درمان کم توجهی در کودکان

 مرکز درمان بیش فعالی و نقص توجه دکتر صابر با استفاده از تمرینات توجه و تمرکز به درمان کم توجهی در کودکان می پردازد. تمرینات کاردرمانی توجه و تمرکز به تقویت انواع توجه در کودکان با استفاده از ابزارهای تخصصی و درمان های جدید مانند اتاق توجه بینایی، اتاق تقویت مهارت های شنوایی و سنسوری روم می پردازد. امکانات تخصصی مرکز توانبخشی دکتر صابر، در کنار تیم توانبخشی با تجربه و متخصص بهترین نتیجه درمانی را برای کودکان با نقص توجه و بیش فعالی حاصل می نماید.

 

تمرینات توجه و تمرکز در کودکان

* از کودک با نقص توجه بخواهید  یک شی نورانی در حال حرکت را با چشم تعقیب کند (به تدریج زمان تمرین را افزایش دهید).

– شیء را در به صورت خطی افقی حرکت دهید و از او بخواهید آن را دنبال کند.

– شیء را در جهت عمودی حرکت دهید و از او بخواهید آن را دنبال کند.

– شیء را در مسیر دایره­ای حرکت دهید و از او بخواهید آن را دنبال کند.

– از او بخواهید 20 ثانیه به شیء ثابت نگاه کند.

– دو شیء در دو دست خود گرفته و دستان خود را باز کنید. از کودک بخواهید توجه خود را از یک شیء به دیگری انتقال دهد. این کار را 20 بار انجام دهد.

– شیء را در مسیری حرکت دهید و با استفاده از حرکت شیء در فضا، شکلی (دایره، مربع، مثلث) بسازید، از کودک بخواهید نام شکل ساخته شده را بگوید.

– در تمرین قبلی از کودک بخواهید شکل مورد نظر را بکشد.

– با استفاده از شیء نورانی یکی از حروف الفبا را در فضا ترسیم کنید ؟؟؟ حدس بزند حرف مربوطه چه کلمه­ای بوده است.

* مسیر خاصی روی زمین مشخص کنید و از کودک بخواهید فقط روی همان مسیر راه برود. می­توانید برای این کار از مقواهای رنگی، کفی کفش، و یا لیوان یک بار مصرف استفاده کنید.

– کاغذهایی با رنگ­های مختلف را روی زمین قرار دهید و از کودک بخواهید فقط روی رنگ خاصی قدم بردارد و یا سریعا از روی آن رنگ بدود.

– از کودک بخواهید با پا گذاشتن روی رنگ خاصی و با جفت پا پریدن مسیر را طی کند.

– در حالی که کاغذهای رنگی (زرد، سفید، قرمز، آبی) روی زمین قرار دارند، از روی آن­ها طی مسیر کند اما نباید روی کاغذهای قرمز و سبز قدم بردارد.

– از کودک بخواهید تا روی مسیر کاغذهای رنگی شروع به راه رفتن کند و هر زمان که شما رنگی را اعلام کردید پای خود را روی آن بگذارد.

– از کودک بخواهید روی مسیر کاغذهای رنگی شروع به راه رفتن کند، زمانی که شما نام رنگ سبز را آوردید روی رنگ زرد قدم بردارد، همچنین زمانی که نام رنگ آبی را ذکر کردید روی رنگ قرمز قدم بردارد.

– کاغذهای رنگی و یا کاغذهای مچاله شده و یا لیوان­های یک بار مصرف را روی زمین و در فواصل مشخص قرار دهید و از کودک بخواهید عقب عقب روی آن­ها راه برود.

* روبروی کودک قرار بگیرید. از او بخواهید مانند آیینه­ی شما، هر حرکتی را که انجام می­دهید مانند شما تکرار کند

– دستان خود را باز کنید و مانند شکل در وضعیت ابداکشن قرار دهید.

– در همان وضعیت قبل یکی از دستانتان را به سمت جلو بیاورید.

– هر دو دست را به بالای سر بیاورید.

– دست راست و پای چپ را با هم بالا بیاورید.

– با دست راست بینی خود را گرفته و با دست چپ گوش راستتان را بگیرید و سپس بعد از تکرار کودک دست­ها را جا به جا کنید.

– یکبار بچرخید و سپس دست بزنید.

– دست راست را روی بینی خود قرار داده و دست چپ­تان را روی سرتان بگذارید و بعد از تکرار کودک، دست­ها را جا به جا کنید.

– چشم­هایتان را باز و بسته کنید و سپس سر جای خود یکبار بالا و پایین بپرید.

