گفتاردرمانی اوتیسم به منظور بهبود گفتار و بهتر شدن برقراری ارتباط اجتماعی کودک با دیگران ارائه می شود. زبان وسیله انتقال پیام بوده و پیدایش هر نوع اختلال زبانی می تواند موجب بروز مشکل در برقراری ارتباط با دیگر افراد شود و به این دلیل که مشکلات گفتاری و ناتوانی در برقراری ارتباط موثر یکی از علائم شایع اختلال طیف اوتیسم است، گفتاردرمانی اوتیسم از اهمیت بسیاری برخوردار است. گفتاردرمانی اوتیسم نقش مهمی در تشخیص و افزایش رشد ارتباط اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا به اوتیسم دارد. گفتاردرمانی اوتیسم و تقویت مهارت های ارتباطی به کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم در بهبود توانایی صحبت کردن و برقراری ارتباط کمک های بسیاری می کند. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین گفتار درمانی برای کودکان در تهران، با انجام تمرینات گفتاردرمانی اوتیسم و تقویت مهارت های ارتباطی کودکان به بهبود اختلالات گفتاری این کودکان کمک می کند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
تاثیر وسوسه های ارتباطی در گفتاردرمانی اوتیسم
وسوسه های ارتباطی موقعیت هایی هستند که برای کودکانی که به صورت خود انگیخته نمی توانند ارتباط برقرار کنند، طراحی می شوند و به تقویت مهارت های ارتباطی آن ها کمک می کند. این موقعیت ها برای جلب توجه کودک و تشویق او به برقراری ارتباط مفید هستند و برای کودکانی که بین مرحله‌ی پیش زبانی تا مرحله ی ابتدایی زبان هستند، بهتر عمل می کند زیرا آن ها ممکن است که غیرکلامی باشند و آن ها می توانند برای کودکان با ارتباط محدود به کار گرفته شوند. برای مثال مداخله گر می تواند یک بادکنک را باد کند و سپس به آهستگی هوای آن را خارج کند و صبر کند تا کودک پاسخی بدهد. مداخله گر اگر توانست کودک را وسوسه کند باید نوع پاسخ کودک را یادداشت نماید و در جلسات بعدی برای توسعه ی شکل پاسخ تلاش کند. (ژست، صداسازی یا کلمات)
چند نمونه از موقعیت های وسوسه برانگیز ارتباطی در گفتاردرمانی اوتیسم در زیر قابل ملاحظه است:
- خوردن غذای مورد علاقه کودک بدون تعارف کردن به او
- باد کردن یک بادکنک در مقابل کودک و سپس خالی کردن هوای آن
- کوک کردن یک اسباب بازی کوکی، تمام شدن کوک آن و سپس دادن آن به کودک
- قرار دادن اشیاء مورد علاقه ی کودک در ظرفی شیشه ای که در آن محکم بسته شده است
- قطع کردن بازی مورد علاقه ی کودک به انتظار کشیدن برای تلاش کودک جهت برقراری مجدد بازی
در ادامه ی مبحث قبل باید توجه داشت که چنانچه کودک با کمی الگو دهی از جانب ارزیابگر توانست مدل ها را به کار ببرد و رفتار هدفمندی را بروز دهد، نشان دهنده ی این است که کودک می تواند از مداخله ی متمرکز بر روی استخراج ارتباط هدفمند بهره ببرد. در این مرحله باید به نوع مقاصد ارتباطی مورد استفاده توسط کودک، شیوه ی رسیدن به مقاصد و فراوانی این رفتارها ارتباطی توجه نمود و در جهت گسترش آن ها تلاش کرد.
انواع مقاصد ارتباطی در گفتاردرمانی اوتیسم
- مقاصد ساده:
- جلب توجه
- بیان تقاضا
- رد کردن، امتناع و اعتراض
- مقاصد پیچیده تر:
- درخواست اطلاعات
- ارائه اطلاعات
- تأیید
- تشکر
اوتیسم در کودکان به صورت غیر طبیعی در مقاصدی مانند درخواست و اعتراض، نمود بیشتری پیدا می کند، این در حالی است که کودکان طبیعی، بیشتر از مقاصدی که نیازمند توجه است استفاده می کنند مثل نشان دادن، نمایش دادن و… شیوه های رسیدن به مقاصد ارتباطی در طی رشد دچار تحول می شود به گونه ای که کودکان در ابتدا از ژست (۸- ماهگی ۱۲) سپس از آواسازی (۱۲-۱۸ ماهگی) و در نهایت از کلمات قراردادی (۱۸-۲۴ ماهگی) به منظور رسیدن به هدف خود بهره می برند.
روش هایی برای تقویت مهارت های ارتباطی کودکان اوتیسم
- هر بار سطح بالاتری را از کودک انتظار داشته باشید: مثلاً در دالی بازی، اول در طی اجرای بازی توقعی از کودک در خصوص بازی ایجاد کنید و بازی را آن قدر تکرار کنید که کودک به روند بازی عادت کند مثلاً هر بار دست روی صورت بگذارید و سپس با برداشتن دست کلمه ی دالی را ادا کنید اما پس از مدتی این توقع را بشکنید مثلاً دست خود را روی صورت نگه دارید و اجازه دهید کودک با عکس العمل خود، شما را مجبور به ادامه بازی کند و سپس هر بار عکس‌العمل کودک را رشد دهید مثلاً در دفعات اول کشیدن و دست شما توسط کودک، پاسخی که قابل قبول است ولی در مراحل بعد انتظار بیشتری از او داشته باشید مثلاً این که صداسازی کند و یا این که کلمه ای که همیشه می شنیده و الگوی کافی از آن گرفته است را بیان کند.
- بین اعمال کودک و کلمات رابطه ایجاد کنید: مثلاً زمانی که کودک دستانش را به منظور بغل شدن بالا می آورد بگویید بغلت کنم! بغل…
- در مقابل هر صدا سازی و یا حتی ژست، به کودک پاداش دهید.
- از تکنیک های آموزش پیش زبانی فراگیر (PMT) استفاده کنید.
- اشیاء مورد علاقه کودک را دور از دسترس او قرار دهید و یا ترتیب مورد انتظار کودک را برهم زنید.
- جهت تمرکز کودک بر روی شی انتظار بکشید.
- جهت نشان دادن واکنشی که از جانب کودک به گونه ای که ما بتوانیم از آن به عنوان درخواست تعبیر کنیم، انتظار بکشید. باید توجه شود که در طی اجرای این تکنیک ممکن است کودکانی بی میل و یا غیر آغازگر باشند! راه حل های زیر منجر به تحریک کودک می شود و او را تشویق می کند که رفتار های بیشتری را تولید نماید.
- تقلید حرکتی تصادفی: اعمال حرکتی خود را تقلید کنید.
- تقلید صوتی تصادفی: اعمال ساده کودک را تقلید کنید.
- زمانی که کودک با انجام مراحل قبل به آغازگری دست یافت، باید فراوانی این رفتارها را افزایش داد. راه حل: تأخیر زمانی: در طی فعالیت ها وقفه ایجاد کنید به گونه ای که اشکالی از مقاصد ارتباطی، در کودک برانگیخته شود.
- تحریک کلامی: سرنخ هایی در ارتباط با مقاصد کودک ارائه کنید. (مثلاً چی می خوای؟ / توپ می خوای؟ و… )
همه موارد گفته شده در بهبود گفتاردرمانی اوتیسم و تقویت مهارت های ارتباطی کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار موثر می باشد.
