بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان

بیش فعالی یک اختلال رفتاری رشدی می باشد که با علائمی نظیر بی قراری، رفتارهای تکانشگرانه و نقص در توجه خود را نشان می دهد. مرکز کاردرمانی برای بیش فعالی و نقص توجه دکتر صابر در زمینه تشخیص و درمان علائم بیش فعالی به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. بخش های مختلف مرکز درمان بیش فعالی شامل اتاق توجه بینایی، اتاق بهبود مهارت های شنیداری، سنسوری روم، ماساژ درمانی، بازی درمانی و رفتار درمانی، بخش آموزش، بخش کاردرمانی ذهنی، یکپارچگی حسی، تست های تخصصی هوش و گفتاردرمانی و مشاوره بسته به نیاز مراجعین و تشخیص دکتر بیش فعالی مورد استفاده قرار می گیرند تا بهترین نتیجه درمانی را در درمان بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان حاصل نمایند.

 

بیش فعالی در کودکان وبزرگسالان

علائم بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان  به سه زیر مجموعه تقسیم می شود:

1.فقط کمبود توجه

۲. فقط بیش فعالی

٣. مختلط

 

 

 

• تشخيص بیش فعالی: شروع قبل از ۷ سال، مدت زمان حداقل ۶ ماه، الگوی رفتاری بیش از حد برای سن و هوش
• شیوع بیش فعالی: بیشتر از ۱۰٪ جمعیت، پسران بیشتر از دختران، همراه با سایر اختلالات روانی و ناتوانی در یادگیری، ادامه علائم در بزرگسالی
• اتیولوژی بیش فعالی: عوامل خانوادگی به شدت دخیل است زیرا وجود اختلال کم توجهی – بیش فعالی در اعضای خانواده های درجه اول بیشتر یافت می شود، اما تشخیص ژنتیکی از عوامل محیطی دشوار است. تئوری‌های احتمالی شامل:

– ناهنجاری‌های انتقال‌دهنده عصبی در کاهش فعال سازی / تحریک در قسمت بالای ساقه مغز و لوب‌های فرونتال – تأخیر / رشد غیر طبیعی لوبهای فرونتال

– عوارض دوران بارداری – سموم، زایمان طولانی، مسمومیت با سرب

• نظریه‌های مربوط به زمینه‌های کمبود منتهی به الگوهای رفتاری شامل:

1.عدم برنامه‌ریزی، سازماندهی، حفظ توجه / تلاش در تکمیل وظایف

٢. ناتوانی در مهار عملکرد تکانه‌ای، مرتبط با حافظه‌کاری، خود تنظیمی، درونی کردن گفتار، تنظیم مجدد

رفتارهای کلامی / غیر‌کلامی

۳. عدم تعدیل سطح برانگیختگی برای پاسخگویی به خواسته ها و نیازها

۴.تمایل غیرمعمول قوی به دنبال تقویت فوری.

* بیش فعالی دیگر ویژگی مهم و اساسی این اختلال نیست.

رفتارهای مشترک:

• بی‌‌قراری
• گفتار تکانه‌ای
• سختی در دنبال کردن مسیرها
• سازماندهی دشوار
• کاهش ظرفیت توجه در محل کار / بازی
• فراموشی
• رایج بودن تنوع علائم در مواردی مشاهده کاهش علائم در فعالیت‌های بسیار جذاب (به عنوان مثال بازی‌های ویدیویی، ورزش).

