اوتیسم و مدرسه عادی | اوتیسم خفیف در مدرسه| پیش دبستانی کودکان اوتیسم| دکتر اوتیسم

آن دوران گذشته است که کودکستان­ها تنها مکانی برای بازی بودند و زمان صرف بازی خیالی در یک فضای بسته می­شد یا تنها زمانی را برای نقاشی انگشتی اختصاص می­دادند. امروزه این انتظار می­ رود که کودکان با برخی مهارت­های مربوط به مدرسه وارد کودکستان شود. این مهارت­های حرکتی ظریف دربرگیرنده نوشتن نام، حروف الفبا و اعداد است. تا پایان پیش دبستانی، کودکان باید بتوانند برخی جملات ساده را بنویسند و این جملات باید بر روی خط باشد و تمام حروف تقریباً در یک اندازه ­ی مشابه باشند. این کار برای کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم چالش بزرگی است. این کودکان به احتمال زیاد نمی­توانند مهارت­های حرکتی ظریف را برای نگه­داشتن درست مداد کسب کنند و یا قادر نخواهند بود به خطوط روی کاغذ توجه نشان دهند. در کلاس­های درس عادی اغلب آموزش­ها به صورت کلامی ارائه می­شود. معلم به دانش ­آموزان می­گوید که چه کاری انجام دهند و این انتظار می­رود که آن­ها نیز دستورات را انجام دهند. برای بسیاری از کودکان با اختلالات طیف اتیسم استفاده از دستورات کلامی یک چالش بزرگ است. همه این مشکلات موجب می شود کودک اوتیسم و مدرسه عادی به چالش بزرگ والدین تبدیل گردد. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر در زمینه آموزش مهارت های پیش دیستانی اوتیسم و بهبود مهارت های بینایی و شنوایی و گفتاری این کودکان از طریق کاردرمانی و گفتاردرمانی اوتیسم به شما کمک می نمایند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

اوتیسم و مدرسه عادی

در درمان کودکان با اختلالات طیف اتیسم معمولاً زمانی که دستورات بینایی دریافت می­کنند، کارکرد بهتری دارند. این به این معنا است که معلم نیاز دارد قبل از انجام هر مرحله از کار آن را به کودک نشان دهد. معلمین همچنین ممکن است مجموعه­ ای از تصاویر و جداول مربوط به فعالیت­های هر روز را داشته باشند. این کارهای ساده می­تواند موفقیت یا شکست را در یک کلاس با کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم تعیین کند. زمانی که کودک مشارکتش در مدرسه را افزایش می­دهد، انتظارات مربوط به حرکات ظریف نیز دشوارتر می ­شوند. فعالیت­ها اغلب شامل گام­ های مختلف و استفاده از ابزار است. در زیر فعالیت­های جالبی آمده است که زمانی­که در کلاس ارائه شوند، تجربیات مشابه مدرسه را برای کودک ایجاد می­کنند.

با این تمرین­های ذکر شده، کودک تا حدودی با این فعالیت­ها و نیز سطحی از مهارت­های مربوط به آن­ها آشنا می­شود.

قیچی کردن

استفاده از قیچی در زمانی­که کودک به سن مدرسه می­رسد، یکی از تکالیف مهم محسوب می­شود. استفاده از وضعیت “انگشت شست به بالا” گام اول در استفاده­ی مناسب از قیچی است. مفهوم اولیه ی باز و بسته کردن قیچی­ها باید پیش از آنکه بریدن موفق رخ دهد، توسط کودک به خوبی درک گردد.

قیچی­های اصلاح شده­ی زیادی وجود دارند. مثلاً بعضی از آن­ها به صورت خودکار باز می­شوند و فقط کافی است کودک مشت کردن ساده را انجام دهد تا عمل بریدن در طول خط انجام گردد. بعضی دیگر از قیچی­ها به شکلی هستند که یک فرد بزرگسال می­تواند با قرار دادن دستش در سوراخ اضافه­ایی که تعبیه شده است در باز و بسته کردن قیچی به کودک کمک کند و کودک راحت­تر کار را انجام دهد.