– دست­هایتان را تا جای ممکن باز کنید و پای چپ­تان را بالا بیاورید.

* یک دارت روی مقوا بکشید و ده لایه مختلف روی آن ترسیم کنید و لایه­ها را نامگذاری کنید.

– از کودک بخواهید در فاصله دور بایستد و هر شماره­ای که عنوان می­کنید به سمت آن ضربه وارد کند.

– دارت دیگری با مقوا تهیه کرده و فقط یک نقطه مرکزی روی آن بکشید. سپس اسامی مختلفی را روی دارت مورد نظر بنویسید. (اسامی دختر، پسر، حیوان، گل، رنگ­ها و …)

به عنوان مثال: سبز/ آبی/ گربه/ زرد/ قرمز/ آسمان/ رها/ درخت/ فاطمه

سپس از کودک بخواهید در فاصله­ای که بتواند حروف نوشته شده را بخواند قرار بگیرد.

دستورات زیر را انجام دهد:

– به رنگ زرد بزن.

– به نام دختر بزن.

– به نام حیوان بزن.

– به برعکس سفید بزن (باید به رنگ سیاه بزند).

– به اسمی که نقطه ندارد بزن (مثل رها).

– به اسمی که یک نقطه دارد بزن (زرد).

– به اسمی که کنار قرمز است بزن.

– به اسمی که سمت چپ آبی است بزن.

– به اسمی که بالای اسم درخت است بزن.

– به اسمی که بالاتر از همه است بزن.

 

 

 

درمان کم توجهی در کودکان بیش‌فعال

* از کودک بخواهید تا به فضای اتاق به خوبی نگاه کند. سپس در گوشه­ای از اتاق سبد توپی قرار داده و برای کودک توضیح دهید تا باید با چشمان بسته توپ­ها را وارد سبد کند. سپس چشمان کودک را با چشم بند ببندید و او را در سمت دیگر اتاق رها کنید و توپ­ها را یکی یکی به دست او داده تا در سبد قرار دهد.

* چشمان کودک را ببندید سپس اشکال مختلف هندسی را در دست او قرار دهید و از او بخواهید بگوید نام آن شکل هندسی چیست، سپس در حالی که چشمان او بسته هستند از او بخواهید دستورات زیر را اجرا کند:

– دو تا مثلث بده.

– سه تا ربع بده.

– یک دایره بده.

* در حالی که کودک روبروی شما قرار دارد با او توپ بازی کنید و از او بخواهید توپ را چند بار به سمت شما پرتاب کرده و بگیرد. سپس چشمان او را ببندید و از او بخواهید در حالی که توپ را در دست گرفته دو بار دور خودش بچرخد، سپس توپ را در همان ؟؟؟ سمت شما پرتاب کند و بگیرد.

* از کودک بخواهید در حالی که چشمانش بسته­اند از درمان مازی که با بالش و یا سایر وسایل موجود در اتاق به شکل راهرویی پیچ در پیچ درست کرده­اید چهار دست و پا عبور کند. قبل از تمرین اجازه دهید کودک ماز را کاملا ببینید و مسیر آن را به خاطر بسپارید.

* در حالی که چشمان کودک بسته هستند، در کف دست کودک با انگشت خود شکلی بکشید و از او بخواهید نام شکل مورد نظر را بگوید.

* تمرین قبل را به این صورت انجام دهید که کف دست کودک، حرفی از حروف الفبا را بنویسید و از کودک بخواهید حرف مورد نظر را حدس بزند.

* دو تمرین آخر را بر روی پشت کودک انجام دهید.

* از کودک بخواهید با چشمان بسته، مسیری را طی کند. در حین طی کردن مسیر، کودک را حمایت کنید تا به چیزی برخورد نکند و یا اینکه روی زمین نیفتد.

* دستان کودک را در یک وضعیت خاص قرار بدهید، مثلا دست چپ را بالا و دست راست را به سمت پایین بگذارید. سپس دستان کودک را آزاد کنید و از او بخواهید چشمان خود را ببندد و وضعیتی را که در دستان او ایجاد کرده بودید را به خود بگیرد.

* تمرین قبل را به مرور پیچیده­تر کنید و پاهای کودک را نیز درگیر کنید. مثلا یک دست را به سمت جلو آورده و یک پا را بالا بیاورید. سپس چشمانش را ببندید و از او بخواهید این وضعیت را با چشمان بسته، در خود ایجاد کند.

