کودکان طیف اوتیسم به غیر از مشکلات تعاملی و کلامی در روند رشد حرکتی و مهارت های آکادمیک و نوشتن دچار اختلال می باشند. یک معلم خوب برای اوتیسم کودک را در جهت بهبود مهارت های حافظه، برنامه ریزی، حرکات ظریف ، درک مطلب و مهارت های نوشتاری کمک می رساند و موجب پیشرفت روند رشد او می شود. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر با در اختیار داشتن بهترین مربی خصوصی اوتیسم به صورت تخصصی در حیطه آموزش کودکان اوتیسم جهت آمادگی برای تست ورود به مدرسه و پس از آن فعالیت می نماید. از دیگر خدمات مرکز توانبخشی اوتیسم می توان به بازی درمانی، رفتاردرمانی، کاردرمانی ذهنی و جسمی، یکپارچگی حسی، سنسوری روم، اتاق تاریک ، اتاق شنیداری، گفتاردرمانی، ماساژ درمانی و آب درمانی می باشد که در درمان اوتیسم موثر است.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
عناصر بیان نوشتاری- دستخط، پیش- نوشتارها، نوشتن، و روش نوشتن- نیاز به مجموعه‌ای از مهارت‌های پیچیده دارد که فراتر از قلم به دست گرفتن و تحلیل کلمات بر روی کاغذ است. این مهارت شامل تعامل پیچیده بین سیستم‌های حسی، شناختی و جسمی است. اکثر دانش‌آموزان دارای اختلال طیف اوتیسم احتمالا مشکلاتی در بیان نوشتاری دارند که بر عملکرد اکادمیک آنها در موضوعات مختلف تاثیرگذار خواهد بود.
این مقاله برخی چالش‌های تجربه شده در افراد دارای اختلال طیف اوتیسم و همچنین پشتیبانی معلم خصوصی اوتیسم از تکنولوژی کمکی را خاطرنشان می‌کند که تأثیر مثبتی بر ۱) دستخط ۲) فرآیند پیش نوشتاری ۳) فرایند نوشتن شامل پیش‌نویس، ویرایش، تجدیدنظر و محصول نهایی و ۴) روش نوشتن شامل املا و گرامر دارد.
ویژگی‌های اختلال اتیسم که مربی خصوصی اوتیسم باید بداند
افراد دارای اوتیسم دارای مشکلات حرکتی شایعی هستند که بر جنبه‌های فیزیکی دستخط مانند: کنترل وضعیت بدنی، کنترل حرکتی، حافظه حرکتی و برنامه‌ریزی حرکتی تاثیر می‌گذارد. ثبات نقص در برنامه‌ریزی حرکتی شیوع بالایی از اختلال حرکتی ارادی را در کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم دارد. دیسپراکسی یعنی مختل شدن روش انتقال پیام‌ها از مغز به بدن، بر توانایی فرد در اجرای حرکات هماهنگ و نرم تأثیر می‌گذارد. به عبارتی حرکات مورد نیاز هنگام اجرای مهارت‌های حرکتی ظریف مانند دستخط را دچار مشکل می‌کند. علاوه بر این، افراد دارای اتیسم، مشکلاتی را در مهارت و چابکی عمومی، تن عضلانی و قدرت گرفتن دارند که معلم خصوصی اوتیسم باید از آنها آگاه باشد.
وقتی دانش آموزان با دست خط در تقلا هستند پیامدهای نامطلوبی در تکالیف نوشتاری وجود خواهد داشت. شکل‌دهی حروف، سایز، ترازبندی، فاصله‌گذاری و خوانایی کلی اغلب به خطر می‌افتد. در نتیجه، مشارکت و عملکرد تحصیلی می تواند تحت تاثیر قرار گیرد. توصیف آنچه دانش‌آموز درباره مطلب خاصی می‌داند یا توانایی بیان افکار و عقایدش هنگامی که دست‌خطش دچار مشکل است می‌تواند به خطر بیفتد. نوشتن با خط خوانا نیاز به توجه به بسیار بالایی دارد و اغلب با تمرکز برای نوشتن خود تکالیف تداخل پیدا می‌کند و نهایتاً استرس شدیدی را برای کودک اوتیسم وارد می‌کند. بعلاوه چالش‌های دستخط باعث اجتناب دانش‌آموز از ادامه میزان زیادی از کارهای نوشتاری مورد نیاز در مدرسه شود که نهایتاً تاثیر منفی بر عملکرد آموزشی دارد.
