در کاردرمانی کودکان، تمرینات تقویت مهارت حرکتی کودکان کاربردهای فراوانی دارد. درمانگران مرکز کاردرمانی اختلالات هماهنگی حرکتی در تهران دکتر صابر در قالب بازی برای تقویت عضلات ، مهارت های هماهنگی حرکتی و بهبود مهارت های حسی حرکتی از تمرینات مهارت های حرکتی استفاده می نمایند. تعدادی از این تمرینات در حالت خوابیده اجرا می شوند این تمرینات جنبه عمومی دارند و تمام افراد سالم و افراد دارای اختلالات ذهنی یا جسمی و به خصوص بیمارانی که نمی توانند در حالت ایستاده تمرینات هماهنگی را انجام دهند، می‌توانند از آنها استفاده کرده و مهارت حرکتی خود را افزایش دهند،یکی از محاسن این تمرینات این است که می‌تواند برای کودکانی که توانایی راه رفتن ندارند یا تعادل مناسبی ندارد مورد استفاده قرار گیرد این تمرینات به خصوص برای افرادی که در اثر آسیب مغزی دچار آپراکسی حرکتی شده اند نیز مفید می باشند. بخش کاردرمانی جسمی مرکز کاردرمانی تهران دکتر صابر با ارائه تمرینات حرکتی در قالب بازی برای تقویت مهارت حرکتی به کودکان در جهت بهبود تعادل، قدرت عضلات و هماهنگی حرکتی کمک می کند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
تمرینات تقویت مهارت حرکتی کودکان
این تمرینات در وضعیت خوابیده انجام می گیرد. می توان در وضعیت ایستاده نیز انجام شود:
- از کودک بخواهید پاها را به صورت یکی یکی داخل شکم خم کند.
- با خم شدن هر پا دست روی پای مخالف می خورد.
- با خم کردن هر پا دست همان طرف را روی پای خم شده می زند.
- با خم کردن هر پا دست ها یکی یکی بالای سر می روند.
- مراجعه کننده می خوابد پاها را از بغل باز و بسته میکند.
- دستها نیز از پهلو باز و بسته می شوند.
- با باز و بسته کردن پاها دست ها یکی یکی از کنار تنه بالای سر می روند که این تمرین بسیار سخت می باشد.
- پاها را باز میکند و با هر بار بازکردن،دست ها را به بغل ران میزند.
- کودک یک پا را داخل شکم خم میکند و همزمان پای دیگر را از پهلو باز میکند بعد از چند بار انجام دادن حرکت را برعکس میکند.
- در تمرین شماره ۹ در حالیکه دست ها از پهلو باز هستند که جلوی صورت دست میزند این تمرین بسیار سخت است.
- در حالت خوابیده پاها را یکی یکی داخل شکم خم میکند و با آرنج به زانوی پای مخالف می زند.
- از کودک بخواهید دوچرخه بزنند (یکی در میان پاها را داخل شکم خم کند) در دوچرخه پاها کاملاً صاف نمی‌شوند و پاشنه کاملاً در هوا می باشد.
- کاملا خوابیده دستها کنار بدن می باشند با باز شدن هر پا دست همان طرف تا عرض شانه باز میشود سپس به سمت دیگر باز می شود.
- کودک میخوابد هر دو پا را داخل شکم خم میکند و با دستها سر زانوها را گرفته و به سمت چپ و راست میچرخد.
- در تمرین ۱۴ دست ها در راستای عرض شانه باز می شوند و همزمان دستها از آرنج به صورت متناوب خم می شوند.
- در تمرین ۱۵ دست ها در جلوی سینه با آرنج صاف می شوند و همزمان بر عکس حرکت پا ها حرکت می کنند.
- کودک شبیه صلیب میخوابد با خم کردن حرکت پا داخل شکم (پاشنه باید روی زمین باشد) یک دست به کنار ران پای خم شده میخورد و این حرکت در طرف دیگر نیز تکرار می شود.
- کودک میخوابد هر دو پا را مقداری داخل شکم خم میکند (حدود ۴۵ درجه) دستها از شانه ۴۵ درجه و از آرنج ۹۰ درجه خم می کند سپس یک پای راست را کمی خم می کند و همزمان ران را به طرف داخل می چرخاند تا قوزک پای راست بیرون بدن قرار گیرد،سپس کف دست راست به قوزک پای راست ضربه میزند و بعد از آن پای راست صاف شده و حرکت را به همین صورت برای پای چپ انجام می دهد.
- تمرین ۱۸ را به صورت همزمان با هر دو دست و پا انجام دهد.
- کودک به پهلو میخوابد دست را از پهلو روی ران می گذارد و همزمان هر دو با هم باز می شوند.
