اختلال پردازش حسی در کودکان| کاردرمانی حسی| مرکز درمان اختلالات حسی کودکان دکتر صابر

 اختلالات پردازش حسی در کودکان یک اختلال حسی می باشد که خود را با بیش حسی و یا کم حسی در حواس مختلف نشان می دهد. یکی از درمان های موثر در این کودکان درمان یکپارچگی حسی است که توسط کاردرمانی حسی اجرا می گردد. یکپارچگی حسی بر روی هماهنگ کردن حس بینایی و شنوایی با حس وستیبولار و عمقی فعالیت می نماید و موجب بهبود مهارت های کودک می گردد. این امر کمک بسزایی در سازگاری کودکان در محیط مدرسه می شود. مدارس می‌توانند برای دانش‌آموزان دچار مشکلات حسی بسیار خوشایند و یا یک کابوس باشند. این امر به  موارد بسیاری چون چالش‌های حسی کودک، شخصیت، سبک یادگیری، محیط فیزیکی و جور شدن با معلم‌ها و کارکنان مدرسه بستگی دارد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

اختلال پردازش حسی در مدرسه

اغلب مدارس بر یادگیری سمعی و بصری تأکید دارند و به دانش‌آموزانی که بهتر یاد می‌گیرند از طریق روش‌های حسی پاداش می‌دهند. کودکی که به خواندن، گوش‌دادن به معلم، صحبت‌کردن در مقابل کلاس و به‌تنهایی کارکردن روی پروژه‌ها علاقه دارد، در یک محیط آموزشی ساکت و ساختاری که از دانش‌آموزان انتظارات خاصی می‌رود پیشرفت خواهد کرد. کودکی که یادگیری به‌صورت فعالیت فیزیکی را ترجیح می‌دهد، در ساکت نشستن و تمرکز با چشم‌ها و گوش‌هایش مشکل خواهد داشت. او احتمالاً در یک کلاس با نظم ساختاری کمتر که مشارکت فعال بیشتر، کار در گروه‌ها، و فرصت‌های بسیاری برای کاوش فیزیکی را شامل می‌شود عملکرد بهتری را خواهد داشت.

حتی اگر کودک آن‌قدر خوش‌شانس باشد که در یک کلاس قرار گیرد که با نیازهای او سازگار است، رفتن به مدرسه می‌تواند هر مشکل حسی را چندبرابر کند. تمام آن تغییرات حسی که والدین در خانه با آنها سازگار شده‌اند می‌تواند هنگام رفتن کودک به مدرسه تبدیل به مشکل شوند. تفاوت بزرگی بین مناظر، صداها، بوها و دیگر ورودی‌های حسی آشنای تجربه شده در خانه و هرج‌ومرج غیرقابل‌پیش‌بینی موجود در یک محیط آموزشی با بزرگسالان و کودکان ناآشنای بسیار و نیازهای بیشتر برای رفتار خوب و موفقیت‌های آموزشی وجود دارد.

در اولین جلسه‌ی اولیا – معلمان، یک والد ممکن است حیرت‌زده شود وقتی بشنود که کودکی که در خانه خوش‌اخلاق و آرام است، بچه‌های دیگر را هل می‌دهد، در صف نمی‌ایستد و در وقت تمیزکردن کمک نمی‌کند، و به‌جای شرکت در فعالیت‌ها با دیگران ترجیح می‌دهد در گوشه‌ی اتاق به کتاب‌های مصور نگاه کند.

البته، بعضی کودکان دارای چالش‌های حسی یاد می‌گیرند که خود را جمع‌وجور کنند و تمام انرژی جسمی و روانی خود را جمع کنند تا در طول روز در مدرسه دوام بیاورند. ممکن است این کودکان هر روز که به خانه می‌آیند بسیار خسته و ازپاافتاده باشند. توانایی مدیریت چالش‌های حسی در مدارس از کودک به کودک کلاس به کلاس و بعضی مواقع لحظه‌به‌لحظه تفاوت دارد. خوشبختانه روش‌های حسی بسیاری وجود دارد که درمانگرها، معلم‌ها و والدین می‌توانند استفاده کنند تا مدرسه را از لحاظ حسی بیشتر قابل‌تحمل کنند. بسیاری از آنها را می‌توان به طور غیررسمی با یک معلم به طور رسمی از طریق یک برنامه‌ی ۵۰۴ یا یک IEP اجرا کرد (در صفحات بعدی توضیح داده شده است). اغلب، روش‌های حسی توسط کار درمان مدرسه و یا کار درمان شخصی خانواده توصیه می‌شوند. یک پزشک سلامت روانی می‌تواند نقش کلیدی داشته باشد، آن‌طور که یک کودک تأیید کند یا اگر یک کار درمان در دسترس نبود شخصاً آن را اجرا کند.