یکی از کاربردهای اصلی قیچی توجه به دست غالب و دست کمکی است. دستی که از قیچی استفاده نمی­کند برای انجام این کار بسیار کمک کننده است. کودک باید تشویق گردد تا کارت یا کاغذی را که قرار است ببرد، با دست کمکی­اش بگیرد تا ثابت باقی بماند. وقتی کودک مهارت قیچی کردن را کسب کرد، دست کمکی کاغذ را می­چرخاند و دستی که قیچی را گرفته است می­تواند در وضعیت درست، به مسیرش ادامه دهد. مراحل رشد مهارت بریدن به شکل زیر است:

1. بریدن لبه­های یک برگه یا کارت ضخیم
2. شروع بریدن از لبه­ی یک کارت و بریدن در یک مسیر مستقیم که تنها نیاز به دو یا سه برش دارد.
3. شروع بریدن از لبه­ی یک کارت و بریدن یک خط منحنی و سپس یک خط با دو یا سه انحنا و خطی با لبه­هایی شبیه به دندانه­های شانه.
4. بریدن یک سه گوش مربع و دایره.

در یک کودک با اختلالات طیف اتیسم اطمینان حاصل کنید که خطوطی که باید بریده شوند تضاد رنگی زیادی مثلاً به رنگ سیاه، نسبت به کاغذ داشته باشند. بریدن کاغذهای متفاوت مثل کاغذ ضخیم پوشه و یا برگه­های نازک می­تواند این مهارت را افزایش دهد.

بریدن و چسباندن

فعالیت­های بریدن و چسباندن نشانگر آگاهی از موادی است که در اختیار فرد قرار داده شده است. اغلب اوقات تکه­های بریده شده از همان کاغذی هستند که قرار است ها در آن جاگذاری شوند. لذا در کودکان با اختلالات طیف اتیسم این حالت تضاد رنگی زیادی برای دیدن تفاوت­های میان تکه­های بریده شده و محل هدف که باید چسبانده شوند، فراهم نمی­آورد.

بهترین کار این است که کاغذهایی با رنگ­های متضاد و دارای تضاد رنگی انتخاب شوند. شکل­ها و حروف با رنگ­های تیره، تضاد رنگی مناسبی را فراهم می­آورند. این کار موجب می­شود کودک شانس موفقیت بیشتری را برای انجام فعالیت خواسته شده داشته باشد. ساختن کلاژ در خانه یا مدرسه نیز از فعالیت­های مفرح است. کلاژها به کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم شانس یادگیری و رشد یک مهارت مهم را می­دهند در حالی که امکان لذت بردن از علائقشان را نیز فراهم می­کنند. بهتر است مراحل زیر را در نظر گرفت:

1. یک بخش از یک کاغذ تیره (سیاه) را بعنوان زمینه­ی کلاژ در نظر بگیرید.
2. مجله­هایی که دارای عکس­های جذاب و مطابق علائق کودکان است فراهم نمایید (ماشین­ها قطارها و غیره).
3. از کودک بخواهید عکس مورد نظرش را انتخاب کند.
4. دور عکس را خط تیره­ی ضخیمی بکشید.
5. اگر کودک مهارت را دارد از او بخواهید دور عکس مد نظرش دایره یا هر شکل دیگری را بکشد.
6. از او بخواهید عکس مشخص شده را ببرد.
7. به کودک اجازه دهید عکس­های بریده شده را همانطور که دوست دارد بر روی کاغذ سیاه بچیند.
8. وقتی عکس­ها آماده شد از کودک بخواهید چسب را به عکس­های بریده شده بزند و آن­ها را یکی یکی به زمینه بچسباند.
9. وقتی کودک اعلام کرد که کارش تمام شده است، کار او را به سایرین نشان دهید.

