درمان اختلال انشانویسی

بسیاری از دانش­ آموزانِ دچار ناتوانی­ های یادگیری وقتی به کلاس­های بالاتر دوره­ ی ابتدایی می­رسند یا وارد دبیرستان می­ شوند تجربه­ ی اندکی درباره ­ی نوشتن متن دارند. آموزش فشرده برای بهبود ضعف­ های خواندن اغلب آموزش نوشتن را نیز تحت­ الشعاع قرار می­دهد. یادگیری نوشتن مستلزم زمان زیاد و داشتن فرصت­ هایی برای انواع مختلف نوشتن است. درمان اختلال انشانویسی با استفاده از خدمات کاردرمانی اختلال یادگیری و گفتاردرمانی اختلال یادگیری انجام می شود. تمرینات درک مطلب، استدلال سیال و حافظه فعال به کودکان در بهبود توانایی انشا نویسی کمک میکند. مرکز درمان اختلال یادگیری دکتر صابر با ارائه تمرینات مناسب در جلسات درمانی به بهبود اختلالات خواندن، نوشتن و انشا نویسی در کودکان کمک می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

بهبود اختلال انشا نویسی

آموزش فرایند نوشتن اصولی دارد. اصول زیر راهنمای تدریس نوشتن است:

1. فرصت­ هایی برای تقویت نوشتن تدارک ببینید. دانش­ آموزی که قرار است بنویسد به زمان کافی برای تفکر، تعمق، نوشتن و بازنویسی نیاز دارد. حقیقت این است که بسیاری از دانش­ آموزانِ دچار ناتوانی­های یادگیری روزانه کمتر از ده دقیقه وقت صرف نوشتن انشا می­کنند. توصیه می­شود که زمان انشا به پنجاه دقیقه در هر روز و چهار روز در هفته افزایش یابد. در مورد برخی از دانش ­آموزان بهتر است زمان نوشتن به چند بخش کوچک­تر تقسیم شود.
2. کانونی برای نوشتن تأسیس کنید. جوّ کلاس انشا باید پرورش دهنده­ی فعالیت­های ویژه­ی نوشتن باشد و همکاری در تکالیف نوشتاری را ترغیب کند. معلم­های مرجع (حل مشکل) می­توانند پرونده­هایی برای مطالب نوشتاری تنظیم کنند و طرح­های دانش­آموزان را برای نوشتن، فهرست قطعه­های نوشته­شده، نظریات درباره­ی موضوع­های آینده و وسایل کمک نوشتاری نظیر واژ­ه­نامه­ها را در آن­ها قرار دهند. مطالب درسی و کتاب­ها را در مکانی قرار دهید که دانش­آموزان بتوانند بدون درخواست کمک از معلم از آن­ها استفاده کنند.
3. اجازه بدهید دانش­آموزان موضوع­ها را در خودشان انتخاب کنند. موفق­ترین طرح­های نوشتاری طرح­هایی است که دانش­آموزان به موضوع آن علاقه­ی شخصی دارند. نیازهای کودکان به اطلاعات بیشتر، خواندن و دیگر منابع درسی باید به سهولت در اختیارشان قرار گیرد.
4. الگوهایی برای فرایند نوشتن و تفکر راهبردی در اختیار دانش­آموزان قرار دهید. عمل نوشتن زمانی به سهولت انجام می­گیرد که الگوی معلم­ها یا همالان از فرایندهای شناختی در نوشتن به کار گرفته شود. به طور مثال، معلم می­تواند برای الگودهی به مراحل نوشتن نظریاتش را بر زبان آورد: «من می­خواهم موقعیتی مرموز در داستانم خلق کنم، چطور است درباره­ی خانه­ی دیوها بنویسم؟ بعد باید در مورد قهرمانان این داستان فکر کنم…» (انگلهارت و رافائل، 1988).
5. ژرف­اندیشی و حسی از مخاطب بودن را در دانش­آموز رشد دهید. دانش­آموزان در برنامه­ی درسی سنتی نوشتن برای معلم می­نوشتند و فکر می­کردند نوشته­ها باید با معیارهای «تصحیح» معلم هماهنگ باشد. معلم­ها می­توانند حس شنونده بودن را در دانش­آموزان از طریق ترغیب آن­ها به همکاری با همالان، مشاوره با یکدیگر، کارهای گروهی و تهیه و انتشار نشریه گسترش دهند. دانش­آموزان باید فرصت­هایی برای بحث درباره­ی فرایند نوشتن با همالان مبتدی همسطح خودشان داشته باشند. پس از پایان طرح­های نوشته­شده دانش­آموزان می­توانند مطالبشان را برای شنوندگان همال خود بخوانند و درباره­ی آن بحث کنند.
6. هدایت و کنترل امر نوشتن را به خود دانش­آموزان محول کنید. هدف از فرایند نوشتن این است که خود نویسنده هدایت و کنترل نوشته را به عهده داشته باشد. برای اینکه دانش­آموزان راهبردهایی را که به آن­ها آموزش داده شده است درونسازی کنند باید به تدریج مسئولیت بیشتری در نوشتن مطالب به آن­ها محول کرد تا قادر شوند بدون راهنمایی معلم کارکنند.