- کودک به پهلو میخوابد پاها صاف و کشیده و دست ها بالای سر قرار می گیرند هم زمان که پا داخل شکم خم میشود دست به سمت پهلوی شکم حرکت می کند.
- کودک روی شکم می خوابد پاها را یکی در میان از زانو روی باسن خم میکند.
- در وضعیت تمرین فوق دست ها را یکی یکی به قوزک بیرونی پای خم شده میزند.
- در حین انجام تمرین ۲۲ دستها جلوی صورت باشد و یکی یکی از آرنج به سمت صورت خم و باز شوند. در صورتی که نتواند تمرین فوق را همزمان با دستها انجام دهد میتوان با طناب مچ پاها را بسته سر طناب را به دست مراجعه‌کننده داد و همزمان مراجعه کننده با صاف کردن دست ها و پاها را نیز از زانو خم کند.
- کودک می نشیند پاها را با زاویه ۴۵ درجه خم می کند (پاشنه روی زمین است)کف دست ها را روی انگشتان پا گذاشته سپس زانوها را به اندازه عرض شانه باز و بسته میکند،باز و بسته شدن زانو ها از زیر آرنج دست ها صورت میگیرد.
- کودک می نشیند پاها را به صورت کشیده کنار هم می گذارد،دستها را روی زانو گذاشته و همزمان هم پاها را به سمت شکم خم میکند و دستها را تا عرض شانه باز میکند.
- در وضعیت تمرین ۲۵ دستها به جای زانو روی قوزک های داخلی پاها قرار می گیرند و طبیعتاً پاها بیشتر باز میشوند.
- به پهلو میخوابد و ران ها را یکی یکی از زانو به سمت باسن خم میکند این تمرین جهت افرادی که ضعف عضلانی شدید در عضلات همسترینگ دارند به علت حذف جاذبه بسیار مفید است.
بازی برای تقویت عضلات با وسایل
تمرینات با وسایل به دو بخش کلی تمرینات با وسایل حرکات درشت و ظریف تقسیم شده است. این دسته از تمرینات حداقل احتیاج به یک وسیله کمکی دارند پا فرد تمرین کننده بتواند تمرینات مهارت های حرکتی را انجام دهد، والدین و درمانگران محترم می توانند وسایل را تهیه نموده و یا با خلاقیت خود وسیله مشابه دیگری را جایگزین کنند.
در کل بهتر است بدانید بازی با هر وسیله‌ای که احتیاج به دقت و تمرکز به همراه حرکات بدنی داشته باشد و منجر شود فرد بازی کننده از یک برنامه یا طرحواره حرکتی خاصی استفاده کند در واقع یک تمرین هماهنگی حرکتی می باشد که با توجه به نحوه درگیر کردن گروههای عضلانی و عضو تمرین کننده می توان آنرا به تمرین هماهنگی جهت عضلات ظریف و درشت تقسیم کرد، بنابراین شما با دقت در محیط اطراف می توانید به تعداد تمرینات فرد تمرین کننده بیفزایید. در این بخش ما مجموعه ای کامل از تمرینات را ارائه می دهیم که تمام گروه های عضلانی را تحت تاثیر قرار داده و می توان گفت به انجام تمرینات این بخش تقریباً تمام گروه های عضلانی ظریف و درشت درگیر بوده و باعث بهبود هماهنگی حرکتی آنها می گردد.
نکته دیگر که لازم به ذکر می باشد این است که معمولاً کودکانی که اختلال هماهنگی حرکتی ظریف دارند معمولاً از انجام این تمرینات یا بازی های هماهنگی خود داری کرده و از نزدیک شدن به آنها اجتناب می کنند لذا این کودکان یا افراد،مانند سایر افراد سالم این تمرینات یا بازی‌ها را انجام نمی دهند و هماهنگی لازم را کسب نمی کنند این تمرینات فرصت و راهنمای مناسبی هستند تا شما با انجام آن ها کودکان را تشویق به انجام فعالیت‌ها نمایید و باعث بهبود وضعیت هماهنگی آنها گردید.
استفاده از یک رقیب یا همبازی در بازی برای تقویت عضله مناسب می باشد و باعث افزایش انگیزه فرد تمرین کننده میگردد ولی باید مراقب باشید که رقابت به نحوی نشود که حالت یک مسابقه جدی به خود بگیرد و کم به برد و باخت به خود بگیرد زیرا در این حالت فرد تمرین کننده به علت توانایی کمتر ممکن است شکست خورده و دچار سرخوردگی گردد، در واقع حضور هم بازی باید به نحوی باشد که منجر به شادمانی و تفریح تمرینات گردد و هیچ گونه رقابت جدی صورت نگیرد. تمرینات با وسایل به دو بخش کلی تمرینات با وسایل حرکات درشت و ظریف تقسیم شده است.