راهنمایی معلم خوب اوتیسم برای نوشتن
نوشتن بسیار وابسته به اجزای کارکرد اجرایی شامل برنامه‌ریزی، حافظه فعال، و انعطاف پذیری شناختی و مهار می‌باشد. کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم در فرایند نوشتن تقلب می‌کنند و هنگام پیشرفت اولیه نوشتن‌شان نیاز به حمایت دارند. آمادگی برای نوشتن و آماده‌سازی برای انشای واقعی برای آنها می‌تواند بسیار چالش‌برانگیز باشد و نیاز به آموزش مفاهیم به اوتیسم دارد. سوالاتی مانند “از کجا شروع کنم؟ و از کجا و چگونه می‌توانم مطلبی را برای موضوع پیدا کنم؟ چگونه اطلاعات جمع‌آوری شده را سازماندهی کنم؟ و چگونه باید تکلیف تمرکز داشته باشم و آن را تا زمان معین کامل کنم؟” مکررا توسط نویسندگان پرسیده می‌شود. جواب به چنین سوالاتی برای افراد دارای اختلال طیف اوتیسم ساده نیست. به همین دلیل برای کمک به فرایند نوشتن یاد پشتیبانی دارند.
علاوه بر این، ویژگی‌های مرتبط با ASD، مانند نواقصی در تئوری ذهنی (ToM) یا توانایی توجه به نقطه‌نظر دیگران، مشکل مشارکت در تفکر انتزاعی و تخیلی، و هماهنگی ضعیف مرکزی، و ناتوانی در دیدن “تصویر بزرگ” و به جای آن تمرکز فقط بر جزئیات، می‌تواند به طور منفی در توانایی کودک اوتیسم برای مشارکت موفقیت‌آمیز در فرایند نوشتن تاثیر بگذارد. بعلاوه، تفاوت در مهارت‌های زبانی و ارتباطی مرتبط با تجمیع و بیان افراد به صورت یکپارچه و سپس بیان آنها روی کاغذ نیز می‌تواند فرآیند نوشتن را در معرض خطر قرار دارد.
پژوهش‌های بسیاری نشان داده است که عملکرد مغز افراد دارای ASD با افراد بدون اوتیسم متفاوت است و متعاقباً بر روی بیان نوشتاری تاثیر می‌گذارد.
قسمت های مختلف مغز با شیوه‌ای مشابه دانش‌آموزان دارای رشدی عادی با یکدیگر در ارتباط نیستند. توانایی نوشتن شامل مقدار زیادی هماهنگی بین آن قسمت‌هایی از مغز است که حاکم بر کنترل حرکتی،مهارت‌های زبانی، فیدبک حسی و کارکرد اجرایی می‌باشد. وقتی این قضیه رخ نمی‌دهد هماهنگی مهارت‌های مورد نیاز بیان نوشتار تحت تاثیر منفی قرار می‌گیرند که منجر به وقفه در جریان و برنامه‌ریزی افکار و تبدیل آنها به متن می‌شوند. برای مثال دانش‌آموزی نقص زبانی داشته باشد ممکن است مشکلاتی در تولید ایده‌ها بر روی کاغذ داشته باشد و ممکن است با شکل دهی جملات و یا پاراگراف‌ها و سازماندهی معنادار آنها مشکل داشته باشند. به طور همزمان، عمل استفاده واقعی از یک مداد ممکن است باعث شروع اضطراب به دلیل چالش‌های حرکتی شود.
استراتژی‌های دستخط
عمل توانایی نوشتن موثر و کارآمد با دست همانطور که قبلاً ذکر شد برای کودک دارای اوتیسم می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. با این حال فناوری‌های کمکی مختلف وجود دارد که توسط مربی خصوصی اوتیسم پیشنهاد می شود و به مشکلات نوشتن با دست کمک می‌کند. انجام ارزیابی AT (تکنولوژی کمکی) بسیار مهم است چرا که اجزای مختلف دستخط را نشان می‌دهد به طوری که ویژگی‌های فناوری کمک مناسب را می‌توان بر اساس نیازهای خاص دانش‌آموز انتخاب کرد. انطباق و پشتیبانی از فرآیند دست خط با اولین نگاه به ابزار نوشتن و محل قرار گیری کاغذ قبل از جستجو برای گزینه‌های با تکنولوژی بالا برای نوشتن مانند استفاده از کیبورد و صفحه لمسی می‌تواند مفید باشد. گاهی تکنولوژی سطح پایین راحت‌تر اجرا می‌شود و حداقل نیاز را برای یادگیری توسط دانش‌آموز دارد. این بخش ویژگی‌های مختلف از AT پشتیبانی نوشتن را ارائه می‌دهد زیرا مطابق ویژگی‌ها یکی از مهم‌ترین و بحرانی‌ترین بخش‌های فرآیند ارزیابیAT است.