7. از علائق موجود دانش­آموز سود جویید. معلم­ها باید از علائق دانش­آموزان آگاه باشند و به رویدادهایی که ممکن است موضوعی مناسب برای نوشتن باشد، توجه داشته باشند. ورزش، مدرسه، اخبار محلی و ملی، سفرهای کوتاه، مرخصی­های خانوادگی یا تعطیلات را می­توان موضوع انشا قرار داد. یکی از معلم­­ها با توجه به این مسئله که عروسک­های کوچولو با چهره­های زشت مثل جن و موهای رنگارنگ مجدداً از اسباب­بازی­های رایج بازار شده و بسیاری از دانش­آموزان آن­ها را با خودشان به مدرسه می­آورده­اند از دانش­آموزان می­خواهد هر روز فقط یکی از این عروسک­ها را به مدرسه بیاورند. بعد از دانش­آموزان درخواست می­کند طرح غول­ها یا جن­هایی را بکشند و با نوشتن داستان­هایی درباره­ی آن­ها استدلال کنند که چرا صاحبان کارخانه­های عروسک­سازی بهتر است طرح غول­هایی را که آن­ها کشیده­اند بپذیرند. با آنکه معلم از دانش­آموزان خواسته بود یک داستان در این مورد بنویسند، بچه­ها بیشتر اوقات فراغت خود را صرف نوشتن داستان کردند و بعضی حدود بیست داستان نوشتند (الکساندر، 1992).
8. از نمره­گذاری تنبیهی بپرهیزید. نگذارید نمره گذاری به دلسردی دانش­آموزان منتهی شود. به اندیشه­ها نمره بدهید و نه به شکل فنی نوشته­ها. گاهی می­توان برای بعضی از تکالیف دو نمره – یکی برای اندیشه­ها و دیگری برای مهارت­های فنی – در نظر گرفت. اگر دانش­آموزی در حیطه­های زیادی دچار مشکل است و اشتباهات فاحش دارد باید فقط به اصلاح یکی از مهارت­ها نظیر رعایت حروف بزرگ در انگلیسی بپردازید. وقتی دانش­آموز در آن مهارت تسلط پیدا کرد می­توان بر حیطه­ی دیگری متمرکز شد.
9. بین نوشته­ی شخصی و کاربردی تمایز قائل شوید. درس­های نوشتاری شخصی و کاربردی هدف­های متفاوتی دارند و دانش­آموزان باید بفهمند که به مهارت­های متفاوتی نیاز دارند. در نوشته­ی شخصی معمولاً هدف این است که اندیشه­ها رشد یابد و به شکل نوشتاری بیان شود، در نتیجه نیاز به تخصص فنی کمتر است. در مقابل، یکی از هدف­های نوشتن کاربردی یادگیری شکل نوشتن (برون­داد) است. این محصول، مثلاً یک نامه­ی تجاری، نهایتاً مستلزم یادگیری معیارها و ساختار معینی است. با تفکیک این دو هدف معلم می­تواند انواع مختلف مهارت­های نوشتاری را در هر فرد ایجاد کند.
10. درون‌­دادهای فراوان ارائه کنید. دانش­آموزان باید موضوعی داشته باشند که درباره­ی آن بنویسند. پیش از آنکه از دانش­آموزان بخواهید شروع به نوشتن کنند باید مطمئن شوید که در عمل به اندازه­ی کافی موضوع­هایی نظیر سفرهای کوتاه، فعالیت­های خلاق، نمایش­های تلویزیونی، سینما و رویدادهای ورزشی را تجربه کرده­اند تا بتوانند از آن­ها برای نوشتن مطالب بهره بگیرند. افزون بر این صحبت کردن درباره­ی این تجربه­ها نیز مفید است.
11. برنامه­‌های نوشتاری فراوانی تهیه کنید. دانش­آموزان برای رشد مهارت­های نوشتاری باید به طور مکرر بنویسند. می­توان هر هفته صفحاتی از دفترچه­ی خاطرات را معین کرد و از دانش­آموزان خواست به منزله­ی تکلیف نوستن آن صفحات را پر کنند. می­توان به آن­ها گفت که قرار نیست این تکالیف تصحیح یا حتی خوانده شود. این روش امکان تمرین لازم را برای دانش­آموزان فراهم می­کند و کیفیت نوشتن آن­ها را بهبود می­بخشد.
12. از شیوه­‌ی بستن استفاده کنید. از شیوه­ی بستن (که در فصل 12 توصیف شد) نیز می­توان برای تدریس انشا سود جست. می­توان جمله­ای را که کلمه­ای از آن حذف شده است نوشت و از دانش­آموزان خواست انواع کلماتی را که می­توان به جای آن گذاشت، بنویسند. به طرو مثال، «جان توپ ­­—» جمله­ها را می­توان از مطالب خواندنی انتخاب کرد.

سوالات متداول:

1-تأثیر اختلال توجه بر انشا نویسی چیست؟
حواس‌پرتی مداوم باعث گسست زنجیره افکار و ناتمام ماندن نوشته می‌شود.

2. نقش حافظه فعال در انشا نویسی چیست؟
ضعف در نگهداری ایده‌ها در حافظه کوتاه‌مدت باعث فراموشی مفاهیم قبل از ثبت آن‌ها می‌شود.