آسیب دیدگی مغزی ناشی از ضربه، پیامد صدمه به مغز در اثر اصابت یک عامل خارجی به سر است، که منجر به ناتوانی عملکردی جزئی یا کامل و یا آسیب دیدگی روانی- اجتماعی، و یا هر دو میگردد. این آسیب به نحو نامطلوبی روی عملکرد آموزشی کودک تأثیر میگذارد. این اصطلاح ، آن گروه از آسیبهای مغزی را که در آنها استخوانهای سر شکسته شده باشند و یا شکسته نشده باشند، شامل میشود، که منجر به آسیب دیدگیهایی در یک یا چند جنبه میشوند، از قبیل آسیب دیدگی : شناخت، زبان، حافظه، توجه، استدلال، تفکر انتزاعی، قضاوت، حل مسئله، تواناییهای حسی، حرکتی، درکی ، رفتار روانی – اجتماعی، عملكرد جسمی، پردازش اطلاعات، و گفتار. این اصطلاح ، آن دسته از آسیبهای مغزی را که مادرزادی و یا زوال دهنده باشند، و یا ضربه های مغزی را که در حین تولد در اثر ضربه ایجاد شده باشند، شامل نمیشود. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی ضربه مغزی دکتر صابر در زمینه توانبخشی اختلالات مغزی به صورت تخصصی فعالیت می نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
ویژگی های آسیب دیدگی یا ضربه مغزی
ویژگیهای آسیب دیدگی مغزی ناشی از ضربه مغزی، متناسب با میزان آسیب دیدگی مغز، محل صدمه ، وضعیت کلی و عملکرد بیمار پیش از صدمه، و میزان بهبودی پس از صدمه، تا حد زیادی متغیر خواهد بود. در حال حاضر، تعیین سطح کودک مبتلا به آسیب دیدگی مغزی گویای این است که، کودک توسط آموزگاران پروانهدار مناسبی که نیازهای شناسایی شدهی کودک را هدف قرار میدهند، آموزش میبیند. با وجود این، آموزگاری که فی نفسه در مورد ضربه مغزی پروانه داشته باشد، وجود ندارد. میرا،توکر، تایلر (۱۹۹۲)، ویژگیهای TBI را در مورد عملکرد جنبههای مختلف جسمی، حسی، شناختی، زبانی، رفتاری ، و عاطفی کودکی که به خدماتی نیاز داشت و توسط آموزگار واجد شرایطی که جنبههای ویژه ی نقص موجود در کودک را هدف قرار داده بود، شرح دادهاند. میرا و همکاران (۱۹۹۲) پی بردند که ، کودکان دچار ضربه مغزی مشكلات گوناگونی را بر دوش میکشند که عبارتند از: خستگی و کاهش تاب و توان مشکلات بینایی / شنوایی، نقصهایی در توجه و حافظه، مشکلاتی در استدلال و حل مسئله، رفتار کلامی نامناسب اجتماع، مشکلاتی در برنامهریزی و سازمانبندی ، فعالیت حرکتی زیاد، رفتار اجباری، و فقدان کنترل خود. بعلاوه، كودكان دچار ضربه مغزی ، در خوابیدن، و در ارزیابی کارهای اجرا شده، اختلالاتی دارند، و فقط غذاهای خاصی را مصرف میکنند.
درمان گفتار و زبان در ضربه مغزی
کودکان دچار TBI ، از نظر گستره ی مشکلات، تفاوت زیادی با یکدیگر دارند، و آسیب دیدگی مغزی در هر کودک به شکل خاصی تظاهر پیدا میکند. میرا و همکاران (۱۹۹۲)، برای کار کردن با کودک دچار ضربه مغزی که گفتاردرمانی میتواند آن را اجرا کند، پیشنهادات زیر را برای گفتاردرمانی در منزل ضربه مغزی ارایه داده اند:
- هر بار اطلاعات محدودی را به کودک ارایه دهید.
- هر بار فقط برای یک فعالیت، دستور ساده-ای صادر کنید.
- به کودک آموزش دهید تا پیش از صحبت کردن، مهارتها را تکرار و تمرین کند.
- به کودک آموزش دهید تا برای توجه نشان دادن، تواناییهای خود را نظم ببخشد، مثلاً بگوید: «آیا دارم توجه میکنم؟»
- عوامل پرت کنندهی حواس را کاهش دهید.
- هم از راهنماییهای بینایی و هم از راهنماییهای شنیداری استفاده کنید.
- به جای دادن تکالیف نوشتاری، از کودک بخواهید تا کاری را به طور کامل انجام دهد.
- برای انجام فعالیتهای حرکتی ظریف، وقت بیشتری را در اختیار کودک قرار دهید.
- به دانشآموزان کمک کنید تا ماهیت آسیب دیدگیهایشان را درک کنند.
همانند سایر انواع عملکردهای ویژه، کودک دچار ضربه مغزی همسو با هدفهای فردی در IEP، توسط گفتاردرمانی در منزل تحت درمان قرار خواهد گرفت. به منظور یکپارچگی در سر و سامان بخشیدن به نیازهای کودک دچار TBI ،گفتاردرمانها باید با سایر متخصصان همکاری تنگاتنگی داشته باشند.