رفتارهای مشاهده شده در مدرسه

• اغلب غیرفعال در کلاس
• انجام بی‌دقت و نامرتب کارهای نوشتنی
• مختل کننده (بی قرار، ایجاد سروصدا، صحبت کردن)
• عدم تکمیل تکالیف
• عدم توانایی نشستن

 

• رفتارها در بزرگسالی
• تغییر کردن الگوی علائم
• مشاهده علائم در ۵۰-۸۰٪ از کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش‌فعالی همچنان در نوجوانی و بزرگسالی شامل بی قراری، تمرکز ضعیف و تکانشگری و مشکلاتی در دانشگاه، عملکردهای حرفه ای و اجتماعی

 

• رفتارهای وابسته
• عزت نفس پایین
• انزوا طلبی
• عدم توانایی مسئولیت‌پذیری
• افزایش خطر ابتلا به افسردگی، اضطراب، خودکشی
• افزایش خطر اخراج شدن از دبیرستان

* در شرایط کلینیکی حداقل ‌3/2 افراد مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی دارای اختلال نافرمانی مقابله‌جویانه یا اختلال سلوک هستند.

 

 

• ارزیابی
• پروفایل کاری کلی برای تعیین توانایی انجام فعالیت‌های روزمره، عملکرد مدرسه، بازی و فعالیت‌های معنی‌دار
• ممکن است به یکی از مناطق زیر مرتبط باشد:
• پردازش حسی
• مهارتهای ادراکی دیداری
• عملکرد حرکتی
• مهارتهای رفتاری و اجتماعی
• ابزارهای احتمالی شامل: پروفایل حسی، ابزارهای پردازش حسی و پراکسی، تست برونیسکی-اوزرتسکی

از مهارت حرکتی و حرکت ABC، یکپارچگی دیداری حرکتی، آزمون سیستم‌های دیداری حرکتی، ارزیابی سیستم‌های رفتاری کودکان، سیستم نمره‌دهی مهارتهای اجتماعی

 

 

 

علائم بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان: تشخیص و تفاوت‌ها

بیش فعالی یا ADHD یک اختلال عصبی-رشدی است که هم در کودکان و هم در بزرگسالان دیده می‌شود. علائم این اختلال در کودکان معمولاً شامل بی‌قراری، عدم تمرکز، پرحرفی و انجام کارهای بدون فکر است. در بزرگسالان، این علائم ممکن است به شکل مشکلات در مدیریت زمان، بی‌نظمی و تصمیم‌گیری‌های impulsive بروز کند. علت بیش فعالی کودکان می‌تواند ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و عصبی باشد. تشخیص به موقع این اختلال توسط متخصصان در مرکز تشخیص بیش فعالی کودکان می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کند.

 

تاثیر بیش فعالی بر روابط اجتماعی و تحصیلی

کودکان و بزرگسالان مبتلا به بیش فعالی اغلب با چالش‌هایی در روابط اجتماعی و عملکرد تحصیلی یا شغلی مواجه می‌شوند. کودکان ممکن است در مدرسه با مشکلات یادگیری و تعامل با همسالان روبرو شوند، در حالی که بزرگسالان ممکن است در حفظ شغل یا روابط عاطفی دچار مشکل شوند. علت بیش فعالی کودکان می‌تواند به دلیل عدم تعادل شیمیایی در مغز باشد، اما با مراجعه به مرکز تشخیص بیش فعالی کودکان و دریافت حمایت‌های لازم، این چالش‌ها قابل مدیریت است.

 

راهکارهای مدیریت بیش فعالی در خانه و مدرسه

مدیریت بیش فعالی نیازمند همکاری والدین، معلمان و متخصصان است. در خانه، ایجاد یک محیط ساختارمند و استفاده از تقویم‌های بصری می‌تواند به کودکان کمک کند. در مدرسه، معلمان می‌توانند با ارائه دستورالعمل‌های واضح و زمان‌بندی مناسب، به بهبود تمرکز دانش‌آموزان کمک کنند. علت بیش فعالی کودکان ممکن است به عوامل محیطی مانند استرس یا تغذیه نامناسب نیز مرتبط باشد. مراجعه به مرکز تشخیص بیش فعالی کودکان می‌تواند به شناسایی دقیق این عوامل کمک کند.

