مرکز کاردرمانی دکتر صابر در زمینه کاردرمانی درکی، شناختی و کاردرمانی ذهنی و جمسی کودکان به صورت تخصصی فعالیت می نماید. بررسی دقیق روند رشد ذهنی کودکان و تشخیص نقاط ضعف و تاخیر رشدی کودکان در مرکز کادرمانی و گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر به صورت تخصصی انجام می گیرد و بسته به اختلال تشخیص داده شده، از خدمات کاردرمانی درکی، کاردرمانی یکپارچگی حسی و … جهت درمان استفاده می شود. در این متن به بررسی نکاتی در زمینه رشد درکی شناختی کودکان پرداخته می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
کاردرمانی درکی و موارد شناختی در نوزادان
کاردرمانان به صورت دقیق روند رشد کودکان را مشاهده و ارزیابی می کنند.
– در ۶ ماه اول زندگی، کودک در مورد بدن خود می‌آموزد و اثر آن را بر محیط متوجه میشود. یادگیری نوزاد از طریق حواس اولیه (نگاه کردن، چشیدن، لمس‌کردن، بوییدن، شنیدن و حرکت دادن) صورت می‌گیرد. بازی بر عملی که روی اشیا اجرا میشود و متمرکز است (مانند به دهان گذاشتن یا تکان دادن آن) به جای اینکه روی (کاربرد) اشیا متمرکز باشد.
– در ۸ الی ۹ ماهگی گستره توجه نوزادان به ۲ الی ۳ دقیقه است. در این سن بقای اشیا را می‌آموزد (یعنی حتی اگر اشیاء در دامنه بینایی نوزاد نباشد و آن را نبیند می‌داند همچنان وجود دارد) میتواند منبع صدا را پیدا کند و به صورت فعال به دنبال صدای جدید می‌گردد.
– موارد شناختی مهم در ۱۲ ماهگی:
* درک کاربرد اشیاء افزایش مییابد – بازی به طور پیشرونده بر اساس اسباب بازیای که استفاده میشود تعیین می‌گردد و کودک مطابق عملکرد و کاربرد اسباببازی با آن بازی میکند (به عنوان مثال با ماشین، ماشینبازی میکند و تفنگ بازی نمیکند)
* کودک رفتار هدف محور بیشتری نشان میدهد، یعنی رفتارهای مشخصی برای رسیدن به اداف مشخص انجام میدهد.
* ابزار در این سن مم میشوند، زیرا کودک به منظور اینکه بهفمد ابزار چگونه کار میکنند (مثلا دکمه چگونه باز میشود) با ابزارهای منزل بازی میکند (مانند چکش و بیلچه)
– در سال دوم کودک میتواند چندین توالی پشت هم بچیند، به عنوان مثال عروسکها را درون ماشین اسباببازی قرار دهد و سپس ماشین را حرکت دهد. انجام فعالیتهای متوالی نشان دهنده افزایش حافظه و گسترش توجه میباشد.
– توانایی شناختی کودک در سن 5/1 سالگی:
- بازی اجتماعی
- تقلید از بزرگسالان
- انجام اعمال متوالی
- رعایت نوبت
- درک بقای شی
اجتماعی
– هدف ابتدایی سیستم بدنی نوزاد تازه متولد شده، حفظ کارکرد بدن است (یعنی سیستم‌های قلبی عروقی، تنفسی و گوارشی) اما با بزرگتر شدن کودک هدف این سیستم افزایش تعامل با محیط میشود. حس اعتماد یا عدم اعتماد اولیه به ارتباط نوزاد با مراقبان اولیهاش بستگی دارد.
– بر اساس گفته اریکسن : اولین نشانه اعتماد اجتماعی به راحتی غذا خوردن و به راحتی خوابیدن است.
– کودک از بدو تولد گریه کردن را بلد است و در ۲ ماهگی بروز سایر احساسات را شروع میکند (مانند خنده و لبخند).
– از ۵ الی ۶ ماهگی نوزاد به رفتن جلوی آینه علاقه نشان میدهد، نشان دهنده شروع شناختن خودش است.
– از ۴ الی ۵ ماهگی صدا سازی میکند و رضایتمندی یا نارضایتیاش را نشان ددهد.
– در سال دوم کودک تمایل دارد جلوی دید پدر و مادرش باشد و احساساتش را با بغل کردن و بوسیدن آنها ابراز میکند، همچنان به والدین وابسته است و در نبود آنها دچار ترس میشود.
-کودک در سن ۲ سالگی از بودن کنار کودکان دیگر لذت می‌برد، اما بیشتر تمایل دارد آنها را نگاه کند تا با آنها تعامل کلامی یا فیزیکی داشته باشد.
– در ۲ سالگی با سای کودکان در یک اتاق کنار هم بازیهای تقلیدی میکنند و تعامل کلامی کمی با یکدیگر دارند.
| تکامل تنظیم هیجانی و رفتارهای اجتماعی مربوطه | ||
| سن | تنظیم هیجانی | رفتار اجتماعی مربوطه |
| 0-12 ماهگی | – خودش را آرام میکند.
– می‌آموزد که واکنشپذیری (reactivity) خود را تنظیم کند. – توجه خود را تنظیم میکند (یعنی به چیز خاصی معطوف میکند) – در مواقع استرس زا به مراقب خود تکیه میکند. |
– تشخیص بیانات چهرهی دیگران
– پاسخهای مشخصی به محرک میدهد. – بیان چهرهای متفاوتی را نشان میدهد. |
| 12-30 ماهگی | – افزایش خودآگاهی (Self awareness)
– به خاطر محدودیتهایی که هنگام کشف کردن شی دلخواه به او اعمال می‌گردد عصبانی میشود. |
– کودک self – consciousness نشان میدهد.
– شرمساری و غرور را نشان میدهد. – زبان و احساسات بیشتری را می‌فهمد. – حالات عاطفی‌اش را بیان میکند. |
بافتار نوزاد و کاردرمانی کودکان
بافتارهای فرهنگی
– نژاد و قومیت بر چگونگی توجه والدین به کودک و اینکه چند وقت یکبار یک یا بار بچه را بغل میکنند و اینکه چقدر پاسخگوی گریه بچه هستند تأثیرگذار است.
بافتار فیزیکی
– محیط کودک در سال اول زندگی شامل خانه، تخت، صندلی و گهواره است.
– بازی زود هنگام در بغل پدر و مادر رخ میدهد. اولین بازیهای اکتشافی و آکوپیشنهای مربوط به وابستگی کودک در بغل و دامن پدر و مادر رخ میدهد.
– نوزاد در ۶ ماه دوم زندگی نیاز به حمایت کمتری در بازی دارد و نقش عمده والدین محافظت از کودک در برابر آسیب است. هر چه تحرک نوزاد بیشتر میشود هدف اصلی او معطوف به اکتشاف محیط می‌گردد.
-در دومین سال زندگی، محیط کودک به حیاط خانه، خانه همسایه و نقاط اکتشاف نشده درون خانه بسط پیدا میکند. بازی کردن در فضای باز فرصت یکپارچه شدن حواس را میدهد اما از لحاظ امنیت نگران کننده است.