رنگ­آمیزی شکل­ها و فضاها

یکی از پرکاربردترین جملات در کلاس­های سراسر جهان این است که مدام می­گویند داخل خطوط را رنگ بزن. سعی و تلاش بر این نیست که همه چیز ایده­آل باشد اما گاهی اوقات، رنگ­آمیزی داخل خطوط مهم است. وقتی کودکی فضای خاصی را رنگ می­کند در واقع نشان می­دهد که می­داند فضاها و اشکال خاص در کجا آغاز و کجا تمام می­شوند. وقتی او بتواند با موفقیت آن فضا را پر کند در واقع بیانگر این است که او خطوط را هم به خوبی دیده است و گذشته از آن دست­هایش به صورت هماهنگ با دستوراتی که از مغز می­رسند کار می­کنند. برای کمک به کودکان دچار اختلالات طیف اتیسم در دیدن فضاها فعالیت زیر توصیه می­شود:

1. تهیه­ی یک شکل با کناره­های تیره و رنگی متضاد
2. لبه­های برجسته­ای را بسازید که درون آن با واکس یا نخ رنگ­آمیزی یا پر شود. یک طرف نخ­ها را قبلا آغشته به چسب نمایید. همچنین می­توانید از استنسیل­های پلاستیکی برای این منظور استفاده نمایید.
3. دنبال کردن اشکال راه مناسبی برای آگاهی کودک از اشکال خاص است. وقتی کودک دستش را روی برگه­ی کاغذ می­گذارد می­توانید دور دست او را با مداد مشخص نمایید تا به این ترتیب به او در دیدن شکل اشیا در محیط و نیز آگاهی از بخش­های مختلف بدنش کمک نمایید. می­توانید علاوه بر دست از سایر اشیا نیز استفاده کنید. فنجان مورد علاقه­ی کودک، جعبه­ی مداد یا اسباب بازی­ها نیز می­توانند مورد استفاده قرار گیرند. دیدن شکل اشیای آشنا مسلماً برای کودکان جذاب خواهد بود.

نوشتن خوانا روی خط

از آنجایی که در دنیای ما ارتباط نوشتاری در حال افزایش است، لذا دستخط مناسب یک مهارت مهم است که کودکان باید یاد بگیرند. انتخاب­های زیادی برای ابزارهای نوشتاری وجود دارد. در فصل چهار بحث خواهد شد که براساس حواس، کودکان ممکن است نوع خاصی را انتخاب نمایند. به این منظور اشکال، اندازه­ها و جنس­های مختلف مداد و مداد شمعی­ها را امتحان کنید تا برسید به آنچه کودک ترجیح می­دهد. برای خوانا نوشتن کودک نیاز دارد روی خط بنویسد و حروف به نحو صحیحی شکل داده شوند. همچنین حروفی که درست نوشته می­شوند باید اندازه­ی یکسانی داشته باشند.

کودک همچنین نیاز دارد میزان مناسبی از فشار را به ابزار نوشتن خود وارد نماید تا حروف قابل دیدن باشند و نیز نوک مداد دچار شکستگی نگردد. مهارت­های زیادی در فرایند نوشتن دخیل هستند. برای کمک به کودک می­توانید روند زیر را دنبال کنید:

1. ابتدا از کودک بخواهید خطوط شکل­ها، حروف و اعداد را که به شکل نقطه چین نوشته شده­اند به هم وصل کند و سپس از روی آن­ها کپی­برداری نماید (مشابه همان­ها را بنویسد).
2. با خطوط عمودی و افقی شروع کنید. سپس سراغ خطوط، ضربدری، مربع و سه گوش و در نهایت دایره، حرف ایکس و کشیدن شکلی شبیه یک الماس با خطوط مورب بروید.
3. زمانی که کودک با موفقیت توانست اشکالی را که شما به صورت طراحی شده نشانش داده­اید، کپی کند به سراغ حروف بروید.
4. در انگلیسی از حروف بزرگ شروع کنید چون خطوط راست بیشتری دارند، و به سمت حروف کوچک بروید.
5. اولین کلمه­ای که کودک یاد می­گیرد بنویسد، نام خودش است.
6. برای تشویق کودک جهت نوشتن بر روی خط مطمئن باشید که خطوط تیره هستند یا حتی در صورت امکان از خطوط برجسته استفاده نمایید تا کودک تشویق شود در زمان نوشتن روی خط بماند و به این ترتیب هر وقت به صورت ناگهانی از خط هم خارج شود، متوجه خواهد شد. برای نوشتن الفبا راه­های زیادی وجود دارد. بهتر است با مدرسه کودک در ارتباط باشید تا شما نیز جهت تمرین کردن از همان روشی که مدرسه به کار می­برد، استفاده نمایید.