 

تمرینات دیداری- حرکتی در درمان  کم توجهی در کودکان

– خانه­ هایی به رنگ­های مختلف بر روی زمین کشیده و آن­ها را شماره گذاری کنید

– از کودک بخواهید روی شماره­ها به ترتیب لِی لِی کند.

– روی شماره­های فرد راه برود و روی شماره­های زوج جفت پا بپرد.

– روی رنگ خاصی لِی لِی کند و روی رنگ دیگری جفت پا بپرد.

– از او بخواهید وقتی به اعداد مضرب سه رسید روی آن­ها پا نگذارد و از روی آن­ها بپرد.

– مسیر پریدن و لِی لِی را به سمت عقب تکرار کند.

– از کودک بخواهید زمانی که به عدد 4 رسید همزمان هم بپرد و هم 180 درجه بپرخد، سپس مسیر را به سمت  پشت خود ادامه دهد، زمانی که به عدد 7 رسید همین حرکت را انجام دهد، حال صورت او رو به صفحه قرار گرفته است.

– از او بخواهید روی خانه­ها لِی لِی برود، وقتی به اعداد فرد رسید همزمان دست بزند و وقتی به اعداد زوج رسید همزمان گوش­هایش را بگیرد.

– از او بخواهید روی خانه­های آبی یک بار، روی خانه­های قرمز دو بار و روی خانه­های سبز سه بار لِی لِی کند. این کار را به تعداد همه­ خانه­های آبی، قرمز وسبز که وجود دارد انجام دهد.

– از او بخواهید بدون اینکه روی خطوط قرار بگیرد، روی خانه­ها چهار دست و پا راه برود، به گونه­ای که هر بار دست­ها در خانه جلویی و پاها در خانه پشتی قرار بگیرند.

– در حین لِی لِی کردن در خانه­ها سنگ کوچکی را با پاهایش همزمان به سمت جلو براند.

– در فاصله­ای دور از خانه­ها قرار بگیرد و سنگ کوچکی را از دور به سمت خانه­هایی که عدد آن را به او می­گویید پرتاب کند، به گونه­ای که سنگ دقیقا در همان محل قرار گیرد، مثلاً خانه شماره 7.

– از او بخواهید سنگ را با پا به سمت خانه مورد نظر حرکت دهد، مثلاً با تنظیم نیروی مورد نظر پا، آن را از خانه یک به خانه 7 بیندازد.

– از دو کودک دیگر بخواهید دو سر طناب را بگیرند (یا یک سر طناب را به گوشه­ای گره زده و سر دیگر آن را خودتان بگیرید)، سپس از کودک بخواهید با حرکت دادن طناب از روی آن بالا و پایین بپرد.

– از کودک بخواهید همزمان با بالا پریدن از روی طناب، در هنگام پریدن دستانش را به هم بزند (دست بزند).

– از کودک بخواهید زمانی که به بالا می­پرد همزمان کلمه­ای را بگوید مثلاً بگوید: «گل» و هنگامی که روی زمین قرار دارد کلمه­ای دیگر  را ادا کند، مثلاً: سیب.

– از کودک بخواهید به سمت عقب از روی طناب بپرد.

– در حالی که طناب روی زمین است از کودک بخواهید به سمت راست و چپ آن را با جفت پاها بپرد و همزمان به سمت جلو نیز حرکت داشته باشد، به گونه­ای که بعد از چند بار پرش به انتهای طناب برسد.

– کودک، تمرین قبلی را در حالتی انجام دهد که به سمت عقب می­پرد و در آخر به اول طناب برسد.

– روی طناب به گونه­ای راه رود که پای سمت راست او در ابتدا در سمت چپ طناب قرار گیرد و پای ست چپ نیز در سمت راست طناب قرار گیرد، سپس به همین صورت مسیر را تا انتها ادامه دهد.

– روی طناب عقب عقبی راه برود.

– روی طناب به پهلو راه برود.

– در طرف چپ و راست طناب لِی لِی کند. به گونه­ای که یکبار در سمت راست او و بار دیگر در سمت چپ طناب قرار بگیرد، و در انتها به آخر طناب برسد.

– در حالی که یک پای کودک روی زمین و پای دیگرش روی طناب قرار دارد، با کشاندن پایی که روی طناب است به سمت جلو حرکت کند، در این حالت پایی که روی زمین است همراه با پای دیگر به جلو لِی لِی می­کند.

– روبروی طناب قرار گرفته و به سمت جلو و عقب بپرد، و همزمان مسیر طناب را به پیش برود، به طوری که در انتها به آخر طناب برسد.

