علائم اوتیسم در نوجوانان تفاوت بسیاری با علایم اتیسم در کودکان یا بزرگسالان ندارد. علائم ظاهری اوتیسم از فردی به فرد دیگر فرق می کند. علائم ظاهری اوتیسم در ابتدای رشد قابل شناسایی نمی باشد، اما حتی اگر تشخیص آن ها آسان نباشد، احتمال دارد با بزرگ تر شدن کودک، آشکار شوند. برخی علائم شایع اوتیسم در نوجوانان عبارت اند از: مشکل در برقراری روابط اجتماعی، داشتن علایق محدود، نداشتن انعطاف پذیری، اعتماد به نفس و عزت نفس پایین. دکتر صابر، بهترین دکتر تشخیص اوتیسم در تهران، با تشخیص علائم اوتیسم در نوجوانان و تشخیص علائم اوتیسم کودکان و نوجوانان، بهترین روش درمانی (کاردرمانی اوتیسم، گفتاردرمانی اوتیسم، رفتار درمانی، بازی درمانی و…) برای آن ها را در نظر می گیرد.
برخی علائم اوتیسم در کودکان
برای درک بهتر علائم اوتیسم در کودکان و نوجوانان نیاز به مشاهده دقیق این کودکان در شرایط محیطی متفاوت می باشد که به درمانگران کمک می کند علائم کودکان را راحت تر شناسایی و برنامه درمانی مناسب را طراحی نمایند. در اینجا به بررسی علائم و نشانه های یک کودک برای نمونه پرداخته می شود.
آرمان به سبب وجود شواهدی از نقص پایدار در روابط اجتماعی و تعاملات و نیز داشتن الگوی محدود رفتاری و علائق از دوران آغازین رشد، معیار های اختلال طیف اوتیسم را برآورده می کند. والدین او نیز به خاطر بروز برخی علائم اوتیسم در نوجوانان نظیر عدم برقراری تماس چشمی، فقدان لبخند و غیاب رفتار های غیرکلامی مناسب (مانند اشاره به اشیاء)، از همان 12 ماهگی آرمان نگران بودند؛ او بعدتر رفتار های نامعمول دیگری در اوتیسم کودکان، نظیر رفتار های وسواسی و تشریفاتی؛ فقدان علاقه به بازی وانمودی با اسباب‌بازی ها؛ مقاومت در مقابل تغییرات امور روزمزه؛ فقدان علاقه به سایر کودکان؛ عدم مشارکت در بازی های گروهی اجتماعی؛ ناتوانی در نوبت گرفتن یا انتظار برای رسیدن نوبت؛ و عدم حساسیت یا فقدان آگاهی نسبت به نیاز های اجتماعی / ارتباطی طرف مقابل را نشان داد که تشخیص اوتیسم را آسان تر می کند.
راهنمای تشخیص اوتیسم در کودکان
تشخیص اوتیسم در DSM-5 (انجمن روان پزشکی آمریکا، 2013) امکان پذیر است،نوجوانان با اختلال اوتیسم نه تنها در برقراری روابط اجتماعی نقایصی نشان می دهند بلکه علاقه ای هم به روابط اجتماعی و تعامل اجتماعی – هیجانی ندارند ،به علاوه دامنه علایق آنان بسیار محدودند و بر یکنواختی و پیروی نامنعطف از روال روزمره، اصرار دارند. روان پریشی دوران کودکی نیز به سبب عدم وجود هذیان ها، توهمات و گفتار نابسامان رد می شود. همچنین روان پریشی دوران کودکی به دنبال سپری شدن چند سال دوره رشد طبیعی، نمایان می شود در حالی که کودکان اوتیسم از دوران اولیه کودکی این نشانه ها را با خود داشته اند.