تمرینات یکپارچگی حسی در کودکان

بسیاری از مواقع، روش‌های حسی را با یک معلم فهمیده یا یک معلم کمکی اجرا کرد. او ممکن است درک  کند چگونه استراحت‌های کوتاه دادن در طول روز می‌تواند به برخی دانش‌آموزان کمک کند تا بر روی تکلیف تمرکز کنند یا بسیار خوش‌حال می‌شود اگر به یک کودک یک صندلی که دوست دارد را بدهند که به بهتر گوش‌دادن او کمک می‌کند. او ممکن است از این ایده بسیار خوشش بیاید که در زمان کارهای گروهی به بچه‌ها اسباب‌بازی دستی بدهد و یا نور را کمتر کند یا موسیقی سبک پخش کند تا این که صدایش را بلند کند تا آنها را ساکت کند.

روزهای جلسه‌های اولیا انجمن زمان بسیار خوبی برای آموزش‌دادن به معلم‌ها درباره‌ی مشکلات پروسه‌ی حسی و چگونگی تطابق با تنوع وسیعی از نیازهای حسی در کلاس است. توصیه‌ها برای یک دانش‌آموز باید شخصی‌سازی شود، اگرچه هیچ کودکی نباید برای درمان مخصوص جداسازی شود. اگر سالی برای صاف نشستن در کلاس از یک بالش بادی سود می‌برد، به‌سادگی می‌توان برای او یک بالش بادی فراهم کرد. به طور ایده‌آل، در کلاس چندین بالش بادی قرار داده می‌شود.

در تدارکات غیررسمی، مدرسه موظف به خرید تجهیزات خاصی برای یک دانش‌آموز با اجرای یک روس حسی نیست. برای اینکه یک قطعه تجهیزات – یک بالش نشستن، صندلی یا میز نوشت‌افزار مخصوص و غیره یا هر ایجاد تغییر در محیط مدرسه یا فعالیت‌ها اجباری باشد، باید در یک سند قانونی – یک برنامه‌ی

۵۰۴ یا IEP- ثبت شده باشد.

برنامه‌های 504

یک برنامه‌ی ۵۰4 سند قانونی است که الزامات مدرسه را برای تطبیق دادن یک دانش‌آموز با نیازهای خاص مشخص می‌کند. یک برنامه‌ی ۵۰۴ در واقع بر اساس بخش ۵۰۴ تصویب‌نامه‌ی توان‌بخشی ۱۹۷۳ که از دانش‌آموزانی که اختلالات جسمی یا روانی دارند و شامل تعلیم اختصاصی نمی‌شوند اما هنوز نیاز به کمک دارند، دفاع می‌کند.

یک برنامه‌ی ۵۰۴ ممکن است شامل تطبیق‌هایی چون مسائل دارویی، تطبیق در تست و تکلیف‌ها مانند زمان اضافی، جای نشستن مناسب مانند بالش باد شدنی یا صندلی مخصوص، تطبیق در محیط مانند اجازه

داشتن برای غذا خوردن در محیطی به‌جز سلف، و غیره. به‌طورکلی، یک والد با برنامه 504 کند، و کار درمان‌ها، روان‌شناسان مدرسه، فیزیولوژیست‌های اعصاب و دیگر پزشکان که ممکن است به والدین پیشنهاد شوند این کار را بکنند.

کودکی که هرگونه خدمت آموزشی خاص را دریافت می‌کند باید یک برنامه‌ی آموزشی انفرادی  (IEP)

داشته باشد، نه یک ۵۰۴.

IEPS

IEP یک سند قانونی است که توسط تصویب‌نامه‌ی افراد دارای ناتوانی‌های آموزشی (IDEA) یک قانون تصویب شده در سال ۱۹۷۵ مدارس عمومی را موظف می‌کند برای کودکان دچار مشکلات حسی خدمت‌های خاص آموزش فراهم آورند. این به این معناست که کودکان باید در کلاس عادی یاد بگیرند تا در کلاس‌های مخصوص آموزشی.