 

کاردرمانی کودکان کم توجه

دانش آموزی که در قسمت توجه مشکل دارد، یک حرف یا یک کلمه را در یک متن، به راحتی تشخیص نمی­دهد مثلاً «ت» را با «ث، ن، پ، ب» اشتباه می­گیرد و یا با دیدن یک کلمه، دچار سردرگمی می­شود. تقویت این بخش توسط کاردرمانی کودکان کم توجه باعث تشخیص حروف و کلمات از حروف و کلمات اطرافشان، تجزیه و تحلیل و ترکیب کلمات که برای خواندن کلمات، عبارات و پاراگراف­ها مهم است، می­شود. اگر ضعف و اختلال در توجه، در دوران پیش دبستان، ترمیم نشود، در دوران دبستان، موجب بروز مشکلات خاصی، مخصوصا در خواندن می­شود و با توجه با اینکه خواندن زیربنای دروس است، به طبع آن، نوشتن، املا و ریاضیات را نیز درگیر می­کند. مرکز کاردرمانی بیش فعالی و نقص توجه در کودکان زیر نظر متخصص کاردرمانی جناب آقای صابر در حیطه تقویت توجه و بهبود مهارت های تمرکزی کودکان با استفاده از تجهیزات پیشرفته مرکز نظیر کاردرمانی نقص توجه، اتاق تاریک بینایی، سنسوری روم، اتاق توجه شنیداری و… مشغول به فعالیت می باشد.

 

در این تمرین­ها توانایی کودک را در کشف شکل­های پنهان می­توان تقویت کرد. تداخل خطوط و اشکال ممکن است باعث سردرگم شدن کودک شود، که این خود، نشانه­ای از مشکل کودک در تشخیص شکل از زمینه است. بر اساس نظر متخصصین امر تعلیم و تربیت، گاهی دانش آموزان در تجزیه و تحلیل و ترکیب کلمات، عبارات و پاراگرافهای نوشته شده دچار مشکل می­گردند و نمی توانند بر موردی که از او خواسته می­شود تمرکز کند و آن را در زمینه دیداری تفکیک کند. این مهارتها موجب درمان نقص توجه کودکان می گردد.

برای رفع این مشکل نیز و می توان فعالیت­های زیر را انجام داد:

۱) در کارتی که اشکال هندسی گوناگون دارد از کودک می­خواهیم که دور شکل هندسی خاصی را خط بکشد.

۲) در داخل یک صفحه، حروفی که شبیه همدیگر هستند، مثل «ب – ث – ت – ن – و یا ح – خ – چ – ج» را بنویسیم و از او بخواهیم، دور حرفی را که ما از او خواسته­ایم خط بکشد.

۳) از دانش آموز می­خواهیم شکل خاصی را در زمینه­ای مانند نقاشی در هم، پیدا کند.

۴) از دانش آموز می خواهیم دور حرف خاصی را در یک کتاب داستان یا یک برگه روزنامه جدا کند.

۵) نقاشی یا طرح هایی را که در آنها تصاویر پنهان وجود دارد به دانش آموز داده و از وی می­خواهیم تصاویر مورد نظر را پیدا کند.

۶) پایداری یا ثبات شکل

هدف این تمرین­ها ایجاد توانایی درک و تشخیص هر شکل صرف نظر از اندازه، وضعیت و یا رنگ آن است. فراستیک معتقد است که این مرحله جهت تشخیص کلمات آشنا در زمینه­ای که رنگ و اندازه و شکل آن ناآشناست، ضروری است. در مورد کلمات نیز دانش آموز، این حقیقت را در می­یابد که کلمه، چه کوچک و چه بزرگ، چه چاپی و غیر چاپی و… همان کلمه است و توانایی درک و تشخیص حروفی که صدایشان یکی است، اما شکل متفاوتی دارند را دارد. مانند شکلهای مختلف «ز – ذ – ظ – ض» بدیهی است، عدم توانایی کودک در این مرحله، خصوصا در دوران دبستان، می­تواند موجب ضعف کودک بیش فعال با نقص توجه در درک هندسه فضایی، املا و خواندن شود.

 

سوالات متداول:

1-آیا کم توجهی همان ADHD است؟
نه همیشه. کم توجهی می‌تواند بخشی از ADHD باشد یا ناشی از عوامل دیگر مانند استرس یا کم‌خوابی.

2- آیا بدون دارو می‌توان کم توجهی را درمان کرد؟
بله، با رفتاردرمانی، تغییرات محیطی، ورزش، و رژیم غذایی مناسب.