxis و Visuopraxis را نیز اندازه می‌گیرد. (موارد زیر در ارزیابی آپراکسی ایدهسازی ضروری هستند)
- مصاحبه با والدین
- پرسشنامه
- مشاهدات غیر رسمی
- Test Of Ideational Praxis
رفتارهای حس طلبانه
- رفتارهای حس طلبانه هم در کودکان اوتیسم کم حس و هم در کودکان بیش حس دیده میشود.
- علت بروز رفتار حس طلبانه: تولید ورودیهای حسی اضافی به منظور جبران پردازش ضعیف سیستم حسی
- نقش کاردرمانگر: فراهم کردن تحریکات حسی سطح بالا به این کودکان
- رفتار حس طلبانه به تنهایی نشان دهندهی مشکلات SI نیست و اگر کودک مشکلات یکپارچگی حسی دیگری بجز حس طلبی نداشته باشند مداخلات SI مؤثر نخواهد بود.
تأثیر روی مشارکت
- شدت مشکلات حسی و جنبه های مشارکت باهم رابطه دارند. کودکانی که بیش حسی دارند مشکلات اجتماعی بیشتری نیز دارند.
- مشکلات یکپارچگی حسی باعث تأثیر غیرمستقیم بر رشد و تکامل مهارت های کودک میشود.
- فقدان تجربه و توانایی کم برای شرکت در فعالیت های مختلف از تأثیرات مستقیم مشکلات SI است.
- کودکی که تدافع لامسه یا دیس پراکسیا دارد نه تنها بسیاری از تجربیات حسی را از دست داده بلکه تجربیاتی که باعث تمايز لامسه، تقویت و چالاکی دست، ثبات شانه، تعادل، هماهنگی چشم و دست، هماهنگی دوطرفه بدن، ایده سازی و برنامه ریزی حرکتی است را نیز از دست میدهد. در واقع از لحاظ مهارت های حسی – حرکتی نسبت به همسالان خود تفاوت چشمگیری دارد.
- مشکلات حسی – حرکتی در پایین بودن عزت نفس و اعتماد به نفس تأثیر دارد. و این موضوع باعث میشود که میل و تلاش کودک برای شرکت در فعالیت های چالشی کم میشود (کاهش سائق درونی). این کودکان به مشکلات خود آگاه هستند بنابراین ناامیدی در آن‌ها ایجاد میشود.
منابع:
my.clevelandclinic.org
asdclinic.co.uk
سوالات متداول:
1.چه درمان هایی برای دیس پراکسیا مفید است؟
انواع مختلفی از درمان ها مانند کاردرمانی، فیزیوتراپی و گفتاردرمانی می توانند به کودکان و بزرگسالان مبتلا به دیس پراکسی کمک کنند تا مهارت های حرکتی و هماهنگی خود را بهبود بخشند.
2.دیس پراکسیا چیست؟
دیس پراکسیا که به عنوان اختلال هماهنگی رشدی نیز شناخته می شود، یک وضعیت عصبی – رشدی است که در دوران کودکی آغاز می شود و انجام مهارت های حرکتی را دشوار می کند.
2 دیدگاه
دخترم به خاطر دیس پراکسی تو حرف زدن مشکل داشت و نمیتونست کلمه ها رو درست تلفظ کنه.ما برای درمان به کلینیک دکتر صابر در تهران اومدیم.گفتاردرمانی تو این مرکز بهش کمک کرد حرکات دهان و زبانش رو هماهنگ کنه و بتونه کلمات رو واضح تر بگه.حالا اعتماد به نفسش خیلی بیشتر شده و میتونه حتی شعرهای ساده رو بخونه
پسرم دیس پراکسی داشت و هیچ وقت نمیتونست حرکات ساده مثل بستن بند کفش یا گرفتن قاشق رو درست انجام بده. جلسات کاردرمانی با تمرینای هدفمند روی هماهنگی دست و چشم باعث شد اعتماد به نفسش برگرده. الان خودش لباس میپوشه یا تو غذا خوردن خیلی مستقل تر شده. پیشرفتی که با صبر و راهنمایی های دکتر صابر به دست اومد واقعا باور کردنی نبود