تحت IDEA، لازم است حوزه‌ی مدرسه آموزش مناسب و عمومی ارائه دهد، نه لزوماً بهترین برنامه آموزشی برای هر کودک را. ممکن است والدین و مدارس تعریف متفاوتی از ”مناسب“ داشته باشند و گاهی اوقات بین آن چه توسط مدرسه به‌عنوان تجهیزات آموزشی و کمک درمانی ارائه می‌شود و آن چه پدر و باور دارند اختلاف می‌باشد. این مخصوصاً می‌تواند برای دانش‌آموزی با مشکلات پردازش حسی درست باشد که بعضی مسئولین مدارس تابه‌حال در باره آن نشنیده‌اند.

ممکن است نیاز باشد یک والد توضیح دهد که مشکلات حسی چه هستند و چگونه عملکرد دانش‌آموز را در مدرسه تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. توجه داشته باشید که مشکلات در خانه، مانند مقاومت در برابر دوش گرفتن، کوتاه‌کردن موها، لباس پوشیدن و رفتن به مهمانی باعث گرفتن خدمات مخصوص مدرسه برای کودک شما نمی‌شود. مشکل در تحمل محیط‌های پرسروصدا مانند کافه تریا به دلیل حساسیت بالای شنوایی، کمبود فعالیت دهلیزی که نیاز به استراحت‌های کوتاه و مکرر دارد، و مکان نشستن مناسب به دلیل تن عضلانی و آگاهی بدنی ضعیف تنها چند نمونه از چگونگی تأثیرگذاشتن مشکلات حسی کودک بر عملکرد در مدرسه هستند. وقتی تأثیر مشکلات حسی بر توانایی کودک در دسترسی به برنامه‌ی تحصیلی کاملاً مشخص شد، سپس خانواده و مدرسه برای ایجاد یک برنامه برای رفع آن نیازها آماده هستند.

IED     سندی است که به‌عنوان نقشه‌ای برای انجام این عمل می‌کند. برای کودکی که خدمات آموزشی و دریافت می‌کند، IEP باید مشخصه‌هایی چون تطبیق‌های مدرسه (محل نشستن بهتر، فعالیت‌های رژیم و حسی، و دیگر)، تکنولوژی کمکی، هدف‌های درمانی و آموزشی و الزامات در خدمات مربوطه مانند کاردرمانی، گفتاردرمانی و فیزیوتراپی باشد.

بسیاری از والدین گمان می‌کنند که اگر کودکشان در مدرسه خدمات کاردرمانی دریافت کند، دشواری‌های پروسه‌ی حسی کودک را برطرف می‌کند. البته، کاردرمانی در مدرسه همانند رفتن به یک کلینیک کاردرمانی یا باشگاه مخصوص امور حسی نیست. مهم است که به‌خاطر داشته باشیم خدمات مدرسه محور مانند کاردرمانی فیزیوتراپی و گفتاردرمانی به‌سادگی برای حمایت کودک در رسیدن به اهداف IEP در نظر گرفته شده‌اند.

اهداف IEP باید توسط یک تیم متشکل از آموزگاران و درمانگران برای شناسایی فعالیت‌ها و رفتارهایی که دانش‌آموز برای به‌دست‌آوردن موفقیت در برنامه‌ی آموزشی نیاز دارد ایجاد شود. رژیم حسی و تکنیک‌های خود – تنظیمی مداخله‌هایی هستند که می‌توان آنها را برای به‌دست‌آوردن اهداف آموزشی به کاربرد.

به دنبال مشارکت فعال و حرفه‌ای هر خدمت‌دهنده‌ی مربوط که با دانش‌آموزان کار می‌کند باشید. برای مثال، اگر کودک هنگام تغییر کلاس‌ها بدرفتاری کند، فیزیوتراپیست باید روی مسائل مربوط به حرکت کودک و بالارفتن از پله‌ها بررسی انجام دهد، کار درمان ممکن است تطبیق‌هایی را بر اساس توانایی‌های پروسه بینایی مربوط به میزان نور و چالش‌های حس عمقی توصیه کند، و گفتار درمان می‌تواند به دانش‌آموز کمک کند در مورد ناراحتی خود ارتباط برقرار کند و از خود حمایت کند.

مطمئن شوید اهداف IEP کودک مشخص، قابل‌اندازه‌گیری، واقع‌بینانه، و زمان‌بندی‌شده باشند تا بتوان پیشرفت‌ها را دنبال کرد. تفاوت بزرگی بین «نوآه مهارت‌های خود تنظیمی خود را بهتر خواهد کرد.» و «به دنبال کار سنگین و تمرینات تنفسی، نوآه بر تکالیف روی میز برای ده دقیقه با یک فیدبک زبانی از طرف والد تمرکز خواهد کرد.» وجود دارد.