نکته قابل توجه در مورد علائم نوجوانان با طیف اوتیسم این است که در صورت عدم درمان درست و اصولی در دوران کودکی، علائم درنوجوانی تشدید می گردد و نوجوان در برقراری ارتباط با همسالان و ارتباط اجتماعی مناسب دچار چالش های جدیدی می شود. مرکز تشخیص و درمان اختلالات طیف اوتیسم دکتر صابر با دو شعبه فعال در غرب و شرق تهران به صورت تخصصی به درمان اختلال اوتیسم در کودکان و نوجوانان میپردازد. و با استفاده از امکاناتی نظیر بازی درمانی و رفتار درمانی در ایجاد و آموزش رفتارهای اجتماعی مناسب و متناسب با سن کودکان اوتیسم به والدین این کودکان کمک بسزایی می نماید. مشاوره خانوادگی در جهت بهبود روابط والدین و نوجوان، کمک و آموزش نحوه صحیح برخورد با کج خلقی های کودکان اوتیسم از دیگر خدمات مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم می باشد. ماساژ درمانی و سنسوری روم نیز در بهبود مشکلات حسی کودکان و کاهش علائمی نظیر حساسیت به نور و صدا یا حساسیت لمسی می تواند درجهت آرامسازی فرد اوتیسم مفید باشد.
درمان اوتیسم در کودکان
درمان اوتیسم در کودکان نیازمند رویکردی جامع و فردمحور است که بر اساس نیازهای خاص هر کودک طراحی می‌شود. در حالی که اوتیسم درمان قطعی ندارد، مداخلات به‌موقع می‌توانند به بهبود قابل توجه مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی و شناختی منجر شوند. روش‌های درمانی مؤثر شامل کاردرمانی، گفتاردرمانی، تحلیل رفتار کاربردی (ABA) و درمان یکپارچگی حسی می‌شوند. این روش‌ها به کودکان کمک می‌کنند تا با چالش‌های روزمره بهتر کنار بیایند و استقلال بیشتری کسب کنند. کاردرمانی بر بهبود مهارت‌های حرکتی و روزمره تمرکز دارد، در حالی که گفتاردرمانی به تقویت زبان و ارتباط غیرکلامی میپردازد. ABA نیز یکی از پرکاربردترین روش‌هاست که با تقویت رفتارهای مثبت و کاهش رفتارهای نامناسب، به کودکان در یادگیری مهارت‌های جدید کمک می‌کند. علاوه بر این، درمان‌های تکمیلی مانند موسیقی‌درمانی، اسب‌سواری درمانی و بازی‌درمانی نیز می‌توانند در بهبود تعاملات اجتماعی و کاهش اضطراب مؤثر باشند. والدین نقش کلیدی در روند درمان دارند. همراهی خانواده، ایجاد محیطی ساختاریافته و استفاده از برنامه‌های آموزشی خانگی می‌تواند پیشرفت کودک را تسریع کند. در برخی موارد، داروها نیز برای کنترل علائم همراه مانند بیش‌فعالی، اضطراب یا مشکلات خواب تجویز می‌شوند، اما باید تحت نظر متخصص مصرف شوند.
تشخیص زودهنگام و شروع درمان در سنین پایین، شانس موفقیت را افزایش می‌دهد. اگر شک دارید که کودک شما نشانه‌های اوتیسم دارد، هرچه سریع‌تر با یک متخصص مشورت کنید. امروزه با پیشرفت روش‌های درمانی، بسیاری از کودکان اوتیستیک می‌توانند زندگی مستقل و پرباری داشته باشند.
سوالات متداول:
1-آیا کودکان اوتیستیک می‌توانند در مدارس عادی درس بخوانند؟
بستگی به شدت علائم دارد. برخی کودکان با حمایت مناسب (مثل معلم کمکی) در مدارس عادی موفق هستند، درحالی که برخی دیگر به محیط‌های تخصصی‌تر نیاز دارند.
2- بهترین سن برای تشخیص اوتیسم در کودکان چه زمانی است؟
برخی علائم از 12 تا 18 ماهگی قابل تشخیص هستند، اما تشخیص قطعی معمولاً پس از 2 تا 3 سالگی امکان‌پذیر است. هرچه تشخیص زودتر باشد، درمان مؤثرتر است.