تشخیص بیش فعالی: چه زمانی به متخصص مراجعه کنیم؟

تشخیص بیش فعالی نیازمند ارزیابی دقیق توسط متخصصان است. اگر کودک یا بزرگسال علائمی مانند بی‌قراری شدید، عدم تمرکز و رفتارهای تکانشی را به مدت طولانی نشان دهد، مراجعه به متخصص ضروری است. علت بیش فعالی کودکان می‌تواند ژنتیکی یا مرتبط با مشکلات دوران بارداری باشد. در مرکز تشخیص بیش فعالی کودکان، با استفاده از تست‌های استاندارد و مصاحبه‌های دقیق، تشخیص قطعی انجام می‌شود و برنامه درمانی مناسب ارائه می‌گردد.

 

مداخله درمانی در بیش فعالی

درمان بیش فعالی به دو دسته دارویی و غیردارویی تقسیم می‌شود. برای کودکان، روش‌های غیردارویی مانند رفتاردرمانی، آموزش والدین و برنامه‌های آموزشی ویژه بسیار موثر است. در بزرگسالان، ترکیبی از داروها و روان‌درمانی مانند CBT (درمان شناختی-رفتاری) می‌تواند مفید باشد. علت بیش فعالی کودکان اغلب به دلیل اختلال در عملکرد نورون‌های مغزی است، اما با تشخیص درست در مرکز تشخیص بیش فعالی کودکان، می‌توان راهکارهای درمانی مناسب را ارائه داد.

 

• مبتنی بر تئوری‌های پردازش حسی، یادگیری حرکتی و کسب مهارت، توانبخشی، دیدگاه شناختی رفتاری و روانی اجتماعی
• لازم بودن ایفای نقش مشورتی برای ایجاد تغییرات محیطی / برنامه درسی برای کودک.
• درگیر کردن والدین و معلمان در همه مداخلات

 

مداخلات کاردرمانی در کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی

 

کودکان در سنین قبل از مدرسه	پردازش حسی، بازی، توانایی های حرکتی، مهارت‌های خودیاری
کودکان در سن مدارس ابتدایی	ادراکی دیداری، دستخط، تکالیف مدرسه، مهارت‌های تعاملی ارتباطی، جبران / بهبود پردازش حسی
کودکان بزرگتر از سن مدارس ابتدایی	مهارت‌های حرفه‌ای، مهارت‌های مربوط به مطالعه، زندگی اجتماعی، برنامه‌ریزی جابجایی‌ها، مهارت‌های ارتباطی/تعاملی

 

نتیجه‌گیری:

بیش‌فعالی یا ADHD یک اختلال شایع است که هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این اختلال می‌تواند باعث ایجاد چالش‌هایی در زندگی روزمره، روابط اجتماعی، عملکرد تحصیلی و شغلی شود. با این حال، با تشخیص به‌موقع و درمان مناسب، بسیاری از این چالش‌ها قابل مدیریت هستند. علت بیش‌فعالی کودکان می‌تواند ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و عصبی باشد، اما مراجعه به مرکز تشخیص بیش‌فعالی کودکان و دریافت حمایت‌های تخصصی، اولین گام موثر در جهت بهبود کیفیت زندگی فرد است.

 

سوالات متداول:

1-چرا برخی از کودکان بیش‌فعال فقط در محیط‌های خاصی (مثلاً مدرسه) رفتارهای بیش‌فعالی دارند؟
بیش‌فعالی می‌تواند به شدت تحت تأثیر محیط باشد. اگر محیط استرس‌زا، خسته‌کننده یا بیش‌ازحد ساختاریافته باشد، علائم ممکن است بیشتر دیده شوند. در مقابل، در محیط‌های باز و انعطاف‌پذیر، کودک ممکن است کنترل بهتری داشته باشد.

2-آیا بیش‌فعالی در کودکان می‌تواند با تغذیه نامناسب تشدید شود؟
بله، برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد قند، مواد افزودنی مصنوعی و کمبود مواد مغذی مانند آهن و امگا-۳ می‌توانند علائم بیش‌فعالی را تشدید کنند.